Maandag 16 Februari 1920.
Officieele Kennisgevingen^
STADSNIEUWS.
BINNENLAND
FEUILLETON
Met de Lappen op het Hoogland.
Sg,r:vat' «cvai is d°<*«
PllIJS DEK ADVERTENTIES:
CO Ofcc. per Tegel. Des Zaterdags 40 Cts,
uw TOgeh Kleine advertenüën Woensdag
70 01*., Zaterdag i .1— bij ccn maximum
aetjted woorden van 30. Incasso volgens post-
rcobt. Voor ovontueole Opzending vaa brieven
30 Ota; porto te betaler». Bewijsnummer ÖCtS*
Bureau Hoardeindspleln. Telefoonnummers voar Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
ritIJS DEZEK COUBA.NT:
Voor Leiden p. 3 mnd. f2.50, p. week' I 0.19
Builen Leidon, war.r agenten geves
tigd zijn, per week p 0.19
Franco per post 2.00
Nummer 18392.
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen
EERSTE BL&D.
GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP.
De Burgemeester var. Leiden brer.gt ter
kennis van de ingezetenen, dat morgen
(Dinsdag) aan de gemeentelijke viscbwinkele
(Viechmarkt. en Stadshalpwerf.) VERSGHB
SCHBLVISCH verkrijgbaar ia k fO.21,
GROOTF, SCHELVISOÏI k f0.2S en SCHOL
b 1028 en n Ü0.35 per pond.
N. C. DE GIJSELA AR, Bnrgemcosler.
Leiden. 16 Februari 1920.
MOSSELEN.
De Burgemeester van Leiden brengt ter
kennis van de ingezetenen, dat morgen
(Dinsdag) a n de gemeentelijke visahwinkels
(VischmarKfc en Stadshulpwerf)* ZEEÜW-
SOHE MOSSELEN verkrijgbaar zijn a 5
cent per K.G.
Voor belanghebbenden zjjn aan genoem
de vischwinkels recepten voor de bereiding
van mosselen en het boekje „Eet mosselen",
bevattende nfeöedeelingen omtrent de voe
dingswaarde en het gebruik van mosselen,
gratis verkrijgbaar.
N. C DE GIJSELAAR, Burgemeester.
Leiden, 16 Februari 192Ö.
GOEDiCOOPE KLOMPEN.
Woensdag 18 Februari van 1—5»/j uur
verkoop van goedkoo'pe BEWERKTE KLOM
PEN in liet gemeentelokaal aan de Lammer
markt.
Prijzen:
Mansklqm pen 10.98
Vrouwenklompen 10.90
Drielingen e f0.63
Halve10.5-1
Dc Gemeentelijke Duuitc-comnusïrte,
HITGES, Voorzitter
SCHOTMAN. Secretaris.
„Brunhilde".
Met con welgeslaagd bal masqué in de
groote Stadszaal werd op 15 November
van hot vorige jaar dé viering van het tien-
,*rig bestaan van do fiere dames-gyra-
nasfcielc-vereenigiing „Brunhilde" ingeluid.
Op 1 Februari werd in „De Harmonie"
oudejaar gehouden en Zaterdagavond j.l.
had, wederom in de groote Stadszaal,
onder veel belangstelling, do feest uitvoe
ring met bal plaats.
De zaal zag, er feestelijk uit. De randver
siering van het balkon met guirlandes cn
bloemen, jaarcijfers, het wapen van Leiden
en waaiers electrisch verlicht, deed het
best. Natuurlijk was er gezorgd voor mu
ziek. De ontvangst der gasten cn de alge-
meene regeling lieten niets te wenschen"
over.
Met de vlag voorop liad, kranig als al
tijd, de opmarsch der turnsters, groote en
kleine, werkende leden, adspirantcn en
sub-adspiranten plaats.
Toen sprak do presidente, mevr. M. G.
B. Diobcn—Konings, de openingsrede, voor
ieder verstaanbaar uit.
Van harte heette zij allou welkom, in de
eerste plaats den lieer Pera, wethouder,
als vertegenwoordiger van het dagelijksch
bestuur der gemeente, en deelde mede, dat
bericht van verhindering was ingekomen
van de heeren Joh. ÏÏeyiven, voorzitter van
het Kon. Ned. Gynrn.-Verbond, en Bal-
foort, bestuurslid van de Vpt voor Licha
melijke Opvoedir. j. Het welkom riep zij
verder toe aan het bestuur van het Gewest
Zuid-Holland, aan den heer Steins, aan af
gevaardigden van Bonden cn zustervereni
gingen; bracht dank aan personen en ver-
ccnigingen, die medailles schonken voor de
nationale wedstrijden; aan de Pers, dona
trices en donateurs, leden en genoodigden
Tien jaren lang heeft Brunhilde", zoo
zei de presidente o. m. nog, gestreden om
in Leiden do gymnastiek populair te ma
ken. Do worisch, bij haar negenjarig be
staan geuit, dab bet honderdtal leden zou
bereikt worden, is vervuld; ja, dat getal
is nu zelfs overschreden. Toch zijn wij nog
niet tevreden en daarom deed spr." een be
roep op beschaafde dames cn meisjes om
tot de Vereniging toe te tredenhet
groote nut en belang van beoefening der
gymnastiek door de vrouw naar voren
brengende.
Na ook dank gebracht te hebben aan de
werkende leden, aan haar mede bestuurde
ressen, en aan allen, die Brunhilde" tot
dusverre steundenna de aandacht te heb
ben gevestigd op den feestgids en onder
herinnering aan den nationalen wedstrijd
tc Dordrecht, waar eerste prijzen door
„Brunhilde" en haar lid mej. G. Kurrels
werden behaald, riep dc presidente ten
6lotte allen op voor de nationale dames-
gymnastiek-wedst rijden in deze zaal op
a.s. Zondag, onder hoofdleiding van den
lieer Ant. Metz, wien zij bij voorbaat dank
zei, en waarvoor veel modewerking is ver
kregen, en wenschte zij allen een genoeg
lijken avond.
Nu volgden in de zaal cojrrect uitgevoer
de stokoefeningen door de adspiranten;;
*n te roemen knotsrei van werkende leden
van de kleintjes, sub-adspiranten, oefe
ningen van de plaats cn zangspel ,,De
Póppenwaseh", heel aardig cn parmantig
gedaan en zeer toegejuicht; en op het too-
neel een keurig, welverzorgd menuet" en
Schommellied van adspiranten met elec-
tiisch verlichte, groendoorvlochten koor
den, een der mooiste nummers van den
avond, waarbij aan de leidsters, mevrouw
G. J. KruyfhopftKonings en mevrouw M.
G. B. DicbenKonings, welke laatste»
eenige nummers op de piano begeleidde,
door Brunhilde" met een toespraak
bloemstukkn werden aangeboden.
Na dit deel van bet programma bestond
er gelegenheid tot het aanbieden van ge-
lukwenschen aan de jubileorende Vereetii-
ging, waarvan op het podium, waarop al
do leden der Vereeniging met het bestuur
hadden plaats genomen, druk gebruik werd
gemaakt
Strevende naar volledigheid, vermelden
wij, dat. de Vereeniging al of niet gepaard
gaand© met een bloemenhulde aan het be
stuur en aan Brunhilde", werd gehuldigd
door den lieer W. Pera, namens het ge
meentebestuur den heer A. Dirks, voor
het Gewest Zuid-Holland en het Kon. Ncd.
Qymnastiek-Verbondden heer A. Metz
voor de Technische Gom missie van het Ge
west Zuid-Holland, de Technische Commis
sie van den Turnkring Leiden en Omstre
ken, en do Leidsche gymnastiek-ver. „Do-
nar" den lieer W. van Rossum du Chat
tel voor de 3-Octobor-Vcreenigingde
heeren Ch. van Spall voor Vreemdelingen
verkeer en J. F. Ia Rivière, als secr. van
oie Leidsche gymnastiek-ver. Hercules"
den heer M. A. A. Steins, do Leidsche Chr.
gymnastiek-ver. ,,D. O. S de Leidsche
dajneo-gymnOstiekclub Concordia" d-e
Delftsche dames-gymnastiek-vor. ,01ym-
pia" den heer J. Ebbink uit naam van de
donateurs, met aanbieding van een rek
met knotsen, en namens de plaatselijke
Pers.
Een schat van b'oemen, waarbij ook nog
een bloemenmand van de directie van het
„Luxor-theat-er", stond na do huldiging,
waarvoor mevr. DiebenKonings dank zei
en dio in de pauze in do receptiekamer
onder aanbieding van den eere-wijn nog
werd voortgezet, op het podium.
Na den rusttijd ging het.oog der toe
schouwers nc»g te gast aan een mooie natio
nale r-ei van draagsters van sjerpen in de
nationale kleuren aan keurig uitgevoerde
wedstrijdoefeningen vijfkampaan oefe
ningen op de plaats en zangspel Zwem
men" van de jongst en, die, klein als zij
waren, een groot succes behaaldenaan
paardspringen, aan een feeërieke oranje
lampion-rei en aan de knotsocfcningen,
waarbij .Brunhilde" een naam heeft op te
houden, hetgeen zij deed.
Tot slot een bal.
Ook met dit gedeelte van het feest van
Brunhilde"' is het zceirzekcr naar wénsch
gegaan.
Réstén nu nog de nationale cfonies-gym-
nastiek-wcdstrijdeiï - a.s. Zondag in de
Stadszaal met gèzelligen avond cn een
onderlinge adspiranten- en sub-aclbpiran-
ten-wedstrijd op 23 Februari, waaromtrent
de geïllustreerde en lezenswaardige feest
gids bijzonderheden inhoudt.
Sociale Conferentie van den Y. C. S. B.
Zaterdag, Zondag en heden heeft tie
Vrijz. Chr. Studentenhom! in het Leidsche
Volkshuis alhier zijn eerste Sociale confe-
rentio gehouden.
Zaterdag, in den loop van den dag, kwa
men de deelnemers aan de conferentie,
ruim 150 studenten, uit Amsterdam, Rot
terdam, Delft, Utrecht, Groningen en
Wageningen aan en ver dep door de Leiu-
fiche vrienden ontvangen en naar 't Volks
huis geleid1, waar aan ieder hunner de
plaats van hun logies werd meegedeeld.
Te zes uren had. de gemeenschappelijke
maaltijd plaats en te halfacht werd dc
eerste zitting in de groote zaal van het
Volkshuis door den conferentieleider, den
lieer O. van den Berg, uit Rotterdam, ge
opend. Hij heette de aanwezigen welkom",
'in het bijzónder zich richtende tot de be
langstellende hoogleer aren Eerdmans, Van
Embden, Heering, Knappert, en Krabbe
en andere belangstellenden
Vervolgens zette hij in het kort liet doel
uiteen van deze bijeenkomst, vrucht van
het ook onder de studenten- opbloeiend so
ciaal plichtsbesef, waaraan,'naar zijn mec-
ning, de maatschappij in al haar geledin
gen zoo groote behoefte heeft.
Niet allen, denken' gelijk over de wijze,
waarop dc maatschappelijke vraagstukken
moeten worden opgelost, doch allen wor
den gedragen door eenzelfde religieus voe
len en ook langs verschillende wegen kan
men komen tot hetzelfde doel.
Een drietal sprekers van verschillend so
ciaal inzicht zullen sociale vraagstukken
behandelen en spr. vertrouwt, dat uit hun
verschillend inzicht men tocli meer en meer
zal kunnen komen tot benadering van de
waarheid.
Hierna gaf hij liet woord aan dr. Do
Graaf, predikant te Sneek, voor de behan
deling van„Het historisch niaterialismo
naar zijn oorsprong."
Het humoristisch materialisme wordt,
volgens spr., dikwijls niet juist verstaan."
Men stoot zich aan. het woord materialis
me, dat hier slechts de tegenstelling jegens
Hogeliaansch'e ideologie aanduidt, cn niet
het standpunt van Vogt cn Hackel weer
geeft. Spr. schetst dan hoe deze leer bij
Marx is ontstaan en tot ontwikkeling ge
bracht. Naar spr.'s meening is steeds bij
Marx de invloed merkbaar, behalve van
Hcgel, voor wien hij groote eerbied koes
terde, van de Aufklarung en dan vooral
van de meest ware gedachte der Aufkla
rung, dio van de humaniteit Het ideaal
van Marx de- vergesellschaftste Mensch-
heit tegenover de egoïstische indiriduen-
anarchie, bereikbaar door den laateten
klassenstrijd der talrijkste ld assen, onder
stelt. de werkelijke kracht der humaniteit
in do geschiedenis. Doch ook in de klasse
der arbeiders komen tegenstrijdige belan
gen aan liet licht, die afzonderlijke oorza
ken van algemeen belang onontbeerlijk ma
ken. Onder leidiiug der humaniteit zal de
burgerlijke democratie van haar klassen-
karakter moeten worden ontdaan maar ook
de Sociaal-democratie in al haar vormen.
Ook al zal het docitrinarisme, dat geens
zins bij de revolutionairen van zelf ver
dwijnt, het nog langen tijd verhinderen,
de toekomst is aan de zedelijke volkspolï-
tiek.
Er volgde op dit referaat eenige gedach-
tenwisseling waaraan behalve door ee.n
drietal studenten ook werd deelgenomen
door proff. Eerdmans cn Van Embden.
Zondagmorgen werd een gemeenschappe
lijke godsdienstoefening- gehouden, die
werd geleid door mej. E. C Knappert, do
directrice van cï School voor Maatschap
pelijk Werk te Amsterdam, oio naar aan
leiding van Mattheus 22 37 en 38 in ccn
ran innige vroomheid getuigende rede de
hooge beteekehis van socialen arbeid
schetste.
Zondagmiddag werd een gemeenschappe
lijke tocht naar dc. zee gemaakt en in den
namiddag had een gezellig samenzijn plaats
en vervolgens, werdeen gemeenscha-ppelij-
ken maaltijd gehouden, beiden m het
Volkshuis.
to Avonds te acht uren hield prof. dr.
Van Embden, hoogleeraar aan de gemeen
telijke Universiteit te Amsterdam een in
leiding over „De sociale waarde van het
individualisme.
Spr. beschouwde hc- individualisme als
doel om de persoonlijkheid vrij te maken
tot ontplooiing te brengen en als middel
door machtstoekenning aan het individu.
Het eerst omschreven individualisme wordt
bijna door ieder bcgceringswaardig geacht
dóch niet altijd worden daartoe de meest
doelmatige middelen aangewend.
Tegenover de vrije ontplooiing van het
in'dividu staat de machtstoekenning aan de
gemeenschap waarvan beknotting der vrij
heid ook van de geestelijke vrijheidsgoede-
reh het gevolg kan zijn.
ïn elke samenleving rijn beide machts
vormen noodlig in steeds wisselende ver
houding.
De hedendaagsche socialisten begeeren
het doel individualisme niet minder dan
vrijzinnige partijen dit doen maar bet feit
dat de cerstgenoemden een maatschappe
lijk middel als beginsel hebben gekozen in-
stedfo van een zedelijk doel als kenmerk te
proclameeren, brengt volgens spr. het ge
vaar in zich van geneigdheid tot overma
tige aanwending van dit middel.
Oplc op materieel, economisch terrein kan
machtstoekenning aan de gemeenschap de
vrijheid knotten wat spr. nader aantoonde
door de democratische waarde van het
toonstelsel, klein en middclbedrijf. bedie
ning van den consument naar zijn koop
kracht- .te demonstreeren.
Volgens zijn uitleg zijn wdmtfproductïe
en vrije handel als regel dan ook democra
tischer en productiever clan sterk gesociali
seerde productie en diist-ributie. En voor
zoover dit nog niet het geval is, is als ge
neesmiddel voor onze ontredderde maat
schappij niet- allerminst deze socialisatie
gewenscht maar veeleer democratiseering
der inkomstenvorming. Democratie aldus
luidde de slotsom waartoe spr. in rijn ge
leerd betoog kwamolijve» het richtsnoer,
ten einde het eigenlijke zedelijke indivi
dualisme steedb meer te verv.czenlijken.
Er volgde op deze inleiding die met on
verdeelden aandacht werd gevolgd cn luide
toegejuicht een- zeer geanimeerd debat,
waaraan behalve een aantal studenten ook
cbelnamen prof. Eerdmans, dr. .Fetter on
prof, Heering. De laatste twee hoewel" in
priueipo met den inleider meegaande na
men tegen hem de sociaal-democratie in
bescherming die naar hun meening voor de
vrije ontplooiing van het individu meer
hebben gedaan en doen dan het liberalisme.
Na beantwoording der opposanten door
prof. Van Embdlon werd de conferentie tc
halftwanlf gestoten.
Hedenvoormiddag zou voigens het pro
gramma de heer B. clo Ligt spreken over:
De revolutie cn de int'ellectueelen.
Door ongesteldheid verhindert!, werd nu
dit onderwerp door onzen stadgenoot dr.
J. A. N. Knuttel behandeld
universiteitsgebouw op Woensdag 3 Maarf
des namiddags om twee uren.
Bij enkele candidaatsstelling is geko
zen tot praeses eollegü van liet Leidsel»
Studentencorps de heer II J. Hütschler
Onze vroegere stadgenoot cY: heer J
H. Visser is benoemd tot technisch hoofd*
opzichter der Gemeentewerken 'te 's-Gr&
venhage.
In liet weekblad Dc Gereformeerde
Kerk" wijdt ds. H. Bakker een woord aan
mr. dr. J. Schokking, tot voor korten tijd
predikant bij de Necl.-Hcrv Gom. alhior.
den voorzitter der Confessioncelo Vereeni
ging. Dr. Schokking zou nl. 3 dezer zijn
zilveren ambfcsfeest als predikant hebben
kunnen herdenken, zoo het Kamerlidmaat
schap hem niet tot nmbtsiieerlegging had
genoopt, N
„Do wereldcrisis", al lus ds. Bakker,
„liet zich ook in onze Vereeniging gelden.
Hoe zou het anders kunnen Haar laatste
algemeeno vergaderingen spreken daarvan.
Tweeërlei strooming-openbaarde zich, ook
onder do confessiotieelënOf die op den
duur in één bedding te houden zijn, nie
mand die liet anders wil, niemand die heb
ook. weet; cd? tijd moet liet loeren. Maar
als er een man is om op den bok te zitten
en ook nu de teugels met vaste hand te
houden, dan dr. Schokking
En als er. één trouw gebleven is aan het
groote beginsel, van Hóede-maker, van Ron-
kel, Felix, het- beginsel van reorganisatie,
dat nl. onze volkskerk haar geestelijk ka
rakter weer zou vertoonen er. in het- mid
den van ons nationale leven een belijdende
kerk zou wezen, dan dr. Schokking. Al die
moeite, die hij zich, bij zijn politieke en
andere werkzaamheden getroost heeft om
het veelbesproken concept van de commis
sie van vijf, ging ten slotte daarvoor.
Neen, dè kerkelijke kwestie was hem
nooit, wat iemand dezer dagen teekeneni
uitdrukte: „hetzelfde wat voor den Span
jaard een stierengevecht is, een heerlijk-
griezelig schouwspel". Voer- en tegenstan
der heeft van den voorzitter onzer Vereeni
ging immer den indruk ontvangen, dat zijn
strijd om 't herstel der Kerk hem heiligen
ernst was."
Hior ter stede wordt onde-r de stu
denten een afdeeling van het Algemeen
Nede.rlandsch Verbond opgericht. Hot voor-
loopig bestuur stolt zich voor a.s. Donder
dagavond in „De Harmonie" een propa?
ganda-avond te houden om haar streven
meer bekendheid te geven
De Schouwburg was gisteravond, toen.
het Bouwmeestertooneel de bekende klucht
„Jan Ongeluk" van Blum enthal en Ka-
delburg opvoerde, matig bezet, maar er
is hartelijk gelachen.
Naar wij vernemen, zijn, in verband met
de saak betreffende een vermoedelijke ver
giftiging, de twee daarbij betrokken perso
nen W. v. d. D. en 'diens huishoudster,
vrouw O., ter beschikking van den officier
v?r. justitie, te 's-Gratveohage, gesteld.
Zaterdag werd een 80-jarige dame
door de elecfcrische tram aangereden, door
dat zij de tram niet had hooren aankomen.
Wonder boven wonder kreeg de vrouw, hoe
wel zij op den grond werd geslagen, geen
ernstig letsel.
In de Stedelijke Wcrk-Inrichting zijn
in do week van 8 tot èn met 14 Februari
opgenomen 264 volwassen personen en 66
kinderen, in totaal dus 330 personen.
Dr. W. Storm van Leeuwen, benoemd
tel; hongïeeraar in de faculteit der genees
kunde aan de Rijksuniversiteit alhier, om
bnac-Twrjs te geven m cie geneesmiddelen'eer i
en de kennis der geneesm dde'en, hoopt zijn
ambt to aanvaarden met het houden eener
redevoering in het groot-aud.torium van het
Dc melkprijs.
Het hoofdbestuur van don Nat Bond van
Melkslijters in Nederland en het hoofdbe
stuur van den Ncd Bond van naaml. ven
nootschappen cn coöp. centrale melkmricii
tingen vergaderden Vrijdagavond te Am
sterdam, ter bespreking van den aanstaan
den melkprijs.
Uit het Deensck vertaald door M. D. Z.
(Nadruk verboden.)
19)
Kont hij van kindsbeen af het land en
de- omgeving, de kudde en haar eigenschap
pen, heeft hij kennis van hondendressuur
en -weet wat hij zeil doen kan en wat hij
kan uithouden, dan heeft hij zijn werk in
zijn macht cn kan er inhoud en vreugde in
vinden.
Het gebeurde met de tweo jongo men-
schen, dio verdwaald waren, bracht Sara
op andere dergelijke verhalen, als wij sa
men in de hut zaten te werken. Do Lap
pen verdwalen hoogst zelden, zij hebben
een zeer ontwikkeld talent zich te orientee-
reu, maar in dikken mist en in sneeuwstorm
gebeurt het wel eenszij kunnen zichzelf
niet verklaren hoe en waardoor. Een jong
meisje, behoorende tot een Lappengeraeen-
tó in onze buurt, was den heelen dag in zwa
nen mist bij c5o rendieren geweest.toen zij
to avonds naar haar hut wilde terugkeeren
°n zij die niet vinden. Zij liep urenlang
en ging eindelijk liggen slapen. Toen zij
fl morgens wakker werd, zag rij tot haar
groote verbazing, dat zij vlak bij huis was.
8 de Lappen in een sneeuwstorm hun
koers kwijt raken, is het hun gewoonte zich
to laten „insneeuwen"; begraven te wor-
l-lL er sneeuwbui is, als men warme
als tefcn ji1 ang niet 7,00 gevaarlijk
nnt-Hni». ni rOT,dloopen tot men van uit-
gems. Jonna, de man van hot gezin, waar-
bij ik mij voor de reis naar Kattuvuomo
had aangestoten, werd eens 's nachts op
het gebergte overvallen door een sneeuw
jacht. Hij ging dadelijk liggen, liet de
sneeuw over zich heen stormen, terwijl hij
kalm zijn nachtrust genoot tot het licht
werd en hij zich oriëntecrcn kon. Do eenige
veiligheidsmaatregel, diion de Lappen in
zulk een geval nomen, is, dat zij een van
hun sneeuwschoenen of hun peilstok naast-
hun hoofdi opzetten, zoodat zij daarmee zich
uit de sneeuw op kunnen werken, als die
's nachts in groote hoeveelheid is gevallen.
Sara vertelde ook, dat een jaar te voren
een meisje was verdwaald, dat men eerst
het volgend voorjaar terug gevonden had
„maar", zei Sara, dab was ook haar eigen
schuld. Als zulk boos weer je overvalt, heb
je die kudde maar te volgen en moet je af
gaan op hel geluid va<n de grootste ren-
cücrschel, dio gedragen wordt door den
voorop loopenden stier." Het kan echter
moeilijk genoeg zijn bij de rendieren ~te
blijven, daar rij in noodweer zeer onrustig
worden en hollen om beschutting te vin
den maar blijft men bij hen, dan is men
behouden. Als do storm bedaard is, gaan
altijd nieuwe wachters er op uit, om de
kudde te verzamelen. Zij zoeken allereerst
het leidende rendier en. vinden zóó vanzelf
de menschen, die door don storm waren
overvallen.
Het kan natuurlijk wel gebeuren, dat
men niet gered wordt, al ito men dicht bij
de kudde, als men zich n.I. niet togen de
koude heeft, weten te boveiligon, in het na
jaar bijv., als men nog tamelijk dun ge
kleed is. Wanneer men dan door gebrek
aan brandstof of om de hevigheid van den
storm geen vuur heeft kunnen aanleggen,
wordt do toestand bedenkelijk; een ver
dwaalde Lap sterft eer van kou dan van
honger, want in vasten en honger-lijden
heeft hij veel oefening.
Een wachter, die zich s morgens gereed
maakt uit te gaan, drinkt gewoonlijk alleen
ccn paar kop koffie. „Eet ik, dan word
ik te zwaar om op de sneeuwschoenen te
loopen," zegt hij. Hij stopt het hooi goed in
zijn schoenen, haalt, do enkelriemen stevig
aan, neemt zijn fasso om den schouder en
doet zijn „lukka" om, een regenmantel,
bestaande uit één groot stuk stof, mot een
opening, waar het hoofd door wordt ge
stoken, terwijl de armen vrijbrijven. Niets
op den rug, g'éen eten mee, alleen zijn prik
stok in zijn rechterhand. Dikwijls komen
do wachters uit de verschillende liut^én
samen en beraadslagen vóór zij uittrek
ken. Dan vlug op do sneeuwschoenen, ach
ter elkaar in elkanders spoor, tot zij ver
derop zich verdeelen en ieder zijn eigen
richting uitgaat, om de kudde to vinden en
bijeen te halen. Yan de wachters, die zij
moeten aflossen, krijgen zij de noodige in
lichtingen omtrent do plaats, waar de die
ren zich vermoedelijk ophouden. Wanneer
er geen wolven in de buurt rijn, laten de
herders n.I. de kudde 's nachts alleen,
maar zij kennen do gewoonten der rendie
ren en do streek zóó goed, dat zij toch bijna
altijd weten, waar rij do kudde hebben to
zoeken.
De rendieren gaan, als het voedsel, dat
zij vinden, goed is, tusschen de rusttijden
nooit ver weg, maar grazen langzaam tegen
den wind op. Ligt er veel sneeuw, dan loo
pen zij zooveel mogelijk in het spoor van
den stier, die hun don weg wijst tot hij
moe wordt. Dan komt er een andere lei
der in zijn plaats; maar lang niet iedere
stier kan den weg banen en het spoor voor
de andere dieren treden, zeggen do Lap- j
pen. Op dio manier is hot duidelijk, dat
de kudde in één nacht niet zóó ver weg kan
komen, dat de wachters op lange sneeuw
schoenen ze to morgens niet zouden kunnen
inhalen, vooral als zij zich naar spoor en
wind richten. Gaat dat niet, dan helpt
hem zijn geoefend scherp gehoor, soodat
hij weldra ontdekt waar de dieren zijn. Zijn
doel is oen kring rondom de kudde te
trekken. Om ze bijeen te verzamelen en ze
naar een andere plaats te brengen, ge
bruikt hij do honden, die zonder bevel tot
„werken" hun baas op dc hielen volgen.
Een knappe hond let op iedere beweging
der kuddezoolang die gelijkmatig voort
loopt, doet de hond nietsmaar zoodra er
een onregelmatigheid is, is hij bij de hand.
Om den heelen troep te doen omkeeren,
moet aan den hond een bijzondere order
worden gegeven, dan holt hij vooruit en
vliegt, daarna de rendieren te gemoet, zoo
dat zij rechtsomkeert maken en de ge-
wenschte richting inslaan.
Heeft een rendierhoeder bij geval een
hond, die niet deugd, dan moet hij zelf
hondendienst dfoen, en dat kan hij, hoe on
gelooflijk het ook klinkt; hij kan de vluch
tende dieren inhalen en de kudde doen om
keeren, in één wooTd, alles, waartoe anders
cto hond gebruikt wordt Het kan hem ge
beuren, dat hij op die manier op één dag
mijlen loopt zonder een hap eten of eenige
rust, en als hij om de een of andere reden
de kudde to nachts niet alleen kan laten,
moet hij rich tevreden stellen met de rust,
die hij rich gunnen kan tusschen de etens
tijden van zijn dieren. Hij kan, tegen een
rots leunend, een paar uur slapen, tot de
kudde gaat loopen, of hij kon van takken,
als hij die kan krijgen, een eoort veldbed
maken cn daarop liggen met zijn pels over
het hoofd getrokken, als het zoo koud is,
dat hij zijn gezicht tegen bevriezen beschut
ten moet. Om rijn voeten daarvoor te be
waren, kan hij rich half ingraven in de
sneeuw cn zich zóó warm houden, terwiJT
hij slaapt, 't Is ook mogelijk, dat hij een
trouwen vriend heeft in zijn hond; die
houdt, als zijn baas rust neemt, diens voe
ten warm door er o>p te gaan liggen. Heeft
de herder tijd vuur aan te maken, dan doet
hij dat natuurlijk, doch om meer dan óón
reden kan hij dat genot maar zelden heb
ben. Soms vindt hij dichtbij geen brand
hout, of liet weer maakt vuur-aanleggen
onmogelijk, en meestal heeft hij geen tijd
zooveel hout bijeen te brengen, dat het zou
kunnen blijven branden. Zulk een nacht
zonder vuur in duisternis en eenzaamheid
kan lang vallentoch hoort men de Lap
pen nooit daarover spreken. Zij klagen
nooit, noch over kou, noch over honger.
Maar als dan eindelijk de wachter terug
keert in dc hut, na een half pf een heel
etmaal en langer zonder eten, bedient hij
zich goed van koffie en vleesch. Toch ziet
men een Lap nooit gulzig op hot eten aan
vallen. Al heeft hij nog zoo lang gevast,
hij bewaart ook onder die omstandigheden
zijn gelijkmatigheid, eet langzaam on stil,
en gedurende zijn maaltijd 's hij „heilig en
onaantastbaar." „Met rust- laten eten,'-'
vermaant de gastvrouw, als de een den an
der wil lastig vallen met vragen onder d«
maaltijdendie rust wordt een ieder g&
gund en voor zichzelf verlangd.
(Wordt vervolgd.)