LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 10 Juli.
Tweede Blad Anna 1919t
TWEEDE KAMER.
INGEZONDEN
■VRAGENRUBRIEK.
No. 182©?
W Zi-tting Tan gisteren. -
Arbeidswet.
Aan de orde is art. 12 (verplichting om
aan jeugdige personen gelegenheid te geven
onderwijsinstellingen te bezoeken).
De heer ALBARDA (S. D. A. P.) meent,
'dat het onderwijs voor 5 uren niet verzekerd
is bij de nieuwe redactie van art. 12. Acht
,uren onderwas- P61' week als maximum is te
geriDg. 'Spr. verdedigt da a een amendement-
Schaper., om te verplichten de gelegenheid
tot het volgen van onderwijs te geven, des
yoormiddags van .7 tob 12 uren of des na
middags na 2 uren.
De heer KOLTHEK (Comm. P.) licht een
amendement toe. om te bepalen, dat op de
bedoelde verplichting van den werkg9V?r
-gcon uitzonderingen zullen worden toeg>
laten.
Do Minister van Arbeid, de neer
'AALBERSE, zegt, dat er geen principieel
verschil is tussen en het artikel en de amen
dementen; het verschil betreft allien de
■wijze van uitvoering. Men moet de rege
ling Diet"le straf maken, anders loopen jeug
dige personen kans eenvoudig te worden
ontslagen, als de verplichting voor den werk
gever te zwaar wordt.
Na replieken trekt de heer, KOLTHEK
zijn amendement in.
liet amendement-Schaper wordt met 44
tegen 33 stemmen verworpen.
Het artikel wordt z= h. st. aangenomen.
Bil art. 13 (verbod van Zondagsarbeid)
antwoordt de Minister, de heer AAL-
'BEF^F op een opmerking van den heer
DVl A ER VAN TWIST (A.-R.), dat het
inderdaad de bedoeling is de Zondagsrast
eöoveel mogeljjk te bevorderen.
Art. 13 wordt z. h. st. aamgenomem.
Bij art. 14 (verbod van Zondagsarbeid
buiten fabrieken, enz., behoudens uitzon
dering bij bestuursmaatregel) verdedigt de
heer SCHAPER. (S. D. A. P.) een amende
ment, om de Zondagsrust voor alle arbed-
dlers verplichtend te stellen, behoudens
uitzondering bij rDemeenen maatregel van
bestuur.
De heer KOLTHEK (Comm. P.) licht een
amendement van gelijke strekking toe. dat
hij e r later intrekt.
De MINISTER erkent, dat de gedaclite
van hot amendement-Schaper goed is en do
redactie boter, maar de' redactie van het
artikel sluit zich meer aan bij do praktijk,
want. c' zo zal dezelfde blijveai ook als het
amendement werd aangenomen. Yele soor
ten van Zondagsarbeid zal men moeten
toegestaandaarom heeft het amendement-
Schaper praobisch geen waarde. Ook zal
met het amendement het betrokken Hoofd-
stuk veel later in werking treden, daar dan
tal van al gem. maatregelen van bestuur
no zullen zijn. Spr. vraagt het amen-
do in te trekken.
E-.' heer TRiEUB (Econ. Bond) is over
tuigd door de argumentatie van dem
Minister.
Spr. vraagt vervolgens een. inlichting, of
nl. bij een drie-ploegen-stelsel die Zondag
kan beginnenZaterdagavond om 10 uren
en eindigen. Zon/dagavond om 10 uren. Hij
v.raagt of, de Minister er geen bezwaar
togen heeft dit in een maatregel van be
stuur te bepalen.
Do heer SCHAPER wonscht dit niet als
regel, desnoods als uitzondering.
Voorts bepleit hij nog eens het absoluut
.verbod van Zondagsarbeid, waarbij voor de
uitzonderingen bij al gem een en maatregel
van bestuur wordt gezorgd.
Do heer VAN DE LAAR (Chr. Soc. P.)
deelt het standpunt van den Minister.
De heer SCHOKKING (Ohr.-H.) verr
klaart zich voor het amendement-Schaper.
De MINISTER verdedigt nader het arti
kel. Men heeft hier ook niet to doen met
de meerderheid der arbeidersmaar met
kleine groepen. Bij het amendement-Scha
per wordt de Zondagsarbeid bij Kon. Be
sluit gesanctoionneerd en daarin ligt eon be
zwaar.
De vraag van den heer Treub heeft eigen
lijk betrekking op fabrieken on werkplaat-
Ben. Art. 22, 4e- lid geeft hier uitkomst.
Het amendemonbSchaper wordt met 48
tegen 21 stemmen verworpen.
Voor stemden de soc.-dom., de commu
nisten en de heeron Duymaer van Twist,
De Wilde, Staalman (Chr.-Dem,), Van der
Molen, Schokking, Zijlstra en Scheuror.
Hot artikel wordt z. b. st. aangenomen.
Art. 15 (vrije Zaterdagmiddag) wordt
t. h. st. aangenomen-.
Bij art. 16 (10-uren-dag vqor arbeid bui
ten fabrieken enz., licht de heer VAN DEN
■TEMPEL (S. D. A. P.) een amendement
toe, om ook voor dezen arbeid den S-uren-
dlag en de 48-uren week voor te schrijven.
Spr. erkent-, dat uitzonderingen noodig
zullen zijn, maar voor bepaalde bedrijven
kan mon- bij algemeenen maatregel van be
stuur don 10-uren-dag geven.
De heer TER. HALL (Neutr. P.) wcnscht
heb technisch personeel' van het amuse*
mentsfoedrijf buiten de regeling te houden
het woord is ook verkeerd gebruikt in do
Mem. van Antwoord.
De heer SMEENK (A. R.) acht het mo-, j
ii6ij waarmede voor arbeiders, die lichten
ai beid verrichten, de 1 O-urendag verdedigd.
M'°rdt'; verkeerd. De wet betreft toch niet
alleen hen, die zwaren arbeid verrichten.
Het amusementsbedrijf levert in den regel
genoeg op om meer'personeel aan to stel
len.
Vóór arbeid, waarvan" de tijd niet te be
grenzen is, kan men bij algemeenen maat
regel van bestuur den 10-urendag1 instellen.
De lieerKOLTHEK- (Comm. P.) verde
digt het principe van het amendement-Scha-
fcr.
De heer OUDEGEEST verdedigt nog na
der het artikel.
[Of| voorstel van den VOORZITTER wordt
besloten morgen do vergadering om 11 uur
te beginnen].
-^e MINISTER zou tegen een motie voor
mvoering van den 8-urendag voor arbeid bui
len fabrieken enz. geen bezwaar, hebben;
*>0 ere uitvoering der. wot zou dit een steun
kunnen ?,gn. Het amendement is feitelijk
een motie. De heer Schaper had in zijn ont
werp do zaak precies eender geregeld als
spr. in het Regeeringsontwerp. Met den 8-
urc-ndag als grondgedachte moet men heel
andeie bestuursmaatregelen maken; het Re-
geeringsartikel is beter. Spr. denkt er aan
om voor alle-hier bedoelde bedrgven tot een
collectief contract te komen en dit dan over
te nemen in den algemeenen maatregel van
bestuur.
Na replieken verklaart de MINISTER dat
hij ook bg verwerping van hot amendement
Schaper, toch zoo spoedig mogelijk overal
met den 8-urendag zal komen.
Het amendement-SCHAPER (invoering 8-
j urendag voor deze soort bedrijven) wordt
met 53 tegen 25 stemmen verworpen).
I Art 16 en de artt. 17 en 18 worden
I z. h. sfc. aangenomen.
Bp art. 1& (regeling van overwerk vow
seizoenarbeid a d.) verdedigt de heer OUDE-
i GEEST (S. D. A. Pw) een amendement-
I SCHAPER, om de overuren belangrijk te
verminderen.
De heer VAN RAVESTEYN (Comm. P.)
licht een amienclement-KOLTHEK toe, om
de medezeggingschap van de arb?ider3vak-
vei'eenigingen bij dé toepassing der wet prin
cipieel te erkennen; de 45-urige werkweek
onder alle omstandigheden te handhaven,
overwerk slechts bij uitzondering toe te
staan en nachtarbeid voor jeugdige perso
nen. uit te sluiten, met waarborg voor hen
van een nachtrust van ten minste 13 uren.
De heer KUIPER (R. K.) licht een amen
dement op art. 98 toe, om het mogeljjk fce
maken dat de minister op verzoek van ar
beiders of arbeidsvereenigingen een. verleen
de vergunning, machtiging of vrijstelling
intrekt ol wijzigt, wanneer het arbeidersbe
lang anders zou worden geschaad.
De MINISTER erkent de groote princi
pieel* beteekenis van de amendementen dooi
de erkenning van de vakvereeniging in de
wet, maar formeel is dat van den hoer
Kuiper beter. Het amenderaent-Kolthek te
dezer zake gaat te ver. Spr. heeft geen be
zwaar het amendement-Kuiper over le ner
mon
Tegen de overige amendementen-Kolthek
beeft spr. bezwaar.
De arbeidstjjd van 7 uren per dag,
overwerk inbegrepen, zaL slechts hoogst zeï-
i den toegestaan worden; daarbij is eigenlijk
alleen gedacht aan het verkeersbedrijf. Het
moet echter ook daar een uitzonderingsge-
i val blijven.
De heer DRESSELHUYS (V. L») vraagt"
voor welke vergunningen de bepaling van
het amondement-Kuiper zal gelden. Technisch
bevredigt spr. dit amendement niet; de
zaak moet beter worden uitgewerkt Wat is
bv. een vakvereeniging, een wettelijke om-
i scbrgving, kent men daarvoor aiog niet. Spr.
j geelt in overweging, te bepajen, dat bij
algemeenen maatregel van Sesbuur de noodi-
go voorscnriften gegeven worden voor de
uitvoering dezer bepaling.
De heer KOLTHEK (Comm. P.) trekt
I zijn eerste amendement ml
De Minister antwoordt den heer Dres-
selhuys, dat een vergunning o f machtiging,
doer den Minister gegeven, steeds kan war
den ingetrokken; dat geldt nu eigenlijk reeds.
In dé vergunning of machtiging komt dit ook
steeds tot uitdrukking.
De wgziging, door den heer Dresselhuys
voor het tweede lid. aangegeven, acht spr.
niet noodig.
De heer DRESSELHUYS (V.-L) herhaalt,
dat nu niet omschreven wordt wat een vak-
vereenigmg is. Spr. zou er bgv. op gesteld
zijn, dat het een Ned. vakvereeniging is.
Do heer NOLENS (R.-K.) heeft bezwaar
legen de overhaaste behandeling dezer zaak
en wenscht art. 96 later te behandelen.
De Minister vindt de bezwaren vau
den heer Dresselhuys niet ernstig; maar h teft
geen bezwaar tegen aanhouding dar behan
deling. Het begrip „vakvereeniging" vindt
men reeds in onze wetgeving, bijv. in het
werkloosheidsbesluit.
Intusschen heeft spr. geen bezwaar om
de zinsnede, welke de heer Dresselhuys aan
gaf, als nieuw lid aan het artikel toe te
voegen.
Het amendement-Kolthek (45-urige week,
behoudens enkele uitzonderingen voor over
werk) wordt- met 70 tegen 3 stemmen
verworpen.
Het amendement-Scliaiier (45 uur en piet
overwerk 65 uur) wordt met 39 tegen 34
stemmen verworpen.
Ar*. 19 wordt z. h. st. aangenomen.
Br art. 20 trekken de heer en Schaper idn
Koithek hun amendementen in.
Art. 20 wordt z. h. st. aangenomen,
alsook art. 2123.
Bg art 24 (8-uren-dag voor arbeid In
fabrieken of werkplaatsen) waarbij tevens
aan de orde is art. 32 (verbod voor den
arbeider van arbeid buiten zijn fabriek ol
werkplaats) verdedigt de heer DRESSEL
HUYS (V.-L.) een amendement om thans in
het algemeen niet verder te gaan dan een
arbeidsdag van 8V2 uur en een 48-urige
week. De sociale beteekenis zal daardoor
niet verminderen. Men moet echter de ver
schillende bedrgven tegemoet komen. Hel
amendement maakt rustig overleg noodig
m onder bepaalde omstandigheden tot aen
8-r.ren-dag te komen.
Spr. ontkent, dat hjj met dit amendement
terugtreedt in hetgeen hjj in November heeft
gezegd. Spr. dacht toen bjj den S-urigen
werkdag aan de algemeen geldende inter
pretatie van een 48-urige week. Van reactie
is geen sprake. Ook de Sovjetregeering in
Rusland stelde 'de '48-urige' werkweek in.
De belofte van een S-urigen arbeidsdag
in November afgelegd, wil spr. houden, maar
hij wil niet verder gaan, zooals het reg-ae-
r-ngsartikel doet.
Het gaat hier omf 3 uren per week, wat,
gerekend over het geheele jaar niet gering
is. Men zie hiervoor verschillende adresten.
Bepaalde industrieën worden zeer benaidteto
door, het verlies van 3 uren. Ook is 'er
groot financieel nadeel, door het stopzetten
van het bedrjjf; de rentabiliteit der -onder
neming wordt zeer geschaad door, het ver
lies van 3 uren per week. Men kan dit
verlies volstrekt niet altijd uit de winst dek
ken. Vooral de z.g. marginale bedrijven zul
len de schade hiervan ondervinden.
Volgens het amendement kan men kalm
en met overleg nagaan voor welke bedrgv>h
de 8-uren-dag kan worden, ingevoerd.
Men heeft ook rekening fee houden mpt
den arbeidstijd in het buitenland.
De heer DE GROOT (Ec. Bond) verdedigt
een araendement, om te voorkomen, dat ar
beiders van den Staat, groote fabrieken,
spoorwegmaatschappijen - enz., concurrentie
gaan voeren tegen de kleinindustrie, en zoo
doende de werkgelegenheid van de arbeiders
op de kleinindustrie aangewezen, belem
meren.
Dc heer SNOECK HENKEMANS (C.-H.)*
verdedigt een amendement op art. 32 om
der. man meer de vrjje beschikking te geven
over het besteden van zijn vrijen tijd. Spr.
wenscht de uitzondering, welke art. 32 toe
laat verplicht te stellen, indien het betreft
het verrichten van arbeid, die niet behoort
j tot het gewoon beroep van den man pn die
j in aard geheel afwijkt van zijn gewonen
arbeid.
Do heer ALBARDA (S. D. A. PbestrjjJt
het betoog van den heer Dresselhuys. Op
hem hebben diens sombere voorspellingen
geen indruk gemaakt, men heeft ze vroeger
ook gehoord en nimmer zjjn ze bewaarheid.
Spr herinnert aan ervaringen dienaangaan
de in 1889 bjj de Arbeidswet opgedaan.
De heer SMEENK (A.-R.) betoogt, dal
door het amendement-Dresselhuys de invoe
ring van den 8-uren-dag schade zou lijden.
Onverwacht komt de 8-uren-dag ook niet.
Wat het buitenland betrefb, daar werkt men
vaak onder ongunstiger omstandigheden. Ook
elders heeft men een krachtige arbaidsbe-
weging, welke op verkorting van den ar
beidsduur aanstuurt. Art 29 van frat ont
werp kan verschillende bezwaren van den
heer Dresselhuys ondervangen.
De Minister vangt rijn rede aan, om;
deze Donderdag voort te zetten.
- De vergadering wordt Verdaagd tot Don
derdag.
Het Ratificatie-ontwerp door de
Duitsche Nationale Vergadering
aangenomen.
Uit Weimar wordt van gisteren ge
meld
Do Nationale Vergadering heeft van
middag besloten tot ratificatie van het
vredesverdrag. Er vóór stemden de socia
listen, de onafhankelijke-!!, hot oenfcrum.
Er togen de democraten, do conservatie
ven en de nationaal-liberalen.
De ratificatie werd goedgekeurd meb
208"tegen 115 stemmen.
Zoo kwam dan gisteren do Nationale
Vergadering bijeen.
Het Huis en de tribunes waren dicht
bezet
Aan do Regeeringstafei zaten dr. Her
mann, Muller, Erzborger, Noske, Bell,
Schmidt, David, e. a.
De opening dor zitting werd aanvanke
lijk uitgesteld/; pas om kwart vóór elven
werd zij door president Feb ren bach ge
opend. Op do agenda stond de eerste lozing
van het vredesverdrag ter ratificatie.
De Voorzitter deelde mede, dat de Duit
sche nationale volkspartij de> volgende re
solutie heeft ingediendDe wetgevende
nationale vergadering besluit tot ratifica
tie over te gaan onder het volgende na
drukkelijk voorbehoud: lo. dat vóór hefc
van kracht worden van art. 227 tot 230
door volkenrechtskundigen van naam wordt
uitgemaakt of het volgens de erkende be
ginselen van het volkenrecht veroorloofd,
nuttig of gerechtvaardigd schijnt, een ge
rechtshof met terug werkend o kracht in te
stellen, ter berechting van vermeende ver
grijpen, die vroeger zouden rijn begaanof
wel nog nimmer bedreigde straffen te er
kennen 2o. dat in het belang dor recht
vaardigheid een neutraal gerechtshof wordt
ingesteld tot het onderzooken van de vraag
betreffende de schuld aan den oorlog.
Bij do eerste bespreking van het ont
werp ter ratificatie verklaarde de Rijks
minister van Buitenlandsche Zaken, Mul
ler, in zijn rede o. a. het volgende
Ten opzichte van het vredesverdrag zelf
hebben wij onze houding reeds bepaald.
Wij zullen steeds ons eenparig protest
staande houden tegen deze tot verdrag gfc-
worden werweldf^ng. (B ij v a L) Evejn-
zeer handhaven wij onze toezegging om
trent uitvoering van het verdrag. In hoe
verre wij 't verdrag onuitvoerbaar hou
den, hebben wij reeds uiteengezet, toon
onze ondorteokening werd afgedwongen.
Behalve do zekerheid van de opheffing
der blokkade, hebben wij nog de heap op
den terugkeer onzer krijgsgevangenon.
Wanneer het woord vrede" niet elke be
teekenis zal verliezen, moet thans de terug-
gavo dier gevangenen geschieden. Wij rijn
dankbaar voor de zorg der neutrale staten,
bij wie onze krijgsgevangenen herstel en
rust hebben gevonden. Wij danken deze
volken en den Paus van ganscher harte.
Wij danken ook het Roode Kruis.
(B ij val.)
Zoodra het vredesverdrag ook door drie
der vijandelijke grooto mogendheden onder
teekend is, hobben wij een verbrokkeld
Duitschland, waarvan een gedeelte, dat
volgens de zeden en de taal tob ons volk
behoort, is afgescheurd, zonder dat de be
volking van het recht kon gebruik maken
om naar vrije verkiezing ovecr haar natio
naliteit te beslissen. Wij zijn niet bij
machte, dit ongeluk te voorkomen.
Overigens zullen wij ons Duitsche huis
mot alle kracht, die ons is overgebleven, in
den" moeilijken lijdenstijd op zoodanige
wijze tooien, dat bij onze zusters en broe
ders, dio ons rijn ontrukt, het bewustzijn
van nationale 6amenhoorigheid blijft leven,
totdat binnen een, naar wij hopen niet al
te langen tijd, op vreedzame wijze in een
waren volkerenbond alle nog niet beslechte
nationale problemen een oplossing vinden,
waarbij met de rechtmatige wensohen dier
volkeren rekening wordt gebonden. (T o o-
j niching© n.)
Afgevaardigde Kratrig verklaarde na
mens do soc.-dem. fractie: Wij keuren de
ratificatie goed. Wij protests oren tegen
den geweldvrede en sullen nooit ophouden
te protesteeren tegen het feit, dat Elzas-
Lotharmgen aan Frankrijk moet worden
"afgestaan, zonder dat met het zelfbeschik
kingsrecht rekening wordt gehouden. Een
protest laten wij hooren tegen het weg
nemen onzer koloniën. Wij zijn overtuigd,
dat eenmaal de macht der internationale
klassen der bewuste arbeiders sterker zal
blijken te zijn dan het imperialisme. Dan
zal ook het onrecht van dezen vrede wor
den herroepen.
Dr. Spahn (Gentrum) verklaardeHet
vredesverdrag ie niet in overeenstemming
met de beginselen van den Christelijken
geest, die de volkeren voreenigt, en het
eischt van ons een met de waarheid in
strijd zijndo schuldbekentenis. In weer
wil daarvan keuren wij heb vredesverdrag
goed. Dit geschiedt niet uit vrijen wil en
uit overtuiging, maar uitsluitend, oandafc
wij zwichten voor den dwang der feiten,
om het rijk van anarchie en verval te red
den, om «volk en vaderland voor innerlijken
ondergang te bewaren. Een spoedige her
ziening is een onafwijsbare noodzakelijk
heid.
Afg. Schiicking, de bekende pacifist,
zedde: De fractie der Duitsch-deniocrati-
sche partij verklaart, dat zij haar instem
ming met het wetsontwerp betreffende heb
vredesverdrag niet geven kan. Zij laat rich
ook thans nog, ovenals vroeger, door de
overweging leiden, dat bij het- aanvaarden
van dezen vrede het Duitsche volk nog
grootcr nadeelen dreigen dan bij de ver
werping. wij protesteer en plechtig en open
lijk tegen de schending van hot zolfetem-
mingsrecht der volken, tegen alle andere
bepalingen in het vredesverdrag, die met
de ons beloofde en door ons vol vertrou
wen aanvaarde rechtsgrondslagen des
vredes onvereenigbaar zijn cn vestigen onze
hoop op het geweten der wereld, op een
herleving en versterking der rechts-
gedachte. (Too j uichingen.)
Afgevaardigde Traub verklaardeEen
parig heeft de Duitsche nationale fractie
besloten te prote9teeren tegen de ratifica
tie van het voorgelegde vredesverdrag. Het
verdrag is onuitvoerbaar. Dat zullen wij
steeds weer herhalen. Eenmaal komt de
dag der Duitsche bevrijding. Zou men het
wagen, de hand te slaan aan de beste lei-
dors van ons volk, dan zeggen wij„Han
den thuisAlles heeft zijn grenzenDe
wond van dit vredesverdrag zal zich nooit
sluiten en moet zich nooit sluiten(B ij-
val rechts, alsmede op do
g a 1 e r ij e n).
Voor do Duitache volkspartij verklaarde
afgevaardigde dr. Kahl, dat zij haar goed
keuring niet kan hechten aan do ratificatie
van dit vredesverdrag.
Afgevaardigde Henke verklaarde uit
naam dor onafhankelijke sociaal-democra
ten „Wij stemmen voor de ratificatie
onder den dwang van heit geweld."
Afgevaardigden uit do afgescheurde ge
bieden dienden protesten in tegen het on
recht, dat hun landen en de bevolking
daarvan geschiedt..
De president Fehrenbach sloot zich bij
hen aan ton opzichte van Elzas-Lotho-
ringen.
Deze zitting der Nationale Vorgadering
zal tot de gedenkwaardigste in de historie
van Duitschland behooren.
Op aller gelaat was spanning te lezen,
die nog word verhoogd door de vertraging
van hot begin der zitting. Deze vertraging
was een gevolg van de voorbereiding van
de motie d-er Duitsch nationaleninzake
het raadplegen van volkenrechtskundigan
van naam omtrent de toelaatbaarheid der
instelling van een gerechtshof, dat zal moe
ten oordooien over misdrijven togen 't vol
kenrecht, alsmede de instelling van een na
tionaal gerechtshof om een onderzoek in te
stellen naar de schuldvraag.
Er trad een plechtige stilte in, "toen de
president de zitting opende en do Minister
van Buienlandsche Zaken, Muller, heb
spreekgestoelte beklom. 'Met een kalme
stem, die zich nu en dan verhief, om na
druk aan rijn woorden te geven, zeide hij
hetgeen hij te zeggen had. Heb ga-nscho
Huis viel hem bij, toon hij verklaarde, dat
in weerwil van de onderteekening, het een
parig protest tegen deze tot verdrag ge
worden overweldiging altijd gehandhaafd
zou blijven. Met bijzonderen nadruk be
sprak bij de onvoorwaardelijke trouw aan
het verdrag, cflat Duitschland tot het uiter
ste, zonder voorbehoud, zonder Slinksche
wegen te gaan, zou nakomen.
Hij sloot zijn rede met. de verzekering,
dat het Duitsche volk nimmer degenen zal
vergeten, die thans van het Duitsche volks
lichaam worden afgescheurd.
Bij het debat protesteerden allo partijen
tegen het wegnemen der koloniën en het
niet in acht nemen van het zelfbeschik
kingsrecht der vólkern Zij pleitten voor de
Duitsche eenheid cn do aansluiting van
Diiitsch-Oosténrijk.
Uit aller woorden sprak de hoop, dat
deze vrede des gewelds eenmaal zou wor
den vervangen door een vrede der verzoe
ning.
Het Huis ging onder groote opgewon-
heid uiteen.
^Reisbel ast in g"
De vereeniging „Reifehelasfcing" komt even
als vorige jaren uw aandacht vragen. Veel
is ca- dit jaar veranderd; de langgeWenschte
vrede is gekomen; en met haar geheel veran
derde toestanden.
Het leven echter blijft drukkend duur en
ondermijnt daardoor 'dei krachten van tal*
looze mensohen.
De veireen&gin'g j^ted^btiiasfóng" stelt rich
ten doel', eenige' weken buitenlucht te ver
schaffen aan man vermogen den (Iaefist kost
winners), voor. wie dit, volgons attest van
hun geneesheer, beter dan iets anders tot
duurzaam herstel van gezondheid kan leiden',
Mon kan zioh begrijpen, dat juist in dezen!
tijd de Vereeni.ging veel goeds kan vonrioh-'
ten cn daarom doen wjj dringend een beroep
op de offervaardigheid van de Leidsche bur-»
gerij.. Vooral zij, die zelf in de zomermaan^
den naar buiten gaan, zullen zéker bereid^
vrilfliijg een gift aan de Vereeniging schend
ken, welke gaarne wordt ontvangen door de'
pennin gmeestcrcsse
R. DRIESSEN (Breostraat 125.)'
LEVENSMIDDELEN.
Commissie Lu zake zindelijke cii hygiënische
behandeling van onverpakte eetwaren,
uitgaande van de ^Nederlandscho
Vereeniging van Huisvrouwen*'.
Ir. 1911 is opgericht de ,,Ned. Vereent*
ging van Huisvrouwen", die rich ten doet
stelt de belangen der huisvrouwen te behar
tigen. De Vereeniging, die thans 37 plaatse
lijke afdeelingen met bijna 8000 leden tolt,
heeft reeds veel nuttig werk verricht. Dezer
dagen is er een commissie benoemd, die zal
trachten van de winkeliers te verkrijgen, een
meer zindelijke en hygiënische behandeling
der onverpakte levensmiddelen, die rui dik-
winls veel t© wensckea overlaat.
Do winkeliers zullen zeggen, dat zij nooit
gehoord hebben, dat de huisvrouwen niet
tevreden zijn'over de behandeling der eet
waren, en dit is volkomen juist. Ómdat naar
de stem van een enkeling niet geluisterd
wordt, werden de klachten gewoonlijk niet
e6Ds uitgesproken. Maar nu de Ned. Ver*
eeniging van Huisvrouwen' bestaat, kan een
groote gToep van verbruiksters zich met
de vakvereeniging der leveranciers in ver*
binding stellen, om zoodoende tot het ge-
wensclifce resultaat te komen.
Onze commissie vraagt: „Behandel onze
eetwaren zoo ziadelijk mogelijk'', en wij ho
len,-dat gg ons in uw vakbladen nu en dan.
gelegenheid wilt geven, te zeggen op welko
punten wij dan grootere zindelijkheid wen-
schen.
In de eerste plaats dan, zouden wij willen
viagen: „Beveilig uw onverpakte waren zoo
veel mogelijk voor stof en vliegenvuil''. In
de meeste winkels liggen de levensmiddelen
bij groote hoeveelheden uitgestald, met
toegedekt, dus blootgesteld aan allestoE
Als wij zien hoeveel stof er op één dag opj
onze meubelen komt, dan valt er minstens
evenveel neer op de uitgestalde eetwaren.
Dat men al dat stof naar binnen krijgt, als
men eet, is een minder smakelijke gedachte.
Erger nog is het vliegenvuil, waarmede de
eetwaren besmet worden. Geen viezer dier
dan de h u i s v 1 i e g. Van de meest besmette
jlaatsen vliegt hij op onze levensmiddelen,
bevuilt die met zijn uitwerpsels en brengt
dan door middel van zgn harige pootjes
dik'wgls de kiem eencr besmetting over.
De Centrale Gezondheidsraad heeft in de
brochure „Het vliegengevaar' er op gewé
zen, hoe gevaarlijk en schadelgk dit is voor.
de gezondheid. "Wat helpt het echter, dat wg
in cn^e huizen zorgvuldig waken voor dit ge
vaar, als men in de winkels de vliegen vrg
57 eï Iaat. Wg weten, dat het ondoenlgk is te
zorgen, dat nooit een vlieg onze levensmid
delen genaakt, maar tos3chen dit nooit en
de vliegen maar laten gaan, is een grooü
verschil.
Zou heb bijv. onmogelijk zaja, de uitstal
kasten geheel dicht te maken? Neen, wanti
in ^sommige winkels hebben we het gezien.
Zou het onmogelgk zijn een dunne stof, die
gewasschen kan worden, over de toonbanken,
uit te spreiden?
Zou men de^ groote p-laten met taartjes en
koekjes niet in een soort kast kunnen schai-
ven?
'Zou de winkelier zelf rriet veel kunnen'
H>edenken om! ons ter wille te arjn?
Do concurrentie leeft gelukkig weer opi,.
Iedere winkelier trekt weer graag zgn klan
ten. Een der beste reclame-middelen doen
wij, uw klanten, u hier zelf aan de hand.
Gevoeliger dan voor reclamecadeaux en per
centen, zijn de meeste huisvrouwen voor
een Zindelijke behandeling van de
leve nsmiddelen.
Het Bestuur van bover^en. Commissie:
Mej. J. MEINESZ, Rotterdam.
Mevr. M. HINGMAN, Schiedam.
Mevr. A DE ELDER, Secr., Schiedauü
(Warande 55)#.
Abonnc, te V. Of bedoolde persoon
voor ouderdomsrente in aanmerking komt,
kunnen wij zonder meerdere gegevens niet
zeggen. Laat den man, die, zooals u zegt,
nog in dienst der gemeente is, er eens met
den burgemeester over spreken.
J. D te L. Uw klein bedragje spaar
penningen zal de wet op de verinogensver-
meerdering zeker onaangetast laten. Zet
deze vr.ees uit uw hoofd en spaar maar,
raak.
P. v, d. B., te V Geen personeele b9«
lasting, wel iokomstonbeïasting, als u daar
voor in aanmerking komt.
Een abonné, te O. Dat is moeilijk te'
zeggen, 'zonder te weten in v elk deel van
Ned.-Ir>dio uw bloedverwant woont. De om
standigheden beginnen al meer en meer
normaal ie worden; de duur zal nu niet
■zooveel meer verschillen met dien van vóór
den oorlog.
G van D., to Z. Daar is geen ander
midcöel voor als de tijd. Veel luchten door
de deuren open to houden. De kwaliteit van
de verf zal slecht zijn. Goede verf mag
geen onaangename luclit afgeven, vooral
niet zoo'n langen tijd. Spreek er-eens met'
den schilder over.
Jan P. v. S to L. Het zal 25 Juli a. s0
tien jaar gel eden zijn dat Blëriot onder vo«
Ier bewondering liet Kanaal overvloog. Nu
is, zooals u misschien weet-, de eerste vlie
ger reeds den Oceaan overgestoken en,
heeft het eerste luchtschip in tegenoverge*
stelde richting donzclfd'en tocht volbracht.
In den tijd van den oorlog is dc luckfr»
vaart- ontzettend vooruitgegaan.
