H. A. TIMMERMAN, Hoi, N. Rijn 46.
MEm& vm DE WEEK.
GEMENGD NIEUWS.
UIT BE OMSTREKEN.
SLAPPE H©EBEM
vanaf f4.—. 8435
Donderdag.
Leidooh© Schouwburg„Do Wapens neer".
Aanvang 8 uur.
Stadszaal: Lezing van prof. mr. P. H.
Diepenhorst Onderwerp: „Misdaad en Mis
dadiger". Aanvang acht uur.
Nutszaal: Nederl. Protestantenbond afd.
Leiden. Prof. Dr. G. J. Hc-ering, over: ziels
ziekte en baar genezing. Aanvang 8 uur.
LeicLseh© Volkskuis: Volkszang. Uitvoering
onder leiding van den heer Oost veen. Aan
vang 8 uur.
Klein© StadszaalConcert-Bureau Red*
ctragius. 4clo Abonnementsconcert. Aan
vang 8 uur.
Vrijdag.
SchouwburgPisuisse en zijn .gezelschap.
.Aanvang 8 uur.
Middelweg 28: Verteniging v. Vrijz. Her
vormden. Ledenvergadering. Aanvang 8 u>ur.
Het Leidscho Volkshuis: Cursus over
Amerika, door ds. I Huizinga. Aanvang
acht uur.
voor haar kfesohe attentie, door het ^zenden
©ener missie. België en Holheid aekle de
Koning verder rijn vexeenigd door Intel
lectueel© en economische banden, die reeds
van den eersten tijd hunner geschiedenis dag*
teek enen en in de toekomst steeds nauwer
2jullen worden. Het openbare en particuliere
leven der beide volken is gegrondvest 'o$>
vrijheidsliefde en eerlijkheid in liandel. De
geografische ligging van beide landen doet
hen om aoo te zeggen, met elkander solidair
zijn. Men zal zich moeilik kunnen voorstellen
dat het een zijn vrijheid behield en net an
dere deae verloor.
Mrjn landgenooten bögrijipsn, die door de
natuur geschapen gemeenschap van belan
gen, zeer goed, en zij wenscben oprecht
Nederland eiken dag in kracht en voorspoed
te zien toenemen. Aan dé yriendsohap, die
de Belgen voor het Nederlandsche volk koes
teren, paart zich een levendige dankbaarheid
voor het onthaal, dat honderd duizenden
Belgische vluchtelingen op Neder'.andschen
bodem vonden.
Vervolgens sprak de Koning over den door
Neüeriandsclie diplomaten <*a ambtenaren in
den boezem dér PranscbNeder'andsche
commissie verrichten arjtèid. De Koning ein
digde ajjn toespraak met aan de missie ta
verzoeken, koningin Wilhelmïr.a to zeggen
hoe dankbaar hij H. M. voer haai' fijnge
voelige attentie is. en haai' zijn beste wee
genen voor het geluk der koninklijke familie
en den voorspoed van Nederland over ie
brengen.
dhr. Ruys de Beerenbrouck dankte voor
het onthaal, dat de ipissie in België ten deel
was gevallen.
Vergoeding aan Nederlanders voce in BelgiS
geleden schade. Hel Comüé voor oorlogs
schade aane Nederlanders in België hoeft zich in
verbinding gesteld met oord ge autoriteiten in
binnen- en buitenland, teneinde voor Nederlan
ders gelijkstelling met do Belgen to verkrij
gen, i z. do toekenning eener vergoeding voor
tijdens den oorlog in Beïgiö geleden schade.
Ter versterking van de door het comité to
voeren actie, is het gowenscht dat allo belang
hebbenden, dio zich nog niet bij het comité hch-
hen aangesloten, zich zoo spoedig mogelijk aan
melden bij den secrctaria-pemiingmoester, den
heer H. ran Dam, Ruysdaclstraal 55, Amsterdam
De Internationale vakbeweging. „Het
Volk" meldt, dat er in verband met do voorge
nomen internationale -conferentie te Lausanne
in do vakbeweging nog verwarring heorscht.
Op verzoek van Mortens vertoeft Oudcgcest
op het oogenblik in België, terwijl hij van plan
is tegen h^t einde dezer week met Firamcn
naar Engeland te vertrekken.
Van do vakcentrales in Denemarken, Zweden,
Noorwegen, Engeland, Duitschland, Zwitserland
Hongarije en Holland is bericht van deelneming
ontvangen. Door bemiddeling van do Holland-
scho regeering zijn pogingen aangewend om do
zekerheid te krijgen, dat do Fxansehe regee
ring aan Vertegenwoordigers van allo landen
passen zal uitreiken. Een antwoord is nog niet
ontvangen. Het plan is, eind Februari of begin
Maart, onafhankelijk van het internationaal so
cialistische congres, bijeen to komen to Ver
sailles. Mocht dit door -do weigering der Fran-
seho regcesing niet mogelijk zijn, dan zal do
conferentie worden gehouden in oen neutraal
land, vermoedelijk in Zwitserland.
Steenteoolcitvoer naar Nederland?. Beu-
ter seint ons uit New-Oastle
Op de handelsbeurs werd heden gemeld,
dat het embargo op het koleaivervoer naar
Nederland, Denemarken, Zweden, is op
geheven. De handel is evcp.vel aan een
strenge controle onderworpen en de ko
lenmijnen zijn verplicht het t rsfc rekening
te houden met do behoeften in het land
zelf en in dio dea- geallieerden. De vraag
voor neutrale rekening blijft buitengewoon
groot. ïn een vergadering van handelaren
w^rd do hervatting der kolen verscheping
naar België besproken.
Dr. A. BrunimcSkamp t. Hot oud-lid der
Tweede Kamer, dr. A. Brummclkamp, emeritus
predikant, is gisteren te 's-dravenhago na korte
ongesteldheid, in ruim 80-jarigen oud ca'dom over
leden.
Do heer Brconmclkaxop werd 3 Jan. 1839 -te
Hattem gobaren, waar zijn vader predikant was.
Hij studeerde te Kampen cn to Edinburgh theo
logie en stond als Glir. Gorcf. predikant te Alk
maar en te Groningen. In 1888 vroeg hij emeri
taat, en Lr ad op als hoofdrodaoteur van do anti-
roYolutionnairo „N. Prov. Gr on. Grt." Dezo be
trekking vervulde hij tot hij in 1917 voor Loos
duinen tot Tweede Kamerlid gokozen werd;
voor welk district hij tot 1918 zitting bad. Ver
leden jaar stekte hij ziqh niet herkiesbaar.
Do heer Brummelkarop ontving liet doctoraat
in do theologie honoris causa van een Amori-
kaansche Universiteit.
Sinds vele jaren was hij curator van hot
Ueref. Gymnasium- te Arnhem en van de Vrije
.Univor.siteit. v r tJ
Dr. A. W. Bronsveld. Niet alleen uit
Utrecht, waar zulk een groot stuk van zijn
leven en arbeicö als predikant ligt, maar uit
geheel Nederland ontving dir. A. W. Brons
veld, die heden in goede gezondheid zijn
80sten verjaardag mag beleven, blijken van
belangstelling en waardeering. Want hij is
eeht Vaderlander, een man wien Neerland's
Woed door do aadrsn vloeit. Do emeritus is
bene meiitus de patria, en wijdt ook in zijn
werkzame rust dagelijks zijn nog frisscho
geesteskrachten aan het belang van kerk en
volk. Moge hij nog eenige jaren van zijn
welverdiende rust geniete^.
Dr. Van Grceneudael contra de „BergerodeX
Naar „Het Zuiden" bericht, is dooT het
Kamerlid mr. dr. H. v. Groenendael, met mr,
Nio. Beokers, van Sittard, als prccureur. een
koTt geding ingestel-cl voor de rechtbank te
Maastricht togen do N. V. „Bengerode", to
Heerlen, ten einde langs gerechtelijken weg
do schorsing van mr. v. Groenendael als di
recteur van „Bergerode'' buiten werking te
stellen.
De zaak komt heden (Donderdag) voor.
Rijwielbanden beschikbaar? Dinsdag 14
Januari werd alhier, onder leiding van den
voorzitter, den heer B. O. J. Herfkens, de
jaarlijksohe algemeen© vergadering gehouden
der Ned. Vereeniging van Grossiers in Bij-
wielen en Onderdooien, waarop 38 loden aan
wezig waren.
Uit de mededeeling van den voorzitter o.a.
bleek, dat het rij wielbanden-vraagstuk bin
nen 3 maanden zou zijn opgelost, en dat, al
hoewel er geen overvloed was, toch iedereen,
die een rij wielband noodi-g had, dezo'dan zou
kunnen krijgen.
De E» elk vcorzieiiin g. Gisteren is aan den
Minister yan Landbouw een adres gezohdeu,
onderteekend door duizenden gezinshoofden
te Utrecht, waarin verzocht wordt, ten spoe
digste maatregelen te nemen, opdat het aan
Utrecht's burgerij tc ©gezegd© melkrantsoen
kan worden verstrekt.
Hot melk conflict te Amsterdam. Heden
ochtend 11 uur heeft de Minister van Land
bouw aan zijn Departement een conferentie
gehouden met de burgemeesters uit de om
geving van Amsterdam, wethouder Wibaufc
•den directeur van het Distributiebedrijf te
Amsterdam, alsmede met vertegenwoordi
gers van den Bond van Veehouders, ter be
spreking van het melkconflict te Amsterdam.
Reglement Dienstvoorwaarden Spoorwegper
soneel. Door do samenwerkende organisaties
Ned. R. K. Bend van Spoor- en Tramweg
personeel „St Baphael", de Prot. Chr.
Bond van Spoor- en Tramwegpersoneel en
en Neutrale Bond van Spoorwegpersoneel,
is aan de directies der S. S. en H S. M.
een rapport gezonden, betreffende liet
door die organisaties ingediende Ontworp-
Reglemenfc Dienstvoorwaarden
Het ontwerp-reglement voldoet bij lange
niet aan de verwachtingen, -e, mede door
do toezegging van do regeering, bij het
personeel zijn opgewekt.
rapport uitvoerig toegelicht. Betreffende
hot rapport op het ingediende Loon-oni>
wetrp heeft op 17 Januari a. 6. een onder
houd plaats met do vertegenwoordigers
der cpooiwegorganisaties. z
De Commissie van advies voor den dienst
dor Economische Voorlichting in het buitenland
heeft in haar 10 dezer onder voprzitteivehap
van don gezant Ridder van Rappard gehouden
vergadering een rapport vastgesteld, waarin zij
de hoofdlijnen van de organisatie van dien
dienst behandelt.
De Indisdio begrootiag voor 1919 is bij de
Tweede Kamer ingekomen. Zij sluit met een
hadeerig saldo van f 99.141.121 voor den ge-
heelen dienst-eh van f 39.852.943 voor den ge
wonen dienst.
De Ver. van den Clir. handeldrijvende!) en
industrieelcn middenstand heeft besloten, bin
nenkort door het geheels land een midden
standsweek te houden.
Het stoomschip „Jan Pieterszoon Co-en",
van dó Stoomvaart-Maatschappij Nederland, zal
8 Maart van Amsterdam naar Indiö vertrekken.
De Vereeniging ter Behartiging van de
Belangen der Vrouw te Botterdam, heeft bij
den Baad dezer gemeente een ad'res ingediend
met verzoek:
a. de ongelijkheid .in salarieering van lee
raren en leeraressen. op te heffen, of zoo
dit niet mogelijk is de verschillen to ver
kleinen.
h. Het salaris van do leerares in de hand
werken in betere verhouding te brengen toe
•do waarde, aan het onderwijs in haar vak
toegekend.
Het Nederlandsoh Comité van vrouwen
voor een duurzamen vrede, ontving het vol
gend schrijven namens president Wilson, in
antwoord op het telegram hem bij zijn aan
komst in Europa toegezonden:
„Be president draagt mij op, U de goede
ontvangst te melden van Uw telegram op
17 December, mij namens hem dank te zeg
gen voor Uw hartelijke welkomstgroet bij
zijn aankomst in Europa en U zijn vriende
lijke groeten over te brengen".
Het telegram was onderfceekend p/o de
President, Gilbert F. Close.
Naar wij vernemen is de stemming voor
verkiezing van de Provincial Staten van
Zuid-Ho'.ahïd door Gedeputeerde Staten dier
provincie bepca'.d op WoenslAg 9 April.
De ter-aarde-bestelling van het stoffe
lijk overschot vati dr. A. Br irm meikamp zal
"aam-taande Zaterdag op 0ud-Eik-en-Duinen
plaats hebben. De stoet verlaat om 12 uur
het sterfhuis.
UIT NED. OOST-INDIE.
In In dóe loopen weer geruchten over
een aanstaand aftreden van den Gouverneur-
generaal.
Eon heer, dio dos zomers
een villa te Beetsterzwaag bewoont, had
een varkentje gemest. Het dier is nu ge
slacht, en zou gezonden worden aan den
eigenaar, die nu in do stad woont. Vóór
echter het .vervoerbewijs kon afgegeven
worden, moest worden vastgesteld of het
of Hei el een eigen gemest varkentje was.
Daarvoor kwam over een controleur uit....
Amsterdam, die na onderzoek van een paar
minuten weer vertrok. De man moest
daan oor pl, ra. 14 uur reizen. En dan de
kosten voor het Rijk J
Do aoht groote lindeboo-
men, dio het schilderachtige marktplein te
Hilvarenbcek geheel overschaduwden, zijn
dezer dagen v\,or f 800 verkocht.
R ij wi el d i o v on. De Bus-
sumscho politie heeft binnen een vier we
ken tij da de hand gelegd op een 40-tal rij-
wieldieven. Het waren bijna allen Amster
dammers.
Onder belangstelling,
van vele zijdei betoond, had gistermorgen
op dv Algemeen© Begraafplaats to 's-Gra-
venhage de ter-aardo bestelling plaats van
het stoffelijk overschot van Den Haag s
oudsten inwoner, den 101-jarigen A. P.
Stade.
Aan do groeve werden o nr. opgemerkt
de kolonel De Jonge Oudraat, inspecteur
van het korps Mariniers, waarbij de over
ledene tal van jaren had gediend, tevens
als vertegenwoordiger van den Minister
van Marino.
Ingevroren vleesoh. In
het slachthuis te Haarlem bevindt zich
thans 450,000 K.G. ingevroren vleesch, dat
rijkseigondom is. Er is paardan-, rund-,
schapen- ea arkensvleescb. Binnen 14 da
gen zal het bevroren paardonvleesch te
Haarlem worden gedistribueerd. Omtrent
het overige zal de minister van landbouw
beslissen.
HAARLEMMERMEER. In deze gemeen
te hebben zdch nog twee nieuwe ,gevallen
van mond- en klauwzeer voorgedaan. Daar
entegen werd deze riekte reeds op een BO'-tal
boerderijen genezen verklaard, zoodat 't ge
vaar voor sterker Uitbreiding wel als gewe
ken kan worden beschouwd. De veestapel
schijnt er ditmaal weinig van gel-Kien te
hebben. Op een enkele uitzondering na, had'
de riekte bij al 3e aangetaste runderen,
schapen, geiten en ^varkens, een gunstig ver
loop.
BILLEGGM. Bjj Kon. besluit is be
noemd tot directeur van het Pest- en Tele
graafkantoor te IJmuiden, onae plaatsgenoot
de heer H. Willemson, thans in gelijke be
trekking alhier.
KATWIJK-AAN-ZEE. r— Wegens hst on
klaar worden van het roer en het ruwe weer
is de schokker Scheveningen No. 30, al
hier gestrand. De bemann.ng is gered'.
De politie heeft alhier een viertal
jeugdige persenen van 15 tot 18 jaar op
heeterdaad betrapt, terwijl deze berig wa
ren in het Groot Badhotel ©n nevengebou
wen in te breken. Het rijn goede bekenden
van de politie en justitie.
KOUDEKERK. In den nacht van Dins
dag op Woensdag is al weder een brutale
diefstal gepleegd bij den heer v. B. Mon
heeft do kleeren, dio in de schuur hingen
te drogen meegenomen, benevens een rijwiel.
Do daders onbekend.
LEIDERDORP. Gistermiddag ging het
paard van den landbouwer K, gespannen
voor een diaaelwagen, op hol. De bestuur
der, oen Belgisch vluchteling, tuimelde van
het voertuig en bekwam eenige kwetsuren
aan de beide boenen, het paard, dat in zijn
vaart togen een boom het geheele stelletje
had verloren, werd in de dorpsstraat door
den zoon vao den landbouwer v. L. ge
grepen. Een gaslantaxen werd aangereden
en beschadigd.
Hedennacht is een rijwiel ontvreemd
uit het koetshuis van don wethouder Koning,
evenzo o bij den timmerman J. H., uit oen
bergplaats.
NOORD WIJK. In verband met den
brandstoffennocd, waardoor aan de scholen
het volle rantsoen niet meer torn werden
toegewezen, zijn de beide halve schooldagen
tot een heel en op W oensdag vereenigd. Wel
licht zullen do lesuren nog wel meer moeten
worden ingekrompen.
"VOORSCHOTEN. De bevolking dezer
gemeente vermeerderde in 1918 door ge
boorte met 62 kl, 40 vr., totaal 102; door
verging met 246 ul, 304 vr., totaal 550.
Vermeerdering aldus 308 m., 344 vr., totaal
652- Zij verminderde door overlijden met
30 m., '30 vr., totaal 60; door vertrek met
213 m., 227 yi\, totaal 440. Vermindering
aldus 243 m., 257 vr., totaal 500. Der
halve bedroeg de 'totale vermeerdering 65
m. en 87 vr., samen 152 personen, zocdat
de bevolking op-1 Jan. 1919 bedroeg 1910
m. en 2010 vr., samen 3920 personen.
Opgave van personen, die zich te
Leiden hebben gevestigd.
Mf) Wen H Frankfort Scbeffej en zetin
Morsen3tvaat. 36. *- J. A F. Solienk iu»._aco)un-
t»nt, Gxcenbivonetraat li üej M. A van den
Oudenhoven Herrenwtroat 33a Moj. N J. Meijer
Witte Singel 71 Mej. M. O. Trapmnfli^Hatter.
echij Noordeinde 11. D Bosuil ondorvïiiior.
öroenhovenïLraat 11. J. der Weduwe. Kraai-
ftroat 2x Mej. B, van Hood—Do Jam* Prina.
HondnkeKraat 26 Mej. O B. M. Bookling -win-
koljuffronv/ Hooigracht 109. Moj. A. van dor
Bruggo—Van dor Weijc-r Amhachtabraat 13
W. Ennea. itudent Vreosvjjkatiraat 3 O. H Ur_
eein, "rheider Laugo Raamstoeg 27. H. J. J.
M. Dorbeclc etudent in de reoht-on. Maarsmau-j-
Bt'éeg 14. H. Prank en gezin, .^odedienatond w-
wij7jcr. 'Ier. Door.*ang6hu ia. Moj S. E. Hcdlc».
geld. dienstbode, Breeatnaat 120. W. G. Mol
en Aczin Rijnstraat 1. G. J Evors. etudent-.
Vliet 28. H B. van Bieaen. Jan van Goijen-
fcado 9. Mej. A Vooijs, Bijn_ enSob iels ad o 53a
r- P. J Smittenaar. Vliet: 42 O. J. H. Ver
boef Plantsoon 55. O G. Habonnehl. arbeider
Hooglandscbe Karklcoorsteeg* 9. J W. Q. Uruya
StodhoudorjlaaTV i5. J. Kuijpcar. landmotc-r.
Morecbweg 32. G. A S ebreu der, markt 5a.
Mej. E B" Hozévóld. Hijn6burgereingel 45
M. A Simonie. Klerk Van Gend on Loos. Haar.
lcmmer3Lraat 97. Moj. M. Ij. H, Pookraatl—Prl
eon. Oudo Singel58 Mej. J. O. M. van Hek
vort. Hooigracht' 40." H. J. Bo-amaa)," Rijn- en
Scbioliado 15. !N. Loijoodijk Oude Vest
M. N. A. Swot3 Brandowijnstccg 4 A. O. Nie-
moijtsr naphtportlor. 3-Ootoboretraat 21. j. A
Kloiu, Oegstgceji orlaau 2t J van don Wissel,
student. Apothekersdijk 21. D Soboer. timmerl
man. UotcnuaTkt 3. H Jongen burger" etudeut
üoogewoerd '42a. W. F. Prln3 Kijf gracht 8.
Mej; M, Ouweriloot. huishóudeter. Rijn, on SÓhio
kade 57 D. Slot Bmid TJtr. Jaagpad 69.
Gemeenteraad van Lelden.
Vergadering van hedenmiddag1.
-Aanvang 2 uur.
Voorzitter: Jlir. mr. dr. N. O. de Geselaar.
De vergadering de eerste in het jaar
1919 werd met de volgende recfc door eten
Voorzitter geopend;
Mijne heeren 1
In dloze eerste Raadsvergadering van bet
nieuwe jaar, zij het mij wederom vergund
U allen mijne gedukwenschen aan te bieden,
zoowol voor U persoonlijk, als voor Uwe
gezinnen en voor Uw werkkringtevens
voeg ik hierbij mijnen dank voor de bewij
zen van belangstelling, die ik ter gelogen-
be-id van de wisseling des jaars van Uwe
rijde mocht ontvangen.
Volgens gebruik wil ik op dezo dank
betuiging nog eenige beschouwingen over
don toestand van onze gemeente laten vol-
gon, daarbij slechts enkele grepen doende
over onderworpen, dio mij de meest belang-
rijko voorkomen.
Wanneer ik toch ging détailleeren, zoude
zooveel te vermelden rijn, dat ik zou vree
zen U te lang op te houden j daaren
boven rijn de gevolgen van den op den top
gevoorden oorlogstoestand gedurende ruim
negen maanden en die vain den daarop ge
volgden wapenstilstand met zijn nasleep
van ongekende malaise, gedurende bijna 3
maanden va® het afgeloopen jaar, van zoo
alle8-overheeirsohend belang geweest, dat
andere gebeurtenisen en kléinere belangen
daartegenover in het niet verzinken.
De distributie van levensmiddelen, brand
stoffen en vele andore goederen dat is
zeker wel do zaak, die alle ingezetenen en
ook U én mij het laatste jaar het meest
heóft geoccupeerd.
Door het alreeds maar voortduren van den
afgrijselijken wereldoorlog nam da
schaarsohto hand over hand toede distri
butie werd steeds scherper, gebrek en te
korten werden werkelijk dreigend cn te
ontkennen valt niet dat voor meerderen op
sommige ©ogenblikken een noodtoestand
aanbrak. -
Het gemeentebestuur heeft voorgelicht en
bijgestaan door do desbetreffende kundige
en werkzame hoofdambtenaren, die daarbij
wederom krachtige medewerking on dea* von
den van degenen, die onder hen arbeidden,
allo zijne krachten besteed, om aan den
nood zooveel ©enigszins doenlijk was tege>
rnoot te komen en de distributie zoo goed
en rechtvaardig mogelijk te doen slagen.
Hierbij moge ik herhalen, wat ik reècfe
meermalen betoogd heb, n.l. dat het Ge
meentebestuur ir» deze materie zeer gebon
den is j dat liet groorteikteeJg afhankelijk is
van hot Rijk, dak zeer velen onder do inge
zetenen niet dermate medewerken, als wel
verwacht mag worden, dat velen zrifs
tegenwerken en dus het Bestuur der ge
meente als het ware geplaatst is tussehen
hanror en aanbeeld.
Dat ook, door ons bij cfo vele werkzaam
heden en beslommeringen, vergissingen en
soms ook fouten rijn begaan, wensch ik niet
to ontkennen.
Ook, wat mij persoonlijk betreft, ben ik
er mij volkomen van bewust, dat ik in veel
hen to kort geschoten en dat mijn beleid
dikwijl9 beter had kunnen zijn-
Ik vertrouw eekter, dat dat deel van de
ingezetenon, dat wil begrijpen, dat arbei
den zonder fouten te maken niet mogelijk
is, on dat ook Gij Mijne heeren ér van over
tuigd zult rijn, dat het Gemeentebestuur en
ook ik steeds van goeden wil rijn geweest
en er op de meest ernstig© wijze naar ge
streefd hebben de distributie rechtvaardig
en zoo goed mogelijk te regelen en te doen
loopen
Critiek op dit punt was ons niet onaan
genaam, wanneer dfio critiek opbouwend
was en bedoelde verbeteringen aan te
gevenverheeld mag echter niet worcten,
dat dikwijls aanmerkingen werden' ge
maakt niet zoozeer omdat de genomen
maatregelen niet zoo goed mogelijk waren
dezelfde maatregelen werden in andere
plaatsen dikwijls door geestverwanten van
hen die oritiek uitoefenden geprezen
maar oogonschijnlijk meer om zékere poli
tieke propaganda te bevorderen.
Wat hiervan ook zij, van dep kwestie der
distributie kan ik niet afstappen, alvorens te
hebben geconstateerd, dat gelukkig sedert
eonigen tijd verlichtingin den druk is ge
komen.
Het broodTantsoen is thans ruim anderhalf
maal zoo groot, als kort geleden, rijst is
weer verkrijgbaar, peulvruchten zijn niet
meer zóó mondjesmaat, er is iets meer vet
en ook verder is alles niet meer zóó sckaarseh
als tegen 't eirfdo van den oorlog..
De vleesch-posïtie blijft echter nog onzeker f
en ook met de kolen is het nog slecht gesteld.
La'tjn we echter hopen, dat we thans op
een beteren weg zijn, dat we in 1919 bergaf
waarts zullen blijven gaan eD dat het mate
rieel© leven in dit pas ingetreden jaar beter
en gemakkelijker zal zijn dan ïn 1918 en het
daaraan voorafgegane jaar het geval w&s.
Bedriegen de teekenen niet, dan zal op dit
punt, als er tenminste geen ongewonsdht©
gebeurlijkheden tussehen heide komen, ver
lichting intredJen, alhoewel ik niet geloof, dat
we alle rantsoeneoring zoo spoedig zuUea
kwijt raken.
In verband crnet de levensmi ddelcnvoorzie
ning een enkel woord over de volksgezond
heid.
Do toestand van de volksgezondheid is in
hot afgeloopen jaar, behoudens de in ;t na
jaar uitgebroken Spa-arische griep niet slecht
geweest. V
C aan we de cijfers vhn do èeboorten en de
sterfte n*a en vergelijken wij die met de cij
fers van 1917, zoo blijkt, diat de geboorten
afgenomen zijn met iets meer dan 1 per milde.
Dit is wat den •feozendkeidsfeestand betreft
geen ongunstig verschijnsel, want zonale gij
allen weet, dalen in geheel "Westelijk Europa
de gébeovte-èijfers een weinig van jaar op
jaar.
De sterfte gedurende dip eerste 7 maanden,
dus vóór ,do griep - épidemie, Was vrij wat la
ger, dan in het jaar 1917. In dat jaar be-,
droeg liet stcrfte-cijfer pl.ro. 121/» por mille,
in 1918 zoude het vermoedelijk pLm. 14 per
mille bobbon bedragen, zoo niet de zoo go-
Vreesde ziekte in Augustus haar slachtoffers
had beginnen op te ejschon, waardoor dat
lage cijfer stoog tot pLm. ll'/a per mille.
Vergeleken met andere plaatsen is }u dit
épidémie-jaar lé*/? per mille toch nog geea
groot getal.
In alle gevallen ineen ik hier te mogen
vaststellen, dat eenige invloed van de^le-
vonsmiddolen-rant9oeneering op het aantal
sterfgevallen ni-Gt valt te constateeren.
Do nood aan grondstoffen en kolen heeft,
evenals, in ons geheel land, zoo ook hier ter
stede een zeer ongunstigen ia vloed uitgeoe
fend op industrie, bedrijven en handel en
daardoor een alhier ongekende werkloosheid
teweeg.gbh r acht.
Doordat de onmisbare invoer van grond
stoffen voor onze nijverheid en van artikelen
voor den handel meer on moor was afgesne
den werden de middelen van bestaan op érn
stige wijze ondermijnd. Daarmede ging ge
paard een nagenoeg algemeen© stijging van
o© prijzen van wat nog aanwezig was en wel
tot, een fabelachtige hoogte.
Of deze reusachtige stijging altijd geroiot'-
veord was, mag betwijfeld worden; waar noo-
dig werd zoo mogelijk streng en onverba'dde-
ljjk tegen ketting handel opgetreden.
Gelukkig bégint in dit opzicht thans ook
een kentering te komenhet index-cijfer ever
Docemboïi is gelukkig weer gedaald tot het.
peil van Juni, helaas nog een geringe daling,
maar dan toch eindelijk een verandering in
d©_<*ooc7c richting.
Enkele fabrieken hier ter stede stonden bij
het begin van het jaar reeds stil, terwijl an
dere in don loop des jaars geheel of gedeel
telijk moesten sluiten, daar do materials:*
ter verwerking ontbraken.
Gedurende een groot cteol van het" jaar
is cohtor do gang van zaken voor verschil
len clo kooplieden en winkeliers nog niet zoo
bed ongunsHg geweest, onxLt nog ©ver al
lerlei artikelen beschikt kon worden, dfie
togen goecüo prijzén van de hand konden
worden gezet.
Zooals ik zooeven reecL memoreerdtet
spreekt liet va-u zelf, dat do omstandighe
den or in het afgeloopen jaar niet naar wa
ren, cxm een gunstagen dn vloed uit te oefe
non op do werkl ooslioi-dDeze bleef dan ook
in verschillende vakken van boteekenda, ja
van een boteok-enis ai-s bijna noodt te voren.
In c3e bouwvakken was de toestand" steeds
niet gunstig, alleen voor de tdmmerlicdfen
wag nog al werk.
In do niet aal n i j v erh cd d heerschte een uit-
gebreddo geels el tol ijk© werkloosheid. Wat do
textiel-n ij verheid betreft, bestond er bij do
katoertimdastrio groote slapte. Gelxrck aan
grondstoffen veroorzaakt© ook groot© gc-
heolo ©f gedsoltolijko werkloosheid bij do
wel- en andói© indusbriecn.
Voor cJg sigarenmakers en slagers was do
toestand zeer ongunstig.
Lang3 vcQ-sohillende wogc© is gebracht
leniging irn eten nood to brengen. Ik herin
nor bier aan de met Uwe medewerking tot
stand gekomen wachtgeldrogoHngon dei* fa
brikanten en dor bakkers, waardoor aan
vel© werklieden tijdens hun werkloosheid
een zekere uiitkeering gewaarborgd bleef.
Daarnaast staat do werklooskoidsv-erze-
kesring, c3i©, zooals U bekend is. in den lcop
van ddt jaar in oen definitieve subsidie
regeling miofc medewerking van het Rijk
word omgezet. Do taak van hot Gemcente-
beetuur is hierdbor weer- aanmerkelijk uit
gebreid.
Op het eando vaai-1918 waren 36 Lcicteohe
vakv-ercenigingon bij de nieuwe regeling
aangoslcton to zamen tollende pl. m. 3000
leclen, terwijl nog steeob nieuwe workloo-
zenkassen worden' toegelaten.
Dhj worklooshoictevoraekeriing, hoe krach
tig haar ontwikkeling ook moge zijn en boe
veel omvattender haar werkkring riob ook
ontplooi e, kan echter aan haar bestemming
sloohts naar behooren beantwoorden in
min of meer normale tij don.
Vandaai*, dat in tijden, als wij nu bei-e
ven, het Steuncomité, meer in 't bijzon eter
ook het Orisis-cccnit-é, rich beijvert om aan
hen, di© nog niet of niet nver voor uitkce-
ring 'uit c5o werklooaenkas ki aanmerking
kennen en toch nog steun bohocvon. den
noocligon bijstand verdbr te vorleen-en. Ook
v-erlceniu dit Comité bijdragen aan l.en, voof
wie cte» we-rklooshcaclbuitkeoring in dcao tij
den onvoïdtoonda mocht rijn.
Dank rij oo-k Uwe me-dewerldng kon da
bovengeschetste drieledige steun geregeld
worden voortgezet.
Ik mag slechts hopen, dat weldra cte tij
den zich zoo wijzigen, dat voor wachtgeld
regelingen steun- en crisis-comité's geen
plaats meer zij, en do werkloosheidsverze
kering alléén op afdoende wijze die finan
cieel© gevolgen van onvrijwillige werkloos
heid kan bcheersclien.
Ook do volkshuisvesting vergde in 1918
allo aandacht. Ik herinner h*erbij aam cte
tot standlkocning van het Arbeiders-kwar
tier van „do Eensgezindheid" aan den Zijl-
emgel, aan don bouw van „Werkmans
woningen" op het Kooi terrein, aan den
bcraw van eoi.ige noodwoningen en aan Uw
besluit betreffende de vereeniging „Ona
«Belang", dat reeds een begin van uitvne-
ring heeft gekregen. Deze aarifcouwca
worden tovens bevorderd met het neven,';
dool' van werkverschaffing.
Met hetzelfde cBoeJ voor oogen wcrcl door
U besloten tot doortrekking van dl© Burg
graven-laan tot ophooging on riolec ring van
het bouwterrein benoorden den Maresingel'
en ander openbare werken.
In den loop dezes jaara hopen wij aan.
Uwo Vergadering voor te loggen bouwplan
nen van de bouwvereenigingein „de Een
dracht", „Tuiustadswijk*' en „Rustig wo*
non'', wellicht ook van de vereeniging „da
Goede Woning".
Tot do gewichtigste besluiten, dio Gij in
hot vorige jaar naa/mt, reketn ik ook ctet,
waarbij go in principe hebt beslist, cüat in
dezo Gemeente eon Burgerlijk Armbestuur1
cal komen.
Ook. wil ik nog oven aanstappen, dat in
1918 hot „Grondbedrijf" in working kwam
en dat verschillende omroerenclo goederen
werden aangekocht, zoomede, dat door Uwe
Vergadering besloten word tot het huren
van ruim 100 H.A. land voor boonon-oul-
tuur on tot hot vorleenen van bijslag op den
prija dei* brandstoffen.
Niet onvermeld mag ik bij het opmaken
dier j aar-Mans ook Laten cte vorstelijk© -gib*
