No. 18640
LEIDSCH DAGBLAD Woensdag 8 December.
Tweede Blad. Anno 1920.
Gemeenteraad van Leiden
B
FEUILLETON
IN ONZE STRAAT
(Zitting Van gisteravond.)
De algemeene beschouwingen der
Begrooting.
De heer SANDERS was oorspronkelijk niet
vaö ptem algemeene beschouwingen te voe
ren, alleen te spreken bij volgn. -147. Waar
eobter al gewezen is op bezuiniging, meent
fafy nu ook wei 't thans te kunnen doen,
afoodoende tevens den wethouder gelegen
heid biedend te antwoorden.
Wie t oor te luisteren legt. hoort onte
vredenheid over de gestes der lichtfabrieken
0D ongerustheid over de buitengewone ad
ministratie. Hg heeft daarop al eerder ge
wezen; toen is hem verweten geen cijfers
te geven. Dit zal hij thans doer.. Hij verschilt
met der accountant van opinie die in gebreke
i* gebleven, zgn rapport met cijfers te sta
ven. Deze zegt: de administratie voldoet aan
hooge eischen, maar dat wil niets zeggen
economisch, 't Staat voor hem gelijk aan
te, zooals hij met een voorbeeld van een
«ai\ el fabriek, waaraan een schildermaniak
tracht te bewijzen. Hij verlangt duidelijkheid
ra rapport en verslagen, maar die mankeert
jniab Spr, heeft de cijfere van deze lichtfa
brieken vergeleken bij die van tien andere
planteen, vele cijfers van geen invloed bui-
te» beschouwing latende.
t Resultaat is aldus: Do kostprijs van het
gas over 1918 was 11.2 ct. te Leiden, ovc-ral
aiders lager, gem. 9.2 ct.; over 1919 14.2
cfc. hier, 11,6 elders gemiddeld. De kostprijs
van de electriciteit hier 9.27, elders lager.
Hoe komt dat? Drie antwoorden meent hg
tie hebben:
la doordat de directeur kier gaarne vele
en geheime reserves tracht te reserveeren;
2o het groote administratie-personeel;
8o. eein zeker deel van het personeel
voor den nieuw-bouw drukt op de balans
het loopende jaar.
In 't eerste is eenige verbetering geko
men, dat wil hij erkennen.
In 1911 waren aan de gasfabriek 42»
ambtenaren met een productie van 10 mil-
lioen kub. M. Dit is gestegen in" 1919 tot 107.
met ook een productie van 10 tnillioen
kub. M.
Haarlem met een productie van 13 mil-
lioen kub. M. heeft maar 60 ambtenaren.
Met de werklieden schijnt het evenzeer
zoo te zön. Tegen 181 in Haarlem staan er
241 in Leiden.
Hij vraagt tenslotte deze cijfers te weer
leggen of te motiveeren.
Da heer MEUNEN had ook geen plan
het woord te voeren, maar gisteren zijn en-
kale dingen gezegd, die hem daartoe nopen:
la de verkiezingen, waarbij ook genoemd
de chr.-hirt. partij en gegist naar de rede-
r waarom deze is versterkt, 't Zgn bange
?ft*ralen geweest, is gezegd, hij zal deze
iAé wraken, integendeel, zijn partij biedt
bun een goede schuilplaats; 2o. de- vraag
aan de rechteche arbeiders-afgevaardigden,
door den heer Van Eek gesteld, kunnen ook
"Chr.-Hist. zich aantrekken. De Chr.-Hist.
gaan echter niet mee met een verdeeling van
het volk in kapitalisten en uiet-kap;talisten.
bourgeoisie en proletariaat.
De heer KNUTTEL: Misschien ook niet
met een verdeeling van dag en nacht?
Zijn partij is voor een harmonische ont
wikkeling der geheele maatschappij. Daar
om zijn de Chr.-Hist. ook niet onderver
deeld in vertegenwoordfigers voor dit en
voor dat. Daarom kan eon antwoord niet
geven worden.
De heele maatschappij gaat boven de
groote massa. De Ch>r. Hisb. vair en op 't
kompas van God's woord, dat nooit ver
schilt, zooals 't woord der groote massa.
Hij wil een andere vraag stellen n.l. of
de heer Van Eek en de zijnen wel rustig
rijn onder de verantwoordelijkheid die zij
op zich hebben genomen.
Deze kapitalistische maatschappij zal wor
den omver geworpen Daarvoor zal heel wat
noodig zijn, ook aan menschen. Heel wat
hartstochten zullen cr voor ontketend moe
ten worden, heel wat tevredenheid moet
worden weggenomen en ontevredenheid ge
kweekt. Hem is altijd geleerd meer te letten
op 't geen men heeft dan op wat men niet
heeft Het oefenen van den blik in 't laatste
je een leelijk ding.-
Tevredenheid is meer dan rijkdom.
Werkt men met systeem tob ondermijning
dor tevredenheid dan vraagt hij zich af of
men daaronder wel rustig kan zijn. 3o is het
woord revolutie geuit. Van revolutie ver
wacht hij niets dan onheil. Die zal niet
voeren tot geluk. Achter den chaos zal de
heilstaat niet zijn. De weg tot geluk ligt
elders. De vorige eeuw bracht een man als
zelden voorkomt, die tot devies hadtegen
de revolutie het evangelie, n.l. Groen
van Prinsterer, waarvan de Chr. Hist, en
ook Anti-Rev. de geesteskinderen zijn.
Dit devies is voor zijn partij nog altijd
vaiii kracht in de figuur van Jezus Christus.
Alleen in die figuur is heil voor allen in
alles.
De heer HEEMSKERK wijst op de slot
beschouwing van het rapport de>r secties,
dat men moet tevreden zijn over liet beleid
van B. en W. Dat geldt dan ook over den
raad
In de prijzen is een dalende, geen stij
gende lijn z. i. meer to verwachten, zie ook
de berichten van overal. Toch zijn daaraan
ook schaduwzijden, die oorzaak zullen zijn
tot moeilijke tijden. Toch ziet men nu weer
van zekere zijde aandrang tot verhoogen.
Hoe moet men daartegenover staan? Hij
heeft ook vaak gezegddo loonen zijn niet
zoo opgevoerd als noodzakelijk is. Het da
len van de prijzen zal den arbeider mis
schien te hulp komen. Hij acht thans cïe
beste gelegenheid gekomen om de loonen op
het peil van de behoeften van den huidigen
tijd te brengen. Hij steunt daarom de voor
stellen tot pr-emievrij pensioen en kinder
toeslag en bestrijdt des heeren Knuttel's
vrees over het toenemende kindertal.
Niet alleen moet het loon naar arbeids
prestatie ook naar behoefte zijn, zooals in
de lijn ligt van regeering, Ged. .Staten enz.
Hij gaat dan in op de beschuldiging van
den lieer Sijtsma over de verkiezing, zo-oals
die van rechts is gevoerd en neemt, het op
voor de R.-K partij. De manier der S. D.
A. P. van het bewerken der publieke opinie
heeft hem aangezet te antwoorden vooral
nu de liberalen te klein in getal zijn gewor
den voor houvast der bevolking In «de com
missies is aan do liberalen gegeven wat luin
toekwam.
De R.-K. hebben niet verloren bij de ver
kiezing, wat hij nader uiteenzet. Hij ont
kent verder, dat het vertrouwen verd'we-
nen is in de arbeidersafgevaardigden al zijn
de arbeiders niet altijd tevreden. Een ge
volg van handhaving der Ghr. beginselen
ook boven de stoffelijko belangen in ver
band met 't algemeen welzijn. Hij neemt de
S. D. A. P. kwalijk alleen te streven naar
materieele voordeelen
Do R.-K. arbeider, middenstander of zelfs
kapitalist, rijn in wezen eer door do gods
dienst, zij werken samen en aanvaarden ook
samen de verantwoordelijkheid, die de
overzijde weigert.
'fc Is waar, bij geen meerderheid zou een
compromis op een vast program gevonden
moeten worden.
De heer DUBBELDEMAN: Maak jij vol
gende keer zoo*n program!
Thans echter is er een voldoende recht-
sche meerderheid, die toch tegenover de
voorstellen der overzij objectief zal staan.
Zoo is hg in principe voor het voorstel in
zake arbeidscommissies, al zal men de prac-
tische mogelijkheid hebben te onderzoeken.
De R.-K. passen zich aan bij de tijdsomstan
digheden voor zoover de grondbeginselen
dat toelaten.
De VOORZITTER waarschuwt den lieer
Heemskerk, dat er eenige tegenstrijdigheden
in diens financieele beschouwingen zijn, zoo
dat hij wel eens over zgn eigen beenen zon
kunnen struikelen.
De heer OOSTDAM: Dat is niet uw zaak.
De heer KNUTTEL: De raad lijkt wel op
schoolkinderen.
De heer DE LA RIE: Hier onderwg&t
men de jeugd.
De heer MULDER onderschrijft den heer
De Lange en zegt B. en W. zgti steun toe
inzake bezuiniging.
De heer KNUTTEL: Reactie.
Spr. keert zich dan tegen den heer Sgtsma
over de verkiezingspractijk. Hij acht liet
niet noodig den heer Van Eek te. beant
woorden, dat acht hij dwaasheid. Hij kan
ook wet 2 uur volpraten.
Mevr. DUBBELDEMAN—TRAGO: Dat be
twijfel ik.
De heer HUURMAN: Dat is beleedigond.
De lieer DUBBELDEMAN: Zoo is 't niet
bedoeld.
De heer MULDER wijst er op. hoe met
heel Yeel woorden wordt gezegd: weg met
't kapitalisme, maar zonder 't .kapitalisme
moeten de arbeiders in 't ongeluk komen.
De heer Van Eek praat voor de tribune
en voor vulsel der socialistische pers in
plaats ,van de begroeting zakelijk te be
handelen. Hij wil erkennen, dat niemand
tegen den heer Knuttel op kan, omdat alles
wat een niet-communist zegt tot een leugen
wordt verklaard. Alleen wat Wijnkoop zegt
is waar.
De lieer v. cl. LIP: En Jansen.
U t soc-i I's ten-hoek: Wi? is Jan en
De heer KNUTTEL: Dat is verregaand
schofterig; alleen een ploertige politiespion
kar. zoo iets zeggen.
De heer MULDER: Wij staan-principieel
tegen beide partijen. Ook wij meenen echter
de arbeidersbelangen te behartigen, tevens
coor behartiging der geestelijke belangen.
Ged alleen regeert en zal ook de roede partij
Keeren. al zal deze partij nog veel onheil
erooLzaken.
De heer VAN STRALEN: Nu de Sinter-
klaasY ocrstellen van den heei De Lange
en de paradepaarden van den lieer Sijtsma.
De heer SIJTSMA: Laat ze maar steigeren.
Dat de loonpolitiek het begroctingsdebat
zal ophouden is de schuld van B. en Wv
difl 't onmogelijk hebben gemaakt de sala
rissen den laatsten tyd te bespreken. Dit ge
schiedt niet uit politiek oogmerk, zocals
recht-s zegt, de loonen zijn er nog lang niet
na, dat 't wel kan. Do gemeente heeft een
voorbeeld ter zijn voor particulieren. De ge
meente is hier ook zoo'n voorbeeld: in reac
tionairen zin, zij zou Tt liefst willen verlagen.
Dan gaat hij in op het Ingezonden Stuk in
ons blad van den lieer Rossum du Chattel,
waarmee B. en W. in slecht gezelschap zijn,
zie diens stuk tegen den gezondheidsdienst.
Dat schrijven is een kaakslag voor B. en
W. Hij hoopt, dat het personeel deze~beleo-
digdng zal weten -te beantwoorden, -bv. door
een ovatie.
B. en W. klampen zich vast aan loonen
van de laagst- bezoldigden. Hij wil wijzen
op lager bezoldiging dan in hot part. bedrijf
bv. schilders, loodgieters, metselaars.
't Is moeilijk de loonen van het- gemeente-
personeel op peil te Wijgen. 't Is waar, de
laatsto jaren is er wat gedaan, maar dat
kornt door hun vertegenwoordigers in den
raad. De heer Zitman was destijds een
unicum in den raad.
De heer SIJTSMAEn ik dan
Dc heer VAN STRALEN: 't is mogelijk,
maar dan is u wel in uw nadeel veranderd.
Hij citeert het rapport der staatscommis
sie over de salarissen van 'l gemeent-eper-
soneel.
Leiden neemt do 8e plaats in wat het be
volkingscijfer betreft, de 52e plaats wat
loon aanbelangt-.
Hij keert zich daarop tegen den heer
Heemskerk dfie hij niet- graag den meest
vooruitst-revenden van rechts wil noemen.
Wij mogen niet zuinig zijn op salaris,
moeten trachten dat- op 't rijk te verhalen
zooals elders ook wordt geprobeerd. Wij
willen op ander gebied we>l helpen zuinig
te rijn.
't Meest klagen de belastingbetalers die
'b heusch niet 't- beroerdste hebben, die nog
altijd genoeg overhouden.
Spr. komt dan aan zijn voorstellen.
lo. uitkeering iu eens Achterstand is niet
ingehaald! door do jongste salarisverhooging
met behoud van pensioen aftrek.
Bedoeling ia ook de losse arbeiders per
maand werkzaam, mee te laten dioen.
2o. Salarisherziening. De salarissen rijn
te laag gesteld, al zijn de organisaties des
tijds gevolgd.
Hij wijst op de stijging van het
levensonderhoud. De officieele cijfers zijn
altijd te laag blijven beneden de werkelijk
heid.
Hij twijfelt aan een prijsdaling van betee-
kenis, gelooft, dat tegen enkele dalingen
nieuwe* stijgingen zullen komen. De wo
ningharen zullen b.v. stijgen door Aal-
berse's woningpolitiek en clo 50 pet. op do
huren van 1916.
Heeft een arbeider niet een recht op ver
ruiming van het levenspeil, moet het voor
hem altijd blijven zooals het is geweest
en is?
Hij wijst op verhoog ing elders en duur te-
toeslagen elders, terwijl hier geen lo-ons-
verhooging. noodig wordt geacht, dank zij
de reactionairo gezindheid.
Hij dringt voorts aan op herziening van
de commissie voor het georganiseerd over
leg dat thans niet beantwoordt- aan de ver
langens der betrokkenen, die medezeggen
schap willen in de arbeidsvoorwaarden enz.
Hij wil herziening der salarissen op den
grondslag der Staatscommissie.
Om verlies door verloop van tijd te voor
komen is zijn voorstel vanaf 1 Jan. f 300
per jaar of f 6 per week meer le betalen.
Hij bepleit teveus betere salarissen voor
de werksters.van de scholen; zij verdienen
thans 30 ets. per uur, andere werkvrouwen
bij dc lichtfabrieken -10 ets. Hij wil gelijk
heid.
Tot slot de kindertoeslag van den heer
Wilmer, die daarmee telkens terugkomt,
hoewel telkens is gebleken dat- deze raad
er niet" aan wil. Deze zal onzen steun niet
hebben,drukt het grondloon en zal loons-
verhooging tegengaandaarom i sd© reac
tie er ook voor. Deze bestaat ook niet in
't vrije bedrijf, waar hij deze onmogelijk
acht.
De lieer OOSTDAM: Jerweet er niets
vauer komen fondsen voor.
De heer VAN STRALENWeet ik wel.
Ik voel daar wel iets voor maar clan voor
een Staatsfonds.
Het zou rechtvaardige ontevredenheid
wekken onder 't personeel. Misschien de
bedoeling?
De heer HEEMSKERKWij maken de
menschen niet ontevreden.
Anderen kunnen wellicht steun noodiger
hebben, b.v. wie een slordige vrouw heeft
enz.
Stemmen: Vrouwenbijslag.
Eenmaal 'n stap gezet op dien weg dan
moet verder worden gegaan.-Nu wordt voor
gesteld vanaf liet 4de kind, 6traks vanaf
het 3de, 2de en zolfs 1ste kind. En dan
de administratieve rompslomp.
Is het democratisch dezen bijslag in te
willen voeren tegen den uitgesproken wil
der'belanghebbenden, zooals ook gebleken
"is hier bij 't georganiseerd overleg?
Deze voorstellen komen altijd uit R.-K.
kring, die juist groote gezinnen hebben.
Dat is behartiging van eigen belangan
dere kringen uitpn nimmer dit verlangen.
De heer GROENEVELD verbaast zich,-
d'at de Voorzitter, volgeling van dr. Kuy
per, naar twee stroomingen heeft gezien,
aldus de iLnksclic burgerpartijen uitschake
lend. Hij heeft echter gelijk, wani die en
rechts zijn een. Er is maar één verschil,
voor of tegen 't kapitalisme
Hij komt op voor vrijheid van vergaderen
en demonstreeren op Zondag. Hij zal zijn
motie van 't vorig jaar echter niet weer
indienen, waar de R.-K. hier niet te ver
vangen zijn door Limburgsche dito's.
Van rechts mag het wel, men huurt daar
een harmonica, neemt de oranjevlag en
alles is in ordealleen zij mogen 't niet.
Hij wil een inrichting als in Amsterdam,
waar niemand vergunning noodig heeft en
Tt goed gaat. hoewel daar liet volk veel
meer ontvlambaar is dan hier.
De heer DUBBELDEMAN sluit zich aan
bij de hulde" van zijn partijgenooten aan
liet college van B. en W Hij heeft
niet anders daarin kunnen zien dan zaak
waarnemers van "t kapitalisme, zie de
rede van den lieer De Lange als bewijs
Met de raadsmeerderheid is het niet beter
gesteld. Alleen S. D. A. P. en communist
riin opgekomen voor dc arbeidersklasse.
Wat volkshuisvesting en. volksgezondheid
betreft, is vooral sterk gezondigd. Dit ver
wijt kan hij niet in de eerste plaats slin
geren in het gelaat der meerderheid, tot
reohts, maar aan de liberalen. De liberalen
hebben niets gedaan om te voorkomen. De
stinkende grachten, het groot aantal slop
pen en stegen is een nalatenschap van de
liberale politiek gedurende tal van jaren.
De liberalen hebben dezen onmogelijken
toestand gemaakt. Het liberalisme heeft
zijn straf echter al te pakken; wat er over
is, zal rnen moeten houden om aan een
volgend geslacht te laten zien. Er was des
tijds geen vooruitziende blik, anders hoef
de nu niet duur te worden gekocht grond,
Naar het Engelsch van J. E. BUCKROSE.
(Nadruk verboden.)
40)
Howard voelde de zachte aanra
king van den pijl aan zijn hart, en stad zijn
hand door den arm vam het meisje; rij had
dien maar oven te drukken, hem in het ge
laat to lachen on zijn bedenkingen zouden
gebroken rijn hetgeen zij wenschte was
zoo nabij en toch wist zij het niet. En een
maal met haar verloofd!, zou hij zijn woord
gehoudenhebben, hoo onbestendig hij te
voren ook was, volgeno dat vreemde, ge
heime beginsel, -dat iedere man en vrouw
dn een gesloten kamer van zijn begrip be
waart. Maar Sophie werd verlegen over rijn
aanraking, nu zij zoo nabij waren, ofschoon,
rij van zijn kussen gedroomd had, en zij zei
zenuwachtig, om c5e ademlooze stilte te
breken
„Uw uw lezing was prachtig. Ik heb
aajiteekeningen voor nicht Hanna gemaakt,
maar ik kon de gedachte niet geheel en al
.weergeven."
Hij liet baar arm los. De betoovoring was
gebroken. Zijn loopbaan en Ada Salisbury
én de gemakkelijke toekomst van een ver
mogend letterkundige werden weer werke
lijk en tastbaar.
,,Ik ben blij, dat do lezing u bevielzei
hij kalm. „Ik vind liet altijd prettig, ah u
maat me luistert- Men ziet zijn gedachte in
uw gericht- weerkaatst. Ik heb dikwijls ge-
jjéobt, dat ik graag een portret van u zou
die luisterende houding Het zou
me helpen bij de voorbereiding van mijn
voordrachten.
„Zou het dat heusch?" vroeg Sophie, go-
heel onbewust van de verandering in den
geest van haar metgezel.
,,Ja maa-T* ik heb geen recht, een
portret van u to verwachten," zei hij ver
legen.
Toen gingen zij stilzwijgend verder, en de
klok sloeg tien met een gedempten klank
in de stille, zware lucht, en Frans Howard
bedacht, dat hij en Sophie nooit weer zoo'n
oogenblik moesten hebben als dat;, wat- hen
zoo gevaarlijk dicht bij elkander had ge
bracht in de zaal, toen zij beiden onder den
indruk van het plotselinge brand-alarm wa-
reai. Hij was zeer getroffen door de herin
nering aan baar bleek gericht en schitte
rende oogen, terwijl zij op hem wachtte;
maar hij had zijn levensdoel weer vastge
grepen en een huwelijk met Sophie was
een onmogelijkheid/ geworden een ge
vaar, dat voorbij was, waarvan zijn gemak-
lievende ziel beefde, alsof hij juist van den
rand van een afgrond was teruggekomen.
Bij het groen ijzeren hek, dat droop van
den mist, atond hij een oogenblik stil, ter
wijl de lantaarn een nevelacbtigen kring in
bet duister maakte, en een dienstmeisje,
dat daarin stond, afscheid van haar a-an-
staando nam.
„Tot riens," zoi het meisje.
Toen hoorde Sophio de woorden, die alles
helder en levendig moesten maken, zoo
lang de herinnering duurde.
„Ik vind, dat ik u zoggen moet, mij te
vergoten," zei de heer Howard langzaam.
„Het- is niet goed. Ik zal u niet meer schrij
ven. Ik ben do plants in uw gedachten niet
waard, die u edelmoedig genoeg is, mij te
geven. Sophie, wij wij zijn niet de
eenige menschen, die door de omstandig
heden gedwongen zijn te scheiden. De we
reld ia er vól van." Hij besteeg de geleerde
hoogte." „De geschiedenis is er vol van."
Sophie's hand omklemde het natte ijzer van
het hek en zij begreep de beteekenis van
wat hij zei, zonder op te letten, hoe hij het
inkleedde. Zij voelde de armo Sophie l
dat hun afscheid op de vettige straatstee-
nen niet minder romantisoh, tragisch was
dan dat van alle gel-ieven van het verleden,
die elkander gekust hebben en gescheiden
zijn. Zij zag door den mist heen een reeks
van jaren, waarin hij en zij eenzaam en
trouw zouden blijven. Toen klonk een
vlugge stap op het paadje er naast, dus met
een haastig „Dat is mijnheer Bean," liet
Sophie het hek los en ging door naar do
voordeur.
Zij werd niet uitgenoodigd mede aan te
zitten aan die kleino tafel in nicht Hanna's
kamer, waar Howard gexioob van die koude
lekkernijen, waarvan het bekend was, dat
hij hield, bevochtigd door een halve flesch
champagne, orn rijn krachten te herstellen
na do inspanning van den avond. Toen hij
gegeten en gedronken had, trok hij een
stoel bij do sofa van mevrouw Watson en
praatte prachtig over allerlei onderwerpen,
tot zij eindelijk kwam op het meisje in de
kamer aan den anderen kant van het por
taal. „Wat vindt u van mijn nichtje, mijn
heer Howard!? Is rij werkelijk knap Ik weet,
dat u de moeite genomen hebt, haar te
helpen."
Zij heeft een bekoorlijken geest en een ge
laat als een meisje uit een gedicht/' zei do
heer Howard, verhit door het avondeten
en den champagne.
„Ik dacht wel, dab u van die meening
wa-s," zei mevrouw Wataon. Toen knipte zij
met haar oogen en voegde er bij„Nu, wat
voor soort geest heeft Ada Salisbury Be
daarder en minder vaag evenals haar
vooruitzichten, denk ik?"
„Yoor zoover ik kan oordeelen." zoi ae
heer Howard plechtig, „is juffrouw Salis-
budy do liefste vrouw van dc wereld." Zij
moet zeker zijn zijn Zijn welbe
spraakte tong liet hem bij haar scherpen
blik in den steok, en zij voegde er kortaf
bij: „Dichterlijk? Neen, dat is Ada niet;
maai» ik denk, dat zij een goed© vrouw voor
een man zou rijn. Ik denk, dat zij dezen win
ter eindelijk besluiten zal, zich te binden.
Maar de man heeft een betrekking in Indic,
en daarom weifelt zij nog. O, ik had heb
misschien niet moeten vertellen, maar ik
ben nooit bang, dat u iets oververtellen
zult, omdat u in buitengewone mate de gave
der bescheidenheid hebt."
„Moet ik er uit be-grij-pen, dat juffrouw
Salisbury zich waarschijnlijk verloven zal?"
vroeg de heer Howard haastig, zich opeens
bewust van de waarde van hetgeen hij ver-
liezeai zou, en lange, magero jaren van mid
delbaren leeftijd in eon sombere reeks voor
zich ziende.
Mevrouw Watson hield haar oogen op
haar boek gevestigd en antwoordde beschei
den „Ze denkt er nog maar overniets is
nog beslist maar
Wat achter dat „maar" lag, werd door
den heer Howard opgevat als to bedoelen,
dat hij het best zou doen, de gelegenheid
waar te nemen voordat die voorgoed voorbij
was. En zonder twijfel wilde de slimme
vrouw, dat hij het zoo zou opvatten, omdat
haar dochter juffrouw Salisbury nogal een
beproeving vond tijdens die lange bezoeken,
wanneer haar schoonzuster zich zoowel van
gold als van kleeren voorzag.
destijds niet gekocht of zelfs verkocht tegeiij
een appel en een ci.
De olericalen hebben echter geen enkel#
poging gedaan om uit het moeras te ko
men.
Het aantal sloppen en stegen is hier ontn
zettend. Rotterdam en Amsterdam zijn ep
om bekend, hier is het heusch niet minder.
Als Christus terugkwam hij zou niet alleen
de sjacheraars bannen uit de synagogen,
maai ook 't kapitalisme uitbannen. Deze
hoeft daarom ovenwei niet terug te komen,
dat zal het socialisme wel doen.
Om den naam van Christus te gebruiken,
hoeft men niet aangesloten te zijn bij eea
kerkgenootschap, verzekert hg.
Dat huizen in dergelijke krotten brengt*
mee onzedelijkheid, wekt alle ondeugden op.
Door die krotten is het nog erger dan in.'
de vrije natuur, waartegen maatregelen wor
den genomen.
De heer WILMER interrumpeert thanë
en later eenige malen: Zeer juist.
Spr. wgsfc op Donker Leiden, waarvan 7i
deeïen verschenen zijn.
De heer SIJTSMA: Dat heb ik voor 20
jaren al gezegd.
De heer DUBBELDEMAN: 't- Is mogelijk,
maar het heeft dan niet veel geholpen, hoe*
wei uw partij toch vroeger belangrijk ver
tegenwoordigd was.
Dc lieer SIJTSMA: Wij hebben nooit T
leden gehad.
De heer DUBBELDEMAN: Je kroop altijd
in je schulp als er kwaad gekeken werd en
de groote voorman Fokker heeft er nooit!
een mond over open gedaan. De heer Sijtsma
krabbelt nu ook altijd terug bij voorstellen
van zijn partij.
De heer SIJTSMA: Ik heb vaak je voor-*
stellen gesteund.
De heer DUBBELDEMAN: Je was een on
derkruiper.
Het gebrek aan woningen is zeer groot.
Hij spreekt zijn verontwaardiging uit, dat
de opgave der woningtelling alleen in een!
organisatieblad is weggemoffeld.
Wethouder v. d. POT: 't Stond ook in'
het „L. D."
1250 woningen zjjn er te kort op 13628
woningen, althans voor de annexatie» behalve!
1428 perceelen, die geen woning zijn. Hg
gaat nog verder op deze cijfers in en wijst
sptciaal op het bekende' woningpakhuis, en'
op het aantal dubbel-, drie- en vieruubbel-
bewoonde huizen; afgekeurde woningen wor
den zelfs dubbel bewoond, enz. 96 staan e>r
leeg. Hrj wil opneming van deze cijfers ia
dö officieele stukken. Deze raad verleent
hand- en spandiensten aan den minister,
dio thans al het goede weer terugneemt*
eerst gegeven.
De heer WILMER: Dat boort in de Twee-
do Kamer thuis, niet hier.
De heer DUBBELDEMAN: Ik zal zelf
wel weten, wat ik zal zeggen.
Hij wpst er op hoe blijkbaar de alcoof-
woningen weer worden teruggekomen.
L e heer KNUTTEL: Heykoop.
De heer DUBBELDEMAN: Die volgt de
tactiek, als B. en W. niet willen aan zijti
vo'.-rstel, dan doet hij zijn voorstel als raads
lid toch. Komen wij nog eens uit noodzaak
achter de groene tafel, dan zullen wij 't
zelfde doen. i
De heer KNUTTEL: Ik hoop het te be
leven
De heer DUBBELDEMAN: B. en W, heb
ben hier nimmer stelling genomen tegeH
de reactie, evenmin als de raad. Zij durven
niet tegen de heeren in Den Haag in te
gaan Alle voorstellen van Knuttel, Oostveen
zijn om hals gebracht. Er is geen geld,
worot gezegd. De financiën zijn inderdaad
niet schitterend, maar voor volkshuisves
ting zijn nog wel middelen; f 193.542.40 i#
er in 1921 voor uitgetrokken, waarvan,
f51.242.94 voor rekening der gemeente
komt. Daar zijn in meegeteld meer dan 800
woningen waarvan de eerste- steen nog moet
worden gelegd. Do gemeente krijgt op de
huizen nog zooveel als le en 2e hypotheek.
Alleen aan H. B. •S.en en Gymnasium
is in 1919 bijgepast resp. ruim f44.000 en
ruim f18.000, in 1920 nog erger n.l. ruim
f 95.000 en ruim f 40.000. -
Hier is nooit sprake geweest van verhalen
op de gebruikers. In 1921 zal dat ruim
1151.000 worden samen.
Yóor de politie is in 1919 iuim £141.000
uitgegeven, in 1920 ruim f214.000 in 1921
zal dat zijn ruim f360.000. Daarin zitten
Een.vrecmcJe vrouw, mevrouw Watsonzij
lag daar te lezen ovor de groote mannen,
van hot verleden, on zij dacht eigenlijk niot
aan een wereld, die zij had kunnen beheer-
schen, als de omstandigheden haa-r gunstig
waren geweest. Slechts nu en dan vc-rhief zij
even een vinger, als iemand dreigde de ge
regelde eentonigheid van haar ziekelijk be
staan te verstoren^.
Gauw daarna ging de heer Howard weer
naar de kamers, die hij voor den tijd van
zijn wekeiijkscho lezingen genomen had, en
mevr-ouw Watson schelde haar meid.
„Ik ben onrustig vanavond," zei ze, toen
zij behaaglijk in haar breed bed gestapt
was. „Zend juffrouw Sophie als liet je be
lieft bij me. als zij nog wakker is."
„Ik zag haar licht onder de deur bran
den, toen ik liet ganglicht uitdraaide," zei
do vrouw. „Zij gaat niet vroeg naar bed.
Het is vreemd, dat zij zoo laat opblijft, om
dat zij van buiten is.
Een paar minuten later kwam Sophie
over het portaal en ging zitten, om hardop
voor te lezen zooals zij vroeger dikwijls ge
daan had als mevrouw Watson onrustig
was door een ongewono verandering in
haar dag. Do oudero vrouw keek naar bet
meisje met half minachtend medelijdon, niet
zoozeer met haar, als met de dwaze verwach
tingen, vrees en geloof van de jeugd.
„Je bent bleek, Sophie," zei ze. „Was je
verschrikt voor heb brandalarm? Of heeft
mijnheer Howard ie veel van jo hersens ge
vergd op weg naar huis?"
„Het komt- door het licht in deze kamer j
iedereen lijkt bleek onder een groene lam-
pekap," zei Sophio, die een kleur kreeg,
waardoor haar woorden gelogenstraft wer*
den. „Zal ik nu beginnen?"
(Wordt vervolgd).
