UIT DE OMSTREKEN
WETENSCHAPPEN,
ەr daarbij op wijzende, dat cen-murroUetjoa altijd
tegen 6tukken van goed gehalte en karakter gin
gen. Onjuist acht .spr. het de subsidie to ver
binden aan de strekking van het stuk. Het gaat
oai de kunstwaarde. Het gevolg tal zijn, dat ge
subsidieerde gezelschappen alle stukken van hun
repertoir zullen houden, welke maatschappelijke
vraagstukken behandelen. Elk Jaar krijgt men
bij deze begrooting dan bovendien oen discus
sie .over de kunst. Tot de slechte consequenties
behoort ook, dat de vrijo gezelschappen tevens
amusementskunst zullen moeten geven, vrat raeei
hun dan weer zal verwijten. De subsidieering
komt aldus neer op overheidsbemoeiing -voor
een bepaalde richting. Men moet de kunst steu
nen, om haar vrijheid van ontwikkeling te ge
ven. Spr. eischt daarbij artistieke waarborgen.
Zijn conclusie is. dat het er om gaat de stuk
ken van bepaalde strekking weg te doezelen.
Spr. dient een motie in, onderteek end. door
leden van allo groepen der linkerzijde. De mo
tie luidt aldus:
„De Kamer, van oordeel, dat de verhelfing
der dramatische kunst mede door den steun van
de overhoid behoort te worden bevorderd; dat
deze steun alleen behoort afhankelijk te worden
gesteld van. de kunstwaarde der tooneelstukken,
niet echter van hun richting of strekking; gaat
over tot de orde van den dag."
De motie is medo. onderteekend door de hoe
ren Visser van IJzeudoorn, Treub, Rink en Van
Ravesteyn.
De heer SCHOUTEN (A.-R.) meent, dat de
strekking van het rapport der Staatscommissie
Is, geen steun te vcrleenen aan uit aesthetische
en ethische overwegingen inferieure kunst. De
hoofdvraag is nu of de opvatting der Staats
commissie tot het beoogde doel zal leiden.
Ten aanzien van deze hoofdvraag komt spr.
tot een ander antwoord dan de commissie en
de Minister.
Op bet verlangen en den smaak van bet pu
bliek wordt door deze subsidieering geen invloed
ten goede geoefend.
Men bevordert de dramatische kunst niet door
subsidie. maar door verbetering van de zeden
van het voik.
Voor beoordeelïng van aesthetische en etihL
scbe overwegingen is geen maatstaf te vinden.
De linkerzijde aanvaardt in haar motie niet
de ethische keuring: de consequentie daarvan
moet zijn, dat men ook geen aesthetische keu
ring moet verlangen. Dit is dan ook het stand
punt van den heer Heyermans. Dr. Rooyaards
•ohred eca'er, dat de heele commissie Heijer-
mars alleen het staan, omdat zij de subsidiee
ring van het tooneel niet weor voor oen lange
reefcs van jaren van de baan wilde schuiven,
omdat zq in het rapport zag een officieele er
kenning van de dramtische kunst en omdat de
leiders van het tooneel zich een andere taak
moeten stellen, dan zij, die Ln dag- en weekbla
den schrijven.
Er ligt in de cooclasie der commissie
c-pgesloten, dat men nu een -concessie doet,
md de subsidie te verkrijgen. Bg een vol
genden stap zal men trachten- de voorwaarde
van ]p keuring te doen vervallen.
Het doet spr. reeds huiveren, dat een'
lossing kan worden verkregen, als door de
oom missie bedoeld. Bij de keuze tusschen
sa. tidie met bf zonder "voorwaarden kiest
spr. natuurlijk het eerste. Vrgheidsopvattin-
gen als er ook in kunstenaarskringen heer-
Bchen wenscht spr. voor ons volk niet;
zb Jgken veel op bandeloosheid.
Op de vraag of de goede dramatische
kunst subsidie moet hebben, antwoordt spr.
nog steeds neen. Daarmede 13 niet gezegd,
dat deze kunst uit den booze wordt geacht.
Maar men komt hier op een terrein, waar
voetangels en klemmen liggen. Het oordeel
üev commissie is veel te optimistisch.
fntusschen wenscht spr. niet, dat de goede
diamatische kunst slachtoffer zal worden
van de inferieure dramatische kunst, maar
evenmin subsidieering, omdat deze tot taj
van moeïlökh'd n le'dt. De goede krachten
m ons volk moeten worden gemobiliseerd in
heb belang der dramatische kunst, en het
publiek moet meer steun verleenen. Zij. die
de dramatische kunst willen, moeten haar
ook zeil "betalen. Dit is hetzelfde standpunt
als door den heer Schaper aangenomen
fen aanzien van dé religie, bij de predikante-
tiaktementecu Dok voor onderwgs worden
gr»>ote sommen bijeen gebracht. Men zou
steun kunnen vragen voor een vereeniging
tot propaganda voor goede dramatische
kunst. Spr. zou daar onmiddellijk voor zijn.
i De VOORZITTER merkt op, dat nu een
viv>i- en een tegenstander aan het woord zijn
c-eveest. Spr. stelt daarom voor den spreek
tijd verder te beperken tot een kwartier.
Ee heer VAN WIJNBERGEN (R.-K.)
heeft bezwaar, voor zoover de spreker van
zrfn partij betreft
De VOORZITTER wijst er op, dat toch
niet alle zevea sprekers een half^uur kun
nen spreken. Er is nog meer te doen.
Eb heer VAN BERESTEYN (Y.-D.) heeft
eveneens practische bezwaren.
De VOORZITTER stelt nu voor, aan den
heer Van Wijnbergen nog een halfuur te
geven. Wanneer hiertegen bezwaren rij7.en,
wenscht spr. den spreektijd op 20 minuien te
stellen. Ook hiertegen zijn bezwaren. Spre
ker stelt dan voor heden tot halfzeven te
vergaderen.
Aldus wordt besloten-
De heer VAN DE LAAR (Chr. Soc. P.)
heeft op grond van zrjn beginsel ©noverko-
mtlrke bezwaren tegen 'sMinsters voor-iteL
fcpr. betoogt, dat het tooneel een gebied' is,
dat voor een Christen is afgesneden, door
heb karakter er van. Men kan n et zeggen
den reinen is alles rein, want wij zijn niet
liit en van daar het gevaar. Uitvoerig weidt
&pr. dan uit in een Christelijke beschou
wing over het tooneeL
Als er rumoer is, merkt de VOORZITTER
op, dat men de sprekers een halfuur wi'de
laten praten, maar daarom 'ook stil moet
zijn.
De heer VAN DE LAAR (Chr. Soc. P.)
vervolgt zgn rede en ontwikkelt nader zijn
bezwaren en beroept zich o. aop stukken,
die den zelfmoord verheerlijken en cl 3 echt
scheiding goedkeuren. Ook herinnert hij or
aan, dat „la muette de Portici" te Brussel
het 6ein gaf tot den Belgischen opstand.
Hieruit volgt, dat alle eischen niets be-
teekenen. Stond spr. op een andere wereld
beschouwing hij zou subsidieering zonder
voorwaarden verlangen. Maar op grond van
riji Christelijk beginsel i3 hij tegen subsi
dieeren, omdat de dramatische kuast ge
varen met zich breugt.
De heer VAN BERESTEYN (V.-D.) richt
zich eerst tegen den heer Schouten. Naar
epr.'s meening moet niet alleen op den vorm
der stokken, maar ook op den inhoud gelet
worden. In dat opzicht wjjkt spr. af van
het standpunt van den heer KI eerekoper.
Eenzelfde regel geldt immers ook voor ie
schilderkunst, nnen zal geen schilderden Kie
zen. waarvan men de 'voorstelling niet goed
vmdf, dit geldt voor spr. zoowel voor die
huiskamer, als voor een museum.
Voor den kantonrechter vraagt hij vrijheid
van opvatting, ook wanneer deze zich tegen
den Staat richt; mate het niet gemeen zjj.
Bg de beoogde subsidieregeling krggt
men ook een behoorlijk instituut voor de
beoordeeling van de dramatische kunst in
verband met de subsidievoorwaarden. Men
kan er een proef mede nemen. De motie-
Kleerekoper heeft voor spr. de strekking,
dat politieke stukken niet geweerd mogen
werden.
Wordt de motie verworpen, dan zal hg
niet tegen den post stemmen, mam: hij jcan
den Minister-verder niet steunen.
De heer VAN 'RAVESTEYN (Comm. P.)
Is zeer huiverig voor subsidies voor da
dramatische kunst van deze Regeering Spr.
wenscht vrijheid in elk opzicht. -
H13 treedt^ dan in een beschouwing over
de ontwikkeling van het drama hier te lande.
De proletarische klasse hesft noodig einde
lek in kennis te worden gesteld met het
groote werkelijke drama. Daarin alleen kan
het vinden de gevoelens van vei zet', aldus ge
dramatiseerd, dat zij beteekenis teb'oe voor
sgn eigen strgd. Het echte werkelg' e drama
is dat der burgerlijke klasse. Daardoor kan
de arbeidersklasse o.a. lecren om de gevoe
lens der heerschende klasse te krijgen. Dat
geldt eigenlijk nog meer voor het muziek
drama. In „Fidelio" van Beethoven hoort men
tjen strijd tegen de tyrannic, en in „Aïda*
vaD Verdi het nationalisme.
Mei de toelichting der mot'e-KIe?rek p^r
kan spr. zich niet vereenigen. Voor hem gel
den de motieven door hem hier genoemd,
waarom hij het geld wil accepteeren.
Dc voorwaarden van den M ni ter leggen
de dramatische kunst zulke nauwe banden
aan,, dat men eerder van worging dan van
steur, zou kunnen spreken.
De rechterzijde, zegt spr. verder, wil het
tooneel knevelen, en wanneer mannen als
dr. Royaards zich met de voorwaarden ver
eenigen, dan is dat, omdat zij op politiek
gebied zoo onnooael z£jn. Nadat de rechter
zijde zich jaren lang niet om de kunst
bekommerd heeft, is de liefde thans van die
zijde gekomen, bedenkel::k. Een compromis
is niet mogelijk; volkomeh vrijheid ;s noo-
dig. Maar als subsidies voor het tooneel
noodig worden geacht, dan aal spr. er voor
stemmen, mits onder de voorwaarden Ier
motie-Kleerekoper. Spr. wenscht geen nn-
deie dan uitsluitend artist'eke voo: waarden.
De heer VAN WIJNBERGEN (R.-K.) is
vóór steunverleening, en acht deze onder
bepaalde voorwaarden, van Staatswege ge-
TLotiveerd Intusschen praejud ceert dit ni?t
op den post, welke zal worden voorgesteld,
waarbij net aankomt op d© motiveering en
de voorwaarden, die dan gesteld zuilen
worden
Spr. gaat de verhouding der R.-K. Kerk
tol de kunst na. De subsidie moet worden
verleent aan kunst en niet aan alles, wat
zich al? zoodanig aan kond gt. Hrj gaat geheel
ac-coord met de voorwaard.-n der commissie.
Hg begrijpt, dat de heer Heyermans zich
er niet mede vereenigt. Waarborgen zijn
noodig. opdat alken aan kunat subsidie ge
geven werde. Dit is ook met het oog op
een. financieel© beperking gew&nscht.
Spr. zou de subsidie alleen wilien geven
voer bevordering van de opvoer'ng van be
paalde stokken van erkende hooge kunst
waarde eD waarvan de opvoering in het be
lang der volksverheffing moet worden
geacht.
De heer TER HALL (Neutr. P.) zal voor de
«ubwidie eteromen; al is hij het niet in allen
deelo eens met het rapport der Staatscommissie.
Hij wenscht echter alleen voorwaarden voor het
artistioke gehalte der stukken.
Spr. wijst er op, dat de memoriepost voor sub
sidie aan de Nat. Opera ex thans zonder pro
test is doorgegaan.
Do heer SCHOKKING (G.-H.) is het niet eens
met den heer De Savornin Lotman. Hij meent
overigens, dat het Christelijk beginsel zich niet
verzet tegen hetgeen waarachtige kunst is. De
vergelijking van den heer De Savornin Lohman,
van toon ee tiet en met predikanten en Kamerle
den was meer geestig dan juist
Spr. betwist niet, dat de overheid.met de kunst
te maken heeft, waaruit nog niet volgt, dat zij
de dramatische kunst heeft te steunen. Hij slaat
zeer sceptisch tegenover de verwachtingen van
den Minister. Hij spreekt verder in ongeveer
gelijken geest als de lieeren Schouten en Van
de Laar.
Naar aanleiding van de motie-Kleerekoper
zegt 6pr., dat er vaststaande schoonheidsbegin-
eelen zijn en wisselende religieuze beginselen.
Wat de heer Van Ravesteyn verlangde, is steun
voor opstandige drama's. Daarin ligt reeds een
waarschuwing. Ook om financieel© redenen heeft
spr. bezwaar tegen de subsidie; voor een behoor
lijken steun zijn groote bedragen noodig en deze
zijn niet beschikbaar.
De heer MARCHANT (V. D.) 6telt mede na
mens eenige andere leden sluiting van het de
bat voor.
Voordat de Kamer hierover beslist krijgt de
Minister volgens het reglement van orde het
woord.
De Minister van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen, de heer DE VISSER, herinnert
aan de critiek van personen, die hem principi
eel zeer na staan. Hierover uit hij verwonde
ring. De zaak is bij zijn optreden op zijn weg
geplaatst. Gevraagd werd hem benoeming van
een staatscommissie voor subsidieering van dra
matische kunst. Oppositie kwam daartegen in
het verslag niet; do oppositie togen do opera
subsidie hield daarmede niet verband; zij be
trof niet het principo. Er was bij de voorstem
mers althans een deel, dat eerst een principiee-
le beslissing wenschte, Aan de aanneming van
het desbetreffende amendement-Duymaer van
Twist verleden jaar kan men geen grond ont-
1 een en tegen dezen memoriepost
Verwondering wokt het verzet ook, omdat de
heereu Staalman en Sclieurer principieel niet
ziju tegen steun van Rijkswege aan de kun*L
In 1917 is eon post voorgesteld voor subsidie
aan de Tooneolschool en in do vergadoring was
de heer Duymaer van Twist aanwezig, toen do-
ze post z. h. et werd aangenomen. Verleent
men steun voor de opleiding van acteurs en ao-
rtico?, dan is er iets abnormaals ln, als men
vefdor aan do tooneelknnst steun wil onthou
den Spreker meende bot recht te hebben met
een memoriepost te komen.
Gisteren is bovendien ook zonder eonigo te
genspraak aangenomen de memoriepost 'voor
subsidie"* aan de Nat Opera; al ia dat oen the
oretische beslissing.
Er zijn voor. spr. nog twee redenen tot ver
wondering. In de Staatscommissie streefde hij
naar ©en onpartijdige samenstelling. Mannen
van beginsel hebban unaniem het rapport «a-
derteekend.
In allo ©tukken ln de Christelijke pers en
ook'in de debatten heeft spr. geen enkel woord
geboord vfn principieel verzet tégen steun ven
de kunst van Rijkswoge.
Toegegeven k. dat de dramatische kunst tot
<de kunst behoord: niemand bestrijdt dit princi
pieel en daarom zegt spr., dat zij tot zijn De
partement behoort.
De meest principieel© bestrijding van de »ub-
sidieering is van den heer Van de Laar geko
men.
Spr. beleegt, dat het Christendom zich niet
heeft te ïsoleeren van de maatschappij, het t*
een beginsel van cosmfcche beteeken is on beeft
zicb aan te passen aan alle omstandigheden en
allo ierreinen van hot maatschappelijk leven. De
Regoering heeft ook een roeping op dit gebied
der dramatische Vunst
Tegenover den heer Schouten ontkent spr. dat
er oen principieel onderscheid is tusscbcn dra
matische knwst en andere kunst
Als de Regeoring zich 'niets van do zaak aan
trekt. ie het waarschijnlijk, dat de excessen zul
len vermeerderen. Men moet uitgaan van, dit ge
loof, dal hetgeen men doet het kwaad zal ver
minderen. Deze redeneering geldt bijv ook voor
openbare lee**zalen en volksuniversiteiten. Nu
zegt de hear Schouten, dat onderscheid tusscbcn
goed en kwaad niet is aan te geven. Maar op
ander terrain is gebleken, dat eon toetssteen te
vinden is. Spr. verwijst naar onze wetgeving en
naar do vpeshare leeszalen.
Hiaona kor' spr. tot hel betoog van den heer
Rleorekcpcr Hij kan zich voorstellen, dat man-
Ten als Heyermans. vooral schrijvers vreezem,
dat hun gesel-rillen niet voldoende tot het volk
zullen doordringen, door Bubsidie-contröle. Maar
de Regeering moet zicb bij deze dingen altijd
stollen niet op bet standpunt van het ideaal,
ra. - op dat van het compromis.
De heer VAN DER MOLEN (A.-R.): Dat i«
verflauwing der grenzpn.
De MINISTER "wijst hem op diens ondertoe-
kening van het Bevredigingsrapport.
De beer KLEEREKOPER (S. D. A. P.): Maar
dat was vrijheid voor allen.
De MINISTER zegt. dat er voor den hoer
Hsvern-aas e.a vrijheid blijft. Bij de leeszaal-
■ubsidicering ts er een controlecommissie geko
men; ook bij do subsidieering van de volksuni
versiteiten. Niemand, hoezeer ook voor absolute
vrijheid, heeft zich daartegen verzet. Men vond
vertrouwen en waarborg in de voorwaarden en
in hen. die er bij betrokken zijn. Op gelijk stand
punt beeft spr. zich gesteld bij de subsidieering
der dramatische kunst. Binnenskamers beeft
men onomwonden zijn meening kunnen ventilee-
ren, evenals bij de Bevredigingscommiasie, daar
bij is men tot overeenstemming gekomen. Spr. la
vol vertrouwen.
Stemt men dezen post af, dan zal de dramati
sche kunst een vwkeerder richting uitgaan dan
bij aanvaarding èi 'van. Het is niet te misken
nen, dat een brèede stroom in ons volksleven
deze kunst zoekt; dat kan men niet keeren.
Maar wel wil fnr. naar zijn krachten pogen dien
stroom in een goede richting te leiden en ai te
leidon van slechte bioscopen, enz.
Een goede dramatische kunst zal een van da
honderden middelen zijn voor de geestelijke, in-
tellcctueeJe, religieuse cn ethische ontwikkeling
van ons volk (Teekenen van instemming).
De heer DUYMAER VAN TWIST (A.-R.)
vraagt het woord voor een persoonlijk feit, ovor
ministers uitleg van zijn stem.
Dc VOOR/'TÏTEK zegt, dat dit niet ala «en
persoonlijk feit ia te beschouwen.
De heer MARCHANT trekt zijn voorstel tot
idui'jng van het debat in en stelt voor den
spreektijd op 5 minuten te 6tellen.
Do VOORZITTER neemt het voorstel over.
De heer RUTGERS (A>R.) zegt, dat door
'b Ministers rede de discussie groober pro
porties gaan aannemen.
Het voorstel van den Voorzitter wordt
net 46 tegen 17 stemmen aangenomen.
De heer SCHETJRER (A.-R.) Lestrfidt den
Minister. De mensch moet zich aanpassen
aan he» Christendom en niet omgekeerd.
Het tooneel kan het volk niet verheffen.
De heer DUYMAER VAN TWIST (A.-R.)
betoogt tegenover den Minister, dat men
met voor ejken post stemming *an vragen.
Spr. is tegenstander van elk tooneaj» als in
strijd met de beginselen van Gods woord.
be heer KLEEREKOPER (S. D. A. P.)
repliceert. Hij is het eens met 's Ministers
vergelijking van do dramatische kunst met
openbare lees2alen en volksuniversiteiten.
By verwerping der motie zal hij tegen
den post stemmen.
De heer SCHOUTEN (A.-R.) repliceert.
HJj zegt, dat men voor subsidie aan <to
Tccneelschool kan zjjn. sonder voor subsidie
aan het tooneel te zqn.
De heer SCHAPER (S. D. A. P.l zogt,
irede namens een aantal politieke vrienden,
verwerping der motie ze-er te zullen betreu
ren. Maar de post beteekent reeds een Step
in de goede richting en laat ds moge'ljklieiü
voor lateren on voorwaar del ijken steun in
de toekomst. Men is nu op den goeden wvjg.
(Geroep rechts tot den Minister: Trekt doi
poet nu mnax in I) Met 's Ministers mofci-
veermg kan spr. zich niét geheel verosaigen.
Do heer TROELSTRA (S. D. A. If)
namens andere politieke vrienden spreicinil,
verklaart, dat zij bij verwerping der nntae
tegen den post zullen stemmen. De^e subei-
dieering zal de dramatische kunst benad***-
Jen. De post bedoelt een reactionairen In
vloed te oefenen op de ontwikkeling v*n
het tooneeL Spr. wacht piet de subsidie tot
bet oogenblik, waarbjj z{j onvoorwaardelijk
kan worden verleend.
De heer VAN DE LAAR' (Ohr -Soc. P.)
repliceert daarna de heer VAN WbNSER-
GEN (R -K.).Laatstgenoemde vraagt den
Minister of deze den poet zal liandhavea
bü aanneming der motie.
'De beer DE GEER (C.-H.) óiofiveart Bjjn
stem tegen den memoriepo6t. Thorbecke tou
meer dan ooit reden hebben om te zegg m:
kunst, althans dramatische kunst, i3 ge.n
Regeeringszaak; al zeide hij lat m aouer
verhand. De Regeering zou ie 'uitvoering
voor onoplosbare puzzles komen te staan,
welke nu aan deze, uan aan gene r£dj aan
stort geven. Spr. b niet tegQn drama t'-vhe
kanet; hjj heeft er herhaaldelijk van ge an
ten, maar de overheid moet zich nkit In
mceilheden steken. Spr. herinnert aan de
moeilijkheden van de burgemee^terlijbo too-
neelcensuur. Hg waardeert de bedoeling
van den Minister, van de Staats.?ommissi?
en van hen. die den Minister steunen, maar
men zal het beoogde doel niet bereik au.
De MINISTER licht nader toe hetgeen
hij zeide over zijn opvatting van het Chris
tendom. Het beginsel moet zgn invloed op
allerlei omstandigheden doen geldea. Gok
zijn houding tegenover de heeren Duyaia^r
van Twist c.s. verdedigt hij. Men had moeten
spreken, toen bij de toonoelschoolsubsicfie
voor het eerst het beginsel aan de orde
kwam
Spr. meent ook als Christelijk minister
ejjn plicht te hebben gedaan.
Br, aanneming der motie zal spr. onmid
dellijk den memoriepost terugnemen, ook
dien voor de Nat. Opera-
De moMe-KLEEREKOPER (als subsidie
voorwaarde alleen de kunstwaarde) wordt
mei 35 tegen 27 stemmen verworp?n (rechts
tegen links, met uitzondering van -Ie beeren
Staalman (Midden P.) en Lely (U.-L.), die
teger. stemden. (Toen rechts eeoig3 leden
wegliepen, blijkbaar om de motie te doen
aannemen, waardoor de memoriepost zou
worden ingetrokken, werd hiertegen van
links geprotesteerd).
De memoriepost voor subsidieering van de
dramatische kunst komt in stemming; er
worden uitgebracht 33 stemmen voor en 33
tegen de motie, zoodat de stemmen staken,
[n een volgende vergadering zal opnieuw ge-
6tema worden.
Tegen stemden de anti-revolutionnairen
en de christ.-hist.: de communisten, en óe
heeren Kooien, Albarda, Sannee, Kolkman,
Troelstra. Gerhard, Van Vnuren, Bomans,
A. P. Staalman, v. Zadelhotf, v. d. I/iar,
Reymer, Kleerekoper, v. d. Waerden, v. d.
Bilt en- Rugge.
Do verdere artikelen der begrooting wor
den z h. st. aangenomen.
Hierna volgt eenig debat naar aanleiding
van een voorstel-Dresselhuys (V.-L.) om
thans niet de wijziging van H. 0.- en M. 0.-
wet te behandelen, maar eerst de andere
begrootmgsstukken af te doen.
De VOORZITTER wenscht te besluiten,
dat de behandeling van deze ontwerpen in
anderhalven dag zal gereed zijn. Hiertegen
hebban de beeren VAN DER WAERDEN
(S. D. A- P.) en OTTO (U.-L.) bezwaar. Zg
wenschen een behoorlijke behandeling.
De VOORZITTER stelt voor bö deze
onderwijswetten geen algemeen? bescnouwin-
gen te houden.
Het voorstel wordt met 32 tegen 33 stem
men verworpen.
Het voorstel-DRESSELHUYS wordt met
87 tegen 25 etemmen verworpen.
De VOORZITTER Tyijft vertrouwen op
spoedige afdoening der onderwgsontwe^pen.
EesloteD wordt de stemming over den me-
mcriepcet voor subsidteering van de ara-
matische kunst, Woensdag a.s. bij den san-
vang der vergadering te houden.
De vergadering wordt verdaagd tot Dins
dag a.s. te één uur.
SASSENHEIM.
Gemeenteraad.
(Vervolg.)
Toen de Raad weer bijeenkwam, W33 het
eerst aan de orde: de Gasbegrooting.
De heer Van der Geest zou gaarne sien,
nu er een aardig voordeelig saldo is, dat
de gasprjjs werd verlaagd.
De Voorzitter gaf tot antwoord, ebt eerst
eer accountantsonderzoek moet paate heb
ben. Blijkt dan, dat de prijs kan worden
verlaagd, dan is er niets tegen.
Op verzoek van den heer Van Zonneveld
zat net verschil tusschen de gewone en de
muntmeters worden teruggebracht op J/»
cent. Hierna werd de Gasbegrooting goed
gekeurd en was die van het Grondbedrijf
aan de orde.
De heer Van Zonneveld stalde de vraag,
wanneer B. en W. wilden beginnen met den
tv: eed en weg van Menneweg naar Kerkban.
De heer Warnaar antwoordde hierop.' dat
zulks voorloopig nog niet mogelijk is. Er
zgn te groote kosten aan verbonden en er
komt toch een verbindingsweg, waarlangs
gelegenheid zal z^jn om huizen te houwen,
ovendien komt er in de Overplaats ook
bouwgrond beschikbaar.
De begrooting voor het Grondbedrijf werd
hierna goedgekeurd.
Het voornaamste en wel de Gemeente-
begrooting was nu aan de beurt.
De algemeene beschouwiDg n werden ge
opend door den heer Van Zonneveld, die rijn
volle instemming kon betuigen met het be
leid van B. en W., waarna hij enkele zaken
naar voren bracht, te weten: het gebed in
den Raad, Zondagsrust, drinkwatervoorzie
ning, electrificatie en havenwerken.
Dat de heer Van Zonneveld sou komen
met de twee eerste punten, was te verwach
ten. Maai- hier liggen voetangels en klem
men. Immers, de Raad bestaat uit Roorasch-
Katholieken, Anti-Rev lut on i en, Christ-
E.'stcrischen en een Vrijz.-Democraat. Nog
al heterogeen. Om- daarvoor een gebed te
formuleeren, dat allen bevrec^^'
gemakkelijk, wat dan ook de Katholieken
beaamden. D«e heer Speelman wees op Am
sterdam, waar het gebed in den Raad is
afgeschaft, omdat verreweg de meerderheid
het als een formulier beschouwt en er
waarde aaa- hecht.
De beeren Van Zonneveld en Lakkerkerker
waren van meening, dat zeer wel een
kan worden geformuleerd, dat allen bevre
digt De Voorzitter deelde ook deze mea
ning en beloofde de volgende vergadering
te komen met een gebed, waarover dan d&
Raad zijn oordeel kan uitspreken.
De heer' Roest kwam o. i. met een uit
stekend bemiddelingsvoorstel. Hij wilde, v<5dr
het begin der vergadering, de leden, di*
daaraanbehoefte gevoel Ien, in 'de gelegen
heid 6tellen, voor zichzelf een gebed uit
spreken. Na nog een korte b?sprek'ng werd
nr.e^ het voorstel van den Voorzitter ge
noegen genomen.
Over het uitoefenen van sport op Zondag
waren de meeningen natuurlijk ook verschil
lend. Zoo zien de, R.-K. daarin n& den
Dienst geen bezwaar. Uit de toelichting
door den heer Van Zonneveld bleek, dat hg
bedoelde/ dat de gemeente voor dat do2!
geen terrein mocht geven.
Wat de Zondagsrust betreft, merkte de
heer Warnaar op, dat er reeds een wets
voorstel hierover bij den Raad van State is.
Ook gaf de wethouder inlichtingen om
trent de havenwerken.
B. en W. hebben reeds iets gedaan.
Op de begrooting is een post uitgetrokken
voor uitdieping der Sassenheimsc! e vaart.
Het Dagelgksch Bestuur is van p in die
som daar ook werkelgk voor te besteden
en ze willen goa ne voor verbetering van
dat vaarwater elk jaar een som uittrekken.
Omtrent de havenwerken aan ..De Oude
Post" was hg minder optimistisch. Dat toch
zou zooveel geld kosten, dat men daarover
in dc- naaste toekomst niet kon denken.
Volgens het oordeel van den Voorzitter
zal de drinkwater voorziening waorschgnlgk
door het Rgk worden ter hand genomen.
Is dat aiet het geval en wordt het de
gemeenten overgelaten, dan zijn B ?n W.
toch van plan de verlichting den voor
rang te geven.
Bij de artikelsgewijze betr. n Mi g wer
den de present egelden van de Raad steden
gebracht van 2 g'd. op 6 gid. per ztting
eD werden de aoterissen van de wet houd ér
getracht op f40U. Ook da commissiever
gaderingen zullen worden vergoed rd wel
met f 2 per zitting.
Bg het punt: onderhoud gebouw?n a* de
l.eer Speelman een artikel voor, geschreven
door het Kamerlid den heer Marchant. wrar-
io den gemeenten sterk op het hart wordt
gedrukt, vooral de ziuighed te betrachten.
In verband hiermeae wille sprekrr allöï.
uitgaven toestaan, die uiterst noodzakelijk
"verbeteringen beoogen.
De heer Warnaar antwoordde hierop, dat
er dit jaar zeer veel is besnoe;d, doch met
het "onderhond der gebouwen heeft men a!
een paar jaar de hand gelicht en vrat nu
is voorgesteld moet gebeuren.
Bg het punt: verlichting en verwarming
was ajweer bet thema: bezuin gen.
Op aandringen van verschillende .eiec
zal de toegang tot de Nieuwe Haven, btf
de z.g. Kazerne, voorloopig niet worden
verbreed.
Daar (ie ontvangsten g en aanieiüng ga
ven tot nadere be preking.n. was de be
handeling der begrooting afgclnopm.
werd met algemeene stemmen goslgekenrd.
Nog een belangrg^ punt: d^ Te Tinger-
laan.
Do Voorzitter deelde mede. dat d:- ond'?ri
bandelingen nog gaande zgn en dat EL en
W. hebben geconfereerd met het Dag. D>
6tuur van Voorhout.
Het voorstel van R en W. is nu: de Tey-
lingerlaan onder Voorlout zal komen aan
Voorbout; Sasenhelm geeft f1000 tubsi-
die en krggt het gt heele onderhoud van
de brug bg de ruïne van Teyl.ng n. Onze
gemeente zal absoluut niet ve der gaan,
zocdat het dus van Voorhout zal afhangen
of de zaak kan worden afgewikkeld.
De Raad ging met B. en W. accoorcL
Kcmt deze transactie tot stand, dan ver-
dwgiri de hatelijke to! en ook het ge'e huisje
op den hoek der Teylingerla&n.
Bg de rondvraag vroeg de heer Van oer
Geest of het niet mogelijk zou z:jn, don
parkwachter van den Zondagsdienst te ont
slaan.
De Voorzitter antwoordde, dat hierdoor
de dienst van de politie zou worden ver
zwaard. Bovendien voerde de hoer Warciaj:
nog aam dat juist Zondags toezi 'ht noodig
is. Wanneer eenmaal de parkwachter m de
nieuwe woning zrjn intrsk heeft genomen,
zal worden 'overwogen hoe de zaak kan ge
schikt worden.
De heer Van Zonneveld vestigde nogmaals
de aandacht van 3. en W. op het gevaarlijke
voor kinderen ^.van het uiterst einde Zuider
straat. B en W. zullen de zaak tor plaatse
onderzoeken. Ook zag de heer Van Zonne
veld gaarne, dat de lantaarn in de Oude PosV
straat wordt ontstoken. De toestand is daar
onhoudbaar. De lantaarn zal in 't vervolg
branden.
Hetzelfde Raadslid was de. tolk van ver
schillende huismoeders, die klaagden ov^r te
volle vuilnisbakken.
De Voorzitter wilde overwegen of een
lieer meer vuil kan worden opgehaald ia den
winter. Maar t is zoo verbazend duur.
Niets meer aan de orde, sloot de voor
zitter deze bg uitstek lange vergadering.
Prijsvragen Teylers Genootschap.
Op de prijsvraag van directeuren van
Teylers Stichting te Haarlem: „Het ge
nootschap verlangt een verhandeling oveï
het vraagstuk van de absoluutheid van het
Christendom in het licht van de heden-
daagsche godsdienstwetenschap" zgn twee
antwoorden ingekomen. Geen van beide
komt voor bekroning in aanmerking.
Als nieuwe prijsvraag is uitgeschreven
ter beantwoording vóór 1 Januari 1922.
„Een oordeelkundige beschrijving van de
onderscheiden© geestelijke etroouringefi
den kring van net Protestantisme in Ne
derland sedert het begin der 19de eauw.
