Morgennamiddag
WASCHT REIN
HUIS
Zwitsersche bereiding.
LEIOEN-ROTTERDAM.
riant WINKELHUIS,
No. 18248
EERSTE KAMER.
INGEZONDEN
VRAGENRUBRSEK.
SPORT.
Erishoidstar,
te 6 uur: OPENING
van de nieuwe Zaak
BREESTRAAT IBS.
J. VAM DER STOK.
ÜST HEDEN VERKRIJGBAAR
Firma W e«T. >1„ ROOS,
J. J. F. v. d. MEEE.
Dagdljjksche Motordienst
Zit- en Slaapkamer
N00RDWIJK-3INNEK.
REUZENPRIJZEN
MET ZIEKTEKIEM VIFIIJ WATER.
f SO,— BB&QOmN®.
De Arbeidswot.
Hafl y.oorloopig Verslag' is verschenen
óver het wetsontwerp, houdende bepalingen
tot) beperking van don arbeidsduur) in [t al-
meen en tot het tegengaan van gevaarlijken
aibeid.;
Den minister werd kulde gebracht voor
cLn spoed, waarmede lig zulk een veelomvat
tend en doorwrocht ontwerp heeft ingediend.:
Men gevoelde algemeen veel voor de strek
king en bedoelingen van het ontwerp, al ont
veinsde men zich niet, dat er aan de uitvoe
ring bezwaren verbonden zullen zijn, en dat
vete werkgevers er, althans aananvelijk, ern
stige moeilijkheden door zullen ondervinden.:
Jan verschillende zijden werd echter be
treurd, dat de tijd van voorbereiding te kort'
is geweest voor de leden dezer Kamer, die
in den regel een drukken werkkring heb
ben en dus niet in staat zgn in korten tijd
'ontwerpen als dit grondig te bestudeeren.
ci schillende leden koesterden zeer groo-
to principieel© en practise he bezwaren tegen
!het wetsontwerp. Toch waren zij om
redenen van algemeen staatsbelang bereid
tot de aanneming daarvan mede te werken.; i
[Zij zouden zich dus in hoofdzaak bepalen tot
'het aanwijzen van de bezwaren, die de toe
passing der wet in de praktijk zal hebben en
tot het stellen van vragen, waarop, naar zij
bocpfcen, de minister een bevredigend ant
woord zou kunnen geven. Zij spraken daarbij
ïte verwachting uit, dat de minister er niet
tegen zou opzien zelfs reeds vóór het in
iwerking treden der wet wijzigingen daarvan
.Voor te stellen, indien hem zou worden* aan
getoond, dat de wet zonder een r-jeer veel-
•v.' ldige toepassing van het 6do lid van art.
83 der wet, niet uitvoerbaar was.
Werd het eenerzijds een wijze en vooruit
strevende sociale politiek geacht mede üe
gaan met de voorgestelde beperking van den
arbeidsduur, die ook in verband met do tijds
omstandigheden onafwijsbaar schijnt, ander
zijds werd betwijfeld, of de invoering van de
'45-mige arbeidsweek voor fabrieken en werk
plaatsen, op dit oogenblik althans, wel in het
belang van ons volk is.
Enkele leden stelden er pr'rj3 op met een
kort wcord in bet licht te stellen, waarom
z\) zich met het hoofdbeginsel, hetwelk aan
'dit wetsontwerp ten grondslag ligt, niet kun
nen vereenigen. Zij achten het bedenkelijk
den arbeider in zijn vrijheid to belemmeren,
zocdat hij niet meer naar believen over zjjn
eigen tijd kan beschikken, en zij ontkennen
'de noodzakelijkheid of wenschelijküeid van
wetbelnk ingrijpen ten opzichte van den
arbeid van volwassen personen. Te meer
gjjn zjj "tegen dit ipgrgpen gekant, nu dit g>
schiedt 'op zulk een in details afdalende en
'dwingende wijze, als hier wordt voorgesteld.
Een lid was zelfs de morning toegedaan,
'dat arbeid niet aliegn een plicht, maar ook
een recht is, zoo dat de Overheid ton op
zichte van den arbeid niet beperkend, doch
elecbts regelend mag optreden.
hiertegenover werd door een ander lid op
gemerkt, dat van belemmering, van «Ten ar
beider in zijn vrijheid niet me: r mag worden
gtcproken.
Men achtte het uiterst moeilijk om van
Overheidswege een redelijke grens tè> trekken
voer den duur van den arbeid in onderschei
dene bedrijven, die ieder on zichzelf op ver
schillende leest behooren te v/ordea ge
schoeid, wil hun voortbestaan vei zei:erd zijn.
Velen waren dm ook overtuigd, d t er te
.weinig onderscheid wordt gom .aht tu s:hen
arbeid en arbeid. Is er eenerzijds arbeid,
'dio zoo eentonig, zwaar of inspannend is,
oat, volgens hen, vcor dien arbeid slechts
acht of minder uren per dag toelaatbaar zijn,
anderzijds is er arbeid, die zonder eenig
bezwaar langer kan duren.
Afgescheiden van de principieel© bezwa
ren tegen dit wetsontwerp meenden ver
scheidene leden, dat de voorgestelde be
langrijke verkorting van dei werktijd in de
omstandigheden, waarin de geheelo wereld
en ook ons land op dit oogeablik verkeert,
niet wel verdedigbaar is. Zij zou alleen dan
aannemelijk zijn, indien de minister er in g>dr
skagd was het bewijs te levéren, dat van die
(verkorting niet een vermindering van de
productie en een verheoging van de kosten
van het Staats- en gemeentebestuur en van
de voortbrenging het gevolg zou zga. Dit
bewijs is echter niet' geleverd en de minister,
heeft zelfs niet getracht het t9 leveren.;
Opgemerkt werd, dat het oen niet te
weerspreken feit is, dat bijv. vóór den oor
log Duitschland met lagere loonen en lan
goren werktijd dan Engeland, dit bij uit
stek- industrieel© gebied alle landen ver de
baas was, op velerlei gebied had overvleu
geld.
Toegegeven werd, dat' korte arbeidsduur
en hoog loon een industrie niet noodzake
lijk in een minder gunstige conditie behceft
te brengen tegenover haar mededingster,
maar in een van oorsprong en met liet oog
op zijn hulpmiddelen weinig industrieel land
als het onze moet men zeer voorzichtig zjjn
met het nemen van wettelijke maatregelen,
a.'i zijn industrie in een minder gunstigen
tctstand kunnen brengen tegenover het bui
tenland.
Voorts werd betoogd, dat natuurlijk niet
mvit volkomen zekerheid gezegd kan worden
welken invloed het ingrijpen van den werk
gever zal hebben, maar dit geeft geen vrij
brief aan den minister, om zonder voldoende
practische ervaring voorschriften te ma
kt n, waarvan hij de draagwijdte niet kan
overzien en schenkt hem niet het recht,
om alle bezwaren weg te redeneeren en
geen voldoende rekening te houden met do
ervaring van menschen, die in geen enkel
opzicht achterstaan, bjj hem in het koesteren
van goede bedoelingen ten opzichte van den
werkman en die van de zaak, waarom het hier
gaat, uit de praktijk veel meer afweten dan
hjj. Andere leden waren echter van oordeel,
dat men van de regeering niet mocht
vei deren, het bewijs, dat door den door haar
vocrgestelden maatregel de productie niet
zal verminderen. Het spreekt wel haast van-
sell, rdat dit bewjijs niet te leveren is.
Weer anderen achtten de bepaling van
den arbeidsduur, zooals die hier wordt voor
geschreven, willekeurig' en hadden een voor
afgaand onderzoek wenschelrjk geacht. In dit
verband wee3 men er op, dat het nog niet
zoo lang geleden ingediende wetsontwerp-
Se haper den 10-urigen arbeidsdag voor-
si t reef, en men achtte het de vraag, of
de industrie tegen de thans beoogde her
vorming wel bestand zou zjjn. Er is name
lijk volstrekt niet bewezen, dat zij dat wèl
zaï zijn. Misschien zal te zijner tijd blijken,
dat de thans voorgestelde beperking van den
arbeidsduur veel te ver gaat; doch dan zul-
leu stellig de zwakkere bedrijven reeds ten
onder zijn gegaan. Toch meenden de leden,
hier aan het woord, hun stem niet aan het
wetsontwerp te mogen onthouden, daar de
drang der tijden nu eenmaal onweerstaan
baar is. Zij spraken alleen de hoop uit, dat de
minister de web mei zooveel voorzichtigheid
en beleid zal uitvoeren, dat er zoo weinig
mogelijk nadeel door wordt geleden.
Dat de beperking van den' arbeidsduur
in vele gevallen productievermindering me
debrengt staat vast, ook voor hen, die deze
wetsvoordracht overigens toejuichen en zal
iiitfc op go-ede gronden begeng sproken kun
nen worden door iemand, die van het indu
strieele bedrijf eenig verstand heeft. In ge-
villen. waarin alles afhangt van het overleg
van den werkman of van diens lichamelijke
araudskracht, zal de productie bij een 8-uri-
g.n en misschien zelfs nog korteren ar-
b .idsdag niet behoeven te dalen 'beneden die,
bij een langer en arbeidsdag verkregen; ze
zal nrtFchien zelfs kunnen klimmen, wanneer
vroeger die arbeidsdag overmatig lang is
geweest.
In alle gevallen echter, waarin de ma
chine do hoofdzaak vervult, en de arbeid
van den mensch zicb min of meer tot toe
zien bepaalt, zal de productie stellig ver
minderen. In sommige gevallen zal do ver
mindering volstrekt evenredig zijn aan de
verkorting van den arbeidstijd. In andere
gevallen is do productie-vermindering ge
leidelijk in te halen door aanpassing, rou
tine, intensiever werken. Om dit zonder
te groote schokken te bereiken, zijn rui
me overgangstijdperken noodig. Dezo zijn
in de wet stellig te kort; laat daarom d©
minister de overgangsbepalingen, die er
zijn, vooral zoo ruim mogelijk toepassen.
Het staat dus wel vast, dat de produobic
zeor aanmerkelijk beïnvloed zal wordec
door de verkorting van den arbeidsduur,
die in vele gevallen 10 a 20 pOt. en bij
een -15-urige arbeidsweek voor fabrieken
en werkplaatsen nog meer zal bedragen.
Onder deze omstandigheden begreep men
niet en keurde men hot af, dat de regee
ring, niet tevreden met het. voorsellen van
den 8-urigen arbeidsdag in 6 dagen, met
een 45-urige werkweek is gekomen en daar
van, blijkens de mondelinge beraadslagin
gen in de Tweede Kamer, zelfs, een der
voornaamste steunpilaren van die wet
heeft gemaakt. Niet alleen is dit te be
jammeren, omdat daardoor de productie
nog meer vermindert en de moeilijkheden
waaraan onze werkgevers in dezen buiten
gewoon moeilijken tijd herfc hoofd moeten
bieden, vergroot worden, maar bovendien
ontstaat dientengevolge een gewichtig con-
currentiebezwaar voor onze industrie.
Ware ons land voor den invoer van in
het buitenland gefabriceerde artikelen af
gesloten en exporteerde onze industrie
niet, dan zou de wetgever vrij zijn in de
bepaling van den werktijd en de uitvaar
diging van andere belemmerende voor
schriften. Nu onze industrie echter zoowel
binnen als buiten 's lands te k-impen heeft
me/b de geheele wereld, is het onverdedig
baar haar aan scherpere voorwaarden te
onderwerpen, dan het buitenland doet.
Nergens bestaat nog een 45-urige werk
week. Zelfs bij 49 uren zal menige in
dustrieele onderneming in ons land in
moeilijke omstandigheden komen.
Tegenover do hierboven geopperde be
denkingen stond de meening van leden,
■die van oordeel waren, dat dit ontwerp
niet alleen mag worden beschouwd van
materieel standpunt met het oog op de
productie, doch dat hier ethiscben over
wegingen een zeer groote, ja zelfs een
overwegende plaats behoort te worden in
geruimd.
Voorop sta, dat arbeid met langer als
een koopwaar mag worden beschouwd en
den arbeider een volkomen menschwaardig
bestaan dient te worden verzekerd. De
welvaart van den arbeider is medo doel
der maatschappelijke voortbrenging en
doze laatste behoort, zoo het eenigszins 'j
mogelijk is, in dier voege te worden ge- i
regeld, dat zij niet geschiede ten koste
van de- gezondheid en het levensgeluk van
een zeer talrijke klasse in do maatschappij. 1
Ziedaar zeer in het kort het standpunt
waarop men zich bij beoordeeling van dit
ontwerp heeft te stellen, hetgeen in de
hierboven samengevatte critiek. naar do
meening van deze leden, te veel uit het j
oog wordt verloren.
Beschikbaarstelling van leven.smid*! t 'en.
In het voorloopig verslag omtrent dit
wetsontwerp hebben verscheidene leden
den wensck uitgesproken, dat deze cro-
dialaanvTage de laatste van .dien aard rij,
welke de St&ten-Generaal zal bereiken.
Verschillende leden wezen er voorts'op,
dat de règeerïng in den zomer van 1918
garantieprijzen heeft toegezegd voor de
verbouwing en aflevering van onderschei
dene landbouwproducten, als tarwe f 30,
rogge f 33,50. haver f 20, gerst f 24, alles
per 100 K.G., maar dat de minister eeni-
gen tijd die toezegging voor garantiep rij
zen weder heeft ingetrokken, o. m. voor
haver, erwten, veldbóonen, suikerbieten,
voederbieten en koolrapen.
Voor de voornaamste gewassen zijn ech-
ter de garantieprijzen gehandhaafd, maar
nu laat het zich aanzien, dat de vrije
handelsprijzen eerlang de garantieprijzen
aanmerkelijk zullen overtreffen.
Gevraagd werd, of hieruit geen moei
lijkheden worden verwacht en zoo ja. op
welke wijze de regeering zich voorstelt,
eventueel daaraan te gemoeè te komen
De vrees werd geuit, dat de regeoring
te veel turf ter beschikking zal krijgen en
de garantieprijzen daardoor wellicht een
nadeel zullen opleveren.
Gaarne zou men vernemen, hoe do re
geering ben opzichte van de garantieprij
zen voor de turf productie denkt te hande
len en hoo voor een tijdige verscheping
der turf zal worden gezorgd.
Daar voor het vervoer* van turf de ue-
geling van de binnenscheepvaart van over
wegend belang is, werd gevraagd, of de
minister het te verwachten verslag van de
commissie Jolles spoedig zou kunnen pu-
bliceeren.
Ook wenschten enkele leden te verne
men, of de minister bereid is, in de be
staande scheepvaartregling, welke niet
naar het genoegen van de schippers is, do
noodige voorrienngen te treffen.
Mijnheer de Eedacteur
Door het Hoofdbestuur van den Bond
v. Technici is aan den Raad geadresseerd,
en door middel van het „L. D." is hier
aan meerdere bekendheid gegeven.
Er spreekt uit- het adres eenige be
zorgdheid over het lot van ,,Ons Belang".
Een zoo groot werk wordt aan onbekwame
handen toevertrouwd» Gij hebt o, Vroede
Vaderen, door het verl'eenen van subsidie
„absolute medezeggenschap" in deze.
Waakt dan ookOok hot personeel
draagt hij (het gen. Hoofdbest.) een goed
hart- toe. Er moetem goede arbeidsvoor
waarden en salarissen zijn.
Laat de Bond v. Technici gerust zijn.
En architect, èn hoofdopzichter, op het
oogenblik werkzaam *an dje 10Ö wonin
gen aan de Mauritriitraat, hebben hun
sporen reeds bij den eersten bouw, aan
den Hoerensingel verdiend. Volgens vak-
menschen kunnen die woningen eiken toets
doorstaan, zoowel wat practischen bouw,
als geriefelijkheid betreft. Ook het aesthe-
tische, o, Hoofdbestuur, Is alle recht
gedaan. Kom over en oordeel
Het- Bestuur van „Ons Belang" heeft
niet geschroomd met de zoo even genoem
de krachten, den nieuwen tweeden bouw
aan te vangen, al moesten dan de getuig
schriften de diploma's vervangen. Maar er
is meer. Zelfs de beide aannemers zijn
nieuwelingen, althans voor zoo'n groet
werk, waarbij ruim een balf millioen gul
den is gemoeid.
Nu is het werk voor nagenoeg drie
vierden voltooid. En ook nu weer rijn do
vakmenschen eenstemmig in hun oordeel
:t worden degelijke woningen. Is 't Hoofd
bestuur nu nog bezorgd
Er is één passus in het adres, die ik
even onder de loup wil nemen Er wer
ken aan den bouw vader en zoon. De va
der 5b „uitvoerder'^ de zodn opzichter.
Dat schept een „ongeoorloofden toestand"
aldus 't adres.
Laat ik daarvan dit zeggende zoon is
oprichter (mèt diploma) en do vader géén
„uitvoerder"-. Punctum.
Mijnheer de Redacteur, mijn dank voor
de plaatsing.
Voor „Ons Belang",
i\ J. P.
Leiden, 26 Augustus 1919.
Onze middenlinie was verreweg 'fc zwate
ste deel. Het steunen en aangeven voor I
was zeer onvoldoende, waardoor ook o
voorhoede zeer gehandicapt was. Hordij
dwaalde te veel naar het midden n-
waardoor hij Van Linge dikwijls in d
weg kwam.
De vleugelspelers van de voorhoede kre
gen te weinig te dbc-n en het bmnentriu
faalde herhaaldelijk in het combinatiespel.
Buffelse was wel de zwakste van het vijf
tal en bleek dezen middag zijn sehot en
zijn sne?Iieid kwijt- te zijn. Ook wilde het
tuKclen Kessler en Buitenweg niet vlotten
Na afloop hadden wij eon onderhoud
met den aanvoerder van het Hollandsch
t6am, mr. Kessler. „De oorzaak ^an onze
nederlaag", aldus de heer Kessler, „kan
meegedeeld worden in eenige woordenwij
hebben De Korver gemist, dat is aiLaat
de Nederlandsche elftalcommissie Bok weer
in het elftal zetten en alles zal weer goed
gaan! TV ij kunnen hem nog niet missc-n".
Het is wel opmerkelijk, dat vrijwel alle
spelers het daarover eens waren, ttet mo
tief van de langzaamheid van Do Korver
achten zij niet opwegen tegen het prach
tige voeden van de voorhoede en het ver
trouwen en de bezieling, die hij in het
elftal weet te brengen. Ook president War
ner was van gevoelen, dat De Korver weer
d© spilplaats in ons elftal moet innemen.
Ten slotte de trainer van onze ploeg, mr.
Warburton: „Eén ding is noodzakelijk",
zei hij, „vóór alles moeten wij weer iemand
op da spilplaats hebbon, die weet hoe heb
spel gespeeld moet worden, die de voor
hoede steunt, en diie vortrouwen in heb
elfbal brengt. Die taan is Korver. No, ho
is not too slow. Nog steeds is hij de beste
centerhalf van Nederland. The only man
who plays with his head. Wat ons natio-
nale team noodig hecft, net is De Korver
en niets dan De Korver. Het is prachtig,
dat men jonge spelers wil opkwoeken, maar
als het Ned'irlandsch elftal tegen een bui-
tenlandsch team speelt, behoort de Hol
landsch© pfoeg zoo sterk mogelijk te rijn".
RIJWIELSPORT.
Leadsch© Ren- en Toeristenver.
Hedenavond zal er voor do 2o maal ge
start worden voor de Olympiakrtrs-medaille.
Er wordt gereden vanaï Haagsche Schouw
naar ft Roomhuis en terag (20 K.M.)
VOETBAL.
Over de nederlaag, door ons elftal to
Stockholm geleden, schrijft men nog aan
de „Tel.":
Göbel heeft betrekkelijk weinig te doen
gehad en hij kreeg weinig gelegenheid het
Zweedsche publiek van zijn groote capa
citeiten be overtuigen. De drie eerste doel
punten waren absoluut onhoudbaar Wel
licht had hij het vierde punt kimnen voor
komen.
Ben Verwey had eon oügelukkigen mid
dag: de eerste goal was geheel en al aan
hem te wijten en ook aan het tweede doel
punt was hij niet onschuldig. Denis speelde
een goede partij, zonder echter ook maar
een oogenblik zijn schitterend spel van
Amsterdam te benaderen.
D. G., te L. Het is gebruikelijk oen dag
meisje met veertien, dagen op te zeggen.
J. A d- D., te L. Voor een dergelijke ver
klaring moet gij een zegel van 30 ets. gebruiken.
Mevr. G., te L. - Uw dienstbode moet blijven
tot 1 Nov De zomerfooi kunt u afhouden.
Mevr P., te L. Ook in uw geval kunt gij
do zomerfooi in mindering brengen.
J. K, to K. Of do eigenaar bevoegd is u
de huur op te zeggen, hangt geheel af van de
mondelinge afspraak. Gij zult dit) dus zelf het
bes to kunnen beoorüeelen. De eigenaar is in
zijn recht, ale hij de gebruikelijke opzegtermijn
in aoht heeft genomen.
W. J. W., te K. Indien de moeder behoef
tig is en do vader niet by maohto is te helpen,
moeten de kinderen J.fjs-pringcn, ieder naar rijn
vermogen.
A J., t oL. Als mevrouw u vóór don ver
trektijd laat gaan, moet zij u tjoh het loon en
den kost tot dien tijd betalen, teDzij anders is
afgesproken.
L., te V. De dienstbode :root opzeggen te
gen een gebrtikeJijken termijn. Dit is niet 25
Aug. ,maar 1 Nov., 1 Febr., 1 Mei en 1 Aug.
Anders vervalt zij in schadevergoeding. Met on
derling goedvinden kan ook een andere dag ge
kozen worden.
A. Gz. be L. Uitwrijven met benzine.
De benzine lost de vebte bestanddeelen der
slaoile op en maakt ze eveneens vluchtig.
Nawasschen met een lauwwarme zwakke
ammoniakzeekoplossing.
H. M. be L Als u met de juffrouw
overeengekomen zijt uw kostgeld per week
te berekenen en te betalen, zija gij het
volle weekgeld schuldfig, ook al bont u
drie dagen weg geweest. Als het voel
mocht voorbomen, dat u ui'jgaat, moe4> u
nader conditioneeren.
L. N Neen, do derde broodor is vrij wo-
I gons brooderdienst.
te liaor gevraagd voor ge
zin zonder kinderen. Brieven
Bur. v. d. Blad No. 12642a.
Er biedt zich aanNette
36 jaar. Brieven Bur. van dit
Blad onder No. 12707a.
2696
KOOK- en BAKPALING togen zoer verminderde prijzen.
SCHELVISCH per pond 16 cent. GARNALEN.
T aiéi/aitv ÜMrlemiuentraat 58, Telet. 420.
Hoogewoerd 50, lelet. 840. 2690
Noordwijk a. Zee, Huis ter Duinstr. h. Stationsplein.
Eenmaal op en
eenmaal neer
Geef! spiegelglans f
de Erdal smeer.
Gemenbileerde
IH op netten stand te huur ge-
jsl I vraagd, tegen 1 Oct. m. ontb.
en bediening. Br. m. prijs
opgaaf Bureau van dit Blad
onder No. 12637a.
TE KOOP AANGEBOMEN: een
Vertrek nan
4 nar.
2600
Ligplaats: Linker Rottakade 108, hoek
Goudsche straat, Telefoonnummer 9215.
Hoofdkantoor: LEIDEN, Oude Rijn 30,
Telefoonnummer 307.
W Reserve.Rootest Disponibel.
bes teed ik voor nette gedragen
HEERENKLEEDING
C. P. v. d. WAGT,
Reestraat 20 Utrecht
Voor Leiden en omstreken
lederen Maandag aan huis te
ontbieden. 11317a
met Ittovenwo3»6ïag, Werkplaats, Jtagazijia en grooten.
Tnisn, op len stand gelegen in'de hoofdstraat van het dorp,
JDfirect te aaavanrdeD.
Uoopsoai
Brieven Bureau van dit Blad onder No. 2694.
DE LEIDSCHE SANITAIRE EN CHEMISCHE W ASSCHERIJ
B. C. J. VAN OMMEREN
HAARLEMMERWEG No. 49a.
TEL. INT. No. 291.
3860
rJT E U TJ TJ 14 ge vvaagd,
tegen 1 Jannari ot eerder een GEHEEL- of BENEDEN-
HUIS, bevattende 6 Kamera en Tuin. Huurprijs f 40b,
I 500,—. Liefst Rijnsburgerweg of Oegofgoost. Br.
Bureau van dit blad onder No. 26S9.
