Woensdag 11 October 1922.
Officieels Kennisgevingen.
STflDSHiEÜWS.
Het veerfiaasiiste nieiaws5
van heclen,
PRIJS DER ADVERTENTIEN;
«3 CU. per rczeL 's Zitaiass 40 Cta. pet Kset
Ril re^dabonccmoTit brionjrij!; lasers prij'3,
Kleine ftdrertenliën. uitsluitond bij YMruitbW
taling, Woensdag 50 Ct3., Zaterdag 75 Gts., by
jon maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens poslrecht. Voor evcntuoele op-
tending van brieven 10 Cis, porto te betalen*
Bewijsnummer 6 Cts.
Bureau Koordeindsplein, Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
Postchèqne- en Girodienst Ho. 67055.
PRIJS DEZER COURANT»
Voor leidon p. S mnd. 2.35, p. week" O.tJ
Bulten Leiden, waar agenten gevestigd zijn,
per week 0.11
Franoo per post 235 portokostoo.
Nummer 19203.
Uit nummer eesiaat uit DRIE,Bladen.
EERSTE BLAD.
GEMEENTELIJKE YISCHYERKOOr.
rAan den gemeentelijken viscliwinkel Visoh-
markt 18 (tel. 1225) is Donderdag verkrijgb.
SCHELVISCH n f 0.10—f (T.20, SCHOL a
i 0.19f 0.36. VERSCHE HARING a f 0.10,
POON a f 0.12, MAKREEL a f 0-19, KABEL
JAUW a f 0.35, ROODE POON a f0.3C en
TARBOT a f 0.57 per pond
S. C. VAN DER LIP,
Weth. loco-Bungcm.
loeiden, 11 October 1922.
DIRECTE BELASTINGEN.
De Burgemeester van Leiden brengt tor al
gemeen© kon nis, dat aan dien Ontvanger der
Directe Belastingen is ter hand gestold ket
fcofliier dor Personeel© belasting No. 12 van
den dienst 1922, executoir verklaard den 7en
Oetobsr j.l. ©n herinnert voorts den belang
hebbenden aan hunne verplichting om den
aanslag cp den bij de Wet bepaalden voet te
voldoen.
J. C. VAN DER LIP,
Wefch. loco-Bitrgem.
Leiden, 11 October 1922.
Over oorzaak cn verband der inwendige
geologische krachten.
Hedenmiddag, arjnvaardde dr. B. G. Etcher
hot hoogleer aarsambt aan do Rijksuniversiteit
alhier in de kristallographie, mineralogie^
geologie en palaeontologie, ais opvolger van
prol. dr. K. Martin, mot een i&de: „Over
oorzaak en verband der inwendige geolo
gische krachten." Hot groot-auditorium der
universiteit was gevuld met curatoren, pro
fessoren, studenten en andere belangstel
len dem
Spr. begon met er op te v/ijzen, dab de
aardkorst, zoowel do-or invloeden van buiten
als inwendige, aan esn voortdurende veran
dering is onderworpen. Voor de inwendige
aarde is de laatste jaren een hernieuwde
belangstelling ontstaan- Onderzoekingen tot
•.op -oen diepte van ruim 2 K.M. bobben aan
getoond, dat de temperatuur tiaar binnen toe
neemt, en wel gemiddeld met 3 gr. C. per
100 M. Do hypothese, dat een dergelijke
temperatuurtoencmrng tot aan het middel
punt der aarde zou doorgaan zou op grond
van deze oppervlakte-operatics zeer onwe
tenschappelijk zijn. Omtrent de ware tem
peratuur in het binnenste der aarde tast men
nog voortdurend in -het duister. Zoo komt
Thomson tot een waarschijnlijke temperatuur
van 3000 gr., terwijl Arrhenu3 meent, dat
dezo plm. 100.000 gr. moet z*jn. Men be
hoeft geen boorgaten te maken, om iets van
do aardkorst te weten te komenA want vol
gens een door hem opgesteld tektonisch prin
cipe heeft Argaud op sommige plaatsen
aardprofielon doorgecoiistrueerd tot op een
diepte van 20 K.M., hoewel dit in verhou
ding tot de grootte van den aard straal
(0378 K.M.), nog zeer geriag is te noemen.
Spreker zet dan uiteen, dat op verschil
lende w$zeci da samenstelling der inwendige
aarde ia benaderd. In de eerste plaats heeft
men uit het bekende soortelijk gewicht der
aarde van 5.6 ia verband met het s. g. der
aardkorst van 2.7 kunnen besluiten, Rat het
s. g. van het inwendige groot moafe zjjn. Men
veronderstelt, dat dit toegeschreven moet
werden aan de aanwezigheid van zware me
talen, in hoofdzaak van ijzer en nikkel. Een
verdere benadering is in ontwikkeling door
do uitkomsten van de seismologie. Uit de
besstudeering der seismogrammen toch is
gebleken, dat de eerste schok bij aardbe
vingen zich op drie wijzen voortplant. Mb.-"
I&tens driemaal treedt de eerste schok in het
seismogram op, nl. de eerste overgebracht
door longitudimale trhingen met een voort-
plan liaigssnelheid yan 714 K.M. per S3C.,
de tweede maal door transversale trillingen
met een snelheid van 4—772 K.M. per sec.
en de zoogenaamde lange gelven mot een
snelheid vaa 3.7—3.8 K.M. p3r-sec. Ritler
en na hem Arrhenu3 dachten,'dat de inwen
dige aarde uit oen geleidelijken overgang
van een vaste aardkorst over een vloeibare
magmazone tiaar een gasvormige aardkern
zou bestaan. Da scisinogramm:n echter wij
zen op discontinuïteifcsvlakken. Spr. gaat dan
na wat verschillende geleerden hierover ge
schreven hebben. Omtrent het aanbal en de
üggbig der dsccmtinuïle.'tsvlakken in de aar
de bestaat onder de seismologen geen eens
gezindheid. Wel komen zij tot een streng con
centrische iudeeliflg der inwendige aarde in
bolschalen, Spr. komt dan tot de vragen of
het ontbreken van eensgezindheid onder de
seismologen is toe te schrijven aan nog te
gebrekkige inelrumóuteele opteekening, dan
■wel aan oog. onvholdoende inzicht voor een
juiste interpretatie der geregistreerde g<e-
gevens? Of het niet mogelijk is afstand te
doen Van do gedachte aan concentrische dis
continuïteifcsvlakken en de versch'l'ende loe-
standeö der middenstof zich onregelmatig
verdeeld t9 denken. En ten slotte kan hiel
de gedaante der aarde ia laatste instantie een
afspiegeling zrn van een inwendige onregel
matige verdeeling van midd-:ns':offen in ver-
echdiende toestanden.
Spteker staat dan stil bij de tegenwoordig
meest gehuldigde voorstellingen omtrent hef
ontstaan der aard. Tot' Voor korten tijd werd
door geologen vrijwel algemeen aangenomen
de voorstelling van Laplace, dat de aarde
ontstaan is uit een gloeiendea nevel, waaruit
een gasbol ontstond met een dichtere kern
en ton slotte een planeet met esn 'stolljngs-
korst. In 1905 echter heeft de geoloog Cham
ber! in het ontstaan der aarde op andere wijze
verklaard. Hg stelt zich voor, dat de hemel
lichamen gevormd worden uit knoópmagsa's
van spiraalnevels, door aggregeereu van
uiterst kleine stofvorm'ge meteorische deel
tjes, die op hun banen door de wereldruimte
door do knoopenmassa's achterhaald wordssi.
Spreker beschouwt dan heb begrip maga.
Tegenwoordig wordt oangenomem, dat
het magma, dat. de vulkanen van voedsel
voorziet, niét uil do allergrootste diepten
afkomstig is, terwijl Hobbs in verband raet
de door de Seismologie bewezen rigiditeit
der aarde meent, dat magma niet steeds
en overal onder do lithosfeer voorhanden
is, maar nu en dan plaatselijk gevormd
wordt op diepten niet- grooter dan 10 K.M.
Ondanks de talrijke nieuwe gezichtpunten
van Hobte, geeft hij toch als primaire oor
zaak der gobergbevorrning do contractie
van de aardkern een hypothese, die spre
ker Diet meer bruikbaar sohijnt. De con-
tractie-hyp ofchex is gebaseerd op de voort
durende temperatuursafneming tier aarde
door straling van warmte, terwijl ter ver
klaring van do gebergte vorming moet wor
den aangenomen, dat door die afkoeling
de aardkorst minder inkrimpt dan de aard
kernQuiring heeft deze hypothee aange
vallen. Het verschil tooh in uitzettings-
coëfficiënfcen van gesteenten eenerzijds
en ijzer en nikkel van den anderen kant is
eoo gering, dat hieruit niet geconcludeerd
mag worden tot eon snellere inkrimping
vam den aardkern. Ook al spreekt men
van een gaskern hebben «de gassen door I
den enormen druk, waaronder zij staan,
gé'heel andere eigenschappen dan de gas
sen, die in onze laboratoria. «nderzceht
worden en Arrhenus stelt zich dan ook
voor dat het binnenste der aarde gevormd
wordt door een zeer taad-vioeiba.re massa,
die soortgelijke eigenschappen als glas be
zit. Van do verdere hypothesen der ge-
bergt evorming, die ©venals do contractie
hypothese tot een grondoorzaak teruggaan
moet do retardatie hypothese genoemd
worden, die «door Quiring is uitgewerkt,
maar geen rekening houdt met geconsta
teerde feiten en dus reeds daarom to ver
werpen is. Volgens deze theorie zou de ro-
tatiesneilheid der aarde verminderen, wat
ten gevolge meet hebben vermindering
van do afplatting van de aaa-del)ipsoïde.
Daarbij blijft het volume «der aarde ccxn-
Btaint, maar de oppervlakte wordt kleiner
naa/nmate de gestalte den bed vórm nadert.
Hierin zon een oorzaak gdlegen zijn voor
tangentiale druk iu de aardkorst,- die
plooii-Uigsgebergten vormt. Verder behan
delt spreker de versahuivingshyportheoe
van Wegener, die door de geologen ver
schillend beoordeeld wordt»
Spreker variaat dan de hypothesen dor
gebergtevorming, die op Kosmiacih-nieohia-
nisohe oorzaken teruggaan en gaat over tot
andere, ddo de oorzaak in do aarde aelf
zoek on. Men komt daarmee op het terrein
dèr phj'Srisehe chemie, waarbij mem moet
bedenken, dat de reacties in hot binnenste
der aarde onder veel hoogore temperatuur
en hoogeren drruk plaats hebban dan dat
bij labo rat orimimp roeven het geval is.
Voortbouwende op de Nederlandsche
School, heeft de Zwitsoraahe petrograaf
Niggli de Silikaten, de gesteentevormen-
de mineralen, het magma behandeld. Zijn
boek „ï>i© 1 cu-ohtflchfaigen Beaba/ndtcilo
im Maigme" is, aldus spreker, eau dor be
langrijkste werken der geologie.
Spreker komt dan terug op can beschou
wing van het magma en gaat na do verkla
ringen door ondersoheidene geologen go-
geven oyer de vulkanische uitbarstingen.
Aan Brun lcomt de eor too het vulkaan-
vraagstuk langs geheel nieuwe wegen te
hebben aangepakt en daardoor het' inzicht
omtrent vulkanische verschijnselen te heb
ben verruimd. Bij heb onderzoek van vul
kanische gesteenten (obsidiaan) vond hij,
dat hieruit bij verhitting gassen ontsnap
pen en wel stormachtig, quasi explosief,
wanneer de temperatuur snel stijgt, ter
wijl het gesteente dhn in puimsteen ver
andert. Zoo toonde hij aan, dat de obsidi
aan, uitgeworpen bij de uitbarsting van
Krakatau in 1883, bij ongeveer 880 gr. G.
in puimsteen verandert, waarbij gassen
vrij kamen. Aangezien nu zeer groots hoe
veelheden puimstoen werden uitgeworpen»,
maar bijna geen obsidiaan, concludeert
Brun, dat Krakatau door het toenemen
dér temperatuur aai de kraterpijp bij 880
gr. O. in de lucht vloog. Wolff merkt ech
ter op, dat de verklaring van Brun van
vulkanische uitbarstingen geen algemeen©
geldiglveid kan bezittenzij gaat- slechts op
voor zulke vulkaaen, waarbij de kraterpijp
gevuld is met in glasvorm gestold magma.
Spreker besluit met de gebruikelijke
toespraak tot curatoren, professoren en
studenten, waarbij hij wi>3t op het feit,
dat in geen ander land van Eu-ropa dan in
Nederland de vier hem opgedragen onder
wijsvakken in één hamd zijn, en curatoren
verzoekt aan dezen toestand een einde te
maken.
Ten slotte herdenkt spr. zijn gestorven
leermeester Friodrich. Mühiberg.
Geen kosteloos© verpleging meer in het
Ziekenhuis der Rijksuniversiteit.
In verband met den toestand der schatkist
heeft do Regeering besloten, de kostelooae
verpleging in het Academisch Ziekenhuis en
de gratis verstrekking van geneesmiddelen
aan de bezoekers dor poliklinieken, niet lan
ger te bestendigen.
Een hierop betrekking hebbende circulaire
geeft een beeld van d© wijzigingen, welke op
16 dezer zullen worden ingevoerd.
Aangezien ongetwijfeld een gTOoter of klei
ner deel onzer lezers er belang bij hooft, met
de bedoelde wijzigingen in kennis te worden
gesteld, laten wij deze hier volgen
Tot nu toe geschfcd.de de verpleging in dit
Ziekenhuis geheel gratis, met uitzondering
van de verpleging van armlastigen der ge
meente Leiden, iwaarvoor deze gemeente, in
gevolge het bij tden bouw van de inrichting
gestoten contrast een por vcrpleegdag bere
kende vergoeding aan het Rijk betaalt.
Ingevolge lietfbesluit der Regeering, wordt
nu éen voorloopige vcrpleeggeldregeling in
gevoerd, welke uiterlijk 1 April 1923 in een
definitieve regeling moet worden omgezet.
Dezo voorloopige regeling gaat dón 16dcn
October e.k. in.
Het tarief zal alsdan bedriegen
a. voor patiënten, die verpleegd worden
voor Tekening van Regecringsorganen (Rijks-
vorzokeiingsbarak, I n val i di fcetf tsfonds, ver
schil lende Departementen, enz.) Ziekenfond
sen van groot© ondernemingen en dergelijke
instellingen f 2.50 per dag
b. voor patiënten, die ver.pleegid worden
voor rekening van gemeenten, kerkelijke
armbesturen cn dergelijke, fl.50, f 2.50 of
13.50 por dag, afhankelijk van den aard der
ziekte cn der behandeling en van de af dee
ling, waar zij verpleegd worden
c. voor partiiculie/r© patiënten (dat zijn zij,
die niet tot een- der andore groepen bchoo-
ren) een der onder b. genoemde bedragen,
naar draagkracht, met dien verstande, dl.it'
voor werknemers, die ingevolge de désbetrefx
fende wetsbepalingen, voor rekening van
hun werkgevers worden verpleegd, steeds een
minimnmbedrag van f2.50 p©r dag vorsehul-
digd zal zijn.
Naast deze drie gtroe/pon zal de groep der
htorvoren genoemde verpleegden voor reke
ning der gemeente Leiden blijven bestaan,
terwijl in bijzondere gevallen, welke ieder
afzonderlijk beoordeeld zullen worden, opne
ming van kosteloos verpleegde onderwijspa-
tjënten mlagelijb blijft.
Vordor zal, eveneens met ingang vfan 16
October e.k., de verstrekking van modnoamen-
tcn aan bezoekers der poliklinieken worden
afgeschaft. Doze b&zfsekers zullen derhalve,
na dien dafum, de aan hen door de behande
lende ziekonihuis-mediei verstrekte recepten,
bij den eigen apotheker (gemeente-apotheek,
Ziekenfonds-apotheek, parfcieuliere apotheek)
gereed moeten laten maken, voor zooveel
nood'ig na viseering door den eigen gemeente-
of Ziekenfondsmedieus.
Be poliklinische behandeling, bet aanbren
gen vap eventueel noodige verhanden, enz.
zullen in dezelfde mate als 'te voren, kosta-
1 cos blijven geschieden.
Ik breng, aldus de 'directrice, mej. W. O.
M. Bloomers, vender in de circulaire het bo-
venstöande tb Uwer kennis en vertrouw, da£
U, in voorkomende gevallen, hiermede reke-,
ning zulE willen lioulden.
Ter voorkoming van stagnatie bij de op
neming van patiënten, waaruit' veelal nadeel
vobr de zieken zal voortvloeien, is het noodu
zakblijik, dat zij, die door een gemeentebe-
striufr, armbestuur of eenig ander lichaam
haair, dezo dnrichtin.g_ ter opneming worden
gezonden, een door dat 'bestuur of lichaam af
gegeven verklaring overleggen, waaruit;
blijkt, 'door wücfn) voor dé betaling der ver
schuldigde venploogkostbn zal worden, ge-
zJorlgd.
Aangenaam zal hot mij zijn vah U needs
ïhans de mededeeliug te ontvangen, dat in
voorkomende gevallen op Uw medewerking
kan worden gerekend.
Do Inauguratie van de nieuwe leden van het
Leidsch Studentencorps.
Do inauguratie van do honderd adspi-
rant-leden van het Leidsch Studenten-
Corps, welke in verband met den Corps-
rouw wegens het overlijden van prof. dr..
J, P. Kuenen was uitgesteld, heeft gis
ternamiddag om vijf uur in de Stodszaal
plaats gevonden.
De praeses Collegii, de heer L. Rijker:,
heeft bij deze gelegenheid de groenen toe
gesproken. Spreker richtte zich eerst tot
de oudere studenten. Bij het scharen van
een nieuw geslacht onder do vanen van
ons Corps aldus spr. gaat onze ge
dachte terug naar het oogenblik, dat wij
zeiven onze knie bogon voor hot vaandel,
en naar alle gaven, wolko het Corpslid^
maatschap ons sindo dion bracht. De leden
van het L. S. C. hebben hun dankbaarheid
hiervoor jegens het Corps getoond, door
in grooten getale aan den groentijd .deel
to nemen. En zoo hebben zij den groentijd
gered. Ctered, want kort na den aanvang
van den groentijd werd het Corps getrof
fen door een slag, welke niet zou na
laten op den ganschen groentijd zijn stem
pel te drukken.
Den 26stón September overleed jilotse-
ling onze in ons midden zoozeer beminde
rectDi--magnificus, prof. dr. P. J. Kuenen,
Wio mot mij kon constateeren de versla
genheid, welke heerschte, niet alleen onder
oollega's van den overledene, maar tevens
onder de studenten en allo klassen van do
burgerij, gevoelt, dat hier van ons is heen
gegaan een mensch, geëerd en bemind niet
alleen ora zijn erkende wetenschappelijko
verdienste, maar vooral ook om dbn adel
var;, zijn ziel. Van ons ging een edel
mensch. Wij verloren in hem een vriend,
door vele banden aan ons Corps verbon
don. Wie in deze jaren aan onze Academie
studeerde, zal zijn leven lang de herinne
ring aan deze indrukwekkende figuur met
zich dragen.
Ondanks liet feit, dat deze rouwbrengen-
dc gebeurtenis den groentijd onaantrekke
lijk maakte, hebben de leden hun plichten
tegenover het Corps niet verzaakt. Spr.
zegt liun hiervoor dank.
Niettegenstaande de economische de
pressie, waarin ook ons land verkeert,
hebben zich een ongekend groot aantal
adspirant-leden opgegeven. Wij mogen
daaruit concludeeren, dat in breede krin
gen immer de gedacht© leeft, dat het lid
maatschap van het Corps niet behoort tot
een luxe, die men, als de nood aan den
man komt, spoedig nalaat; maar dat or
een groot© waarde aan gehecht wordt.
Spr. roept de leden op dezen goeden dunk
over het Corps te helpon handhaven.
Vervolgens richt spr. zich tot de groe
nen. Voor u zegt hij betoekent dezo
dag een keerpunt in uw leven. En wanneer
gij.oenigen tijd aan do Universiteit ver
toefd hebt, zult gij zien, hoe radicaal deze
veramderLng in uw levon ingrijpt. Er is
een element aan toegevoegd: dc vrijheid.
Gij zult uw eigen meester moctci zijn. Een
schoon beginsel, maar een beginsel, dat
zijn eischen steltmeer dan ooit zullen
een sterke wil em een vast karakter u
moeten leiden. Waar gij heden uw intrede
in dJo studenten-maatschappij wenscht te
maken, zult gij van mij eischen, dat ik
een oogenblik stilsta, en eenige woorden
wijd aan dc sfeer van die studentenwereld.
Spr. gaat aan do hand van de historie
dc positie van den student na; niet alleen
sociale veranderingen onderging de stu
dent, ook psychologisch. Het studiën ten-
dom heeft zich noodzakelijker wijze moe
ten aanpassen bij den ernst der tijden en
zoodoende heeft dc zorglooze, stoere le
venslust plaats gemaakt voor een meer be
wuster tendenz ia do studenten-maatschap
pij, oen zich meer rekenschap geven van
het gebouren om haar heen.
De student moet berekend zijn op zijn
taak, do tegenwoordige intellectucele klas
se op to volgen en mede to werken aan
hetgeen wij nu helaas moeten noemen: cöo
restauratie der maatschappij.
Dezo verandering heeft niet alleen winst
gebracht, want in den loop der jaron ver
loor de student aan levenskracht, wat hij
won aan bewustheid on daarmede aan be-
belangstelling voor hot wezen en den gang
der dingen. De 'studenten-maatschappij
hoeft ingeboet aan jonge kracht; zij moet.
er zich voor gaan behoeden vroeg oud te
zijn. Wel heeft deze strooming haar ver
dienste gehad: voel wat ruw was is door
haar weggevaagd.
Ten slotte wekte spr. de adspirant-leden
op in do komende tijden een werkelijke
versterking voor het Corps en zijn gezel
schappen te zijn.
Vervolgens wérden de gnoenen met do
gebruikelijke formule als leden van het.
Corps geïnaugureerd.
Na afloop der plechtigheid had een om
megang plaats met rijtuigen, vaandels, fak
kels en. muziek. De stoet, geopend door be
reden politie, en waarin een tic ff tal rijtui
gen, trok, aanschouwd en vergezeld door
velen, dc Breestraat af, langs het Rapen
burg, zijde Academie, Breestraat, tot do
sociëteit Minerva", waar de stoet werd
ontbonden, nadat eenige studentenliederen
waren gezongen.
Vóór de woning van den praeseS collegii,
Rapenburg 29, werd Bongaalsoh vuur ont
stoken. De pas ontgroenden sprongen on
dansten in on buiten den stoet naar harte
lust. Een feestavond op de sociëteit „Mi
nerva" besloot den dag.
Antirevolutionaire Partijdag.
Roden word alhier een A/itirev<d ulLonairc
Partijdag gehouden im de groote SUndazoal, uit
gaande van den Kieskring LoLdctn van de Anti
revolutionaire Partij.
Voor deze vergadering stond oen viorlal spro-
koro op hot program, n.l. dc hoeren mr. S. do
Vries Czn., lid dor Tweode Kamer, Oud-Mi-
niflter van Financiën; mr. J. A. do Wilde, lid
dor Twocdo Kamer; J. Schouten, eveneens lid
der Tweede Kamer, en ds. C. W, van Lummel.
Gereformeerd prodikant te Zuidrand.
Onze verslaggever werd op deze bijeenkomst
niet officioel toegelaten, zoodat hij niet, zooals
zijn confraters van do Christelijke Pers aan eon
perstafel mocht plaats noraon. Hot bestuur vor-
dodigdc dezo haar houding mot de opmerking,
dat het daarvoor haar eigen Christelijke Pers
ook in onze stad had. Wij hebben nu van oon
verwijderde plaats verslag moeten samen
stelt on.
De matig bezochte voormiddag-vergadering
dc zoal was henedon ongeveor voor de helft
bozot werd te kwart vóór elven geopend rnet
hot ©mgeii van Psalm 138 1 en 3, door orgel
muziek bög&foid, waarna dé president, de heer
W. Warnaar, voorzitter van den kieskring Lei
den, dezen Psalm voorlas en vervolgens voor
ging in gobed, waarin hij ook H.M. de Koningin
on Baar Huis, benovens Haar Rogeering, ge
docht.
Daarna hield hij e«m kort© rede, begin
nende met een woord van. welkom, ©n
dankte allen hartelijk vctor d© opkomst.
Hij mocht reeds constateeren, dat <3ezo
morgen geslaagd was. Hij heette in bet
bijzonder welkom Z.Ex. oud-Minister Do
Vries, waarop een warm applaus voigdo.
Hij nam vervolgens don voorgelezen
Psalm tob uitgangspunt, in 't bijzonder het
woord, dJafc spreekt van versterking door
Gods kracht. Door dio kracht hebben
mannen als Colijn cn Idenburg het aan
gedurfd ons land te dienen cn ook anderen
bobben hun voorbeeld gevolgd. Spr. hoopt
dat hun werken niet ijdel zijn zal.
Meb spanning hebben wij gewacht op de
Troonrede en toen deze was uitgesproken,
was do ontspanning gekomen. Ook deze
Troonrede weid met enkele woorden door
den voorzitter besproken, waarna hij ein
digde met <3s hoop uit te spreken, dat ook
deze Partijdag er van getuigen zal, dat
heel do Partij door *God is gesterkt. Deze
Partijdag, gehouden in een stad. waar men
BINNENLAND.
Ambtsaanvaarding dcor prof. Escher.
Geen korieiooze verpleging meer in hst Zie
kenhuis der Rijksuniversiteit te Leiden.
Nota van wijzigingen op liet wetsontwerp tof
regeling van het levensverzekcringsbcdrijf.
BUITENLAND.
Te MoedarJa is een overeenkomst bereikt
met de Turken.
Nieuwe verkiezingen in Engeland aanstaande,
De binnenlandsche crisis in Engeland.
Het Rathenau-moordproces te Leipzig.
nog dezer dagen heeft kunnen gedenken
hoe God baar eenmaal sterkte om Hem te
kunnen dienen naar baar eigen innige be
hoefte Hij eindigde met een pleidooi voor
<3o Christelijke Pers.
Vervolgens gaf bij het woord aan mr. S.
do Vries, om te spreken over het onder
werp „Dreigend financieel gevaar".
In oen korte inleiding, deed hij uitko
men, dat zijn onderwerp moeilijk en saai
moet zijn. Men pleegt op Partijdagen
liefst over' do algemeeno beginselen te
sprekendoao kuunen warmt© wekken en
bezieling brengen. Spreker had trouwens
ook boven zijn onderwerp kunnen plaat
sen, in verband met liet onderworp van ds.
Van LummelOorlaf, mijn armo schapen,
Gij zijt in grooten nood.
Inderdaad, zeido spr., wij vorkeeren in
nooder bestaat oen financieel gevaar.
Het doet spr. genoegen, dat hij ook vele!
vrouwen onder zijn gohooa* ziet, want hef
vraagstuk ia ccu vrouwenvraagstuk bij uit-
ncmenldiheicL
Ter inleiding van zijn eigenlijk onderworp
deed liij een uitstapje naar Duitsohland, waar
do toestand zioh hot ergsto toespitsen cn
waar do inflatie, zooals de geleerden het noe
men. haar noodlottigen invloed zeer laat'
geldon. En nu is de cmstijge vraag of ons land
ook dootr deze inflatie zal worden getroffen.
Op onze bankbiljetten staat de Nederlandr
och-o Bank -botaalt aan toondosc dceoa cn.
dan vollgt een bcd.rag zooals op het bankbil
jet is uitgedrukt. Als men met zoo'n biljet by!
do Bank kwam zou men dit bedrag in zilver
of gioaid daarvoor kunnen ontvangen. Dïf
geldt ook voor de Duifcsche 'bankbiljetton',
imaar do Rijks-Bank betaalt dit bedrag nieé
moor in goud en zilver. Zij kan het niet. Zij
is onsoliede geworden.
Zal het hier ook zoo kunnen gaan Spr.
herinnert er aan hoe tijdens den oorlog hoï
gouid en zilvergeld buiten circulatie word gei-
honden. Toon moest papiergeld gedrukt wor
den. Do Nedorlandsóhe Bank kwam haar tus-
echcnbeidc cn zo'ide, dat gaa-t zoo niet, wanü
er moot volgens do wet 40 pCt. aan edel rac^
taal voor blijven liggen. Daarop is als tijde'-*
lijk© maatregel de bepaling, dat er 40 pCt,
aan edel metaal bij dc Ned. Bank moest be-
rusten van hot in circulatie zijnde bankpa!-'
pier, verminderd op 2o pCt Dit was al; een
eymptoon van inflatie. Dozc bepaling staat'
nog in de wet, dodli tot geruststelling zijnctf
hoorders kan hij mcdedeelcn, dat hij niet id
toegepast. Er ligt wel voor 60 pCt. aan odeL
metaal in de kelders der Bank.
Vandaar dat onze gulden op do internati
onale geldmarkt, zoo wordt gewaardoerdw
Spr. stolde daartegenover #e*i toestand!
in Diiit&ehland, waar tegaiover een milliard
goudmarkon een bedrag van 2 h 300 mil
liard aan papiermarken in circulatie zgn.
En do persen drukken er nog altijd door.
Ziedaar de inflatie op zij>n droevigst mot al
do gevolgen daaraan verbonden, dio het
zwaarst drukten op de goesteljjke werkers etf
do z.g.. renteniers.
Spr. JracVAo nu op populaire wijzo de"H
fïnancieelen to3stand van ons land voor zijn
gehoor te schetsen. Op het oogenblik heeft
ons land ongeveer 700 millionn vlottende
schuld; dat de Noderlandscho industrie en'
handel dit geld aa&i den Staat kan leenen,
be-wtjst dat er slapte is in hsndel en bedryL
Docli neem tiu aan, dat dit geld werd opge
vraagd, dan zou de Staat moeten gaan tof
do Ned. Bank dn deze zou haar moeten hel
pen. Een gevolg er van zou zijn, dat de ver
houding tusschon do goudvoorraad^in het
papiergeld ongunstiger werd, met heb zekec
g6Vo]g, dat onze gulden op da internationale
geldmarkt zou dalen, waaruit zou voort
vloeien dat alles wat wordt ingevoerd, duur
der zou worden.
Dat is één financieel gevaar dat ons land
bedreigt en dit gevaar z:l toenemen wanneer
de verhouding tus'schefi inkomsten on uitga*
ten van «den Staat nog minder gunstig
wordt. Om dat te voorkomen zijia er 'twee!
wegen in t9 slaan. De inkomsten moeteni
werden Vermeerderd of de uitgaven vermin
derd.
Voor het eerste ziet spx. niet veel'kans.
De belastingen zijn reed3 onrustbarend hoog,
Spt. 2ou alleen nog meer inkomsten durven 1
verwachten van hoogere invoerrechten, ai
komen de vTijhafcdelaren hiertegen in ver-
iel Er zal du3 moeten wprden bezuinigd.
Dit Vindt ieder mooi, maar die bezuiniging 1
moet niet hen zelf treffen. Spr. hoopt dat
Christelijke ambtenaren zullen inzien, dat):
wanneer de Regeering meent ook op de .sari
larissen te moeten, bezuinigen, zij zich daar-»
tegen niet mogen verzetten. Er zr a o"k did
