Leidsch Dagblad | 1921 | 29 januari 1921 | pagina 1

LEIDSCH DAGBLAD.

Zaterdag 29 Januari 1921.

Officieele Kennisgevingen.

STADSNIEUWS.

Het voornaamste nieuws
van heden.

PRIJS DER ADVERTENTIEN:

30 Cis. por regel, 's Zaterdags 40 Cts. per regel. Bij
rcgolaboimemeiit belangrijk lagere prijs.

KLeino advert ent iën Woensdag 50 Cts., Zaterdag
.75 cts. bij een maximum aantal woorden van 30.

Incasso volgens postreoht. Voor eventueclo opzen
ding van brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijs
nummer 5 Cts.

Bureau Noordeindsplein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.

PRIJS DEZER COURANT:

Voor Leiden p. 3 mncL 2.35, p. week 0.18

Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn,

por wcok 0.18

Franco per* post M 2.75

Nummer 18683.

Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen
EERSTE BLAD.

GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP.

De Burgemeester van Leiden brengt ter
kennis van de ingezetenen, dat heden
avond, (Zaterdag), na 5 uur, aan don Ge
meentelijken Vischwinkel, Vischmarkt, ver
krijgbaar is SCHOL a f 0.34 en f 0.38
per pond.

W. PERA, Weill. loco-Burgeineester.

Leiden, 29 Januari 1021.

VERKOOP VAN FLANEL.

Dc Burgemeester van Leiden brengt ter
algemeene kennis, dat voor inwoners van
Leiden op Woensdag 31 Januari a.s. be be
ginnen om 9 uur des morgens, in de Stads-
Gehoorzaal (ing. Breestraat) zal worden
verkocht een partij prima zwaar FRANSOH
KEPERFLANFL tegen eten prijs van £2.90
per 6 el.

W. PERA, Wefch. Locp-Burgera.

Leiden, 29 Januari 1921.

BAKKERSNACHTARBEID-

De Burgemeester van Leiden;

Gezien het verzoek van G. H- CASTELEIN
firn vergunning tot het verrichten van bak
kers arbeid tussehen S uur des namiddags en
6 uur des voormiddags, in het perceel Ko-
nig-straat No. 2;.

Gelet op art. 38 der Arbeidswet 1919 cn de
artikelen 1 en 2 van het Kon- besluit van
14 Augustus 1920 (Stsbl- No. 708);

Geeft bij dozen kennis aan belanghebben
den, dat genoemd verzoek op de Secretarie
dezer gemeente ter visie is gelegd; alsmede
dat op Zaterdag 28 Februari 1921, 's voormid
dags te elf uren, op het Raadhuis gelegen
heid zal worden gegeven om bezwaren tegen
dit verzoek in fe brengen-

W. PERA, Welk. Loco-B urgem.

Leiden, 28 Januari 1920.

HINDERWET.

Burgemeester en Wethouders van Lei-
cJen

Gezien het verzoek van de firma Gebrs.
van Wijk en Co. om vergunning tot uit
breiding der fabriek van wollen dekens cn
saj ét-ten .garens, gelegen Levend-aalHoo-
gewoerd, kad Sectie D No. 1392, door het
plaatsen van 1 elektromotor van 16 P. K.
ivoot het in werking brengen van 3 pluis-
inaohines, en S électïo-motcreneik van 2
P. K. voor het in werking brengen- van 8
.weefstoelen

Gelet op de arti. 6 en 1 der Hindenvot.

Geven bij dezen kennis aan het publiek,
tlat genoemd verzoek met de bijlagen op do
Secretarie dezer gemeonto ter visie gelegd
.tel alsmede dat op Zaterdag 12 Februari
a.s. 's voormiddags te halfelf ureii, op het
.Raadhuis gelegenheid zal worden gegeven
om bezwaren -tegen dit verzook in te bren
gen, terwijl zij er de aandacht op vestigen,
dat niot- tót beroep gerechtigd zijn zij, die
aiiefc overeenkomstig art. 7 der Hinderwet
■Voer het giemeentebe-staiur of een zijnor le
den zijn verschenen, ten einde hunne be
zwaren mondeling t-oe te lichten.

W. PERA, Wolh. Loco-Burgcm.

VAN STRIJEN, Secretaris.

Leiden. 29 Januari 1921.

VERGADERING

van den

GEMEENTERAAD VAN LEIDEN,

op DINSDAG 1 FEBRUARI 1921, -

des namiddags tc twee uur.

De vergadering zal, zoo noodig, des avonds
worden voortgezet-

Te 'behandelen onderwerpen:

lo. Praeadvies op het verzoek van dr.
D1. Brouwer, om hem io ontheffen van zijn
lessen in de Staatkundige Aardrijkskunde
aan do af deeling B der Kweekschool voor
Onderwijzers en Onderwijzeressen. (22)
2o. Praeadvies op het verzoek van W.
Rank, om eervol ontslag als onderwijzer
aan de school dor 3de klasse No. 4. (21)
3o. Idem als voren van J. Obbink aan de
school der 3d'e klasse No. 9. (21)

- 4o. Idem als voren van A. Barteai aan de
school der 3do klasse No. 9. (21)

5o. Idem als voren van C. A. C. van
Uythoveri aan de school der 3do lclasso
No. 2. (21)

6o. Idem als voren van raej. T. Jcmgspia,
als onderwijzeres aan do Buit ongewone
echooil voor Lager Onderwijs. (25)

7o. Idem als voren van N. van der Walle
als onderwijzer aa,n de Herhalingsschool
voor Jongens, (26)

8o. Benoeming van twee leden van het
Bestuur der Vereeniging tot Bevordering
van clen Bouw van Werkmanswonin
gen. (3)
9o. Benoeming van een tijdelijk 1 eeraar
•in do Staatkundige Aard rijks-leunde aan de
afdeeling B der Kweekschool voor Onder
wijzers en Onderwijzeressen. (31)
lOo. Benoeming van een onderwijzer in
do gymnastiek aan de openbare lagere scho
len. (23)
11 o. Idem als voren. (23)
12o. Idem als voroai. (S3)

13o. Praeadvies o-p het verzoek van S.
Bakhuizen, om de te bouwen bergplaats
aan de Roomburgerilaan Sectie M. No.
1001, van hout te mogen maken. (10)
14o. Idem als voren vam de Woningbouw-
vereeniging ,,Do Eendiracht" ten opzichte
van het gebouwtje op' bet terrein achter
haar kantoorlokaal aa-n de Lombokstraat,
Sectie K No 58C. (32)

lbo. Voorstel tot verhuring van het IJk-
kantoor a-ao do Lammermarkt, aan den
Staat der Nederlanden. (28)

16o. Voorstel tot verhuring van twee
lokalen in het administratiegebouw van het
Openbaar Slachthuis, aan c3en Staat der
Nederlanden (27)

17o. Voorstel tot verhuring van eenig-o
perceel-en wei- eri teelland benoorden den
Lagen Rijndijk, aan J. de Graaf Czn. (29)
18o Praeadvies op het verzoek van do
Leidscho Duinwater-Maatschappij om ver
gunning tot uitbreiding van haar buizen
net in do gemeent-e Oegstgeest. (33)
19o. Voorstel tot opheffing van de door
de Voreemiiging van tot Zekerheidstelling-
verpliöhtc gemeenteambtenaren gesteld©
zekerheid, ten behoeve van eeaiige ambte
naren of gewezen ambtenaren. (13)
20o. Voorstel tob aankoop van het per
ceel Zonnevoldstraab No. 12 en tot- beschik
baarstelling van de voor dien aankoop be-
noodigde gel-den (30)
21o. Voorstel in zake d-e- overneming van
do provincie Zuid-Holland van eenige we
gen, wateren en kunstwerken in verband
met de ingebruikstelling van het nieuw©
kanaal van Lamm eb rug tot in den Rijn (8)
22o. Praeadvie op het verzoek van do
afd. Leideci der vereeniging „Pro Juveii'
tuto", om toekenning van een subsidie over
1921. (6)
23o Idem als veten van den Christelijker»
Besrturenbond en het Plaatselijk Comité
voor de Katholieke Sociale Actie, ten be
hoeve van hun Bureau voor Rechtskundige
en Sociale Adviezen, over de jaren 1919 en
volgende (7)
24o. Praeadvies op het verzoek van B. cn
W. van Alkemade, om toekenning van een
subsidie in do kosten van vernieuwing der
brug over de Ringvaart van den Haarlem-
mcrmeerpoldei nabij Nieuwe-Wetering. (18)
25o. Praeadvies op het verzoek van den
Raad van 'Commissarissen cl er N. V. Natio
nale Opera te 's-Gnavenhagc, om toeken-
ping van. een subsidie, gelijkstaande met
heb bedrag der betaalde belasting op epen- i
baro vermakelijkheden voor do to Leiden
gegeven vooïstclliingftn: (17) j
26o. PraeaoVies op het verzoek van' Cu- j
ratoren van clo stichting „Rust- en Vacan-
tieoorden" vac dén Ned. Bond van Gc- j
meent e-Ambbenaren, om toekenning van
een bijdrage iü de stichtingskcGten dier f
rust- en vaoantieoorden. (16) I
27o. Voorstel in zake do toekenning van I
'een extra-toeslag over 1920 en van een toe-
lage- over 1921 op heb kleedinggeld van het I
politiepersoneel en praeadvies op do door
een drietal politievereenigingen ingediende i
adressen. (4)
23o. Verordening, regelende do sa-in on
stelling en inrichting van de Plaatselijk©
Schoolcommissie t© Leiden. (24)
29o. Verordening, tot intrekking van de
verordening van 14 April 1910 (Gom. Blad
No. 36), houdende verbod tot bouw of her
bouw op grond, gelegen aan do Geruit
Doustr-aat, tegenover dc Vreewijkstraat,
lead, bekend gemeente Leiden, Sectie M,
No. 274 (thans No. 3676). (11)
30o. Verordening, houdende wijziging
van de verordening van 12 October 1905
(Gem. Blad No. 25). op het Bouwen en
Sloepen. (9)
31o. Voorstel tot beschikbaarstelling van
gelden ten behoeve van de kosten verbon
den aan heb instellen van een deskundig
onderzoek en heb inwinnen van advies in
zake ch riolccrig in het bijzonder van de
bui tens tad (20)
32o Voorste!

a. in zake do invoering der-belasting, be
doeld in art 242b der Gemeentewet

b. let vaststelling van do verordening,
regelende clo heffing van opcenten op
de Vermogensbelasting te Leiden

c. tot vaststelling van do verordening,
regelende do heffing van opcenten op
do hoofdsom der -Personeel© Belasting
te Leiden
d. in zake dc overdracht aan het Rijk
van heb vaststellen der aanslagen en
het invorderen van de plaatselijke
diveote belasting naar het inkomen.(12)
33©. Verordening, houdende wijziging van
do verordening van 17 December 1914
(Gem. Blad No. 37), betreffende de levering
van e-lectriciteit door de Stedelijke Fabrie
ken van Gas en Eleotrd-oiteit. (5)
34o. Praeadvies op heb voorstel van eten
heer Knuttel om ecoi Commissie te benoe
men, tot heb instellen van een onderzoek
naar de toestanden in do Stedelijke Werk
inrichting en het beleid van den Direc
teur. (19)
35©. Verordening op de Keuring van
Waren. (15)
36o. Verordening op dien Gemeentelijken
Keuringsdienst van Waren. (14)
37o. Verordening, houdende instructie
voor den Directeur-Scheikundige van den
Keuringsdienst van Waren. .(14)
35©. Verordening, houdende instructie
voor het Personeel van den Gemeentelijken
Keuringsdienst van Waren, met uitzonde
ring van den Directeur-Scheikundige. (14)
39o. Verordening Lobtiofcewde de wedden
van.liet personeel van den Gemeentelijken
Keuringsdienst van Waren. (34)

Voorstel tot liet instellen van
een onderzoek naar de beste wijze
van rioleering der buitenstad.

<le voor ééue vergadering, zelfs met
itbegrip van een avondzitting, veel te
langt agenda voor de Raadsveigader.ng van
Dinsdag a.s, komt een zeer be angrgd voor-
ele' voor B en W> vragen daar.n van ten
K-.ad aan uu collega een bedrag van
15000 te besenikking te sie.len, ten einda
daarvoor een onderzoek te doen plaats heb
ben naar de beste wijze van rio.eeringvan
de buitenstad.

Ru er, dank zij de Woningwet, verschil
lende bouwplannen in de buitenwijken zijn
uitgevoerd of voor uitvoering gereed zijn,
dringt de vraag, die in den ,oop der jaren
(flf moeten wij zeggen: eeinven? ook
al voor de oude stad neeft gegolden: „Hoe
raken wij daar de faecaliën, het menage
er. fabriekswater kwijt?" met nadruk zich
bij het gemeentebestuur op. zooais B. en
W. bij dit voorstel óók doen zich uitslui
tend bepalende tot de buitenblad, kan men
zeggen, dat bij toenemende bebouwing en
het voortdurend dempen van Biooten, de
kan. om deze afvalstoffen in een stroomend
buitenwater te loozen, steeds geringer
wordt. Ten slotte blijft er geen water o.er,
waarin geloosd kan worden. De Directeur
van Gemeentewerken wijst, als een sterk
sprekend voorbeeld daarvan,' op het stads
deel benoorden den Heerensingel, dat niet
anders kan uitloozen dan door de vrij ..malle
en ondiepe Ring.loot.

In de eerste jaren na den nieuwbouw
wordt het euvel nog niet zóó sterk gevoeld,
doch jaar op jaar neemt de vervuiling
toe en met welk gevolg, dat ieeren ons
reeds enkele wijken. Wij noemen als voor
beeld de zijstraat 'van den Hooge-Rïjndijk, de
Eijndijkstraat, die werd aangelegd en be
bouwd in den tijd, tosn dit gedeelte nog
tot de gemeente Leiderdorp benoorde, waar
destijds weinig of geen toezicht op het
bouwen was. FaecaiHn en menage-water
loozen eenvoudig op de achterliggende sloe
ten uit, welke niet voldoende afwatering
hebben en dus dermate vervuild zijn ge
worden, dat het er vooral in warme zomer
dagen niet uit te houden is. In de eerste
jaren van den aanleg was de last van wei
nig beteekenis, doch hrj nam van Jaar tot
j:ar toe. Zoo ongeveer zal het in andere
wjjken ook gaan, al zal de mogel'jke invoe
ring van het beerputlen-stelsel dat proces
vertragen. En met de jaren zal het in de
buitenwijken g:an als in de oude stad; men
za' er vervuild en stinkend water krijgen
er. de afvoer za! er nog minder goed z.jn,
omdat groote afvoerwateren ontb eken. Br
is dus alle reden voor, om een onderzoek
te doen instellen of en op welke wijze
men daarin zal kunnen voorzien.

Maar met het onderzoek alleen komt men
niet klaar. Als de weg aangewezen is, moet
hij ook wordengevolgd, wil men het be
oogde resultaat bereiken. En dan komt
weer, als het hinkende paard, het kosten-
bedrag achteraan.

Daar zijn in den loop der jaren voor een
betere rio eering der oude stad nl een reeks
plannen g; maakt en rapporten uitgebracht,
welke echter weinig of geen resultaat heb
ben gehad.

Wij wijzen, om niet al te ver in het
verleden te gaan, op het belangrijk rap
port van den toenmaiigen Directeur van
Gemeentewerken, den hoer D. E. C. Knut.el
in 1891; gevolgd door een tweede rapport
in 1892, naar aanleiding van een advies
var. het bestuur der Vereeniging tot Bevor-
dering der Volksgezondheid, naar het min
der belangrijk rapport, aan den Raad uit
gebracht door den Directeur van Gemeen
tewerken te Rotterdam, den heer G. J. de
Jongh, om niet te vergeten da zeer uitvoe
rige en hoogst belangwekkende studie van
dr. G. A. Broekman in 1899 directeur van
Gemeentewerken alhier, waarin rlezs ver
schillende, alle zeer kostbare, stelsels aan
gaf.

Wij hebben naar aanleiding van boven
genoemd voorstel deze rapporten nog eens
doorgebladerd, waarvan het lijvig rapport
van dr. Broekman ons al uiterste belangrijk
voorkomt.

En wat is van al die adviezenrapporten
het resultaat geweest? Heel weinig. Men
heeft het Liernurstelsel bijwijze van proef
in wijk VIII toegepast, maar daarbij is het
ook gebleven, behoudens dan het stelsel
dei gemeenschappelijke beerputten, door
wethouder Korevaar ingevoerd en door de
bouwondernemers destjjds fel bekritiseerd.
Het door onzen stadgenoot, den fabrikant
Krantz, aangeboden plan tot het voor zijn
rekening plaatsen van z.g. keerschutten in
het Warmonderkanaal, om op deze wijze
het water van Rjjnlands boezemwater te
dwingen ('oor de stadsgrachten te stroomen
en deze te zuiveren, een plan, waarvoor het
toenmalig Raadslid, de heer Zaalberg, zich
zeer warm maakte, durfde men zelfs niet
aan. De plannen liggen nog onuitgevoerd.
Jammer voor den tijd en de kosten, er aan
besteed.

Een goede opjossing van het vraagstuk,
bleek steeds boven de financier-Ie krachten
der gemeente te gaan. En ivij vreezen, dat
eer. stelsel voor de buitenwijken der stad
als resultaat van het door B. en Wl wen-
echelijk geacht onderzoek van den inge
nieur Van der Steen van Ommeren om
dezelfde reden onuitgevoerd zal moeten
blijven.

Vooral ook, omdat er twee factoren in
aanmerking moeten worden genomeu, welke!
vóór den oorlog nog niet of niet zoo .terk
golden: de kostbaarheid van de uitvoering
van openbare werken en de mingunstige
financieele toestand der gemeente. Wij wor
den over de wijze van afvoer geheïl 'in het
onzekere gelaten en daardoor mede van een
zelfs zoo vaag mogelijke raming. Maar dat

bij een stelsel, hetwelk eenigszins afdoende
zaï zijn, de kosten groot zullen wezen, ligt,
vooral in dezen duren tijd, voor de hand.
Een zeer kleine aanwijzing vinden wij in
het bedrag, dat B. en W. als het mogelijk
honorarium vragen voer der. heer Van
Ommeren.

Deze zou als vergoeding vocrr zijn werk
zaamheden eischen 1/2 p-'t. van de uitvoe
ring.?- resp. rammg'skosten. Indien daar
mede het volle bedrag van F5000 wera
besteed, dan zouden deze kosten reeds een
millioen zijn.

Zouden de heeren dit aandurven?

Mogelijk is ook, dat het aan te wijzen
plan bij gedeelten zal kunnen worden uitge
voerd of dat de bouwvereenigingen voor
een deel der kosten moeten zorgen.

In het voorstel zelf vernemen wij daar
omtrent niets.

Het schijnt ons toe, dat B, en W. daar
over nog wel eenige inlichtingen aan den
Raad mogen geven.

Een uitgave van f5000 is niet geheet
zonder b:teekenis en als wij er niet verder
mee zouden komen, dan dat het stapeltje
geleerde rapporten over deze materie nog
I eens met één werd vermeerderd, ware Jiet
beter, dat de gemeente dit ge'd in kas hield.

Voordracht van prof. Charles Richet.

De bekende Parijsehe physioloog prof.

i dr. Charles Richet heeft gisteravond voor
de Leidsche Vereeniging voor Wetenschap
pelijke Voordrachten in heb groot audito
rium van het Academiegebouw een voor
dracht gehouden, getiteld: ,,La sélection
humaine".

In de inleiding bot zijn onderwerp gaf
spr, te kennen, dat hij niet vreesde een
onderwerp te behandelen, dat tot nog boe
niet of ter nauwernood in bewerking was
- genomen. Terwijl de meDschheid er op uit
is geweest door selectie dieren- en plan
tensoorten. te verbeteren, heeft zij nooit
beproefd op den mensch zelf de selectie
toe to passen. En toch is het zeker, dat
dc rnensch, zooals alle levende wezens, on
derworpen is aan de wetten der erfelijk
heid. Men kan dus verwachten, dat door
uitscheiding der minderwaardigen en keu
ze van goeden vooruitgang verbetering zal
intredenr-

Bij de overdenking van dit vraagstuk
dient- onmiddellijk een onweerlegbaar feit
te worden vastgesteld, dat er n. 1. geen
gelijkheid is onder de meuschenrassen.
Het zwarte ra-s, de .negers, bezit èe.n zeer
lagen tirap van geestelijke ontwikkeling.
Zijn rol in de beschavingsgeschiedenis is
.gelijk nul. De mestiezen (mulatten) zijn
niét in staat, zich lob geestelijke inspan
ning op te werken». Zij "beziftéa vele -on
deugden en zijn kiuderaehtig. Men moét
derhalve elke vereeniging met liet zwürto'
ras verbieden; wellicht ook met heb gele,
omdat diti ras de gave der oorspronkelijk
heid mist. Wij hebben niets te winnen bij
vermenging met het zwarte en heb gele
ras; maar wij kunnen er veel bij verliez-'-u
Naasb de specifieke teeltkeus bestaat er
individueele selectie. Het is zeker, dat de
intelligentie evenzeer erfelijk -is als de
lichamelijke eigenschappen, dit zijn.

De blanke rassen bezitten een geeste
lijke ontwikkeling van vergelijkbaar gehal
te. Derhalve mag men als gewettigd en
zelfs als verkieslijk beschouwen dc uitwis
seling van. de blanke bevolking van ver
schillende nationaliteiten.

Maar onder de blanken heeft men een
groote menigte minderwaardigen, hetzij
door minderwaardige hersenontnvikkeling,
hetzij door zwakheid, ziekte of criminali
teit. Deze abnormalo personen kunnen
een minderwaardige nakomelingschap
voortbrengen. Men moest daarom 'b recht.-
hebben het huwelijk aan zwakken en stomp
zirunigen te verbieden.

Wil echter de selectie haar doel berei
ken, dan moet zij stelselmatig voortgezet
worden. Anders gezegd: Het is nooclig,
dab de hoedanigheden van lichaam en
geest gelijkelijk werden onderhouden door
voortdurendo oefenitog. Dat wil zéggen,
dat de handenarbeiders ook hun geeste
lijke ontwikkeling niet mogen verwaarloo-
zen en dat de intelleCtueelen hun spieren
hebben te oefenen. Ook moeten de zeden
anders worden. De beste wetten zij-n on
machtig, indien de zeden niet meewerken.
De grootste prikkel der jongelieden, die
in het huwelijk treden, behoort de liefde
te zijn, want de licl'de is zonder twijfel de
onbewuste kennis, dab uit de echfcvereeni-
ging een krachtige en gezande nakomeling
schiep zal geboren warden. Dc maatschap
pij heeft de natuurlijke, zoowel als de sexu
eele selectie geschonden. Voor do nakome
lingschap is het noodig, dat de beste man
nen de beste vrouwen kiezen. Men kan
niet voorzien, hoe de wetgevingen in deze
regelend zullen optreden.Maar zooveel is
zeker, dat de grootste poging der men-
scheii moet zijn het menschelijk geslacht
te maken krachtiger, gezonder, geestelijk
meerwaardig, aldus besloot spr. zijn met
groote aandacht gevolgde voordacht, wel
ke aan het slot luide werd toegejuicht.

De bijeenkomst was druk bezocht, zoo
wel door dames als door heeren. De Fran-
sche gezant aan heb Nedcrlandsche Hof
woonde de voordracht ook bij, terwijl vele
hoogleeraren cn medici ook aanwezig wa
ren.

Piot dr. P. J, Blok leidde den spreker
in cn bracht hem na diens voordracht
dank.

Hedenmiddag hield prof. Richet in een
besloten kring ecu voordracht speciaal

BINNENLAND.

De werkverschaffing aan SckcreiriiJgscIie
visschcrs.

Het wegbrengen van schepen*

BUITENLAND.

De Opperste Raad heeft ook vo<ir de Duit'
scko schadevergoeding een cGmmissie. be
noemd die plannen heeft uitgewerkt.

Dc Frans-olie onbekende soldaat definitief
begraven.

De Engelsclie socialisten tegen de houding
van sovjet-Rusland-

voor medici, uitgaande vaai de Medisch©
Faculteit en morgen- zal de hoogleeraar
op uitnoodiging van de Vereeniging voor
Duurzamen Vrede in Den Haag een on
derwerp van pacifistische strekking be
handelen.

Vereeniging tot Bevordering der Bouwkunst

Ter gelegenheid van de 25'ste jaarverga
dering was do Nutszaal door het aanbren
gen van plantengroepen, waartusschen da
banier stond, in feestgewaad gestoken.

De eigenlijke viering van het 25-jarig
bestaan der Vereeniging heeft eerst plaats
in de volgende maand', doch de voorzitter,
do heer J. A. Verhoog, nam deze gelegen
heid alvast waar, om in een keurige impro
visatie een overzicht te geven van den toe
stand der Vereeniging van af de oprichting
in het laatst van 1896, tot op heden, 't Was
alvast een soort inleiding, een „hors d'oe-
vre" tot hetgeen den leden in Februari te
wachten staat.

Vanzelf trad wederom in deze jaarver
gadering als feestredenaar op de heer Jan
de Quack, architect te 's-Gravenhage, die
ook thans afweek van de gewoonte om een
strikt bouwkundige lezing-te houden.

„De Taal is liet Volk en de Taal en haar
schrijfwijze eenbelang der Natie", zoo
luidde de ti tul a tie.

't Is .een onbegrijpelijk verschijnsel hoe
bij alle verbeteringen van oude .methoden
in de moderne maatschappij, datgene, Wat
een volk het heiligst moest zijn, de taal,
het stiefmoederlijkst bedeeld wordt. Wij
behoeven, om dit waar te nemen, niet het
eerst den blik te wenden naar ons Neder-
landsch, want, het zij dadelijk gezegd!
„Onze taal wordt nog niet liet slordigst
•gesproken en bezit nog niet dc minst-pko-
netische schrijfwijze"^ maar een beschou
wing van het Engelsch doet terstond in het
oog springen de ontzettende willekeur en
bandeloosheid, die voorzitten bij de uitbeel
ding van het gesproken woord in schrift!
'i Kan van algemeene bekendheid zijn, zoo
zeide spreker, dat er nog zeer veel Engel-
schen zijn, die uit den warwinkel eter schrijf
wijze hunner moedertaal niet kunnen wijs
worden en beslist in de- vele uitspraak dic
tionary's hebben na te slaan, hoe zij hun
taal hebben te schrijven. En ookvt Fransclï
biedt voor eigen landgenooten soms harde
noten te kraken, 't Behoeft volstrekt geen
verwondering te wekken, dat een slecht ge
schoolde Fransoliman een infinitief en een
participo passé in schrijfwijze verwisselty
ja zelfs cfe tweede persoon meervoud van
-den tegenwoordigen tijd, de aantoonende
wijs daarbij heerlijk gastvrijheid biedt. Dat.
komt, omdat het gesproken woord vanzelf
niet controleerbaar iseen e r, én e z en
veelal ook de ai zijn zoo vriendelijk in uit
spraak niet of al zéér weinig van elkaar
af to wijken. En juist di t had spreker van'
zelf lot de idee gebracht, een schvijfwijz©
saam te stellen, die zoo ongeveer en 20
pCt. papierbesparing plus de noodigo tijds
besparing medebrengt.

Is natuurlijk een reuzenarbeid een
taal, een levend organisme, willekeurig to
amputeeron, of tot vervorming te brengen,
anders dan door den óénigen weg, die bo
ven alles het terrein beheerscht', n.l. die
van het leven zelf en met en in dat leven
de tijd, die alles wrijffc en slijpt naar zijn
believen, Volgens spreker is de uitepraaks-
wijze alleen van belang, is vitaal, is een
stuk ziel van heb volk, behoort tot het
lichaam eu de ziel van de Natie.' Uitgaan-
-de dan van dc idee, dat eenvoud, beknopt
heid, consequentie cn duidelijkheid dc fac
toren hebben te zijn van elk „instituut?''
van elk levensdcel dér menschheid, is de
dc heer De Quack in zijn vereenvoudigd©
schrijfwijze begonnen, al wat overbodig ia
overboord te gooien.

Men zegt bijv. „mens" cn schrijft
„mensch". Weg met" die overtollige ch. En
zoo haalde. sj5r. honderden voorbeelden
aan in ouzo Schrijfmethode, die riemen pa
pier cn centenaars drukwerk kosten en ten
slotte allen onnoodig daargeschreven wor
den. Het zou hier te ver voeren alle deze
verkortingen te memoreeren, doch dat des
heeren De Quack's beschouwingen door
kruid waren niet geestige uitingen, be
hoeft geen betoog. In 'n zestal schrifturen
die bij de aanwezigen circuleerden, kon
men gevoeglijk reeds kennis maken met
deze sobere en toch begrijpelijke schrijf
wijze. In Haagsche klingen- en ook in do
Pers trouwens heeft de nieuwe gedachte
van den lieer De Quack een goed onthaal
gevonden. Zij, die er nader mee kermis wil
ïen maken, schrijven slechts aan Weimar-
straat 27, Den Haag, en de heer Dc Quack