Be nieuwe 2 Gis, CIGARETTE
AGENDA VAN OE WEEK.
BINNENLAND
GEMENGD "fflEU WS.
BUITENLAND.
Maandag.
„In den Vergulden Turk": Vergadering
Van exposanten der „Lawet". Halfnegen.
Nutsgebouw: Propagandaverg. Ned. Ver.
v, Clir. Kantoor- en Handétbedienden aid.
Leiden en 0. Halfnegen.
Schouwburg: Het Hofstad-Tocmeel. „Üae-
sar's Vrouw. 8 uur.
Stadszaal (foyer): Ned. Ver. tot Be
scherming van Dieren. Afd. Leiden en O.
Lezing met Lichtbeelden. 8 uur.
StadszaalLeger des Heils. West-Indische
eangers. 8 uur.
Volkshuis: Lichtbeelden voor jongens en
meisjes. Half acht.
Zoeterwoude, bij J. Roeleven: Ver
gadering van varkensm esters. 7 uur.
Dinsdag.
Gebouw ,Verhuurdersbond: Lezing over
Voor geiten vergiftige planten. Half acht.
Leidsch Volkshuis: Ned. Ver. tot Be
scherming van Dieren. Afd. Leiö'en en O.
Ledenvergadering 4 uur. Lezing met
lichtbeelden. 7 uur. Prijsuitdeeling op
stellen-wedstrijd.
SchouwburgHaryla Grenio, dans-pheno-
meeu. 8 uur.
St.-PetruskerkLiturgische cursus afd.
Leiden R. K. Vrouwenbond.
Dagelijks.
Lcidsche Dierenweek van 1420 INo-
V ember.
Pieterskerkgracht9: Tentoonstelling Leid-
fieho Teskenver. „De Kunst om de Kunst",
van werken van oud-leden en leden. Tot en
met 28 November. Van 10 t-ofc 5 uur en
f3 Zondags van half één tot 4 uur.
o »-«-
De dienst des avonds na acht uren en des
naekts voor spoedeisefcende hulp wordt van
14 t-otfc en met £0 November waargenomen
ideor de apotheken van D. J. van Drk>
Bom. Mare 76, tel 4C6. en firma Hordingh
en Blanken, Hocgewoerd 171, tol. 502.
De apotheek van „Hulp der Menseb-
h-eiid" Oude-Vest is atijd geopenddoch
alle cm voor leden van dat Ziekemfoncb-
aan kwaan, dat een ernstig© bloedende
wontl? ontgleed en geneeskundige hulp
mocet worden ingeroepen. H. werd gear
resteerd cm op het politi-e-bur-oau bleek,
dat do man ook nog ©enige dagen gtevan-
geinisstraf te goed had, zoodat hij naar
I>esn Haag werd geleid.
Zondag kregen twee vrouwen op hek
Loven daalvrouw Van dor K en vrouw
De W., oem woordenwisseling, welke zóó
hoog liep. dat zij elkander in de haren
vlogen en buurvrouwen eer bij te pas kwa
men om de kijv enden to soheddeai. Daarop
gingen bedde vrouwen mbh bij de politie
beklagen en kregeai onder het verhoor we
der oen h-efbïgo woorden wisscliing, wolko
allicht tot eon handgemeen ware overgo-
elagsm aJs do politie do dam-cs niet bad ge-
kakneercL Do schuld!vraag wordt nu dootr
<k> politie onderzocht.
In de Stedelijke Werk-Inriebting ziju op
genomen in de weak van 6 tot en mot 12 Nov.
191 volwassen pcre-oncn en 34 kinderen, totaal
225 personen.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
De Provineic-spckrs.
r
Donker Amsterdam.
Een al bijzonder sledlite poging in opzet
en uitwerking ora op het teoneel te bren
gen een soort stuk in den geest van Sher
lock Holmes, lord LLter, de berde Wilsons
enz. enz. Zijn dat dieven en moordenaars,
di© in die stuk ten tocneele werd u ge
veerd? Is dat een „onzichtbare", de lei
der van alles, wat er van moond, roof
en inbraak in een liooljistad gebeurt? Je
zit compleet te lachen over zooveel stunte-
righeid en stommiteit bij „mensehen van
bet vak", die je zelf in elk opzicht nog
wel een lesje kan geven, in plaats van dezen
er een te ontvangen ook al ben je de meest
achtenswaardige burger van Nederland.
Leek het in dit opzicht naar niets, een
poging was althans gedaan om een scherp
zinnige cfcectective uit te beelden 't bleef
ten slotte ook bij pogen. Om zulke boeven
de baas te blijven, is zeker geen veiUienstc.
In den zelfden tijd, dat men dit stuk ziet,
leest men met gemak een van die goed-
koope 10 ets. moord- en doodslag-gcschïe-
denissen uit en als men dan toch dit cha
piter wil ieder zijn smaak I dan ge
niet men meer.
De vertolkers wisten dit doode exem
plaar van een stuk ook geen leven in te
blazen, zoodat een matig bezette schouw
burg uit beleefdheid nog een paar maal
klapte.
Xoup van de bevolking in Nederland over 1820
Aan de statistiek van den loop der bevol
king in Nederland over 1920, die het Cen-
traai-Bureau vooi de Statistiek in het 328e
nummer van zijn bijdragen heeft uitgege
ven, wordt het volgende ontleend:
Op het einde van 1920 tolde ons land
volgens de bevolkingsregisters 6.926.314 in
woners 49.80 put. mannen en 50,20 pCt.
vrouwen), volgens de voorloopige uitkom
sten van de volkstelling, welke publiceerd
aijn in de St.ct. van 18 April, 6.841.155
(49.46 pCt. mannen en 50.34 pCt. vrouwen),
een verschil alzoo van ruim 85.000 perso.
nen.
Het aandeel van de vrouwen wordt voort
durend minderop 1000 mannen waren in
1830 1045 vrouwen, thans 1008,
U© toenemiDg van de bevolking sedert
ISG9 bedraagt gcunddold 1.42 pCi, (door
geboorte overschotten 1.26 pCt., door meer
vestiging dan vertrek 0.16 pCt.)
Het aantal levend aangegeven en, was in
vergelijking met vorige jaren in 1920 hoog.
192.9S7 (1000 meisjes tegen 10S3 jongens), en
bedroeg 23.4 pCt. per 1000 inwoners. l)e
demobilisatie en het groote aantal huwelij
ken in 2919 heeft echter de afgenomen hu
welijksvruchtbaarheid niet weer op het
peil gebracht van de jaren 1910—1914. Het
geboortecijfer was in 1810 ongeveer 33, rteeg
met schommelingen tot 37 in 1876 en daal
de zoo goed als geregeld tot het lage cijfer
van 24 in 1919, in de laatste jaren ook be-
invloed door den oorlog.-Op het platteland
is de geboorte grooter dan in de steden.
Met betrekking tot de levenloos aango-
gevcnen (in 1920 7505) verdient opmerking,
dat zoo bij wettig als bij onwettig g bore-
nen het realtieve aantal sedert de periode
1S701879 dalende is. Op 100 geborenen
was dit aantal in 1810—18-19 4.79; het steeg
tot 5.19 in 1870—1879 en daalde geleidelijk
tot 3.47 in 1919, om in 1920 weer iets te
stijgen (3.74.)
Jlet aantal onwettig geborenen (in de
groote gemeenten belangrijk wrooter dan in
do kleine) bedroeg in 18-101849 per 100
geborenen 5.01, daalde voortdurend tot 2 10
in 1919, met een geringe toeneming in
1920 (2.20).
Het aantal huwelijken, dat van 1810
1849 tot 1870—3S79 steeg van 7.39 tot 3.10
per 10GO inwoners, daalde met schommelin
gen tot 7.34 in 1918 (in 1915 was het on
der den oorlogsinvloed het laagst 6.67) en
steeg in 1919 en 1920 resp. tot 8.56 en 9.62).
Door echtscheiding en werden in 1220 1962
huwelijken ontbonden of 1.74 per 1000 echt
paren, en 288 scheidingen van tafel en bed
of 0.26 per 1000 echtparen vonden plaats.
In 18501R59 bedroegen deze cijfers resp.
0.15 en 0.01.
De sterfte (bij de vrouwen lager dan bij
de mannen, doch van lieverlede gelijk wor
dend) is sedert 1840—1819 (26.56 per 1000
der bevolking) zoo goed als geregeld ge
daald tot 1913 (12.33). In de oorlogsjaren
19141917 is zij gert gen tot 13.12 en in
1918 tot 17.10 (griep-epidemie). In 1919 was
het sterftecijfer 13,17 per 1000 inwoners;
voor 1920 is het laagste cijfer bereikt, dat
ooit is voorgekomen (11.99).
Steun voor Rusland.
Het hoofdbestuur van het Nod. Roodo
Kruis meldt:
Alle bestaande comité's enz., aangeslo
ten bjj den Bond van Comité's voor hulp-
veriecning aan de noodbjcienden in Bus-
land, hebben met ingang van ±5 November
a.s. uitsluitend ter zake van collecten langs
den openbaren weg in alle gemeenten des
lands, besloten tot vorming van één Cen-
traal-Uomité, genaamd Steun voor honge
rend Busland.
Omtrent de verlediging der gelden is,
in verband met de beteekenis van elks
hulpverleening, volledige overeenstemming
verkregen.
Bij den Bond zijn aangesloten: Algem.
commissie voor buitenlanelsche nooden.
Harkt 5, Winterswijk AJgem. Comité tot
steun voor d© hongerenden in Sovj el-Rus
land, Schoolstraat 26, Utrecht; Algem.
Ned. Vakverbond. Regentesselaan 112, Den
Haag Bond van intellectucelen tot hulp
voor de Russische hongerlijdenden, Pijn
boomstraat 13. Den HaagCentraal Bu
reau voor de R -K. actie, Oude Singel 79,
LeidenCentrale groep tot leniging van
den hongersnood in Rusland, Kromme
Nieuwe Gracht 25, UtrechtChr. Nat.
Vakverbond, Stadhouderslaan 45, Utrecht;
Comité tot het orcaniseeren van den steun
aan de door de droogte geteisterde bevol
king van het Russische Wolga-gebied, Berg
weg 208b., Rotterdam; Internat. Verbond
van Vatvereeaiigingen, Vondelstraat 61,
Amsterdam Nansen-Oomité Scheepvpart
huis Amsterdam Ned. Comité voor hulp
verleening aan Russische mannen en vrou
wen van wetenschap. Prins Mauritsnlein
21, Den Haag; Nederl. Roode Kruis. Prin-
semrracht 27, Den Haag; Ned. Slud°nten-
Organisatie, P-K. Koor steeg 15, Leiden;
Nederl. Verbond van Vak vereen igingeD,
Re~ulierssrraeht 80, Amsterdam.
Het Centraal-Bnreau der R.-K. Sociale
Actie hwft, wat zu'n medewerking betreft,
voorbehoud gemaakt, onder rcrdecPelincr
clot e(m definitieve beslissing spoedig zal
volgen.
Van bevoegde zijde verneemf „Het
Vad." dat het bericht, als zou de Regee
ring voornemens zijn tusschen Katwijk en
NoonJwiik een tuchtschool op te richten,
uit (Je lucht is gegrepen.
Te Driebergen is op 54-jarigen leef
tijd overleden de heer R. P. O. de Moor,
notaris en wethouder aldaar.
Ge(L Staten van Zuid-Holland stellen
voor:
Bestendiging voor het geheelc jaar 1922
van de regeling van het verpleeggeld der
Zuiil-Hollanchsche 3de-klasse-patimten en
van de regeling voor contractueel beschik
baar gestelde doch onbezet gebleven plaat
sen in de beide gestichten van het genees
kundig gesticht voor krankzinnigen te
Utrecht.
Een afwijzende beschikking wordt voor
gesteld op het verzoek van ir. O. P. Vij
verberg e.a., te 's-Gravenhage, om een
provinciaal subsidie in de kosten van droog
legging van plassen onder de gemeente
Reen wijk. De Minister van Waterstaat
deelde, naar aanleiding van een tot hem
gericht verzoek, mede. dat, afgezien van
de omstandigheid, dat de plannen der
adressanten voor de uitvoering van het
werk onvoldoende worden geacht, het met
het oog op den toestand van - s lands fi
nanciën niet mogelijk is voor dat werk
een Rijkssubsidie te verleen en,
Door een 60-tal predikanten, artsen,
priesters, ingenieurs, leeraren, enz., oud
leden van den Vrijzinnig-Christelijk en Stu
denten-Bon^ wordt dg volgendo motie ver»
spreid:
„Van oordeel, dat, aeker in onzen tijd
en voortaan, oorlog een onzedelijk en on
deugdelijk middel is ter beslechting van
geschillen tusschen Statenbetuigen hun
instemming met den wensch van prof. Van
Vollenboven neergelegd in zijn Gidsartikel
„Ontwapening" van October j.l., dat de
Volksvertegenwoordiging in de Grondwet
een artikel opneemt, van deze strekking:
„Het Nederlandsche Volk verklaart geen
oorlog," hopen dat dit artikel een appèl
moge zijn op het geweten van een ieder,
landgenoot en buitenlander, en een aan
sporing om zooveel mogelijk mode te wer
ken tot het wekken van een vrede-lieven-
den en tegelijk oorlogsvijandigen geest
besluiten deze verklaring ter keunis te
brengen van het Nederlandsche Volk, van
Begeering, Volksvertegenwoordiging en
Pers."
„De Chr. Ond." schrijft over liet aan
tal IvoomscLe scholen het volgende: „In het
Jaarboek van het Onderwijs en de Opvoe
ding der R.-K. Jeugd viuden we do volgen
de gegevens: Het aartsbisdom Utrzoht heeft
278 scholen met 49.5-0 leerl ;'t bisd. Haarlem
heeft 376 scholen met 81.490 leerlingen, het
bisdom 's Hertogenbosch heeft 300 scholen
met 61.512 leerlingen, het bisdom Breda
hee-rt 109 scholen met 24.291 leerlingenhet
bisdom Roermond heeft 195 scholen met
35.545 leerlingen. Tezamen 1264 'scholen
met 255.358 leerlingen.
Op onze 1279 Christelijke scholen waren
15 Jan. 1921, 209.400 leerlingen.
Deze getallen wegen zoo ongeveer tegen
elkander op. Blijkbaar is echter de school
actie dor in aantal veel kleiner positief-
Christelijke partijen sterker dan die van
'de veel meer massale Roomsehe groep. In
't Zuiden, waar Rome de majoriteit herffc,
wordt de noodzakelijkheid, van bijzonder
onderwijs dan ook minder gevoe'd, omdat
men toóh leeft in Roorrf-ch milieu. Dear,
waar de Katholieken echter in de minder
heid zijn, dat is dus boven den Moerdijk,
ontwikkelen ze den moesten „-endings"-
ijver, wat evenwel steeds eon voorkomend
verschijnsel is bij „minderheden."
De gewone audiëntie van den Minister
van Oorlog zal Donderdag c.k. niet plaats
hebben.
RECLAME.
LEEUWARPgf
2526
IN BUKDOOZSN 25 STUKS.
De bomaanslag in Den Haag.
Thsus in inzake den Bomaanslag mee.' lickt
gekomen. De vier gearresteerden heb.en
een bekentenis afgelegd, waaruit het tci-
loop ran het geval duidelijk blijkt
Dlijkens het voorloopig verhoor, zaa De
HaaB zelfs het kleinste aandeel in_ den aan
slag hebben, terwijl Van der Linden de
hoofddader is, al wist hfl lang vol te houden
niets met het geval nitStaande t9 heb.-en.
iHer doet zich het verschijnsel voor, dat
v. d. L. reserve-officier is, en ten gevolg'e
var. zijn als militair genoten opleiding,
volkomen op de hoogte was van de ver
vaardiging van bommen, ais daaruit voort
vloeiende consequentie, tevens met de uit
werking daarvan.
Eovendien is nu aan het licht gekomen,
dat op den dag van de terechtzitting van
den dienstweigeraar Groenendaal, op 4 No
vember j.l. het viertal ten huize van v. d.
L. is samengekomen, en daar middelen
heeft beraamd en het plan gevormd om een
bomaanslag te plegen tegen het huis van
majoor Verspeyck.
Zij spraken daarover af, dat De H. in
verband met dit doel uit Amsterdam naar
Den Haag zou komen, hetgeen geschiedda.
Op den 7den November, den dag van den
aanslag, hebben zij elkaar op een vastgestel
de plaats ontmoet, en heeft een der ver
dachten de bom meegebracht. Deze bom
v/as ten huize van v. d. L. vervaardigd.
Omstreeks 9 uren in dien avond hebben
twee leden van het viert3l eerst een verken
ningstocht ondernomen in den omtrek van
majoor V.'s huis, en toen de gelegeniieid
voor hen gunstig was, hebben zij het lucht-
roostertje, dat zich onder het raam van het
huis bevindt, stuk geslagen. De bedoeling
vras de bom in de aldus opengekomen ruimte
onder den vloer te plaatsen. Gelukkig
bleek, dat do bom te groot was, om er ge
heel te kunnen worden ingeduwd, want an
ders was de uitwerking nog vreeseijjker ge
weest. De hals van de bom moest nu een
einde buiten de opening blijven steken,
waardoor de ontploffing gedeeltelijk in te
genovergestelde richting plaats vond.
Nadat dus bet roostertje was verwijderd,
zijn de twee andere medeplichligen geko
men om de bom te plaatsen. Tusschen het
plaatsen en het ontploffen van het projec
tiel verliep nog een tijdsruimte, wat de
meest ernstige gevolgen met zich had kun
nen brengen.
Toen nu de lont goed en we! was aange
stoken en redelijkerwijze de ontploffing
spoedig kon worden verwacht is De B., zoo-
als bekend met de tram naar bet station
j gegaaih est daas den trein naar Amsterdam
te nemen. De ander» drie zijn naar bun
huis gegaan. Van der L., wonende aan het
IL aniens lag, wachtte thuis de uitwerking
van zijn opzet af, ea toen hij den vrcese-
üjktn slag had gehoord, is hij met een
verwonderd gezichi naar de plaats des on
heus gegaan, om het resultaat van /.ijs Jasn
peiSüuu.yk. te constutesrvn. Zelfs tot twee-
maai toe heeft hij voor het huis staan kij
ken, vlak in de naoijheid van de politie
en andere autoriteiten die op dat o gra
tuit natuur.ijk niet de minste verJdnz.ng
op den nieuwsgierigen toeschouwer kousen
laten vallen.
Het is een mooi staaltje van grooten
speurzin en Ving handelend optreden, waar
voor den hoofdcommissaris, den neer Vac
't Sant in de eerste p.aats alle eer toekomt.
Hij toch is bet, die het onderzoek met
zooieei succes he.-ft weten te leiden. Ook
zijn staf van medewerkers, in alle rangen,
deelt ongetwijfeld in de waardeering van
het publiek.
De recherche in Den Haag heeft
Vrijdag de hand gelegd op de dieven, die
uit de vida van de familie H., aau den
Pompstatieusweg voor een waarde van
f20,000 wisten te stelen, waaronder zich
een paarlsnoer van f 1.0,000 bevond en
f 300C aau baar geld. Als vermoedelijke da
ders zijn gearremeerd de 24-jarige dienst
bode van de familie H., M. C. .1. v. d.
H., en haar verloofde, de 29-jariga portier
van bet Gem. Ziekenhuis, P. J. v. N. Al
het gestoleue is teruggevonden, het paarlen
collier ten huize van N., eu een bedrag
van flOOO achter het behang van esn
perceel aan de Jan-van-Goyen-straat.
Op 24 en 25 November as. zal
het 75-jarig beslaan der Studenten-Sociëteit
Phoenix'' te Delft feestte.ijk wordoa ge
vierd.
Na afloop van een huiszoeking
door de justitie in het Paleis voor Volks
vlijt, te Amstterdam, is Zaterdag mr. A. F.
vau Hali overgebracht naar het Huis van
Bewaring op de Weteringschans.
Te Billegersberg is een door
electriciteit gedreven graanmolen tot den
grond toe afgebrand.
Te Kamp hoeft nog vóór de over
brenging naar Arnhem bekend, den moord
op Gerretje van Dam te hebben gep.eegd.
Bij de Domaniale m ij nen teHeer-
len zijr een drietal arbeiders ontslagen, die
Ijjdrtie de staking voormannen van do sta-
kprs waren. Daar vermoed wordt, dat hier
rciicunernaa[regelen ia het spel zijn, is door
de organisaties, een onderhond aangevraagd
met do Domaniale mijudireetie.
C.De Ci't.")
Te Koevorden is do prjjs der
melk tot 16 cenls per liter verlaagd.
Uit Heerlen verneemt „De Tel",
dat de directies van de Slaaïs- en Domaniale
mijnen in Limburg voornemens zijn om do
inkomsten der mijnwerkers met 1 Januari
wederom met minsteas 10 pCt. te vermin
deren; zulks in verband met de slechte
resultaten, die het Limburgsche mijnbedrijf
in de laatste maanden heeft opgeleverd.
Het Hoofdbestuur van den Bond
van Ned Onderwijzers heeft besloten een
spced-referendum uit tc schrjj.en over een
vtoretel om den stakenden metaalbewer
kers een steun van f2000 te verleenen.
DE ALGE'MEENE TOESTAND.
Zat-erdogjmoTgen ia do coaiforeiitie to
Washington gooi>entl. Nadat in gesbod was
voorgegaan, hield prosklant Harding do
©pöringsredo. Hij schetste den aard dar
bijeenkomst als het resultaat van het ont
waakt© geweten der beschaving van deze
eeuw. Deze cxmCareaitie, aldus Harding, zal
geen bijeenkomst zijn van overwinnaars,
ge-en Raad dor Volken, w-ölko trachten zal
den menschel ijken aard to vervormen, doch
eerdor een bespreking der vertegenwoctr-
chgers uit alle deoletn dor wereld om de
botere eigenschappen ck>r mensehheiid naar
vorcoi te brongein, ten eindo do fouten in
do internatiioinalo betrekkingen tot een
minimum te beperken.
Do conferentie is to beschouwen als het
uitgesproken verlangen dea* oorlogsmoede
wereld, wolko worstelt voor 't herstel van
betere betrettlcingen on'dor de volken.
Daarop schetste de president de vernie
tigende gevolgen van clein oorlog, wolko do
memsohhoid nooit kan rechtvaardigen en
God niet kan vergeven. Allon verlangen
vrijheid on recht, welke beide hot onbe
streden bezit der naties moeten zijn.
De geweldige oorlogskosten en do last
eener voortdurende bewapening overden
kend, verlangen allo verstandige volk on
naar een wezenlijk© beperking dor bewa
pening, naar recht, in plaats van Daar
oorlog.
Zij willen <3e uitgaven voor verwoes-
tingsdooledindcai veranderd zien in middelen
voor den opbouw dor wereld. Amerika,
vervolgd© president Harding, verwelkomt
do gedelegeerden met onbaatzuchtige han
den.
Het koestert geen vrees, donkt ndot aan
vijanden, overweegt geen veroveringen en
is tevreden met hetgeen het heeft. Het
zaokt niot* te verwerven wot aan anderen
behoort. Amerika wenscht slechts voor het
boter© en ©doler© te daan, wat geen enkel©
nalde geheel alleen ooit zal kunnen b»
reiken.
Amerika wonecht aan een tafel t© zitten,
waar onderhandeld wordt om tot interna
tionale ©vereenrtenaming te geraken. Het
wil de vexBchillecuie gedelegeerden open
hartig tegemoet treden en het noodigt tot
samenwerking uit ca biedt doze harer
zijds aan.
Do wereld moet thans tot het besef
komen, dat geen g©aeeing#mogelijk is zon
der opoffering. Ik bedoel daarmede mest,
acid© Hording, een afstand van rechten,
am TWSsndflCBQS dar vngteflid of ©co be
perking der aspiraties. Men behoeft zï
na t ion al en' trots nioi t© wijzigen, noch 2'In
nationaliteit ben offer to brengen. JQ
Spr wild© echter meer eenheid van p
voelen dat men zich minder op cksa oorl
moet voorbereid-en, meer op do góniet^
gen van een gelukkigen vredo.
Indien fijner© gevoelens, zeid© d© pre$j,
dent, ons nior noopten tot dez© actie,
zou daarto© de hard© koud© welsprekend
lieid der feiten en van clem hui-di.gou econ0-
misohen toeotand ons reeds dwingen
onze bewapening to verminderen.
Ik verwelkom u niet alleen, besloot j
sident Harding, vol goeden wil en met 'n
verheven doed voor oogen, maar ook m€(.
een groot vertrouwen in en met hoop 0n
©en overeenstemming, wolk© den vrede zu
len waarborgen dooi- nadruk t© leggen 0p
(te afspraken nopens vermindering der
oorlogslasten en nopens ©en betere or<l0
der dingen, wolke de wereld zullen tot
kalmte brengen.
Na de opening der conferentie door Harding
voerde staatssecretaris Hughes het woord, <jn9
in korte trekken het plan voor de conferentie
ontvouwde, waarhij hij verklaarde, dat America
zich gelukkig achtte, dat van allo zijden instem,
ming was betuigd niet het plan tot bepei-kin»
van bewapening. Op een gebied zou dat gemakt
kelijk kunnen gaan, n.l. op dat der bewapenin»
ter zee, aangezien do drie grootste vlootmogon/.
bodon hior bijeen zijn en do beperking alleen
van hun goeden wil afhangt. Gezien den toe
stand, waarin do oorlog do Fransobo en Ha',
liaanscko vloten beeft gebracht is bet nu niet
bet oogenbiik om to spreken over de tonncmaat
welko dio boido Jan den kan worden toegestaan!
Do beperking moet ujUluitend betrekking heb!
ben op do Engelscbc, Japanscbo en Ameri-
kaansoho vloot. To dien aanzien dool Hughes
do volgendo concrete voorstellen: Amerika beeft
op bet oogonblik ontworpen 10 pantserschepca
en 5 groote kruisers en op stapel staan 15 an
dore groot© sabepon, d w.z. 30 eenheden bij ei
kaar, tezamen 345.740 ton groot. Zij stelt voor
onmiddellijk deze plannon te schrappen en den
bouw dozer sohopen to staken. Engeland zal
moeten afzion vau het in dienst stellen van 13
oorlogsschepen van samen 5S0.C00 ton en Ja-
pan zou 17 schepen van samen 580.000 ton
moeten schrappen. Do dvio landen zouden dan
samen van 65 schepen met een inhoud van
1.878.053 ton afzien. Deze cijfers wekteai aan-
v ank cl ijk natuuidijk beroering, maar weldra
barstte de beclo zaal in luid handgeklap los en
onder een druk stemgegons kon men ternau
wernood nog verstaan, dat Hughes bovendien
voorstelde in do eerstvolgende 10 jaar -geen en»
kei nieuw schip to bouwen cn dat in dat tijd-
perk als maximum tonnage voor hernieuwing
zou worden vastgesteld 500 000 ton voor Ame
rika, 500.000 ton voor Engeland, 800.000 voor
Japan. Toegestaan zou worden, do hoofdsche
pen als zo 20 jaar oud zijn, t© vervangen, on
verboden bet bauwen van eenig schip als ver
vanging met oen tónna go van meer dan 35.000
ton, terwijl het aantal hulpkruiscrs zou worden
boporkt.
Een donderend bravo barstte Los toen
Hughe© zijn plaats weer innam.
Zonder bespreking besloot men daarop Ga*
rett tot secretaris-generaal to bonoemen en ver*
volgens mot algemeen© stemmen om twee eomi
missies in to stellen, een van de vijf groote mo.
g-ondhedon ter bostudooring van d© beperking
van bewapening en oen van alle negen mogend
heden ter bostudooiing van do vraagstukken van
don Stillen Oceaan. Hierop zou do vorgadering
uiteengaan, doch van do tribune, welko gereser
veerd was voor do loden van bet congres, klonk
uit honderden kelen: Briaiid! en d© Franscho!
minister-president was gedwongen het woord
to voeren. Ik heb dadelijk, zoi hij, op den op*
roep van uw president present geroepeD, met
alleen wegens do onvergankelijke dankbaarheid
wolko wij u verschuldigd zijn, maar ook we
gens onzen drang tot don vredo en omen
wensch om dien te versterken. Toon Frankrijk
in een oorlog, welken het niet had uitgelokt,
zwiohtto onder de slagen van don vijand, beeft
uw groot© republiek niet geaarzeld miljoenen
mannen naar het slagveld te zenden om het
leven van mijn land te redden. Wij hebben rij
aan zij den oorlog gewojmen en konden dus
niet doof blijven voor uw uitnoodiging om den
vredo te heipon verzekeren. Frankrijk neemt
hier, naar gij weet, een heel bijzondere plaats
in. Met ziju ganscbcn wil on van gansche:
barto zal het trachten do bewapening to beper
ken. Wij zullen u meodeelen wat wij verricht
bobben en er u tevens aan herinneren dat oral
volk nooit in zijn bestaan een imperialistisc^
en veroveringszuchtig volk is geweest. Wij zul
len tot u spreken oog in oog en hart tot hart
-Dan zult gij zien, dat van alle landen Franirifl
hot moest box'eid is te roepen: Do wapens nodorf
Toen hij uitgesproken had stond de heek
zaal op cn bracht hem 'n grootsche ovati#
Nadat Hughes de andere leiders der l®4
legaties verzocht had eveneens enkele tfoot
den te spreken en deze daaraan gevolg
den gegeven, ging men tot Dinsdag uiteen
Balfour noemde de rede van Hughes ee'
onversaagde uiting, een staatsman waar*
dig, en rijp van onbeperkte mogelijkheden-
Ook zeide hij, ten zeerste getroffen te zijjj
door do klaarheid van Hughes denkbeelden
terwijl hij de grootst© hoop koesterde, dal
bevredigende resultaten bereikt zouden
worden.
Do Japansche admiraal Kato heeft h°*
voorstel van Hughes zeer ver reikend go
noemd, maar geschikt voor besprekinge^
Hughes is tot voorzitter der conferent»
gekozen.
Voor Dinsdag hebben de deskundigen nO
gelegenheid Hughes' plannen nader te oQ4
derzoeken.
Een heel© reeks telegrammen niet brn
wenschen uit de meest uiteenloopende de
len der wereld is nog to Washington
komen.
De commissie der internationale aibeids
conferentie voor het onderzoek der 1°
witkwestie heeft zich met 13 tegen 9 teg
het absolute gebruik van loodvit in de
dustrie uitgesproken en met 12 stemmen
gen 11 tegen het beperkte verbod m 0
den bond aangesloten landen.
BELGIE
Te Gent staken 7000 severs wegM*
geschil met de werkgev-rs over go
aing van den acht-urevdag»
