LEIDSCH DAGBLAD Zaterdag 1 Februari.
Tweede Blad &nr,0 |©19„
Onder onze Vroede Vaderen.
BINNENLAND,
TWEEDE KAMER.
No. 18075.
I-e heeren hebben Donderdag aeker oeoe
ïriflen too Deo, dat zg ook oog vlug knnneo
perken. De gedrukte agenda, die 15 punteo
.yevatte, waaronder althans twee van groote
importantie, werd in nog geen vol uur afge
handeld, -
De ingekomen stukken, waarbg de croor
una vermelde vragen over de brandstoffen-
tfocrzlening, vorderde ongeveer evenveel tgd
Do vooratter, die zelf erkende, dat hg, prp
forma \ooriitter der Bran Mof lencom missie,
saoest afgaan op de mededeeIin«j&Q van den
directeur, heeft met groote stelligheid ver-
3ekeri dat Leiden door de briketteering
giet minder z.g. z "».rte eenheden ODtvangt
dan andere districts Van zeer bevoegde
jfjjde is het ons andere verzekerd. Wg zullen
echter gaarne deze officieele verklaring voor
de juiste aannemen en ons daarin verheu
gen. Wanneer "de winter voorbg is en de
Jndrekening kan wordeD opgemaakt, ia een
friste vergelijking echter eerst moge'gk. De
Vragen waren, zoo de Interpollant bg de
toelichting nadrukkelijk verzekerde, trou
wens ook gedaan om zoo mogelijk gerust
stellende verklaringen uit te lokken, ten ge
volge waarvan de onrust en de ontstemming
onder de bevolking zon kunnen worden weg
genomen. Want ie heer Boot, die ach ook
nog even in het debat mengde, niet om,
wat hii als lid der firma Boot en Do Graaf
het allerbest liad kunnen doen, inlichtingen
te verschaffen over de fabricage der briket
ten, maar om te verzekeren, dat de ontstem
ming verwekt was door den laatstee „Brief
van een Leidenaar" in ons blaf, toonde daar
mede al heel weinig zich op de hoogte dor
feiten te hebben gesteld. Laat hem eens in-
formeeren bg de bramlstoffenhandelaren, hoe
bij dezen voor het verkrijgbaar stellen
van de laatste eenheid werd stormgeloop*»
*n hooren hoe de stemming daarbg was.
Bet is nu verder officieel verzekerd, dat
de briketteering tot dusverre althans bg de/
firma B. Do G. nist Ls geslaagd, doch dat
bet nu spoedig goed zal gaan. Deze mede dee
ling zal met genoegen worden vernomen.
fHopen wg, dat ag door de uitkomsten wordt
bevestigd. Wg weten, dat de groepen B, C
en D. er ook slecht aan toe zgn en deze
Zallen daarvan juist hot meest profiteered
Onopgehelderd ie nog gebleven, waarom er
tan de firma Schuitemaker aan den lieert
weg slechts 60 ton briketten per week wordt
betrokken,, terwgl deze wekelijks 100 ton
bruikbare hriketten kan leveren. Die 40 ton
per week zouden wat goed te pas komen.
Van de melkmisère verloden Zondag heeft
de voorzitter ook een verklaring gegeven.
Er was Zaterdag een 2000 Liter m:n Ier aan
gevoerd dan anders eo nu besloten de melk-
handelaren maar niet uit ta venten. Of dit
krist gezien was van hen, betwgCelen we. Zg
hadden, dunkt ons, bctor gedaan het rant
soen voor ieder wat kleiner te maken. Na
kwamen de brutal in, die altijd het eerst op
de hoogte zgn en vooraan staan, het best
Bit De bonheidenen legden weer het loodje.
.0© vrees, dat de melkventers zouden worden
gemolesteerd, schijnt ons toch wel beetje
overdreven. Boven'ion mag worden g- vraagd
of zjj daartoe het recht hadden, nu eenmaal
(?en bon voor Zondag geldig was verklaard
Met anderen hebben wg ons verbaasd
over het grooto quantum zdekenraelk, dat
tfordfc verstrekt. Laten de doctoren toch
üiet te goedgeefs zgn in hot voorschreven
'-an desa melk m vooral tegen misbruik wra
ken. Als het iefce helpen mocht, zouden wg
ook gaarne do aanvragers ea toekomstige
aanvragers op *->et hart drukken, dat zg doof
Zich zonder non-bp vk van ziekenmeik te voor-
ISen de gem ^srhap b:-nadeelen, een so
ciale zonie die ook het geweten moest be
swaren.
Over de vec*chir*n]e punten der agenda
ta, zooals wg reeds opmerkten, weinig ge
discussieerd. Ben voorstel tot aankoop van
tuin? 10 H.A. grond, zal trouwens eerst wel
be3prok-n zgn in een zitting met gesloten
deuren- Dat gaat niet zoo één, twee drie.
Wg kunnen de gemeente met dezen aankoop
van harte geluk wenschen. Deze terreinen
vormen met éeo reed3 vroeger van de Maat
schappij „Nationaal Grondoezit" aangekocht
cerrein, een vrgwel aangesloten geheel en
do prgs van 11.30 per vlerk. M. ia voor
dezen tijd niet hoog. Nog ligt de grond ge
deeltelijk in de gemeente Leiderdorp, duch
na de grensuitbreiding zullen deze terreinen
geheel tot Leiden behooron en ze liggen zeer
geschikt voor woningbouw. Die na ons ko-
Snen, zullen het thans genomen besluit onge
twijfeld verstandig noemen.
Als laatste punt, waarmede ter elfder
toe de agenda nog was aangevuld, zoodat
Vermoedelijk vele leien hot daarbij behootrend
^vig pnae-advies niet eras.ig zulleQ kunnen
hebben bostudeeren, kwam een nieuw wo
ningbouw plan ter tafel. Bet omvat n;et min-
der dan 124 woningen en het zal, als de prg-
blijven als thans on veel kans, dat
deaj lager zullen worden, ia er voorltwpig
piet aiet mioder dan acht en een
halve ton k o s t enDit bedrag moet de
gemeente van het Rijk vragen en de Vereeni-
gmg zal moeten zorgen vx>r rente en aflos-
ób-g. Doch moesten de toekomstige bewo
ners al de lasten drag.», 'du? zouden de
auurpFgzen zoo hoog worden, dat zij boven
do draagkracht dezer lieden gingen. Daarom
.snoeten Rjjk en gemeente jaarlijks ewi kleine
^wart-ton op de exploitatie toeleggen. De
Enenschen wonen dus, zooals io Gom. Ft niet
geheel juist trouwens uitdrukte, voor de
op stadskosten. Inderdaad Jieeft het
'eel van bevoorrechting, ffannoer een en
kele groep menschen, aio een bouwvereeni-
.^ng hebben gevormd, dien toeslag op de
«gup genieten, terwijl hou medeburgers, die
'cUn particuliere woning huren, het volle be-
Jiag moeten betalen. Bn dit klemt te meer,
omdat m den laatsten fcgd woelt afgeweken
w het vroeger gevolgd stelsel, dat do
28 in de bouwkunsten
De Raad heeft echter zonder veol vijven
zessen door don zuren appel heengebeten.
en dezen weg
'fihwi ^eze tö kragen worden be-
>eil4 meth(>de ™g altgd voel
«:.n het bouwen v&u noodwoningen.
Een in f err low met minister Rny» door
ten Franscbe conrant. De Parijsohe be
richtgever van liet „HblcL" meldt:
Het Parijsche dagblad „Excelsior" bevat
©en interview van den voormali gen Parij-
schen correspondent van „De Telegraaf",
den heer Alexander Cohen, met minister
Ruys de Beerenbrouck.
Do redactie van „Excelsior" schrijft in
haar inleiding de onjuiste bewering neer,
dat België thane de N©dorlandaohe streken
opeischt, wier bevolking zich eertijds vrij
willig aan België heeft gegeven. Maar, zegt
„Excelsior", de Nederlandsche regeering
houdt zich doof Maar deze Regeering wil
niet de deur sluiten voor elke onderhande
ling, hetgeen altijd volgens de „Exoei-
aior" eon goed voorteeken ia.
Nu het eigenlijk interview.
Mi nistor Ruys begon mot to zeggen, dat
de komst van den cx-koizor volstrekt niot
het gevolg was van oen overeenkomst met
de Nederlandsche regeering, zoo ai* een deel
van de Fransch© per» heeft beweerd. Als or
sprake had kunnen zijn van voorbereidende
onderhandelingen, dan zoo verklaarde
de Minister met klem zou de ©x-keizer
thans niot ons land zijzx, en voor ons geen
bron zijn geworden van allerlei complica
ties-
Daarna volgde een verhaal van de rei#
des keizers van de grens naar Amerongon,
gegeven door den secretaris-generaal mr.
J. B. Kan, die het onderhoud bijwoondo.
Uit deze bijzonderheden bleek, dat men niet
kan zeggen, dat het Nederlandsche volk
bijzonder veel met dan ex-keizer op heeft.
Minister Ruys voegde er nog aan toe, dat,
indion do geassocieerde mogendheden den
wensch to kennen geven zich mot Neder
land te verstaan omtrent de definitieve
verblijfplaats van den ex-keizer, do Neder
landsche -regeering bereid is te zoeken naar
een oplossing, welke is overeen to brengen
met de eer en de waardigheid van het land.
Intu8schon heeft geen enkel© buitenland-
sohe regeering tot dusver tegen 's keizer»
verblijf in Nederland geprotesteerd.
In zake de kwesties met België vroeg do
correspondent wat d© houding zou zdjn van
Nederland, indien België aandrong op een
kleine wijziging van de territoriale grens.
„Is het dan niet uw meening," vroeg de
heer Cohen, „dat Nederland, dat in zoo
ruime mate d© vrucht-cD plukt van de over
winning dor geallieerden, waardoor dit
land het gevaar ontkomt, binnen afzienba-
ren tijd zijn nationale vernietiging tege
moet te gaan, op deze wijze een weinig
meebetaalt in de „koston van wederzijd-
sche verzekering" V'
De Minister antwoordde, dat eischen om
trent afstand van grondgebied zouden af
stuiten op de meest formeole wijziging (la
plus formelle des firs de non reoovoir), em
zulks roet goedkeuring van de geheel© na.-
tie. Maar wat betreft bet eigenlijke Schel-
d©vraagstuk, haalde de heer Ruys do ver
klaring aan van minister Van Karnebeek
in do Kamer, toen deze zei de, dr\t, indien
vreemde mogendheden op vriendschappe
lijke wijze, zonder den geest van uittarting
of onrechtvaardigheid, een oplossing wil
len zoeken van do vraagstukken, de-ze toet
sende aan do belangen van Nederland, hei
wel mogelijk zoude zijn tot een overeen
stemming te geraken.
De 8-urendag en hef wetsontwerp-Schaper.
De heer C. F Slork vervolgt in hei weekblad
„Economisch-Stalistische Berichten" zijn be
schouwingen over den 8-urtm-dag en hot wets
ontwerp-Schaper, en wijst aan de hand van de
tnduKtrioele practijk op enkele bezwaren, die uit
het wetsontwerp, voorzoover het op de industrie
betrekking heeft, voortvloeien.
Waar in artikel 8 voorgeschreven, dat ,.d«
arbeider in fabrieken en werkplaatsen niet lan
ger arbeid mag verrichten dan 8 uren por el-
maal", zou de schrijver willen hebben gelezen:
„hoogstens 48 uren per weck en hoogden* 8 3/4
uur per etmaal. Men heeft dan eenige speling
voor de regeling van den werktijd op Zaterdag.
De werklieden zijn terecht op den vrijen Zater
dagmiddag gesteld en hebben daarvoor zeker
een verlenging van cd */4 uur °P de overig©
dagen der weck over.
Voorts acht de béér Stark de grenzen, waar
binnen mag worden gewerkt, van 7 uur des
voormiddag© tot 5 uur des namiddags, te eng.
In do machinefabriek te Hengelo wordt ala 48-
urige arbeidsweek gewerkt van 7.30 uur lot 12
uur esn van 1.30 inrr tot &.30 of 64b cur; de»
Zaterdags van 7.30 uur tot 11.45 dut. Moet
men zich bet voorschrift van uur als na-
middaggrens honden, dan zou hierdoor de nood
zakelijkheid ontslaan de middagschaft an daar
door het etensuur te vervroegen, hetgeen niet
wenscheLiji is. Het einde van den werktijd moet
daarom vóór 0 uur, niet vóór 5 uur vastgesteld
worden.
Daarna bespreekt do heer Slork d© bepaling
van het ontwerp betreffend© den arbeid in fa
brieken en werkplaatsen tusschcn des namid
dags B uur en de.* voonniddags 7 uur en ves
tigt er de aandacht op, dal bij algemeouon maat
regel van bestuur zou worden vastgesteld, dat
dan slechts 7 uur per etmaal zou moge© worden
gewerkt Ironisch voegt hij er aan toe, dat dit,
volgens de Memorie van Antwoord, werd be
dacht om onze industrie in staat te stellen in
deze moeilijke tijden beter aan haar productie-
ebchon te beantwoorden!
Na nog ©enige bepalingen van het wetsont
werp aan eritiek te hebben onderworpen, legt
de heer Stork er den nadruk op, dal do voor
standers van een kortoren werktijd dan thans
nog algemeen gebruikelijk is en hg schaart
zich uit volte overtuiging in bun gelederen
slechts kunnen wenschen, dat bij deze voor onze
nijverheid zoo hoogst g&vrichtige zaai to rade
worde gegaan met de eischen, die de interna
tionale toestand stelt en met de bijzondere
eischen onzer industrie Daarbij worde vooral
gelegenheid gegeven op niet-omslachtige wijz©
uitzonderingen toe te Toten o»der nadere con-
tróie der- arbeidsinspectie, xyte mon deze con
trole blijkens de ervaring gerost kan toevertrou
wen. Eind el ijk, dat niet te lich t worde gedacht
ovor de noodzak el ijldi ei d van goede overgangs
termijnen. ter voorbereiding van do nieuwe toe
standen. Men mag hopen en verwachten, dat
de minister van Arbeid voorlichting zal zoeken
in in dus triool c, zoo goed als in politieke en ar-
beidskringen, alvorens hij zijn ontwerp vast
stelt.
Dg puntjos op de It In „Hot Nederland
sche Zeewezen" komt C. K. in een goed gedo
cumenteerd artikel op legen de vaDcho argu
menten van Belgische zijde, met name van het
Bruaselsch© blad „Le Solr", over de overeen
komsten Inzake de Scbeldo tusschon Nederland
en België,
Met al die valsche argumenten eu drogrede
nen i» hel België to doen om de Schelde en een
doel van Zeeland van pns land af le rukken,
ate do groote mogendheden hun maar ter willo
zijn. Intuüschen, de liefdo tot on» land en de
verontwaardiging togen deze plannen laAit hoog
op hier in Zeeland, vooral Ln Zee» wsch-Vlaan
deren. Kalm zijn do monscUen, dat b de volks
aard, maar grimmig, vastberaden ook. De boe
ren hier bobben één vasi bo^luit. en dat iv
liever dan ons land aan België over te leveren,
de sluizen open en de dijken door. en hel laud
aan de ze© teruggegeven.
En dan set C K de puntjes op do L Hij
toont daghelder aan, dat de Schelde van VUa-
alngon tot Antwerpen, het gohcola Nederland
sche gedeelte, uitstekend bevaarbaar l», de diep
gang voor iware pchopen zeer voldoende en
voor de botonning en verlichting uauwlettend
zorg wordt gedragen. Geheel ander# is de toe-
eland op het Belgi-che gedeelte Dnar zijn de
krommingen en daardoor veroorzaakte verzan
dingen van dien aard, dat hel noodzakelijk wm
voor hol Belgische riviorvak voor zware sche
pen bijzondere reglementen en seinen ln t©
stellen.
Uit dit alles blijkt wel dat het Belgische rl-
vierdeel in zeer voel ongunstiger conditie ver
keerde dan zulks met bet NederaJndsche deel
het gevai was.
Dat zulk» door do natuur veroorzaakt is, en
buiton mcn-chenmacht, is voor België niot zeer
gelukkig, doch feit is, dat het Nederlandscho
deel der Scheld© door do gosteldhcid der vaar
waters. hun belonning ou verlichting, de sche-
pen toeliet ten allen tijde op en af le varen
dus de scheepvaart niet ophield, terwijl juuit
de gesteldheid der vaarwaters op het BeJgUch
gedeelte oorzaak wa» van vertraging, duB de
schoepvaart wel oponthoud bezorgde.
(Niot de betonning cn verlichting op laatst
genoemd gedeelte Dczs was vrijwol uniform
aan de Nederlandsche en goed in orde. hoe wol
vooral in de bochten do afstanden zoo kort wa
ren, dat d© verlichting niet volkomen leiding
kon geven).
Wanneer de scheepvaart dus vermeende re
den tol klagen te hebl^eo Inzake oponthoud der
schepen (en daar komt toch ten slotte alles op
dogt) door do ge.-teldbeid der vaarwaters, dan
komt zulks gohool voor rekening van België Op
Bolgie's rivierdeel zaton de oorzaken, niet op
het Nederlandsche deel Ona land kan daarvoor
geenerlel blaam treffen.
Wat do toegangen tot de Schelde betreft.
Wielingen en Oo-tgat, deze waren ruim en diop
genoeg om schepen toe te laten waarvan wg
op heden nog maar droom en AJloen do Sar-
dijngeul bg Vlissingeo ls een zwak punt, maar
dat zeegat kan mon verwijden: de schepen kun
nen de Wielingen biiinwiloopen.
Do verlichting van dio zeegalen 1» van Bel
gische zpde allertreurigst in vergelijk van d«
Noderland&che lichtschepen
Ook wat den loodsdicuüt aangaat, betoogt do
echryver, dat Nederland aan zijn rcrplictitingon
ten volle voldoet en ste«L voldaan hoeft.
Nederland zoo besluit de schr. wil naar
zijn beste vermogen medewerken om de toe
gangswegen tot België'» Antwerpen, en ook tot
da belangrijke handcUrfad Gent, in uitnemen-
den staat te houden voor zoover dit Nede*^
landsch gebied betreft: vtü en onbelemmerd zal
handel en scheepvaart zich daarover kunnea
bewegen met al hun moderne middelen, doch
wij, boudt het ons ten goodo, „wg willen
baas bigvan in ons eigen. huL4"
Zktóng van gisteren.
Trok king dor af deel in gen.
Overgegaan worcJt tot trekking der af-
deelingon. De vergaJoring wordt daarna
geschorst.
Na heropening der vergadering deelt de
VOORZITTER mede, dat tot ofdeeliogx-
voorzittera gekoze© zijn do beeren Van
Veen, De Montó verLoreh, Kolen» De S»-
vornin Lokman en li ugonholtz, en tot on-
dar-voorzi tters do hecren Duymaer van
Twist, De Geer, Van der Voort van Zijp,
Kooien en Lely.
Slechri lectuur in deo sDoorwegbeekbuudsL
Aan d© orde ia d© behandeling van d©
motie-Deck era, lui don do
„De Kamer, van oordeel, dat die uitstal
lingen van don spoorw egboekh&ndel en d©
door dozen boekhandel verkrijgbaar gestel
ds lectuur, in den regel niet beantwoorden
aan de eischen, die gesteld moeten worden
in het belang der openbare zedelijkheid ra
het algemeen en ter bescherming van de
jeugd in hot bijzonder; nocxlgt de Regee
ring uit maatregel eu te nemen tot het aan
brengen. der noodige verbeteringenea
gaafe over tot de orde vam don dag."
De heer SCHAPER (S D. A. P.) be-
achrijdft de motie, niet omdat hij de zede-
looze lectuur goedkeurt, maar omdat de
grens niet is aan te geven. Me© wil hier
o.a, „Het Loven" verbieden, maar als men
daaraan begint, dan eindigt men bij den
„Notekraker." Bovendien wordt dezelfde
lectuur oreral verkocht zonder dat de over
heid er aan zou denken, in te grijpen, zoo
lang geen bepaalde pornografie is tentoon
gesteld. Ook in den groeten bazar, van
welks N. V. tot voor korten tijd oen Ka
tholiek president-commissaris was, worden
bedenkelijke romana verkocht, die «althan»
niet door jonge mecachen behooron te wor
den gelezen. De schuld van oen en ander
ligt in het kapitalistische stelsel, waarbij
winstbejag op den voorgrond stent.
Ook do heer VAN R^VESTEYN (Comm..
P.) moet zich ten sterkste tegen dece rootio
verzetten. Wij zoucfen aldus op den weg
der Katholieke censuur op den .boekhandel
kometn. In den Bijbei komen trouwens óók
aodeloose passages voor. Men zou op zoo'n
manier all ©ried klassieke literatuur kunnen
verbieden. Ook Gat», Breoro, e.d., zelfs BU-
derdijk, zijn in. vele opzichten niet voor
jonge mensohen geschikt om to worden ge-
le&on.
Ten stelligst© ontkent spreker, dat
Vio parisiönDü" zede-loos zou zijn- "ln 'ka
tholieke kringen besohuuwt rr^n zelf3 het
hoek „Pallieter", vau FelD Timmerman»,
al verwerpelijk, terwijl dit juist oen boek
ie vol kostbare levenswijsheid.
Do heer DE BUISONJE (Ec. B.) be
toogt eveneens, dat de .motie behoort te wor
den verworpen. Zij zondert een bepaalde
categorie van den boekhandel uit, zonder
dat daarvoor gegrondo motieven bestaan.
De heer BEUMER (A. R.) verdedigt de
motie. Er worden in den epoorwogboek-
handel tal van boek jee en geschriften ver
kocht, (ïo vooral voor jonge menschen af
keurenswaardig zijn. Dezelfde lectuur moge
bijv in openbare leeszalen verkrijgbaar
zijn, daar staat tegenover dat deze beschik
ken over een zg. vergifkast. Spreker
wonacht de contróle t© zien opgedragen
aan commissies uit de openbare leeszalen.
Aldus zal voor specifiek katholieke oens-uur
geen gevaar bestaan
De heer KETELAAR (V.-D.) bestrijdt
de motie, omdat zij op een verkeerde wijt©
in toepa?eing zou worden gebracht. Wan
neer ze<telr>oze lectuur moet worden verbo
den, dan behoort dat overeenkometig he%
Wetboek van Strafrecht of d<x>r den Minis
ter van Justitie te geschieden en niet door
den Minister van Waterstaat
De heer SCHOKKINO ffl.-H.) verde
digt do mode Do overheid dient van het
wapen, det hier ter liestrijding der onzede
lijke lectuur in haar hand wordt gegeven,
chor middel vaD een contract, gebruik te
maken
De heer KLEERF/KOPER (8. D A. P.)
betoogt, dat wat buiton de sfeer van hot
kind valt het kind niet prikkelt. Onze jon*
gons verdringen zich niet voor een of ander
zg. onzedelijk plaatje; zij gaan liever baan
tje glijd°n Spreker heeft trouwens Dim
mer het speciaal zedelooze gemerkt, in den
sp oorwetrboekh andol
Do heer LELY (U.-L.) meent, dat de
onderwerpen bestrijdSng d^r zedeloosheid
en bescherming der jeugd nierfe tot. de com
petentie van den Minister van Waterstaat
behooron. Bedde zijn reed^ bij do wet ge
regeld en wol onder het departement van
Justitie-
De heer DECKERS (R.-K de sp re-
kers beantwoordend, merkt op, dat de Ve>r-
eenigin-g van Nedorlandsc.ho Dagbladuitge
vers ree-"to roet succes de zg. verdacht© nd-
vertenties weert. Allo dagbladen houden
zich daaraan, behoudens óén enkele uitzon
dering.
(Eenig© stemmen Welke i© dat? De hoer
DECKERS ..Het VolJr" en van do week-
bladen ..Het Leven".)
Er is wel degelijk verschil tusschen eten j
spoorwegboekhandel en den gewonen boek- i
handel immers, wij zouden j
handel immers, wij worden verplicht, v«tn
de wachtkarrwrs en perrons gebruik te ma- I
ken. Den heer Kleerekoper merkt spreker l
op. dat er wel degelijk zedelooze lectuur
in den spoorwegboekhandel voorkomt, nle
men slechte zijn oofren den koet treeft. Deh
heer T/©ly antwoordt spreker, dat de be
strijding d>r zedeloosheid behoort- tot óo
ganach© overheid en niet slecht» tot den tni-
nistor van Justitie.
De motie wordt met 38 tegen 34 stemmen
(rechte tegen link») aangenomen.
Lan db traw begroot ing.
Bg art 32 verdedigt de heer TEÈNSTRA
(V. D.^ een ameDdemeut ora de toelage
voor co land- en tuiubouwonderwyzers te
verhoogen, weffik amenlcinent door eten M.i-
11 le tor \vorr<i't overgenomen.
De heer GERHARD (S. D A. P.) bepleU
eon praktische regeling ten bate van he<
ion dtbou wonderwijs.
De MINISTER doet toezogging. dat hg
sl'Ses zal doen om het Landbouwonderwijs te
fc»evoi deren.
By art. 74 bepleit de heer OUD (V. D.)
verbetering der salarissen bg het Ryk©-
boschbehcer.
De MINISTER zegt dat io de loonscha
len geen verandering kan worden gebraoht
zonder voorkennis van d© betrokken Staat»-
coirm issle.
De Minister zal echter die S t a a tscomm iasrta
op een en ander wijzen.
De heer VAN DER WAERDEN (S. D. M
P.) wyat er op, dat de brudnkoo Ion tg innin
gen in Litnbure ODtzagüjke winsten hebbea
opgeleverd e» Ind-ion de Staat zelf de ex
ploitatie had ter hrn-d genomen, zouden de
Vinsten aan de schatkist ten goede zgn ge
komen.
y ragen - M arch ant,
Aan de orde is vervdgons het stellen van
vragen overeenkomstig ast. 96 van het re
glement van orde. door den heer MAR-
CHANT (V. D.) aan den Minister van Fl-
ranciën, betreflende de heffing van eea
recht van 6 pCi. dor faetuurwaardo voa
goederen, ingevoer-d ingevolge de met de ge
associeerde mogendheden gesloten overoeo-
komsten.
De vraga luiden
1, Is de ReigeKj-ing voornemen» met in
gang, van 1 Februari a_s. een recht van 5
pGt. der factuurwaarde te heffen van &Lte
gCH-doren. ingevoerd ingevolge van de door
de Staten-Generaal no-g niet goedigekeur-i©
oveieenftc*. msten, afgesloten met d« geassoo4.-
'eerde mogendiieden?
2. Zoo ja: a op welken wet te tijken groni-
b-iag zal deze heffing geschieden; b. waar
om zal d©. Regeering dez© rechten niet
rechtstreek» heffen, doch door bemiddeling
van do N. 0. T.?
S. Zoo neen: zuilen de ingevoerde goe(fo
ren aan d© Importeurs worden afgelevorf,
zonder dat zg de door de Sta ten-Genera ai
nog niet goedgekeurde heffing van 5 pOt.
zirLLcn hebben voldaan?
4. Mocht <tit niet het geval zgn, met welk
recht meent de Regeerimg dat de ingevoer
de goederen zuLLen kunnen worden opge
houden?
De MINISTER VAN FINANCIEN, <fo
heer DE VRIES, antwoordt, dat de Regee
ring voornemens was die rechten to heffea
in verband met de verwachting dat de goe
deren zouden zgn beperkt tot dd© in het
agroOTnent genoemd- Dan was dat recht ©o«
voLkoinoh ruitonecL Maar iedetren dag ver
ft nier t het aspect. Er staat nu nL vast dat
wet Amerika en Engeland zullen aanbiodoa
niet beperkt My ft tot de hoeveelheden ln
hel agree me a genoemd. Daardoor ia het
_v20r jde N* O.. T, praiktisdh ondoontijk. ooi
recht (e hoffen en heeft de Regeering
or van afgooien.
Do derde vraag beantwoordt spr. b-avc-s^
ti gen. d.
i andbou wbegrootlng-
De diiscua<e hlerovet worit hervat, -
De he* r DE JONGE (S. D. A P.j zegf,
oat voiöib.iitnde particulier© m-jnen ant
buiten(ordeche ondernemingeo ln csrKoi j-
tie zgn afgestaan, o. a. de ,Xaura' ©a
..Oranje-Naosau'', waardoor mitliocaen gub
dens winst naar hot buitenland gaan.
Vorder bepleit hg eoa opneming van twetf
of drie vertegenwoordigers van de arbeiders
^n den mgnraad. daar <tezo thans te eenzydig
ia samengesteld.
De heer HERMANS (R.-K.). meent. c!j1
veel te zeggen te voor Staatsexploitatie,
maar ook voel voor particuliere aiynoo. De
huidige toestand is dan ook nog zoo slecht
niet. Ook hy bepleit verbetering van de ar-
oeidsvoorwaardeD dor rayu werk era en ont
kent dat Q ie t-k a t hollek© ar bolders uit de
mynstreken wordoü geweerd.
Ten slotte brengt 9pr hulde aan de werk
zaam heden van dir. Pools.
Do MINISTER wiJ de kwestie van Staats
exploitatie Ld het midden latea, maar wijst
ör op, dat de winsten door de particulier»
mynen gemaakt, dateeren van de taatst©
drie gunstige jaren. Voor deo oorlog we'd
steeds met voriiea gewerkt. Geheel sluit hij
zich aan by wo-arden van hulde aau dr.
Pcels. Spr. heeft alle eerbied voor dr. Pools,
cte daar in de myostreken eon moeilyken
arbeid verricht van groote sociale beteekeali
De MINISTER ontkent,, dst hy den heef
Vsd Oroenendael zou hebben aangeraden,
om zieb Ln verbinding te stelten met de fir
ma Volve in Brussel, voor de ontginni ig
van bruinkool. De heer Van GroeneDtlaed te
by h"m gekomen met de mededeelin.g. dat
hij zich in verbinding mot Brussel zou sted-
ten.
Aan directies der mynen heeft spr mede
gedeeld, dat elke maatregel, welke verbete
ring beoogt te brengeu in dé toestanden der
«•j-Deidors, zijn vollen steun heeft, deanooda
niet subsidies.
Afschaffing van den nachtarbeid
leidt tot vermindereag van de productie met
oëii der te. Ed proef kaD daarom than» niet
genomen worden.
Bij de artikolen-bohaodeling verklaart d©
Minister nog natter, dat hy de LnsleLling van
meer arbeiders-controleurs ge wensch t acht,
De vergadering wordt na een incident tufr
ee hen den heer Duymaer van Twist cn den
Voorzitter, woLk© leatsta geen discussie mecaj
wild© toestaan ovor hel bolold vao hot bu
reau voor afzet van viascher'g-producten, g<y
eloten en verdaagd tot "Woenftdagavond aché
uren.
Schriftoigk beantwoorde vragen.
Steunregeling gedomobilteecrden-
Op de vraag ven het Kamerlid den heep
Duymaer van Twist: „Welk© zyn de redo-
tien, waarom de thans gekten de steun-rege-
liag voor gedomobiliseerden niet geldt tea
aanzioD van hen, diie vóór 1 Augustus 19 LS
huiswaarts zijn gezonden?,, heeft de Min«
van Oorlog het volgende geantwoord:
Om op de keuze van den datum 1 Aug,
1918 hot juiste 'tioht te laten vallen, te het
ooodig allereerst de aanleidliug tot de In-
vcering van de steunregeling uiteen t©
zetten.
Zoolang in do laatste jaren van t.gd tot
tijd een onkel© lichting mot verlof ging,
die ovor het abgomeen even aterk wm a's
te ongeveer terzelfder tijd opkomen te
n euw© ploeg, konden -d© in d© bungermaat-
<chappy terugkeerende porsonou. die zich
bevend ion op hun vertrek met verlof eenigoa
tyd konden voorbereiden, veelal spoedig
weder aan den arbeid gaan. In Novombcf
1918 stond de zaak echter andere:
De huiswaartszending liep over vele dui
zenden, zonder dal er andoren voor uit d#
l-UTgcrmaatöohappu .werden gehaald; d©
maatrogol kwoin vrywed onverwacht; te
werkloosheid breidde ziob uil ton ge velg©
V&n den naderenden wintert yd en van ecu
toenemend gebrek aan brand- en grondstof
fen in ii>du3tri©, en de steuncomités konden
uattcraard niet in staat worden geacht om
•n de behoeften vau d© gezinnen vaq zoo-
vtel gedemobiliseerden op staandon voet te
voorzien.
In de hierdoor ontstane raoeilyke omstats-
d'gheden verkeerden in meerdere of mindere
niat-o ook de dftenstplichtigcu, die korten tyd
te voren hutewaarts waren gezonden en v-o->2
een deel den arbeid nog niet hadden kni-
ren hervatten, toen de gedeelte!yke dcmi.>
bi'isati© het aantal werkzoekenden iu bui
tenge won© mat© deed toenemen. Daarom
werd het raadzaam geoordeeld, die dienst
plichtigen in sommige van te gunstig© b>
palingeD te doen deelen en deze bej>atiiLge*»
van krocht te deen zyn van 1 Aug. 1918 af.
De uitbreiding, die de werking van i©
steunregeling hierdoor verkreeg, had voor-
namelyk betrekking op d© lantetormjaar-
klasse 3915, die tusscben 8 ea 12 October
1918 met verlof was vertrokken, en op een
tweetal klei Der© groepen, huiswaarts ge
zonden ondcrsoheidenlyk op 28 Sept. en 1
Nov. 1918, zoomede, voor zooveel go zeemacht
betreft, op de landstormjaarkJasse 1910, die
den 26sten October 1918 vertrokken was.
Door den -datum 1 Aug. 1918 te kiezen, i»
de werktihg Ik vendEen nog uitgebreid tot
enkele byzonder© govafJen van huiswaarts
zending. Indien tot eeQ nog vroogoren da
tum ware teruggegaan, zou het verband mot
de beginselen van de steun regeling verloren
zyn gogaan. Die datum moet derhalve til»
een uiterste gren© worden beschouwd. Ve>
aLdering van die grens zou dan ook ui©t in
gunstig© overweging kunnen worden go-
nomen.
Op de vraag van den heer Bomans be
treffende uitbreiding van do 3teunbepaiin-
gen voor gedemobiiliseerden tot groot- ea
klein-verlofganiger» van vorige lach tin treil,
•/.ntwoordde de Min. van Oorlog:
Het ligt niet in het voornomen, de steun-
fcepaiMngen vóór op of na 1 Aug. 1918 go-
demobiliseerden nader uit te breiden tot rnl-
liitalren, die vóór dien datum huiswaarts zyn
gezonden.
Indien bedoelde per.- non thans ste-uDbe-
ihoevend zyn, kan dit bozwaarüijik worden be
schouwd als een rechtstrcoksoh gevolg van
ii-isn verblijf onder de wa-penen. Veeleer moet
de ongunstige poaitie, waarin zy zich be
binden, worden toegesrohreven aan de thaon
heersohende maataohappelyke omstandighe
den. Zg moeten wonden beschouwd als an
dere orösissl a oh toffere en zyn ala zoodanig
met betrekking tot ondersteuning aange
wezen op de steuncomités.
FAILLISSEMENTEN. j
A. A Hermsen, te Nijmegen.
A Thomassen, te Arnhem.
G. J. van Bilderbeek, te Bussum.
F. O. Dubbeldiani, aannemer, BrocrsvöS^
te Schiedam,
