LEIDSGH
DAGBLAD;
UITSLAG DER VERKIEZING.
Vrijdag 7 Juli 1922.
Officieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
30
22
15
13
7
5
2
1
1
1
1
R.-K. Staatspartij 32
S. D. A. P. - A 20
Vrijheidsbond 10
Anti-Revolutionairen16
Chr. Hist. Unie n
Vrijz.-Democraten 5
Communist. Partij 2
Chr. Democraten (A. P. Staalman) 'J 0
Social. Partij (Kolthek) - 0
Chr. Soc. Partij (v. d. Laar) 0
Plattel. Bond 2
Lijst Van Houten en
Volkswelvaart (Faubel)
Staatk. Geref. Partij (Kersten)
VERKIEZINGEN 1918.
417
I
BINNENLAND.
Het voornaamste nieuws i
van heden. i%
PRÏJSDKR ADVERTENTIES;
gO Cts. ï>ér regel, 's Zaterdags 40 Cts. tier rege!<
Bij regelaboimement belangrijk lagere prijs.
Kleine advertentien, uitsluitend bij vooruitbe
taling, "Woensdag 50 Cts., Zaterdag 75 Cts., bij
pen maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens post recht. Voor eventueele op-
Bending van brieven 10 Cis. porto te betalen»
Bewijsnummer 6 Cts.
Bureau Noordeindsplein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055.
PF1IJS DEZER COURANTI
Voor Leiden -p. S mni 2.35, p. week" - 'f Ö.Ï9
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd lijn,
per week Q.JJ
Franco per post f 2.35 H; portokosten.
Nummer 19122.
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
i
GEMEENTELIJKE VISCHVEKKOOP.
De Burgemeester van Leiden brengt ter
kennis van de ingezetenen, dat Zaterdag
-aan den gemeentelijken vischwinkel, Visch-
markt, verkrijgbaar is SCHELVISCH a
f 0,14, en SCHOL a f 0,15 per pond.
Leiden, 7 Juli 1922.
- N. C. DE GIJSELA ATI, Burgemeester.
DIRECTE BELASTINGEN.
I De Burgemeester van Leiden brengt ter
1 algemeene kennis, dat aan den Ontvanger
j der Directe Belastingen is ter hand gesteld
i het kohier der Personeele belasting No. 6
j .van den dienst 1922 executoir verklaard den
1 4den Juli j.I. en herinnert voorts den be-
f langhebbenden aan hun verplichting om den
aanslag op den bij de Wet bepaalden voet
te voldoen.
N. C. DE GIJSELA AR, Burgemeester.
Leiden, 7 Juli 1922.
Er was voor de officieele bekendma
king van den uitslag der verkiezing in het
Kiesdistrict Leiden door het hoofdstembu
reau, hetwelk daarvoor hedenmorgen zit
ting had in de kamer van Burgemeester en
Wethouders, absoluut geen belangstelling.
De voorzitter, jhr. De Gijselaar, opende
te tien uur het bureau, en liet een onder
zoek instellen of er ook belangstellenden
'wachtten.
Toen dit niet het geval was, las hij het
aantal stemmen van ieder der candidaten
afzonderlijk en vervolgens de totalen van
.elk der lijsten voor.
Bezwaren werden uit den aard niet ge
maakt, aangezien er buiten de leden van
het bureau niemand aanwezig was, waar
na de uitslag officieel werd vastgesteld en
,dc zitting gesloten, welke circa een kwar
tier had geduurd.
Benoemd zijn aan de Chr. H. B. S.
(alhier tot leeraar in de wiskunde de heer
!A. J. Otto, tijdelijk leeraar aan de Rijks
H. B. S. te Goes, en tot leeraar in de
Staatswetenschap de heer H. F. J. Wester-
i veld, adj.-commies aan het Departement
van Financiën.
Beroepen is bij de Remonstrantsche Broe
derschap te Schoonhoven de heer H. J.
Mispelblooy Beyer, cand. alhier.
1 Naar wij vernemen organiseert de Cen
trale Commissie voor Arbeidersontwikke
ling eeai concert voor de werklcoze arbei
ders in deze gemeente opj Dinsdag 11 Juli
a.s1. des avonds te acht uur in den tuin vaa
Musis Sacrum", daartoe welwillend door
het bestuur der sociëteit ter beschikking
ïgesfeld. De muziekvereeniging ,,Werkmans
Wilskracht" bood dit concert belangloos
aan.
r Namens de Commissie zullen de toegangs
bewijzen voor dezen avond aan de Arbeids
beurs worden uitgegeven.
Hedenmorgen, te negen uur ongeveer,
Svilde zekere Corn. D., in de woning van
zijn broer, in de Van-der-Wcrff-straat 40,
was, met benzine vermengd, smelten. Hij
^bracht deze bestanddeelen in een pannetje
'en zette dit op het vuur. De vlam sloeg
echter in het pannetje en de man, die voor
jbrand vreesde, pakte het heetc voorwerp
asn en wilde het naar buiten dragen. In
^rde gang, toen reeds zijn eeno arm en het
.gelaat was aangetast door het vuur, liet hij
het pannetje vallen, waarna de huisgenoo-
r *en het begin van brand met eenige em
mers water hadden gebluscht.
Minder goed liep het met D. af. Hij leed
veel pijn en werd in de apotheek van het
Ziekeufonds ,,Tot Hulp der Menschheid''
voorloopig verbonden, waarna hij per po-
litie-brancard naar het Academisch Zieken
huis werd Vervoerd, .waar hij ter verple
ging werd opgenomen.
Voor den duur van het studiejaar 1922—
1923 is benoemd tot rector-magnificus der
Rijks-universiteit alhier prof. dr. J. P.
Kuenen.
De sterke zuidwestenwind, die af cm toe
y tot stormvlagen aanwakkerde, heeft tiier eii
daar de boomen erg gehavend. Aan do Singels
en in de plantsoenen werden gcheele takken
met loof afgescheurd. Ook de boomenrijen aan
de Rijn- en Sc.hiokade hébben het zwaar te ver
antwoorden gehad. In het plantsoentje achter
de huitensocieteit „Amicitia" woei een boom
om; hij wend bijna goheel ontworteld. Persoon
lijke ongelukken haddon daarbij niet plaats.
Ook word het verkeer er niet door gestremd.
De vruchliboomen hebben'ook geledon. Hier
fcn daar zag men in hoven en tuinen den grond
et onrijpe appelen en peren bezaaid, waar-
jdoor de oogstverwaohting, -welko vooral wat
appolen betrof, nog al goed "was, veel minder is
feoworden.
Van schaide aan gebouwen vernamen wij
jniet veel. Alleen bereikten ons berichten, dat
hier en daar dakpannen waren afgewaaid.
Vanaf gisteravond pl.m. halftwaalf kwamen de volledigo lijsten der diverse kieskringen
bij ons binnen. Eerst met een paar tegelijk, later helaas 6tuk voor stuk, zoodat tegen ver
wachting in niet zoo'n spoed achter den uitslag kwg,m, als wij zelf wel begeerden om aan de
belangstelling te voldoen. Niettemin kwam er langzamerhand wat teckening in do situatie.
Iloe meer kieskringen bekend werden des te duidelijker werd natuurlijk het beeld van den
uitslag. Toen er 15 van de 18 kieskringen in ons bezit waren en. over de 80 zetels daarmee
bezet, hebben wij ons gehaast een bulletin to verspreiden. En met een extra-ochtendeditie is
do kroon op 't werk gezet. Hiermee gaven wij tooh den offic-ieuzen einduitslag, waarop mor
genmiddag, gelijk bekend, de officieele zal volgen. Ter vergelijking zal men do oude samen
stelling der Kamer naas't de nieuwe zien vermeld.
De slembuis heeft gesproken!
Een woord van waardeering voor«de vlotte wijze, waarop telegraaf- en telefoonkantoor
ons bobben gesteund, is wel op zijn plaats.
Geven wij allereerst den uitslag, om onze lozersvoor zoover nog onbekend daannoo
niet te lang op de proef te stellen: --- -.-.wJ
PARTIJEN.
Tevens hadden de nu niet mcc doende partijen van "Weermacht, Verbond en Bond
van Chr. Socialisten 1 Zetel.
Voor do diverse stem'districlcn, waarvan wij wat Leiden betreft den vollediger/, overigens
den totaal-uitslag vermelden, verwijzen wij naar hot Derde Blad.
In geheel genomen, is cr goed gestemd. Van de 3.378.824 kiezers hebben er toch 2.928.818
aan him plicht voldaan. In 1918 hebben gestemd 1.341.744. Dezo meer dan verdubbeling
van de kiezers is gelegen in het feit, dat nu voor de Tweede Kamer ook voor het eerst de
vrouwen hebben meogestemd, waarvan er dm mers iets meer zijn dan mannen.
net meedoen der vrouwen deed verwachtingon ontstaan, dat de bestaande rechtsche
meerderheid die overigens zeer wankel was, daar meetelden do hoeren A, P. Staalman en
v. d. Laar! wel eens iels zou kunnen worden verhoogd en dezo verwachting is uitgekomen,
zij het dan ook in meerdere male dan was ver ondorsteld.
Om hetzelfde aantal zetels to behouden, was noodig, dat het slemmencijfer van 1918
iets meer dan verdubbeld werd. Ten aanzien van dc groot© partijen is dit aldus uitgevallen:
R.-K. Staatspartij 402.962 874.644 r0
S. D. A P294.495 567 772 r
Vrijheidsbond 202.312 2GG.992
rAnti-Rov. Partij 18(flS7 402 260
Christ. Hist. Unie 88.039 318660
Vrijz. Dem. Bond70.674 134.606
Commuuistisöho Partij 31.010 I 53 657
Chr. Dem. Partij (Staalman) 10.653 LIL, 20.760
Soc. Partij (Kolthek) 8.951 12) *12.409
Chr. Soc, Partij (v. d. Laar) u8.153 LJ 19 540,
i Plattolandcrsbond 1 9.089 45715
'Alleen uit deze vergelijking spreekt al bijkans voldoende, naar het ons wil voorkomen.
Vooral, wanneer men dan nog onder dc oogen ziet, dat volgens de nieuwe kieswet 3/4 van
don kaesdeeler noodig S3 voor een partij, om in aanmerking le kunnen komen. Deze ver
zwaarde eisen heeft heel wat lijsten doen schipbreuk lijden. We praten niet eens over de kleine
partijen, die nimmer een sohijn van kans hebban gehad. Men zie echter maar cons, hoe velen
in het gezicht van do Kamer zijn gestrand, b.v. 'do Chr. Democraten met 20.760, Qlir. Soc.
Partij met 19.540 stemmen, de Herv. Geref. Partij (Hagen) mot *20.451, enz. Waren er
maar meer lijsten nog verbonden, zooals b,v. Van Houten en Faubel, die daardoor eenzelfde
lot ontgingen, dan waren niet zoovele, vele stemmen absoluut waardeloos geweest, gelijk
thans. Rechts heeft zich in ieder geval thans van oen massieve meerderheid verzekerd, zonder
cenigcn steun van halfslachtigen meer noodig te liobben. De winst is speciaal wederom den
Ghr.-Historischen ten deel gevallen, vier zetels. De Anti-Rev. volgen echter dicht met drie, de
R.-Kath. met twee zetels winst, wien de N. Kath'. Partij en ook" Arts dus weinig kwaad
hebben godaan. - - - .-v ■-'-. v - LV 1
Het verlies is behalve aan enkele kleine partijen geheel aan de zijdo van S. D. 'A. P,
en Vrijheidsbond, waarvan dc eerste twee, de tweede zeven zotels prijsgeven moest. Toch"
hooft de Vrijheidsbond zich' nog beter gehouden, dan vermoed werd, Do Vrijz.-Dem. bleven
precies slationnair. -
Ernstige reden voor kabinetswijziging zien wij niet, nu hot volk aldus heeft gesproken.
Misschien een Goort reconstructie, maar overigens blijft denkelijk alles bij 't oude.
Bij de verkiezing op 3 Jpli 1918 zijh in
totaal uitgebracht 1.341.744 geldige stem
mer.. Hiervan verkregen:
R.-K. Staatspartij 402.962
S. D. A. P. 294.495
De thans in den Yry-
heidsbond samenge
smolten partijen m.n.
Liberale Unie, Bond
van Vrije Liberalen,
Economische Bond,
Neutrale Partij, Mid
denstandspartrj' en
Algem. Staatspartij 202.312
Anti-Rev. Partij 180.187
Chr.-Hist. Unie
Vrijz.-Dem. Bond
Communist. Partij
Socialist. Partij 1
Cbr.-Dem. Partij j
Ec-nd v. Chr.-Sod
Plattel.b. (links)
Verb. Dem. Weerm.
Chr. Sociale Partij
Politiepartij
Staat-sk. Ger. Partij
Plattel.b. (rechts)
Alg. Vrijzin. Partij
(De Klerk)
Groep. v. d. Zwaag
Groep Alberda
Groep Kuiper
Amsterd. Politie- en
Brand weerpartij
Nat Bond v. Protest.
kiezers
Union istenliga(Volks-
wolvaartpartij)
Neutr. en Kol. Bond
Volkspartij t uj
Groep Stoffel
Groep Braam
sti. 30,
22
zetels.
8S.039
70.674
31.010
8.951
10.653
8 415
5^567
6 828
I 8.153
I 6.711
5.180
3.522
2691
2 649
735
568
I
378
301
237
236
235
189
15
13
7
5
2
1
1
1
1
1
1
i
i»
zetel.
11
Regeling van het Levensverzekeringsbedrijf.
Antwoordende op de nota naar aanlei
ding van het verslag inzake het wetsont
werp tot regeling van het Levens v erzeke-
ringsbedrijf, merkt de Rog coring op, dat
ten aanzi'en van begrafenisfondsen onder
scheid behoort te wordlen gemaakt tussohen
de zuivere begrafenisfondsen, dat zijn on
dernemingen, welke bij overlijden voor de
begrafenis zengen, zonder dat eenige uit-
keexing in geld wordt gedaan, etn andere
fondsen, welke ziob wel is waar begrafenis
fondsen noemen, dooh, daar zij aan d)e be
trekkingen van de overledene een uitkee-
ring in geld doen, in wezen zijn levens-
verfcelkermgrnaatscihapp ij enwerkzaam op
het gebied van d'e volksverzekering. Slechts
de laatste soort begrafenisfondsen vallen
onder de voorgestelde wettelijke regeling,
daar, volgens de definitie van art. 1, onder
a van het gewijzigd ontwerp van wet,
overeenkomsten van levensverzekering
slechts aanwezig zijn wanneer zij strekken
tot het dben van geldelijke uitkeeringen.
De zuivere begrafenisfondsen, welke
geen geldelijke uitkeeringen doen, vallen
niet onder de regeling.
De Regeering meent een omschrijving
van het begrip polish ouder" in het ont
werp niet te moeten opnemen. Er kunnen
zicih zoovele schakeeringen van feitelijke
omstandigheden voordoen, dat het niet
wel mogelijk is, alle gevallen in een defini
tie samen te vatten. Als regel zullen zioh
moeilijkheden niet voordoen. In een bij
zonder geval zal naar omstandigheden
moeten worden beslist.
Onlwerp-verdragen van Genua.
Aan de Memorie van Antwoord op de
ontwerpenlo. goedkeuring van het ont-
werp-verdrag van Genua tot vaststelling
van den minimum-leeftijd van toelating
van kinderen tot arbeid op zee; 2o. voor
behoud der bevoegdheid tob toetreding
tot het ontwerp-verdrag van Genua betref
fende plaatsing van zeelieden3o. voorbe
houd der bevoegdheid tot toetreding tot
het ontwerp-verdrag van Genua betref
fende schadeloosstelling voor werkloos
heid in geval van verlies van het sohip
door schipbreuk, is het volgende ontleend
Do Rogeering zag mot genoegen uit het
voorloopig verslag, dat men zich vrij al
gemeen met den inhoud der ontwerp-ver-
dragen van Genua kan vereenigen.
Dat ten aanzien van internationale rege
lingen do handhaving in andere landen
minder streng zou zijn dan in Nederland,
kan in hot algemeen niet worden toege
geven.
De opmerking van eenêge leden, dat de
twee Regeeringsafgevaardigden naar de
Zeefliedenconferentie geen neutraal stand
punt in de verhouding tussohen werk
gevers en werknemers hebben ingenomen,
aoht do Regeering van grond ontbloot.
Do Regeearingsafgevaardigden hebben
ten aanzien van do aanhangig© vraagstuk
ken zelfstandig hun standpunt bepaald ©n
zij hebben dit, zooals terecht door andere
leden is aangevoerd, met de noodigo on
partijdigheid en otbjectiviiteit gedaan.
Voor de toepassing op de koloniën van
het ontwerp-verdrag tot vaststelling van
den minimumleeftijd van toelating van
kinderen tot arbeid op zee geeft art. 5
van het ontwerp-verdrag de noodige vrij
heid1.
Onder voorzitterschap van den heer
G. J. D. C. Goedhart, uit Den Haag, is
gisteren te Utrecht de algemeene verga
dering van den Centralen Bond van Ne-
dorlandsche IVeii>ruiks-coöperaties gehou
den. Na. een kort openingswoord van den
BINNENLAND. -.3.
De officieuze uitslagen der Tweede-K^*
mer-verkiezingen.
Opheffing weduwen- en weezenkas yoo$
de officieren yan de landmacht.
Memoriën van 'Antwoord (Tweede Ka^
mer) inzake de wetsontwerpen Detreffenda
de ontwerp-verdrageü van Genua, tot rege
ling van het Levensverzekeringsbedrijf en;
over arbeidsgeschillen.
Onthulling van het gedenkteeken yoo?
M. Th. Steyn te Deventer.
Buitenlandsche paspoorten.
BUITENLAND.
De voortzetting van den strijd op Ierland,
De debatten in de Fransche Kamer over
de oorogsverantwoordelijkheid.
voorzitter, word het jaarverslag bespro
ken. Naar aanleiding van een desbetref
fende vraag werd van bestuurszijde geant
woord, 'dat overwogen wordt de oprichting
van een eigen Bank.
Do heer G. J. D. C. Goedhart sprak
daarna over verbruikscoöperatie en han
deldrijvende middenstand.
Na een korte inleiding van den heer K*
de Boer, uit Leeuwarden, in zake coöpe
ratie en vrijhandel, werd met algemeene
stemmen een resolutie aangenomen, waar
in d© vergadering oordeelt, dat, aange
zien met de belangen van de verbruikers
in de eerste plaats rekening moet worden
gehouden, daarom alle tariefpolitiek moet
worden afgewezen-.
De heer R. van Sluis, uit Den Haag,
besprak hot verbruikersbelang en de Ka
mers van Koophandel, en bepleitte oprich
ting van Kamers van Verbruikers. Ten
slotte werd een resolutie aangenomen,
waarin de vergadering uitspreékt, dat zij
van de Regeering verwacht-, dat zij reke
ning zal houden met de belaDgen der
verbruikers en deze niet ondergeschikt zal
maken aan die van de gewone handelaars
en meent, dat de Regeering aan deze ver
wachting tegemoet kan komen door naast
de Kamers van Koophandel, Kamers van
Verbruikers op te richten, waarvan de
kosten zouden kunnen worden bestreden
uit de heffingen, door de verbruikscoöpe
raties, tlians verschuldigd wegens de in
schrijving in het Handelsregister, en welko
tot doel zullen hebben de belangen der
verbruikers t-e behartigen, o.m. door het
geven van adviezen aan alle bestuursor
ganen over aangelegenheden, waarbij dezo
belangen betrokken zijn.
Aan de orde kwam het voorstel van do
coöperatie ,,De Dageraad", te Winters
wijk, inzake de personeelraden. Blijkens
do toelichting van den afgevaardigde van
die coöperatie is de bedoeling van de per
soneelraden aan de werknemers in de coö
peratie medezeggenschap in het bedrijf te
geven. Het bleek nu, dat, op een enkele
uitzondering na, men eenstemmig van ge
voelen was, dat do arbeiders nog niet
rijp waren voor medezeggenschap in het
bedrijf en dat zij eerst daartoe opgevoed
moesten worden. Een vertegenwoordiger
van do coöperatie ,,De Volharding", in
Den Ha/ig, deed een krachtig pleidooi
hooren, om die opvoeding met liefde eoi
ijver ter hand te nemen en aldus door
middel van medezeggenschap, te komen
tot een billijker samenleving. De voorzit
ter wees er op, dat wel het meest doel
matig zal zijn, dat de corporaties in eigen
kring de zaak van de opvoeding van de
arbeiders, om ze- rijp te maken voor mede
zeggenschap in heb bedrijf, overwegen, om
dan later eventueel een algemeene rege
ling te treffen. De vergadering vereenigde
zich hiermede.
Daar tegenover do beid'e aft-redende
h oc£dk>e stuu r sl eden van de Unie van
Christelijke Onderwijzers J. G. van Dit-
raansch, te Utrecht, en A. P. Jungcuxt Jr.,
te 's-Gravenhage, ge-em andere candidaten
zijn gesteld, zijn doze herkozen, welke her
benoeming door beidien wordt aanvaard.
Bij Kon. besluit is, met ingang van
16 dezer, benoemd tot directeur van het
museum-G. M. Kam, te Nijmegen, dr. M.?
A. Evelein, thans tijdelijk directeur bij
voornoemd museum.
UIT NED* OOST-INDIE.
Vlootdeelen opgelegd?
Naar de ,,Ind. Ct." te Soerabaja; ver
neemt, zal in September een belangrijk
deel van de vloot in de Indische wateieu!
worden opgelegd, in de eerste plaats de
,,Ery-danus", het hier gebouwde schip met
de extra dertig ton ijzer-ballast, en de
eveneens hier gebouwde ,,Tydeman", waar
van de motoren, bij de proefvaart, alleen
achteruit konden draaien.
Aardbeving.
In den nacht van Zondag op Maandag*
aldug de „Sum. Post", van 6 Juni j.I., om«
