en ZWARTE PIET,
vet Rund- en Lamsvleesch
Neemt vooral Attentie Prijscourant
VETTE LAMSL/iPPEN f075.
st.NICOLAAS
1 n/crfAcófojt -jCe urn I
/um -ttuA/o
I müu PIANO koop bfj
KUNST EN LETTEREN.
INGEZONDEN.
Telefoon Intercommunaal 1202.
Haarlemmerstraat 238, hoek Pelikaanstraat.
U KUNT DOEBEOOF 640i
Koopt 8EEI opgeknapte
2de hands Schrijfmachine.
The American Office Suplly Co., Lange IVSare 36
COR. A. MULDER, v.h. L. VALK,
Motordienst Leiden-Hillegom-Haarlem,
genoeg; zij zwaait bovendien eel te ge
makkelijk om en dat beleid keurt bij af.
De heer VAN DE LAA(Christ.-Soc
wijst af bet verwijt van anti-papisme, maar
bij blijft volhouden, dat do Katholieken
niet'tot groote sociale daden in staat ziju.
Spr. verdedigt zijn sociale beginselen en
zegt voor alle ontwerpen en amendemen
ten, die in zijn geest zijn, te stemmen, van
welken kant zij ook komen.
De heer VISSER VAN IJZENDOOLIN
(V. L.) betoogt, dat de ministerieel© ver
antwoord elijkheid medebrengt, dat de Ka
mers de Ministers kunnen vragen naar het-
"geeh zij voornemens zijn te doen en dat zij
critiek op die voornemens kunnen uitoefe
nen. Hij handhaaft dus zijn opvatting, dat
de Kamer het recht beeft een wijziging van
bet verdrag van 1839 te beoordeelen vóór
zij tot stand komt.
De belastingkwesties laat spr. rusten om
dat die tocb weer terugkomen bij do belas
ting ontwerpen.
De becijfering, die minister Van pijn in
1917 heeft gegeven en waarop de Minister
zich gisteren beriep, acht spr. niet zoo'n
schitterend stelsel. Deze methode heeft tot
gevolg, dat alle fouten, die gemaakt wer
den, zich ophoopen in het totaal der crisis-
uitgaven. Zij geeft geen enkele proef op de
som. Noodig is een afzonderlijke boekhou-
"ding van alle crisisuitgaven en dan alleen
zijn verrassingen uitgesloten als bijv. met
de fabriek voor varkensvoeder bet- geval is
geweest. Hij geeft den Minister van Finan
ciën in overweging, om nu eens een behoor
lijke uiteenzetting van de crisisuitgaven te
geven, waarop ook de misère eens zal voor
komen.
De heer TROELSTRA (S. D. A. P.) haalt
aan boe hij door verschillende leden voor
„lijk1' wordt gehouden. Echter is hij nog
zeer levend. De positie, die hij in het Par
lement- bekleedt, ontleent hij niet aan de
kracht van het doel van het volk, dat hij
achter zich heeft. Dat deel is een vierde deel
van het volk.
Gevraagd is hoe hij staat tegenover de
revolutie. Het woord, dat men wenscht. te
hooren, kan en zal hij niet spreken. Aan
dien wensoh is reeds voldaan. Sedert Maart
heeft hij zijn standpunt in „De socialisti- j
sche Gids" uitvoerig uiteengezet. Die arti
kelen worden vrijwel doodgezwegen. Het
schijnt de bedoeling, dat men sprekers po
sitie wil ondermijnen, door het Noveraber-
deba-t voort te zetten. Zou het zoo'n geluk
zijn voor het Nede-rlandsche volk als die
toeleg gelukte?
Hij bestrijdt daarna den heer Marchant-,
wiens houding dubbelslachtig is. Hij valt
de socialisten fel aan en tracht hen tevens
tot samenwerking te bewegen.
Vervolgens geeft hij zijn standpunt tegen
over de Regeering en de partijen aan. Hij
heeft zijn plaats in zijn eigen groep weer in
genomen. Dat innemen heeft zijn bepaalde
consequenties. Het brengt mede, dat hij de
verantwoordelijkheid heeft aanvaard, die
de eenheid van zijn partij boven alles stelt.
Dat is spr. zich bewust en hij gevoelt zich
volkomen gerust. Spr. verwijst naar de
eenheidsmotie, die zijn opvatting weer
geeft.
De heer KETELAAR (V. D.): Gij wacht
uw kans dus maar af.
De heer TROELSTRA (S. D. A. P.):
Gij kunt - met struisvogelpolitiek toch de
toekomst niet ingaan.
De heer RUTGERS (A.-R.): Vandaar de
burgerwachten.
De heer TROELSTRA (S. D. A. P.)
zegt niet mee te doen aan sabotage van het
Parlement, gelijk de groep-Wijnkoop.
Ten slotte verdedigt hij de opvatting, dat-
de kwestie van den Volkenbond moet wor
den behandeld vóór de Belgische kwestie,
omdat deze daarmede verband houdt.
Do heer SOHOUTEN (A.-R.) zegt, (kt
hij allerlei vragen heeft gesteld over de
socialisatie, waarop hij geen antwoord
kreeg. Zijn rede bedoelde niet te zijn een
op hoogen toon uitgesproken filippica te
gen de socialisatie, maar wel een vraag om
inlichtingen, die hem echter niet gegeven
zijn'.
De heer MARCHANT (V. D.) vangt aan
met een bestrijding van den lieer Van Wijn
bergen.
In zake liet sluiten van een verdrag laat
hij aan het t-actisch beleid van de Regeering
de regeling over, mits zij overwege of zij do
Kamer niet zal raadplegen vóór zij een be
langrijke beslissing neemt.
Vervolgens komt hij nog eens op tegen
den heer Troelstra, tegenover wien hij het
doel der vrijzinnig-democraten uiteenzet.
Hij verwijt den heer Troelstra, dat hij niet
duidelijk en dat het volk niet weet waar
het met hem aan toe is. Dat nu acht spr.
het. gevaarlijke in de leiding van den heer
Ti'oelst-ra.
Ten slotte verdedigt hij zijn gewijzigde
motie.
De vergadering wordt verdaagd tot
's avonds.
Avondvergadering.
Begrootiug Bnitenlnudsche Zaken.
De algemeene beschouwingen worden ge
opend over de begroeting van Buitenland
sche Zfcken voor 1990.
De heer DE MURALT :U.-L.) verklaart
voornemens to zijn morgen geen motie in
te dienen ter zake van "s Ministers ver
klaring met betrekking tot de onderhan
delingen te Parijs. H\i had ge wenscht, dat
het- avant-projet van liet tract-aat in co-
mitó-generaal vooraf aan de Kamer. De
leden der commissie om contact te bren
gen tusschen den Minister en de Kamer be
schouwt spr, niet als zijn vertrouwensman
nen, bijv den heer Troelstra. Een groo-
ter fout is voorts dat- verschillende leiders
van fract-iën in hun fractie medcdeeliDgen
doen omtrent het in de commissie bespro
kene. Spr. zou willen, dat al wat de com
missieleden vernemen, ook mag wordien
medegedeeld aan hun fracltiegenooteoi.
Thans hoort de eene fractie wat de andere
niet hoort. Hij brengt voorts de kwestie
o'er loodsen te Vlissingen ter sprake. Na
mens vele Nederlandscho loodben protes
teert hij er tegen, dat de Belgen dit trae-
taat van 1843 niet loyaal nakomen
De lieer DI2 JONG (S. D. A. P.) komt op
tegen do bewering van den heer De Mu-
ralt betreffende d© commissie van de bui
tenlandsche aangelegenheden Van mede-
deelingen omtrent 't- verhandelde in die com
missie aan zijn fractie heeft hij nooit iets
gehoord. Spr. zou voorts wenschen dat een
afzonderlijke voorafgaand/© juiteenzebting
van het Departement van Buitenlandsche
Zaken uitging ter medcdeeling van het
standpunt der Regeering ter zake van een
Volkenbond, gelijk de Zwitsersche Regee
ring dit heeft gedaan. Hij meent, dat het
meer diau tijd wordt dat de Regeering maat
regelen neemt om contact te krijgen met
de Russische Regeering.
De heer v. d. BILT (R.-R.), dien Minis
ter dank zeggende voor zijn optreden te
genover do annexatieplannen van België,
zóu wenschen iemand aan de legatie te ver
binden die zich op de hoogte stelt van het
geschrevene in do pers van het land om
onmidellijk onjuiste of tendentieuze be
richten tegen te spreken.
De heer TROELSTRA (S D. A. P.) zegt
dat uit de mededeeling van den heer De
Muralt zou kunnen worden afgeleid dat hij
niet de noodi^e geheimhouding heeft be
tracht omtrent onderhandelingen in de
commissie voor de buitenlandsche aangele
genheden. Spr. heeft nimmer eenige mede
deeling uit do commissie in zijn fractie
gedaan.
De heer DE MURALT verklaart, dat er
een misverstand was, hetwelk in een zoo
even door hem met den heer Troelstra ge-
houdeu particulier gesprek is opgeheven.
Hij erkent do juistheid van het- door den
beer Troelstra verkaarde.
De heer BONGAERTS (R -K.) vraagt
of er niet een internationale regeling te
treffen is, waardoor België financiëel bij
draagt in de kosten van do maatregelen
betreffende scheepvaartverbindingen in
Limburg, de bestemming en de verdeling
van het tc Maastricht aan de Maas afge
tapte water en den afvoer van liet bevloei-
ingswatev; en of liet niot mogelijk is, d'at
Nederland proeentsge wijze een grooter
deel van het afgetapte water ontvangt,
vooral waar straks de Teelgronden in ex
ploitatie moeten worden gebracht.
Naar aanleiding van nog eenige opmer
kingen van den heer BEUMER (A. R.))
over do commissie voor de buitenlandsche
aangelegcnheden, verklaart dc VOORZIT
TER, als voozitter van die commissie uit-
drukkelijk, dat alle leden' der commissie
zich uitdrukkelijk verbonden hebben ge
heimhouding te bewaren omtrent zaken,
waaromtrent hun in.de commissie geheim
houding is opgelegd. Hij neemt aan, dat
zij zich aan die verplichting gehtluden heb
ben.
De heer MARCHANT (V. D.) vraagt, of
het, nu de oorog voorbij is, geen tijd! is om
weer als voorheen het reizen van hier naar
het buitenland en van het buitenland naar
hier gemakkelijk te maken.
De heer DRESSELHUYS (V. L.) legt ge
tuigenis af van zijn sympathie van arbeid
van den Minister tei* voorlichting van het
buitenland op staatkundig en economisch
gebied.
Dc heer SCHOKKING (C.-H.) sluit zich
hierbij aan.
De- heer KRUYT (C. S.) sluit zich aan hij
het gesprokene van den heer Marchant. De
Regeering lijdt nog te veel aan revolutie-
vrees.
De MINISTER VAN BUITENLAND
SCHE ZAKEN verklaart niet te willen
praejudicieeren op het bij de Algemeen©
Beschouwingen besprokene inzake do revi
sie der traotaten te Parijs en hij gaat ook
niet in op het gezegde van dei\ heer De
Muralt inzake publicatie van 't- besprokene
in de commissie over de buitenlandsche
aangelegenheden. De quaestie van het
loodswezen op de Schelde heeft de zeer ern
stige aandacht van de onderhandelaars te
Parijs. Als de revisie .van tract-aten van
1839 daartoe aanleiding geeft wil spr. wel
verband leggen tusschen die revisie en den i
Volkenbond bij de orde van behandeling
van beide vraagstukken. Er hebben zich
geen feiten voorgedaan die de Regeering
aanleiding kunnen geven ten aanzien van
do Sovjetrepubliek van standpunt te ver
anderen. De punten door den heer Bon-
gaert aangevoerd komen te Parijs ter
sprake. Wat betreft hetgeen de heer Mar
chant vroeg, alle vreemdelingen toelaten
zou tot een te grooten invloed leiden. Spr.
zal overwegen in hoever de paspoorten
regie kan worden gewijzigd. Het is moeilijk
de Nederlandsche waarheid in de pers van
,'t buitenland ingang te doen krijgen.
Na repliek, dupliek en tripliek worden
de algemeene beschouwingen gesloten.
Bij do artikelen komt de heer De Mu
ralt op tegen de handhaving van den post
van het tijdelijk gezantschap bij den Paus.
Hij wil om ons niet onwellevend te doen
zijn tegenover den Paus geen stemming
vragen over den post, maar verzoekt de
Regeering bij een volgende begrooting
dezen posfc in te trekken en te komen met
een vast gezantschap. Wordt daarvoor een j
afzonderlijk wetsvoorstel ingediend dan
zal spr de zaak objectief bekijken en niet
uit antipapisme zich daartegen verklaren.
Do heer SGHOKKING (C. H.) meent dat
intrekking van den post, voor welker hand
having ook hij geen reden meer ziet, niet
onwellevend waro tegenover de Katholie
ken.
Do heer LOEFF (R.-K.) acht den toe
stand nog niet ingetreden waardoor dit tij
delijk gezantschap zou moeten vervallen.
Overigens wil ook spr. een vast gezant
schap zoodra de toestand verdwenen is die
aanleiding gaf tot dit tijdelijk gezantschap.
De MINISTER wijst er o.a. op dat er
nog geen vrede in werking getreden is.
De post wordt goedgekeurd.
Bij het volgend artikel vraagt de heer
DE JONGE, met betrekking tot het pas
visum voor luitenant Vogel, of het consu
lAat-generaal te Berlijn wel in vertrouwde
handen is.
Do heer KRUYT (O. S.) wijst op de con
sideratie hier te lande betoond tegenover
een erkenden moordenaar.
De MINISTER zegt dat hij er naar ge
streefd heeft om in dezen achter de waar
heid te komen. De te dezer zake ingestelde
commissie heeft van alle gegevens gebruik
gemaakt tegen den goïncriniineerden 'per
soon, die aanwezig waren op het Departe
ment-.
De heer VAN RAPPAR-D (V. L.) be
treurt dat bij de benoeming van handels-
att-achësf of landbouw-consul enten geen
overleg wordt gepleegd met de Nederland
sche handelskamer uit het Landbouw-
comité.
Do MINISTER zal deze quaestie met zijn
ambtgenoot van Landbouw bespreken.
De heer RÜTGERS (A.-R.) dringt aan
op een behoorlijke subsidie voor de Neder
landsche Christelijke school to Brussel.
De MINISTER zegt dat men zioh op het
Departement bewust is van den toestand
der school.
De heer VAN RAPPARD dringt aan op
vestiging van een laaidbouw-consulent te
Parijs als dó daar vertoevende consulent
weer na-ar Londen wordt teruggeplaatst.
Do MINISTER zegt dat deze zaak staat
ter beoord'eeldng van het Departement van
Landbouw.
De begrooting wordt aangenomen zh.s.
nadat do heer KRUYT heëft verklaard na
mens do revolutionnaire club geacht te wil
len te hebben tegen gestemd.
Daarna wordt de vergadering verdaagd
tot Vrijdag.
TEEKEN- EN SCHILDERWERK.
VAN M. ADAMSE.
BOVENZAAL LEIDSCH DAGBLAD.
II.
Na mijn inleiding van gisteren wil ik u
thans iets meedeeien over de werkwijze van
dezen sympathieken kunstenaar. Waardeeren
we bij anderen vaak het juiste spontane der
studie naar het leven, het weergeven der
karakteristiek van het vluchtige moment, bij
Adamse zal zulks uit den aard zijner kunst
het geval kunnen zijn. We voelen bijna als
vanzelf sprekend, dat een, altjjd ietwat op
naaslig werken aandringend, model hem in
zjjn uitingswijze zou hinderen, hem zou af
leiden en onrustig maken.
Do teekeningen van Adamse ontstaan,
voor zoover ze geen oefening zjjn cm de
materie te leeren beheerschen, buiten het
model om. Geen zijner figuren vertoont
dan ook dat strakke afwezige van een model
dat met veel inspanning nog poseert. Ze
ontstaan in de eenzame rust vau het atelier,
lnrgzaam, in een sfeer van aandachtige
lieldevolle overgave; dan is hij de peinzer,
de tobber, de staker; dan is hrj de.Prediker,
die uitgaat tot verstilling der smart, dan
is lij) de hovenier in eigen ziel.
Om iets van zichzelf te geven, zal hij niet
bp voorkeur naar het landschap grijpen,
zelfs ook niet naar het stilleven. De mensch
zelf moet hij hebben, de woelige, de won-
dei-li.ke de mensch in heel zijn mensche-
[pkneio En van het figuur trekt hem dan
bpzonder de kop aan met zijn gelaatsexpres
sie en zijn oogen. Deze teekenaar moet zoo
langzamerhand al heel wat naar model ge
werkt hebben, want zoo'n kop kent hij- door
en door, het modelé is uitstekend begrepen.
Beven het weergeven der materie staande
kan bi) zoo'n kopstudie ten dienste stellen
van innerlijk ervaren. In al zijn teekeningen
is dit dan ook het best verzorgde deel,
hier ligt zijn eigenlijke kracht.
Ik wou dat het u aan deze teekeningen
duidelijk kon worden, dat het beheerschen j
der materie op zich zelve- niets is, indien
er aan ontbreekt dat levende sprankelende
der emotie van den kunstenaar.
- „In droom", No. 2, is een der oudere
stukken en tevens de laatste uit een serie
in dezen geest. Wat tijd betreft (1915)
No. 3 zich hierbij wel aansluiten.
Hier is een vooruitgrijpen, een verdw
willen gaan dau hij toen nog bij machte vras.
Het gevaarlijke daarvan heeft hij zelf ingj
zien en hjj is begonnen met nieuwen ijver
zich te werpen op de materie om haar te
leeren beheerschen. Er volgt een tijd va®
Da.wre?ette__studie, van veel werken naar
modellen. Hrj voelt dat hij meer in pijn inara
moet hebben voor hij zi'oh kan wagen eigt®
voeien naar behoeven weer te geven. U zult
dan koeler studies vinden, zuiver bekeken
voor materiaaluitdvukking, vooral de l;o®
vindt groote zorg. Uit dezen tijd moeten zijn'
de uitstekende teekeningen van de zwoe
gers (21), de stakers (9), de krijgsgevangen
(20), de vriendinnen (15). de gave, met zoo-
zooveel liefde bekeken stillevens in olieverf
(28 tot en met 34); dan de zoo verzorgds
teekeningen als strafzitten (4), de zieke pop;
(5) eu het al meer gevoelde verborgeu leed
(12); totdat hjj zich moet uitspreken iu wer
ken ais de Prediker (7), de Rechtvaardig
(6), de Volksleider (10), Berusting (1) e®
de Eenzamen (25).
Schooner dan in No. 2 kan hij zich nu
geven; èn zjjn werk èn zjjn denken is veel
rijper geworden.
- Adamse heeft een uitstekend gevoel voor
voVrverhouding eti in zijn stillevens en het
groote doek (25) weet hij een fjjne kleur-
tegelstelling te geven. Mm.
Het Hotatad-Tooneel.
Naai- verluidt, zou de directeur van het
Hofstad-tooneel, de heer Van der Lugt Mei-
sert zich hebben teruggetrokken uit de
combinatie van het Hofstad-tooneel en het
Schouw-tooneel, hetgeen in verband bou staan
met den heer Van der Lugt Melsert in Don
Haag gedane aanbiedingen.
Zekerheid ontbreekt evenwel.
(Buiten verantwoordelijkheid der: Redactie)
Nederlandsche Kinderen.
Mijnheer de Redacteur.
„Deutsche Kinder und Keih Ende".
Dat gezegde kwam mij in de gedachten
bij het lezen van de herhaalde reclames
door geheel Nederland, nu al zooveel jaren
lang, gemaakt.
Zou het nu ook niet eens tijd worden, om
opnieuw aan onze Nederlandsche kinderen
te gaan denken?
Of zijn er soms in Nederland in 't geheel
geen kinderen die melk, eieren, ruet,
warmte en meer kleeding noodig hebben?
Hetgeen dezer dagen in Uw blad gemeld
werd propos van kinderen, die wel
gaarne wat van het overgebleven eten uit
de kazerne zouden ontvangen en waarvan
de afgifte door de cRefs belet werd (waar
om die weigering plaats vond is schier
iedereen een raadsel), geeft mede aanlei
ding op het bovenstaande de aandacht van
liet algemeen te vestigen.
Komaan, dames en heeren, van 1.00ve/e
Eere- en andere Comité'e, die al zoo lang
Duitscho en Oostenrijksch© kinderen mede
verzorgt, vereenigt U nu nog eens om eigen
landgenootjes te ondersteunen.
Komaan, mevrouw Yan Nieuwenhuis, met
al uw vriendinnen en vooraanstaande Com
missieleden, zoo te Leiden, als bijv. du te
Oegstgeost en elders, vereenigt u nog eens
om u lieder grooten invloed (de namen der
Oommissie-leden wijzen dat uit) te doen
geldenarrangeert matinées, eoirées, festi
vals of iets anders en dat alles ten bate, nu.
niet van vreemden, maar van „eigen volk".
Ook zij zullen u dan dankbaar kunnen zijn
zij, die, dan wellicht, de laatsten, toch
eigentlijk tot het ontvangen oc-k van uw
steun, de eersten hadden behooren te
wezen.
Met dank voor de plaatsing,
Uw abonné X.
Leiden, 18 Nov. 1919.
Het van ouds bekende adres van Prima
Lami-bonten
Runderlappen en Gehakt
Rib ot Riblappen
Rosbief ot Koilade
Biefstuk of Haas
Prima Rundret
W- ALLKS PER 5 ONS.
10,85.
tO, 90.
t 1,00.
1 1,10.
f 1,35.
10,95.
6436
Aanbevelend G. V. 3S£.fkA.'StlL*XtilGïIT
les nemen in: Fransoh, Duitsch, Engelsch, Nederl.
taal en Rekenen, Boekhouden, Schoonschrijven,
Stenografie, Algemeene Ontwikkeling, door onze
schriftcl. lessen. Gratis proefl. en prosp ter kennism. Studick.
50 ct. p. maand Cursus Zellontw. Bilderdijkstr. 88D, Amsterdam.
De NIEUWE Underwoods dragen een
serienummer boven I225O00. Alle
machines welke dit nummer niet dragen
zijn z.g. rebuilt machines, d.w.z. 2de hands.
Ziet verdere bijzonderheden in „Het Leven" van 24 Sept.
EEE Bij goed nadenken geloot ik, dat ik
|Üj ten slotte 't allerbeste doe als ik
Breestraat 109. 6433 g
H Men heeft daar altijd Ie klasse instrumenten
6423
langs HAARLEMMERMEER (Westzijde).
Vertrek vau Leiden: Woensdag- en Zaterdag
namiddag 1 uur. Ligplnats N. RIJ*-
Aanbevelend, N. SCHUURMAN, Hiilegom.
in
