LANGEZAAL Zn.f PRIJZEN T@ k@op9 NEDERLANOSCHE BANK Begrafenis Onderneming „PIËTAS". GEMENGD NIEUWS. BUITENLAND. KUNST EN LETTEREN, AGENTSCHAP H. M. PIERROT. „L 0 9" werk m an. Men schrijft uit- Delft, aan het „Hbld." De loonen der losse werklieden zijn thans tot ongekende hoogte gestegensommigen weten het door aangenomen werk het lossen van.ssteenen, steenkolen, etc., te brengen tot f 18 tot f 20 en meer per dagv Voor 'n tientje op 'n voormiddag dTaaien ze d'r hand niet om. Er zit systeem in hun optreden, hoewel van organisatie bijna geen sprake is. Komt bijv. een schuit aan, die gelost moet wor den, dan is 't eerste werk uit te visschen, voor wien ze bestemd is, en daarna te taxeeren vat voor het lossen betaald moet worden. Zonder marchandeer en wordt ver volgens den ontvanger der goederen mede gedeeld, wat hij voor het lossen moet be talen. 'fc Gebeurt menigmaal, dat bijv. voor de lossing van een lading steemen uit een schuit, die door drie man op een goeden voormiddag gelost kan worden, f 45 ar beidsloon wordt gtëisckt. Of er dan geen concurrentie is? Zeker, die is er, doch zoodra er anderen bijkomen, worden zij ingelicht en wee do lui, die het zouden durven bestaan voor minder te 'gaan werken, hoewel ei- te Delft- genoeg werk- loozen zijn, die zoo'n karweitje gaarne voor de helft zouden doen. Bevreesd voor terri- ï'isaie, durven zij er niet aan beginnen. De lieden, die het meeste van de hoog© loonen profitecren, zijn de kroegbazen. Als er Zaterdags afgerekend wordt, betaald menig sjouwer f 70 a f 80 aan den kastelein voor hetgeen hij gedurende de woek aan Bacchus geofferd heeft'. De goeden niet te na gesproken, leeft een groot deel dezer lieden van dag tot dag en niet zoodra is er slapte o£ kan er een poosje niet gewerkt worden, of de sjouwer gaat om steun. Bij dezen toestand is het te begrijpen, dat vrou wen en kinderen van deze menschen in krot ten en stegen wonen en schamel gekleed gaan- De pogingen van verschillende vereeni- gingen op maatschappelijk gebied om af doende verbetering in dezen toestand to brengen, hebben tot nog toe gefaald. De geestelijkheid had evenmin succes. Dezer dagen kwam een beambte van de gasfabriek te Delft bij het ledigen van den muntgasmeter ten huize van een bewoner van do Doelenstraat tot de ontdekking, dat in plaats van kwartjes, centen in den meter waren geworpen. De vrouw kon Ij et ont brekende niet aanzuiveren, haar man ver diende te weifiig. 'fc Is maar wat men weinig noemt. De man dezer vrouw had n.l, in den tijd van vier weken en twee dagen precies f 405 verdiend met_ het lossen van steenkolen voor de gasfabriek, zooals uit de boeken bleek. Slechts twee dagen te voren had hij het laatste vierde gedeelte daarvan ont vangen. De bestellers van de briefpost en vart <Ie quitanties en ook do bestellers van do pakkefebestelling te Am sterdam hebben besloten voortaan geen Nieuwjaarswenschen meer aan te bieden. Beleefd verzoeken zij de burgerij van Am sterdam, hen in deze actie te steunen. Volksspelen. 0 p d e p r o g i a ni gra mma's der Oranje- en andere leesten, welk© in ens d'erbre vaderland in den loop d-.r tijden gevierd rijn gewerden, wen! im mer een ruime plaats gegeven aan de volks spelen Grcot was altijd de belangstelling ver deze nummers, waarin end en jong hun prceven van kracht en behendigheid Ln aanschcawe der feestgangers konden ten beste geven, om ten slotte nog #met een prijsje vcor hnn prestaties te worden be loond. Onwillekeurig werd door verschillende lie den getracht in deze volksspelen wat ver andering te brengen, en ongetwijfeld werd ook daar dezen wensch geleid de boer, die bij de jongste feesten te N oord wij ker h out met -een geheel nieuw, ja, erigmeeJ num- dh rtje kwam aandragen, dat tct groote hila riteit van het publiek werd uitgevoerd. Vet bestond daarin, dat melsj?s van der tien- tct veer tien jarigen leeftijd een platten kruiwagen ever zekeren afstand moesten hi uien, waarop een groote groene kilworsch was gezet-. Be moeilijkheid bestond nn na tuurlijk hierin, dat deze beesten, verschrikt door het feestgedruisch, .zoo gauw mogelijk een gced heenkomen zochten. De. kruiwa gen moest dan neergezet, de vluchteling achterhaald en weder cp den wagen gede poneerd worden, om daarna met frisse hen moed den tocht te vervolgen, en te trachten het eerst de eindstreep te passeeren. Een en ander verwekte veel gelach en vreugde. Van de menschen, wel te verstaan; niet van de kikkers. Want leze diertjes zullen zich wel diep hebben beklaagd, cm in een tjjd, dat kat-kuuppelen en paling- strcopen, als wreeds vermaken zijn afge schaft, .te worden uitverkoren om op deze wijze tot verhooging der feestvreugde te mogen of moeten bijdragen, Eenige jaren achtereen hebben wij mede^edeelcljthoeveel parapluis, wandelstok keu, kostbare voorwerpen, enz. reizigers in de I treinen van de H. IJ. S. M. achterlaten cn niet opvragen, zoodat zij te Haarlem publiek ver kocht worden. Er is thans een opmerkelijke ver betering te constafeeren. Werkelijk opmerke lijk' 13e H. IJ. S. M. verkocht te Haailem in 1914 nic-t minder dan 2400 achtergelaten para pluis en 700 wandelstokken; in 1915 steeg dit aantal tot 2800 p en 600 st.; in 1916 tot 3100 p. en 750 st.,' in 1917 tot 3500 p.- efi. 800 sL Tn 1918 vertoonde zich oen kentering en werden slechts 3000 parapluis verkocht; het aantal wan delstokken v het deftigheidssyuibool van den werkman, bleef 800. Doch dit jaar toont de ver- geten.de jncnsehheid zich bijzonder lofwaardig. Er zijn slechts 11-00 parapluis en 400 slokken le erkoopen. Eon gezond dorp. Men schrijft ons uit Bijsbergen, bij Breda, d.d. 26 September Op 20 Ma-arfc 1917 vierde dc heer Jan Graumans alhier zijn lOOsten verjaardag en plaatste op dien dag een gedenksteen in de toen in aanbouw zijnd© kerk. Hij overleed op ongeveer 102-jarigen leeftijd. Gisteren vierde de heer Jan Mafchijssen alhier, onder algemeen© deelneming, zijn lGOsfcen geboortedag waarbij zijn 0S-jarigo zuster, mede alhier woonachtig, tegenwoor dig was. Voorwaar een unicum Bovendien zijn in de gemeente nog meer personen, die de 90 jaar achter den rug hebben, terwijl er verschillende ingezetenen zijn tusschen de 80 en 90 jaren en een be trekkelijk groot aantal tusschen d© 70 n 80 jaren. En dat in een gemeente van pl.m. 2000 zielen. Mag men bier niet met recht spreken van een gezond dorp en zou er wel ééne ge meente in Nederland zijn, waar (in even redigheid van het zielental het geval ouden van dagen zóó aanzienlijk is? („Msbde.") Het Staatstoezicht op de mijnen heeft een ernstige waarschuwing ge richt tot allé ondergrondsche mijnwerkers, wegens het in den laatsten tijd veelvuldig voorkomen van opzettelijk en gewelddadig openen van brandende mijnlampen in de ondergrondsche werken, waardoor groot gevaar kan ontstaan voor ontbranding van mijngas. Ook waarschuwt het Staatstoezicht tegen overtreding van het verbod op hefc meenemen van rookbenoodigdheden en lu cifers in de mijnen, waaraan vooral jeug dige mijnwerkers zich schuldig maken. van Frank Wedekind'a „Lento" (Friihlings- erwachen) onder leiding van Cor v. d. Lugfc' Mrisert. Hierin treden op: Cor van der Logt Melsert, Louis Chrispgn Jr., Bh. la Cha- pelle, Louis van Gasteren, Jan van Ees, Tcuiy Stevens, C. Dommelshuiaen, Lou< van Eaeen, Gerard Robbers, Jack Hamel en de dames: Annie van Ees, Willi. Kley, Gust-a Chris pijnMulder, Hetty Beck, Cissy Ixnekamp. Nelly vau Geel en Nelly Fer guson. De speciale décors zijn vervaardigd door J. J. Poutsma en M. A. v, d. Lugt Mel- serfc. Huberman. De beroemde violist Bronislaw Huber man. hier reeds bekend, zal 17 October j a.s. hier een concert geven. Evenals het vorige seizoen zal de pianist Paul Frenkel hem begeleiden. Maatschappij der Nederlantfschc Letterkunde. Ik gewone maaudelijksche vergadering van de Maatschappij der Ned. Letterkunde is uitgesteld tot Vrijdag- 10 Oct. a.s- Mededeoling zal gedaan worden door dr. A. A. van Schelven, ever: „De wenschelijk- heid van een bibliografisch inlichtingenbu reau in Nederland", en dr. H. T. Colenbran der zal een voordracht houden over: „Coen herdacht als" grondlegger van Nederlands macht in Ocst^Indïë." N.V. „Het Hofstad Tooneet'h Maandag 6 October 's avonds 73/f uur geeft „Het Hofstad Tooneel" haar 54ste opvoering De reis van de Goliath. Omtrent de mislukte tocht van de Gdbfch van Parijs naar Dakar vertelt de bestuurder luitenant Bossouirql: Onze icis was zonder ongevallen-ver loopcu. Wij hadden Casablanca op 13 Augustus ver laten en waren te Mogado-z aangekomen. Wij vertrokken deu I5n uit Mogidoz, onder een 'hevigen wind, die geweldige zandwolken op joeg. Wij zouden tkn ganschen nacht doom vliegen om 'soelilends in de vroegte te Da kar te kunnen zijn. Even voorbij Agadirla go- beurde er iets ernstigs: er wordt een water straaltje waargenomen^ dat het goed© fundi- oncorcn van een onzer motoren bedreigt. Met een -durf, tlie ons werkelijk doet beven, kruipt Jouste, de mecanicien, toi tweei_aal toe uit het schuitje, klimt buiten langs het vliegtuig, j dal met con veari van 150 KAL per uur voort- snort, tot hjj den m&tor en herstelt het ïek. Alles is weer in cxde. Een enig gaat le^abhtelijke reis voort; wij naceren ons doels waaT we thans nog maar 709 K.M. van .verwijderd zijn. Om kwart voor zevenen hebben wé telegrafische gemeen schap n^et Dakar. Wij hebben ons doel bijna beieikt. Helaas, eukel© minuten later, pre cies om zeven uur, laat de rechter schroef rlo 'Soling los. Minuten lang zoeken wij een geschikt terrein en ontdekken dat met groo- te moeite. De ©enige ©enigszins geschjkt© plek is een nauw sterk naar zee afbellend strand. Onze Goliath heeft een vleugel-breedte van 28 meter, wij moeten nu landen zonder er gens tegen aan te s.ooten. Ongelukkigerwij ze begint dc Goliath als we geland zijn langs de helling af te glijden een tot twee meter in zee. Dit is het eind van ons vliegtuig. De ae© «beukt schuimend tegen de rotsen langs de kust. Ons vliegtuig is tegen dien voor ld uren- den aanval niet bestand en w-ordt. uit elkaar geslagen. Maar het is de tijd niet om er spijt over t© hebben. Wij zijn midden in den woes tijn, ver van a'lle hulp. Wij besluiten naar St. Louis te gaan, zoodra d© zon onder is. In het duister leggen wij zoo eenige kilome ters af. Tegen den morgen probe©ren vier van de sterksten van ons de zout-moerassen door te wadeUj maar ze moeten het opgeven. Zij zak ken weg. Ontmoedigd keeren we naar het vliegtuig terug, waar we doodelijk vermoei] aankomen. Wa.\? zullen we drinkwater vandaan krij gen? Dat bezwaart ons het. meest. En v n onzen voorraad hebben wij al heel wat opge bruikt. Luitenant Counot en de mecaniciens zijn toen aan het werk gegaan om een ding tc- fabriceoren, waarin we het zeewater kon den distïlleeren. Zij gebruiken er de reeervous en de.buizen van onze Goliath voor. Na zes uur zwoegens werkt hun toestel. Gelukkig was er in de reservoirs nog 50 liter benzine, waar we een prachtige brandstof aan had den. Een van ons stelde voor met het overschot van ons arme vliegtuig een soort kar tc ma ken. Met die kar, waar ieder op zijn beurt voorgespannen wordt zullen we onze levens middelen en onze wapenen kunnen vervoe ren en ook onze kameraden, die niet meer loopen kunnen Wij gaan vastbesloten aan het werk; inze leefkost moeten wij ontzien, zoodat wij dan ook de vijf dagen waarin wij de kar maak ten, uitsluitend krabben en «schelpdieren aten, die wij om beurten aan het strand gingen zoeken. Ton ons voertuig bijna gereed was, kwa men er, het was de zesde dag van onze terug komst bij de Goliath, twee inboorlingen hij ons aanzetten. Uit een „eenigseins lastige" conversatie meenden wij te moeten opmaken, dat deze inboorlingen van ten noorden van St. Louis kwamen. Zij verzekerden ons, dat we bij hun stamgenooten levensmiddelen en vriendelijke hulp zouden vinden. Wij zijn een beetje bang. maar wat te doen? Ten slotte besluiten 'wij, dat vier onzer met de inboor- l'ingoii mee zullen gaan, de anderen zullen aan het strand blijven wachten. Hoe zal ik u onzen angst van dien nacht beschreven, waarin wij, niettegenstaande on ze vermoeidheid, er niet toe komen te slar pen, zoozeer zijn wij ongerust over onze mak kers. - Eindelijk is de eindelooze nacht voorbij. Bij het krieken van cfen dag beklimmen wij eeu duin en zoeken den horizont af. Uren gaan voorbij. Tot eindelijk, plotseling, wij een troep nttnscbên zien, die onzen kant uitkomen. En weldra herkennen wij-onze makkers, door ta'l Tan inboorlingen omringd. Zij brengen an. Ik en versék vleesch mee! Een luelit-beSchouwiijgv De Engelsclie bladen bevatten liet ver slag van een onderhoud, dat Shepherd, do correspondent van heb Exchango-buveau te Amsterdam met onzen vlieger Fokker heeft gehad. Fokker zeide, volgens «dat verslag, dat do geallieerde zijns inziens Duitschland veroorloofd hadden, al het pionierswork in j den strijd in de lucht te verrichten. Zij j lieten Duitschland een tijd lang don pas 1 aangeven bij alle verbeteringen. Pas in den j zomer van 1918 werd Duitschland in de lucht verslagen en dit was- een voorname reden, waarom het Duitscho leger terug i moest trekken Ik had, vervolgde Fokker, drieduizend vliegtuigen voor de Duitschers gemaakt, die gebruikt moesten worden in het voor- jaarsoffensief, maar d© geallieerden had j den er vijf tegen aan onzen, kant één. Ik J geloof dat de Duitschers den oorlog ver- J loren hebben in de lucht, j De journalist vroeg: Als de oorlog nog l j eenige jaren langer geduurd had, hoe ver j I zou het vliegtuig' zich dan ontwikkeld 1 ïebben? In zijn. antwoord deelde Fokker iets me de, wat volgens hein tot dusver een diep militair geheim geweest was. „Wij zouden" antwoordde Fokker, ,,de artillerie buiten dienst gesteld hebben. Wij zouden do groo- te kanonnen oven ouderwetech gemaakt hebben als speren", riep hij uit. „Hefc was geheel en al de foul van de bureaucratie van hefc legerbestuur te Berlijn, dat daar mee niet vroeger een begin werd ge maakt. De zaak was als volgt „In 1936 vroeg dc legeroverheid mij, of ik een heel goedkoop vliegtuig kon maken met een heel goedkoopen motor, dat door golven van Hertz door de lucht bestuurd kon wórden „Men wilde elk van die vliegtuigen met een zwaren bom belader, en ze onder con trole van een enkelen vlieger de lucht in zenden, die ze met golven van Hertz als een kudde schapen, door de lucht heea moest drijven. Hij moest ze in de richting kunnen sturen, die hij verkoos, en ze naar den grond kunnen jagen op de plaats, die hij daartoe uitkoos. „De Duitschers waren van meering, dat hefc «een ontzaglijke verspilling was, om projectielen door middel van ontplofbare middelen door de lucht te zenden. Hun denkbeeld was om al hun ontplofbare stof- fen in de bommen te doen, e.n de bommen daarna met gasoline als drijfkracht naar I hun" bestemming te brengen. I „Zij hadden Jiun vertrouwen in hot ge bruik \an groot© kanonnen verloren. De j dikke Bertha, die projectielen 120 K. M. j ver tegen - Parijs wegslingorde, had ver- l moedelïjk ten deele ten doel, om de geal j lieerden in den waan te brengen, dat de I Duitschers hun zware stukken aan liet ver- beteren waren, terwijl zij de artillerie ter zijde wilden stellen. „Ik maakte de plannen waarom men mij I gevraagd had, gereed. Ik bevond, dat wij oude motoren konden gebruiker, die voor j vecht vliegtuigen niet beffcrohwbaar waren. I De hoogste e-isch, dien wij aan een motor stelden, was dat hij op zijn lang6t vier uur lang een vliegtuig zou kunnen voortbewe gen. I „Natuurlijk zouden die vliegtuigen mot hun motoren in stukken vliegen, als de bom ontplofte. Hefc geliee-le toestel kwam niet veeJ duurder dan de projectielen van do ver dragende kanonnen, en de uitwerking zou veel zekerder en doodelijker ge< weest zijn. „De autoriteiten keurden mijn plannen goed en daarna maakte het Ministerie van Oorlog een groote fout. Het ministerie ver deed vele maanden met het.maken van een paar vliegtuigen, die, toen zij klaar wa^ ren niet betrouwbaar bleken te zijn. „In den zomer van 1918, driie maand on voor den wapenstilstand, kwam men bij mij mot een groot© bestelling voor de draadloos bestuurd© vliegtuigen. .,Ik had juist allo toebereidselen getrof fen om ze in groote hoeveelheden aan te maken, toen de oorlog eindigde. „Die vliegtuigen zouden overal waar zij gebrukt waren, verwoesting hebben aan gericht. Het zou preoios hetzelfde geweest zijn, alsof men projectielen honderden mij len ver met een volstrekt, zekere trefkans had weggeslingerd" De speelduivel in het Oosten. Ook in Turkije maakt de speelduivel vele slachtoffers Het hazardspel met kaarten is bij de Turken iets van den Interen tijd, dat zij in de eerste plaats aan de Levantijnen, voor al de Grieken, te dankeu hebben. Ln ve len rijken en voornamen 'Turken, dio zich met hartstocht aar> den speelduivel over geven, kosfc o'eze passie hun heele vermogen Er zijn tal van voorbeelden van Turken, die eenmaal millioene.i be/atcn, en thans straatarm rijn, alleen ten gevolge van het ellendige dobbelspel Elegante Le vantij nsclie schavuiten, die geen cent in hun zak en geon stuk di«oog brood te eteu zouden hebben als zij rdet als handlanger van do speelduivel fungeer den, leven op vaak schitterenden voet ten koste van de Turken die zij tot hefc spel hebben overghaald. Maar al te vaak ook ten kost© van de Europeesche diplomaten, die kolossaio sommen in de voorname clubs in Pera aan de Levantijnen verliezen, wel ke heereai daarvan hun elegante villa's, equipages en maitressen bekostigen. Een bekend advocaat te Konstantinopel heeft voor de gemengde handelsrechtbank aldaar een groot proces gevoerd, dat meer dan twee en een half jaar heeft geduurd. Als hij het jiroces won, zou hij van zijn cliënt f 24.000 honorarium krijgen. Een Turkscli rechter, wien deze overeen komst bekend was, wenschte den advocaat drie dagen nadat deze het proces gewonnen"" bad, geluk, dat hij nu oindebjk, na zoo F gen, zwaren arbeid, zijn f 24.009 had ge kregen. „Best© vriend-' antwoordde de advocaat, „gistermiddag ontving ik de f 24.000, gisteravond verloor ik de heele som bij een spelletje „poker", in do club, en bovendien nog f 12.000, die ik vandaag moet trachten hier of daar te iceneu, om ze te kunnen betalen Naast de weelderig ingericht© deftige clubs bestaan de jammcrlijkst© speelholen, dio als aanhangsel van do tingeltangels in Pera on Galata met een bankkapitaal van één a tweeduizend gulden „werken" In elk van die speelholen zijn tien a twaalf sch'jn spelers voor ongeveer zeetig cents per nacht aangesteld, om de bezoekeiü te ni- meeren, ook eens een kansje te wagen- Het zijn bezoldigde kwartjesvinders. E^e vreemdeling, die hier binnentreedt, wordt met een cigaret verwelkomd, cn als hij een gulden of tien. twaalf verloren heeft, biedt de kroegbaas hem eon glas bier aan. In deze nobele gelegenheden wordfc en- kbl roulette gespeeld. Maar het- „fijne"- van deze roulettes is. dat zij even nauw keurig naar de hand des bankhouders luis teren als een goed gedresseerde mops naar de hand zijns meesters; de spelers worden rechtstreeks bedrogen, dloordat d© bank houder door den een of anderen truc het balletje kan laten stilhouden bij het num mer 4a>t hij verkiest. Wel zijn deze apeelhoJcn ten strengste verboden, maar tegen een bescheiden maan delijksche recognitie aan de overheid wordt bij elke inrichtiiig een 'politieagent ge plaatst, die den geheelen nacht voor de deur van het lokaal zit, om.. de deur te openen voor de bezoekers aan het Levendaal hoek Krau- I welsteeg een 152S6a j complex Huiden iüsSjilA«32. met Terreinen; gezamenlijke grootte ongeveer 488 c. A. na «Hals ®lf g^esicstess. S3.|23.. 4110 Te bevragen bii den Heer H. G. J. EGGINK, Maredijk 85. 3 October sal het Horlogemaker. Maarsmanssteeg 14. Telefoon No. 1293. STEEDS GROOTSTE SORTEERING UURWERKEN OP IEDER GEBIED. Zie onze keuze CARILLONS Vertrouwd en aanbevo len adres voor reparatiën aan alle soorten Uurwerken. 616 v; Huishoudelijke Artikelen B K EM&IIm Houtwaren Borsieiwaren Messen Lepels Vorken HAASSSN KACHELS Turfbakkeu Kolenbakken Schoppen PORMUIZEN Petroleum- en Gas- KACHELS Tegeiplaten Vulemmers enz. 4083 de RIJWIELEN eu Ouderdeelen Kinderstoelen Klapwagen enz. ros I Hooigracht ir Hooigracht E Hooigracht El i Aanleg Gas en Wateriëiding - Opgericht 1844 - Smederij - Telefoon No. 110 - Rijwielherstelplaats. 8337 Kantoor: Aalmarkt 10 Telefoon 861. 5617 Directies H. KEEREWEER. Wie kennis wil malon niet onze lessen in Fransch, Duitach, EDgelscli, Ned6ri. Taal en Rekenen, Boekhouden, Schoonschrijven, Stenografie, Algemeene Ontwikkeling h 50 tt. per maand. Vrage gratis proefles en prospeotns aan Cursns „Zelfontwikkeling", Bllderd(jketraat 88 D, Amsterdam. 4083

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1919 | | pagina 6