EERSTE KAMER
TWEEDE KAMER.
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 2 Juli. Derde Blad. Anno 1320.
Mo. 18503
Vergadering yan gisteren. i
tfi- Verschillende wetsontwerpen.
Aan de orde z.ijn:
1. Wijziging van art. tl der Gemeente-
Ket en van art. 35 der
k. Wijziging van de artikelen 66 an bX
'der Provinciale Wet.
3. Nadere wijziging yan de wet.van -8
'Augustus 1851.
4. Onteigening, met toepassing yan de
met van 27 Maart 1915, voor Het beëin-
d'igen van den aanleg van ophoogingön voor,
Straten en het maken van verbindingswegen
Op de terreinen, gelegen tusscben den
jbrinkgreverweg, den Veenweg en den Kie-
Jérweg t3 Deventer, enz.
5. Verbooging en wijziging van de bö-
grootihg van bet Staatsbedrijf der Alga-
smeene .Landsdrukkerij voor 1919- .(Ver
schillende onderwerpen).
6. Regeling van de inkomsten en uitga
yen van de Posterijen, de Telegrafie en Te
lefonie voor het dienstjaar 1920.
7. Overbrenging van een gedeelte van
flen Rijksweg GroningenDrenische grens
in beheer en onderhoud bij de gemeente
(Groningen.
8. Bekrachtiging van overeenkomsten
met de Holiandsche IJzeren Spoorweg-Maat-
Bokappij betreffende aankoop ran de spoor
wegen der Koninklijke Nederlandsche L«>
caal-Spoorweg-Maatschappq. der Ge'.derscb-
Overijselsche Lokaal Spo or -veg-Maatschappij
en der Lokaal Spoorweg-Maatschappij En
schedeOldenzaal.
9. Onteigening voor de in-stand-houding
ypn den spoorweg HoensbroekHeerler-
"Aeide.
10. Verhooging, aanvulling en wijziging
yan het IVde hoofdstuk der. Staatsbegro
ting voor 1919 (Verschillende onderwerpen).
11. Naturalisatie van L. Citroen en .177
anderen.
13. Naturalisatie van Chr. F. E. van Rie-
eec en 28 anderen.
14. Nadere wijziging der wet van 20 Juni
1013 to: aanvulling van art 143 der Regts-
pleging bij de Landmagt, van da Provisio-
neele instructie voor hat Hoog Militair Ge-
regtshof, en nadere voorzieningen betref
fende de jaarwedden van de leden der mi
litair-rechterlijke macht.
15. Vaststelling van de begrooting van in
komsten en uitgaven van het Leeningsfonds
1914 voor 1920.
16. Verlenging van dun termijn, waarvoor
de Verdedigingsbelaalingen krachtens de
wet ran 11 April 1919 worden geheven, enz.
17. Wijziging en verhooging van het Vilde
hoofdstuk B der Staatsbegroting voor 1919.
(Verschillende onderwerpen).
18. Nadere verhooging van''t Vilde hoofd
stuk A der Staatsbegrootmg voor 1918 (Kos-
ten schatkistpromessen en -biljetten; vaste
Lasten domeinbehear, wegen en vaarten).
19. Onteigening voor de uitvoering van
den bouw van arbeiderswoningen te De
Bi'dt.
Br, No. 1 spreekt de heer VLIEGEN (S.
D. A. P.). Hij lieaft geen bezwaar, tegen de
wijziging van de Provinciale wet, wei
tegen de verandering in de wijze van ver
vanging van den burgemeester. De aanwij
zing van den oudste als plaatsvervanger is
geen stelsel, dat bijzondere bewondering
•/verdient, doch 't wordt algemeen gebruikt.
Voor verandering ten aanzien van de ver
vanging van den burgemeester moet een bij
zondere reden zijn, aangezien een Staatscom
missie werkzaam is voor herziening der
Gemeentewet. Spr. ziet er in een prikkeling
Van de soc.-democratie. Er zrjn soc.-dem.
'v* wethouders in verschillende gemeenten. In
Amsterdam treedt een soc.-dem. wethouder
als oudste op, ter, vervanging vap den bur-
gemeester. Van bezwaren hiertegen is niets
gebleken.
Aangenomen, dat er minder geschikte
wethouders zijn, bij de vervanging van
den burgemeester hebben zich in de prak
tijk geen bezwaren voorgedaan. Zeker zijn
die niet te verwachten in de -groote ge
meenten. Voor de kleine gemeenten ver
wacht spr. joist bezwaren van de nieuwe
regeling van aanwijzing van den plaats
vervanger. De bestaande automatische
vervanging door den oudsten wethouder
is beter bij de nieuwe regeling zal het er
juist van komen dat er geen vervanger
is, zoolang de vervanger door de commis
saris der Koningin niet is aangewezen.
Ook heeft spr. bezwaar tegen de groote
macht, welke de Commisari dor Koningin
.verkrijgt voor de aanwijzing van den
pl aatsvervan ger
Hij zal zijn stem niet geven aan het
ontwerp.
De heer VAN EMBDEN (V.-D.) maakt
bezwaar tegen den wenk tot spoedige be
handeling, welke van de Regeering is uit
gegaan.
Vervolgens critiseert spr. de groote
macht, welke do Commissaris der Koningin
gin verkrijgt voor de vervanging van den
burgemeester, en de ruime interpretatie,
welke aan deze regeling gegeven wordt,
waardoor vervanging „ten allen tijde"
mogelijk zou zijn. De Minister bedoelt dit
wel niet, maar de redactie van het arti
kel laat dezen uitleg toe.
Maar ook de engere lezing, dat n.l. de
Commissaris de vervanging anders re
gelt, dan B en W. "of de Raad gedaan
i hebben, acht spr. bedenkelijk.
De Commissaris kan zich bij do vervan-
Sing laten leiden door politieke motieven.
Onwaarschijnlijk is dat niet.
Een groot deel van spr's bezwaren zou
zijn weggenomen, indien de macht der
vervanging niet was gegeven aan den
Commissaris, maar aan den Minister van
Binnenlandsche Zaken.
Het nadeel van de nieuwe regeling kan
worden beperkt, wanneer in de instructie
van den Commissaris der Koningin wordt
opgenomen, dat hij art. 77 der Gemeente-
vet niet toepast alvorens met den Mi
nister van Binnenlandsche Zaken over
leg te hebben gepleegd. Tevens kan dan
I een ruime uitleg van art. 77 worden
voorkomen. Zegt de Minister aanvulling
der instructie in dien zin toe, dan kan
spr. zioh neerleggen bij het ontwerp.
De heer DE GIJSELAAR (C.-H.) verde-
digt liet ontwerp. Men moet als vervanger
van den burgemeester iemand hebben, die
meewerkt met de Regeering.
Ook spr. acht de keuze van den Com
missaris der Koningin, ter aanwijzing van
den plaatsvervanger van den burgemees
ter, niet de meest gewenschte. En mef den
beer Van Embden is hij het eens, wat be
treft wijziging van diens instructie.
De heer BERGSMA (U.-L.) stelt zich
op het standpunt der Regeering. Spr.
wijst op de mogelijkheid, dat- onder te
genwoordige regeling eon communist als
plaatsvervangend burgemeester optreedt.
Dat is niet gewenscht, evenmin, dat een
stakend arbeider deze functie waarneemt.
De heer MENDEDS (S. D. A. P.) be
strijdt het ontwerp, waarvan bij de toelich
ting onoprecht vindt. Het ontwerp ia reac-
tionnairhet vormt een schakel in de reeks
van pogingen der Regeering om de macht
der gemeenten in te perken, waartoe ook
behoort het streven der regeering om de
gemeenten financieel lani te slaan.
Meende de Regeering, dat de vervanging
van den burgemeester, wanneer deze zijn
ambt verwaarloost, anders geregeld be
hoeft te worden, dan had zij zioh daartoe
moeten bepalen, maar niet de geheele ver
vanging van onder af aan moeten wijzigen.
Men ontzeilt echter de noodzakelijkheid
om het .werkelijke motief voor de indiening
van het ontwerp te noemen. Bij de tegen
woordige Gemeentewet kan de Commissa
ris reeds, volgens art 77 iemand als burge
meester aanstellen, echter uit den Raad en
daaraan hecht spr. groote waarde.
Blijft <Je aanwijzing der vervanging door
den Commissaris gehandhaafd, dan wenscht
spr., dat deze zijn motiveering hiervan pu
bliek maakt. Dat moet in zijn instructie
worden vastgelegd.
De heer VAN DER FELTZ (V.-D.) heeft
bezwaar tegen de aanwijzing van den ver
vanger voor elk voorkomend geval. Hij
wenscht de regeling vooraf vastgesteld te
21 Do heer DE WAAL MALEFIJT (A.-R.)
betuigt instemming met het ontwerp en
zegt, dat de zaak urgent is. Men mag de
vervanging van den burgemeester niet-aan
heb toeval verlaten, maar moet daarvoor
do meest geschikte aanwijzen. In vele ge
vallen zouden de wethouders veel liever
zien, dat de gemeente-secretaris of een an
dere ambtsnaar daarvoor werd aangewe
zen.
Ook spr. wenscht de aanwijzing vooraf
vast te stellen en niet bij elk voorkomend
geval.
De MINISTER VAN BINNENLAND
SCHE ZAKEN, de heer RÜYS DE BEE-
RENBROUOK, ontkent met beslistheid,
dat het de bedoeling der Regeering was
met de indiening te prikkelen of een of an
dore politieke partij als vallende onder
hét gemeone recht stellen, worden door do
Regeering beschouwd als daaronder to val
len; wie dat niet doet, wordt niet aldus be
schouwd.
De burgemeester is man der gemeente,
maar tevens orgaan van het eentraal-
gezag.
Spi beroept zich op zijn ervaring als
Minister. Commissaris dor Koningin èn
Raadslid.
Een oplossing voor de moeilijkheden der
practijk vond hij niet; die vroeg hij van
de Staatscommissie voor do herziening der
Gemeentewet. jDe Staatscommissie (ant
woordde, dat oen wijziging van art. 77 bij
haar reeds in overwoging was.
Spr. wensoht nu met deze regeling ge
noegen te nomen. Wie weet of de Staats
commissie bij haar eindrapport geen reke
ning zal houden met de opmerkingen in
deze Kamer gemaakt.
Het ontwerp is wellicht ook van beteeke-
nis voor de gemoedsrust van hen, tegen
wie het ontwerp gericht zou zijn. Zij kun
nen nu een plaatsvervanger verzoeken, als
zij voor zichzelf meenen, dat het voor hen
moeilijkheden met zich brengt als vervan-
gend burgemeester op te treden.
Op het denkbeeld lot wijziging van do
instructie van den Commissaris der Ko
ningin kan hij niet zoo ineens in gaan. De
Minister zal het oordeel der Staatscommis
sie vragen.
Nog wijst spr. op de preventieve kracht,
welke van het ontwerp ban uitgaan. Van
vermindering der gemeentelijke autonomie
is geen sprake.
Na repliek wordt het wetsontwerp tot
wijziging van art. 77 der Gemeentewet met
24 tegen 4 stemmen aangenomen.
Tegen stemden do soc.-democraten.
De wijziging dor Prov. Wet wordt z. h.
st. aangenomen.
Do vergadering wordt verdaagd tot Vrij
dagmorgen te elf uren.
Vetgaderiag van gisteren.
Regeling van werkzaamheden.
De VOORZITTER stolt voor diverse onlwer-
pen op do agenda te plaatsen om. dat -betref
fende het crodiet aan Duitsohland.
Do heer v. d. WAERDEN (S. D. A. P.)
heeft bezwaar logon do behandeling vain dit
ontwerp vóór het reces. Spr. acht dit ontwerp
zeer gewichtig, maar wel 'te kort geleden inge
diend, om goad boliaadeld te worden. Het ont
werp is eigenlijk oom verkapte subsidie aan de
Maatschappij tot Exploitatie van Steenkolen-
velden.
Do MINISTER VAN LANDBOUW, de heer
VAN IJSELSTEYN, zegt, dat do Regeering het
zoor op prijs zou stollen, als de Kamer dit ont
werp wildo afdoen.
De heer KOOLEN (R.-K.) bestrijdt do opvat
ting van den hoor Van dor Waerdon. Do Com
missie van Rapporteurs is ook van oordeel, dat
het behandeld moet worden.
De heer TREUB (Ec.-B.) zogt, dat het hier
oen zaak van gewiokt is voor ons tend en do
internationale verhoudingen. Spoedige behan
deling is dus noodig en spr. wil het niet uit
stelten tot September. Het is'echter de-vraag
of het wel gewenscht is het ontwerp al te doen
vóór de conferentie to Spa is afgeloopen. Nie
mand kan op dit oogenblik nagaan wal het
beste moment daarvoor zal zijn. Hot gaat hier
om grooto kwesties voor ons land, onze indu
strie en onze verhouding tot de Geallieerde re
geeringen. Hij stelt voor over veertion dagen
terug te komen, in elk geval na de conferentie
te Spa.
De VOORZITTER stelt voor de behandeling
van dit punt uit te stellen tot de Minister van
Buitenlandsche Zaken aanwezig is.
De heer SNOEOK HENRBMANS (G.-H.)
vraagt het orediet vam de kruisers aan de
agenda too te voegen.
Do VOORZITTER zegt, dat het eindverslag
niet zóó is, dat höt ontwerp kan behandeld wor
den. Spr. moet nog even wachten met zijn-
voorstel.
Benoeming van een griffier.
(Aan do orde is de benoeming van oen griffier
Uitgebracht zijn 70 stemmen. Daarvan ver
krijgt mr. dr. R. H. baron do Vos van Steenwijk
58 stommen, de heer Rugge 1, de heer Pippel
2, de heer Kcsper 3, blanco 0, zoodat benoemd
is mr. dr. R E baron de Voa van Steenwijk,
thans commies-griffier.
De benoeming zal ingaan op den dag der
aanvaarding.
Regeling van werkzaamheden.
De heer KOOLEN (R.-K.) blijft adviseer en
tot omniddellijko behandeling.
Do heer DRESSELHUYS (V.-L.) aoht het
ongowenscht deze zaak af te raffelen. Hij
wenscht enkele vragen te stollen.
De MINISTER VAN BUITENLANDSCHE
ZAKEN, de heer VAN KARNEBEEK, zegt,
dat Nederland aan Spa geen doel neemt en wat
or na Spa gebeurt weet niemand. „Na Spa"
is dus een onzekere factor. Hot kan van belang
zijn, dat Nederland bij voorbaat vastlegt hoe
Nederland "aan de reconstructie zal medewerken
Wanneer de positie na Spa veranderd is,
dan kan de Regeering daarmee rekening houden
en de Kamer kan daarover waken.
Do MINISTER VAN LANDBOUW blijft aan
bevelen het ontwerp te behandelen. Als het ont
werp wordt aangenomen is hot zoo goed als ze-
kor, dat wij kolen krijgen voor zoover het af
hangt van de Entento
De heer TREUB (Ec. Bond) stelt voor de
Kamer weer bijeen te roepen tegen 13 Juli.
De heor v. d. WAERDEN (S. D. A P.) stelt
voor hot ontwerp na hot rocós te behandelen.
Do VOORZITTER neemt het voorstel-Treub
over.
De heor RUTGERS (A.-R.) zegt, dat de ha
ringvloot wacht op do beslissing van dit ont
werp. Hot is dus van hot grootste gewicht, dat
het ontwerp spoedig tot stand kómt.
Do VOORZITTER houdt nu aan zijn .oude.
voorstel vast.
Do heor SCHAPER (S.D.A.P.) is voor on
middellijke behandeling.
De heor DRESSELHUYS (V.-L.) stelt voor
Woensdag de zaak te bohandelen.
Hot voorstel van de VOORZITTER wordt
aangenomen met 58 tegen 15 stommen.
Verschillende ontwerpen.
Aan de orde is hét ontwerp tot aanvul
ling en verhooging van hoofdstuk IX der
Staatsbegrooting voor 1920.
Bij dit hoofdstuk verdedigt de heer VAN
BERESTEYN (V. D.) zijn amendement,
om het huis van Johan de Witt voor deu
Raad van State aan te koopen. Het huis
van den heer Deen acht hij veel te duur.
De heer VAN DOORN (U.-L.) vraagt
den Minister dit voorstel van den Raad
van State terug te nemcu in afwachting
van de afwerking van de plannen voor de
Tweede-Knmei'-gebouwien. Hij acht het
geld verknoeien, om het huis van Deen te
koopen. Het is een zaak, die in de milli-
oen zal loopen.
De MINISTER VAN WATERSTAAT,
de heer KONIG, zogt, dat het huis van
Johan de .Wit te klein is vqor den Raad
van State. Bij het huis van Deen is ver
geten, dat het huis zijn waarde houdt, al
thans het prachtige terrein. Onjuist is het
dat er verbouwing noodig is, die vele som
men zal kosten. In het begin van het vol
gende jaar zal de Raad van State reeds
kunnen verhuizen. Bij verbouwing van het
huis vau Johan de Witt zal het veel lan
ger duren eer do Raad van State verhuist.
Bovendien kost de verbouwing zeer veel
geld.
De heer DRESSELHUYS (V. L.) is voor
aankoop van het huis-Deen, ook al omdat
voor andere doeleinden later in de stad
torreinen noodig zullen zijn. Overigens
zou hij geen bezwaar hebben om ook het
huis van Johan de Witt aan te koopen.
De MINISTER zegt, dat als dit amende
ment wordt aangenomen, hij zal laten na
gaan, wat de kosten zullen zijn. Hij is
ook bereid dat te doen, als het wetsont
werp wordt aangenomen.
Do heer BONGAERTS (R.-K.) is vóór
het amendement-Van Beresteyn.
Het amendement-V an Beresteyn wordt
aangenomen met 64 tegen 1 stom.
Het wetsontwerp wordt goedgekeurd.
Verschillende ontwerpen,
An de orde zijn:
Wetsontwerp verhooging van het maxi
mum van het rentelooze voorschot uit
's Rijks schatkist ton behoeve van den aan
leg van een locaal-spoorweg yan Winsum
naar Zoutkamp.
Wetsontwerp toekenning van een rente
loos voorschot uit 's Rijks schatkist ten be
hoeve van instandhouding van den spoor
weg van Deventer naar Borculo.
[Wetsontwerp onteigening in do gemeente
Sj^ochtereA, (poodig iyoor de (verbreeding
en verdieping van een hoofdwatering van
het waterschap „De Groote Harkstcder-
polder".
Wetsontwerp wijziging van de" wet van
29 Juli 1916 (Staatsblad No. 348) tot ver
lenging en herstel van in de Ocfcrooiwet
genoemde termijnen,,
Wetsontwerp goedkeuring van den on-
onder Ginnckejj aan de Nederduitsch Hor-
vormde Kegk aldaar.
Alle ontwerpen worden goedgekeurd.
Bij het wetsontwerp, aanvulling en ver
hooging van hoofdstuk X der Staatsbe
grooting voor 1918 vraagt de heer VAN BE
RESTEYN (Y.-D.) salarisverbetering
voor enkele groepen van personen aan de
Veeartsenijkundige Hoogeschool.
De MINISTER VAN LANDBOUW vindt
daarvoor geen aanleiding.
Hot ontwerp wordt goedgekeurd.
Wetsontwerp uitbreiding van het Staats
mijnveld.
Wetsontwerp verhooging van het tiende
hoofdstuk der Staatsbegrooting voor 1820.
(Kosten Rijksopsporing van delfstoffen).
Wetsontwerp onteigening t/en behoeve
van den aanleg van een Staatsmijn Lij Vlo
dorp.
De ontwerpen worden goedgekeurd.
Levensmiddelen
'Aan de orde is het wetsontwerp aanvul
ling on verhooging van het tiende hoofd
stuk der Staatsbegrooting voor 1920. (Be
schikbaarstelling van levensmiddelen 3ste
halfjaar 1920).
Hierbij is tevens aan de orde de inter
pellatie van den heer Van Beresteyn om
trent de liquidatie van de aavdappcldro-
gerijen.
De hoer VAN BERESTEYN (V. D.),
vraagt, welke bédragen noodig zijn, die
voortvloeien uit het contract-Vlessing.
Voorts of die contracten door een advo
caat zijn opgesteld en wat de Regeering
denkt te doen met de fabrieken van Vles-
sing. Hij critiseert daarna de gestie van
het Graanbureau. Het wordt z. i. tijd, dat
de inkomsten en uitgaven van het graan
bureau op de Staatsbegrooting voorko
men. Daarvoor dient hij een motie in. In
de tweede motie wilde hij uitspreken, dat
de Minister moet ophouden met heffingen,
behalve ten léste van de N. U. M.
De heer WEITKAMP betoogt, dat de
prijs van het roggebrood verminderd moet
worden, omdat de huidige prijs in bet na-
del is van de noordelijke provinciën. Voorts
vraagt hij een andere regeling voor den
uitvoer van zuivelproducten, die hij vrij
wil laten.
Do heer SCHAPER (S. D. A. P.) criti
seert de rede van den heer Weitkamp, die
alleen beteekent „meer voor de boeren".
Vervolgens vraagt hij hoe het staat met
de stikstoffabriek te Dordrecht. Hij klaagt
voorts over den prijs van de turf.
De heer VAN RAPPARD (V. L.) be
spreekt do belangen van de groentenkwee-
kers en de aardappelboeren, die hun voor
raden ter beschikking van de Regeering
hadden gesteld. Vaak kwamen de bestel
lingen to laat en liet de regeling te wen-
schen over. Daarna wijst hij Op het ver
schil in de melkprijzen tuBsehen Holland
en de Noodelijke provinciën.
Do vergadering wordt verdaagd tot des
avonds acht uren.
Avon d verg ade r i n g.
Beschikbaarstelling van levensmiddelen.
Do heer DE WIJKERSLOOTH (R.-K.)
acht de hoeveelheid huisbrand, welk© ver
strekt wordt, onvoldoende. 11 mud is voor de
kleino gezin non te voel,' voor de groote te
weinig. Spr. yenscht 'oen andere verdeeling.
Spr- behandelt daarna de zuiivelpolitiek. Ab
hot binnenlandsoh meükverbru/ik voldoende
verzakend is, lato mon den expert vrij.
Do heer BAKKER (C.-H.) wijst- op het
diuurteiprolbLeem. Spr. betoogt, dat in het
landbouwbedrijf thans geen winst wondt ge
maakt. Spir. komt op tegen don materialis-
tisohen geest, die onder ons volk wordt aan
gek weékt
De heer RUGGE (S. D. A. P.) wil, dat do
overheid regelend optrede bij de productie.
De heer WINTERMANS (R.-K.) zegt. Jat
er6 op zuivelgebied overvloed van productie
is; manir de prijzen zijn te hoog. De melkpro
ducenten hébben verdienstelijk wenk gele
verd voor don lands vrede- Dit wordt niét vol
doende erkend.
Da hoor VAN SCHAIK (R.-K. vraagt,
woliko de plannon der Regeoring zijn ten
aanzien van de duurtebesrtrijding.
Do MINISTER VAN LANDBOUW zegt,
dat deze discussie opnieuw bewijst, dat de
taak van den Minister van Landbouw in deze
tijden niet gomaMcélijk is.
Eenerzijdis verwijt men hem, dat hij niet
alles vrij iaat; anderzijds dat hij niet aüos
regel't. Spr. wenscht echter noch het eene
uiterste uit te gaan, noch het andere. Hij
wil vrij laten wat vrij gelaten kan worden,
dóoh regelen wat geregeld moet blijven. Wat.
do zuiivelipolitiek aangaat^sluit spr. zich aan
bij die verdediging van do heffingen op den
export van boter en kaas ben behoeve van
<le melk dóór don hoer Do Wyikerslooth- Het
aardjappëlkantoor heoft dit jaar zijn moei-
lijko taak uitnemend vervuld. Spr. is bereid
door bemiddeling van de fond&en van het
Kon. Nationaal Steuncomité, dat in liqui
datie is die personen onder de grêentea-
zouters, ^ie het absoluut noodig hébben, te
eteunenr
De rogge is thans zeer hoog. Kunnen nu
de rogigobrooiüeters geen bruinbrood eten?
Spr. is dan ook voornemens do bruinbrood-
vooreieninig noig geruimen tijd voort te zet
ten. Maar hij wil niot tegen zoor .hoegen
prijs rogge uit hot buitenland laten komen.
Wat de kolen aangaat, is sprekers stand
punt, dat voor de huisbrandkolen de kost
prijs Van do Limburgscke kolen dient be
taald. Voor groote gezinnen zijn inderdaad
de rantsoenen te laag en spr. is bereid: iets
to doen om die gezinnen te helpen- Maar
elke kilo Limburgsche kolen, die spr. méér
aan huisbrand beschikbaar stolt, legt eea
last op dó industrie.
[Wat de motie-Van Beresteyn inzake het
Rijksgraanburoau aangaat, is het sprekers
bedoeling, dat bureau zoo snol mogelijk te
liquidecrcn, wellicht nog vóór Januari. Mr..it
het is buitengewoon onpractisoh, dit bij mo
tie te willen laten uitmaken,
Wat de aariii-ppeldrogerijen betreft, zet
Hpr. uiteen,-dat ten elotfe aan do firma Vles-
sing als vrfcgt is toegekend oven 2 ton. De
EegeoriD/g is daarmede van alle verdere ver
plich tin gen voor hot volgende jaar af. Had
den we dit aardappelpoeder niet gehad, dan
was hot onmogelijk geweest, het broodrant
soen to verhoogen.
Vervolgens wordt gerepliceerd door de
hoeren VAN RAPPARD, WEITKAMP,
SCHAPER, VAN BERESTEYN (die zijn
twoede motie inzake het Rijksgraanbureau
terugneemt), VAN SCHAIK, RÜGGE (die
een motie indient, do wenschelijkheid uit-
sprekende, dat de toeslag op de rogge voors
hands weder worde verstrekt en de rogge-
broodprijs worde verlaagd) en WINTER
MANS.
De MINISTER dupliceert. Hij zal afzien
van een prijsstelling van de melk in do
grooto steden- Do maximumprijs is niot te
handhaven, omdatde melkbezorgers voort
durend in loon vooruitgaan. Do motie-Ruigge
is onuitvoerbaar.
De stemmingen over de moties zullen
plaats hébben morgen om 2 uur. Het wets
ontwerp wordt aangenomen z.h.9t.
Hot wetsontwerp tot credietverleening
aan de kleine boomkweékors, wordt morgen
behandeld.
Bij het wetsontwerp tot verhooging van
Hoofdstuk VA der staatsbegrooting voor
1919 (Verschillende onderworpen), verklaart
de heer De VISSER, dat do gemeentelijke
kweekscholen in dien post van 5 ton op ge
lijken voet met do bijzondere zullen deelen.
Dit wetsontwerp wordt aangenomen z.h-sti
Aan de orde is het wetsontwerp tot wijzi
ging .on verhooging van hoofdstuk V A del
staatsbegrooting voor 1920. (Verschillende
onderwerpen).
Onder applaus dor Kamer brengt de heex
VAN DOORN (U. L.) hulde aau dó familie
Jansen voor haar koninklijk geschenk aan
de universiteit te Utrecht in den vorm van
hot buitengoed „Canton'' to Ba ara, waarbij'
do Minister van Onderwijs zich namens de
Regocring gaarne aansluit.
De heer DRESSELHUYS (V.-L.) licht
een amendement toe om hooger vergoe
ding voor reiskosten te verstrekken aan
ambtenaren en leden van colleges die
dienstreizen moeten maken.
De heor DE SAVORNIN LOHMAN (O.-
H.) komt op tegen de voorstelling, in het
Yoorloopig Verslag gegeven alsof de se
cretaris van het coUege van curatoren der
Groningsche universiteit zichzelf zou heb
ben willen bevoordeelen bij het sluiten van
ons contract. Het tegendeel is het geval.
De heer VAN BERESTEYN (V.-B.)
zegt, dat geen der rapporteurs de bedoe
ling had, den secretaris persoonlijk on
aangenaam te treffen.
De Minister, de heer DE VISSER, zegt,
dat hot reisbesluit zoo spoedig mogelijk zal
worden herzien. Spr. brengt hulde aan
den ijver van den secretaris van curato
ren der Groningsche universiteit.
De heer DRESSELHUYS trekt zijn[
amendement in.
Bij art. 155 wijst de heer BEUMER (A.-
R.), die verklaart geen bezwaar te hebben
tegen de voorgestelde subsidie van (f 10.000
voor de Olympisch spelen te Antwerpen
aan het Noderlandsch Olympisch Oomitó,
op het feit, dat er geen zekerheid bestaat,
dat onze Nederlandsche worstelaars, scher
mers en schutters en belangstellenden in
deze spelen in België welkom zullen zijn.
Wil de Regeering zich verstaan met de
Belgische regeering, opdat er zekerheid
besta dat zij die in deze spelen belang
stellen ook in België zullen worden toe-
i gelaten.
De heer VAN DE LAAR (Chr. S. P.)
acht deze wedstrijdmanie fataal. Spr. zal
tegen den post stemmen.
De MINISTER zegt, dat het in even
wicht houden van ziel en lichaam ook een
eiscli is van het Christendom en dat de
heer Van de Laar de paedagogische be-
teekenis dezer spelen onderschat. Maat
regelen zijn genomen die er op wijzen, dat
allen die dit verlangen, zonder moeite
in België zullen worden toegelaten.
De post wordt aangenomen z. h. st.
Bij art. 226 verkaart de heer SCHOU
TEN (A.-R.., dat zijn fractie bezwaar,
heeft tegen den subsidiepost van f 20.000
voor do Nationale Opera. Wij meenen,
dat steun aan dergelijke instellingen niet
ligt op den weg der overheid. Spr. wil als
een der eerste voorwaarden, dat deze in
stelling op Zondag niet zal mogen spelen.
De MINISTER zegf, dat de kwestie van
de subsidieering der dramatische kunst
hier verleden jaar principieel is beslist.
Het ware regelmatiger geweest als hier
eerst over de voorwaarden was gediscu-
sieord. Maar het gold hier een noodgeval
een kwestie van" bestaan of niet bestaan.
En als wij 's Zondagsavonds geen gele
genheid willen laten voor de Nationale
Opera, kunnen we het subsidie gerust
achterwege laten.
Dé lieer TER HALL (N. P.) dankt den
minister voor dit subsidie.
De heer VAN BERESTEYN (V.-D.) zet
nader uiteen dat de Nationale Opera in
derdaad in een noodtoestand verkeert.
De heer VAN DE LAAR (C. S. P.) be
toogt ,dat de nieuwe Zondagswet verbiedt
om op Zondag te spelen, terwijl deze Mi
nister zegt: krijgt de Nationale Opera!
geen gelegenheid om op Zondag te spelen,-
dan vermoord gij haar
De heer DUYMAER VAN TWIST (A.-
R.) is overtuigd, dat geen Christelijk-His-
torisohe aan de zijde van den Minister zal
staan.
De stemming over het artikel wordt be
paald op morgén 2 uren en de stemming
over het ontwerp tot daarna aangehou
den.
Interpellatie-Braaf-
De lieer BRAAT (P. B.) houdt daarop
te halfiéén 's nachts zijn interpellatie over
liet niet uitbetalen van het destijds be
loofde bewaarloon van aardappelen. Spr.
vraagt of de Minister alsnog "het ingehou
den bewaarloon wil laten uitbetalen.
