Do VOORZITTER wijst er Jan op hoe iu
'Alkmaar ecu vrijz.-democraat ook tegen de
eenheideehool is nu liy wethouder is gewor
den.
De heer S YTSMA Maak inevr. v. I tallie
ihier ook wethouder
Dto VOORZITTER wijst tenslotte op het
advies van den insgaecteur van het L. 0. als
zeer gunstig voor de voorst el Len va{n B. en W.
Nog een formeelc opancrking wil hij maken
ten aanzien van het voorstel Knuttel. Wordt
IcHit aangonotmen, dan is or in de punten I "V
geen U. L. O. en geen 7e leerjaar meer. Wordt
het voorstel Knuttel aangenomen, dan zal de
beraadslaging geschiocrat moeten worden om
B. en W. in de gelegenheid te stellen tot na-
jdere regeling.
Bij de replieken dringt sper. aan op kortheid
Voor den heer KNUTTEL is het mós ver
stand nriet dat db kinderen uit dc volfosklasseu
idom. zouden zijn of iets in dien geest. In t
algemeen kan hij zich wel verecnigen met
wat geoogd» is over betere ontwikkeling als
gevolg van het milieu. Dat is geheel juist,
maar juist dat moet verdwijnen en door de
kifcidorcn met elkaar in aanraking to brengen
is het verschil op te heffen, 't Is nu alleen
maar de vraag of men wat het kind der bour
geoisie heeft ook wil geven aan 't kind der
proletariërs.
Aan den invloed van het milieu moet een
©ind worden gemaakt, niet uit een oogpunt
van verbroedering, maar le. om uitwisseling
en wrijving te krijgen en 2e. omdat hot een
groote prikkel zal zijn den achterstand; bij
do arbeiders-kinderen weg te nemen.
Spr. geeft toe dat de bouirgeoisdc-künderen
Sets •minder vluig zullen opschieten, dbeh dit
'deert hem nietliet arbeiders-kind! moet wor
den opgeheven, Jat is hoofdzaak.
Do groot© meerderheid der kinderen, die
thans M. 0. en H. 0. genieten, zijn er feite
lijk niet voor geschikt, d'och hun ouders he-
Bohiikkon over geld», dlus Ma air kinderen, dde
wel geschikt zijn blijven er weer af. Spr. zou
[fciovor d)en grens van L. 0. en M. 0. en Voorb.
H. O. van 12 tot 14 jaar zien verlegd, waar-
lojver die pacdotgagcn het vrijwel cen9 zijn,
maar aan het onderwijs is nqg zooveel tc ver
beteren, waair we echter niet op in kunnen
gaan, gezien Je wettelijke regeling, die dit
belet.
Overigens, wat hef -meegeven van ball as f
betreft, de 3c klasse-schelen lijdbn Jaaman
niet zoo zeer. Geen onderricht maar africht-
ondcrwijs is echter tegenwoordig, het le klas-
Onderwijs.
Wanneer de heer Wdlmer dan er op wijst,
hoe het Gymnasium etc. toch eisöhen stellen,
zegt dè hoer Knuttel, dat ook wel te weten,
maar ook dio bezwaren moeten weg. Het be
zwaar, van het bijz. onderwijs is ten Jeele
waar en dlaarom is epr. voor de éóne ver
plichte neutrale opcnlbaTe school, de arbei'ds-
©enheblsclhool, anders komen we nog niet ver.
.Groote resultaten van deze eenfheadsehool ver-
."waöht hij daarom niet, gezien de kapitalis
tische maatschappij, die alrtijd oen nieuw
ihekje ter bescherming der bourgeoisie weet
tc zetten, als er een hekje, verwijderd is. Am
sterdam en Alkmaar zeggen spr. niets.
Mevr. v. ITATaLIE meent idat het haar aan
waartdeering voor anderman s standpunt, niet
ontbreekt. Gaairne ncenjt zij aan, dlat B. en W.
ook het goede willen.
Nu zoo holder is uiteengezet, wat de
kindoren van beterei afkomst voor hebben,
dan schrijnt het haar, dat de groote massa
die voorrechten niet hebben zal.
Toen zij sprak van het meebrengen van
handigheid door de lagere sfeer-kinderen,
bedoelde zij niet alleen wat het woord
letterlijk zegt, maar ook handigheid der
hersenen, die daaraan gepaard is. Ongetwij
feld blijkt bij proeven, dat op de 1ste klas
scholen de kennis grooter is. Zoo is het
ook bij groote menschen.
Iets rustiger gang bij het onderwijs is
'geen nadeel. Niet het onderwijs staat op
den voorgrond, maar het algemeen bescha
vingspeil. Zij gelooft, dat een volk meer
vooruitgaat door verbetering van het totale
bescbavings-peil, dan door onderwjjs voor
zekere kringen pf wat sneller onderwijs.
:Weer verwijst spr. naar Zwitserland. Het
niet meevoeren van ballast geldt voor alles
als wenschelijk en de examens zullen meer
naar de kinderen moeten worden ingericht.
Een recept voor de dooreenmenging van
de kinderen zaL zij niet geven, zij is geen
wethouder. Zij weet, dat bij een referen
dum zou blijken, dat de meerderheid voor
de eenheidsschool zou zijn, dit in antwoord
op de vraag: wat willen de ouders.
Wat liet idealisme betreft, het zijn altijd
do idealisten geweest, die de wereld heb
ben vooruitgebracht. De idealisten zijn zelfs
de practici, want zij zien de wereld niet,
zooals deze is, maar zooals deze behoorde
te zijn
De. lieer ,WILMER meent, dat een zekere
ontstemming is gewekt bij een gedeelte
der burgerij, door de manier, waarop som
mige sprekers zich hebben uitgesproken
voor de eenheidsschool, nl. door de voor
stelling alsof B. en W. aan het proleta
riërskind niet hetzelfde onderwijs gunnen
als aan de beter gesitueerden. De heer
Knuttel heeft nu echter gezegd, dat er wel
meer kennis op de 1ste klasscholen wordt
vergaard, maar toch het onderwijs daar,
niet beter is dan op 3de klasscholen. Daar
door zal de ontstemming z. i. groofendeels
weer verdwijnen.
De heer KNUTTEL: Aardig sofisme.
De heer WILMElt acht dit toch wel da
moeite waard om even vast te leggen.
De heer GROENEVELD zal niet tegen
spreken, dat de kinderen uit betere kringen
wat meer meebrengen, maar zijn er onder
de arbeiders geen ouders, die zich met
'hun kinderen bezig houden? Hoe willen
'F. en W. dan uitmaken, wie naar een 'op
leidingsschool gaan? Spr. ontzegt den proe
ven van dr. Oort zooveel zeggingskracht
als hier gedaan wordt, 't- Hangt veel af
van wat gevraagd wordt. Zeker, kunst en
literatuur zijn op 3de klassescholen niet erg
ontwikkeld, maar omgekeerd is daar prac-
tisck misschien heel wat te vragen, wat
elders niet kan worden beantwoord.
Hoe kunnen B. en W. kinderen weige
ren van opleidingsscholen, niet wetende,
wat de ouders daarvoor op willen offeren?
Kinderen kunnen worden overgeplaatst^
doch 't gevolg daarvan zal bijkans altijd
zijn dat zoo'n kind een jaar achteruit gaat,
dus wordt gestraft voor een vergissing van
B. en W.
Maar zullen ook omgekeerd le klas-kin
deren op lc klas-scholen worden verplicht
naar do 3e klasse te gaan als ze niet ge
schikt blijven? Daaraan gelooft hij niet.Men
zal hen wel mee sleepen, al heeft de maat
schappij er tenslotte toch een strop aan.
Ontwikkelings-mogelijkheid afhankelijk te
stellen van den welstand der ouders wil
zeker zeggen, dat bij het winnen van een
prijs uit de loterij deze mogelijkheid ver
andert
Spr. betwist, dan dat te Amsterdam de
eenheidsschool in wezen even goed wordt
geweerd als hier. Wel degelijk wil men z.i.
daar dit principe uitvoeren.
Van dooreenmenging is geen sprake di
rect. Laat ieder kind toch gewoon op zijn
eigen school, zie ook wat de Bond van N.
O. schreef, 't Gaa-t alleen om gelijk onder
wijs. Hoe zullen B. en W. verhinderen dat
kinderen van eindonderwijsscholen tjeh
naar U.L.O.-scholen gaan?
De heer KNUTTEL laakt de hoogst be
denkelijke wijze van debat van den heer
Wilmer, die een gedeelte uit zijn verband
rukt. Principieel is 't juist, maar alleen
principieel, maar tenslotte wordt er op de
3e klas-school toch te weinig geleerd door
den langzamen gang. Maar al was de 3e
klas-school beter, het gaat daarom niet,
maar om verbetering van het onderwijs.
De VOORZITTER wijst er op, boe de
heer Knuttel zeide, dat aan den invloed
van het milieu een einde moet komen, doch
door dooreenmengdng zal niets veranderen,
want het milieu verandert daardoor toch
niet? Wil u verandering, dan zult u eerst
de maatschappij moeten veranderen. De
omstandigheden bepalen 't doel, hij her
haalt het, daaraan is nic-ts te doen. Waar
om kinderen op eindonderwijs-scholen las
tig vallen met dingen die bestemd zijn ter
voorbereiding voor M. O. Hij wil den kin
deren juist geven het onderwijs, dat voor
hen het meest gewenscht is. Exameneischen
hebben wij niet in onze handen, daarover
hebben wij niets te zeggen.
Dat alle kinderen naar de opleidings
scholen .zullen gaan, gelooft hij niet. Ver
standige ouders zullen dat niet doen,
maar dat is een kwestie van practijk bo
vendien. B. en W. hebben er nooit aan ge
dacht kinderen te weren van een oplei-
dings-school omdat dc ouders het niet kun
nen betalen. Dit aan het adres van den
heer Gr. B. en W. zullen met de wenschen
der ouders zooveel mogelijk rekening hou
den.
Dat de ontwikkelingsmogelijkheid van 't
"kind verandert wanneer de ouders in beter
doen komen, daarvan is geen sprake, dat
is natuurlijk onzin.
Spr, handhaaft, wat hij over Amsterdam
zei de-
Het v o o r s t e I-K n u t te I (eenheids
school) wordt vorworpen met 209
stemmen.
Vóór de S. D. A. P. en de heeren Knuttel,
Sijtsma en mevr. Van Itallie.
Ir. behandeling komen nu de eensluiden
de amendementen van mevr. Van Itallie
en den heer Groeneveld, om 5de en 6de
klasse te doen opleiden voor H. B. S. etc.
De heer GROENEVELD trekt voor een
goeden gang van zaken zijn voorstel in.
De heer SIJTSMA acht uitvoerige be
spreking niet noodig na 't voorafgaande.
Hij wjjst er op. dat dit voorstel minder
ver gaat dan de eenheidsschool. Hij zal
niet trachten bekeerlingen te maken. 'tZou
geen zin hebben.
De lieer MEYNBN motiveert zijn stem
tegen het voorstel, omdat het de eenheid
van de school aantast. In de practjjk zou
het ook lastig worden met leerboekjes etc.
Wat het voorstel van B. en W. betreft,
neemt hij nota, dat B. en W. het moge
lijk achten de scholen Boommarkt en Aal
markt te vereenigen en dat er verbeterin
gen kunnen worden aangebracht. Hij vraagt
R. en W. echter niet al te zeor vast te
houden aan het woord uitsluitend voor on
derwijs van M. O. etc., om overgang mo
gelijk te laten, daar z. i. altijd zal blijken,
dat er ongeschikten zullen zijn.
Hij vreest evenwel, dat de school ran
de Aalmarkt niet groot genoeg zal zijn
en daarom vraagt hij ook rekening le hou
den, dat op a.idére scholen candidaten voor
M. 0. etc. komen.
De heer EERDMANS zou de band tus-
sc.ien de school Aalmarkt en de opleiding
voor M. 0. etc. losser zien gemaakt. Mis
schien blijkt later een andere school meer
geschikt.
De heer VAN HAMEL steunt dit laatste
en vraagt uitsluitend te veranderen in voor
namelijk.
De heer SIJTSMA vreest, dat één school
niet genoeg zal zijn voor opleidingsschool,
nu B. en W. het pleit hebben gewonnen.
Zie ook het adres tot handhaving van beide
scholen
De heer DE LANGE meent, dat het
bezwaar van den heer Meynen meer tneo-
retisch dan practisch is. Ieder ouder zal
zijn kinderen toch wel afnemen van een
school, die niet geschikt blijkt.
Art 23 der wet verplicht den raad te
beslissen in deze.
De heer WILBRINK zegt, dat de 2de
klasscholen ook leerlingen voor H. B. S.
etc. afleveren en waar dit wel zoo zal
blijven, vraagt hij of deze eene school niet
overbodig is.
De VOORZITTER raadt het amendement
ook af, waarvan het gevolg zal zijn, dat
eerst achteraf wordt gekomen om later
heftig bij te stoomen, wat niet zou be
vallen aan leerlingen noch ouders. Bij het
5de leerjaar zou dan een heele verschui
ving van leerlingen plaats hebben, een soort
volksverhuizing.
Spr. kon niet in de toekomst kijken, dus
weet 'hij niet beslist, of de school aan de
Aalmarkt groot genoeg zal zijn. Hij denkt
het wel. De school aan de Breestraat is des
noods voor een deel disponibel en naast-
staand buis met. tuin is disponibel voor
bijtrekken. Natuurlijk is afnemen vpn leer
lingen altijd mogelijk. Uitsluitend wil hij
niet onnoodig tc bevorderen.
Niet bepaling van de plaats, maar dit
over te laten aan B. en W. verbiedt de
wet, de heer De Lange had gelijk.:
De heer v. HAMEL zal zich gaarne neer
leggen bij het woord uitsluitend.
Het amendement-v. Itallie wordt verwor
pen met 208 stemmen. Vóór de S. D. A.
P., de heeren Knuttel, Sijtsma en mevr.
v. Itallie
Punt I wordt aangenomen met 226
stemmen (die der S.D.A.P. en van den
heer Knuttel).
Bij punt 2 licht de heer Groeneveld zijn
amendement toe, luidende:
a. de lagere afdeelingen der Jongens
school 2e klasse op te heffen en de leer
lingen to plaatsen op andere soortgelijke
scholen.
b. de u. 1. o. school tc splitsen.
De heer GROENEVELD is tegen voort
zetting van het ambulantisme op deze
schooiwat eenige duizenden zal bezuini
gen, hij denkt f 16000
De heer KNÜTTEL heeft bezwaar tegen
de uitdrukking „andere soortgelijke scho
len". Dat werkt soorten in de hand.
De heer MEYNEN zou met het 1ste ge
deelte mee kunnen gaan, wanneer de mo
gelijkheid er is. Hij vraagt nu B. en W. of
het kan?
Met het 2de gedeelte is hij het abso-
luut oneens.
De VOORZITTER zegt, dat de mogelijk
heid voor een groot deel zal afhangen van
het besluit van het aantal leerlingen per
klasse. Bij 32 per klas gaat het niet, bij
36 gaat het met eendge moeite, maar hij
ontraadt heb. Niet zonder noodzaak moet
men z.i. kinderen verplaatsen, die gewend
zijn en waardoor weer een dooreenmenging
zou moeten plaats hebben. [Bezuinigd zou
er wat worden, maar z.i. mag dit. hier niet
te veel gelden.
Spr. is ook tegen splitsing der U.L.O.-
scholen, ook met het oog op de kosten en
het bestaan van a en b verdeeling op deze
school. Het krijgen van goede leerkrachten
is ook zeer moeilijk. Splitsing zou deze
bijzonder goed aangeschreven school ver
knoeien.
Do heer KNUTTEL zal alleen voorstenf-
men ter wille van opheffing van het am
bulantisme, anders voelt hij er niet veel
voor.
a. wordt verworpen met 17—11 stemmen.
Vóór dc heeren Kuivenhovon, Meynen,
Bisschop, Jan do Lange, Wilbrink en de S.
D. A. 'P
b. wordt verworpen met 217 stemmen.
Vóór de S 'D. A. P. en .de heeren Knut
tel en Sijtsma.
Punt II wordt z.h.st. aangenomen.
Bij punt. III zijn weer twee gelijkluidende
amendementen van de Vrijz-Dem en van
den heerGroeneveld.
Mevr. v. Itallie trekt nu het. hare in.
Bovendien had zij zich vergist. Het amen
dement luidt:
Dc meisjesschool der 2de klasse te split
sen in een school voor u.l.o. aan meisjes
en een meisjesschool voor gewoon lager
onderwijs en deze laatste school onder te
brengén in het gebouw aan de Boommarkt.
De heer GROENEVELD meent, dat er
een f 6000 door bezuinigd worden zal door
afschaffing van het ambulantisme.
De VOORZITTER, acht afschaffing van
het ambulantisme bij de U. L. O. scholen
onmogelijk, wat hij verder uiteenzet. Jt
Zou trouwens ook inconsequent zijn na -de
beslissing bij punt II. Reserve-onderwij
zers zijn hier niet mogelijk.
Het amendement. Groeneveld wordt ver
worpen met IS7 stemmen.
Voor de S. D. A. P. en de heeren Knul-
tal en Sijtsma.
Den heer KNUTTEL heeft gefrappeerd,
dat bij scholen le klasse B. en W. voor
standers zijn van coedueatie, bij scholen 2e
klasse, al niet meer. Gemak en zuinigheid
bobben dus z. i. den doorslag gegeven.
Dc VOORZITTER zegt dat B. en W. ook
bij de. le klas liever twee scholen hadden,
gewild maar dat werd te duur, gezien dien
toeloop. Hier is 't. trouwens andere; deze
6chool bestaat zoo uitstekend. Waarom dan
veranderen
Punt III wordt z. h. et. aangenomen.
Bij punt IV en V zijn weer amendemen
ten van den heer Groeneveld en van de
Vnjz.-Dem.
De VOORZITTER vraagt den heer Gr.
het Se leerjaar er uit te lichten en bij V
dan to komen met een motie in dien geest,
wat ook den heer Knuttel raakt en tevens
dringt hij aan op eeniige redactie-wijzi
gingen.
De. lieer GROENEVELD heeft bezwaar.
De heer Knuttel voldoet aan het verzoek,
in een motie B. en W. vragend eerlang
voorstellen te doen tot invoering van het
8e leerjaar.
De heer GROENEVELD wil bij het. bou
wen van nieuw o scholen rekening houden
met de mogelijkheid van een 8e leerjaar.
Mevr. VAN ITALLIE meent, dat wan
neer het bijz. onderwijs maar krijgt, wan
neer het vraagt het openb. onderwijs ook
niet zoo zuinig behoeft, te zijn en een
nieuwe school dus wel gewenscht is.
Do VOORZITTER wijst er op, dat de
sohool in dc v. d'. Werffstraat alleen maar
als noodhulp zal gebruikt worden voor
7o leerjaar.
De heer DE LANGE meent, dat B. en
W. diligent zijn wat betreft het beschikken
over voldoende schoolruimte. Z. i. mag de
raad nu daarom niet tot nieuwe scholen
besluiten te meer niet, waar onbekend) is,
welken invloed de nieuwe bijz. scholen zul
len oefenen op de Openbare.
De heer MEYNEN sluit zich aan bij den
heer De Lange. Verder acht hij hier het
woord U. L. O. niet- passend in zijn kader.
De heer KNUTTEL licht zijn motie toe.
Het verplichte 7e leerjaar koant aan, dus
nu is het de aangewezen, tijd om de moge
lijkheid voor een 8o leerjaar te openen.
De heer GROENEVELD verdedigt nog
punt. b uit de amendementen, weer de be
zuiniging aanvoerend, waarvan men van
daag weer eens niets wjl weten. Verder
komt bij ook op voor liet op pedl brengen
van de gebouwen voor het openbaar on
derwijs op dat der nieuwe bijz. scholen.
De VOORZITTER ontraadt aannemen
der motie Knuttel. Nu al beslissen over
een 8e leerjaar lijkt, hem voorbarig. Leer
plichtig zijn do leerlingen dan niet meer
en de vervolgklassen hebben geleerd, dat
directe invoering dan zeker niet wenschc-
lijk is.
De heer KNUTTELEr zijn er toch
voldoende om twee klassen te vormen.
De VOORZITTER raadt verder een
kalm afwachten van den verderen loop
van zaken aan. Omdat het. bijz. onderwijs
nu toevallig nieuwe scholen heeft, kan
men alle openb. scholen toch niet gaan ver
nieuwen om op gelijke hoogte te komen.
Splitsing van de 2o klas school no. 3 en de
leerschool ontraadt hijtrouwens voor de
leerschool is dispensatie voor altijd ver
leend.
De motie-Knuttel wordt verwoipon met 208
stemmen. Voor de S. D. A. P. en dc heeren
Knuttel (dio zijn voorstel inzake 't Fransch nu
terugneemt), Sijtsma en mevr. v. Itallie.
Hel amerudement-Grooneiveld wordt verwor
pen met 226 stemmen Voor de S. D. A. P.
en de heer Knuttel.
Het amendement der vrijz.-dem. wordt in ge
lrakken.
De heer v. HAMEL wijst nog eens op dc be
zwaren van splitsing. Zie ook wat de Bond
van Hoofden zegt. (De heer Knuttel: een uit
stervende vereeniging). Daarom zal hij tegen
1 en 4 uit punt IV stemme®.
De heer MEYNEN vraagt of het niet conse
quent is, dat de rogeering het niel-splitsen der
leerschool betaalt, wat is in 't belang van het
rijk. Willen B. en W. geen stappen in die rich
ting doen?
De heer v. HAMEL vreest, dat hot rijk dan
wel eens minder subsidie zou kunnen geven.
Do heer DE LANGE zegt, dat de wet geen
leerschool kent en niet meer kan gov en, zoodat
dit dus nimmer een argument is tegen splitsing
De VOORZITTER zegt, dat er reeds over ge
schreven is in een geest als de heer M. bedoelt
bij mogelijke wetswijziging. Thans kan de re-
goering niet meer geven.
1 van punt IV wordt aangenomen met 252
•stommen (die van de heeren v. Hamel en Eend-
ra a ne).
2 wordt z. h. st. aangenomen.
3 wordt aangenomen met 216 stemmen
(•die -der S. D. A. P. en van den heer Knuttel).
Punt IV wordt z. h. st. aangenomen.
Hierna schorsing.
Avondzitting.
Bij punt V wil de heer v. HAMEL vasthou
den aan hali-jaarljjkschc toelating.
Do VOORZITTER verwijst naar punt VII,
waarin hierin wordt tegomoc-t gekomen.
De lieer SIJTSMA raadt den heer v. Hamel
aan zich maar neer te leggen bij dit punt en
niet langer tegen den 6troom in te'roeien.
Do heer EERDMANS acht de gronden tegen
splitsing al voldoende om zich uit to spreken.
Nu krijgen we in één gebouw twee scholen met
tweo nict-amibulantc hoofden! De wettelijke be
palingen verplichten niet tot splitsing maar de
regel van nict-ambuïant hoofd dwingt z.i., om
dat scholen van 12 klassen en een niet-ambu
lant hoofd niet aangaat.
Dc VOORZITTER sluit zich geheel aan bij
den heer E.
Punt Vb wordt aangenomen mot 212 stom
men («Me van dc heeren v. Hamel en Eerd-
mans).
Punt V wordt z. h.- st. aangenomen, evenals
de punten VI en VII.
Bij punt VIII ontspint zich een discussie
tusschen mevr. v. ItalMe en den voorzitter over
de behandeling van een amendement van mevr.
v. ItalMe, ingediend bij punt XI, maar volgons
don voorzitter hier thuis hoorond. De heer
Sijtsma, med^-onderlcekcnaar sluit zich hij den
voorzatter aan, waarna mevr. v. Itallie, dio eerst
zich verzette, ook toegeeft. Het betreft het geven
van bandemaibeid-onderwijs op Woensdagmid
dag voor jongens cn meisjes en aan de jongens
tijdens het handwerkonderwijs.
Allereerst geeft mevr. v. ITALLIE dan aan,
waarom zij principieel is voor handenarbeid.
Horsen-gebruik is uitstekend, maar wat handig
heid is toch ook gewenscht. Terecht wordt onze
school thans verweten to veel te zijn luister-
school. Zoo zal men tevens ook eerbied wekken
voor wat met de handen is verricht, iets, dat
nu nog wel eens te wenschen overlaat.
Dc heer v. HAMEL wijst op de inrichting
der lok alen, die verandering' cisdhen en voorts
zou heel wat materiaal noodig zijn.
D© lieer OOSTDAM heeft bovendien niets
geen verwachting van handenaribbidi, gezien
het resultaat van daigelijksoli onderwijs aan
hen, die er hun brood mee zullen moeten ver
dienen. Wie aanleg heeft, komt er toch zonder
dit beetje onderricht.
Spr. vreest voorts voo-r te veel verloren gaan
van beter te gebruiken tijd1, zooals nu al weer
aan sehtóollbaden verloren gaat.
De heer GROENEVELD en cathegis.itio
dan
De heer OOSTDAM dn© gaat hij ons R -K.
buiten het schoolonderwijs om. Als je niets
beters hebt, schei dan maar udt.
De heer SYTSMA zou alleen ih dc kosten
co nijg bezwaar zien, maar dit nuttig onderwijs
weogt daartegen z.i. wel op.
Dc heer EERDMANS zegt geen gunstige
berichten te hebben vernomen over hot re
sultaat van handenarbeid' op de enigen school,
al had hij gaarne anders gezien. In het eer
ste niet gewenscht in ieder geival geen cate
gorisch verbod tc geven, zooais B. en W. doen?
Do heer DE LANGE zou het leerplan niet
gaarne nog met een vak zien uitgebreid, ge
zien de overlading en dan wie meet het
onderwijzen Wie liefhebberij heeft, moet
daaTmee beginnen op 12 jaar, wanneer instru
menten zijn tc hanteeren.
De heer JAN DE LANGE sluit zich bij zijn
naamgenoot aan. Allo jongens kunnen niet
oen soort handenarbeid geniete?], zooals de
meisjes wel handwerkonderwijs. Voorts twij
felt spr. ook aan het nut-, gezien het resultaat
van de ambachtsschool.
Mevr. v. ITALLIE trekt, haar amendement
in. Zij zal tegen punt VIII stemmen om al
thans het verbod weg te krijgen.
De VOORZITTER zegt, d»at die geuite be
zwaren dezelfde zijn als die van B. en W.
geen lokalen, geen leerikrachten en geen geld.
Tegenstemmen acht spr. overbodig, «Jaar de
verordening toch altijd1 te wijzigen is.
Pufot VIII wordt z. h s£ Mr
evenals punt IX.
Bij punt X (leerlingen per klasse) zri-
oJ amendementen. Voor U. 1. 0
ènZV-
E. eu W 32 voor opleidingsscholen, 36 ,oa.
muteren, de vrijz.-democrnten 32 voor in
schollen, evenals de heer ikroenevcW de h
Meynen 36 voor alle scholen.
De heer SIJTSMA wil voor een vo'kc^
school, die met 6 of 7 jaren de kiodcfcJ
het* leven inzendt, het onderwijs zoo -r0tiï
mogelijk maken. Hij wil geenbevoorrecll
ting, maar voor alle scholen een maxim im
van 32 per klas.
De heer GROENEVELD is niet oijdét
tevreden over zrjn eigen amendement. f
telijk moest het aantal niet grooter z'jn d~"
24, maar hij is daar boven gegaan, omd
het voorstel van B. en W. velen nog te
mooi was. Waarom moeten de armenseho-J
len weer worden achtergesteld bij de o^-
leidingsscholen? Hij wil gelijkheid. r
De heer MEYNEN wijst er op, hos voor
U. L, 0. 24 het gewone getal is, al vree»
hij. dat straks dit niet gehandhaafd /ai j
kunnen wordep. Zijn er lokalen waar oeQ
paar meer plaatsen z\jn, dan vraagt ha j
E. en W. niet al te scherp toe te rienj
Hij is het er mee eens, dat tusschen dé I
opleidingsscholen en de andere geen ver
schil moet zijn. Hij verschilt alleen in den',
norm. waar hij voor allebeide 36 kiest.
32 is een eigenaardig getal, maar .lat is
toch niet de hoofdzaak. 36' acht hij nietl
overdreven. Van beter of slechter onder-]
wijs is dan z. i. geen sprake. Die 4 leer--
Iingen zullen het niet doen. Zie naar de
grootere getallen bij het bijz. onderwijs.]
Bij 36 gaat men in de richting, d'e
wij nogverder zullen moeten inslaan, rie
wat de minister ?^i. Een groote bespa-1
ring aan leerkrachten is te krijgen, wei
millioenen. Spr. geeft nadere cijfers uit
de rede van den minister.
Voor de niet-verplichte leerkracuteiï
stond f 160,000 op de hegrooting. Zonder
het onderwijs te benade'elen, kan z. i. daar-J
van wel wat af en die gelegenheid roagi
z. i. niet voorbijgegaan.
Do heer OOSTDAM steunt nön heer,
Meynen. Het bevoorrechten der opleidings-l
scholen is bem ook zeer onsympathiek.
De heer EERDMANS meent, dat de wetsa J
wijzigingen ons op zeer zwrare lasten zuliea
brengen bij het te laag nemen van het
getal. Hij heeft gehoord, dat ds wet tot
54 zal gaan! Daarom voelt hij wel iets
voor het idee-Meynen.
Mevrouw VAN ITALLIE is het meer tn
doen om gelijkheid dan om het getal 32
of 36. Een verschil van vier zal toch niet
zooveel geven.
De VOORZITTER meent, dat dit cijfer
altijd wel een twistcijfer zal blrfvan. Ter-
wijl hier de S. D. A. P. 32 voorstelt,
vraagt zij elders 36. Hoe kleiner de klas
sen. des te beter het onderwijs, zegt nieti
veelal, maar dit wordt aangevochten, zie
ook het praeadvies van B. en Wl
B. en Wi voelen voor het bezwaar tegen
de ongelijkheid en daarom kunnen zij het
voorstel-Meynen aanvaarden, in welke rich-
ting men toch gaan zal. Zelfs 36 zal men'
z. i. niet kunnen handhaven pp den duur.
Ten aanzien van het U. L. 0. kan hij den
heer Meynen geruststellen.
Mevr. VAN ITALLIE trekt haar amen
dement nu in.
De heer SIJTSMA vraagt of de 24 voor
U. L. 0. nu niet dichter bij 36 is te bren^
gen. Hoe denkt de heer Meynen daarover?
De heer MEYNEN is voor zichzelf voor
24. Hij vreest echter, gelijk gezegd, dat
het. niet te handhaven is. Hoogstens zon
het z. i 30 kunnen worden.
De heer GROENEVELD blijft aan 32
de voorkeur geven.
Het amendement-Groéneveld wordt ver
worpen met 178 stemmen. Vóór da S. D'.:
A. P. en de heer Sijtsma eu mevr. Van
Itallie.
Punt X wordt riu z. h, st. aangenomen»
gewijzigd in den geest van den heer Meyhen.
Bij punt XI (handwerkonderwijs) zijn
amendementen van den heer Van Hamel,
die den ouden toestand wil hamdhaven, van
den heer Groeneveld en van de vrijz.-dem..
die tijdens de les-uren ook vak-onder vijs
vragen, van de heeren [Wilbrink, Jan de'
Lange en F. Eikerbout, die de 5 eerste jaren
de gewone, bet 6de jaar de vak-onderwij
zeres willen, onder aangeving van een aan
tal uren, voor dit onderwijs bestemd.
De VOORZITTER acht het amendeme&fc-
Van TIamel niet duidelijk, evenmin als dat
der heeren Wilbrink, Jan dc Lange, en F.
Elkcrbout, wien hij aanraadt aldus te wijzi
gen, dat het aantal uren wegvalt, wat thui?
hoort bij het leerplan. Zij vereenigen zich'
daarmede.
De heer VAN HAMEL acht wel een der.
grootste nadeelen der reorganisatie deze
voorgestelde wijziging, gezien de groot-e po
pulariteit van dit onderwijs hier, vocrr meis
jes een van de meest noodige dingon. Daar
om wil hij de vakonderwijzerssen handha
ven. Onder schooltijd acht hij bedenkelijk,
voor het leerplan, gezien hoe er rtl weer vijf
uur zijn weggenomen.
Het geven van deze lessen door do gewone
onderwijzeressen zal z. i. het peil van het
onderwijs zeer doen dalen, tot schade der
meisjes.
Mevrouw VAN ITALLIE sluit zich aan
bij den heer Van Harne), voor wat betreft
het geven van dit onderwijs door vakonder
wijzeressen. Kan het buiten de schooluren,
dan is zij ook daarvoor.
De heer WILBRINK wil onderricht in
den geest van den heer Mcijnenaanpassio?
bij de sfeer van het kind. Het vclkskiQ
heeft dat onderwijs zeker noodig, misschien
zelfs meer dan lezen enz. B. en W.^ han ce
ren het aantal uren bij uitbreiding van
het leerplan; zelfs nog meer: zij komen van
810 tot 360. Dat in zijn voorstel voor u«
eerste drie jaren de gewone onderwijze
ressen zijn aangewezen, is niet, omdat U
daar zoo voor is, maar vandaar zijn
stel in het 6e leerjaar de vakonderwijzci-
sen te handhaven met een groot aantal ie*
uren' f hoé
De heer MEIJNEN is ingenomen met n«
voorstel van B. en W. Tot voor kort stom
