eerste kam,
"Tweede kamer.
LEIDSCH
DAGBLAD, Zaterdag Blaart.
Tweed© Blad Anno 1920.
INGEZONDEN.
FEUILLETON
Met d8 Lappen op het Hoogland.
Wo, 18409
Deüe Kamer heeft met 31 tegen 2 sterrt-j
men goedgekeurd het wetsontwerp t t toe
treding van Nederland tot don Volkenbond.
Tegen stemden de heereu Reekers en
Fokker.
Goedgekeurd zijn een overeenkomst mev
Ho Stoomvaart-Maatschappij „Zce'nnd", \ve-
«ens het ver'.eeoen van een ma'ldienst tus-
echen Queensborough-Folkestone en Vlissin-
ger, cn een ontwerp tot_ wijïiging vnn 'de
begrooting van ,de Posterijen, Telegrafie en
Telefonie.
Do vergadering werd daarna geslotan.
Vergadering van gisteren.
Conclusie op een adres.
'Aan de orde is de stemming over de roa-
cb',sie van het verslag der commissie omtrent
de inlichtingen op bet adres van J. llag-
c'neüEO, concierge, en G. J. ten Hove, hufp-
mncierge en amanuensis, o.m. aan de bur-
avondgchool en de avondschool van han
dde- en kantoorbedienden to Kampen, hou
dende verzoek om toekenning van een duur-
tetoea'ag.
De heer VAN DOORN (U.-L.) bestrijdt
do conclusie om den gevraagden duurte-
toerlag te verlee,nen.
De heor BEUMER (A.-R.) verdedigt do
Ci nrlUBi6, Spr. geeft toe, dat men hier slechte
ir.6>, een hegroot'ngspost te maken heeft,
maar men heeft daarbij rekening te houden
ir.el de regeling, welke aan de Kamer is
medegedeeld. De Regeering mag daarvan
mee eenzijdig afwijken.
Do heer DE MONTÉ VER LOREN (A.-R.)
is vegen do conclusie; omdat hij de Regee
ring wmscht te ontslaan van de afspraak,
welko er te dezer rake tusschen de Rogee-
ring en de Statoa-Generaal ontstaat.
De heer DE GEER (C.-H.) is eveneens
tegen de conclusie. De Regeering is vrij
dui begrootingspost te besteden; men moet
rekening houden met de bedoeling der re
geling.
Do heer KETELAAR (V.-D.) zal voor
de conclusie stemmen. Mén moet de rege-
lis<r zooals deze ou eenmard is. toepassen.
De hoer DRESSELHUYS (V.-L.) zal even
een» voor de conclusie stemmes, aangezien
adressant n volgens de regeling recht heb
ben on den duurtebijslag.
De conclusie wordt met 35 tegen 23 stem-
m<T. verworpen.
Zoodat is aangenomen don Minister dank
te ïeggen voor de verstrekte inlichtingen.
Wijziging Onteigeningswet.
Hierna wordt vo>rtgega:.u met- het wets
ontwerp tot nadere wijziging van de wet
van 23 Augustus 1851 (On.eg.n ngswet).
Aan de orde zijn de stemm.ngen over de
amendementen.
Hel amendement der bijzondere commis
sie op art. 6, om den termijn van ter-visie»
legging niet op 4, maar op) 3 weken te stel
len. wordt met 45 legen IS stemman aan
genomen.
Ad. 6 wordt z. h. st. aangenomen.
Z. h. st. wordt aangenomen het amende-
TTd-iil der Bijzondere Commissie op art. 7,
em na dtn termijn voor ter-visie-legging rog
1 week te stellen voor het indienen van be
zwaren.
Art. 7 wordt z. li. st. aangenomen.
Het amendement der Bijzondere Commis
sie op art. 20, om den termijn, waarbinnen
het O. M. zijn conoluaie moet nemen, niet
tot 8, maar tot 14 dagen te verlengen, wordt
met 44 tegen 18 stemmen aangenomen.-
Art. 20 wordt z. h. st. aangenomen.
Aangeoom.n wordt m;-t 55 tegen 7 stem
men het amendement der Bijzondere Commis
sie om na art. 21a als art. 21b de volgende
bepaling op te nemen:
„Wanneer beiwairschriften zijn inge
diend. roept de griffier na afloop van de
zen termijn (voor szhr.ftelijke ind.ening van
bezwaren bij den rechter-comm.ssaris) zoo
spoedig mogelijk de deskundigen, partijen
en nerde belanghebbenden op om binnen
acht dagen voor den reehter-commissaris
te verschijnen en naar aanleiding van de
ingediende bezwaarschriften gehoord te wor
den. Van dit- verhoor maakt de griffier
een procesverbaal op door den rechtercom
missaris én hem te onderteekenen."
Z, h. st. ivordt hierna aangenomen hel
amendement der Bijzondere Commissie, om
in art. 37 der Onteigeningswet te bepalen,
dat de rechter-coinmissaris niet 14, maar
21 dagen na de ter-visie-legging rapport
uitorengt; om verder te bepa'eu, dat de grif-
fioi de deskundigen oproept om ter terecht-
ziiling tegenwoordig te zijn, ten einde des
gevraagd nad-re mondelinge toelichting tot
liet -uitgebrachte advies te verstrekken, en
cm de uitspraak niet op uiterlijk 14, maar
21 dogen na de terechtzitting te stellen.
Aan vle orde is dam Hoofdstuk lila van
het ontwerp (VoMloopige inbezitneming).
De hier* VAN DOORN (U.-L.) ontwikkelt
bezwaren .togen de regeling van het ont
werp. Reeds bii de noolwet van 1915 heelt
rpr. bezwaren gemaakt tegen dit instituut,
dat thans .permanent in onze wetgeving wordt
ingevoerd, de regeling van liet ontwerp ia
ook niet voldoende doordacht. Spr. ziet het
piactisch nut van het nieuwe instituut niet in.
De heer VISSER VAN IJZENDOORN (V.-
L.) herinnert er aan, dat in 18S7 in de
Grondwet, door wijziging van art. 151 de
weg is geopend, dat tegen vooraf verzeker
de schad.loo.staling kan wordei o teigerj
De administratieve rompslomp, waarvan
do heer Van Doom sprak, is bij dit wetsont
werp al zooveel mogelijk beperkt. Er is bij
de regeling der regeering rekening geitou-
don met allerlei Opmerkingen u.t de praci^k.
DeMINISTËR VAN JUSTITIE, de hoer
HEEMSKERK, bestrijdt do bezwaren van
den heer Van Doom en licht de regeling
van het ontwerp nog nader toede termijn
fcusschen de voorloopige inbezitneming en
do uitspraak kan veet langer duren dan do
heer Van Doorn meent. Men kan zelfs van
het vonnis in cassatie komen. Immers do
Hooge Raad heeft uitgemaakt, dat bij cas
satie van net eindvonnis cok sommige voor-
loopige beschikkingen kunnen worden ver
nietigd, dus ook de voorloopige inbezit
neming.
Na repliek komt in behandeling een
amendement-Van Doom om de voorloopige
inbezitneming alleen voor onbebouwde
eigendommen te doen pelden, ovenals in de
wet van 1915 het geval is.
Het amendemsnfc-Yan Doorn wordt met
47 tegen 5 stemmen verworpen.
De MINISTER neemt over het amende
ment der Bijzondere Commissie, om op te
nemen do bepaling, dat do beschikking op
heb verzoekschrift uitvoerbaar is op de
minute.
Het wetsontwerp wordt z. h. st. aange
nomen.
Verschillende wetsontwerpen.
Hierna worden z, h. st. aangenomen:
1. Suppletoir© raarinebcgrooting 1919.
(Uitkecring voor eens marinepersoneel.)
2. Wijziging art/t. 25-1 en 455 van het Web-
boek van StrafreoH. Dierenmish an deling).
3. Suppletoir© Lar.dbouwbcgrooting 1919.
(Verschillende» onderwerpen).
Bereiding veevoeder uit afvalproducten.
Vervolgens komen *an de orde twee sup-
pletoiyo Landbouwbegrootingen. ^Kosten
proefinstallatie tot verwerking van afval
producten rot veevoeder).
De heer WEITKAMP (C.-H.) maakt en
kele opmerkingen.
De heer TEENSTRA (V. D.) gaat de ge
schiedenis der zaak na. Het wetsontwerp
betreffende de proefinstallatie is destijds
zonder discussie en z. h. st. aangenomen.
De Regeering stelde de zaak zeer aanlokke
lijk voor. De Kamer heeft, f60,000 toege
staan al hetgeen daarboven gaat is buiten
do Kamer omzij 8*«aat daartegenover vol
komen vrij. Spr. verwijst verder naar het
rapporb der Crisis-enquêtecommissie. Ook
deze commi3sio zegt, dat er gelden zijn ver
bruikt, welke nooit door de wetgevende
macht waren toegestaan. Er zijn contrac
ten welke de minister weigerde te teeke
nen, maar waarom liet hij zo dan uitvoe
ren?
Do MINISTER VAN LANDBOUW,
de heer VAN 1JSSELSTEIJNIk liet ze
niet uitvoeren. Dat- geschiedde op eigen
risico.
Do heer TEENSTRA meent dan, dat de
Kamer do gelden :uot heeft t-o voldoen eoi
deze wetsontwerpen moet verwerpen.
Do MINISTER acht dit niet. juist.
De heer TEENSTRA (V. D.) wijst er nog
nader op, dat bedoelde contracten werden
uitgevoerddtoor de commissie van toezicht
voor de proefinstallatie.
Do crisis-cnquêtecommissic gewaagt vnn
een absoluut gemis van beleid. Er wordt
zelfs vergoeding gevraagd voor mensche-n,
die niet eens een contract hebben.
De heer SAXXES (S. D. A. P.) kan zich
na den voorgaand en spreker tot een woord
van protest bepalen. Spr. zou oen motie
van afkeuring indienen, als do Minister die
allereerst voor do zaak aansprakelijk is,
hier nog zat.Hij wc-nscht echter inlichtin
gen, in hoeverre ook cle tegenwoordige Mi
nister aan do affaire schuld heeft. Men moet.
deze ontwerpen verwerpen, indfien do Mi
nister niet met nadere juridische- on ac
countantsadviezen komt, waarop nader
wetsontwerp moet steunen.
Do heor WIKTERMANS (R.-K.) zogt,
dat men in landbouwkrlngen deze misluk
king wel heeft voorspeld.
Spr. brengt den Minister hulde, dab deze
do onderneming lieeffc geliquideerd.
De heer VAN RAVESTEIJN (Comm. P.)
criliseert het beleid der vorige Regcering. Dö
vorige Regeering had eigenlijk in staat van be
schuldiging gesteld moeten worden. Spreker er
kent, dal door de parlementaire onervaren
heid van zijn groep hiervoor geen voorstel is
gekomen.
Do lieer SCHAPER (S. D. A. P.) zegt, dat
do soc.-dem. hiervoor hun medewerking heb
ben aangeboden, doch de revolutionaire groep
heeft dat niet gedaan; zy is haai^ woord tegen
over de kiezers niet, nagekomen. Dc voorgaan
de Minister kan nóg -vervolgd worden, maar het
is zeer de vraag o£ dit cenig resultaat zou heb
ben. Het móest mogelijk zijn, dat een oud-Mi
nister bevoegd was. in.de-Kamer te komon, orn
zich te verdedigen "over zijn beleid.
Verder sfuit spr. zich aan bij liot betoog van
den heer Sannes; k'rijgt men nicl meer inlich
tingen, dan zal spr. tegenstemmen.
Do heer BEUMER (A.-R.) critiscert het go-
voerdo beleid ten aanzien van de kunstmestaf
faire. Gerechtvaardigde verzoeken om onthef
fing van het vervoerverbod van afvalproducten
werden lichtvaardig afgewezen.
Spreker is niet bereid om de bol&ngrijke crc-
dielen welke thans worden aangevraagd zon
der meer toe te staan. Onomstootelijk moet wor
den aangetoond, dat de Staat groolero schade
zou leiden, als deze zaak nic-t werd afgowik-
keld; of dat er een groot algemeen belang bij
betrokken is.
De MINISTER kan zich begrijpen, dat vele
leden bezwaren hebben tegen de uitgave, al
thans die van 61/2 millioen, voor het nadoclig
saldo.
Worden deze gelden niet toegestaan, dan zul
len de betrokkenen dc Staat dagvaardon. Nu
heeft men to onderscheiden. Er zijn pretenties
op grond van contracten, gesloten door de
Gommi'.-sic van Toezicht cn goedgekeurd door
den ministerKomen dezo pretenties voor don
rechter, dan is. liet zeker, dat er meer bolaald
zal moeten worden, dan nu overeengekomen i«-
In bijzonderheden kan spr. niet treden, om de
rechtspositie van den Staat niet te verzwakken
bü evenlucelo procedures.
Ten tweode zijn er de vischmeelcontracjr'n,
welke spr. niet heeft getcekend. Het is twijfel
achtig of deze contracten voor de rechlbank
geldig zijn. De contractanten konden niet we
ten dat spr. weigerde te teckenen, omdat zij de
contracten met de Commissie van Toezicht, slo
ten voordat spr. optrad; echter werden dezo
contracten aangegaan, ondor voorbehoud var
goedkeuring van den minister.
Spr meent, dat bij i. z. do veevoederkwcstic
geen verantwoordelijkheid draagt; hij liad geen
gelegenheid voor eerdere afwikkeling.
Voteert men de gelden niet, dan zullen dc
contractanten bij dc Kamer komen en op bil-
lijkheidsgrondcn voldoening der gelden vragen.
Spr. betwijfelt of de Kamer dergelijke verzoeken
dan zal afwijzen.
Thans gaat het om liet treffen van schikkin
gen, waarbij de mcnsclicn afstand doen van
rechten Daarvoor is het geld nooclig.
Spr. is bereid later alle mogelijke gegevens
te verstrekken, maar hij kan dat niet vooruit
doen. Eerst moeten de schikkingen in ordo zijn.
Hij is tegen uitstel. Komen de schikkingen niet
tot stand, dan zal voor eerstbedoelde contracten
meer betaald moeten worden.
Hierna replieken.
De heer SANNES (S. D. A. P.) stelt nu voor
de behandeling te schorsen tot Dinsdag, opdat
dc Kamer gelegenheid, hoeft tot overweging.
De VOORZITTER heelt bier legen geen be
zwaar cn stolt voor hot uitstel lot Woensdag
a,-, bij den aanvang der vergadering.
Aldus wordt besloten.
Schipperswet.
Aan de orde is hierna het onlwerp-Schippeis-
wet, dal z. h. st. wordt aangenomen.
Interpellatie havenarbeideTSStafcing.
De heer MARGïIANT (V.-D.)'vraagt verlof
tot den Minister' van Arbeid ecnigc vragen le
mogen richten over de.houding der regeering
tegenover de staking der havenarbeiders.
Dinsdag zal hierover worden beslist.
Dc vergadering .wordt verdaagd tol Dinsdag
te één uur.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie),
Duitschc Kinderen naar Nederland.
Na een werkperiode van bijna vier jaar,
waarin de „Nede-rtandsche Centrale voor Ya-
cantiekioderen uit Duitschland" er in slaaf
de aan ruim 23.000 ondervoede kinderen
een verblijf tot herstel, hunner krachten hier
to lande te bezorgen (een correspondent van
de „N. R. Crt." meldde nog onlangs uit
(V epnen, hoe oen verblijf van slechts 1 pf 2
maanden dier kinderen in Nederland meer
dan eeo halfjaar bleek na te werken), staan
wij nu werkelijk radeloos tegenover een zee
van ellende, niet meer bij machte in te gaan
op de dagelijks inkomende aanvragen van
gemeentebesturen, CharitnsYerbonden, tal
van liefdadige vereen'gingen, schoolartsen,
kindertehuizen, enz., die ons smoeken een.
plaatsje te zoeken voir de. reeds 1 ng voor
eventuee'.e huisvesting in Nederland uitge
zochte en gekeurde kaderen, d .ar zij, hoe
wel overigens gezond, enkel door voedsel
gebrek, een anders wissen dood te gemoet
gaan. Hoe mosten wij bo'.pen, dar wij sedert
6 maanden zoo goed als geen g'ften meer
ontv'ngon, zoadat wij onze tehu zen hcblen
moeten sluiten en niet eens meer in staat
zijn de reiskosten te bet .ion voor de spora-
radische transporten van k uderen. waar wij
nog uitnocd'gingen voor on.vangan?
Ter kenschetsing van de nu in Duiteehe
steden heerschende noodtoestanden mogen
hier nog eenige verbeelden volgen:
Uit Essen ontvingen wij zo -eveh een be
richt van dr. Steuerthal, kinderarts aldaar,
waarin hij e:n treffend beeld geeft van den
hongerdood der kinderen ia Éssen on om
geving. „De sterfte aan tuberculose bij kin
doren van 10 tot 15 yiar is in 1919 ver
viervoudigd bjj 1914 vergeleken, schrijft
hij, en verder: ,,ALs onze overwinnaars op
do uitlevering der 140.000 melkkoeien blij
ven staan, is de dan te verwachten ellende
niet in te denken."
Ook uit andere steden van het i.ndustrte-
gobi.dk m:n btterc kl.chtea: Zond r melk
of vleesch, met 50—100 gr. vet in de week,
soms niet eens elke week een pond aardap
pelen, 200 gr. zour brood dagelijks, sedert
October ook geen „Steckiühenmarmelade"
meet op de boterham, groenten alleea voor
erbetaabare prijzen!....
Als wij zulke birlehtmi loten, moeten wij
hel.-as ernst .toeren, dat de vo.rspcI._ng, die
piof. Schlossmann cp de conferentie me. cle
tmtsniaud che comités te Berlijn een maand
geladen uitsprak, nu reeds is uitgekomen.
Hij zeide toen namelijk, dat binnenkort in
alle groots steden en industriegebieden van
Duitschland dezelfde toestanden zou .'.en he, r-
schen als ia Weenen. In de meeste steden
var. Rijnland en tVestfalen, Midden- en
Noord Duitsjh nl ha rsch ind :daid reeds
eenzelfde hongersnood, vooiiecpig nog vóór
don opparvlakkigen beschouwer verborgen
door goede organisatie eo een zekeren te
genzin. om eigen ellende voor vreemden
bioot to leggen en wereldkundig te maken.
Reeds maanden geleden hebben M!s3 Hob-
house en andere leden der Engelsch-Ameri-
kaansche „Society of Fri:ads", die een in
spectiereis door Duitschland endernamen, om
op de hoogte te komen van de voedlngstce-
standen aldaar, aan den heer Hoover foe-
i ebt, dat de commissie met ontzetting had
geconstateerd, dat de lichamelijke gesteld
heid der kinderen allertreurigst was. Opval
lend waren hun ouwelijke gezichten; droeve,
"holle o.gen; i -koude handen; kromme bee-
neo; grijsachtige droge slappe huid, on het
■veelvuldig voorkomen van hartzwakte, maag-
en neusbloedingen ten gevolge van bloed
armoede, sterke breekbaarheid der beende
ren, enz. De lichaampjes z.ijn jaren in groei
ten achter en vallen bij duizenden aan tu
berculose, griep cn andere infectie-ziekten
ten prooi. Miss .Hohhouse is ender den
indruk van het geziene naar Zwitserland
gereisd, om ook dit land tot krachtiger
hulpverleening op te wekken e:i de Engelscha
leider der commissie zeide ons. dat hij maar
één kinder-tehuis in Düsseldorf had bezocht,
cmdat zijn zenuwen niet sterk genoeg waren
om meer te aanschouwen.
Pech ook in onze pers. vo-.r het meeren
nen'. zoo weinig toegankelijk voor onge
gronde aensatieberichten, staan thans nlar-
meeiende bc-richten genoeg over den wan-
nopigen toestand, die zich reeds vlak achter
onze grenzen ontwikkelt, nu aldaar co'k ue
rr.eelvoorraden weldra opgebruikt zullen zijn.
Nooit was er schooner gelegenheid, om
van den nood, waarin onze landbouw docr
overproductie van melk en b;ter dreigt te
geraken, een deugd te maken, door een
zoo groot mogelijk aantal k nder n, die juist
ir de eerste plaats daaraan gebrek lijden,
hier op te nemen. Met betrekkelijk besche1-
deri middelen is zoodoende veel te berei
ken. zooals uit den hier volgenden staat
van onze ontvangsten en uitgaven over het
.laar 1919. toen wij hier ruim 5200 kinderen
tijdelijk onderbrachten, moge blijken:
A. Gngyangsten:
Saldo op 1 Jan. 1919 f 8,445.58
Gillen cn Restituties 130.057.681/-'
f 38,503.26Vi'
B. Uitgaven.
Transportkosten, Pensiongal
den, toelage v. schoeisel,
Weeding enz. a 138,098.86
Saldo op 1 Dec. 1919 f -104.4Oj/j
j\ erder in Duifcsch geld:
A. Ongvangsten:
Hoofdzakelijk uit Duitschland
voer heenreis per spoor in
NederlandM, 41,985.60
B. Uitgaven,
tl lêluitend voor do reiskosten
ïn Nederland (heenreis} M. 28,36456
Saldo a M. 13,621.10
Hierbij is in aanmerking te nemen, dal'
wij de reiskosten vanaf 1 Ang. voor het
greoiste gedeelte nog schuldig zrjn, zoodat
urn deze opgaaf tevens blijkt, dat wrj de
kindertransporten zouden moeten staken, in-
dun de geldelijke bijdragen ons niet weer
beginnen toe te stroomen, hoe moeilik wjj
hei ook kunnen verantwoorden met ona
werk op te houden juist op het oogenblik,
dat het Buitscho kind onze hulp dringende#
noodig heeft dan ooit te voren.
Ónze Centrale is nu de eenige organisatie
hier te lande, die zich geheel concentreert
op het huisvesten van ondervoede kinderen
uit Duitschland en Rrjksduitsche kinderen
uic Weenen en wef zonder onderscheid van
religie of stand. Ec-n groot aantal afdeelin-
gen en bijzondere comités sloten zich in den
loop der jaren bij ons aan, waardoor ver
spilling van arbeid, tijd en geld vermeden
wordt.
Mcge dit ons derde beroep op den Neder
landsehen licfdad'ghc-idszin een gevolg heb
ben in overeenstemming met de steeds groo
tore ophooping ia ons land juist van die eer-
sta levensbehoeften, bij gebrek waaraan onze
naaste buren drjjgen te gronde te gaan.
Uit naam van de „Nederiandsche Cen
trale voor Vacantiekinderen uit
Duitschland" en haar 50 afdeelingen.
Dr. M. NIEUWENHUIS—v. UEXKüLL,
presidente^
Villa „Ons Eiland", Jan-van-Goyen-
l-;ade 44, Leiden.
hioj. W. BöHL, lrte secretaresse.
Mej. -J. BöHL, 2de secretaresse,
Gerecht. 10, Leiden,
Dr. L. P. KRANTZ, penningmeester,
Gude-Singel 86, Leiden.
Uit het Deensch vertaald door M. D. Z.
(Nadruk verboden.)
36)
Moi. De zon is alle vier cn twintig uvon
zichtbaar, do sternen zijn verdlwcnen, en de
pi&an ziet men nu en dan in de lichte at
mosfeer, maar op het ©ogenblik hebben wij
sneeuwjacht, d© deur vliogt omhoog en do
rook hangt in dikke wolkon om ons heen,
zoód&t onze oogen er van tranen. Als het
niet spoedig gaat dooien, zullen wij van. de
rendierkalvoren, die nu oen jaar oud zijn,
misschien geen enkel in Noorwegen bren
gen. l£n toch is hot nog niet zoo erg als in
1905, toen bijna allo jongo dieren omkwa
men or zoo'.n vordriet in het kamp was,
dat een vijfjarig kind er besef van had.
Gate vertelde mij, dat zij op zekeren dag
d© kleine Ingas, toen die in de hut alleen
was, had hooren bidden*. Lieve vader in
den hemel, laat mochten wind waaien, zoo-
cüat de kalfjes blijven loven." En voegde
Gat© er bij dienzelfdon dag begon cle
dooi.
Inga s vader, ouzo oude gemeente voogd,
was vanavond ©ven bij ons in de hut. Afge
tobd on oyermoo ging hij liggen bij het
vuur. Op icdoren tijd van den cüag stond!
bij op SDceuwschoeaicji en 's nachts dikwijls.
i aIs bij even probeerde to slapen, had
hij rhCumatische pijn in do lendenen on kon.
geen slaap vinden. Hot is eon ©norm work,
dxsn rendieren t© beletten, over de grens
van ELnland te gaan of wog te loop en naar
«en kant van Noor wogen, n-u do kudd©
zoo'n honger 'lijdt en daardoor gemakke
lijk uiteen komt. Het is bijna onmogelijk zo
bijeen te houden, en de rijken werken het
hardst, de minder bedeelden nemen het ook
met het hoeden minder nauwkeurig. En
daar de Lappon onderling geen pressie op
elkaar uitoefenen, komt" het voor iedera
eigen verantwoording hoe veel of hoe wei
nig werk hij op het gemeenschappelijk ar
beidsveld wil op achnomen.
Gate, die dien avond sterke thee voor ons
had gezet, was zóó opgewonden, dat zij al
lerlei griezelige verhalen begón te doen
van menschenoters, enz. ,,Ja," zei ze,
laatst kwam or eon man te Karesuando,
die bad kleeren aan van zeehondenvel, en
zijn broek was zoo gok gemaakt; hij ze»i,
dat menschenvleesch uitstekend smaakte,
als het vergif er uitgetrokken was, en hij
at het ron dier vleesch ongekookt. Een vrouw
to Karesuando zag eens haar dochter in
zijn gezelschap ©n was in doodelijken angst,
dab hij het meisje op zou eten." Ik vroeg
een en ander na omtrent dien modernen
menscheneter, die zoo in het openbaar zicli
in Karesuando had vertoond, ja zeker,
hij had donker blocdl en donkere huid, een
gTooton nous en zwart, „krom" haar. Nu
wist ik hot, hot was Knoet Rasmussen, die
juist in dien tijd hier was geweest, mot zijn
Eskimopak aan.
Zoo ontstaat oen, wonderverhaal.
Hier kunnen zij verhalen vertollenSoms,
als jong en oud bijeen is in de hut, en Gate
goed op dreef, dan duurt hot niot lang, of
het wemélb van boozo geesten als Stallo,
van onderaardse lion en spoken on Turken-
honden. Een ieder heeft, dan het zijne mee
te deelen, maar niemand heeft zoo'n vertel
talent als Gate. Zij rookt onderwijl haar
pijp en. draagt alles met zoo waardigen
ernst voor, cïat het levende waarheid wordt
wat zij vertelt. De toehoorders liggen of
zitten rondom het vuur en volgen met diepe
belangstelling, ja, met vrome aandacht, het
verhaal, nu en dan vragend naar bijzonder
heden. Het wordt nog later dan midder
nacht eer do hutdeur wordt- dfiohtgeklept
achter den laatstvertrekkendfen gast.
14 Mei. Winter ©n nog eens winitor
onafgebroken. Allen snakken naar dooi ©n
voorspellen dooi, maar ondanks „zijden"
wolken, westenwind, ondanks plengoffers
aan de beschermgeesten en wat dies meer
zij, blijft het lenteweer uit. Hoo zal hot den
kuddJen gaan? O, slecht© goden, Russen on
Noren, hoe kunt gij hot verantwoorden?
Alleen de kinderen genieten van wat de
winter geeft. Zij klauteren naar den top
van een of andere hoogte, en als dan de
heele troep bijeen is, begint die pret; zelfs
kleintjes van drio on vior jaar edjn or bij,
zij hebben het echter minder prettig, daar
zij niet zelfetandig deel kunnen nemen aan
het spel, on het einde is dan ook dikwijls
dat zij alleen staan en huilen van do kou,
tot een van de grootere kinderen zo in de
hut terug brengt, waar zij door vader of
moodier worden getroost en verwarmd. D©
grooteren kunnen urenlang hun spel voort
zetten zij oefenen zich in het loopon op
sneeuwschoenen op de gewon© manier, of
zij maken or een soort slee van, waarop zij
achter elkaar zittend, van de hoogte afglij
den, tob zij één voor één of allen mot elkaar
er af rollen, terwijl de sneeuwschoenen nog
oen heel eind ver vliegen. Als zij op de ge
wone manier ski-loop en, is het verbazend
te zion mot hoeveel zekerheid die jonge
kinderen met die groot© sneeuwschoenen
omspringenslechts enkele kinderen, heb
ben eigen ski's of een paar, dat hen past,
6oms krijgen zij een half versleten paar van
de ouderenja, het gebeurt- wel, dat zij
maar één snceuwschocn hebben, maar dat
maakt hun vaardigheid des to groot-er.
De spelen cïer kinderen zijn hier als el
ders een nadoen van het werk der grooto
menschen. Natuurlijk spelen zij met voor
liefde „rendieren" de heel kleine kinderen
zijn d© kalfjes, sommige grootere trekdie
ren en de wildst© bengels zijn ongetemde
stieren, enz.'; zoo wordt do heele kudde
vertegenwoordigd voor soover bet gaat,
meisjes zoowel ah jongens doen. mee aan
dat spel, de lasso's suizen door de lucht, en
als er een heel woeste stier gevangen is,
wordlb er een wilde strijd gevoerd. Er
wordt gecommandeerd tegen onzichtbare
hon-den; hebben zij een jongen hond, dan
speelt die mee. Ook doen zij veel eigenlijke
kinderspelletjes, bijv. Stallo. De kinderen
staan dan op een zekoren afstand van el
kaar en stellen dorre boomstruiken voor
een is Stallo, hij komt brandstof halen en
gooit do dorre boomen om. Als er een zich
niet gewillig laat omgooien, gaat Stallo
zijn bijl halen, waa-rop alle kinderen weg-
lo»open. Stallo moest er oen pakken, dfie dan
op zijn beurt Stallo wordtbij de hut is
men „vrij." Ook spelen zij het zoogenaamde
©taart-spel, de kinderen staan achter elkaar
en koudon zich aan do kleeren van hun
voorman vast. Da heele rij begint te loo
pon, en wie voor is, moet het allerlaatste
kind uit do rij zien te grijpen bij zijn
„staart."
18 'Mei. 't Wordt zachter wear. Heikla
voorspelt dooiaan zijn voorspellingon
bocht ik geloof. Do ron cK er en hebben hot
iets beter nuhet is oen verlichting dat te
hooren.
92 Mei. "Vandaag hebben wij den eersten
lentedag, 't Is warm en heerlijk. Ik heb ge
noten op een sneeuwvrije plek dicht bij onz©
hutgenoten van lentegeluiden, "t Is voor
het eerst in dit jaar, dat ik een beek hoor
kabbelen, en nu komen do vogels, do ro
genvogel bijv. is hier en herinnert me door
zijn treurig gefluit aan de eenzaamheid van
do Deeuschc heide. Do Lappen voorspellen
weersverandering, als zij hem hooren.
De sneeuw Ugfc nog wel overal, maar er
zijn toch open plekken, en de rendieren
gTa-zen rustig op cJe hellingen. Do lucht is
-echt- voorjaarsblauw met heldere, witte
wolkjes. De Lappen zijn buiten bezig met
allerlei voorjaarswerk, zij reparceren sle
den en sneeuwschoenen en drogen vleesch
op een stellag© van berkestammen. en
dennotakken. Do kinderen spelen in de
open lucht, cn nu cn dan hoort men een
brokstuk van gesprekken in do hut. Er
hcerscht Zondagsstemming, al is he-t geen
Zondag, 't Is alsof er iets heel verblijdende
is gebeurd. Raima legt versch rijshout op
den grond, ik hoor haar het ijs en cJe sneeuw
weghakken op do plaatsen, waar wij sla-
pon. nu zullen wij vannacht zacht liggen.
23 Mei. De mooio dag eindigde gisteren
met stroomenden regen, het was voor het
eerst dit jaar, dat er regen viel en allen
vonden het prettig. Maar regenweer heeft
ook zijn naren kant, want- dooit het nu op
eens te sterk, dan zal het moeilijk zijn met
de sleden van hier to verhuizen naar du
plaats, waar do Lappen het vorige jaar
hun zomerspuRon hebben opgeborgen, Wi
moeten dan verder trekken met gezadeld#
rendieren,
^rVordt vervolgd)*
