No, 18251
LËIDSCH DA05LAD, Zaterdag 30 Augustus.
Derde Blad Anno 1919.
Onder onze Vroede Vaderen.
UIT DE OMSTREKEN.
GEMENGD NIEUWS
INDISCHE BRIEVEN.
0—
Het zal cte laatste maal zijn dat wij dezen
titel kunnen geven aan do Raadsoverzich-
ten. Dinsdag, als de nieuwe Raad is ge
ïnstalleerd, zullen ook de twee vrouwen
zitting nemen en zij zullen wel niet weder
uit de Raadzaal verdwijnen, veeleer zal bij
een volgende verkiezing haar aantal ver
meerderen. Van .Vroede Vaderen-' alleen
zal dan geen sprake meer kunnen zijn.
De" oude Raad, waarvan er zestien niet
weder terugkeeren, heeft met zeldzame ge
trouwheid zijn taak tot aan het einde ver
vuld en in. cleze laatste Raadsziting zijn
nog een paar belangrijke besluiten geno
men. Allereerst het aangaan van een over
eenkomst inzake den aanleg van kunstwer
ken in verband met den aanleg van een
electrische tramlijn s-Gravenhage—Voor
burg—Leiden.
.D'at deze tram tot stand zou komen on
een herhaalde en vlugge verbinding zou
vormen tusschen deze gemeente en Den
Haag, was reeds lang bekend, dat zij
tevens een nieuwe ruime verbindingsweg
van het Steenschuur naar den Zoeterwoud-
schen Singel zou brengen, was slechts bij
geruchte bekend.
In het uitbreidingsplan der gemeente op
do vrij verre toekomst gebaseerd, was
reeds een brug over den Singel tegenover
den Vestwal aangegeven, niemand had
echter kunnen denken dat zij er zóó spoe
dig zou komen. Zij zal den sleutel blijken
te zijn tot het openen van. een belangrijke
Stadsuitbreiding in en om het oude buiten
goed „Zuiderzicht". Voor wie alleen dacht
aan het heden kon dc richting Heeren
straatDoezastraat en Steenschuur mis
schien beter bevredigen, voor wie zijn blik
richtte op Leidens toekomst is de thans
vastgestelde weg veel verkieslijker. Terecht
zeiden B. en W. in hun praeadvies dat dit
plan der gemeente een offer van f 110,000
wel waard was. De Raad heeft zich er dan
ook zonder op of aanmerkingen van eenige
beteekenis bij neergelegd. Het zal onzen
lezers genoegen dóen tevens te mogen ver
nemen d'at met de uitvoering van het plan
weldra een aanvang zal worden gemaakt.
Zoo wordt ook nog in dezen moeilijken tijd
aan Leiden's vooruitgang gewerkt.
Het tweede punt van belang was het
voorstel inzake den arbeidsduur van de
werklieden en ambtenaren in dienst der
gemeente in verband met de invoering van
den 8- en 10-urigen arbeidsdag.
Daarover had heel wat kunnen gepraat
zijn. Dat het niet is geschied zal men ech
ter niet behoeven toe te schrijven aan de
levensmoeheid van een stervenden Raad.
Het voorstel is gebaseerd op do wet-
Aalberse zelf en geeft'slechts algemeene
lijnen aan. Straks zullen deze bij algemeene
maatregel aan bestuur, als wij het zoo eens
mogen noemen, nader kunnen worden uit
gestippeld. Als men dit wil inzien, kan men
niet zeggen dat de oucïo Raad dit nog even
voor het scheiden van de markt wilde af
doen. Er blijft voor den nieuwen Raad nog
genoeg in bijzonderheden te regelen over.
Over do vrijwel mislukte gemeentelijke
bruine-boonenteelt, die een schadepost van
ruim driekwart ton heeft opgeleverd is
niets gezegd. Critiek zou nu echter ook te
laat gekomen zijn. Met de beste bedoeling
heeft men in den penibelon oorlogstijd dit
middel ter bestrijding van een mogelijken
voedselnood aangegrepen. Het zou toen
onverantwoordelijk geweest zijn het na te
laten. Trouwens de mislukking heeft niet
gelegen aan den opzet, noch aan de uit
voering, maar aan de weersomstandighe
den, waartegenover ook een cultuurcom
missie machteloos etaat.
Aan het slot der laatste vergadering van
een onherroepelijk voorbijgegane periode
in ons gemeenteleven, volgden eenige toe
spraken. De heoren Boot en Reimeringer
hebben ieder voor hun partijen de gevoe
lens van de aftredende leden vertolkt, de
burgemeester heeft namens het Ooilege van
het Dag. Bestuur dezen alleen toegespro
ken. Aan weerskanten hartelijke waardee
ring. Wij kunnen ons daarbij aansluiten.
De oude Raad heeft naar zijn beste weten
en met de hem toebedeelde krachten de be
langen dor gemeente behartigd. Critiek is
!hem niet bespaard gebleven, vooral niet
door de partij die in vrij grooten getale
Dinsdag a.s. haar intrede zal doen.
Ha afloop van deze laatste vergadering
heeft de Raad den burgemeester een af
scheidsmaaltijd' aangeboden. Heb zou niet
betamelijk zijn, om, ook al waren wij daar
toe in staat, over dit intiem samenzijn iets
in het openbaar te zeggen.
Maar wel mogen wij er uit concludleeren
dat bij alle verschil van meening wat in
menige zitting tot uiting kwam, er onder
do leden van den ouden Raad een goede
harmonie heeft geheerscht.
Moge die blijven bestaan ook in den
nieuwen Raad. Zij is een voornaam factor
voor een* vruchtbare samenwerking.
STOKSCHOTEN*
Gemeenteraad.
[Voorzitter: de burgemeester. Afwezig met
kennisgeving: de heer J, M. van Kempen Sr.
Ingekomen is o.a. een missive van Gedepu-
teeida Staten van Zuid-Holland, vaststellenl-
"de de regeling der jaarwedden van den bur-
buigomeester. gemeente-secretaris en ont
vanger,. Een adres van J. de Graaf, gemeente-
•bv£teller, "houdende verzoek voor een toeslag)
op zijn Icon, daar dit de laatste fcjjd niet meer
.heeft bedragen dan f16 per week gemid
deld.^ Volgens de voorzitter kan He Graaï
üröb in aanmerking komen voor een toeslag
fliaar stelt hg voor dit adres in handen te
'geven van B.; en Wl, die daarover later
advies zullen uitbrengen.- Conformi besloten.
Jjten aantal dankbetuigingen van personen in
uienst der gemeente, voor. de verleende duur
de- en kindertoeslageu,- Schrijven van de
vommissie der huisvl^jttentoonstelling, hoa-
dende verzoek, gebruik te mogen maken van
een localiteit in de openbare school. Besloten
■wordt gratis hiervoor het Gymnastieklokaal
in de openbare lagere school ter beschikking
te stellen,,
"Vervolgens werdb de gemeentebegrooting
1920 aangeboden, die bij de leden zal cir
culeren. Deze gemeentebegrooting is van
een toelichting voorzien.:
raama heeft- de voorloopigè vaststelling
der gemeenterekening plaats. De heeren be
last mes het nazien van deze rekening hebben
alles in orde bevonden en hiervan racdedee-
ling gedaan.; Voorloopig: wordt deze vastge
steld in ontvangsten en uitgaven op een
dra?: van f 230.238.021/2 en f259.654.25V2,
alzoo een nadeelig saldo. van f39.416.23.
De Voorzitter merkt op dat dit nadeelig
saïdö slechts schijnbaar is, daar een deel
der distributie-kosten bg de gewone uit
gaven is ondergebracht, waardoor het voor-»
deeli# saldo van f 17.549.66 komt te ver-
V/ilIen.; Een gedeelte is bestemd voor het
doen van buitengewone uitgaven.. Een aan
tal besluiten comptabiliteit worden genomenw;
Bet vermenigvuldigingscijfer voer des
hoefdelijken omslag zal zijn in plaats van 1!
maar 0.7, zoodafc het hoogste percentage
28/10 pCt. zal zijn. Het vorig jaar was dit
3 pLfcDaarna wordt een boekhouder-kassier
voor het badhuisbedrijf benoemd. In alphabet
tirche volgorde is door B. en Wi de navol
gende aanbeveling gemaakt: M.- Laiioman
en Laverman. Laatstgenoemde wordt met
5 stemmen van 'de 9 gekozen verklaard.;
Op verzoek van den voorzitter van den
Raad van Arbeid te Leiden, moet er een lo
caliteit aangewezen worden. Hieraan zal wor
den voldaan en wordt het aan B. efn iWl over
gelaten welk locaal zij hiervoor zullen be
stemmen, hetzij een locaal in de openbare
lagere school of het Ambachtshuis en aan
den Rijndijk een locaal van de openbare la-
gtro school.
Daarna wordt besloten het genomen raads
besluit, betreffende de opheffing van het
dirfcributie-bedrijf, te niet te doen en dit
tijdelijk te doen doorgaan, daar er nog oude
rekeningen loopen en enkele artikelen nog
gedistribueerd worden. Hoewel er aan den
directeur ontslag was verleend, had deze
nög geregeld hieraan zijn werkzaamheden
te verrichten, de voorzitter vindt 't onregel
matig indien er wel een joedrijf is en geen
directeur.; Voorgesteld wordt aan den heer
Westdijk een salaris te geven van f35 per
maand en dit nog tijdelijk te do efn doorgaan,, j
De heeren C. Eggink Sr. en P. I. Bakker j
vragen inlichtingen, ook wat betreft de werk
zaamheden van mej.: v. Geest en vragen of
't niet mogelijk zou zijn dit aan één persoon
over te laten: De Voorzitter zegt, dat mej.:
v< Gtcst, ten deele voor de distributie en
haar resteerende tijd voor de gemeente werk
zaam is en vindt het niet in t belang van
de gemeente één persoon alles te laten doem:
Het voorstel van B. en W. wordt zonder hoof
delijke stemming aangenomen,.
Bij de rondvraag Waagt de neer L. 0.
de Jong over het slecht vorderen met de
werkzaamheden aan het werk aan den Rijn-
dijk* De Voorzitter brengt hem onder het
oog dat de gemeente geen blaam treft, maar j
in üit geval het rijk, daar dit voor het met- j
seiverk moet zorgen, Hij meent echter te
moeten aannemen, dat de werkzaamheden
spoedig haar einddoel zullen naderen. Daar
na neemt de voorzitter afscheid van den
Rasó. voor wat betreft de vijf heeren, welke
vertrekken. In het bijzonder richt hij zich
tob den heer Jac. v. Santen, die 22 jaren
als Raadslid heeft zitting gehad en steeds met
toewijding en trouw de gemeentebelangen
heeft behartigd.
De heer Jac. v. Santen en daarna de heer
L C de Jong, bedanken daarna den voor
zitter voor -zijn waardeerende woorden en
spreken den wensch uit, dat het den Raad
zoowel als de gemeente goed mag gaan.
men, als particulier eigendom, voorloopig
niet zullen verlicht worden.
Als de eigenaars ze afstaan, zal de ver
lichting plaats vinden, terwijl dan tevens
van gemeentewege: met het in beteren toe
stand brengen, begonnen kon worden.
Het zal de gemeente' geld kosten, doch
er. zaï veel verbeterd kunnen worden.
Het salaris van den lantaarnopsteker, zal
nader vastgesteld worden.
De heer v. Stijn meende, dat dit dan ook
wel wat hooger, mocht zijn en van 25 gld.
b.v. op, f35 gebracht worden.
A an het einde der, vergadering bracht' de
Voorzitter eenige woorden van waarde'eTing
en dank aan den heer v. d. Maat voor het
geen hij tijdens zj'n raadslidmaatschap in het
belang der, ge -eente gedaan had, waarna
de cpenbaro vergadering werd gesloten.
WASSENAAR.
Gemeenteraad.
Voorziter: de burgemeester jhr. B. P.
S. Storm van 's-Gravesande.
Tegenwoordig alle leden.
Tn verband met heb feest, dat gevierd
wordt, herinnert de Voorzitter er aan, dat
het Huis van Oranje ons land steeds
langs veilige wegen heeft geleid, ondanks
de donkere wolken, welke dikwijls over ons
land kwamen. Zoo ook weer in deze tij
den. Spreker brengt hulde aan H. M. de
Koningin, waarmede alle leden instemmen.
Eenige ingekomen stukken worden voor
kennisgeving aangenomen.
De begrootin'g voor den dienst 1919
wordt verhoogd in ontvangst en uitgaaf
met een bedrag van f 8455.01^.
De gemeenterekening dieneb 1918 wordt
vastgesteld met een nadeelig saldo van
f 688.42Vt, na een opmerking van. den heer
Beelaers, dat op den post: onderhoud to
rens, niets is uitgegeven, ofschoon het ge
meenteverslag vermeldt, dat do torens
goed werden onderhouden.
Met algemeene stemmen wordt hierna
vastgesteld de balans, alsmede de winst
en verliesrekening van het Gasbedrijf
over heb jaar 1913. Daaruit blijkt-, dat een
bruto winst is gemaakt van f 16843.77M>
Di bedrag wordt aangewend voor de ge
wone afschrijvingen en voor extra afschrij
vingen op machines en toestellen. Even
eens worden met algemeene stemmen vast
gesteld de balans en winst- en verliesreke
ning van het Levensmiddelenbedrijf over
het jaar 1913.
Over 19 J.3 is een verlies geleden van
f 37177.62. De heer Van der Kroft infor
meert of in den post „aardappelen" ook
begrepen is het verlies door bederf op dat
artikel geleden. Do Voorzitter zegt, dat
dat verlies eerst op.de rekening 1919 zal
voorkomen.
Hiermede is de agenda afgehandeld.
De Voorzitter noemt alsnn het woord,
om afscheid te nemen van de heeren Ver
steeg en Van Wissel, die in den nieuwen
Raad niet zullen wederkeeren. Spr. zegt
beiden hoeren dank voor alles, wat zij ;a
het belang der gemeente hebben verricht
en hoopt voor <cleh heer Versteeg, dat diens
fractie zoo moge toenemen, dat hij weder
spoedig in den Raad terugkeere. Nadat
heide heeren den Voorzitter hebben daDk-*
gezegd, wordt- de vergaderng gesloten.
WARMOND.
Gemeenteraad.
Voorzitter: de Burgemeester.
Afwezig de heeren Kruseman en v. d.
Maat, de laatste met kennisgeving.
Na opening der vergadering en voorlezing
der, notulen, doet de Voorzitter mededee-
ling van eenige ingekomen stukken, w. o.
de aanvraag van den voorzitter van den
Raad van Arbeid tè Leiden, om een Zokaai
beschikbaar te stellen voor het houden van
zittingen voor. het inschrijven van personen
in deze gemeente door. den Arbeidsraad.
De Voorzitter stelt voor hiervoor aan te
wijzen de Raadzaal, wat wordt goedgekeurd.
Verder is van Ged. Staten ingekomen een
schreven, waarin gemeld wordt, dat dit col
lege de legesgelden te hef Dn voor naspo-
ringeu van den Burgerleken Stand, n.l. resp.
flö en f20, te hoog oordeelt en in over
weging geeft deze te brengen op f2.50 en
f 10, wat goedgekeurd wordt.
Verder deelt de Voorzitter meda, dat
eerstdaags een woningtelling zal gehouden
worden, waarvoor van Rijkswege een ge
deelte der, kosten zal worden vergoed.
Van den nachtwaker, Vlugt is ingekomen
een verzoek om loonsverhooging, wjjl hg in
deze dure dure tgden er niet meer van kan
komen, welk verzoek voor onderzoek naar
B. en W. verwezen wordt.
Door, een commissie, bestaande uit de hee
ren v. Stegn, Heyl en De Vroomoh, wor
den de geloofsbrieven onderzocht, in orde
'bevonden en wordt tot toelating van de nieu
we leden besloten.
De Voorzitter zegt hierop, dat de com
missie voor nazien der rekening 1918 ac-
coord-bevinding rapporteerde, waarom nft
tot voorloopige vaststelling adviseerde.
De ontvangsten hadden in totaal bedra
gen f 104.537,06, de uitgaven f 102.252,52,;
voordeelig saldo alzoo {2284.62.
De Voorzitter deelt mede/, dat B. en .Wi
voornemens zjjn om met het oog op dé
feestdagen volgende week alvast een 3-tal
lantaarns te laten branden ('s avonds).
Na eenige besprekingen hierover, waarbij
de heer v. Stijn de regeling niet aan B. en
iW. wenscht over, te laten en de heer De
Vroomen betoogde, dat niet te schriel ver
licht moest worden, werd besloten voor
loopig met 16 te beginnen, terwijl dd D&m-
B H do Koninklijke Fabriek van
Rijtuigen en Spoorwagens, directie J. J .Bey-
nes te Haarlem, ia een restauratiewagen ver
vaardigd, door den heer W. Penaat ontworpen,
bestemd voor den dienst op de lijn Batavia-
Soerabaja der Staatsspoorwegen op Java. Hot
is de eerste maal, dat do staat, in casu het mi
nisterie van Koloniën, voorzulk een opdracht
samenwerking heeft gezocht mot een kunste- 1
naar en Penaat heeft met -goeden smaak en
juist overleg, zijn taak volvoerd. Hij werd ge-
stold voor de oplossing van een wiskundig-
aesthetisch probleem, daar de maten van den 1
te ontwerpen wagen tot in de détails vooruit
waren bepaald en hij deze maten in overeen-
stemming moest brengen met zijn kunstzinnige I
inzichten. Penaat ging uit van het begrip, dat
we hier niet alleen met een werktuig, maar te
vens mot een interieur te doen hebben, een in
terieur, dat echter weer niet al te intiem mocht I
zijn, daar dit in strijd zou zijn met het karakter
van een spoorwagen. Deze werd vervaardigd
van vier soorten hout, teak, palissander, ber
ken-trip lox en eschdoom. Reeds dadelijk valt
op, hoe prachtig materiaal werd gebruikt, de
wanden zijn egaal van kleur, zonder overma
tige kleur wisseling. Dit was mogelijk door ze
uit één stuk teakhout te zagen, waardoor te
plotselinge kleurverschillen in het hout werden
vermeden.
Bij de constructie van het interieur, werd
voortdurend in het oog gehouden, dat do hori
zontalen, de verticalen on de assen met elkaar
correspondeerden, wat de rust van het geheel
ten zeerste heeft gebaat. Do versiering is op
het quadraat gebaseerd: boven de kleino, vier
kante raampjes, (ook ter wille van de rust zoo
klein genomen, daar het landschap in zijn ge
heel, groot aanschouwd door breedb ramenj
noodeloos cnerveerend werkt) zijn vierkante
vlakken, houtsnijwerk aangebracht, op Kelti
sche motieven geïnspireerd, alles heel strak,
bijna wat nuchter van opvatting. De lijsten,
dubbel genomen, om de naden te bedekken,
welke deze wandversieringen met de ramen af
sluiten, zijn doorloopend, worden nergens plot
seling afgebroken on. vormen zoo een rustig
omvattend cadre.
Ook bij de constructie der tafeltjes on met
rundleer bekleede baqken, is zooveel mogelijk,
daar de maten vooraf waren bepaald, rekening
gehouden met hot quadraat. Ventilatoren, pla-
fonniers, deurknoppen, lampjes (en aschbak-
ken, werden alle opnieuw ontworpen, steeds
in aansluiting met het begrip der overeenstem
ming tusschen horizontalen, verticalen en assen.
'Alle imitatie werd vermeden, hout koper en
brons zijn de gebruikte materialen. Alleen de
vloerbedekking: werd van imitatie-rubber in
plaats van rubber vervaardigd, tegen den zin
van den ontwerper.
Achter in den wagen bevinden zich! drossoir
en buffet, een gangetje voert naar de in lichte
tinten gehouden keuken, waar hetzelfde orna
ment, iets vereenvoudigd, het interieur siert.
Een betere verbinding van wand met kap
dan in de tot nu toe vervaardigdo wagens werd
gevonden: het eenige bezwaar tegen deze op
lossing i3 do bijzondere duurte.
Ook de buitenzijde van den wagen is zeer
eenvoudig en sober: onder de ramen werd een
waterlijst aangebracht, welke tot nog toe niet
bestond. Het voorschrift noodzaaklo Penaat den
buitenwand van schrootwerk te maken, zonder
definitieve voltooiing. Adn alle zijden door be
perkende bepalingen, belemmerd, is deze res
tauratiewagen het voorbeeld voor een geheelen
trein, welke in Indië zal worden voltooid, oen
uiterst gelukkig resultaat van samenwerking
tussohen industrie en kunstenaar. Het is te ho
pen, dat do staat in deze eerste poging aanlei
ding vinden zal doze samenwerking te besten
digen en uit te breiden.
Een jonge .rekonhunsfie-
naar. Óver den jongen rekenkunstenaar
eer\, schooljongen, over wien we voor ©eni
gen tijd een bericht gaven, schrijft de heer
H. W. Odink, hoofd der school te St.-An-
naland, in „Het Onderwijs"
„Op het eerste gezicht noemt hij het
antwoord van vermênijgvuldigingen van
een getal van 4 en 5 cijfers met één cijfer;
do productie van twee willekeurige getal
len, boide van twee cijfers.
„Bij .een paar seconden nadenkens noemt
hij ook de producten van getallen van 3
cijfers met getallen van 2 cijfers. Toch
gaat hij op de gewone m?,nier te werk:
moet hij berekenen 7S maal 365, dan telt
hij gewoon de producten van 70 maal 365
en 8 maal 365 te zamen".
In verband hiermee herinneren we aan
andere „rekengenieën", die de wereld net
zoo verbaasd deden staan als de kleine
jongen, over wiea de heer Odink schrijft,
he4 zijn onderwijzers doet
We geven enkele voorbeelden, waarvan
de echtheid vaststaat, zegt het "Hbld."
De snelrekenaar Dase, in 1824 te Ham
burg geboren, vermenigvuldigde twee ge
tallen elk yan 60 cijfers uit het hoofd met
elkaar, voor wolk kunststuk hij slechts 2
uren en 59 minuten noodig had. Bij ©en
voorstelling te Munchen trok hij in het pu
bliek uit een getal van 100 cijfers den vier
kantswortel (uit zijn hoofdi) en had daar
voor maar 52 minuten noodig.
Eenige jaren geleden hielden de Fran-
sche geleerden Binet en Henri zich bezig
•net den in 1830 geboren Grdekschen re
kenkunstenaar Porikles Diamandi. Hij liet
zich na elkaar 200 getallen opgeven, rang
schikte die in gedachte in een rechthoek
van 40 bij 50 on was dan in staat, elk der
getallen in de juiste rangorde te noemen,
bijv. het 457sto, het 1587ste, enz.
Van den negerslaaf Thomas Fuller wordt
verteld, dat hij ninnen twee minuten, uit
het hoofd berekende, dat in anderhalf jaar
47.304.000 seconden verloopen. Toen hem
gevraagd werd, hoeveel varkens iemand
in acht jaar zou hebben, die met zes' zeu
gen begon, als elke zeug ieder jaar zes
vrouwelijke biggen voortbracht, was zijn
antwoord dadelijk: 34.539.806."
Eon dergelijk buitengewoon getalbegrip
heeft niets met intellect te maken. De be
kende herdersjongen Inaudi, dio dé wis
kundigen verbaasde een 25 jareD geleden
door zijn buitengewone rckenpraestatres
slaagde er niet in, lezen en schrijvon te
loeren en behoorde tot die eenzijdig in het
rekenen begaafden, die men „rekenidio-
ten" noemt.
Belangstelling voor getallen komt bij
idioten dikwijls voor. "VVo kennen er een,
van ruim 50 jaar, dio verstandelijk niet
meer beteekent dan een kind van 7 jaar.
Hij gaat dian ook liefst met kleine kinde
ren om. Zijn getalgeheugen is evenwel
merkwaardig; hij weet onmiddellijk te zeg
gen, op weikon datum de karmis to Arn
hem meer dan 25 jaren geleden word af
geschaft, op welken datum daarna een op
roer uitbrak, op welken datum"^aschen
of Pinksteren viel bijv. in 1873 of in 1913-
Dr. Schuyteo. te Antwerpen vertelt van
een imbeciel, die in staat was, twintig ach
tereenvolgende kalenders in chronologi
sche volgorde op te zeggen, en men kon
hem laten beginnen waar men wilda,
"Werd hem oen datum genoemd, bijv. 26
Maart 1897, dan gaf hij dadelijk de juiste?
week en den juisten dag aan, als ïnen
wilde, noemda hij daarbij ook den dag-
heilige on de rangorde in het jaar. Hij
weerstond allo pogingen, om hem van de
wijs te brengen, maar daartoe bepaaldo
aich dan ook zijn geheel© verstandelijke
begaafdheid. Hij kon bijv. niet onthouden
hoeveel vingors oen hand heoft.
Ook bij overigens geheel normale kin
deren (treftj men soais een merkwaardig
goed getal geheugen aan. Zoo kennen we
een tienjarig meisje, dat in staat was,dhet
getal 31415920535 na bot gedurende hoog
stens drievierde rninuulb voor oogen te
hebebn gehad, zonder fout op te zeggen on
zes weken later, toen haar onverwachts
gevraagd werd hot getal ong eens op to
zeggen, bood zo aan, he van achteren naar
voren te doon, hetgeen 2e vlot deed
Gustav Major, de bekende directeur van
het gesticht Sonnenblick bij Berlijn, voor
psychopathische kinderen, vertelt van een
zonderling, dio van geschiedenis, aardrijks
kunde en natuurkunde niets kon onthou
den, zonder het met een getal to verbin
den.
Houdt men hieroij nog in het oog, wat
geschreven is oyer do rekenende paardon
te Elbeïfeld, dan kan men zeggen, dat ge
tal geheugen en rekenaanleg niieite met in
tellect te maken hebben. Misschien omge
keerd.
Het is jammer, dat de heor Odink niets
beeft meegedeeld omtrent de begaafdheid
van zijn leerling in andero vakken.
(Nadruk verboden.)
Uit het Indische leverv
IL
Wio als ambtenaar of officier naar Indië
gaat, begint lol op zekere hoogte een zwer
vend loven. Hijkrijgt zijn standplaats, zelfs
krijgt hij achtereenvolgens vele standplaatsen.
Hij is aan overplaatsingen onderhevig en in
menig ambtonaarsleven speelt het artikel „over
plaatsing" eön voorname roL Ik heb officieren,
gekend, dio bijv. in negen jaar tien garnizoenen!
hadden gehad. Zelf had ik na vier en een half
jaar mijn vijfde standplaats. Om ee;ilgr idoo
te geven zij meegedeeld, dat is tusschen be
gin 1889 en eindo 1915 gewoend Lc-b te:
Pontianak 13 maanden, SoertJ.-aia 8 maanden,
Ternato 16 maanden, Banrïa 10 maandeu, Sa-
latiga 3 en een half jaar, Semarang 4 jaar,
Banjoemas 3 en een half jp-ar, gemarang 0
jaar, Weltevreden 2 jaar, Semarang 1 jaar,-
Bandoeng 10 maanden.
Tusschentijden werden aangevuld met de
noodigo reizen van standplaats tot standplaats
of heen en weer tusschen Nederland cm Indiër
Natuurlijk heeft dit zijn beswaren. Men kan
ook in Indië zeggen, dat driemaal zulk een
verhuisdrukte gelijk staal me; eenmaal don boel
afbranden. Niet altijd zijn de overplaatsingen
gowenscht. Zij zijn ook om andere redenen dan
do duurto wel eens een tegenslag. Als mcit
ergens woont, gaat men niet graag weg. Doch.
het gebeurt ook, dat een overplaatsing als oen
goede hemelsche gave van het departement
wordt beschouwd, zoo bijv. in geval van ziekte,
van promotie, van noodzaak voor de opvoeding
der kinderen.
Mijn overplaatsingen hadclen de volgende
oorzaken:
Van Pontianak naar Soerabcda: Iemand, die
protectio had, wilde om familieomstandigheden
gaarno to Pontianak geplaatst worden on dus
moest ik springen, zeer teg.en mijn zin
Van Soerabaia naar Tornate: Promotie.
Van Ternato naar Banda: Als jong ambte
naar was ik in verzet gekomen tegen den toean,
besaar, den resident en moest het veld ruimen.
Van Baüda naar SaJatiga: Mijn echlgonoote
kreeg de beri-beri en mocht niet blijven, had
een koud klimaat noodig. Zoo werd ik dus ge
holpen en op afdoende wijze.
Van Salaliga naar Semarang: Aangezocht
om op te treden als leeraar in de geschiedenis,
nam ik een bzetrekking aan de H. B. S. aan
on het heeft mij nooit berouwd. Van Semarang
naar Holland met .een jaar verlof en terug
komende geplaatst te Benjoemas.
Van Banjoemas naar Semarang: Op verzoek,
omdat mijn kinderen in de termen vielen de
H. B. S. te bezoeken. Ik werd dus weer gehol-
pou en heb nog altijd reden tot dankbaarheid.
Van Semarang naar "Weltevreden: Op ver
zoek van andoren, die mij te Batavia (Welte
vreden) meenden noodig te hebben.
.Jaarna nam ik pensioen en heb ik geheel
vrijwillig een paar j'aar te Semarang en Ban
doeng gewoond, vóór ik naar Nederland terug
keerde.
Een veelbewogen leven dus.
Niet altijd gaat dat overplaatsen oven zacht
zinnig. Soms komt do ambtenaar voor het on
aangename feit te staan, dat hij plotseling heeft
te vertrekken. Zoo ontving ik met de Batavla-
boot, die ce3 per maand Pontianak aandeed, de
cpdracht op een Dinsdagavond om Donderdag
morgen daaraanvolgende te vertrekken naar
Soerabaia. Daar zat ik. Men houdt bij zulk
een overplaatsing vendutie van zijn meubilair
en vertrekt met zijn koffers. Hoe moest dat?,
Jk ging naar den resident, die me vroeg, of ik
klaajp kon komen. Be was zoo verstandig om.
te zeggen: Natuurlijk, a's het moet Men moet
nooit bo^eron tegen zulke heeren, dat een op
dracht niet kan worden vervuld.
Toon vroeg hij: MaaT kunt u goed klaar k<P
men?
Mijn antwoord luidde toen natuurlijk; Neen
resident, dat gaat niet.
„Dan houd ik u oen maand aan."
En klaar was Kees. Ik kon wachten tot cïö
volgende boot.
To Sosrabaia verni.m ik des Woensdags
middags, dat ik 's Zondagsmorgens aan boord
had to zijn Yoor Ternale. Daarheen moest ik"
echter mijn meubelen vei meenemen on dlö
moesten 'a Vrijdagsmo. gena ingeladen worden.
Voor fatsoenlijk inpakken was geen tijd. O#
alleword een visitekaartje geplakt, en des
Donderdagsavonds gingen we nog in ons eigon
huis te bed. Des morgens vroeg lagen twee laad-
prauwon in de rivier, die langs mijn aohteiN
galerij stroomde, We stonden op, rolden ma-<
trassen, enz, op sloegen het ledikant uit elkaar
en allee ging in de prauwen. Om 7 uren zakten
zij, de huisjongen op een stoel boven op al
dein rommel, de rivier af naar de reedo. Tö
Ternate vond ik drie weken later alles terug
in behoorlijken toestand.
Zulke dingen gebeuren meer.
Het ergste is do duurte.
Vroeger kreeg mon voor hot vervoer Vatf
meubelen niets vergoed. Tegenwoordig op Java
per Staatsspoor wel. Maar de ambtenaar krijgt
alleen het reisgeld vergoed yoor zijn gezin, 0A
wel liij, die minder dan f 500 per maand in-
komon heeft per 2de klasse spoor, boven da
500 per 1ste klasse spoor. Doch daggelden
krijgt men alleen voor zioh zelf, niet voor het
gezin. Dat daggeld wordt berekend naar dsn
maatstaf van 200 K.M. a-floggen per dag en.
dan ook f 6 daags vóór iemand beneden dé
f 500 en f 8 daarboven. Nu kan bet op Javt"
noodig noodig zijn, dat men 2 of 8 dagen relat.
Dan moet men natuurlijk in hotels overnachten
en dat is verlies. Men betaalt dan bijv. voor een
gezin van 5 personen 20 25 glcL en krijgt
of 8 gld. Neemt men daarbij de noodzakelijk»
hoteldagen in de plaats van vertrek en in dl»
van aankomst, bonevans het verlies cp meil*
bilair en vordere nadeelsn, dan vc«elt ieder, Jat
een overplaatsing geen financieel yorcrdoei opk
levert, x v
v A'- r. W
