RECLAME OCHTEND-AANBIEDING.
WITGOEDEREN.
van leent
£JM
VROOM DREESMANN
Kapitaal
Onze Reciame-Blouses
DAMES-
BLOUSES
Fa. v. CLEEF's
ClirSUS B (Dageursus)
Wittebrood met 1 eerst
de 4 ons ¥©rhoogci writ.
KASSIERSKANTOOR
Rekening-Courant BoekJiouder,
Zaagsel metKrullen
IlÊIMö*
Maatsch" „De Faam" ViscSim. 16-17
JONGtilENSCH
Aanbesteding.
UIT ONZE STAATSMACHINE.
E
De Zondagswet.
Onze nog van kracht) zijnde Zondagswet]
dateert Van 1815. „Van kracht" is zeker
niet het juiste woord in dezen, want die Zon
dagswet van 1815 heeft vrijwel alle kracht
veri'oron; zij wordt zelden toegepast van over
lieidöwege eu gebeurt dit al eens door eea
dienstklopper", dan wordt <lie handhaving
tar een verouderde wet ala een aanslag op
do vrijheid b«chouwd. T>o toestanden en
to houdingen zijn in dejjeuw, die achter ons
Kei, zoodanig veranderd, dat wat toen mis
kien als eisch kon worden gesteld, nu niet
meer geëischfc kan of mag worden. Onze te-
t ^ÊDivoordige maatschappij is §sn andere dan
die tan 1815.
Herhaaldelijk ia in latere jaren aangedron
gen op herziening der Zondagswet of op heb
verpen van een spiksplinternieuw?, oie
beter dan de in-naam-nog-geldende in t
zou moeten zijn n
j zou moeten zrjn mot hetgeen fer
au in het volk, d. i. de meerderheid van neb
iclkj leeft.
Opvolgende ministers hebben, zoo heb
tenant, geen kans gezien om dat werk der
btniening of der nieuwe regeling tot een
gaed einde te brengen. Dat is niet te ver
wonderen. De moeilijkheden, die zich voor
deden, waren van dien aard, dat er weinig
lüüia bestond, een wetsontwerp vamen te
stellen, dat voor een werkelijk nationale wet
do grondclag kon worden, 'tenzij men zich
bepaalde tot de regeling van de Zondagsrust,
'zonder meer. De andere zijde van het vraag-
ituK, die rekening zuu moeten houdon met
de godsdienstige behoeften, leverde groote
bezwaren, ómdat in den loop van de achteav
pna liggende eeuw do godsdienstige meenin
gen groote wijziging hebben ondergaan en do
hij niet zoo groot bezwaar heeft tegen de
verhouding van Kerk em Staat nu een ge-
heef andere is dan in 1915, terwijl wij boven
dien ontgroeid zijn aan wat men het „vader
lijk bewind" van Willem I noemt
De tegenwoordige Minister van Binnen-
landsche Zaken heeft echter den moed ge-
Jiad om een nieuwe Zondagswet te ontwerpen
'Of hij van die poging veel genoegen zal be
leven is, na al hetgeen over het wetsvoor
stel reeds geschreven is, twijfelachtig.
Tegen heb beginsel, dat een rustdag na zea
dageD arbeid noodzakelijk of althans op
hygiënische gronden wenschelijk is, zal wel
geen bezwaar rijzen. Trouwens dat beginsel
wordt in onze mederoe sociale wetten vol
doende gehuldigd; Zondagsarbeid behoort in
do meeste gevallen tot de uitzonderingen en
wordt over 't algemeen alleen dan verricht,
"wanneer die zoo goéd als onvermijdelijk is,
ox 'door de nieuwe maatschappelijke ver
houdingen geëischt wordt.
Iets anders is de Zondagsheiliging. Een
voorschrift hoe die behoort plaats te heb
ben kan bezwaarlijk uitgaan van een consti
tutioneel© regeering in een land met een op
het punt van godsdienstige overtuiging ioo
verdeelde bevolking. Ten hoogste kan de
Regeering regelen stellen, waardoor ieders
vrijheid in dezen gewaarborgd wordt, zoodab
de wijze van Zondagviering van den een
geen belemmering of hinder wendt voor den
ara er.
Wij laten hier de voornaamste bepalin
gen van heb wetsontwerp volgen.
In art. 1 wordt gezegd, dat de wet den
Zondag erkent als christelijken rustdag.
In art. 2 wordt voorgeschreven, dat de
overheid alleen in gevallen van strikte nood
zakelijkheid op Zondag burgerlijken en mili
tairen dienst zal doen verrichten en dab de
Zondagsdienst zoodanig geregeld moet wor-
d(ffi, dat zooveel mogelijk ieder in de gele
genheid wordt gesteld om de openbare gods-)
dienttoefeningen bij te wonen en zijn gods
dienstplichten te vervullen. Vrijwillige oefey
ningen in den wapenhandel worden op Zon
dag toegelaten, wanneer het onmogelijk is
deze op andere dagen-te houden.
Eezwaar zal tegen heb aanvaarden vaö
dei. inhoud van dit artikel hoogstwaarschijn
lijk bij de meerderheid der'bevolking nieÖ
bestaan; alleen zou" de v/ensch kunnen wor
den geuit, dat de regeling van het publiek!
verkeer niet al te veel belemmeringen daar
voor schept (art. 3)'.
Art. «1 luidt: Het is verboden op Zondag
in <de nabijheid van kerken en andere gebou
wen voor den openbaren «eredienst bestemd,
gedurende de godsdienstoefeningen geraas
to veroorzaken, waardoor de godsdienstoefe
ning kan worden gehinderd. Dit verbod is
niet van toepassing, indien onvermijdelijk
geraa3 veoorzaakt wordt door middelen van
vervoer.
Ook hiertegen zal wei niemand bezwaar
hebben. Een voorbijgaand rijtuig, dat niet
op gummi-bandon loopt, maakt nu eenmaal
geraas, maar de autobestuurder behoort zich
van onnnadig toeteren ie onthouden.
Het volgende artikel verbiedt het houden
van optochten, behalve die, welke deel uit
maken van de openbare godsdienstoefening,
voorzoover het recht daartoe op de grondwet
steunt (processies). Maar do gemeenteraad
is bovoegtd bij verordening uitzonderingen
toe te staan, echter alken voor de uren van
den namiddag.
In de morgenuren zijn dus optochten Vol
strekt verboden. Of ze in den namiddag wor
den toegestaan, hangt af van de plaatselijke
verordeningen, die door den gemeenteraad
worden vastgesteld. De Raad kan dus niet
verlof tot oen optocht geven bij goedgun-
sfcigó beschikking op een toevallig daartoe
gedaan verzoek. De Minister verzekert, dat
optochten zelf, maar dat die optochten te
hooge eischen stellen aan de politie.
Art. 6 behandelt de rustverstoring door
arbeid of beroep of bedrijf. Dergelijke rust
verstoring moet geweerd worden van den
openbaren weg en van plaatsen, die van
den openbaren weg zichtbaar zijn en van
waaruit gedruisch de rust kan verstoren.
Arbeid; die niet binnenshuis kan geschie
den, valt buiten het verbod. Gelukkig staat
ook hierbij aangeteekend, dat de gemeente
raad bij verordening uitzonderingen kan
toelaten.
Ook deze algemeeae bepaling zal denke
lijk niet veel bezwaar ontmoeten. Misschien
zal het voor den gemeenteraad niet altijd
gemakkelijk zijn do toegestane uitzonderin
gen in een verordening vast te leggen. Do
Minister rekent er op, dat de Burgemees
ter van den Raad ruime bevoegdheid ont
vangt; en hij twijfelt of de bepaling veel
praktisch nut zal opleveren. Ook zal het*
„zichtbaar rijn" waarschijnlijk meer dan-ar
beid betreffen dan de plaats, waar die. ar
beid verricht wordt.
Het volgende artikelbetreft het venten.
Luidkeels venten en venten met gebruikma
king van geraasmakende middelen is den
geheelen Zondag verbodenin den voormid
dag is alle venten verboden; de gemeente
raad is bovendien bevoegd c-m het iriet-
luidruchtige venten ook in den namiddag
te verbieden.
Ook art. 8 betreft den handel. Markten, open
bare verkoop in gen of beurs zijn op Zondag
verboden. Maar de gemeenteraad kan uitzonde
ringen toestaan, echter alleen voor de uren voor
9 uren voormiddag en uitsluitend voor waren,
die aan bederf anderhoving zijn. Gedacht zal
zijn o.a. aan veiling en verkoop van zekere fruit
soorten, bijv. aardbeien, kersen, visch.
Meor bezwaar dan tegen de hier genoemde
artikelen zal er rijzen tegen art. 9: „Het is ver
boden op Zondag oenigo openbaro vermakelijk*
heid te houden, daaraan deel te nemen, of daar*
Yoor gelegenheid te verschaffen". De onderne
mer, de bezoekers en de eigenaar van een ldka*
liteif of een terrein, voor do vermakelijkheid1
bestemd, vallen dus gelijkelijk onder het verbod.
Wat onder openbare vermakelijkheid wordt
vers taan'volgt verder in het artikel, nl. tentoon-
steHfngen, vertooningen, opvoeringen, uitvoerin*
gon, wedstrijden en spelen, waarloe al dan niet
tegen betaling toeschouwers worden toegelaten,
Maar spelen in do open iucht, die niet hel ka
rakter dragen van wedstrijd, waarvoor de deel*
nemers geen betaling ontvangen en van de toe*
schouwers geen brisling wondt gevorderd. Tallen!
ar nic-t onder.
Volkomen duidelijk is bet artikel niet. Eerst
wordt gesproken van wedstrijden cn van spelen,
waartoe al dan niet tegen betaling toeschou
wers worden toegelaten, "later van spelen, diet
geen wedstrijden zijn en waarbij de toeschou
wers worden toegelaten, later van spelen, dia
geen wedstrijden zijn en waarbij de toeschou
wers ook niet betalen. De cenen zijn verboden,
•de andere toegelaten.
Ook het begrip tentoonstelling kan ruim of
eng wonden opgevat en het is niet duidelijk, wat
do Minister in do toelichting mot „Openlucht*
spelen" bedoelt.
Ook 70ör het hier bepaalde kan do gemeen*
loraad uitzonderingen toestaan, mits bij veror
dening en alleen v jot do uren na den- middag.
Wij onthouden ons, natuurlijk, van eigenlijk!
gezegde critiek; wat wij aanstipten dient aks op
merking to worden opgevat. Eigenaardige moei*
üjtheden kan art. 9 zeer zeker opleveren en het
vermoeden is gewettigd, dat art. 9 aan heel wat'
critiek zal blootstaan.
Opmerkelijk is verder de omstandigheid, dat'
do gemeenteraden de bevoegdheid hebben- cm
onder zekere voorwaarden ontheffing van ver*
boden te verleenen. Eenheid van rechtbedee-
ling wordt daardoor niet bevorderd
BagazUn ,,19e Vlijt"
Haarlemmerstraat 46
Telefoonnummer 1722
O
Heden ontvangen een gr.oote sorteering In:
Damesblouses in Voile,
Mousseline en Linnen
TEGEN ZEER LAGE PRIJZEN
O 6140
f 1.86 eu 2.36
O
ZIE ONZE ETALAGE - ZIE ONZE ETALAGE
- Speciale -
Aanbieding
Extra Prjjzen.
MANUFACTUREN
MAGAZIJNEN -j
Haarl.str. 172-174.
'llfeCl rux&ie vuaelen. zoweru,
37&<yeL £7%J?eena fvno&eererv*
ütliddelbaar Technisch Onderwijs
in de Bouwkunde
aan tile Academie voor Beidende Kunsten
ie 's-Gravenltage.
Leerlingen, die het onderwijs in de laagste 3 klassen
aan een H. B. S. of de hoogste 3 klassen van een
school voor M.U. L. 0. met vrucht hebben gevolgd,
worden zonder examen toegelaten. De overigen
moeten een toeSatings examen doen.
Aangifte vóór <0 Juli a.s. Prospectus na aanvraag.
Inlichtingen verstrekt de Directeur. 5598
Het Crisis-Comité maakt door dezen bekend, dat
vanaf MAANDAG 31 Mei de prijs van het
6139 HET CRISIS-COMITÉ.
Gevraagd met 1 Angnntas
Eaeiieiskantooreen
oi eerder op
bekendheid met Effecten en Coupons strekt toi aanbeveling.
Brieven letter A met opgave van tegenwoordige werk
kring Boekh. H. J. DIEBEN, Maarsmanssteeg 9. 6153
TE KOOP
bij Gebroeders v. Hoeken,
Waardstraat. 6003
Voordeelig stoken met siikkolen
Jong; gehuwd Ambte
naar zoekt met 1 Aug.
of later:
Koven- of Beseden-
jmis of 8-3 ongomenbil.
n™**8' Lriden of omgev.
Brieven aan het Bur. van
Blad onder No. 6127.
CAFÉ -
Ter OVERNAME GEVRAAGD
te Leiden of omgeving: Ver
lofzaakMelksalon of andere
zaak vaü niet te grooten om
vang. Brieven No. H 14188
Bureau „Haagsche Courant",
Eeh Haag. 6159.
B|a Bedwateren B|a
Spoedige radicale genezing
ook bij verouderde gevallen,
door de bekende PILLENURIE
No. 2. 4511
Prys f 2.50.-
N.V. Mij. SANITAS
Lelden, S'esnschuur I,
MAANDAG 31 MEI en DINSDAG 1 JUNI
vóór 12 uur verkrijgbaar
Prima ZWARE FLANEL per Coupen van 6 elf 3.30
Prachtkwaliteli FRANSCHE FLANEL per coupon van 6 el i 3.90
Soliede 6/4 breed WITTE KATOEN per coupon van 10 el 4.50
Exfra fijne 8/4 breed MADAPOLAfVB per coupon van 10 el6.50
6133 Ongebleekte RUWE KATOEN voor hemden, per coupon van 10 el. 4.40
6/4 breed zware RUW KATOEN per coupon van 10 el5.30
Prima, zware 6/4 breed GRASLINNEN per coupon van 10 el6.30
RUW KEPER 70 o.m. breed zeer soliede, per coupon van 10 el I J 5.30
Zware, dubbele RUWE KEPER, per coupon van 10 el5.90
Alle aangeboden goederen zijn uitsluitend van prima kwaliteiten.
Huismoeders, prefiteeFi van deze aanbieding,
Speciale ETALAGE OP DE AALMARKT.
LEIDSCHE MANUFACTURENHANDEL VAN
AALMARKT LEIDEN"
HYPOTHEKEN
zoowel eerste als tweed©;
CREDIETEN
voor halndelaars en mr-
ticulieren; 5§54
BORGTOCHTEN
yoor. den "handel;
ADMINISTRATIEN
inrichten ea controleeren".
I. P. VERGOUWEN,
HEERENGR'ACHT 53.
kan GEPLAATST worden een
ter OPLEIDING In het vak.
Middenzwaardjachtje
Z. z. V. klasse TB KOOP. Br.
coder No. 7385 Bur. „Haarl.
Dagblad", Haarlem. 6156
Gevraagd 5 a 6 mil. op winstg.
zaak, des verlangd met void,
zekerheid en aand. i. d. winst.
Br. Bur. v. d. Blad No. 6178».
Oproeping van be*
langbebbenden.
De Gedeputeerde Statsa dep,
provincie Zuid-Holland roepai
bij deze op de onbekende be
langhebbenden, om zoo zff
dit noodig achten te ver-
EclTijSen in de openbare ver*
gaderiïig van hun College,
welke zal gehouden worden
in het gebouw van" het Pro
vinciaal Bestuur, Korte Voor
hout alhier, op Maandag den.
21sten Juni 1920, des namid
dags te 18/i ure, en waarin
verslag zal worden uitgebracht
dn zake een bezwaarschrift
van den Heer C. VAN MUIS-
iWINKEL Hzn. Ie Zwammer-
dam, tegen de beslissing vaü
de Vereenigde Vergadering
van lüjnland tot zijn niet-toe-
latiing als Hoofdingeland van
dat Hoogheemraadschap. De
ter zake betrekkelijke stukken
liggen t/m. 16 Juni 1920
iederen werkdag van des voor-
middags 9i/212 uur en des
toamiddags' 24^2 uur ter ia-'
zage 3an het gebouw van het
Provinciaal Bestuur (des Za
terdags alléén in den voor
middag).
Rapporteur in deze is Mr.
LIMBURG, lid der Gedepu
teerde Staten van Zuid-Hol-
lahd. 6152
'6-Gravenhage, 26 Mei 1920.
De Gedeputeerde Staten:
voornoemd, P
3WEERTS, Voorzitter.
DE MONCHY, Griffier,
N.V. FABRIEK VAN
KOPERWERKEN
„DE VOLKAAN"
Volmolengracht 6-8-10
Telef. I860 - LEIDEI
LEVERT
GIETWERK
in brons, koper, ala-
mininin en alle ge-
wens chte legeeringen te
gen scherp concurreeren-
de prijzen. 5601
Cp Dinsdag 8 J nnl
zal door ondergeteekenden
nam en a het Bestuur van do
Woningbouw-Vereeniging
„De Eendracht" te Leiden,
!s morgens 11 uur in het
„Volksgebouw", worden
aanbesteed
Het bouwen van
een Badhuis met bijbe-
hoorende werken, op
een terrein, gelegen
aan de Sieboldstraat
en Medusastraat, ach
ter den Lagen Rijndijk
te Leiden.
Bestek en teekeniogen zyn
tegen betaling van f 5.per
stel verkrijgbaar bij de onder-
goteekenden. 5987
De Architecten
H. J. JESSE,
J. SPLINTER Ga.
