TWEEDE KAMER.
VRASBffiUBRËK.
schoulgold roiguns do hoogste klasse» m»oet
"WoriLr beftaald
d het schoolgeld voor greWoon lager en
oibg^breso lager onderwijs wcsrdfc afzon
derlijk gurogted
0 voor iod/wre school djoraolfcto soort is
in elk© klas-e van heftkig het verscbul-
diqdi- heK'L'ag gelijk
f voor gewoon lager onderwijs bedraagt
het solioolgead volgens do laagste klassx»
van heffing ten minsie 5 cents pea- week,
de vac-an-tnes inbegrepen
g bot schoolgeld voor uötgobretd la-gieir
onderwijs is hooger dan dat voor gewoon
lager onderwijs naar dezelfde verhouding
als do korten van hot u 1 o. booger zijn
dan die var» het gewoon lager onderwijs
h. bet schoolgeld word: vooo* den twee
don leerling uat hetaolfde gezin met 20 pet.,
voor den derden mKSfc 40 pet., voor den
vierder m-et GO pet., voor den vijfden ui>e«t
80 pet vormiTi-derd. terwijl voor volgende
kinderen geen schoolgeld vexsahuJdigtl is
1 voor kUr.-ckvnon ait een andere gicimeen-
te mag niet meer worden gelieven dan
voor de kandoren uit die eigen gemeente,
tenzij bij e-en «oveo-oenikomst; o-mders wordt
bepaaild
Behoudens een afwijking, wat betreft de
Invordering, zijn de bovemgenoomdo arti
kelen betreffenuie bet schoolgeld mede van
toepassing op dc bijzoncSere schalen.
Ook voor het openbaar buntongswoon on
derwijs g-eldon vrij wed dlxsedfdie regelen.
Ihe belangrijkste afwijking is wel deze, dat
©en verhoudang ale tusschen bet scihoo-l-
gcik) voor het a. 1 o. en het gewoon lager
onderwin moet worden in acht gonomem,
nèisr is vp-argeschr even ten aanzien van db
Sahoolgoldnreg ed ing voor het openbaar
foititiengewoon lager onderwijs.
Het schoolgeld mag slechts zijn een tege
moetkoming in de kosten, welke voor reke
ning vaD dc gemeente blijven, terwijl het
maximum, dat voor een leerling mag worden
geheven, het gemiddelde der totale kosten
van Rijk en gemeente niet mag overtreffen.
Eet is dus duidelijk, dat het schoolgeld voor
ecD bepaald kind hoogor mag zyn dan de
kosten, welke gemiddeld per kind voor reke
ning van de gemeente blijven, mits slechts
>de totale ontvangst aan schoolgeld blijft be
neden het bedrag der in totaal, werkelijk
voor Tekening ran de gemeente blijvende
kosten. Naar de meening van den Minister
hebben de uitdrukking „de kosten, welke voor
rekening der gemeente blijven'', in art. 62.
on de uitdrukking „alle scholen van dezelfde
eoort in de gemeente" in art. 65, uitsluitend
betrekking op het openbaar en dus niet ook
op het bijzonder onderwijs, hoewel overigens
ide artt. 6267 eveneens gelden voor het hij-
ton der onderwijs.
Gelijk gezegd, wordt hot schoolgeld gere
geld naar evenredigheid van het inkomen.
.WaaT in de wet uitsluitend wordt gesproken
yan het „inkomen", meenen B. en W., dat
het aanbeveling verdient bij de heffing niet
uit te gaan van het belastbaar, maar van
het werkelijk inkomen, en dat to meer.
omdat ook ïn de nieuwe eohoolgeldregeling
Voor Gymnasium en Hoogero Burgerscholen
het zuiver inkomen voor-den aanslag in het
eoboolaeld dienst doet Ook de Minister is
van gevoelen, dat de sehooLgeldregelin-g naar
hot. w e r k e 1 ij k inkomen het meest aan de
etnekking der wettelijke bepalingen beant
woordt en dat het gezinsinkomen buiten be-
Bebouwing moet blijven.
De wet laat aan ce gemeente over te be
palen, beneden welk inkomen geen schoolgeld
verschuldigd is, en eveneens boven welk in
komen schoolgeld, volgens de hoogste klasse
van heffing verschuldigd is. Wettelijk is dus
Bleohts vastgesteld, dat het onderwijs beneden
cod door de gemeente te bepalen inkomcD
kosteloos moet zijn en dat de progressie niet
ongelimiteerd mag worden doorgevoerd.
Met betrekking tot de reeds genoemde wet
telijke reductie cm het schoolgeld merken B
en W. op, dat deze reductie slechts geldt bij
gelijktijdig bezoek van eeD school van de-
Eelf de soort, zoodat dus geen vermindering
wordt toegepast, indien uit hetzelfde geziD
eèn kind een school voor gewoon en ceD ander
kind een school voor uitgebreid lager onder
wijs bezoekt. Hoewel niet uitdrukkelijk be
paald, schijnt het hun niet twijfelachtig, dat
wel reductie wordt verleend als kinderen uit
hetzelfde gezin verschillende scholen
vaD dezelfde soort bezoeken.
Volgen3 uitgevoerde berekeningen kun
nen. de kosten, we'.ke voor rekening van
«le gemeente blijven, voor het gewoon lager
onderwijs gesteld worden op pl.m. f 105
per kind en per jaar. terwijl de werkelijke
kosten voor Rijk en gemeente samen on
geveer f 160 bedragen.
Bot schijnt hun daanom alleszins billijk
ten geoorloofd in maximum een bedrag
{van i 1C0 per j aar te beffen. Aangezien
«Jp kosten voor het gowooD lager en het
uitgebreid lager onderwijs zich ongeveer
verhouden als 1: 1-1 zal dus het maximum
bedrog van het schoolgeld voor laatstge
noemd onderwijs ongeveer f 150 moeten
"bedragen
Voor de openbare buitengewone school
((zwakvinirigcnschool) kan h. L hetzelfde
«ehojgeld worden geheven als voor de
gewone lagere scholen, wel is het gemid
deld bedrag der werkelijke kosten voor
het buitengewoon lager onderwijs hoocer,
dan dat voor hrt gewoon lager onderwijs;
maar daartegenover staat, dat door de
ruimere subsidie het voor rekening van
<3? gemeente blijvende gedeelte der kosten
gom Md e ld vrijwel gelijk 1b aan dat der
gewone lagere schalen Maar ook afge
scheiden hiervan, schijnt het hun gewenseai
voor d*7,0 school geen honger schoolt-ld
te vorderen, don voor de gewone latrare
scholen verschuldigd zal zijn. Het tvrlrag
van het schoolgeld toch mag voor plaat-
sint op de buitengewone school geen be
letsel zijn.
Als bedrag van het Inkomen, beneden
hetwrlk trem schoolgeld is verschuldigd, is
aangenomen f 1200. terwijl bij een Inkomen
tVnn f12 600 maximum schoolgeld is ver
schuldigd
Het verdient h. i. aanbeveling de Invor
dering der schoolgelden voor aÜe gemeen
telijke scholen en desverkiezende ook voor
de bijzondere scholen, te doeo geschieoen
door den Gem een te-ontvanger.
In dit verband merken zij nog op, dat
volgens de wet. de uing van het school
geld voor de bijzondere scholen, indien het
schoolbestuur dat wensclit, door het Ge
meentebestuur geschiet. Het schoolbe
stuur blijft echter, volgens artikel 89. lld'e
lid der wet, aansprakelijk voor de beta
ling van het verschuldigde schoolgeld., dat
langs den weg, aangegeven in nrt. 101,
ton hate van de gemeentp komt
De Plaatselijke Schoolcommissie acht
het principieel onjuist, dat de school-
geldregeling aan de formeele reor
ganisatie van bet L* 0. voorafgaat, omdat
a!» gevolg daarvan de regeling moest worden
gebaseerd op de tegenwoordige dure cp een
vervallen wetgeving opgebouwde, organisa
tie. Het zij ons vergund, zeggea B. en W.
hiertegenover er op te wyzea, dat volgens
de nieuwe wet de schoolgeldregeling mot
ingang van 1 Januari 1922 in werking moet
treden en dat de reorganisatie eerst op
1 JaDoari 1926 behoeft in te gaan. Nu wil
len B. en "W. hiermede geenszins zeggen,
.dat het in hun bedoeling ligt de reorganisatie
tot dat tijdstip te verschuiven; int g-.ndeel,
z\j stellen zich voor, hun voorstellen zoo
spoedig mogelijk ter tafel te brengen. Ver
schillende omstandigheden hebben eenigever
traging in de uitvoering der plannen" ge
bracht, maar zelfs al had de Raad zich reeds
cmti-ent-de reorganisatie uitgesproken, dan*
nog zoude het h.i. zeer de vraag zijn, of
thans reeds zuiver kon worden aangegeven,
hoeveel het L. 0. in het vervolg zaj korten.
Blijkt echter later, dat bij de reorganisatie
aanzienlijke besparing wordt verkregen en
dat de ontworpen schodgeldrege.iag als
dan te hoog zo u zijn, dan zuil on zjj cp die
regeling terugkomen
Uok kunnen B. en W. aan de commissie
niet toegeven, dat bij den opeet der schocl-
geldregeiing rekening had moeten worden
gehoudea met do kostprijzen by het b.jzon-
der onderwijs. Dat toch zou in strijd zijn
met de bovenaangehaalde iaterpretarie der
wettelijke bepaiingen-
Eveoinin is er naar hun meaning aanlei
ding om in elk geval bij het verlaten der
schooi ambtshalve on.heffing te verleen en
van do betaling van schoolgeld voor de
maand(en) volgende op die, waarop de school
niet werd bezocht.
Uok enkele andere opmerkingen van de
Schoolcommissie worden nist door B. en W.
aanvaard. Van andere hebben zij voor hot
ontwerpen der verordening, alsmede van
de heiiingsverordening, dankbaar gebruik
gemaakt*
(Vergadering van gistermiddag.)
Regeling van werkzaamheden.
Do VOORZITTER doelt' mede, dat de Mi
nister van Binnen landschc Zaken niet gereed
is gekomen met de voorbereiding van zijn
antwoord op de interpellatie-Van don Tem
pel in zake ce werkloosheid. Spr. zal Donder
dag voorstellen deze interpellatie te houden
Woensdag 30 November, mits die behande
ling op 6én dag, to beginnen om elf uren
afloopt.
Grondw etshcmeniiig.
Voortgegaan wordt met do behandeling dor
voorstellen tot wijziging der Grondwet.
Dc heer OUD (V. D.) geeft een kort over
zicht ovor de geschiedenis der Eerste Kamer
ter inleiding van de verdediging van het
amendement-Marchant, dat de strekking
heeft om de Eerste Kamer af te schaffen.
Het voorstel van de Regeering. maakt than3
van de Eerste Kamer hoe langer hoe meer
een doublure van de Tweede, in de wijze,
waarop zij wordt samengesteld. Spr. herin
nert er aan, dat de Eerste Kamer had te
waken togen overijling, tegen den waan van
den dag. Naar aanleiding daarvan herinnert
spr. aan hetgeen gebeurd is met do Hooger-
Onderwjjs-wet, die door do Tweede Kamer
was aangenomen, door do Eerste verworpen,
maar daarna ten slotte is aangenomen, nadat
de Eerste Kamer was ontbonden.
Vervolgens verdedigt spr. do instelling van
een volksstemming.
Ter toelichting van dit voorstel wijst spr.
er op, dat het de mogelijkheid om een refe
rendum aan te vragen afhankelijk maakt
van een verzoek van een aantal leden der
Sta ten-Generaal aan den Koning, om de
goedkeuring van het voorstel uit te stellcn.
Neemt men een dergelijke bepaling niet op,
dan is het noodzakelijk, dat geen enkel voor
stel van wet door den Koning wordt goed
gekeurd, voordat twee maanden na dc aan
neming door de Staten-Generaal verloopen
zijn. Een dergelijken eisch te stellen zelfs ten
aanzien van do eenvoudigsto wetsvoorstellen
zou niet practisch zijn-
Het tweede lid schrijft voor, dat, indien
eenmaal het uitstel verzocht is, een aantal
kiezers ocd referendum kunnen vragen.
Waar de Grondwet uitgaat vaD het beginsel,
dat een voorstel nooit kracht van wet ver
krijgt, indien de Koning daaraan zijn goed
keuring onthoudt, is het echter overbodig een
volksstemming te houden, indieD de Koning
reeds vóór deze stemming besloten beeft bet
voorstel niet goed te keuren. Daarom is op
genomen, dat"de volksstemming in dat geval
niet plaats heeft.
Het voorgestelde artikel luidt aldus
„De Koning houdt de goedkeuring van
een voorstel van wet, door de Staten-Gene-
roal aangenomen, in beraad, indieD ten
minste dertig ledcD van de StateD-Generaal
Hem het verlangen hebben te kennen gege
ven, dat het voorstel aan een volksstemming
worde onderworpen.
AaD dit verlangen wordt gevolg gegeven,
indieD binnen twee maanden na de aan ne
ming ten minste 20 duizend der in artikel 80
bedoelde kiezers daartoe aan den Koning het
verzoek doen, ten ware de Koning mocht be
sluiten aan het voorstel Zijne goedkeuring
te onthouden.
Wanneer meer dan de helft van het aantal
der in artikel 80 bedoelde kieasrs zich tegen
het voorstel heeft verklaard, vorliest de aan
neming door de Staten-Generaal haar kracht.
De wet regelt de wijze, waarop een volks
stemming gehouden en het verzoek daartoe
gedaan wordt".
De heer TROELSTRA (S. D.) licht toe
vier sub -amendementen op het amende
ment-Ma rchant. nl.
1. In den tweeden regel van hot eerste
lid t-isschen ,.Sfa ten-Gen praal" en „aange
nomen" te voegen de woonden: .,rnet min
der dan twee derdon der uitgebrachte
stemmen".
2. In den tweeden regel van het eerste
lid voor ,,in beraad" in te voegen de
woorden„pd door dezen niet- van drin-
genrb- aard verklaard".
3. Tn den tweeden regel van 't tweede
lid in plants van ..twintig duizend" te
lezen „een dertigste deel".
4. In den tweeden regel van het derde
lid tusschen de woorden „kiezers" en
..zich" te voegen de woorden: „aan de
stemming deelneemt en meer dan do helft
van het aantaJ der geldige stemmen"
Vervolgens herinnert hij aan de discus
sies in November 1918 over de Eerste
Kamer. Toen was cr bijna n algemeen
verlangen om dit col lego of ie schaffen.
Spr. herinnert aan een artikel in ,,Hot
Vnderlnnd" van 26 November 1918, waarin
ook liet voordeel van het behoud kleiner
werd geacht dan het nadeel, dat de Eerste
Kamer had.
Reeds uit. een oogpunt van bezuiniging
acht spr. de afschaffing al de overweging
waard.
Ook spr. ïiaakt dt? ges. Jedenis (der
Eerste Kamer op om aan te tooncn, dat
daarin geen argumenten liggen voor hnar
behoud. Het greote nut er van berustte
hierop, dat. deze Kamer de zaken in het
groot zou zien. Vandaar, dat haar niet het
recht van amendement is toegekend. Maar
langs een omweg heeft zij herhaaldelijk
getracht dit recht zich aan te matigen.
Als het voorstel van do Regeering is
aangenomen, don is er een overtollig
lichaam in ons reeecrrtelsel en overtollig-
hci i is zeker nodeelig.
Spr. breekt zijn rede af.
Pensioenen toor ambtenaren.
Aan de orde is thans de voortzetting
van «do Pensioenwet voor ambtenaren.
Aan de orde is do stemming over "het
amendement-Van Sta pole op artikel 18
(verplichtende kouze der Regcering uit de
voordrachten door Je ambten a reo voor
commissarissen van het Fonds ingediend).
Dit amendement wordt verworpen rrtet
51 tegen 35 stemmen
Vervolgens is aan de orde art. 137 met
het amendement Gerhard ter handhaving
van de pensioenrechten voor hen. die
eenigen tijd Diet in overheidsdienst zijn
geweest.
De beer GERHARD (S. D.) licht dit
nog even nader toe. v
De heer REYMER (R.K.)' steunt het
amendement
Minister DE GEER betoogt-, dat de
doorstorting niet is een vrijwillige verzeke
ring, maar een' handhaving van de be
staande voordeelen. Spr. kan dus het
amendement niet aanvaarden, doch brengt
een redactie-wijziging nan.
Het amendement wordt verworpen met
G1 tecgïn 24 stemmen.
De Ministo r neemt het amondement-
Deckers (gelegenheid voor oud-nmHennren
om premieverhooging to koopon) over.
Do eindstemming over dit ontwerp zal
later plaats hebben.
Grond wetshorzien hag.
De heer 'ITtOiiLsTitA (S. D.) vervolgt
ziju recto. Hij bespreekt het voorst-el-Mar-
eliant in zake liet referendum. Bpr. meent,
dac iiet do vraag is hoe het Nedeilauuso
volk tegenover het referendum staat. In
spr.'s kling heeft nooit ©enige belangstel
ling bestaan voor een referendum. Het is
altijd een academische kwestie gebievoru
Spr. verwijst naar het buiteniaraJ. Waar
het referendum bestaat wordt er óf weinig
gebruik van gemaakt, óf komen sJechts
weinig kiezers bij dc stemming op. De
wetgeving is geen zaak van den gewonen
man en spr. weDscht niet kunstmatig iets in
to stellen, wat het volk zelf.niet wil.
Dc heer VISSER VAN IJZENDOORN
(Vrijh.Bond) zegt niet veranderd te zijn
van opvatting over de Eerste Kamer,
sedert hij diè in 1918 heeft gouit. Spr. acht
naast de Eerste Kamer, indien deze blijft,
een facultatief referendum gewensoht.
Dc Eerste Kamer vermag niets tegen
revolutionaire woelingen, is niet een bol
werk van de Kroon of tegen een onge-
wonschte machtsuitbreiding van de Tweede
Kamer. Spr. acht handhaving van hert
twee-kamerstelsel niofc gewensoht, woral
niet nu d«e beide Kamers zooveel op elkaar
gelijken.
Spr. verdedigt het faoultatief referen
dum, dat hij democratisch acht, in don
zin waarin het overgroot© deel van hei
volk hot woord opvat.
De lieer VAN SASSE VAN IJSSELT
(R.-K.) betreurt hot nog' steeds, dat men
het systoerra van 1837 heeft verlaten. De
Eerste Kamerleden moeten uit andere ca
tegorieën vorJen gekozen dan thans het
jrevnl i«. Als Kamer van revisie wonsobt
hii do Eerste Kamer te behoud-en.
De vergadering werd veniaagd 'tot
's avonds te acht uren.
Avond vorga doring.
Staatsbegrooting voor 1022.
Hoofdstuk II (Waterstaat.)
A.n.r> de orde is Hoofdstuk 13 (Water
staat) van de Staatsbogrooting voor 1922.
Er worden geon algtameene beschou
wingen gehouden, lste afdeeling.
De heer OUD (V. D.) dringt uit zuirwg-
heddsoverwegingen aan up terugneming
van den post tot aanstelling van nieuwe
ambtenaren en beambten.
De MINISTER VAN WATERSTAAT,
de heer KöNIG. zet uiteen, dat de afde©-
Kng Comptabiliteit deze ambtenaren noo
dig heeft Wanneer hot echter mogelijk
blijkt de zaken to regeiem Bonder de©e amb
tenaren, dan is hij bereid dezen post on
aangeroerd te laten.
Do heer OUD (V D.) acht deoe toezeg
ging ndet voldoende en stelt voor art. 2
te verminderen mei f 14,700 zijnde het be
drag- voor dc xJeuwe ambtenaren.
l>e MINISTER neemt hierop den post
terug.
Bij een volgend artikel vraagt da heer
OUD (V D.) een post van f 10,000 terug to
nemen
Do MINISTER acht doze vorhooging
noodig
De heer BONGAERTS (R.-K.) meent,
dat de heo»- OUD overdrijft. Dcae poot is
voor dagelijksche behoeften vjid het de
partement en de gelden zijn noodig.
De MINISTER wijst er op, dat de af
schaffing van don vrijdom van braofport
al f 5000 vaD do f 10,000 cosoht. Die zijn
dus onmisbaar.
Na e enige discussie wordt de etomm-in^
over bot voorst©!-Oud bepaald op Woens
dag a.s.
l>e heer SASSE VAN IJSSELT (R.-K.)
-bepleit wijziging dor motor- on rijwiahvet
tor beteugeling van hot woeote rijden.
De heer WEITKAMP (C. H houdt
eenage beoahouwingan over warkiooskeids-
bosbrij cling
Do heer VAN RAPPARD (V. B.) acht
do afwatering van do B-oüuwe zeer onvol
doende.
De heer HIEMS-THA (S D.) betreurt,
dat niet vele procDotiovo workon tot be-
shrijdkig dor we-rklo-oshoid worden uitge
voerd on dringt op otappan m ekezo rich
ting aan
D'o hear BONGAERTS (R.-K.) be
spreekt hot streven van den Minister naar
bezuiniging, dat hij niot in alle opzichten
kan goedkeuren. Gok do workwijzo van 't
dicipartament geeft opr. aanleiding tot
klachten.
Do heer J. TER, LAAN (S. D.) klaagt er
ovor, dat aan hot Departement ingenieurs
zijn Aangesteld op salaris-a en hoogar don
•het bezoJ-dügmgübosluct toolaat.
Do heer VAN DER WAE11DEN (S. D.)
hoboogt, dat do Monaster niat bazuin gt,
■doch eenvoudig echrapt. Vc\rvolgens he-
hand alt hij do kwestie van de leverings-
contrautan van het electrisch bedrijf in
Noord-Holland en wijst op die geringe
(medewerking van do rogeering hierbij.
Do heer DUYMAER VAN TWIST
(A.-R.) is ook van meaning, dat do Minis
ter op vohkeerdo wijze bezuinigt.
Do heer DUYS <S. D.) bespreekt ook do
N.-Hollandsalie levaringsoontraoten van 't
electrisch bedrijf. Uitvoerig critiseert hij
do wijze, waarop he»t diepanfcecnont deze
zaak heeft behandeld.
Do MINISTER beantwoordt die vor-
echiklcndf» sprekers. Sptf. is van oordeel,
Dat te veel onder liet motief van werkver
schaffing wordt aangedrongen op dio uit
voering van werken voor 's Rijks reko-
öing, dio eigenlijk doarvghir niet in aan
merking komen Do verbetering van de
afwatering in Overijssel is een zeer moei
lijk vraagstuk waarover tot dus var nog
niets bepaalds valt medio „te deeion. Wait do
bceuinaghig betreft spr.- heeft zijn begroo
ting mot 5 6 mllilioein guldon geredu
ceerd Hot aa Dat oil en van ingooi ouns op
aaJlamisaen liooger dan dio in het Bazoddi-
gingsbealuit acht spr. gerechtvaardigd.
Wat do leveringscontracten betreft voor
do oieotrioii-oitsvooraiecijinig in Noonc!-HoJ-
land, deze kwestie is ea* ©en van zeer moei
lijken juriidisedien aard. Na hetgeen hiar-
©vor iij do Karnes* is gezegd zal spr. deao
zaak epoc-Lg mot zijn ambtgenoot van
justitie b(-opraken. Hij hoopt dat zij dan
spoedig geregedd zal kuiuaen worden
Bij artiked 8 wijat dc heer OUD (V. D.)
op dj o hoog o koeten van sommige commis
sies en dnkugt op bepaling hiervan ruin.
Da MINISTER deelt mede, dat do groofco
uitgaven eon teohndsohe commissie betrof
fen.
Bij art. 16 -en 18 vraagt de heer OUD
(V. D.) waarom extra- taalagen zijn uitge
trokken voor de ingenieurs bij den Rijks>.
wa/teai3to£ut over de ivcgan.
Do MINISTER deelt mede, dat do sioe-
nen tegen waardig oen oraal woixlon ge-
kefurd, hetgeen groote besparing geelt,
doch de ingenieurs extra-werk bezorgt.
Bij art. 19 vraagt do heer OUD (V. D.)
om dit artikel met f 2000 oe vermciidcren.
Hij ooht 'n ndouwe ami>;enaar niet noodig.
Do MIN IS l'Elt kan op deze opmerking
niot aansixwicfis antwoorden.
Het ortLkol w-ordt aongohoudeai.
Bij art-. 20 maakt do heer OUD (V. D.)
dezcHYlo bezworen tegen aanstelling van
meuw.o axübtenaren.
V ersahil'l einde ai'tik ei an worden hierop
fijaugeihoud3:n, aangezien de heer OUD
daartegen beswaren heeft cai da Miidator
daarop meft dadeöijk kan antwoorden. Die
art-iked en zul Lun nu Dond-erdag a.s. wor
den boiiandold.
Bij art 34 vraagt do heea* VAN DE
LAKR (C. S. P.) hot betrachten van spood
tem aan aten van do vcrhotortng van do
ovor laat bij Labath
Do M.LN1STER aegt dat toe.
De heer VAN SASSE VAN YSSELT (R.-K.)
dringt aan op spoed met de verbetering van
de Bcerschc Maas en op voorzichtigheid met
het mabeu van een stuw te Grave, die voor
de scheepvaart nadeel kan opleveren.
De MINISTER zal ovcrl-eg plenzen met den
hoofdinaenieur-directeur van den Rijkswa
terstaat. De sluis bij de stuw te Grave zal
iets kleiner zijn dan andere, doch aeen hinder
voor do scheepvaart opleveren.
De heer WEITKAMP (C. H.) betwist do
noodzakelijkheid van aankoon van een mo
torboot
De MINISTER geeft dienaangaande enkelo
inlichtingen.
De heer VAN RAPPARD (V.-B.) blijft aan
dringen op een commissie voor de Lineo-
.uitwatering, te bcncomcn in overleg met do
Staten van Gelderland.
De MINISTER wil zijn medewerking aan
do benoeming van zulk een commissie niet
onthouden als het verzoek daartoe- van de
Staten van Gelderland uit-gant. Snr. tea®
ockter niet toezeggen daartoe Aan do Staten
het verzoek to zullen doen.
De heer LELY (\.-B.) bepleit verheterit«
van dc buitenhaven te Scheveningen.
Dc heer DU V Al A ivJK v N TWIST A.-R y
zegt, dat daarop de aanlea van een tweedy
binnenhaven wacht. Do toestand is thans wt,
houdbaar.
De heer ANKERMAN (C. H.) sluit zich bij
de voorgaande sprekers aan. Soheveniuaea
heeft een wettelijk recht op een bruikbare
haven. Do 9chepen kunnen de baveo niet uib
komen. Op .pprekors verzoek wordt in de
Handelingen een telesrram opirenouicQ
op 15 September 1921 aan de Koningin
zonden, waarin do grieven der feeders zijn
opgesomd. Ook ter bestrijding der werkeloos»
heid is verbetering der haven urgent.
De heer BRA UT I GAM (S. D.) onlerstcunlj
het betoog der vorige sprekers.
De MINISTER erkent, dat de toestand den
Seherveningsche haven alles te wensehen over"
laat. De diepte der hav u is te beperkt om
daariu met groot materiaal te kunnen bag
geren. Wil men den havenmond verbeteren,
daD is daarmede een uitgaaf van ongeveer
3'/a millicen gemoeid. Dé Minister van Oorlog
heeft spr. medege^v- id, dat diens beiwaren
tegen het op groote diepte b^t-uceu rler havcu
nog onverzwakt blijven bestaan. I - Söhe-
veningers mogen echter rekenen op een'
haven van een diept van 2.1 G Meter A. P.
Daartoe zal spr. damaiea aanleggen. Een
wetsontwerp daartoe zal ten spoedigste wor
den ingediend.
De heer LELY dankt den Minister voof
deze toezegging.
De heer DUYS (S. D.) eoostateort, dat hef
-Departement van Oorlog ono op kosten jaagt
van 3Vc millioen. Deze kostcD moeten (Jaa1
maar gedragen worden door het Departement'
van Oorlog, maar niet door het Departement
van Waterstaat.
De heer DUYMAER VAN TWIST gaat
cp deze rede niet in, doch dankt den Minister
voor zijn toezegging. Spr. dringt op spoed!
aan met de indiening van dit wetsontwerp.
De hoer ANKERMAN sluit zich daarbij aan
en betwist dat deze kosten van 3J/a millioen
uitsluitend voor militaire doeleinden zulicni
worden gemaakt.
De heer VAN DE BILT (R.-K.) bepleié
verbetering van de havoB te Philippine.
Do MINISTER zegt ovcweging toe.
Do heer WEITKAMP (0. H.) vraagt hoe
hoog de kosten zullen zijn van den aanleg
van een vluohthaven in den Stoofpolder aan
het Zijpo.
De heer DUYMAER VAN TWIST (A.-R.)
verdedigt den aanleg tegen do daartegen ge
opperd© bezwtrren.
De heer VAN BERESTEYN (V. D.) sluit
zich bij hem aan.
Do MINISTER betoogt dat bij stormen
deze vluchthavcn noodzakelijk is. Het werk
z?l zoo zuinig mogelijk wordeD uitgevoerd'.
De heer WEITKAMP repliceert
De heer BRAUTIGAM (S. D.) dringt aan;
óp verbetering van de bnveD te Harlingen,
De beer VAN DE LAAR (C. S. P.) sluit;
zich daarbij aan, in liet belang van bet tegen
gaan van de concentratie van het verkeer in!
enkele groote steden.
De MINISTER zal do zaak laten onder*
zoeken.
De heer BRAUTIGAM (S. D.) bepleit do
belangen van het provinciaal havenbedrijf
te Delfzijl. Spr. ziet niet in waarom do Mb
nister dit bedrijf bemoeilijkt.
De MINISTER zegt zich piet to willen'
vastleggen door het stuwadoorsbedrijf in doael
haven steeds door de provincie to laten uit
oefenen.
De heer V aÜ SASfcE VAN YSSELT (R.-K)
bepleit herstel van het jaagpad tusschen Den'
Bosch en Engelen.
De MINISTER zegt dat de betrokken poK
der de kosten daarvoor moeten betalen.
De lieer vAN DE LAAR (C. S. P.) bepleit
sneller aanleg van het kanaal van den Boven-
rijn naar Twente.
Do MÏNISTER zegt, dat met het oog op
den toestand dor fiiiancröa, niet moer gelf
voor dit werk beschikbaar kan^jvorden go-
rtehl.
De heer VAN DER WAERDEN (S. D.) be
spreekt den aanleg van een schutsluis td
IJ muiden, die gevaar zou kunnen opleveren
met de prise d'eau to Wijk-aan-Zee. Spr.
vraagt den Minister deze zaak door een com
missie van hydrologen te laten onderzoeken.
De MINISTER deelt mede deskundigen e?
waterleidinggebied tc zullen raa 'plegen ea
wel liet Rijksbureau voor Drinkwatervoor
ziening.
Do verga-doring wordt to 1 u. 10 m. na mi®
dernacht verdaagd tot Woensdag één uur.
W. v. B., te A. Als do schoorsteen if,
ver waar locs.Ion toestand was, kamt de schade
vocht rekening van uw buurman.
M. R., to L. Bij dc ontruiming van I1-®»,
gehuurde huls kunt u alles meenemen,
e-p uw kosten g-emaakt werd, als u -maar niris
besehaidigd.
L. v. d. B., te K.-a.-Z. De haringen vror*
den schoongemaakt en 24 uu<r in water gezet,
om het zout er uit te trekken. Vervolgen®
worden zij in een pot, of stopflesch geplafltst
mot peperkorrels, laurierbladen, sjalott®0*
Spannr-r.lien peper en kouden gckooktcD nzijn-
Wijnazijn is beter dan gewone azijn, doch
bepaald noodig. Na 14 dogen kuoocn de k®
rings gebruikt- worden.
n. G. G., tc L. Op 2 Nov. j.l. vw
M. J. Panselïe 12Va jaar predikant der Kedö
Herv. Gemeente alhier. Zijneerw. wilde di,
feit streng geheim houden en daarom hebl>e^
wij cr geen melding vnu gemaakt. Tool) heej
de (predikant Veel bewijzen van waardeer^
en liefde ontvangen.
J. D„ tc W. Is het u niet raogelS'f 'J
onderzooken, of Je beweringen juist *yD
Wanneer dit zoo is en de schade niet fl-U
schuld van bedoelde persoon te wijteu 'lSJW'rr^
u met de aangeboden vorgooding gev->e^
nemen.
Abonné, te L In ons blad van Vrj^fi>
18 Novembor publiceenlen wij op/d^
pagina eeniga inlichtingen daaroy^j _j
zonder twijfel van, beioDg, v
