LEIDSCH
DAGBLAD.
Dinsdag 25 Januari 1921.
Gfficieele Kennisgeving
STADSNIEUWS.
BINNENLAND
Het voornaamste nieuws
van heden.
PRIJS DER ADVERTENTIES
30 Cts. per regel. *8 Zaterdags 40 Ots. per regel. Bij
regelabonnment belangrijk lagere prijs.
Klein© advertcntiën Woensdag 50 Gl9., Zaterdag
75 cts. bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrccht. Voor eventucele opzen
ding van brieven 10 Cts. porto to betalen. Bewijs
nummer 5 Ots.
Bureau Nocrdeindsplein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden p. 3 rund. 2.35, p. week 0.1É5
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn,
per weck 0.18
Franco per post B 2.75
Nummer 18679.
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen
EERSTE BLAD.
GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP
Do Bargainees tor van Leiden, brengt ter ken
nis van de ingezetenen, dat morgen (Woens
dag) aan de gemeentelijke visoliwinkels (Visch-
markt on StacLshulpwerf) verkrijgbaar is Schel-
visch a f0.24, Groote Schelvisch a f 0.34, Schol
a f 0.44, Tarbot en Griet a f 0.65 per pond en
Zeeuwsche Mosselen a f 0.06 per K.G.
Hedenavond zijn de Mosselen ook verkrijg
baar aan don gemeentelijken "visch.win.kcl (Visdh
markt).
W. PERA, Weth. lo. Burgemeester.
Leiden, 25 Jan. 1921.
Het Raadslid mr. D. A. van Eek stelt
aan den Raad voor het belastingbedrag, ver
schuldigd over het belastingjaar 19201921,
over cïe eerste vierhonderd gulden belast
baar inkomen oninbaar te yerklaren, voor
zoover betreft de aangeslagenen naar een
werkelijk inkomen van twee duizend gulden
of daar beneden.
Bij beschikking van den Minister van
Onderwijs is, niet ingang van 1 Februari
1921, aan den heer L. C. Jan.se, op zijn ver
zoek, eervol ontslag verleend als assistent
voor de scheikunde aan de Rijksuniversiteit
alhier en voor liet tijdvak van 1 Fobr- tot
en met 3L December 1921 benoemd als zoo
danig de beer D, R- Nijk, alhier-
De Minister van Arbeid liceft bepaald,
dat de zetel van het Rijksinstituut voor
Pharm-aco-Therapcutisch Onderzoek alhier
zal gevestigd worden-
Hot Friesch weekblad „It Heitelan"
huldigt de nagedachtenis van prof- mr- S- J.
Foekema Andreae- Het herinnert aan zijn
groote leennis van liet oude Frie-sclie recht,
aan zijn liefde voor Friesland, de Friescbo
geschiedenis, dè Friesche taal- en letterkun
de. Vacantieweken bracht hij graag door to.
Beetsterzwaag, zijn geboortedorp, cn alles,
wat er op het .gebied van do Friesche taai
en letterkunde in het licht kwam,- volgde
hÜ met groot© nauwgezetheid.
Prof- Foekema Andreae was oen mede
werker vari .Tt T-rdltelan."
Na meoi* en meer aandacht wordt ge
schonken aan de groote beteekenis van de
Bport, is het een reden tot blijdschap, dat
ook hier de verschillende vereenigingen.
welke jarenlang met groote moeilijkheden
hebben te kampen gehad, zich weer in voor
uitgang mogen verheugen. Een lezer ver-
eenigingen is de gymnastiekvereeniging
„Wilskracht en Genie". Op 11 April 1897
werd zij opgericht en wist in de b'jna 25
jaren, dat zij bestaat, menige mooie over
winning te behalen, o.a. te Zaandam, Gouda,
Delft, Leiden, enz.
Zaterdag a.s. hoopt (leze vereeniging, in
samenwerking met de dames-gymnastiek-vêr-
eeniging „Concordia"', die pas twee jaren
geleden werd opgericht, een propaganda*
uitvoering te geven in de Sladszaal.
Deze avond belooft een goede propa
ganda te worden voor het turnen in liet
algemeen en voor beide Vereenigïngen in
het bijzonder.
Hedenvoormiddag werd door 13. en \V
aanbesteed: Het onderhouden van alle
kunstwerken, behoorendo tot de Haarlem-
mertrekvaarfc, gedurende het jaar 1921.
Het aantal inschrijvers bedroeg vier, n.l.
J. Saras, Oude Wetering, voor f 4590; J.
C. van Evert, te Leiden, voor f 3600; Corn.
J. Kiebert, te Sassenheim, voor f 3018, en
M. Zi egelaar, Leiden, voor f 2820.
Heden werden, neg aanbesteed: Bestek
2, Het vc mie won van gebroken glasruiten der
gomeentegehouwon. Bestek 3. Het onderhouden
van jalouzieën, gordijnen, vloerklceclen en hor
ren der gemoeMogebouwen. (In negen percee-
len). Bestek 4. Het witten cn kleuren van pla
fonds en muren der gemeentcgobouwen, (In 8
perceelen.) Bestek 5. Het wasschcn der ruilen i
enz., van de gomcentegebouwen. (In tien per
ceelen).
Ingeschreven werd voor bestek No. 2 door F.
J L. van N-oo-rt, Fran-sck glas enkele dikte
f9 10, dubbele £11, matglas, enkele dikte f 11,
dubbel f 12, Hartlich, smalgerilxl f 11.50, pijpge
ribd f 12.95, rood dubbele dikte f 11,90, groen
i dubbele dikte f 11.90; brooiglas in lood gezet
I mot gekleurd en rand f23, mousselineglas
f 12.05; bmeig'las f 11.95, spiegelglas 10 m.M.
dik f58.85, alles per vlerk M-; door H. J. Koet,
de soorten in dezelfde volgorde per vierk M.:
f8, 10, f9.50, f 11, f10, f1150, f 10.55, f10 25
f 27, £10.50, f 10 cn f50.
Ghr. Ziegelaar, in dezelfde volgorde per
viork. M f6.70, f8.70, f7.70, f9.70, £10.20,
f 13, f9.80, f9.80, f 18, £8.90, f9.50, en f42
P. v. d. Wijngaard, in dezelfde volgorde per
viork. M.t f7.50, f9, f9, f10, f9.50, f 11, f 10,
f 10. f21, f 10. f 10, en f5G.
J. van Woerlee, in dezodfed volgorde per
vienk. M.: f6.40, 18, f7, £8.00. f7.50, f8. f9,
f9, f28, f8, f8, f40. -
P. A. van Geef, in dezelfde volgorde per
viork. M f8, f 10, fj), f 11, f 11, f 16, f 11, f22,
f 11, f 11, en f42.
Bestek No. 3: A. Ladan perc. 9. f 1170, P. J.
Miorloo, perc. 3, f 390; perc. 4, f 295, perc. 7,
f335.
Van Evvijok en Zoon: perc. G, f 4-15; J. van
Bommel: perc. 1, f 950; pore. 5. f 250; perc. 8,
f700.
Beslok No. 4: .T. Graafman: perc. 2, f2900;
Joh. BI ank waard t perc. 2, f 3340; perc. 4,
f 1829.
G. Krau, Noordwijk, perc. 1 f 2690; perc.
2 f 2990; perc. 8 f 1475.
A. Kastelein, pore. 1 f 3280perc. 2
f 3440; perc. 3 f 2160; perc. 4 f 1793; perc.
5 f 817; perc. C f 2350; perc. 7 f 800; perc
8 f 1683.
L. J. Boekweit, perc. 5 f 783; perc. 6
f 2380; perc. 7 f 642; perc. 8 f 1949.
J. v. d. Berg, perc. 2 f 3500; perc 3 f 2020;
perc. 8 f 1660.
J. Bekooi, perc. 5 f 910; perc. 6 f 2500,
perc. 8 f 1590.
J. Kukler, perc. 1 f 1949; perc. 2 f 1899;
perc. 3 f 1269; perc. 4 f 1139; perc. 5 f 489
perc. 6 f 1509; perc. 7 f 589; perc. 8 f 1179.
I. Verhoef, perc. 4 f 1658; perc. 5 f 738;
perc. 7 f 730.
J. D. Th. Welling, pcrc. 3 f 2150; perc.
C f 2060; perc. 8 f 1648.
Fred. A. Wempe, perc. 1 f 3084; perc. 2
f 3400; perc. 3 f 2142; perc. 4 f 1693; perc.
5 f 823; perc 6 f 2244; perc. 7 f 742; perc. 8
f 1886.
Joh. de Besb, perc. 1 f 3150perc. 2 f 3270
perc. 3 f 2500; perc. 4 1788; perc. 5 f 887
pcc. 6 f 2470 en pcrc. 8 1599.
Bestek 5. L. van Es, perc. 1 f 455; perc. 2
f 439perc. 3 f 449pferc. 4 f 380perc. 5
f 315; perc. 6 f 890 perc. 7 f 590; pee. 8 f180
pcrc. 9 f 311perc. 10 f 59'9.
Jac. Kukler, perc. 1 500; perc. 2 419,
pee. 3 f 409; perc. 4 f 415; perc. 5 f 349;
perc. 6 f 849.; perc. 7 609; perc. 8 f 169;
perc. 9 299; perc. 10 564.
F. F. Fraikin, perc. 1 f 480; perc. 2 f 440;
perc. 3 f 410; perc. 4 400; perc. 5 f 325,
perc." 6 f 950; perc. 7 600; perc. 8 f 200;
perc, 9 f 325; perc. 10 600.
Waar de plaatsnaam niet is vermeld, is
deze Leiden.
Gisternamiddag te half vier sloeg op
don Zoeterwondsch-weg een voor een w-a-
J gen gespannen paard, van den heer Van
der Mey, Hooge-Rïjndijk, alhier, op hol,
loopende in de richting van de stad. Eenige
personen, die het hollende dier wilden te
genhouden, wierp hij omver, met het ge
volg, clat dezen lichte verwondingen be
kwamen. In zijn vaart sleepte de wagen,
nog een groentenkar, die voor het huis
van den groenten handelaar Zwanenburg
stond, een eindweegs mee, welke wagen ook
werd beschadigd. Eindelijk gelukte heb
eenige' mannen op do Heerenstraat het
paard tob staan te brengen, zoodit ten
slotte alles nog goed afliep. Do veroor
zaakte schade wenschte de heer Van der
M.^te vergoeden.
In verband met de mededeeling in
dit blad op Vrijdag 1.1. omtrent een door
dr. L. J. van Holk te houden cyclus van
vier openbare lezingen, tot titel dragend
„Moderne Levensvragen" (naar aanleiding
van een viertal tooneelwerken) kan voor
nadere bijzonderheden worden verwezen naar
de advertentie in dit blad van gisteren
(Tweede Blad).
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
Het Schouwtooneel.
„Polly Perkins", eon vroolijk
spel van liefde en t'Lst,
in 3 bedrijven, van Douglas
Murray.
Onmogelijk is het zeker niet, dab do ruim
60-jarige heer Wimbpsh, na tweemaal een.
blauwtje te hebber, geloopen bij mrs Cal-
fcorpe, een jong weeuwtje, uit oen soort
van wraak zijn vermogen van drie-kwart
mallioen pond nallot aan zijn neef Fergus
onder voorwaarde-, dat deze jonge Canadees
met het weeuwtje zou brouwen. Kwam er
niets van deze trouwpartij, dan kreeg Fer
gus slechts 10,000 pond en ging c3e rest naar
een pbilantropischo inrichting te Toronto.
't Is voor beide partijen, die elkaar in
'b geheel niet kennen een hard gelag. Eens
deels de bekoring van heb geld-gerammel,
anderdeels toch de kwestie van liefde. En
natuurlijk de -familie voor 'thuwelijk ter-
wille van de smeer
H>e-l weeuwtje nam haar toevlucht tot
een welbekende truczij nam de positie
in van een kamerkatje onder den naam
Polly Perkins, om zoo den haar toegedach
ten ega te leeren kennen. Dit brengt aller
lei verwikkelingen tot- ten slotte geld en
liefdte uitstekend blijken samen te gaan
en het doek daalt over een'gelukkig paartje
met groote waarschijnlijkheid, dab uib de
familie nog een tweede paartje zal worden
gevormd
Ziecllaar de korte inhoud van dit welis
waar allesbehalve nieuw, maar tooh aller
aardigst onschuldig gegeven, dat met
geese is verwerkt en menigmaal een gul
len lach afdwingt Een heel enkele maal
benadert het eventjes heb flauwe en die
rugkrabberïj valt o.i wel wat uit dein vol
gehouden toon. In; totaal, zooals gezegd,
is het. echter een beslist le.uk ontspannings-
e tuk.
Daarbij vindt- het over 't geheel een uit
stekende vertolking. Greta Lobo—Braaken-
eiek is geknipt voor diergelijke rollen als
mrs. Oalborpe en was een wat kittig ka
mermeisje wel in staat den rob listen, on
conventioneel en Canadees in te palmen. -Zij
en Annie van Ees staan zoo ongeveer op
hetzelfde plan
Noemen we direot naast haar Co Bal-
foorb als de Canadees, die daarvan een
leuke creatie gaf en Joh Kaart Jr. als do
neef van het oolijke weeuwtje. Was heb niet
diens eerste groote rol? Van Bobby ging
spirit uib. En voorts nog Ezerman als de
voogd, oom, zaakwaarnemer cn raadgever
van Caltorpe—Perkins, en Madier als een
aardig dienstmeisje conform heb program.
Niet vergeten mag worden liet in kleur
en gezelligheid warm getint interieur vare
het zee-landhuis, waarin zich het geheele
spel van liefde cn list afspeelt.
Een mooi bezette schouwburg betoonde
zioli in den vorm van warm applaus zeer
dankbaar.
Jammer, dat vanuit den engelenbak eens
do stemming werd verstoord en door heen-
gaan voor het einde liet slot eenigszins
leed.
Kan op het laatste geen verbodsbepaling
worden gemaakt?
0
Fonds 1918 tot bestrijding van tuberculose
en kanker.
Het Provinciaal comité voor Zuid-Holland
van het Fonds tot bestrijding van Tuber
culose en Kanker heeft in een circulaire
aan de plaatselijke comités medegedeeld
dat de Koningin de bestemming van het in
1918 gestichte Nationaal Vredesfonds heeft
vastgesteld en bepaald, dat do bijeenge
bracht© gelden zullen gestort worden in een
Fonds 1918, om te voorzien in het ontbre
kende van de kosten van verpleging van
minvermogende of onvermogende lijders aan
tuberculose en kanker, welk Fonds van nu
af den naam dragen zal: Fonds 1918 tot
bestrijding van Tuberculose en Kanker"
Het Prov. Comité acht nu den tijd aan
gebroken om de hand aan den ploeg to
slaan en alle krachten te concentreeren op
het vastgestelde doel.
Mocht, de inzameling in eonige gemeente
voor het voormalige Nationao' Vredesfonds»
reeds hebben plaats gehad, dan wordt het
Plaatselijk Comité aldaar verzocht, nu de
bestemming van het Fonds vaststaat, nog
eens opnieuw in te zamelen, doch nu voo**
het Fonds 1918 tot bestrijding van tubercu
lose en kanker, welk Fonds een liefdadige
instelling i6.
De Plaatselijke Comités worden uitgenoo-
digd aan iedcren inwoner hunner gemeent»
de gelegenheid te bieden om in te fceekenen
en gelden te storten, ten einde het Fonds
zoo groot'mogelijk to doen worden.
Verzocht wordt daartoe inteekenlijsten
ter invulling bij de bewoners to laton cir-
culeeren en daarna in overeg met dei! bur
gemeester bovendien nog een schaalcolle*
te door de geheele gemeente (de gehuchten
daaronder ook begrepen) langs alle huizen
en op straat te doen houden.
Bij de Nederlandsche Bank is voor hefc
Fonds een rekening geopend nadat de pen
ningmeesters der verschillende comités d«
bijeengebrachte gelden telkens in rond*
sommen bij alle Bankkantoren en Agent
schappen dier Bank kunnen storten.
Het wordt raadzaam geacht-, de gehee
le plaatselijke geestelijkheid met een cn
ander in kennis te stellen, opdat zij door
een woord van aanbeveling in de kerken de
inzameling steunen, c. q. de diverse voor
gangers als leden van het plaatselijk comi
té op te nemen.
Het Prov. Comité vleit zich met de hoop,
dat in de verschillende gemeenten een edele
wedstrijd zal -ontstaan (ook van Vennoot
schappen, Banken en Vereenigingen, enz.)
om door ruime inteekening blijk to geven,
de on- en minvermogende tuberculose
cn kankerlijders en -lijdoressen iedereen
werkelijk ter harte gaan.
Het Provinciaal Comité voornoemd be
staat uitprof. mr. W. van der Vlugt-, hoog-
leeva-ar te Leiden, voorzitter mr. P. J. v.
Wijngaarden, notaris te Rotterdam, vico-
voorzitter; ds. H. Janssen, legerpredikant
in algemeenen dienst, Huijgenspark 36a te
's-Gravenhage, le penningmeester; P. C.
M. Philippona, lid van het Haagsc-h Comité
voor Volksfeesten, Louise de Colignyplein
28 te 's-Gravenhage, 2e penningmeester; J
W. van Aken Jr., commies bij het departe
ment van oorlog, Noordeinde 161a, to s-Gra
venhage, secretarismevr. T. MeesBou-
vin, te Rotterdam; mevr. M. DutilhDe
Kuiper, te Rotterdam; mevr. wed. H. Ber-
tholdDestering, werkvrouw e 's-Graven
hage; L. P. van den Blink, notaris te Biie-1
le; G. L. Boer, hoofdvertegenwoordiger der
Canadian Pacific Rd. Cy., te 's-Gravenha
ge; H. P. Bok, notaris te Delft; mr. P. E.
Briët, advocaat, en procureur te Leiden; A.
ten Broecke Hoekstra, lcapitoin luitenant
tor zee, adjudant van H. M. de Koningin,
e 's-Gravenhagedr. J. Pu Callenbach, to
Rotterdam; S. Deinum, agent van politie,
te 's-Gravenhage Fritz W. D.ücker, te Delft
F. J. H. Evers, hoofdaalmoezenier bij het
leger, te 's-GravenhageE. G. Gaarlandt,
burgemeester van Gorinchem; J. M. van
Groin de Planque, matroos, to. 's-Graven
hage; G. J. Hageinan, korporaal der pant-
BINNENLAND.
Belangrijke Raadsvergadering fe Bijnzafer-
woudc-
Fonds 1918 tot bestrijding van tuberculosa
en kanker-
Wetsontwerpen tot verhooging der beloonin
gen van deurwaarders bij burgerlijke zaken; tot
beteugeling van huisindustrie en betreffende ds
gevaren van bioscoop-voorstellingen.
Beslissing van den Minister van Landbouw
inzake ondersteuning van weduwen van zeelie
den, door zee-ongevaflen gestorven.
BUITENLAND.
De eerste zitting van den Oppersten Raad
In Vlaanderen bezetten arbeiders een fa
briek.
In Spanje een kabinetscrisis.
Turkije onder curateele der entente.
De Japansche minister van buiten!, zaken
over ontwapening en het Engelsch-Japansch
verdrag.
serforb-artillerie, to s'-GravenhagcP.
Heemskerk, te Leiden; L. P. van der Heij
den, roferendaris, chef tor gemeente-secre
tarie, te 's-Gravenhage; P. Huizer, kolonel
der artillerie, te 's-Gravenhage; prof. mr.
D. Josephus Jitta, lid van den Raad van
St-ate, te 's-Gravenhage; P. J. de Kantor,
wethouder, te Dordrecht; A. Kloosterman,
onderwijzer, te Scheveningen; A. Koopman
commissionnair in effecten, to Oud-Beijer
land; Aug. Roimeringor, te Leiden; Jhr. W'
Roèll, kapitein van den generalen staf, te
's-Gravenhage; J. M. van der Schalk, hoog
heemraad van Delfland en Schieland, te
Schiedam; E. A. Tangel, metselaar, te
's-Gravenhage; mr. J. D. Tresling, kanton
rechter, te Oud-Beijerlaud; A. J. L. Vis
ser van IJzendoorn, koopman, te Gorin
chem; en mi'. J. Woltman, administrateur
hoofd der le afdeeling van het departement
van oorlog, te 's-Gravenhage.
Belooningen van deurwaarders,
deskundigen, enz.
Ingectiond is een wetsontwerp tot wijzi
ging van den vijfden en den zesden, titel van
het. tarief van j ustitiekost-en en salarissen
in burgerlijke- zaken.
Naar de Memorie van Toelichting op
merkt, is het tarief der belooningen voor
do bemoeiingen der deurwaarders, dienst
doende in burgerlijke zaken, sedert -de in-
werking-treding op 1 September 1843, niet
gewijzigd
Het spreekt- dus haast vanzelf, dat de bij
dat tarief vastgestelde -belooaiingen thans
onvol doende moeten worden geacht.
Yan de zijde der deurwaarders is dan ook
reeds enkele malen om wijziging van het
tarief verzocht. J
Bij de enorme stijging van allo prijzen ia
liet thans niet alleen wesosohelijk, doch ook
bepaald) nc»oAzakelijk, het tarief geheel te
herzienhet regelt tooh niet alleen wat
den deurwaarder voor zijn bemoeiingen als
bolooning toekomt, maar ook, wat de deur
waarder in rekening mag brengen voor de
aanwezigheid van gevorderds getuigen en
voor tijdverzuim bij verrichtingen buiten
zijn woonplaats, en dat wat hij thans bier
voor in rekening mag brengen is zoo weinig,
dat. hij in vele gevallen uit eigen beurs zal
moeten bijpassen Ook de regeling der wijze
van berekening der belooning voor het uit
brengen van exploit en behoefde herziening,
alsmede do redactie van enkele bepalingen.
De veranderd o tijdsomstandigheden,
maakten het, wenschelijk, .om, nu toch een
wijziging vao het tarief werd voorgesteld,
ook de bepalingen omtrent de vergoedingen
aan bewaarders, deskundigen en getuigen
toe-gekend (zesde titel), te nerzien.
Bij het ontworpen der wijziging van den
vijfden on zesden titel van het tarief, is
rekening gehouden met do opmerkingen
gemaakt door do vereeniging van deur
waarders bij de verschillende Rechtscol-
legiën.
door EDGAR POE. lSll—1849.
4) -
En voel je niet, ebt zulke algemeono berg
plaatsen, slechts in doodgewone gevallen
en door middelmatige intellecten worden
gebezigd? Het vindén van het voorwerp
liangt dan niet- af van e enig doorzicht, doch
eenvoudig van do zorg, het geduld der zoe
kers. Geldt, heb een belangrijk geval, zoo
lijden al deze fraaie kwaliteiten schip
breuk
Je begrijpt nu zeker wel, dat, ware de
brief verstopt geweest, ergens, waar onze
prefect liet zoeken, m. a. w. ais de uitge
dachte schuilplaats onder zijn principes
thuisbelioordc, do ontdekking buiten
kwestie zou zijn. Onclertusschen is deze
ambtenaar leelijk gefopt, en de oorsprong
dezer mislukking ligt. alreeds in de->ver
onderstelling, dat do minister een dwaas
moot wezen, daar hij ecnigo reputatie als
dichter heeft verworvenAlle dwazen zijn
dichters, dat voelt de profeet, en hij leidt er
uit af, dat alle dichters dwaas zijn
Is hij waarlijk dichter? vroeg ik. Wel
weot ik, dat er twee, broers zijn, die lcttor-
Icundigo vermaardheid hebben. Maar de
minister heeft toch een geleerd werk ge
schreven over cDe Differentiaal-rekeoiing.
Bij is dus wiskunstenaar, geen dichter.
Je vergif jeik ken hem al te goed
hij is heide. Als dichter en wiskunstenaar
moest hij j u i s t rodeneer e n. Als wis
kunstenaar*'alleen zou hij heelemaal niet
geredeneerd hebben, en was zoodoende in
handen der politie gevallen.
Een vrij vreemde opvatting, zeido ik,
in strijd met die der gansclie wereld. Mo
dunkt, men kan een eeuwenoud) begrip
toc-h niet aldus gering sohatten. De logica
der wiskunde wordt als de bij uitstek zui
vere logica besohouwd
11 .n'y a pas k parter, hernam Dupiri,
Chamfort aanhalend, que toute idéé pu-
hlique, toute convention regno est urne sot-
lise, car die a con veil u au plus grand
nombre.
Do wiskunstenaars zeiven hebben hun
bost gedaan, om clezo dwaling te versprei
den, dat verzeker ik je; ©en dwaling, die,
als waarheid verkondigd, niettemin op
grof misverstand berust. Om een voorbeeld
te noemen. Zij hebben, ons er aan gewend
deen term „analysis" te gebruiken in betrek
king tot algebra. De Franschen zijn de
eerste schuldigen aan deze misleiding. Doch
als men aanneemt, dat woorden waarde
krijgen door toepasselijkheid, clan betee-
kent analysis „algebra" evengoed als het
latijnsche „ambitus" ambition: eerzucht,
„religie" religiongodsdienst, of „homi
nes honesti" a set of „honourable mén:
cc-n troep eerbare ménsohon, aanduidt.
Ik merk dat je ruzie 'zoekt met oen
groot deel der nlgobra-gëleerc3©nMa-ar
ga door.
Ik betwist de waarde en ergo de re
sultaten van een rede, cliic cloor iets anders
is gevormd dan door het abstract logische.
Ik betwist in het bijzonder ec-n recle, ge
kweekt uit studie der wiskunde. Wiskunde
is de wetenschap van grootheden en uit
gebreidheden ae wiskundige reclo is eim-
pe-1 logica-, toegepast op grootheden en uit
gebreidheden. De groote fout schuilt hier
in, dat zelfs de waarheden, welke men zui
ver algebraïsch noemt, als algemeene waar
heden beschouwd worden En dezo vergis
sing is zóó kolossaal, dat ik verwonderd
ben over de eenstemmigheid, waarmede zij
aanvaard werd. De wiskundige axioma's
zijn geen axioma's van algemeene waar
heid.
Wat van de verhouding waar mag zijn
bij grootheden - en uitgebreidheden, is dik
wijls een misrekening bij zedenkunde bij
voorbeeld.
In deze laatste wetenschap blijkt het
meestentijds onwaar, clat de som cler frac
ties aa-n het geheel gelijk is. Ook in do
soheikund'ö faalt het axioma. Eveneens bij
de bepaling van beweegkracht, want twee
motoren, ieder van een zekere kracht, ont
wikkelen niet immer, wanneer zij samen,
werken, dezelfde kracht als de som der af
zonderlijk opgetelde krachten zou doen
meenen. Er bestaan een massa andere wis
kundige waarheden, welke slechts betrek
kelijke waarheden zijn. Maar de wiskunste
naar betoogt uit gewoonte zijn bèpcrkte
waarheden, -alsof zij absoluut een algemee
ne toepassing bezaten, hetgeen trouwens
de gansc-he wereld or aan toekent.
Briant, in zijn zeer-beroemdo „Mytholo
gie", vermeldt een dergelijke bron van
dwalingen
Om kort te gaan, ik heb nog nooit een
zuiver wiskunstenaar ontmoet, in wien men
vertrouwen hebben kon, afgescheiden van
zijn wortels en zijn vergelijkingen ik ken
er geen enkele, die niet clandestien als ge
loofsartikel aanneemt, dat x2 plus px on
voorwaardelijk gelijk moot zijn aan q. Zeg
een-s bijwijze van proefneming aan een dier
hoeren, dat gij het mogelijk acht, dat x2
plus px niet predos gelijk is aan q; als
gij uitgesproken hebt, maak dan boenen,
want zauclor twijfel zal hij trachten je to
lijf to gaanIk wil hiermede zeggen, ver
volgde Diipin, terwijl ik zelf even glim
lachte over zijn laatste opmerking, dat,
als de minister alleen wiskunstenaar ge
weest ware, de prefect geen chèquo had
behoeven te teekenen. Ik kende hem ech
ter als wiskunstenaar èn dichter, en mijn
maatregelen waren berekend op zijn ca
paciteit en do omstandigheden, waarin hij
verkeerde Ook kende ik hem als hoveling
cn onversaagd intrigant.
Hefc was te begrijpen, clat een dergelijk
man op de lioogte moest zijn van de prak
tijken der politie. Hij heeft natuurlijk
en dit is bewezen den valstrik voorzien.
Ik doorzag, dat hij geheime naspeuringen
in zijn woning reccSi te voren overdacht
had, en zijn voortdurende afwezigheid des
nachts, hetgce.i do prefect boekte als suc
ces, .beschouwde ik eenvoudig als een truc,
om de politie vrijer spel te geven en ge
makkelijk te overtuigen, clat do brief zich.
niet in huis bevond
Ik voelde ook, clat de heelo serie ideeën,
betrekking hebben de op do sleurprinci-
pes der politie, inzake nasp erin gen
ideeën, welke ik zooeven lang en breed
uiteengezet heb ik voedde, zoo ik zeg, dat,,
al die denkbeelden reeds het brein van den
minister moeten gepasseerd zijn. Dit deed
hem cle banale schuilplaatsen versmaden.
Deze man kon niet zóó dom zijn, om niet te
vermoeden, dat- het meest gecompliceerde,
verste hoekjo van zijn huis, voor do oogen,
do sold e er n aal donde boren, den micros
coop van den prefect evenmin veilig zou
zijn als een kast of kabinet. Het werd
mij ten slotte duidelijk, dat hij tot liet een
voudige zijn toevlucht had genomen. Je
zult jo nog wel herinneren, hoe onbedaar
lijk do prefect lachte, toen ik bij ons eerste
onderhoud zinspeelde op het simpele, dat
de zaak misschien tot een mysterie maakte.
Ja, zeido ik, ik weet nog best, hoeveel
plevier hij had. Hij kreeg het bijna op zijn.
zenuwen
De wereld van materialisme, vervolg
de Dupin, is vo! overeenkomst met het irn-
materialisme, wat oen schijn van waarheid
geeft aan heb rede-kundige dogma, zoodat
beeldspraak of vergelijking -oen argument
versterken of een beschrijving verfraaien
kan
(Slot volgt.}