LEIDSCH
DAGBLAD.
Bureau Noordeindsptein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
Vrijdag 1 September 1922.
Officieele Kennisgeving
I GEMEENTELIJKE VJ.SCHVEKEOOP.
I Aan <ien gemeentelijken visohwiDbol,
lóschmarkt 18, (tel. 1225) is Zaterdag ver-
pijgbaar Sdb&lviscik a 0.10, Schol a f 0.12
I Tarbot a f 0.55 per pond.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
PRIJS OER ADVERTËNTIENs
Qts. per re^oL Zaterdags 40 Ots. per regel*
3'regelabonnement belangrijk lagere pry's.
[Kleins acLvertentiën, uitsluitend bij vooruitte-
Ljing, Woensdag 50 Cts., Zaterdag 75 Cts., bij
■^maximum aantal woorden van SO.
I lnoasso volgens postrecbt. Voor eventueele op*
1ing van brieven 10 Cts. porto te betalen-
nummer 5 Cts.
Postchèque- en Girodienst No. 67055.
prijs dezer tmnrom
Voor leiden p. 3 xnnd. 2 35, p. week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd rijn»
per week u Q.J|
Franoo por post 2.35 portokosten.
Nummer 19170*
|it nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
N. IJ. DE GIJSELA AR, Bumgem.
[Leiden, 1 September 1922.
Huldiging van jhr. De Gijselaar-
Hoe wol, zooals wij roods eerder mododeelden,
burgemeester had te kcuunen gegeven, dat
^ij bet liefst zou zien, -dat zijn 121/2-jacig ambts-
ibileum onopgemerkt zou voorbijgaan, is de
fead beden toch in vlaggen1!ooi gestoken.
I Tosn de burgemeester hedenmorgen zooals
dors op den gewonen tijd op het Stadhuis
wam, vond .hij m zijn kamor een prachtige
gireren inktkoker, geschenk van de gezaimen-
jkö ambtenaren en personeel der secretarie en
ran hot bureau van den ontvanger, Door dit
|iuHel>lijk vond do jubilaris zich -buitengewoon
ïangonoam verrast.
Door de wethouders en don secretaris werd
oen levensgroot portret aangeboden naar
photo, in hot Panorama opgenomen, in
we lijst.
De wethouder, mr. J. G. van dor Lip, voegde
^aahbij de hartelijke gevoelens van de leden van
tdageJijksch bestuur voor hunnen voorzitter.
Viering van den Koninginnedag.
Al h-sftjiben wij gisteren niet op ceai
jroeteche en mdiraJkwekkerad-e wijze feest
Éevieird, het was daarom niet minder har-
dijk. En de stemming was era wel. Al zijn.
[ie tijden niet gunstig, als wij cCerakem aan
vele voorrechten, welke wij nog altijd
«zitteen, boven zoo menigen Staat nabij
naë gnenzetn, waar de nood groot is en nog
steeds stijgt-, dan hébben jvij toch ook nog
[reden toti feestvreugde.
-Dankbaar kunnen wij ons verheugen dn
[bet bezit vam oen Vorstenhuis, dat do tra-
ia'tie met sterke bandera aan one bindt,
het is goed, dat wij de-zo traditie hoog
uden on bij het komend geslacht tot-
fcnkeoiDaarvoor dient ook wat hier jm
Jbet middelpunt dor feestviering stond,:
Het Kindorfeest.
Wij hebben daarover gisteren, nog een
i ander kunnen Heggen, Men heeft mede-
Igewerkt, om dit te doen slagen. De rege
ling was uitstekend.
Dank zij de medewerking van do vele
biidortwijz 'na /era, mderwijzeressen, haper-
de goedé gang van het feest geen onkel
genblik. Do paediagogracho poppenkast
kan het Haragsohe eohco'lhoofd CalLenlbach
hebben wij reeds genoemd. Het as opmer
kelijk boa deize ouderwetséhe verbooning
pog .altijd jong en oud boeit. De heeren
mes voJgdlen haar mot evenveel
Jauimo ars de kinderen zedtfEn de vortoo-
per had den paedagogisöhen tact de toe-
ouwers met de op het tooneel verschij-
hende figuren mee te doen leven, wat tel-
[kera-s uit de spontaan gegeven antwoorden
uitroepen van do aanwezigen bleek.
Ook de goochelaar had een welverdiend
«es.
De strijkexisemblce „Babette" en „Per
pera ad Aistra" hebben ook zeer tob de
|verhoognng van hot genot meegewerkt.
Daarbij sloot zaoli heb kindérgeizang -op
^aardige wijze aan.
Aardig was vooral nummer 5 van het
[programma.Ouwe holle boom en Wiege-
pcuntje.
Niet minder aantrekkelijk was het
[rietjosapringende klompendans en ka>-
euten3, voor welke laatste numrnens me-
fTouw Van der LijkeSijtsm-a door de
mooie aankleeding een deel van de eer
ékoGit.
Zoo hébben do kinderen zelf genoten en
acteren genot verschaft. De middag was
[om eer jong on oud het wist. Do kleinen
^jn royaal getrakteerd: limonade, cboco-
koék ociia krentenbroodjes vormden
Jiet afwisselwird menu.
De voorzitter, do heer Koops, dankte,
jteordat de kinderen hoogst voldaan tegen
uur weggingm, dezen voor hun prettig
ordelijk gedrag, waarna dezen op een
fuik van den. heer Steyns nog eetn drie
werf hoera! voor de Koningin aanhieven.
Hét gehecle Collége van B. en W. had
deel der feestelijkheden bijgewoond
na afloop vcreenigdon zij ateh nog eemi-
pn tijd met de féeeteommrssio en de hölp-
ptera in da kleine Stadszacul.
Het Dag. Bestuur der gemeente had
het de Feestcommissie op het podium
pUalo gonomen.
Do voc.rzbitera, de heer A. Koops, hield
korte toespraak, waarin hij er aan
peiinnerde, hoe hier sinds vele jaren do
poede gewoonte bestaat op don verjaar-
van onze Koraimgim een kinderfeest to
ponden, waa-raan leerlingen der zesde
en zij, dio vóór het volgend leor-
|3?ar don 13-jardgon leeftijd hebban be-
^ïbt, kunnen deelnemen, zoodat alle kin-
rcre?1 éénmaal in hun schoolleven dit
poene feest ter eoro van onze Lando-
0UAVe kunnen meevtier-em en. als eem aam-
jename herinnering, mee dragen in hun
j™lgond leven.
D© kdaderen hebben ocsk nu weder ge-
gehad en, dan. hebben immers de
ouders en allen, die met de kinderen mee
leven, het ook? En aller gedachten heb
ben zich onder d'aze feestviering, zeker
wél eemigeu tijd bepaald tot Haar, die op
dit oogerabldk meer clan anders dn het cen
trum van de belangstelling onzer natie
staat.
Spr. walde een dronk aan H. M. wij
den, waarbij allen opstonden en '6 voor
zitters voorbeeld volgden.
Hij richtte zich thane tot B. on W., om
hen te bedanken voor hun aanwezigheid.
Wij voeten ons gelukkig, dat, het College
thans weer in zijn geheel in ons midden
kan zijn, zedde spr. Dat het ondanks de
drukte van dezen dag hier is gekecnen, ge
tuigt van zijn levendige belangstelling in
het wèl cn wee der school en van het on
derwijs. Daarvoor onzen hartelijiken dank.
Dat het gemeentebestuur door een gel
delijke bijdrage de Commissie in staat
etelcte weder het feeat in te richten op een
wijze, eooalö zij het gedaan heeft, stemde
mede tob dankbaarheid.
Spr. richtte aioh vervolgens tot don ver
tegenwoordiger van het Bijkssoliooltoe
zicht, den schoolopziener den heer Baak,
dien hij mede hartelijk dankte voor zijn.
tegenwoordigheid, en tot den heer Mey-
nen als vertegenwoordiger van het plaat
selijk schooltoezicht. Verder riclbtte hij
hartelijke woorden van dank tob allen,
die tot het welslagen van dezen dag heb
ben medegewerkt: de dames en heer era.
hoofdleiders en leiders dor groepen, de
v'ereenigdxtgen „Bohette" en „Por Asp era
ad Astra", en hij sprak do hoop uit een
volgend jaar weder op veler steun en
medewerking te mogen rekenen en tevens
dat de omstandigheden ook dan nog zóó
zouden zijn, dat een feestviering als deze
mogelijk is.
Er volgde op deze woorden applaus.
Hierna nam de burgemeester het woprd,
om dé Commissie te bedanken voot de
uitnoodigiing tot doze bijeenkomst en voor
hetgeen zij hier hebben genoten. Hij had
de dames era heeren, dié deze feestdag
hébben georganiseerd eai geleid, bewon
derd over de waardige, tevens prettige
wijze, waarop allies is verloop en.
Spr. gelooft, dat wij den Koninginne
dag niet beter in den geest vain den
Vorstin zelf kunnen vieren, dan door liet
houden van een Kinderfeest. Daiarom ver
leent het gemeen tdbestuur hiervoor
gaarne een subsidiewetende, dat het
nuttig m in het belang der gemeente
wordt besteed.
Sp.r. besloot met zijn gflas ranja om
hoog te heffen, ter eere van ons geëer
biedigd Hoofd va-n den Staat, welk voor
beeld door al de aanwezigen met geest
drift en onder dien uitroep „Lang leve
onze Koninginwerd gevolgd.
De lieer Baak lew eet zich daarna van
een opdraéhti van den Inspecteur 1 van het
L. O. in débe inspectie, diio wegians ambts-
beffl:lghedeB hier iiiet tegenwoordg kon
zijn, om het gemeentebestuur dank te zeg
gen voor de verleende subsidie, waar
door de Coramd'ssie in staat as gesteld ge
worden eenige poëzie in het sohoolleven
te brengen. 'Hij voegde dbaraam 'een per
soonlijk: woord va/n dank toeen wees er
op, dat van een dag als deize een groote
opvoedende kracht uitgaat. Hij sprak ten
slotte don werasch uit, dat elk jaar tot in
lengte van dagen Leódera zijn Kinderfeest
op deze wijze aal mogen vieren.
Hiermede was deze samenkomst afge-
loope'n eai gingen de aanwezigen eeer vol
daan over dezen dag huiswaarts.
Op straat.
Van den vroegen morgen tot den laten
avond heerschle «er gisteren op straat een
gozoWl'ge drukte, dcie echter nergens tot
eenige vetetoróng der oido aanledding
gaf, zoodat de politie, die overigens goede
maatregielera had genomen, nimmer aan-
leicKng vond om Op buitengewone wijze
op te treden.
De trams hadden liet ook druk en zaten
gerégeld vol. Meermalen moetjbaa zij zelfs
de aara de halte'a wachtenden teleur
stellen.
In den laten namiddag, toen. dé kinder
feesten waren afgel'orop en era de muziek-
gezclsohappen ziioli gereed maakten voor
do uitvoering dreigde hot met Ihet weer
mis te loop era en begon het hard te re
genen.
„Werkmans Wilskracht" dat voor dezen
avond in beslag zou worden genomen: dcor
„Zomorzorg", echtte onder deze omstan
digheden. het betör het beloofde concert
uat te stellen. Dé merasohen 'dié er later
een zitje zochten, mogen even teleurge
steld zijn geweest, ze konden zich troos
ten met do gedachte dat er in dé stad-toch
nog muziek genoeg was.
Do cafe's profiteerden extra van het
opkomend buitje. Zij zaten al vroeg vol'
en dat is zoo gebleven tot hét sluTitnigsuur.
Maiar d)e meeste drukte concontreerdo
zich toch om dé
Concerten
op de Korenbeurs e-n op dé Lammeren-
markt. Op; do Koornbeura speelde, zocala
wij reeds meedeelden héb Leidsdh Mu
ziekkorps; „Oupheus" had de taak op
zi:h genomen raioh te lateai hoo^'en op dé
Lammermarkt.
Belde korpsen hebben zich op verdiiiera-
stelijke wijze van hun niet gemakkelijke
taak gekweten.
Vadorlandsch© wijzen era opgewekte
marschen Vormden voor 't meereradeell dé
gcédverzoTgde programma's.
Do echte muziekliefhebbers die zich rustig
in de voor3lc rijeei schaarden, hebben er van
kunnen genieten. Anderea hebben moer ge
noten van de gezelligheid die eetf concert
nu eenmaal meebrengt Opj de Lammeren-
rr'ukt golfde "het jolijt het hoogst' op, de
paartjes hosten achter- eh doorelkaar in een
wijden krkig om de muziek heen, zoodat
rustige wandelaars verstaadig deden zich
wat achteraf te houden.
Om de Koornbeurs heera was <le levendig
heid van ietwat bescheidener aard, het pu
bliek was minder luidruchtig, fioch ook hier
heerschte de rechte fee'tetemming.
Nergens echter is deze. feeststemming
overgeslagen ki brooddenkenheid en i3 men
den maat te ver te buiteo gegaan.
Tegen tiera&n eindigde de muziek en £e
drukte verspreidde zfeh w&der meor regel
matig over de stad.
Juist van pas, toen het uur van scheiden
naderde, kwam de reges helpen de feest
vreugde op tijd te deen emdigen.
Wij hebben weder oprecht fee3t gevierd.
Leiden kan dit i3 onze slotsom met
voldoening op den Koninginnedag terugzien.
Leidsche Christelijke Oranje-Vereeniging.
Feestelijk zag het podium van de grootc
Stadszaal er gisteravond uit, toen de Leid
sche Chr. Oranje-Vereeniging cr den ver
jaardag van H. M. de Koningin in een
druk bezochte openbare vergadering her
dacht. Oranje en rood-wit-blauw, oranje-
bloemen, groen, de buste van de Hocge
Jubilaresse en twee banieren, van de feest
vierende Vereeniging en van het medewer
kende symphonie-orkest, tooiden het.
Bij de komst van den burgemeester, wel
dra gevolgd door wethouder Pera, in do
zaal, werd het „Wilhelmus" staande ge
zongen, begeleid door het orkest; daarna
werd aangeheven het tiende vers van Psalm
68, bij orgelspel. Vervolgens ging dc voor
zitter, ds. H. Thomas, voor in gebed.
In zijn daarop volgende openingsrede
herinnerde de voorzitter aan het:
Tel uw zegeningen, tel ze één voor óén,
En gij ziet Gods liefde dan door
[alles heen.
Want in ons nationale leven moeten wij
niet dankbaar zijn in 't algemeenmaar
af cn toe onze nationale zegeningen stuk
voor stuk teilera. Zoo ook op den verjaar
dag van onze Koningin. Immers, het had
zoo anders kunnen loopen met Nederland
en Oranje. Hoeveel Vorstenhuizen vielen
niet ineenI Maar Oranje bleef; het bleef
gespaard in het leven; het ïs hier overal
waar het wezen moet; het is ook in ons
groot Hollijndsch hart. Wel is het ko
ningschap in den loop van den tijd ten on
zent gekortwiekt door de vrijzinnigheid;
maar daaraan is nu paal en perk gesteld.
Wij zijn blijde te bezitten een Koningin en
een gelukkig Nederland, die niemand vree
zen als God alleen.
Welkom heette de voorzitter allereerst,
den burgemeester en wethouder Pera. Hij
herdacht ouder telkens herhaald lang
durig applaus diens 12^-jarig ambtsjubi
leum op den dag van morgen, Vrijdag. Wij
zijn blijde met dien dag. Bij Gods gratie
is onze burgemeester een goed burgemees
ter gowe»est en voor de Oranje-Vereeniging
sympathiek, omdat hij is een volbloed
Oranje-burgemeester. God de Heere sterke
hem nog vele jaren! In de te zijner eere
opgerichte bank ziet spreker een symbool.
Die bank staat met den rug naar de rust,
met het front naar de drukte. Nu is onze
burgemeester als 't ware van die bank op
gestaan, om zich, na rust, opnieuw te wij
den aan Leiden.
Verdor begroette hij den spreker van de
zen avond, ds. J. Douma, van Den Haag,
eere-voorzitter der Vereeniging en al de
genen, die zich. bereidwillig voor dezen
avond in dienst der Vereeniging hadden ge
steld; om te eindigera met: Wij willen
Holland houen, maar met Oranje. Oranje
Boven.
Ds. Douma begon met vast te leggen,
dat, zonder ons nu een soort monopolie te
willera toeëigenon, wij zeggen kunnen: het
is vandaag weer eens echt onze dag ge
weest. Als vaderlanders zijn wij verheugd,
als Christen-vaderlanders zien wij opwaarts,
naar Boven, en zien er in den dag van de
weldadigheden jGods. Den Hoogen God
alleen zij de eer!
Spreker zou het hebben over trouw en
wel over Gods trouw, Oranje's trouw cn
Hollands trouw.
En dan vroeg hij allereerst: Hoe "zien
wij onze Vorstin? Om er op te antwoor
den Als gave Gods aan ons volk-. Hij
heeft Haar gespaard; Hij liet haar anra
de spits. Zij kent de historie Harer vade-
'ren en treedt in hun voetsporen Zij bidt
met en voor ons volk en geeft als draag
ster der kroon een hoog voorbeeld. Zij is
bekleed met majesteit van 's Heeren wege.
Wij hebben hier gelukkig nog geen repu
bliek mét anarchistische heigingen De
volken zijn terecht jaloersch op ons. In
dit alles zien wij Gods trouw, niettegen
staande do ondeugden en afwijkingen des
volks.
Spreker wil, handelende over Oranjo'c
trouw, geen lofrede houden op onze Ko
ningin als vrouw, als moeder en als vor
stin. Ook wil hij niet uitmeten Haar ge
breken. pit lpatste moeilijke werk laat
hij gaarne aan anderen over. Maar v- el
wil hij den nadruk leggen op de woorden,
waarmede zij de Regeering aanvaardde:
Vertrouwende op God, aanvaard ik dó
Regecring, en daaraan eenige gedachten
verbinden en ook in herinnering brengen
baar fiere houding in Frankrijk, toen het
bleek uit haar onomwonden uitspraak in
tegenwoordigheid van Frankrijks groo-
ten, dat het geloof en de Christus van
De Coligny ook Haar geloof en Haar
Christus zijn. Wel wil hij antwoorden, dat
Zij trouw is aan Haar eed en aan de Con
stitutie; trouw aan Haar devies on aan
de tradities van het voorgeslacht; dat ons
recht veilig is bij de Oranjes en dat onze
vrijheidsboom de 'Oranjeboom is.
Wat pPs, Nederlara'dete, betreft, y?ij
moeten trouw zijn en blijven aan Oranje,
al ware het ook, dat de Koningin ons nog
zoo onsympathiek was. Want de overheid
moeten wij eeren. Maar die trouw wordt
ons gemakkelijk gemaakt, want de Ko
ningin is een landsmoeder. Wij zijn met
Haar leden van éón groot gezin. En nu
zijn er wel verkeerden in dit groote gezin,
zooals ook in elk klein gezin er wel een
afdwalende voorkomt; lauwen, onverschil
ligen; maar dat zij het in ons vaderland
goed hebben en geen bétere plek op aar
de kunnen aanwijzen, hebben zij mede
aan Oranje te daraken. Door Oranje trouw
te blijven, blijven wij in de lijn onzer va
deren. Het gezag is een zegen, het gezag
van Oranje is een weldaad. Schare® wij
ons dan rondom den troon der Oranjes,
steunende op het gezaghebbende Woord
van God, en beloven wij him onze trouw
Aan het slot van de met gloed uitge
sproken en meermalen door applaus on
derbroken rede vond de feestredenaar,
sprekende over de goede werking van de
bloeiende Oranje-Vereeniging alhier,, ge
legenheid te wijzen op haar trouw jegens
hem, welke hem niet lang geleden Zoo
ondubbelzinnig, was gebleken, toen hij in
Den Haag zijn ambtsfeest mocht vieren
Voor de muziek zorgde het symphonie-
orkest „Per Aspera ad Astra" op lofwaar
dige wijze. In den loop van den avond
bood de voorzitter er van, de heer P. J.
van Leeuwen, het bestuur der Oranje-
Vereeniging met een toespraak een door
den directeur, den heer J. Noordanus,
gecomponeerden L. C. O. V.-marsch aan,
waarvoor ds. Thomes hartelijk dank zei,
niet vergetende, dat de voorzitter van het
orkest bruidegom is en de dochter van
den directeur bruid en dat deze violist
cn pianist uit het orkest dus weldra een
wettig paar zullen zijn. De marsch, tweo
malen gespeeld, klonk zeer aangenaam.
Den heer Noordanus vereerde ds. Tho
mas onder gejuich, namens de dankbare
Oranje-Vereeniging, een grooteu krans
aan.
Verder traden op een oranje-xylopho-
nist en een paar declamators en kreeg
men keurturncn hoogrek door heeren en
een muziekrei van dames te zien. Een
en ander had veel succes.
Allen zonder onderscheid werden door
ds. Thomas aan het einde bedankt. Deze
had nog een paar medcdeelingen te doon,
o. a. deze: dab op de avonden van 18, 19
cn 20 September a s. zal worden opge
voerd in de Stadszaal het zangspel: ,,.Tc
Mainliendrai", hetwelk veel belooft.
Met dankgebed door ds. Thomas en met
het gemeenschappelijk zingen van den
Avondzang (Gezang 180) werd dc feest
viering gesloten.
Jubileum mej. A. C. Blote.
Heden herdenkt or. der over talrijke blij
ken van belangstelling en waardeering
onze stadgenoote mej. A, C. Blote den
dag, waarop zij 25 jaar gelden als hoofd
der Christelijke Bewaarschool aan den
OudoRijn in functie trad
Zij was daarvoor benoemd uit een twee
talde dames Blote en Enbijn, en op
haar viel de keuze, omdat zij re-eds eeni
ge jaren op de toenmalige bewaarschool
aan de Garenmarkt werkzaam was. Dat
het bestuur der school een goede keuzo
had gedaan, bleek woldra. Met groote
liefde en toewijding vatte mej. B. haar
taak aan. En, hoewel zij het er zeer druk
had, vond zij nog gelegenheid zich te
bekwamen voor haar .work. Achtereenvol
gens behaalde zij de fröbelakte, en de
hulp- en hoofdakte. Zoo was zij ook we
tenschappelijk voorbereid tot de taak,
welke zij door baar bij zonderen aanleg
en haar buitengewone liefde voor het
kleine kind zich had gekozen. En zij heeft
in de kwarteeuw, welke zij aan het hoofd
dezer eertijds primitieve inrichting stond,
de school tot bloei weten te brengen. In
1902 was de inrichting reeds to klein ge
worden. Het schoolgebouw werd toen uit
gebreid en geheel ingericht naar de des
tijds geldende eischen.
Zoo is deze school mot haar leidster sa
mengegroeid, en dat ook het Christelijk
Bewaarschool-onderwijs in Leiden zich
oen goede plaat-s heeft weten te verove
ren, is niet voor het minst aan deze pio
nierster te danken.
Het is dan ook een goede gedachte van
het Bewaarschoolbestuur Igeweest, mej.
Blote op dezen dag te huldigen in het
schoolgebouw zelf, haar schoolgebouw.
Deze huldiging had ïiedennamiddag
plaats. Het bestuur en het personeel der
school, vele oud-leerlingen cn vrienden
kwamen de trouwe werkster voor de op
voeding der kleine kinderen in positief
Christeljjken geest huldigen en lieten deze
huldiging vergezeld ifjaan Van stoffelijke
blijken van waardeering.
Morgen komen wij op de huldiging
terug.
Begrafenis van den oud-hoogleer aar
dr* Holwerda.
Op de begraafplaats aan dé Groeraesteeg had
hodéJitmicM'a# do ter-aar de Jjésftelmg plaats van
het stoffelijk overschot van wijlen prof. da-. A,
E. J. Hoiwerda, ira leven oud-hooglecTaor aan
do Universiteit alhier en oud-directeur Van het
Museum van Oudheden.
Aan hel graf waren een groot aantal perso
nen uit de V e tens oh app el ijk o Wereld en vele
andoren, die vroeger cn thans aan hét Müseum
verbonden waren of tegenwoordig zijn, waaron
der d«e rector-mfcigraificus cn cenigo leden van
den Senaat, het bestuur dof Litioraricohe facul
teit, hel Collegium van hol L. S. G. en het be
stuur van don Bond van Leidsche Studenten,
de oud-hoogleeraron OorL Grevcra era Hartman
cn Véle anderen-
Aam het graf Werd niet gos'proken era et
BINNENLAND.
Het Ministerie van Landbouw, NyverheiJ
on Handel.
De rang&cliikkingsregoling intake d© af
vloeiing van onderofficieren.
BUITENLAND.
De Commissi© van Ilorstel neemt, na het
Engelsclie voorstel tot och moratorium zon
der meer te kebbou verworpen», het Belgische
voorstel tct uitstel van contante betalingen,
doch afgifte door Duil3chlaud van gegaran
deerde schatkistbous, vervallende over zee
maanden, aan.
De Volkenhcnclsraad aan het Oostenrijkscho
v raagstuk.
waren geon bloemen. Alleen werden bloemen,
in hot graf gestrooid, waarna de zooii dT. J. H.
Holwerda, dankte voor do belangstelling aan
don oreriedeno betoond.
De gebouwen var. hol Museum van Oudheden
waren tót hedenmiddag twee uur gesloten.
Internationaal Congres van Vrijzinnig.
Godsdicnstigcn.
De (laatste) uiiddagzitting van het Con*
gres wordt geopend tik>or prof. dr. Martia
Rade (Marburg), die eveneens hoffelijk be
gint mot te herinneren aan het Oranje
feest, terecht, daar toch „Oranje" ea
„protestantisme" steeds zoo nauw verbonj
den zijn geweest. Daarna legt spr. aan de
vergadering acht stellingén voor, door hem
uitvoerig verdédigd cn toegelicht, waarin
hij de lijnen uitstippelt, langs welke de
werkzaamheden van liet Congres zich zou
den oi moeten ontwikkelen.
In deze stellingen wordlt o.m. geconsta
teerd de invloed; dien de vrije théologisch-
christelijko wetensohap „in haar methoden
en resultaten" op orthodoxe kringen heeft
gehadgewezen op het gevaar, dat het
eenvoudige waarheidsprobleem door de te
zeer mystiek georiënteerde belangstelling
van het tegenwoordige geslacht in gedrang
zal komen; opgekomen voor een zuiver,
van alle wettelijkheid en bekrompenheïd
bevrijd geloofsbegrip en de propageering
van een internationalen en interconfessio-
neelen wil tot een greote gemeenschap der.
kinderen Gods in de liefde. In de laatste
vier stellingen werden meer praktische
cisohen geformuleerdo.a. steunverleening
ten bate van de vrije theologische weten
schap in cie verarmde cn verarmendb lan
den. Tegen een stelling, dat het oongres
positie neme tegen het gevaar van de
zijdb van Rome, tegen oostcrsch-mystieke
en occultistischo iheosophische cn anthro-
posophisehe stroomingen, wordft van En-
gelsch-Amerikaansohe zijde geprotesteerd,
op grond van de overweging, dat dit aah
het congres een te nogatief stempel zou
opdrukken. Ofschoon dit bezwaar lang
r.iot algemeen wordt gedeeld, wordt deze
stelling teruggenomen. Voorts was de kri
tiek op dfe gepresenteerde stellingen meest
van aanvullenden aard. Zoo werden op
voorstel van próf. Heering nog twee stel
lingen aangenomen, waarin het congres'
zich uitsprak voor het sociaal-maaU-chnp-*
pelijk beginsel van do jeugdbeweging. Ook
wordt nog een these geaccepteerd, waarin
het Congres zióh op voorstel van een Bel
gische afgevaardigde uitsprak voor het
verdwijnen van dera oorlog uit de wereld',
ondanks het verzot van mevr. dr. Mankesj
Zernike, die hierin een onoprechtheid ziet
zoolang er ondbr de aanwezigen nog zoo
groot verschil van meening heersobt over
de middelen, die hiertoo moeten leiden.
De secretaris van bet Congres, Rcv.
Drummond, stelt voor den naam van het
„congres" (of Free Christians and other
Religions Liberals) te verandoren in „Fe*
deration."
Deze kwestie wordt, met die der redactie
(en ev. publicatie) van de aangenomen im*
ties, in handen gesteld van het comité van
uitvoering.
Als voorzitter vara de volgende oongres-
periode wordt bij monde van dr. Eliot
(Boston) voorgesteld prof. dr. K. II. Rocs-
singh. Dit voorstel wordt met applaus
ontvangen, evenals de medédeeling van
prof. Roessingh, dat hij deze benoeming
aanneemt. Tot lid van het Executive Com-»
m it tec wordJt o.a. benoemd prof. dr. G. J.
Heering. Aan het comité van actie wordt
ook overgelaten te bepalen waar era wan
neer het volgende congres bijeen, zal ko
men. Na ec-nige plichtplegingen wnarbi»
speciaal mogen worden genoemd de beide
studenten, die op zoo goede wijze voor
vertaling van het gesprokene in liet'
Fransoh en Engel sch zorgden wordt het
congres door prof. Roessingh met gebed
gesloten.
Hedenavond heeft, in aansluitiag bij hcé
congres, een openbare bijeenkomst plaat*
in het gebouw van de Yrijc Gemeente te-
Amsterdam, waarbij als sprekerë zullen!
optreden dr. Eliot (Boston), ds. Teissonnièr^'
(Brussel), prof. dr. M. Bade (Marburg) e*
ar. Capek (Praag).
