LEIDSCH
DAGBLAD.
Maandag 6 Juni 1921
Officieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS
Het voornaamste nieuws
van lieden.
BINNENLAND.
PRIJS OER ABVERTENTIEN:
00 Cta. por regel. ye Zaterdags '40 Ots. per regel. Bij
•opolabotnnement belangrijk lagere prijs.
IGeine adveriontiëa "Woensdag 50 Gta., Zaterdag
ets. by een maximum aantal woorden van 80.
Inoassb volgens poelreóbt. Voor ovemtueeJe epeep-
0ing van brieven 10 Cis. porto te bestalen. Böwije-
'ifuinmer 5 Ots.
Bureau Noordeindspleln. Telefoonnummers voor Dfroetle en Administrate 175, Redaetie 1507.
PRIJS DEZER COURANT:
Toot Leiden, p. 3 mni f 2.35, p. weoï 'f 0.18
Buiten Leiden, waar asenten goTestigd sijn,
per week H 0.18
Franco por post f 2.35 rH portokosten.
Nummer 18788-
Oit nummer bestaat uit TWEE Bladen
EERSTE BLAD.
GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP.
De Burgemeester van Leidon brengt ter
kennis van de ingezetenen, dat morgen
(Dinsdag) aan de gemeentelijke vischwin
kels (Yischmarkt en Stadshulpwerf) ver
krijgbaar is SCHELVISGH a f 0.13,
SCHAB a f 0.14, SCHOL a f 0.14 en
GrROOTERE SCHOL a £0.22 per pond.
W. PERA, Wetb. Loco-B urgem.
Leiden, 6 Juni 1921.
■r HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den
Gozien art. 8, le alinea, der HINDER
WET;
Brengen (tor algemeene konnis, dat door
hen vergunning is verleend aan L. Vistor
en rechtverkrijgenden tot het uitbreiden
,van de sigarenfabriek in het perceel Haven
No. 20, Kadastraal bekend Sectie O No. 65.
W. PERA, Weth. Loco-Burgom.
VAN STRIJEN, Soorelaris.
Leiden, 4 Juini 1921.
Met ingang van 19 September a.s. is
aan dr. J. J. Hartman, op zijn verzoek,
eervol ontslag verleend als hoogleeraar
aan de Rijksuniversiteit alhier, met dank
betuiging voor do in die betrekking bewe
zen diensten en is benoemd tot hoogleeraar
in de faculteit der letteren en wijsbegeer
te' aan deze Rijksuniversiteit, om onderwijs
.te geven in de Latijnsche taal, letterkunde
en de Romeisohe oudheden, dr. F. Muller
Jzn., thans hoogleeraar aan do gemeente
lijke universiteit van Amsterdam.
Dezo nieuw benoemde lioogleoraar is de zoon
,van prof. J. W. Muller, les gevende in Nedor-
landsche on Midtlel-Nederlandsohe taal. Hij
heeft alhier gestudeerd. Na zijn promotic werd
hij benoemd tot leóraar aan het Lyceum te Den
Haag. Nog kort gelodon kwam zijn henoeuiing
tot hoogleeraar te Amsterdam. Hij heeft vooral
'dc aandacht op zich gevestigd door de uitgifte
ivan een niou-w woordenboek.
Bij het overgangsexamen aan do
•Rijksbloembollensohool te Lisse werd be
vorderd van de eerste naar de tweede klas
se. de leerling G. Klein Kranenburg, en
van de tweede naar de derde klasse de
leerling L N. den Older, beidon alhier.
In Den Bosoh is na een rede van dr.
Deckers, lid van de Tweedie Kamer, opge
richt de R.-K. Vereeniging van onderwij
zerspersoneel aan nijverheidsscholen ,,Sb-
Bernardus." Dc Vereeniging is gevestigd te
Broda.
In het bestuur wercl gekozen mevrouw
M. C. van Oerle-Nipper, alhier.
Op hot lustrum der Proteatantsche
•Theologische Faculteit te Weeneai, welke
dezer dagen haar honderdjarig bestaan
herdenkt, is de Leidsche faculteit verte
genwoordigd door prof. dr. H. M. van
Nes, die do gelukwenschen der faculteit
zal overbrengen.
Wij kunnon thans mededeel en, dat he>t
Comité, benoemd uit ouders en oud-leer
lingen der school M.U.L.O. tweede klasse,
aan de Breestraat, hetwelk tob taak had
een passend huldeblijk aan mej. C. B.
Renaud, ter gelegenheid van. haar 50-jarig
•jubileum, aan te bieden, thans met haar
taak gereed is. Na aanvankelijk eenige te
leurstelling te hebben ondervonden, door
dat de eerst aangezochte ontwerper der
plaquefjbe, niet- voor zijn taak lx-rek and
sc-h e en, m was het comité zoo gelukkig een
meer begaafden artiest te vinden, die be
reid bleek de plaquette met de beeltenis
te vervaardigen. Deze is nu gereed en in
brons uitgevoerd. De officieele aanbieding
zal als nu plaats hebben op Donderdag a.s.
in de kleine Stadszaal, waartoe behalve
de deelnemers en deelneemsters, het ge
meentebestuur en autoriteiten op school
gebied uitgenoocfrgd zijn. Een keurig uitge
roerd album, mot de namen der schenkers
zal mede worden overhandigd.
In ide alihior Zaterdagmiddag gehouden
hall jaarlijksche vorg-adcnin>g van de Nod. An-
tliropologisolie Yerooniging, waarvaD wij
a-ocd'3 een en ander meedeelden, werd ook nog
behandeld een door prof. dr. J. P. Kleiweg
ide Zwaan, uit Amsterdam, schrift el ijk inge
diend voorstel om de Vereeniging te doen aau
sluiten bij de Internationale Maatschappij
,voor Anthropologic, the haar zetel heeft te
Parijs. Dc voorzitter, prof. Nieuwonhuis,
merkte op, dat deze Maatschappij in sterke
mate het. kenmerk van onzen tijd draaft
wardioor het internationaal karakter in liet
gedraag komt. Het bestuur, dat uit 28 perso
nen bestaat, telt daaronder 25 Fransohcn en
slechts drie leden van andere naties. De Mid-
den-Europeesoho Staten zijn geheel uitgeslo
ten. Hij weot. niet voor hoever de ivergadering
daarin aanleiding vindt om zich van aanslui
ting te ontüitofudcn. Z. i. levert de samenstel-
üjing van liét bestuur gec-n verheffend; sohooi'w
spei o.p. Prof. Dc Zwaan representeert de
Maatschappij in Nederland.
I,r: Wijnaen'dts Franeken achtte het ook
^njuist gezien, dat Duibsohland, hetwelk* op
net gebied dor Anthropologic zoo vee] p>róö-
elert, en zou uit dien hoofde ©enigszins hui
verig zijn toe te treden.
Prof. HessolLag dacht or een Lgazkns anders
over. Dc NedorLandische Vereeniging zou Juist
udt hoofde haror neutraliteit er toe kunnon
medewerken, dat er oen wijziging in het be
stuur werd gebracht.
De Voorzitter meende, dat ide venhouding
van Fran9ohen en vreemdelingen in het be
stuur stationair is vastgelegd.
Dr. Bicoke vond de samenstelling van het
bestuur ook eenzijdig, doch geloofde even
eens, dat wij als neutrale Vereeniging in
vloed zouden kunnen uitoefenen dat dit an
ders werd. Bovendien mag men niet vorge-
ten, dat Frankrijk nu oonraaal het land der
beoefonaars van de prcaJhistoTischc-AnthTf>
pologle is. Hij zou daarom tot aansluiting
willen adiviseeren, te meer, omdat de kas zoo
danige uitgave toelaat.
Uit. den bijval, die deze^ woorden uit dc ver
gadering erlangde, oonoludoei'de dc Voorzit
ter, dat men voor aansluiting was, wa-artoe
daarop werd besloten.
Hierop werd nog besloten oen exoursie te
houden en wol naar de opgravingen te Vech
ten (Utrecht), waar dr. J. Holworda de
leden zal rondleiden. Doze stolde voor die ex
cursie to houden in JuTi o-f Augustus, icuudat
er dan het moest zal zijn te zien. Ook daar
vereenigicle de vergadering zich mede.
In besloten lering vierde ,,S. L. F." Zater
dagavond in „Zomerzorg" haar oenjarig be
slaan. De verjaardag was eigenlijk 3 Mei, maar
.wegens omstandigheden moest de feestviering
uitgesteld worden.
Na het openingswoord van den Voorzitter
werd vertoond „Hein cn Trui", door het duo
LefcbreA. Kok. gevolgd door „Rosalindc on
Tobias", hetwelk veel bijval inoogsllc. Voor de
afwisseling werd daarna een dansje gedaan en
polonaise goloopen door den tuin onder de to
nen van een groot draaiorgel Nu werd opge
voerd een tooncelstukjo, door voornoemd duo
vervaardigd, met een oenigsains propagandis
tische strekking, n.l. om allo jongelui, vooral
ook dames, aan te sporen led te worden der
korfbalaf'deeling. Na hel makon van een foto
grafie volgde het stuk „De Bendo van Lammolje
Zondag"'. Het succes daarvan mag men bevre
digend noemon, vooral indien men in aanmer
king neemt, dat óp hot allerlaatste moment een
dame niet kon medespelen, zoodat de leider van
het tooneelgozelschap, de heer Lefcbre, geheel
onvoorbereid moest invallen. Rest ons nog te
vermelden, dat het verdere gedeelte van don
avond cn den nacht doorgebracht werd wel
dansen on dank le brongen aan den pianist den
heer Nolles en de violisten Brand, en Craina,
die hun belangloozo medewerking in -dienst der
Vereeniging steldoQ.
Op de Intern. Kampioenschap ten
toonstelling voor - honden, gehouden in
den Dierentuin in Den Haag, op 4 cn 5
Juni, behaalden onze stadgenoofcen do na
volgende prijzen met hun honden-
Mevr. KrtivfhooftKonings met de St.-
Bernard „Arnad' 2den prijs open klasse;
deze lfde met de 'teef ,,1' reya" l-sten 'prijs
en kampioenschapsprrjsden heer Van
Leon met de St.-Bernard' reu Mentor"
3acn prijsden heer Charité met dc ler-
scne setter „Hipons" 2dcn prijs; den heer
V.rkestein mot de^Schotsche collie „Char
lemagne' 3denprijs open klasse; 2den
prijs 'limite-kla9s.e, het Willy' dezolMc
eigenaar, 2dcn prijs open klasse; de heer
Steen voordon met de collie „Cory' 2den
prijs Nieuwe! ings-klasde heer De Tom
be met de collie „Hertha", eerv. vermel
ding; de héér F. de Wildo met. de Duit-
sche herder Cilia von Holnstein", lsten
prijs open klasse, lsten prijs Nat. fokkers-
klasse cn ik am pioen schap prijs, benevens
een 2de-n prijs met Anni van Fathmos in
de jeugdklasse jhr. W es lp alm van Hoorn
ir.et twee Engclsche buldoggen vier 1ste
prijzen, 1 spea prijzende heer Konings
met <?e ruwharig-e Foxterrier „Fcggy",
2den prijsde heer ICouwenberg met de
schipperlces „Jommy" en ,,1'retty' lsten
cn 2dbn prijs, met specialon prijs de heer
De Haas met den trekhond „Ülga zeer
eei'V. vermeld, en 2dcn prijs fokkersklasse.
Met verwijzing naar de desbetreffende ad-
•vertentie in dit Blad, maken wij vereenigingen
cn personen, dio aan den 3-0et obc?r-optochl
wenschen deel te nemen, er attent op, dat het
zaak is zich zoo spoedig mogelijk bij den se
cretaris op te geven, en in ieder geval vóór
11 Juni as, aangezien na dien datum niemand
meer wordt toegelaten.
Wij vernemen nog, dat het aantal aparte
personen rcotls ver over tic bondeed bedraagt.
Nog is toegezegd do mode werking van de
studenten der Indo-logen-Vorooaiging.
Al meer dan d-e bel ft der groepen is bezet.
Leiden hoeft aan ile door dc sociaal-de
mocraten gehouden •demonstratie te Amsterdam
wel zijn evenredig deel bijgedragen.
Zondagmorgen even zeven uren. vertrok reeds
een geheel volle „Volhardüig'-boot, uit de Ha
ven, afgestuurd door do afdeeling Leiden van
den Centralen Aitibtenaarsbond. Geruimen tijd
later vertrokken een vrachtauto, met betoogera
gevuld, benevens twee motorschuiten, terwijl te
halfnegen zich een aantal personen in en vóór
liet Volksgebouw bewogen, die zich gereed
maakten zich in optocht naar het station te be
geven. Er stonden twee vrachtauto's vóór, die
heel wat menschen konden borgen De eerste
was er op ingericht om, bij roogolijken regen,
overdekt te kunnon worden In do andere zalen
voor liet meerendcel jongolui. Wij telden reeds
45 personen, toen er, hoewel do wageji ook ach
ter reeds was goslolcn een vrouwelijke passa
gier -door haar makkers weerd ingchoscken en
cenigo ruimte afgestaan. Doch toen zoido de
chauffeur, dat er niets meer bij kon. Er weitderi
banieren en roode vlaggetjes moegonomen en
wij hoorden ook al diverse muziekinstrumenten
stemmen. Er feeersclUo oon opgewekte toon on
der de passagiers, oJ teek de lucht een bootje
somhor. Van verschillende zijden werd dc voor
spelling gehoord, die ook prompt is uitgeko
men, dat het weer zich wel goed zou houden.
Achter do vrachtauto's vormde zich een stoet
van mensc-hen, mét de banieren on vaandels,
met de zwarte foedralen omhuld, omhoog ge
stoken. Uit het publiek werden verwenschingen
gehoord tcgon den waarnemend burgemeester,
die niet wilde-toestaan, dat die in dezen korten
optocht werden ontplooid. Omstuwd en gevolgd
door talrijko nieuwsgierigen, trok de stoet langs
Heorengracht, Groenesteeg, Hooigracht, Haar
lemmerstraat, Steenstraat, Stationsweg naar
het Stationsplein, waar de autowagens afscheid
namen van de voetgangers, die zich naar don
trein begaven. Te Amsterdam hoopte men el
kaar weder te ontmoeten.
Do betoogers zijn gisteravond laat weder
thuisgekomen. Dc eerste groep, die met den
trein was gegaan, arriveerde even tien uren. De
vrachtauto's en booten kwamen nog later thuis.
Er heorschte bij de aankomst een goede stem
ming.
Het schriftelijk examen voor het di
ploma m.u.l.o. aal alhier worden afgeno
men op 7 cn 8 Juni in het gemeentelijk
gymnastieklokaal
In 'b geheel zijn er over het geheel land
2450 candidaten.'
Naar aanleiding van de circulaire
van den Minister van Arbeid aan de ge
meentebesturen, betreffende steun voor wo
ningbouw, waarin de Minister beweert, cÜat
er „schromelijke overproductie van bouw
plannen zou ontstaan", enz. is door de
Federatie van Bouwvereonig^ugeoi alhier
een spoedvergadering belegd tegen morgen
ter aanteekening van protest.
Gisteren kwamen eenige woonwagens
de gemeente binnen, met het oog op de
Dinsdag le houden vrije paardenmarkt,
welke wagens een plaats werd aangewezen
aan den Laai lemmerweg. Bij een zestal
mannen deden zich weldra, ernstige ziekte
verschijnselen voor: buikpijn, gepaard met
overgeven en diarrhee en temporatuurs-
verhooging. Dr. Timmermans, die deze
gevallen onderzocht, constateerde vergif
tigingsverschijnselen. Het bleek d'at nllcm
worst hadden gebruikt, ingekocht bij een
winkelier te Lcimuiden. De politie wilde
de restanten cr van in beslag nemener
bleek echter niets meer van over te zijn.
Toen werden ter onderzoek dc uitwerpse
len der patiënten meegenomen.
Dr Timmermans, die geneesmiddelen
voorschreef, achtte vervoer naar het Aca
demisch Ziekenhuis niet wensohelijk. De
patiënten moesten stil blijven liggen.
Eenigen tijd later dolen diezelfde verschijn
selen zic-h ook voor bij oen vrouw en een
kind, die daarop naar het Academisch
Ziekenhuis werden vervoerd en daar zijn
opgenomen. Dc mannen waren van mor
gen weckr veel beter, doeli de vrouw en
het kind zijn nog ernstig ziek. Vooral bij
het kind was de temperatuur hoog.
De politie te Lcimuiden, SDIografisch
met het geval in kennis gesteld, heeft «1e
kleine hoeveelheid van de worst, welke
nog aanwezig was bij den winkelier in be-
sk""'» genomen. Een deskundig onderzoek
zal nu moeten uitmaken of 'deze worsT
inderdaad vergiftigd is geweest.
Gedurende de laatste maanden kwamen
in deze gemeente eon aantal inbraken mot
diefstallen voor, o. rn. werd ingebroken in de
can tine der Mceobkazeimc, waar, behalve
ecnlgie voorwerpen, een bedrag van f 100
werd ontvreemd, in het clubhuis van dc stil
den ten roei vereeniging „Njord". waar met
ecniig gel J en k leedi ngsfcu kke n oen -partijtje
chocolade werd medegencmen, in oon schuit
lYian den beurtschipper Omzïgt aau den Oude
Rijn waar de dieren een mpoie partij manu
facturen, linnen en katoenen wisten te be
machtigen. Oo"k op andere plaatsen wisten
zij binnen te toornen. Alles was van der die
ven gading tot zelfs emarllcwcrk toe.
Reeds geruimen tijd was dc aandacht der
recherche govaLlen op twee personen; be
paalde bewijzen had mon echter niot. Vrijdag
werd eolifcr een van het tweetal, ter zake
dronkenschap, opgobrac-ht. Deze nvan, zekere
V an der M., een bekende der politic, werd
op het politiobureel gefiomiLlcord cn men
vond tuesóhen den band'man zijn pantalon een
lapje stof verborgen, dat overeenkwam met
die van een gestolen coupon. Van der M.
werd vasfcgtahbudenal bleef hij ontkennen.
Eenmaal de draad in handen, liet mon haar
niet weer los en na een uitgebreid onderzoek
gelukte het de recherche ook de hand tc log
gen op den medeplichtige van Van der M..
zekeren R. met wien hij nogal eens veel om
ging. Beide mannen hebben geen vaste ver
blijfplaat?, doch vonden dan hier dan daar
onderdak.
Geèitokig kwam met dit onderzoek aan het
licht dat twee kameraden van bovengenoemd
tweetal, Van d<c; IT. cn P., ce-n rijwiel had
den onhvircemd uit het Vcdhabadhuis van
welken diefstal wij inderdaad melding maak
ten. Ook dezoD werden gearresteerd cn liet
bleek, dat zij het rijwiel hadden verkocht
aan zekeren De Gr., bij wien nu ook een
onderzoek word ingesteld en kwam men
geleidelijk tot de helers der gestolen goede
ren van bovengenoemde diefstallen.
Het bleek dat dc familie Va a L. deze goe
deren inpalmde cn cr geld v-oor ga/f. Deze fa
milie stond weder in cbntact met Ide fami
lie Van V. Gezamenlijk zorgde deze families
dat het gestolen goed geëxpedieerd werd.
Twee dochters van de familie Van L. deel
den in het gestolen goed mee. AL deze negen
menschen zijn successievelijk, dank zij het
volharden .1 onderz>ok dor Leidschc recherche
ingepikt cn vertoefden van Zaterdiagaviond af
allen in "het hureah van polit ie, waar nauwe
lijks pliaals voor bon was omdat zij ter wille
•van liet iveThoor. zoo veoi midgc-lijk Van elkaar
gescheiden moesten blijven. De meesten heb
ben reeds bekend en bet staat hiermede vast
dat de band! gelegd h op een bende, die 'de
gemeente vrijwel onveilig maakte.
Zeven dezer personen, van 20 tot 47 jaar,
zullen ter beschikking van den Officier van
Justitie woerden gesteld en worden mlorgcn
naar 't Huis van Bewaring te 's Gravenhage
gebracht. jl»c twee meisjes, 16 en 18 jaar, zijn
voorloopig op tvtrije voeten gesteld.
Zoo even word' ook nog De Gr., die het ge-
eMen rijwiel had gek oht, ten politiebuvxi
ontboden onder verdenking van heling.
Het is oen opluchting voor de gemeente dat
een dergelijk complot van gevaarlijke perso
nen voor een tijdlang onschadelijk is gemaakt
In de Stedelijke Work-inriohfcïng zijn
opgenomen in cle week van Zondag 29 Mei
tot en met Zatordag 4 Juni 150 volwassen
personon en 39 kinderen, totaal 189.
De betooging tegen de reactie.
De door het N. V. V. on do S. D. A. P. gc-
orgatuiseordo belooging togen de reactie had
gisteren in de hoofdstad plaats.
Uit alle doelen van hot land trokken afge
vaardigden naar Amsterdam. Met booten,
vrachtauto's ©n treinen arriveerden duizenden
meotinggangers. In optocMon trok men naar
het meeting terrein achter het Rijksmuseum.
Hot aantal botoogors, dat por vrachtauto naar
Amsterdam trok, was op gem honderd en tc
sohatton. Zoo kwamen er alleen, uit Rotterdam
en Don Haag tientallen vrachtauto's met hun
inhoud, versierd met doekon on vlaggen.
Togen halftwec was hot IJsclub terrein één
meiLsohenmassa, waarlusschen dc honderden
vaandels en banieren zich vertoonden.
Om half twee werd de meeting door don heer
S. J. Pothuis geopend, waarna van een achttal
spreekgestoelten tegelijk hot woord werd ge
voerd door de hoeren Troolstra, Sierhuis, Scha
per, Vliegen, Jan. van Zutpbcn, Sannes, Van
der Wallc en Lithrs.
Do hoer Troetetra, met gejuich on de Inter
nationale begroet, begon zijn rode met do moei
lijkheden te schetsen, waaronder het proleta
riaat thans leeft. De werkloosheid waart overal
rond; do veroverde rechten als de 8-uren-dag,
waarvoor zoo long gestreden, is, dreigen in ge
vaar te komen. Wij zijn hier bijeengekomen om
oen einde tc maken aan de illusie, dat onze
strijd zou kunnen worden gebroken en de reali
teit te doen gevoelen van het bondgenootschap
tussohen het N. V. V. on de S. D. A P. De dui
zenden banieren cn tienduizenden meetraggan-
gers uit alle oorden van ons land bijeengeko
men vol heldenmoed on geestdrift, spreken het
woord, dal op dit oogenblik gesproken moet
worden
Vervolgons ging spr. do oorzaken na van de
moeilijkheden, welko het proletariaat thans be
leeft. Niet de arbeiders zijn hier debet aan,
maar de imperialisten, die de volken in den
oorlog dreven Wannoor het kapitalisme zich
thans bezig houdt met te beramen, hoe het de
arbeidsvoorwaarden kan verslechteren, daa
roepen wij hen toe, wij zullen deze niet aan
vaarden. De nieuwe koers, welken men thans
uit wil, het onderhandelen tussohen werkge
vers cn werknemers over de arbeidsvoorwaar
den, lijkt ons hoogst gevaarlijk. De arbeiders
kunnen daar niet clan slechter bij varen. Spr.
geeft de voorkeur aan sterko wetten, waar
achter stevige arbeidersorganisaties staan. In
het parlement moeten de y oor waarden wonden
vastgesteld. Met Slcnhuis is bij togen het ge
meenschappelijk overleg tusschon werkgevers
en werknemers. Natuurlijk staat de zaak niet
zo o, dat do arbeiders zich niets van den stand
van het bedrijf moeten aantrokken, maar zoo
lang do boeren werkgevers geen controle op
hun bedrijf toelaten, kunnen wij met verslech
tering geen genoegen nemen. De arbeiders be
lmoren medozoggcusckap tc hebben.
De reactie der fabrikanten cn werkgevers
vindt haar terugslag in het gcboele Regocrings-
stolsel. De woning voorziening wordt in den
steek gelaten, dc salarispolitiek beantwoordt
niet aau de rechtmatige eischou, omdat er geon
geld is. Maar de particuliere kapitalisten slik
ken de winslea op. Daar moet het gold van
daan gehaald worden.
Nog oen enkel woord wonsclilc spr. te zeg
gen tot de ambtenaren en onderwijzers. Over de
poging der onderwijzers geen nieuwe onderwijs
krachten te krijgen zal spr. niets zeggen, hoe
wol bij wil opmerken, dat hun taak niet in
dien weg ligt. Zij hebben te strijden togen de
Rogcoringsmcer.derheLd en le zorgen, dat bij
den a.s. stembusstrijd do arbeidersklasse schit
terend versterkt wordt. De kracht van het kapi
talisme ligt niet meer in hot kapitalisme zelf,
maar in do verdeeldheid der arbeiders. De ar
beiders moeten do oenheid zoeken en met N.
V. V. en S. D A P. één machtig socialistisch
front vormen, zoowel op politiek gebied als op
het terrein der vakbeweging.
Spr. wil dan nog iets zeggen over de be
weging dor Katholieke democraten, welke den
laatsfen tijd meer naar voren treedt. Doze be
weging moet niet overschat worden, maar ook
niot spottend- worden aangezien. De arbeiders
moeten trachten elkander te vinden, want wij
strijden niet togen den godsdienst, maar tegen
het kapitalisme, dat ook den katholieken arbei
ders dwars zit. Het Doorluchtig Episcopaat wü
cr wel niets van weten, dat moet het zelf we
ten. Spr. verwacht, dat dc katholieke demo
craten naast ons densolfden vijand zullen be
strijden." voor socialisatio en ontwapening. Het
oogoublik zal komen dat hol kapitalisme tegen
deu grond ligt en socialisatie en medezeggen
schap der arbeiders een feit zal zijn.
Dc hoer Stenhuis, voorzitter van het N. V. V.,
zóide, dat do Katholieken zich op het oogenblik
blij maken, dat de medezeggenschap zal wor-
don verwezenlijkt Aan den anderen kant had
minister Ruys een verrassing on deelde mede,
'dat dc uiikeoring aan dc workloozen met 10 pot.
verlaagd werd. Bovendien heeft de Regooriag'
haar „ernst" getoojrd, door alle vakcentrales op
de mat buiten de deur te laten slaae.
BINNENLAND.
Tot opvolger van den Leidschcn ho-ng-
lecraar Hartman is benoemd prof. dr. F.
\A Muller Jzn., te Amsterdam.
Memorie van Antwoord inzake hel wets
ontwerp op de pensioenregeling mor de amb
tenaren en hun weduwen cn weezen.
Dc spoorlijn Zand voortO verveen werd on
klaar door noodweer.
BUITENLAND
liet Duitsche ministerie Wirth ziet een
motie van vertrouwen met voldoende iaecx/«
derheid aangenomen.
Lloyd George dreigt den mijnwerkers de
toegezegde 10 mïïlioen p. st. regeeriugsste'ih
in ie trekken en oefent dus pressie uit oui
tot een oplossing in het kolenvraagstuk to
komen.
Wolkbreuken in Oost-Silezië en in Colo
rado.
Men dient te begrijpen, dat deze reactie niets
anders is dan het gevolg van het feit, dat de
kapitalisten geen kans zien de maatschappij
weer op te bouwen zonder als instrument een
slaafsclicn werkman te hebben.
En toch zal er meer geproduceerd moeten
worden Daarop moet alle kraoht van de ar
beiders worden geconcentreerd. Men moet niet
uit hot oog verliezen, dat slechts een zesde deel
der menschen produceert. Dat percentage moet
verhoogd, zéér verhoogd worden. Alle demo
cratie, aldus spr., kan men van ons cadeau
krijgen, als er niet meer menschen aan den.
produotieven arbeid deelnemen. Dat kan. In do
eerste plaats moeten die vele jonge krachten
aan het militarisme onttrokken worden, die nu
in ledigheid hun tijd dooden. Zij moeten, wear-,
ken voor do opvoering der productie. In dó
tweede plaats dienen zij vrijgemaakt te worden,
dio militaire goederen vervaardigen. Spr. beval
ook oen gemeentelijke bróodproductie aan, ten
einde dc meel- en broedverknoeiing togen te
gaan.
De communisten zeggen nu wel; dat wij só-
oiAal-patriot ten on knechten van het kapita
lisme zijn en dat slechts een revolutie, met een
daarmede gepaard gaande dictatuur van het
proletariaat redding kan brengen. Maar men
sluit de oogen willens en wetens voor het feit,
dat iedere plotselinge overgang onmogelijk is
om een maatschappij om te vormen. De pariij,
die zich aan dat experiment wil wagen, houwt
haar grondvesten op drijfzand. De omvorming
is een proces van jaren, eon evolutie, die zich*
langzaam voltrekt. Terecht heeft Lenin gezegd
dat men zich in Rusland experimenten kan
veroorloven. We moeten er ook rekening mee
houden, da-t hier geen plaats is voor experi
menten, dat liter andere kapitalisten zijn dan
in Rusland. Trotzky heeft er reeds op gewezen,
dat hot Russische kapitalisme niet zoo georga
niseerd was.
Het betreft hier i.u het Westen een strijd op
de lange baan. Die het beste uithoudingsver
mogen heeft, die de sterkste longen heeft, komt
als overwinnaar uit den strijd, die als oplos
sing moet brengen, een betere organisatie yan
het productie-stolsel.
Om deze roclenen meende spr. dat «de com
munisten Nederland bedriegen. Ook do Katho
lieken bedriegen, waaneer ze vertellen, dat door
billijker verdeeling welvaart kan komen.
Het programma, dat spr. en do zijnen, voor
staat, vindt zijn cisch in do leus: socialisatie.
'Als men spr. vraagt, zal dit geslacht gedoemd
zijn dc socialisatie niet te aauschouwen, clan
moet hij antwoorden-. Ja. Dit moge geen reden
zijn tot moedeloosheid. Die is er ai genoeg ge
weest, ofschoou ton onrechte. Op de jonge man
nen en vrouwen \an de beweging rust een
schoone. taak: le werken aan dc verwezenlijking
In dien strijd zal de vakbeweging niet gemist
kunnen worden. Er zullen zware offers ge
vraagd worden, algemeenheid van den strijd
zal noodzakelijk blijken. Nationaal zal er een
samengaan met politieke partijen cvon zeer
noodwendig zijn. In verband hiermede betreur
de de heer Stenhuis het, dat de Katholieken
de eenheid hebben afgewezen, waardoor het
-zoo noodige eenheidsfront niet geformeerd kan
worden.
Spr. memoreerde ten slotte, dat in enkele
streken, o. a. Groningen, de Iconsverlaging is
geaccepteerd. Maar als do toestanden beter zijn
geworden .dan zai de arbeidersbeweging tot do
Gronüigsehc kameraden moeien roepen: Her
stellen! Contract of geen contract!
Na er nog op gewezen te hebben, dat dó
proletarische intrilectueolen als daar zijn,
ambtenaren on onderwijzers, zich met de arbei
dersbeweging moeien verbinden eindigde spr.
met den uitroep: Ondanks alles zal do maat
schappelijke ontwikkeling voorwaarts gaan!
Verder vermeldt „De Crt.'\ aan welke wij
het bovenstaande aangaande dc twee vermelde
Todevoeringen ontleenen, dat het ongeveer lialf-
drio was, teen op het uitgestrekte terrein do
duizenden betoogers met vaandels, banieren en'
doeken cn ettelijke muziekcorpsen zicli opstel
den. Hoovelen aan den optocht deelnamen laat
zich moeilijk schattenhet was ccn onafzien
bare mensclienmenigic welke uren noodig had
om voorbij te trekken. Van een vooraanstaand
leider hoorden wij van '40.000. Langs Museum
plein ging liet via dc Stadhouderskade, Nas-
sa uk ado, Rozengracht naar de Wester markt
waar bij gedeelten dc stoet ontbonden werd.
Vrijwel lang? den griicelen weg was éfe
