BUITENLAND
De schuld aan den oorlog.
VRAGENRUBRIEK.
van den directeur der Stedelijke Gasfabriek,
dat de kosten van het gas iets minder kun
nen ziju, zoodat het wordt voor metergas en
i Ci aatverlichting 16 cents per kub. M„ voor
muLtvas 17 cents. Deze prijzen gaan in be
gin November na de mederopneming.
Ingekomen een verzoek van R.-K. en ProL
teetantsche land- en tuinbouwvereenigingen,
om den arbeiders van Hazerswoude vwr
verminderden prijs brandstoffen te verschaf
fen, Tevens is een verzoek ingekomen van
de arbeiders, om hun een toeslag te ver-
leenen van fl.50 per éénheid en wel voof
die menschen, die minder dan f1500 in
komen hebben.
De Voorz. zegt, dat er 10 eenheden zjfn.
Dat zou dus worden f15 per gezin. Het
aantal gezinnen beneden dê f 1500 inko
men bedraagt 600 en dan zijn ei* nog die
niet in den H. O. aangeslagen zijn. Wat een
enorme kosten zou dat voor de gemeente
worde*! Met het oog op den financieeleix
toestand der gemeente kunnen wij onmo
gelijk adviseeren tot zulk een besluit over
te gaan. We achten het dus beter ons
niet op dit terrein te wagen. Daar zijn
armbesturen en diaconieën, die hun hand
niet zullen onttrekken aan die gezinnen,
die het noodig hebben.
Besloten wordt er niet op jn te gaan.
Een adres is ingekomen om meerdere
lichtpunten aan den Rijndijk. Daar al
trrjwel -in voorzien.
De commissie, belast met het nazien vai.
de begrooting 1920, heeft rapport uitge
bracht met eenige afwijkingen en opmer
kingen. De commissie stelt voor liet be-
diag voor het onderhoud van de Secretarie
met f50 en voor den aankoop van meu
belen ook met f 50 te verhoogen.
De post voor aanplakken en omroepen
met f200 te verhoogen met het oog op liet
nieuwe aanplakbord aan den Rijndijk. De
presentiegelden, van de leden van den Raad
wenscht de Commissie piet verhoogd te
zien, maar wel wil de commissie, dat de
verteringen, die de vergadering maakt, uit
de gemeentekas zullen worden betaald en
daarom dien post met f50 verhoogen.
De heer D. de Bruin, vraagt waarom
de leden van den Raad presentiegeld ont
vangen; Vroeger was dat niet, dan mochten
zij vrij verteren. De een verteerde veel en
de andere weinig. Teen is vastgesteld, dat
zjj 115 per persoon kregen en daar er tien
vergaderingen hoogstens in een jaar Z*ïl
-te4 hij voor, niet op dat voorstel in te
gaan, waarop de Voorz. zegt, dat in iedere
v ergadering de k03ten van de vertering altijd
voor de vergadering zijn, Waarom zouden
dan de leden van den Baad, die voor het
welzijn van de gemeente werken, geen kot
lie kunnen krijgen?
Besloten wordt den post met 1 Jan. mét
f50 te verhoogen.
De post brandbluschmiddelen wordt met
f100 leihoogd, ten emde één of twee nieu
we slangen ex bjj te koopen voor de dorps-
spuit. De post straatverlichting wordt met
f 250 verhoogd.
Voor de kosten slachthuis is f1000 uit-
gi'rokken. In de distributietijd is er een
r jjhsve arts aanges.e'd vo r keuring van 't
vee. Het bedrag is daardoor zeer hoog ge-
woiden. B. en W. hebben onder het oog
gezien, dat dit zoo niet gaat. In het laat
ste halljaar is er een nieuwe wet aange
nomen op de keuring van het vleesch. Wij
krijgen dus een nieuwen keuringsdienst en
een keurmeester. Het keuren moet dan maar
betaald worden door de betrokken slach
ters of veehouders en daarom zullen wg
dezen post verminderen met f900.
De post voor onkosten aan den toren
is vastgesteld op f 100. Er moet eigenlijk
een groote restauratie aan den toren ge
schieden, maar wij weten niet of de zijvwo
gels brj den toren, tot den toren behooren
of Diet. De grootste bouwvalligheid zit in
de zijvleugels. Nu meet dat eerst uitgemaakt
voiden. Wij zullen dus een commissie benoe
men om dat eens goei te onderzoeken.
Kosten algemeene begraafplaats. De com
missie stelt voor om een doodgraver aan te
rtellen. Dit werk wordt nu gedaan door de
gemeente-werklieden en zij zijn daardoor
veel aan hun werk onttrokken. De commis
sie stelt voor ten doodgraver aan te stellen,
die uit dezen post bezoldigd wordt.
B. en W. voelen weinig sympathie voor
dat voorstel. Hier is het maar een kleine
begraafplaats. Eén persoon kan het ook
weet niet doen. Moet er een groot graf
gegraven, dan moeten zij met hun tweeën
Z'üe heer A. N. v. Ester: Wji hadden
een onzuivere boekhouding van de begraaf
plaats, De gemeentewerklieden worden niei
betaald van den post voor de begraafplaats.
Daarom wilden wij een doodgraver. Be-
Uoten wordt dezen niet te benoemen.
Of de begrooting komen nog voor de
kosten, veroorzaakt voor de we.kzaamhelen
van de huurcommissie. De Raad had ver
zocht aan den Minister om: f5 te geven
voor den voorzitter bjj iedere vergadering
en i 3 voor de leden. De Minister had terug
geschreven: Drie gulden is genoeg voor des
voorzitter en twee voor de leden. Maar daar
Hazeiswoude nogal uitgebreid is, vinden B.
en W. dit je weinig en nu wordt besloten,
dat de gemeente toch het volle bedrag zal
nitkeeren.
Olit\angsten van den Burgerlijken Standi
ijdag is een kostelooze dag om te trou
wen. De commissie stelt voor om het be
drag, dat nu f 5 is, of een buitengewone
dag, je brengen op f 10.
De Voorz.: De kleine man wil ook wel op
ten buitengewone dag trouwen, waarom
moeten wij dat nu op f10 brengen? Laten
wij ei later nog maar eens op terugkomen.
YcrzoetfVan de commissie om poor de
luxehonden 13 te laten betalen.
Vociz.: Dat zullen we in nadere overwe
ging nemen.
Post onkosten geneesheer. Op het dorp
ontvangt de geneesheer f5.50 en aan den
Rjjndijk f350. Verzoek ingekomen van dr.
J. J. de Casparis, om zijn salaris te ver
hoogen. B. en W. hebben gemeend ntet op
dit verzoek in te gaan.
De heer W. C. Schrier kan er wel iets
voor voelen om beide salarissen in overeen
stemming te brengen. Het verschil is wel
wat groot.
1 e heer D. de Bruin zegt, «lat dit geen
salaris, is. Het is alleen uitgetrokken voor
de behoeltigen, die niet kunnen betalen.
Del aantal ia zoo gering, dat wjj het niet
behoeven te verhoogen. Na eenig heen en
weer gepraat, wordt hot verzoek met 8
stemmen tegen en 2 voor verworpen.
Ingekomen is een sckrjjven van den di
recteur van het postkantoor te Leiden, om
den heeren van het telefoon- en telegraaf
kantoor eervol ontslag te verleensn, daai
het °ekeel rjjksdienst zal worden.
Tegèn 1 Jan. ontvangt nu de telefoon
houder, de heer J. Blijleven, eervol ontslag,
alsook de heer T. Vermeulen als telagram-
berteller. Tevens verzoekt de directeur het
gemeentebestuur, daar nu alle kosten van
de gemeente worden afgewenteld, spreek
cel en leiding kosteloos ter beschikking van
het Bjjk te stellen.
B. en W. stellen voor toch een billijke
vergoeding te vragen, daar alles pas nieuw
is. B. en W. stellen voor de huur van de
woning van den oud-secretaris op f250 te
stellen en de pacht van den tol van f400
op i 450 te brengen. Beide voorsteken wor
den aangenomen.
De uitgaven van" de begrooting worden
na vastgesteld op f 71.140.141/2- De ont
vangsten op f72.283.84Vo. Nu krrjgcn wjj
een batig saldo van f 1143.70, dat geboekt
wordt op den post van onvoorziene uitga
ven?
B. en W. stellen voor den 11. O. van
142.000 te brengen op f40.000, hetwelk
wordt aangenomen, en de opcenten van de
fersoneele belasting te brengen van 20 op
30,. hetgeen wordt goedgekeurd.
Op jje begroofcing 1919 komt te kort voer
de kiesven\cht'ngen f 145. Deze worden ge
dekt uit de onvoorziene uitgaven, alsook
het bedrag, zijnde f218.30, dat voor dit
jaar nog aan het pensioen van den oud-
secretaris moet worden bijgedragen.
Ingekomen is een verzoekschrift van de
schoonmaakster van de S;cre:arie, om haar
loon te verhoogen. Aangezien er zooveel
te doen is, stellen B. en W. voor om het
bedrag, dat nu een gulden is, te brengen
op twee gulden, helwelk wordt aangenomen.
Na de gebruikelijke rondvraag sluit de
Voorz. te vergadering.
Burgerlijke Stand. Omstreken.
ALPHEN. Bevallen: J. Beijsener, geb.
Lootman, z. Y. Deelstra, gob. Spoelslxa, z.
M. Buitelaar, geb. Noordam, d. Pb. 0.
Breukel, geb. van Tetering, d. W. van don
Akker, geb. van Zwieten, d. J. van Reeneu,
geb. van der Graaf, z. J. Bakker, geb. Wolt
huis, z. E. Dool, geb. Reijken, z. A. de
Graaf, geb. van den Bosch, d. W. van der
Laken, geb. v. d. Meij, d.
Overleden: D. van Donk, echtgen. van D.
M. Huisman, 50 jaar. J. J. de Leeuw, echig.
van J. Hakker, 69 j J. Th. W. van Zalin-
gen, wodr. van I. C. Bolt, 80 jaar. C. van
Halm, echtgen. van ML Mulder, 76 jaar. A.
Boekhout, ecblgen. van J. van Ewijk, 48 jaar.
A. van den Berg, wed. W. van Zwiete®, 66
jaar.
Gehuwd: A. Boesveld, jin. 21 jaar on J. de
Pater, jd. 19 jaar. G. de Rik, jm. 35 jaar
on H. Verkerk, jd. 41 jaar. J. C. van Ros
senberg, jm. 23 jaar en J. M. de Groot, jd. 22
jaar. - J. van der Wel, jm. 24 jaar en R. van
Eek, jd. 24 jaar.
HILLEGOM. Ondertrouwd: J. Verhoeven-
S M. Warmerdam. A. J. van Maris-G. E.
H. Staats. J. GuldemondC. W. v. Zanten,
M. van der Linden—A. M. Zandbergen.
Gehuwd: C. Snoek-J. J. P Kramp. W.
H. v. Woesik-M. W. F. v. Gennjp. Th. J.
van der Meij-J. C. de Groot.
Bevalleh: G. P. ElandDuyndam, d. G.
S. W. Dekkersv. Druten, z. C. van Dril
van Leeuwen, z. R. DegenaarsHuisman,
d. H. J. HijLkcmaKoning, d. L. M.
Staatsdo Heij, z.
Overleden: H. L. van Waveren, 41 jaar.
A. J. van Maris, 53 jaar.
KOUDEKERK. Bevallen: D. Molcma, geb.
Vergunat, z.
LEIDERDORP. Geboren: Hermina Mar-
garetha, d. van J. H. Blonk en M. Tb. Kok.
Gerritje, d. van A. Oudshoorn en M. J. van
der Neut.
Ondertrouwd: Jan de Jong, 22 j. en Cfi&sino
Anna Knol, 20 j.
Overleden: J. Rijsdam, 8 j. B. Rooe, 5 j.
G. Schmidt, 58 J., echtgenoot van W. H.
do Gocij. L. G. de Bruijn, 76 j., wedn. van
J. I. van den Bosch.
SASSENELE1M. Geboren: Anthonius Jo
hannes, Z. v. C. Kopping en M. C. Noor
denneer. Johanna Jacoba, D. v. Th.
Kortekaas en C. M. de Hollander.
Willem, Z. v. K. Houders en A. v. Duiven-
bode. Arendje, D. v. G. W. Rewïjk en
H. Gaspers. Hermina Theodora en An-
tonia Huberta, D. v. Th. Witteman en J.
M. v. Dijk.
Overleden: Cornelia Loos 25 j.
Ondertrouwd: H. Hoogèrvorst 25 j. en
A. E. v. Nóbclen 21 j.
Getrouwd: P. de Waard 43 j. en Th. v.
Tol 45 j.
TER-AAR Bevallen: J. J. Hoogèrvorst,
geb. Vftlenlijn, d. Jvan der Hoorn, geb.
Nieuwonhuijzon, z. C. van der Haven, geb.
Visser, z.
Gehuwd: W. van der Pijl, 25 jaar en K. Sas
sen, 22 jaar.
VOORSCHOTEN. Geboren: Maria
Johanna d. van P. Blok en J. Ivuster.
Jzaak, z;. van M, Romijn en L.< M. de
Graaf. Otto Arnoldus, z. van H. Rijs-
dijk en M. A. Demeijer.
Ondertrouwd_W. van der Linden 28 j.
en C. van den Nieuwendijk 21 j.
OverledënHelena van Wissen, wed. O.
de Bruyn 76 j.
WASSENAAR. Geboren: Geertje, d.
van J. Moinan en H. E. Pas. Wilhel-
mina Maria, d. van J. A. van Noorfc en
A. M. van Barselaar. -- Arina Andriesa,
d. van T. Gijsbertse en Z. Hollebeek.
OndertrouwdJ. A .Hooidonk 35 j. en
iï. van Egmond 29 j. J. J. van Rooden
38 j. en Ch. O. Bertram 45 j. A. Smaal
.23 j. en J. Holman 24 j.
OverledenA. W Kokshoorn m. v. E.
Zowiveld 46 j. C .van Egmond 80 j.
wedr M.# E. van der Kleij, 31 j.
De tweede subcommissie van de commis
sie van onderzoek van de nationale verga
dering heeft gisteren haar verhooren voort
gezet in de vijfde openbare zitting. Bij den
aanvang werd de oud-gezant in Bern von
Romberg, die eerst later als deskundige
was. aangewezen, beëedigd. Daarentegen
ontbrak de deskundige prof. Bonn, die naar
do conferentie ter bestrijding van den hon
gersnood to Londen is.
Aan von Bethmann Holhvcg legde de
voorzitterWermuth eerst de volgende
vragen voorIn hoeverre had het aftre
den van den Afcnerikaanschen minister van
buitenlandselie zaken Bryan invloed op de
houding van den rijkskanselier 1 Werden
den Amerikaanschen.gezant Gerard op zijn
reds naar Amerika in September 1916 de
vredesvoorwaarden der centrale mogendhe
den meegegeven? Werd de Oostenrijksch-
Hongaarsche minister van buitenlandselie
zaken baron Burian doofloopend van de on
derhandelingen, welke met Wilson aanhan
gig waren, op de hoogte gehouden 1 En ten
slottewaarom volgde het Duitsche vre
desaanbod, hoewel Wilsqn voor zijn actie
als voorwaarde had gesteld, dat in Duitsch-
land zoo weinig mogelijk over vredesbemid
deling zou worden gesproken?
Bethmann' Hollweg verklaarde, dat liet
aftreden van Bryan de twijfelzucht tegen
over Wilson verscherpte. Gerard kreeg in
vele gesprekken met den rijkskanselier,
dien hij bijna na elke rijksdagrede bezocht,
den algemeenen indruk van de opvattin
gen van den rijkskanselier en van het in
Duitschland opgestelde te ver gaande vre-
desprogramma en moest wel tot de opinie
komen, da* do vredesvoorwaarden, welke
Bethmann Hollweg voorzweefden, volko
men gematigd waren. Baron Burian werd
ongeveer op de hoogte gehouden van de
opvattingen der Duitsche regeering en wist
dat de Duitsche regeering een eventueelen
vredesoproep van Wilson wenschelijk acht
te; wat ook Burian niet bestreed, hoewel
hem met het oog op de sterke neiging van
Wilson naar de Entente, een bemiddelaars
rol van Wilson niet aangenaam voorkwam.
Burian werd echter niet in bijzonderheden
er over geïnstrueerd, dat een vredesstap
van Wilson door de Duitsche regeering uit
gelokt moest worden. Yoor het Duitsche
vredesaanbod, niettegenstaande Wilsons
wensch van zooveel mogelijk reserve, was
van groot belang, dat in elk geval op het
geschikte tijdstip een vredesstap zou wor
den ondernomen. Wilson's stap liet op zich
wachten, en wij wisten niet, of die nog wel
gedaan zou worden.
Ook de toenmalige staatssecretaris van
buitenlandselie zaken Zimmermann, die in
liet verdere verloop van hef verhoor uit
voerig gehoord werd, deelde over deze
kwestie mede, d'at de houding van Wilson
problematiek leek.
In een ander verhand verklaarde Beth
mann Hollweg, d!at hij na de Sussex-
noto herhaaldelijk tegen Gerard, tie toen.
in het Duitsche hoofdkwartier vertoefde,
had gezegd, dat nu de baan voor president
Wilson vrij was. Gerard wist dus nauw
keurig, dat bemiddelende stappen van WiL
son van Duitsche zijde gaarne zouden ge
zien werden. Bethmann Hollweg ontzenuw
de het verwijt van dubbelhartig spel, dat-
geuit was door tegenover elkaar stolling
van het telegram aan Bernstorff van 26
November 1916 en het telegram aan Hin
denburg van 27 November. In heb eerste
telegram werd gezegd, dat aan de vredes-
actie van Wilson de voorkeur werd gegeven
boven een eigen Duitsche actie, maar de
hoop uitgesproken, dat Wilson spoedig zou
handelen, daar gevreesd werd, dat bij ver
traging bijvoorbeeld tot Nieuwjaar de nel-
ging tot vrede bij de tegenstanders zou af
nemen. In heb telegram aan Hindenburg
werd gewezen op het treuzelen van Wilson
en gezegd, dat met het oog op de onzeker
heid over de plannen van AVilson, van Duit
sche zijde het psychologische moment voor
het brengen van den vrede niet mocht
worden verzuimd. Verder wees Bethmann
er op, dat Bernstorff, die reeds 22 Novem
ber op de hoogte was gebracht van de be
raamde Duitsche actie, hiertegen geen be
zwaar liad gemaakt.
Bernstorff zei later hieromtrent, dat bij
het fedt als niet te wijzigen had aanvaard
en niets verder ondernomen had, doch zijn
best had gedaan om een zoo nauw mogelijk
contact met kolönel House te houden.
Voor het overige verklaarde Bethmann
Hollweg, dat volgens berichten van Bern
storff het Duitsche vredesaanbod de paci
fistische strooming in Amerika zeer ver
sterkt had, wat toch voor Wilson, die ge
dwongen was rekening te houden met dc
publieke opinie, slechts aangenaam kon
zijn. Overigens, aldus verklaarde von Beth
mann Hollweg met .bijzonderen nadruk,
wisten de leidende kringen van Amerika
volkomen, dat £e Duitsche regeering zich
in de Susscx-nota uitdrukkelijk de vrijo
hand had voorbehouden in geval de Ame-
rikaansche stappen hij Engeland tot her
stel van de vrijheid der zeeën zonder resul
taat zouden blijven. Daar de Engclsch-
Amerikaansche onderhandelingen hierover
inderdaad zonder resultaat- bleven, wist
Amerika, dat Duitschland eiken dag kon
besluiten van die vrije hand gebruik te
maken.
Zoowel von Bethmann Hollweg als later
Zimmerman noemden als zeer belangrijk
voor do beoordeeling van de houding van
Amerika het interview "van Lansing van 24
December, waarin verklaard werd, dat Wil
sons vredesnota- niet is uitgevaardigd', om
dat Amerika zelf op den drempel van den
oorlog stapte. Amerika wist dus heel nauw
keurig, dat, als de vredesonderhandelingen
geen resultaat hadden, de onbeperkte duik
bootoorlog dreigde. Van Duitsche zijde ver
klaarde von Bethmann Hollweg verder,
zou men van een eigen vredesactic, niette
genstaande de onzekerheid over Wilsons
houding, slechts dan hebben kunnen af
zien, als men Wilson eenvoudig tot de zaak
gelastigde van Duitschland had willen ma
ken, wat natuurlijk politiek onmogelijk
was.
Op de vraag, in hoeverre Gerard voor
zijn reis na-ar Amerika over de Duitsche
vredesvoorwaarden werd ingelicht-, verwees
von Bethmann Hollweg opnieuw naar de
talrijke gesprekken met hem, waarbij Ge
rard vaak opmerkte ten aanzien van som
mige vraagstukken, dat Amerika zich daar
voor niet interesseerde. Over Luik, meende
Gerard, viel te spreken. Do voornaamste
belangstelling van Gerard was gericht op
Belgie, waarbij hem werd gezegd, dat men
van Duitsche zijde er waarborgen tegen
wenschte, dat België tot een bolwerk van
den vijand gemaakt- zou kunnen worden.
Over do Vlaamsche kust moest von Beth-
maun ontwijkend spreken, maar Gerard
wist, dat- hij geen annexionist was. Bern
storff. en von Bethmann Hollweg stemden
overeen in do opvatting, dat Gerard, zoo
lang hij in Duitschland was, over de plan
nen van Wilson slechts onvoldoende inge
licht was.
De gewezen staatssecretaris Zimmer
mann werd gehoord over een uitlating,
welke hij 12 December Je ochtends tegen
journalisten had gedaan, te weten, dat het
Duitsche vredesaanbod werd gedaan om de
actie van president Wilson voor te zijn.
Zimmermann verklaarde deze uitlating als
enkel een tactische manoeuvre. Hij had ge-
wenscht, dat- de pers zich zooveel mogelijk
aaneengesloten achter de regeering zou
stellen om de uitwerking van het vredes
aanbod t-e versterkendaarom wilde hij
eventueelen tegen standers van het vredes-J
aanbod dit smakelijk maken, doordat hij
een beroep deed op hun stemming tegen
Wilson. Zijn eenig doel bij deze uitlating
was geweest- om voor het- Duitsche vredes
aanbod ook bij de Duitsche pers stemming
te maken. Alle andere argumenten traden
op dit oogenblik op den achtergrond.
Op opmerkingen van rijksminister David
antwoordde Zimmermann, d'at- men de data
van het telegram aan Bernstorff (26 No
vember) en van deze uitlating (12 Decem
ber) goed uit elkaar moest houden. In dien
tusschont-ijd was ook bij hem de wapen-
zucht jegens Wilsons houding versterkt- en
toen Lansings verklaring bekend werd,
dat de Belgische deportaties in Amerika, de
stemming slechter maakten, had hij ge
meend, dat nu Wilsons actie ad oalendas
graeeas was uitgesteld.
Hierover werd ook do toenmalige voor
zitter van de persconferentie, de heer
Bernhard gehoord, die o. a. verklaarde,
dat- hij de toenmalige inlichtingen door
Zimmermann zoo had opgevat, dat er een
stap van Wilson dkeigdé en er daarom een
Duitsch aanbod moest gedaan worden. Den
tefet herinnerd© hij zich niet meer, maar
andere collega's hebben hem gezegd, dat
de uitlating van Zimmermann luidt: Wij
doen dit, opdat Wilson zijn vingers niet in
het spel zal hebben.
Zimmermaim verklaarde verder gemeend
te hebben, dat bij eenigszins neutrale hou
ding van Wilson een breuk te vermijden
zou zijn geweest. Toen hij hierin zoozeer
werd teleurgesteld, bad hij zicli uitgela
ten, dat het- bij zoó'n houding van Wilson
wel beter was, dat aan zijn vredesbemidde
ling een 'eind kwam.
De Fransche verkiezingen.
Op dc caudidatenlijst voor de aanstaan
de Kamerverkiezingen komen witkielen,
renteniers, gewezen^ militairen, |.irbciders
uit het kleermakersvak, landbouwers, kof-
fiehuishoudors, ambtenaren, kappers voor.
En ik twijfel er niet aan, of er zal ook nog
wel een fcango-qnderwijzer bijkomen. Nu,
met hem weten wij dan ten minste welken
kant wij uitgaanZoo begint Clément
Vautel in he-t „Journal" een verzuchting
over het peil van de candidaten voor de
Kamerzetels en hij vervolgt
Al deze snaken achten zich zelf volko
men geschikt om Frankrijk te regeeren!
De meesten daar hoeven we niet aan
te twijfelen, hebben nauwelijks geleefd,
niet veel bijzonders gelezen en zijn nooit
buiten de grenzen van hun schoon vader
land geweest. Hun denkbeelden zijn de
denkbeelden uit heb Café du Commerce
u weet wel, aan het eind van den Stations
weg, dicht bij het Gambétta-plein bf de
Victor Hugo-boulevard.
Zij zijn onze toekomstige wetgevers
Eenigszins schrikwekkend dat te beden
ken.
Om als klerk in de Kamer te komen,
moet men een examentje afleggenom er
als afgevaardigde binnen te komen, is het
ilelfc niet noodig lezen ten schkijven te
kennen.
Wij hebben scholen, waar ingenieurs, ad
vocolten, veeartsen, jtlooneelspelers, mas
seurs, keukenmeiden, en rolschaatsenrij-
ders gevormd worden. Maar er is geen
school voor hen, die beweren over het lot
van de natie te beschikken.
Waarom niet een school op te richten,
waar een ieder op moest gaan, aio aan het
maken van wetten wenscht te gaan doen
De candidaat-leerlingen zouden een beetje
geschiedenis moeten leeren, wat aardrijks
kunde, rekenen (wat nuttig kan zijn voor
een afgevaardigde)zij zouden moeten blok
ken op financicele vraagstukken, volken
recht, do reglementen var. openbaar be
stuur; zij zouden ingewijd worden in het
function nee ren van do staatsmachine, enz.
enz» Voor de leerlingen, die overdag bezet
zijn, mocsten'er avondcursussen zijn. En
alleen burgers, voorzien van het certifi
caat van geschiktheid voor dc betrekking
van afgevaardigde zouden zich bij de ver
kiezingen mogen aanbieden.
Het ideaal zou zelfs zijn, dat de leerling-
parlementsleden een beetje zouden reizen;
het- is goed, am, wanneer men staatsman
wil worden, iets verder geweest to zijn
dan Chateau-Buzard.
Onze tijd is de tijd van de technici. Om
een paar schoenen te maken moet men het
geleerd hebben, 't Zelfde geldt voor wet
ten. En zoo de onze slecht uitvallen, clan
komt- dat misschien wel, omdat zij, die hen
gefabriceerd hebben, cr niets van weten
Een ooggetuige over Riga,
..Het Volk" heeft een Hollander gesproken
die to Riga was tijdens den aanval der We&u
Russische troepen van generaal Awaloff BeiC
mondt.
Hij verleide, dat hij met zijn schip op 17
September do haven van IJmuidon uitvoer, met
bestemming voor Riga. Zonder veel avonturen
kwam men in de Lettischo haven Windau atn
Het was daar een rommeligo boel. ZeJfs net
Lettisehe leger, dat cr do orde moest bew^r^
zag er weinig florisant uit. Er waren roldaten
bij, die geen schoenen hadden en barrevoets
hun dienst deden.
Op 25 September liep men Riga binnen. Baar
ging het wat boter. Do Lettisehe troepen, die
daar lagen, waren door do Eiigolechen van uit
rusting voorzieD. En dus waren zij behoorlijk
gekleed en geschoeid, terwijl ook overigens hun
uitmonstering niets te wenschon overliet.
Er waren in Riga een vijftientaL Hollcndsche
kooplieden bijeen, die hun goederen in pakhui
zen hadden opgeslagen en er druk handel meo
dreven. Er waren koopers genoeg, want er ia
in dezo strook aan zoo goed als alles gebrek.
Met het bombardement, vertelt dc koopman
verder,, werd hot daar te Riga een onpleizierige
boel. En omdat onder deze ot^etajidigheden de
handel ook niet bloeien wilde, zonnen wij, vijf
tien Hollandsche kooplui, op middelen, om er
lussclien uit to trekken. Wij wüden probccren
voor Reval te komen, om vandaar naar Finland
over te steken. Do Hollandsche consul, een
vroeger in Nederland genaturaliseerde Rus, do
heer Hernnmock, tot wien wij ons in die wei
nig vroolijke dagen om bijstand wendden, liet
ons leelijk in den steek.
Op Zondag 12 October vernamen wij, dat des
middags een- Engelsch schip van de rcede van
Riga naar Kopenhagen zou vertrekken. Wij be
sloten te probceren om mee to komen. Wij na
men onze bagago op en' togen op weg naar do
haven. Daar in do buurt vonden wij «teen., paar
Engelschc pantswaulo's en vrachtauto's. De be
manning dier voertuigen kwam ons vriendelijk
tegemoet en bood aan, ons met onze bagago
naar dc aanlegplaats to brengen.
Van dat aanbod maakten wjj natuurlijk een.
gretig gebruik. Toen wij aan 'het water kwa
men, bleek ons echter, dat daar hcelemaal geen.
Engelsche boot lag, die naar Kopenhagen zou
vertrekken. Wel scharrelde er. een Engelsche
torpedo-jager rond cn die zond een motorboot
uit, om ons af te haJen. Toen wjj daarin
waren gestapt en wegvoeren, werden wij door
een Duitsche post met geween uur beschoten.
Niemand onzer w erd geraakt. Maar later hoor
den wij, dat een Nederlandschc matroos van
het stoomschip „Alwina", dat bij de pVren van
Riga voor anker lag, bij die gelegenheid een
schot in de borst had gekregen.
Wij kwamen behouden op den Engelschen
torpedojager aan en dit bracht on6 de golf van
Riga in, waar hij ons overgaf aan den Engel-
scheïi hulpkruiser „Prinees Marguerite", een
oude vrachtvaarder, die nu zoon beetje als hos-
pifaalschip dienst dééd. Op dien hulpkruiser
hebben wij tien dagen doorgebracht. Wij waren
er gasten en dus wil ik van ons verblijf op dat
schip gcon kwaad spreien. Maar wel wil ik
zeggen, dat ik in mijn leven wel aangenamer
dagen heb gcheiïd.
Do Buitschers hadden aan de kust een baterij
ingericht. En van ons hospK^.ïschip konden wij
waarnemen, dat op een goed011 dag 8 Franscho
en 6 Engelsche destroyers dio batterij onder
vuur gingen nemen. De Puitsche batterij schoot,
terug. Eén schot was raak, zoodat op een En-
genlschen destroyer 8 dooden en 6 gewonden
vielen. Zij werden naar de ..Princes Margue
rite" overgebracht.
Op Dinsdag 20 September kwam het Holland
sche stoomschip „Aïwina" opstoomen. Do ka
pitein wildo naar Reval, om vandaar tclegra-
fisch in Holland orders to vragen. Drie van ons,
hij wie dok ik was, gingen op de „Alwina" over.
Do gewondo Hollandsche matroos was al weer
aardig opgeknapt en werd op de „Prinses Mar
guerite" gebracht om daar vorder verpleegd te
worden.
Zonder veidero narigheid kwamen wij in Re
val aan, waar wij van den Holandschen kon-
§ul, den heer Van den Borch, alle mogelijke
medewerking ondervonden. Wij charterden er
een sleepboot, die opdracht kroeg, oc- de ande
re Hollanders van de „Princes Marguerite" af
te halen.
Overigens heb ik niet veel meer te vertellen.
Van Reval voeren wij naar Helsingfors en van
daar naar Stettin, waar wij voet aan wal zet
ten, om overland naar het oude Holland to rei
zen.
A. v. W., te L. Q(» het uugenblik,
nu het personenverkeer in Duitschland voor
tien dagen is stopgezet, lijkt ous een reifi
naai Berlpn uiet aan te beveien. Als het
tfinenverkeer weer hersteld is, neemt u
plaats in den D.-treio, die 's morgens 8 u.
35 n van Amsterdam vertrekt en u over OL
cienzaal tot Handover brengt; hier overstap
pen voor de reis naar Berlijn. Zorgi vooraf
de passen in orde te hebben.
H. H.. te L. De door u bedoelde
verzesksehriltsn moeten op geicgeld papien
gesteld zjjn.
Wed. L.K„ te L. Dat kan wel ver
anderd worden. Uw jongste zoou kati be
danken en dan kan de oudste als zoodanig
benoemd worden. Informeer eens bij den
kantonrechter.
Mej. H., te L. Voor de opleiding;
tot kamenier zal u kunnen inlichten meg,
A. C. V. Seholten, Plantsosn 75, alhier.
J. v. L., te L. De geraniums in pot
ten doen, kgrt afsnoeien en ze binnen; opi
een lichte, doch vorstvrrje plaats bewaren.
Haar nu en dan wat lauw water geven. Veel'
hebben zjj niet noodig.
De noten kort in water koken, zoolang,
dat er een dikke zwarte vloeistof ontstaat
Afgieten en aanmengen met spiritus, EeC!
odeurtje er door, kan geen kwaad,
G. van L., te L. Te Leiden bestaat'
gelegenheid voor onderwijs aan apraakge-
Lekkige kinderen, uitgaande van de ge
meente. Mej. -A. IS. A. van Kaathoven le
met de leiding belast. Te spreken in het le«-
lokaal Elizabethhol-Gasthuis, Oude-Vesl 26,
