SPORT
KUNST EN LETTEREN.
BRIEVEN UIT PARIJS.
BUITENLAND.
VRAGENRUBRIEK.
VOETBAL.
WedslrydprogrniiLiiia voor morgan.
NEDERLANDSCHE VOETBALBOND.
Ie klasse.
D. F. C.A jax 3 Sparta—H. V. V.H.
F. C—U. V. V.H. B. S.—Haarlem
Blauw-Wit—Y. O. 0.A. F. C.-Quick.
Sde klasse D.
Celeritas—iDelfia D. Y. C.L. F. 0.
Alphen B. M. T.
LEIDSCHE VOETBALBOND.
Eerste klasse:
D. L. V. I-U. Y. S. I; Beresteyn I-
D. S. Y. I; Lugdunum I—L. F. C. II;.
do wedstrijd A. S. 0. ITeylingen is uit
geste^.
Tweede klasse;
D. S. V. II—L. F. C. III.
Overzicht.
Yoetbal is werkelijk een spel vol verras-
singen. Wie had bijv. na den zeer slechten
wedstrijd in Utrecht, het mogelijk geacht,
dat Y. O. O. nu nummer één zou staan, dat
de wedstrijd Blauw Wit—Y. O. C. morgen
waarschijnlijk zal beslissen, wie voorloopig
t in de groote Westelijke de leiding zal ne
men. Y. O. C„ Blauw-Wit en Ui V. V.
hebben alle drie eon gelijk aantal punj^n,
en het betere doclgemiddelde van Y. O. C.
bracht de Rotterdammers op de eore-plaats
Intusschen langer dan één week zullen zij
er geen pleizier van hebben lijkt ons, want
Blauw-Wit is in 't stadion zeker niet voor
de poes, In het voor V. O. O. o.i. allergun
stigste geval brengen de Rotterdammers
het niet verder dan een gelijk spel, en
daarmee U. Y. V. op de eerste plaats. Jan
Yos c.s, gaat op bezoek bij H. F. C. en de
uitslag is zeker niet. twijfelachtig. „The
good old" zit- wel in 't hoekje waar de sla
gen vallen, en hoe jammer het ook is, wij
vreezen, dat H. F. O., één van de weinige
clubs, die nog voetbal speelde om 't- spel,
het dit jaar evenals zoovele andere vereeni-
gingen, zal moeten afleggen. Ajax gaat op
bedoek bij D. F. C-., waarschijnlijk om tweo
punten mee naar Amsterdam te nemen.
Ook voor de derde Amsterdamsen© club,
A. F. O. voorspellen wij een overwinning.
Immers Quick is ook nu, evenals do laatste
jaren een ernstig ca.ndidaat voor één van
de fatale plaatsen. Met H. B. S. is heb
mis. De kampioensvorm zijn do heeren
kwijt, en een overwinning van Haarlem
morgen, zou ons niet verwonderen. Sparta
H. Y. Y., de wedstrijd met. een traditie
zal dit jaar wel voor de geel-zwarte Hage
naars zijn.
Met L. F. C. wil het ook niet bijster luk
ken. i Onze stadgenooten bezetten nu de
vierde plaats op de ranglijst, juist in het
midden dus, en toch, wij schreven het al
meer, lijkt ons het L. F. C.-elftal sterk ge
noeg om een goed'e gooi naar het kampioen
schap to doen. Komt L. F. O.'ers, pakt eens
aan morgen, en breng de tweo kostbare
punten mee naar Leiden.
De bezetting van de eerste plaats, in den
L. V. B. is nog zeer onzeker. Beresteijn
U. V. S. of D. S. V. zijn de meest op den
voorgrond tredende c-andidaten. Intusschen
verloor U V. S. Zondag van Beresteijn,
waartegenover staat, dat de eerste maal
Beresteijn verloor. D. S. 'Y. is nog geen
enkel puntje kwijt, maar het spel, dat D.
S. V. Zondag j.l." tegen L. F. C. II liet
zien, lijkt ons nu niet zoo etërk, om dc
H. B. S.-club zoncler meer maar als de a.s.
kampioenen te doodverven. Morgen krijgen
(fo heeren de gelegenheid om te laten zien,
dat het hun ernst is met bet kampioen
schap Of Beresteijn echter genegen is, mor
gen het- kind van de rekening te worden,
betwijfelen wij intusschen sterk. U. Y. S.
dat bij D L. V. op bezoek gaat, moet. wel
winnen, om haar kansen op de eere-plaats
niet geheel te laten verloren gaan. De ver
standhouding tussehen Lugdunum en L. F.
O. II zal wel iets te wenschen over laten,
ssoodat het zaak is, hier iemand met de lei
ding te belasten, die voor zijn taak bere
kend is. Een voorspelling lijkt ons hier
moeilijk. Heel sterk is noch Lugdunum noch
L. F. O. IT. Do geel-zwarte reserves kon
den anders toch wel iets presteeren, het
elftal is sterk genoeg, maar het enthu
siasm© ontbreekt.
L. F. C. III zal de dupe worden van het
feit, dat allo L. F. C.-elftallen morgen in
het veld moeten. Was dit niet het geval,
dan geloofden wij eerder aan een L. F. C.
IH-overwinning, dan aan een dito van
D. S. Y. II.
KORFBAL.
Programma voor morgen.
West I AVitesse (L.)—D. E. D.D. V.
D.-D. T. Y.
West IB: A. LO.-Vitesse (H;)O.
B. C. R.-H. S. V.
West IC: AdvendoHercules; D. D.
V.-A. W.
West II E Rood-WitFluks IIHaar
lem IIH. S. V. II.
Oost I A QuickZ. K.C.Be Quick—
E. K. C, A.
Oost I BWilhelminaDelden.
Overzicht.
Hebben de Leideïiaars den vorigen Zon
dag kunnen genieten van een spannenden
strijd, morgen zullen ze dat weer kunnen
doen en bovendien van nog fijner spel,
want al rnoge Yitesse niet zoo sterk zijn als
andere jaren, het fijne en hooge spel blijft
bij haar, wat nog geen enkele club heeft
kunnen overtreffen. Maar met fijn en licht
spel komt men er niet alleen. Dat heeft
D. E. D. ten minste vorigen Zondag be
wezen en een goede dosis lengte en stevig
heid der spelers kan nog meer teweeg
brengen. Daarom gelooven we, dat. D. E.
D. zich de meerdere van Yitesse zal too-
»en, hoewel het krachtsverschil niet groot-
zal zijn. We hopen echt-er» dat de Amster
dammers ditmaal geen gebruik van hun
lengte zullen maken, zooals in den eersten
"Wedstrijd ku«£chen beide twaalftallen.
Laat Yitesse nu ook eens voor een verras
sing zorgen.
In Amsterdam een plaatselijke ontmoe
ting. Voordeel van veld bestaat, er niet,
daar beide Yereenigingcn op het grint
ploeteren. Wie échter het sterkste zal
blijken, valt. moeilijk to voorspellen. Wij
dachten, dat D. T. V. door het verjongen
haar lste twaalftal de zwakste der I A-ers
zou zijn. Zij heeft echter verleden week ge
toond dit niet te zijn, weshalve we maar
een gelukkige greep zullen doen en voor
de roodfcragen ditmaal een overwinning
voorspellen.
In I B trekt ons do ontmoeting O. S.
C.°R.—H. S. Y. de aandacht. Op eigen veld
werd H. V. geslagen. Sedert dien tijd
heeft zij niet veel moois vertoond tegen
andere twaalftallen, waarom wij voorzien,
dat zij ook ditqiaal geen succes zal hebben.
A. L. O.'moet teren op haar ouden roem,
daar het nu ook al niets goeds vertoond
heeft. Yitesse (H.) heeft slechts een wed
strijd gespeeld en verloren, du9 is nog niet
op dreef. Toch zal deze ploeg van de oudste
Haagsclie Korfbalclub wel weten te winnen.
Advendo—Hercules moet volgens papier
voor de Haarlemmers zijn, terwijl D. D. V.
liet- Allen Weerbaar een. lesje ral geven,
niet alleen in spel maar ook in doelen.
Voor do II E klasse zullen morgen tweo
wedstrijden gespeeld worden. Fluks II
trekt naar Den Haag om Rood-Wit te be
strijden. Wanneer deze laatste ploeg niet
te veel succes zal hebben met haar zwengel-
schoten, dan houden we het op de Leide
naars, die morgen volledig zullen verschij
nen. In de andere ontmoeting zullen de
Haagsclie reserven zich de sterkste toonen.
Yoor het. Oosten voorzien we een gelijk
spel tussehen Quick en Z. K. C., daar beide
ploegen ongeveer even .sterk zijn. E. K.
O. A„ dat aan 't tanen schijnt te zijn,
geven we geen kans tégen Be Quick. Na-
een langen tijd rust komt. Wilhelmina
weer in 't veld en wel op haar eigen ter
rein. Wij vreezen, dat Delden i iet. opge
wassen zal zijn tegen do Enschedcers.
WIELRIJDEN
Leidscke Reu- en Toerist en-vereen: ging
"„Swift". -
Morgen zal d'eze vereeniging een club-
tocht houden naar Den Haag alwaar haar
lid J". Hageman voor de 4e maal ziin gewon
nen Rhode-bekcr zal moeten verdedigen te
gen de Spartanen.
Het Schoiiwtooneel.
Ju „De Val van den Tyran", de blij-
eindigende Deeosche familie-geschiedenis,
die-door „Het Sehouwtopneev", dir. Adr. van
der Horst en Jan Musch, a.s. Zondig in den
Stadsschouwburg zal worden o g vo rd, lie
den op de dames: Esther de Boer-Van Rijk,
Sophie de Vries, Doha. Blanken:te:u, H. Rij
kenVan Rijk, "M. van der Lugj Me'.sert,
"Willy von Salier, Doortje van Etsen, en de
heeren: Frits Bouwmeester, Com. Lag *m n
cn -U Ezermanl De regie is van den heer
Adr. van der Horst.
Lied eren ave nd Cf,rry Nera.
Deze nog j ugdige sjpraanz n_;ere3 komt
hier a.s. Dingdag in de 'kleine zaal Stadsge
hoorzaal e.n liederenavoad gever. Het pro-
T.r.g r.mma bevat li.deren van Glück, Schu
bert, Brahms, Hol en S. de Lange. Corry
Neia beschikt over een praclifge stem van
Lo:g tot laag fijn geschakeerd, meestal van
licht naar denker. Zij bezit zonder twijfel
talent voor sierlijk gebaar en charmante
tooiireving.
•N. Y. Tooneelveieenigiiig.
A.s. Woensdag zal door de N. V. „Tooneel-
vereen'ging", directie: Herman HeyermanB
in den Schouwburg, alhier, de eerste opvoe
ring te dezer stede worden gegeven van
het blyspel. „Nummer Zeventien", in 3 be
drijven van Carl Rössler, in de bewerking
van S. Falkland. Dit stuk werd vanaf 1 Sep
tember reeds 66 maal te Amsterdam opge
voerd, Optredenden zrjn de dames: Mimi
Buyr, Marie Gyswyt, Jo Hoff, Truus Post,
M. v. Westerhoven, Julia Ude en de hee
ren: R. Bouwmeester, Marcel van Gestel,
Hein Harms, J. A. de Haas, Cor Her mus,
Nico do Jong. A. C. Kreeft, G. J. v. Staal-
duynen, B. van Schaik, A. Verhagen, Ad.
Verzvl, J, Yjsscher, M. <;le Wildt/. .1. Kaart
Sr» e.a.
Nieuwe uitgaven.
Verscfienen is aflevering 2 van „Neder
land in. oorlogstijd", uitgave van Elsevier s
Uitgeversmaatschappij te Amsterdam. Het
bevat hoofdstuk II „de mobilisatie der zee
macht" en hoofdstuk III „De militaire
handhaving van neutraliteit en gezag".
Het Financieel Pers- on Publiciteitsbu
reau te Amsterdam, uitgever van het dag
blad „Beursnieuws", heeft alsook doen
verschijnen het weekblad ;,De Financièele
Revue" en het weekblad „Dc Belasting
betaler". het laatste als officieel orgaan
van den onlangs op ge rich ton Nederla.nd-
scben Bond van Belastingbetalers.
Beide bladen hebben uitstekende mede
werkers, -en de teekeningen van Landré,
Piihke, Rot, Rotgans, Schlette, e. a. doen
heel aardig aan in deze anti-socialistische
notenkrakers.
(Van onzen correspondent).
(Nadf.uk verboden).
Parijs, 20 October 1919.
Parijsch straatleven*
Dé zilveren herfsfnevelen omsluieren Parijs.
In den avond strijkt een vorstige koelte over de;
boulevards en het duizendvoudig gelig lantaarn
schijnsel verwarmt met behaarlijke lichtstraling
de mistige avondstemming. Eindeloozc reeksen
auto's glijden over het donkerglinsterend asphalt,
do vrouwtjes, diep gedolven in hun foumires,
spoeden zich snel voort; van uit do winkels
Straalt een warm licht. Met duizenden licht
schijnsels stralen do gi'óole boulevaru-café's,
veel donkere mannenfiguren gaan voorbij met
pinkende cigaretten, vlug. pittig in de herfstige
avondnevel.
Over de boulevards Langt .een geur van mi
mosa en van gebrande marrons.
Parijs is meer Parijs dan ooit..;..
Op Montmarlre zijir do lantaarns nog inniger
droomend, de nevel is cr mysterieuzer, de smal
le stijgende straatjes, de glinsterende trappen
zijn er vol diepe intieme avondschaduwingen.
Schol vellichte étalages met „huitres portugai-
scs", stalletjes met „fritures", haastige men-
schen, die zich snel, .prettig voortspoeden. Orer
al hoog in de grillige vooröver hangende huizen
pinken de lichtjes van den avond.
Op de„Butie" langs dó smalle 'sikgen- en
trappen, die leidon naar de ij.duistere„Sacré-.
Coeui", daarboven, strijken gehc-imnisvojl de-ne
velen van denParijscheii avond. Vanuit een'ca
baret komt vaag gezang on guilaargcto^kell.
Het wordt stiller om mij heenJ als in eèn vreed
zaam dorp. Een hond blaft- -in de stilte. Een
vroolijke grove mannenstem klinkt kalmeerend
ergens van uit een nog c.penstaand*raam in een
oud huis
'f Ou de ..Place du Tera©" is het doodstil. Bo
ven mij droomt zilvergrijs dc Sacré-Gocur
Een paar dagen geleden in liet herfstig zon
licht hebben hier honderden bisschoppen, dc
hoogste prelaten van 'Frankrijk, het wijdings-
Teest gevierd en het oude kerkgoud heeft zwaai1-
melancliolick geglinsterd, -de wierookdampen
hebben omhuld liet hooge grijze Byzanlijnsclio
heiligdom, waar talloozcn samen waren, in de
votie vereend. De Saeró-Goour, op liet hoogte
punt van liet oude lieve quartier van Montmar-
tre, is een der liefste plekken van hot lieflijk
Parijsv Zooveel malen ziet men de zilvergrijze
koepels afsteken tegen de ijl-blauwe Parijsclie
hemel, zoovele malen in het. woelige loven der
Grandsboulevards ziet men daar in de verte do
groet van hel lieve morst mensohelijkc qnartier
van Parijs: Montmarlre. f
Montmarlro, met zijn GUcj scheve huizen, gril
lige stegen en trapjes, doodstille intieme plein
tjes, tuinen, pavilliocns, schilders-ateliers, met
zijn kleine cabarets en met hol wonderlijk woe
lig nachtleven van de „Boulevard de Glichy
dat zoo iets romantisch c-n gemoedelijks lioeft.
Montmarlre met zijn kleine, intic-mc eethuizen
en café'tjes, zijn oudorwclsche sentimenleele cir
cussen, zijn wonderlijk bezield straatleven.
Dezer dagen i3 er in den „Javdin d'Acclinia-
tation'' in het ..Bois" een hondenlentoonstelling
geweest Vooral het edele ras der herders" is
er gewaardeerd, ec-n ras dat zich in den ooglog
ook 'de sehoonsto' lauweren" heeft geoogst.
Langzamerhand hebben dc gedemobiliseerde!!
oorlogshonden, waarvan er vele eervol vermeld
zijn en vele gewond, hun viedestehuis gevonden.
Ik heb ook deze honden bezocht in de „Jardin"
des Plantos". De meesten hunner waren niet
„mooi" meer, sommige mank, sommige half
blind, velen met kale plekken en lidteekens
maar met oogen! Toen ik deze hondenoogen zag
kreeg ik oen emotie van iels héél edels, héél
teers en ontroerends.
Helaas worden vele van deze trouwe makkers
van- den-mensch hier in Parijs Verdelgd; volgens
een verordening van den Prefect van Politie om
de hondsdolheid te, bestrijden. Wie zoo c-en
„rafie" bijwoont, waarbij de-lósloopende honden
onverhoeds gevangen worden' mot een soort .las
so's van dun ijzerdraad en Jn tralie-wagens ge
smeten om afgemaakt te woïden, voelt zijn hart
ineenkrimpen.
Maar wij zien liier langs de straat veel kleine
levensd'ngen die triest of navrant zijn en ook
dit wordt iels gewoons, iets alledaagsch in het
Parijsclie straatleven.
De vervallen oude straatzangeres, eenmaal een
schoone trotsche jonge dame, die triomfeerend
door 't leven ging, de halfblinde violist, die be
vend oude aria's uit opera's speelt; de talloozo
en tallooze oorlogsverminkten, het zijn ver
schijningen ons hier in Parijs zóó vertrouwd,
zóó over hekend. dat zij welhaast geen schok
kende omotio moer geven.
Het straatleven hier is vol verscheidenheid en
het gele licht der railliocnen róvorbères der
„villo lumièro" schijnt over goeden en boozen,
over de kinderen van hel geluk en de kinderen
der ellende.
STéFAN.
Karakterschetsen.
De „Voss. Ztg." ontleent aan. Czernin's her
inneringen:
Aartshertog Frans Ferdinapd, zoo schrijft bij,
was een onvoorwaardelijk voorstander van het
Groot-Oostenrijksche program. Zijn denkbeeld
was, do monarchie in talrijke min of meer zelf
standige nationale staten te ontbinden, welke
voor belangrijko en onmisbare aangelegenheden
een gemeenschappelijk orgaan in A-Vecnen zou
den hebben. Keizer Franz Józcf was veel te
conservatief en te oud om op de denkbeelden
van zijn neef in te gaan. Dc gave, met men-
schen te kunnen omgaan, ontbrak den aarts
hertog. Zoo was het ook* te verklaren, dat de
verhouding tussehen den ouden keizer en hem
steeds slechter werd. Hierbij was de 6chuld
ongetwijfeld aan weerskanten to zoeken. Het
standpunt van den ouden keizer was: „Zoo
lang ik regeer, heeft niemand anders daarbij
mee te praten" en het standpunt van den aarts
hertog: „Ik zal eenmaal moeten hoeten voor de
regeeringsfoulen van thans". Do troonopvolger
maakte zich verder, gehaat door zijn strenge
financieelo maat regelen en zijn onverbiddelijk
heid tegenover iederen ondergeschikte. De kei
zer maakto zich steeds zeer bezorgd over de
toekomstplannen van den aartshertog.
Over keizer Wilhelm II schrijft Czernin: Het.
is bekend, dat het. voornaamste kenmerk van
zijn karakter en gedachtengang zijn vaste over
tuiging van zijn goddelijko roeping was en van
de „in het Duitsche volk onuitroeibaar .worte
lende dynaatische gevoelens". Ook Bismarck
geloofde aan de dynastisclio gevoelens van de
Duitschers. Hij was, zooals hij zelf steeds be
weerde; door on <lo.or dynastiseli, maar slechts
zoolang keizer Wilhelm I leefde. Keizer Wil
helm II, die hem slecht behandeld had, rnoclit
hij niet lijden. Hij maakte van zijn gevoelens
geen geheim. Hij hing het portret van den
„jongen man" in de wasch-keuken en schreef
een boek over hem, dat ingevolge de aauvallnu,
die het bevatte* niet kon worden gepubliceerd.
(Eerstdaags zal het als derde deel van dc „Ge-
danken mul Eiinnerungeü" verschijnen.
Red. „L. D.")
Hel volk zal zich echter op den duur slechts
tot dien staatsvorm uitspreken, welke het best
orde, arbeid, welstand cn tevredenheid waar
borgt. Bij 99 procent der bevolking zijn pa
triottisme en geestdrift voor den cenen of an
deren staatsvorm slechts een maag-kwestie.
Bij de beoordceling van Wilhelm II moet in
aanmerking worden genomen, dat hij van zijn
jeugd af misleid was cn dat hem een wereld
was getoond, die in het geheel niet bc3tohd.
Allen monarchen moest geleerd worden, dat
hun volk hen in het geheel niet lief heeft c-n
dat zij het in het gunstigste geval volmaakt
onverschillig zijn. Dal zou de waarheid zijn en
dit besef zou de monarchen voor anders onver
mijdelijke verkeerde gevolgtrekkingen behoeven.
Keizer Wilhelm is hiervan een treffend vpor-
beekl. Ik geloof, dat er geón monarch is, die
van^betero bedoelingen was bezield, dan keizer
Wilhelm. Hij leefde slechts voor zijn beroep;
„zooals hij het opvatte". Zijn gehcole denken en
doen concentreerden zich om liet welzijn van
liet Duitsche volk. Van den aanvang werd hij
verkeerd begrepen. Hij hield redevoeringen, toe
spraken cn maakte gestes, die niet slechts do
toehoorders, maar de gehcelc wereld moesten
winnen en stootte daardoor vaak af. De vele
millioenen, dio thans verwenschingen op heru
uitstorten, konden zich niet diep genoeg bukken,
wannéér bij in den glans van zijn vollo heer
lijkheid verscheen. De wensch, den keizer alles
aangenaam te maken, moest op den duur als
een lichaam en ziel verslappend vergif wer
ken.
In zijn jonge jaren liietd keizer Wilhelm II
zicli niet altijd streng aan do constitutioneelc
instellingen. Later legde hij deze fout geheel
af en handqlde nooit zonder welen van zijn
raadgevers. Ook keizer Franz Jozef had aan
dii principe als een evangelie vastgehouden.
In do jaren 1917 en 3 918, toen ik uil
hoofde van mijn ambt veel met Willem II
uistaande had, was zijn angst voor onaan
gename gesprekken zoo sterk, dat liet dik
wijls zeer moeilijk was, het noodzakelijkste
mot hem to behandelen.
Ik herinner mij, dat ik hem eens, op het
gevaar af de tegenover een gekroond hoofd
vereischte eerbicdighcnd .uit het oog to ver
liezen, tot een gesprek onder vier oogen
heb moeten dwingen. Ik was met keizer
Kare! aan het Oostfront, cn stapte to Rom
berg in den trein van Wilhelm II over,
waarmede ik twee uur moest reizen. Het
was mijn plan, hem eenige aangolegenlie
den uiteen te zettener was niets onaan
genaams bij. Hoe het kwam, weet ik niet,
doch blijkbaar verwachtte de keizer een
pijnlijk onderhoud, en verzette zich lijde
lijk tegen hel gesprek, dat ik met hem
wilde hebbën. Hij noodigde mij uit, in den
restauratiewagen, met hem te gaan ontbij
ten, hetgeen wij aldaar in gezelschap van
ongeveer "ien andere hccrcn deden. Het
was mij dus niet mogelijk, do zakelijke aan
gelegenheden te behandelen. Hot ontbijt
was reeds lang afgeloopen, docb. de koizc-r
stopcl riiéfc óp. Ik moest hem mcérmalëii
om een gesprek onder vier oogen verzoe
ken; eindelijk stond hij op, doch; deed eep
der" heeren' van het ministerie Van -fouiten-
Jandsche zaken aan het gesprok deelnemen,
alsof hij zich wilde beschermen tegen eveii-
tu cle aanval 1 en'
Tegenover vreemden was de keizer nooit
barsch, hetgeen tegenover zijn eigen omge
ving wel eens het geval schijnt geweest te
zijn Natuurlijk bevonden zich in dc onmid
dellijke nabijheid van den keizer steeds lie
den, wier „mannentrots" een sterken druk
konden verdragen Het- is echter gebleken,
dat de meest serviele personen niet de
hovelingen waren, doch generaals, admi
raals, professoren, ambtenaren, volksver
tegenwoordigers en geleerden, dio den kei
zer slechts zelden zagen.
Vooral in de tweede helft van een oor
log waren de mannen in do omgeving van
den keizer geen oogendienaars, vooral Lu-
ctendorff niet. De geheel© aard van Luden-
dorff verzette zich tegen elke vleierij. Ener
giek, stoutmoedig, doel- en zelfbewust,
voelde hij zich door iedere tegenspraak ge
prikkeld; het was ook niet zijn gewoonte,
zijn woorden nauwkeurig te wikken en te
wegen. Het was hem bovendien geheel on
verschillig, of hij zijn keizer of iemand
anders voor zich had. Hij viel iedereen
aan, dio hem in den weg stond.
Zonder twijfel had de vleierij .te Berlijn
stuitender vormen aangenomenj dan ooit to
Weenen het geval was geweest. Dat staats
lieden en hoogwaardigheidsbekleëders den
keizer de hand kusten, was te Weenen ab-
coluut onmogelijk. Ik heb echter dikwijls
gezien, dat dit bij Keizer Wilhelm II ge
beurde. Tijdens de Kieler weck kusten twee
heeren de hand van den keizer, nadat, zij
van hem een klein souvenir hadden ont
vangen.
Op dc Kieler week kwamen steeds tal
rijke vreemdelingen; Amerikanen, Engel-
schen en Fransehen. Wilhelm II hield zich
veel met hen bezig, cu bijna zonder uitzon
dering kwamen zij onder de charme zijner
persoonlijkheid. Hij koesterde echter eee.
zekete voorliefde voor Amerikawat hij
voor Engeland gevoelde, is moeilijk te be
schrijven. Ik kreeg echter den indruk, ver
telt Czernin, dat dc keizer onaangenaam
getroffen was door de "geringe sympathie,
die men aan de Theems voor hem gevoél
de hij zou daar gaarne populair zijn ge
weest. Hij was er zich Vólkomen van be
wust, dat de wijze, waarop hij in Enge
land werd beoordeeld, invloed of!) de ver
houding van dat land tot Duiitschlaud uit
oefende zijn wensch, in Engeland popu
lair te zijn, kreeg daardoor belang voor do
internationale poliftlek. Persoonlijke sym
pathieën en antipathieën in de leidende
kringen oefenen dikwijls grooten invloed
uit op de wereldgeschiedenis. De politiek
werd gemaakt door mensclien,' en dat zal
ook in de toekomst zoo zijn: persoonlijke
verhoudingen zullen bierbij &leeds een rol
spelen. De insluitingspolitiek van koning
George begon, toen hij de overtuiging ge
kregen had, dat het onmogelijk was, met
Duitschland tot overeenstemming te gera
ken.
Oorlogsmoede cn verlangend naar den
vrede in den waarachtigen zin des woords
was kroonprins Wilhelm, toen ik hem
vele jaren in den zomer van 191V weerzag.
Ik was naar het Franeche front gegaan om
hem te ontmoeten en te probeeren of het
niet mogelijk zou zijn'om met zijn hulp do
leidende militairen tot toegevendheid te
brengen. Mijn laatst© onderhoud niet -hem
bewees mij, dat, zoo hij ooit- oorlogszuchtig
was geweest, hij.Vm volstandig v rede lie-
vend was geworden. Toen ik teruggekeerd
was, schreef de keizer van Oostenrijk den
kroonprins een brief, dio ik ontworpen
liad en waarin de volgende zinsnede voor
kwam ,.Ik beschik over duidelijke aanwij
zingen, dat wij Frankrijk op onze hand
kunnen krijgen, als Duitschland er toe zou
kunnen komen om zekere territoriale con
cessies1 to doen in Elzas-Lotliaringen. Als
wij Frankrijk op onze hand hebben, zijn wij
de overwinnaars en kan Duitschland zich
elders ruimschoots schadeloos stellen. Ik
wil echter niet, dat Duitschland alleen of
fers znl brengen. Ik ben bereid niet alleen
om heel en al van Polen af te zien, maar
-cok om Galicié aan Polen af te staan en te
helpen bevorderen, dat dit rijk bij Duitsch
land gevoegd wordt" Het antwoord van
don kroonprins was heel vriendelijk c-n te
gemoetkomend, doch was in algemeone,
vage termen opgesteld en het bleek dui
delijk. dat de Duitsche militairen er in ge
slaagd waren zijn neiging tot den vrede in
de kiem to dooden. Toen ik cenigen rijd
later Ludendorff te Berlijn ontmoette,
werd mijn zienswijze bevestigd door de
woorden, waarmee hij mij aansprak: „Wat
hebt u toch met onzen kroonprins gedaan?
Hij is totaal verslapt Wij hebben hem ech
ter weer moed ingeblazen (aufgepumpt)
Altijd wa-s het hetzelfde spelletje. Er gold
in dc laatste perioden van den oorlog in
Duitschland maar één wil en dat was die
van Ludendorff. Zijn gedachten waren uit
sluitend op den strijd gevestigd en in zijn
ziel stond slechts de overwinning gesture
•ven.
Over Roemenië s deelnemen aan den oor
log schrijft Czernin in zijn herinneringen
in de „Vossische Zeitung" „Arme, oude
koning Karei. Met zijn Duitscli gemoed be
greep hij onmiddellijk de onmetelijke strek
king van ons ultimatum en ik had het stuk
rog niet uitgelezen toen hij mij ovderbrak
niet den uitroep „Dat beteekent den al-
gemeenen oorlog!" Koning Karei ia aan
den oorlog gestorven. Zijn laatste weken
waren een kwelling voor den ouden man,
want de opdrachten, die ik hem overbracht
waren als zweepslagen voor hem Ik had
opdracht om al het mogelijke te beproe
ven om Roemenië overeenkomstig zijn
plicht als bondgenoot te bewegen om-dade
lijk met.ons samen te worken en ik moest
velfs zbover gaan, flat ik hem er aan her
innerde, dat het eens gegeven woord geen
twijfelen gedoogde, dat een verdrag een
'verdrag was en. dat- hij bij znn. eer verplicht
was om het zwaard te trekken, Ik herinner
tnij het inderdaad aangrijpende oógenblik.
dat de oude koning wcenend vo< r zijn
schrijftafel neerviel en met- sidderend®,
handen trachtte om zich dé orde pour le
mérite, die hij altijd droeg, van den hals
te rukken. Ik mag zonder overdrijven zeg
gen, dat ik hem zag bezwijken onder de zo
moreele knotsslagen en dat de -zielestrijd,
dien hij moest doorstaan, ronder twijfel
zijn levensdagen verkort heeft..
I. A. U., te L. Ja. alle landstorm-
flicbtigen behooien hun militaire goederen
in te leveren.
L. K., te IV. Gij kunt aan hel Raadhuis
te weten komen of u nummer vrij is. De
eerste ploeg infanterie wordt 16—20 Ja-
ni.nl en zeemilit'e tussehen 16 en 20 Maart
1920 ingelijfd.
J. v. D., te L. is'eeu, de militie van
1916 behosit de kleeding en uitrast'ng niet
in te leveren.
G. B., te H. --Om deze vraag te kunneu
beantwoorden, mosten wfi weteii, uit hoeveel
zoons het gszin bestnat, waartoe gij be
hoort, en'wie daarvan .gediend hebben. In
dien gij slechts met uw tweeën zijt en uw
troeaer heeft gediend of hij dient nog bij
de militie of als vrijwilliger, dan zijt gi}
zelf vrij.
C V., te K. a. d. R. Ons dunkt, dat
u zich moet wenden tol den Minister van
Geile g, in wiens dienst u ongeschikt is ge
worden voor uw betrekking. De billijkheid
brergi mee, dal u geholpen wordt. IVil de
burg :metster uwer gemeente, die lid van da
Eerste K-urer is. u niet helpen? Ga hem
eens uw t stand blootleggen.'
E. v. D., te L. Ja, uw verzoek moet'
op gezegeld papier geschreven worden.
Abonné. Het eiviel-ingenieurs-examen
l:X>ft over de volgende wakken: de water
bouwkunde; de aanleg en de exploitatie van
wegen cn den brugbouw; het landmeten en
het v aterpassen.
liet examen voor bouwkundig ingenieur
loopt over het vak: architectuur.
Als u het programma van het propaédeu-
tisch en het candidaatsexamen van beide ver
gelekt, dan zult u zien, dat de opleiding
niet veel verschilt. Ook de adspirant-civiel-
ingenieur moet de colleges in architectuur!
volgen.
Wij gelooven daarom, dat een civiel-inge.
n.eur, indien zjjn adspiraties dien kant uit
gaan. zeker- wel voldoende onderlegd is om
ue betrekking van directeur vau gemeente
werken te vervullen.
T, C. v. W., te Oude-W. Als de hoed
van goede kwaliteit is en niet te oud, zouden
wij u raden hem ie laten opknappen, In
een hoedenzaak. Wilt u het zelf doen, b9-
bpstjooi het vilt dan met speketeanpoedar eo
wrijf het uit met een harden borstel.
A. Cb., te L'. Wendt u tot prof. Thj.
L, Kan, te Leiden.
