No. Ï80T9.
LEIDSCH DAGBLAD Zaterdag 23 November.
Tweede Biad
Anno 1918,
TWEEDE KAMER.
Brieven uit Engeland.
Tijdens den Wapenstilstand,
HANDEL EN NIJVERHEID.
Zitting van gisteren.
De militaire interpellaties.
De heer De SAVOKNIN LOHMAN (C.-
S.) trekt, onder opmerking, dat de rech
terzijde onder sociale hervormingen ook de
school- en Talmawetten verstaat, en dat om
trent de uitvoering der toegelegde hervor
mingen door de Regeering geenerlei twijfel
meer bestaat ter voorkoming van nieuwe
debatten, zijn gister ingediende motie in.
Do heeren NOLENS (R.-K-) on VAN
DER VOORT VAN ZIJP (A.-R.) deelen
mede, dat zij tegen alle ingediende moties
zullen stemmen.
De heer VAN DE LAAR (C. S. P.) vindt
het opmerkelijk, dat de motie-Rink inzake
onmiddellijke invoering van sociale hervor
mingen is gekomen n a de revolutiekoorts.
'Het treft hem, dat de Unie-Liberalen, TÜe
overigens middellijk zijn, thans onmidde-
lijko verbeteringen wenschen. .Bij sprekers
motie tot onmiddellijke verlaging van den
prijs der aardappelen stemde de heer Rink
liegen. (Spreker tracht verder uiteen te
netten, dat hij niet tot reaotie heeft aange
spoord, doch wordt door tallooze leden,
vooral van links, in de rede gevallen, zoo
dat hij, hoe luid hij ook spreekt, af on toe
onverstaanbaar is. Er ontstaat groot ru
moer.) Spreker staat als anti-revoluionnair
tegenover de linkerzijde, doch er bestaat
ovoneens een cfiepo afgrond tusschen den
heer Beurner en hem, waar het de urgentie
van sociale hervormingen geldt.
De heer VISSER VAN IJZENDOORN
(V. L.) acht de rpotie-Rink, gehoord de toe-
1 lichting, overbodig, omdat zij gaat in de
richting der Regeeringsvefklariggen. Maar
uit een stemmen tegen die motie zou men een
verkeerde conclusie kunnen trekken en
daarom zal spr. voor deze doodonschuldige
motie stemmen.
De heer SCHAPER (S. D. A. P.) pro
testeert tegen de houding van den heer Van
de Laar, die blijkbaar in hart en nieren
roacbionnair is, doch het tegenovergestelde
wil doen voorkomen. Doze man heeft, aldus
spreker, voor Jezus gestudeerd, doch heeft
het niet verder dan tot Judas gebracht.
De V OORZITTER ver zoekt dergelijke
uitdrukkingen niet te bezagen.
De heer SCHAPER constateert ten slotte
!dat do heer Van do Laar niet moet meenen,
hier als Regeerdngasouffleur te zijn aange
steld. Spreker beveelt nogmaals de motie-
Tor Laan aan.
De heer RINK (U. L.) verdedigt nog
maals zijn motie, die met de ingetrokken
motie-Lobman slechts in zooverre verschilt,
dat sprekers motie onmiddellijke hervor
mingen verlangt.
De heer RUYS DE BEERENBROUCK,
Minister van Binnenlancbche Zaken, ant
woordt, dat na do verschijning van do pro
clamatie van H. M. do Koningin, welke
proclamatie door alle Ministère mede on-
dertcekend was, de motie-Rink door de lle-
geering overbodig wordt-geaoht. Zij zal peen
invloed hebben op de plannen der Régee-
ring.
Omtrent het doortrekken der Duitsohe
troepen (na ontwapening) door Limburg,
'deelt spreker, in verband met een opmer
king van den heer Wijnkoop, als zou door de
buifccnlanckche Regeeringon geprotes beert
rijn tegen dab doortrekken, nog mede, dat
mertegetn van geallieerde zijde geen enkel
protest is ingekomen en dat zoodanig pre
test ook niet is te verwachten.
Hierna komen de verschillende moties in
stemming.
De motie-WUK (uitbreiding der militaire
onlustencommissie) wordt met 38 tegen 41
stemmen verworpen.
De motie-KOLTHEK (niet-straffen der
muiters in de Harskamp) wordt met 19 tegen
<51 stemmen verworpen.
De 1ste motie-KRUYT (volledige onmid
dellijke demobilisatie) wordt met 2 tegen
78 stemmen verworpen.
De motie-K. TER LAAN (ten spoedigste
haar-huis-zending van de liohtingen, af
boende regeling der militaire vergoedingen,
jrfön spoedigste regeling der dienstweigering
ra opheffing van den staat van beleg) wordt
toet 21 tegen 58 stemmen verworpen.
Do motie-RINK,,De Kamér, van oor-
led, dat in do huidige omstandigheden
ijroote democratische hervormingen zoowel
bp wetgevend als op sociaal gebied onmid
dellijk ter hand moeten worden genomen,
|en onmiddellijk moeten worden ingevoerd',
gaat over tot de orde van den dag", wordt
,met 43 tegen 38 stemmen aangenomen (links
tegen rechts). (Applaus aan de linkerzijde).
De 2do motie-KRUYT (onmiddellijke in
vrijheidstelling van de principieele dienst
weigeraars) wordt met 3 tegen 76 stommen
iverworpen.
Renteloozo voorschotten aan lokaalspoorwegen.
Voortgezet worden do beraadslagingen
over het wetsontwerp tot toekenning van
irentelooze voorschotten uit 's Rijles kas (tot
ton totaal van twee millioen gulden) aan
Spoorwegen met beperkte snelheid.
Do heer VAN DER WAERDEN (S. D.
A. P.) wensclit van de Regeering to verne
men of zij mot do sociaal-democraten van
meoning is, dat de locaal-spoorwegen door
'do provinciale besturen behooren te worden
geëxploiteerd. Hiervan zal sprekers fractie
haar stem afhankelijk doen zijn.
Do heer KONIG, MINISTER VAN WA
TERSTAAT, is van meening, dat do meeste
locaal epoor- en tramwegmaatschappijen
piet zoo noodlijdend zijn als enkoio spre
kers hebben doen voorkomen. Wij hebben
Sn ons land 3400 K.M. tramspoorwegen,
kvaarvan 1700 K.M. wordt gesubsidieerd tot
\on totaal van 3,200,000 gulden. Dit is, meent
spreker, geen onvoldoende subsidie. Spre
ker gevoelt met den heer Van Rijckevorsel
éecl voor concentratie van kleino spoorwe
gen, welke hetzij onder beheer der gemeen
ten en provincies, dan wel van groote
Öpoorwegmaatsehappijen zouden kunnen
[worden gebracht
Bijwijze van noodmaatregel zal een wets
ontwerp tob verbetering van de positie van
het personeel d'er locaal- en tramspoorwo-
gen in gereedheid worden gebracht. Spre
ker wenscht, wat de vraag van den heer
Van der Waerden betreft, op 't oogonblik
niet vooruit te loop en op hetgeen later ter
Kprake zal komen.
De heer OUDEGEEST (S. D. A. P.) re
pliceert en betoogt., dat een totaal van drie
millioen subsidie niet voldoende is.
De heer VAN RUCKEVORSEL (R.-K)
hoopt dat de toegezegde concentratie met
kracht en met spoed ter hand zal worden
genomen.
Een ;un endcment-NTEMEUEzR (om de
mogolijkheid van subsidies in plaats van
voorschotten open te laten) wordt met 4 to-
gon 62 stómmen verworpen.
Een amendement-OUDEGEEST (om het
Rijk in staat te stellen te subsidieeren wan
neer de gemeenten of de provincies te kort
schieten) wordt met 27 tegen 39 stemmen
verworpen
Hot wetsontwerp wordt zonder hoofde
lijke stemming goedgekeurd.
Zonder hoofdelijk© stemming worden aan
genomen het wetsontwerp tot verzekering
van do dienstvaardigheid van spoorwegen
met beperkte snelheid in de buitengewone
omstandigheden en het wetsontwerp tot ont
eigening ten bohoevo van verbouwing van
den spoorweg SneekBolsward.
Daarna is aan de orde het wetsontwerp,
houdende bepalingen met betrekking tot de
binnenscheep vaart
De vergadering wordt verdaagd tot Dins
dag te één -uur.
Uit Londen schrijft men ons:
't Is wel eigenaardig, dat wij, EngeLschen,
met den komenden winter soo opzien tegen
hot gebrek aan kolen; en dat nogal in Enge
land, het kolenland b(j uitnemendheid.
Voedsel hadden wij genoeg, meer dan de
onzijdige Staten; vleesch, twee, drie keer
per week; groenten in overvloed, en wij
lamgén nu meer bacon, spek, dan in 't afge-
loopen jaar; maar het is zonderling, dat
wij gebrek krjjgen aan het artikel, waar
van wij gewoon zijn de geheel© wereld te
bedienen, kolen, dte op het oogonblik streng
gerantsoeneerd' worden.
De oorzaak? Wel, liet aantal mijnwerkers
is zooveel geringer door het leger, en (le
moeilijkheid van' vervoer van het Noorden
tiaar Londen en het Zuiden van Engeland
door gebrek aan handen en spoorwegmate-
riaal, want wij moeten zooveel uitzenden
raar de bondgenooten, en leger en vloot
zullen de eerste, maanden nog zulke enorme
hoe\eelheden blijven eischen. Het gevolg
er van is, dat wjj, evenals grj in Holland,
zoo weinig mogelijk kachels gebruiken en
zooveel mogelijk iai één kamer moeten leven;
heeft moa een groot gezin, dan tracht pien
door een extra-allowance iets ruimer t©
worden bedeeld; dooh men is zeer streng.
Ook hier, in Londen, woedt de Spanish
fiu (Spaansche griep) herig, en worden de
zaten gaande gehouden door vrouwelijk©
hulp, die door den mannen-toevoer naar liet
leger, toch reeds in groot aantal als klerkon
dienst doen. 't Is opvallend zooveel vrou
wen als het gouvernement opsischt; des
avonds, als de ministeries en kantoren slui
ten, gelijken de Londenscho City en om
liggende straten wel In feeststemming, zoo
veel vrouwen en meisjes, afgehaald door
soldaten met verlof; men dénkt zich eer
eesn public-Loliöay dan in een land, dat
ruim vier jaar oorlog^voert, en waar kort
geleden de lucht-bombardementen met recht
m.et van de lucht waren.
Maar door al dien vrouwenarbeid zitten
wij thuis zonder bedienden; zoo zal het
misschien- in Holland ook wel wezen, en
moet ik op mijn ouden dag meehelpen aan
allerlei huishoudelijke*! arbeid, waaraan ik
mjj vroeger nooit schuldig maakte. Mijn
jongste dochter verricht verp'egingsarbeid
in een militair hospitaal in de buurt; mijn
tweede werkt op ean kantoor, en de oudste
komt haast tijd te kort om ons te eten te
geven. T
En dat alles, omdat de Duitsche militaire
klasse in 1914 het plan had binnen drie
maanden tijds geheel Europa aam zich te
onderwerpen; dat het anders uitkwam, heb
ben zji aan zichzelf te wijten; door hun duik-
booten-ontrages kregen zjj Amerika 'tegen
zich.
Wfj zijn Holland dankbaar voor, de hulp
en gastvrijheid, verleend aan zoovele van
onze landgenooten, wien het gelukt is uit
de handen van 'de „Huns" te ontkomen.
Het meerendeel dier ongelukkige kerels had"
een zeer liarden tijd in hun gevangenschap.
Innig verheugd zijn wij dan ook, dat- het
Holland is mogen gelukken aan de ver
schrikkingen van den oorlog te zijn ont
komen.
De intellectueeien in Rusland.
De bolsjewiki hebben ran meet af aan
het grootste gevaar voor hun macht van
den kant der intellectueeien gedacht. Om
dit gevaar te bestrijden hebben zjj een bui
tengewone commissie in het leven geroepen,
die behalve de contra-revolutie en specula
tie, de „sabotage" der intellectueeien den
kop moest iodrukken, aldus 'de Russische
correspondent van de „N. R. O.".
Er rijn draconische maatregelen geno
men om de intellectueeien tot zwijgen te
brengen en machteloos te maken, hetgeen
ook gedeeltelik is gelukt. Als men de resul
taten van deze bolsjewistische taktiek na
gaat, komt mea tot de slotsom, dat vale
intellectueeien noodgedwongen in dienst der
bolsjewiki zijn getreden.
Ik heb de gelegenheid geluid met ver
scheidene gewezen officieren van den Rus
sische® generalen staf te spreken, die nu
onder dwang gemobiliseerd zijn, en ik heb
de overtuiging gekregen, dat van een ver
zoening tusschen de bolsjewiki en do intel
lectueeien geen sprake kan zrjn. „Maar wat
moesten wij doen?" vroegen deze officieren
schouderophalend. Men mobiliseerde ons
onder dwang; wie dienst weigerde werd
naar den staf van Doechonin gezonden (dit
is een Russisch spreekwoord geworden;
Doechonin was de chef van den generalen
staf van het opperbevel over alle Russische
legers, die door het gepeupel gelyncht i3;
„maar den staf van Doechonin gezonden wor
den" is dus hetzelfde als j,gelyncht wor
den")- Verder moet men in aanmerking
cemen, dat de intellectueeien, die in dienst
van de bolsjewiki treden, goed van alles
worden voorzien, terwijl zij anders m&ar
moeten zien hoe zij bjj de hoogst ongunstige
omstandigheden in de sowjetrepubliek m het
leven bljjven.
Voorts doen de bolsjewiki hun best om
de jonge intellectueeien te lokken; zoo wor
den de Russische studenten met geld en
levensmiddelen gesteund.
Behalve die min of meer materieele pro
paganda, voereD zij een uitgebreide geeste
lijke propaganda voor hun zaak. Maxim
Gorki, die lang tegen hen in oppositie is
geweest, omdat hij zich niet kon vereeni
gen met hun gruwelijke methoden, doch
thans bekeerd schgnt, is daarbij hun voor
naamste woordvoerder en houdt in alle
groote steden van de sowjet-repub'.iek lezin
gen om het intellect met de bolsjewiki te
verzoenen.
Dan zoeken de bolsjewiki, die inzien, dat
zij zich op den duur alleen niet staande
kunnen houden, toenadering met groepen
der socialistische partijen, o.a. die der in
ternationalisten onder leiding van Martof,
waaraan zij zelfs deelneming aan de rege>
ring willen toestaan.
De intellectueeien, die zich naar d© wen
scheen van de bolsjewiki schikken en de
socialistische groepen, die met hen willen
samengaan, zullen naar het heet ook
dagbladen mogen uitgeven.
Intusscheö waren de intellectueeien, die
ik gesproken heb, allen "van oordeel, dat
een jfbging tot werkelijke verzoen.ng, on
begonnen werk is, omdat de bolsjewiki de
heiligste beginselen der Russische revolutie
en der democratie hebben bespot en door
het sfyk gesleurd, zoodra zij zich van de
staatsmacht hadden meester gemaakt. Als net
ergste staaltje van hun willekeur en trouwe
loos beid wordt nog steeds het uiteenjagen
der coustitueerende vergadering aange
merkt. Maandenlang hadden de bolsjewiki
zich bjj hun. propaganda ais de vurigste
voorstanders van de constituante voorge
daan; zoodra echter hun staatsgreep met
steun van tal van misleide volgelingen ge
lukt was, lieten rij de constituante uiteen
slaan. Dc doodstraf, waartegen de bolsje
wiki altijd het felst waren opgekomen, is
door hen aanstonds weer ingevoerd en nu
hun voornaamste machtsmiddel. Met de cen
suur, eens de nachtmerrie van de bolsjewiki,
is het al niet beter gesteld. Ze is nooit parij-
diger en meedoogerdoozer uitgeoefend
da® nu.
Met zulke meuschen verklaarden rijn
zegslieden kunnen de intellectueeien zich
nooit verzoenen.
Geen halve maatregelen.
De „Lokalanzeiger" meldt het volgende
over een geval van plundering in de Ber-
Lijnscho voorstad Steglitz:
Dinsdagmiddag tegen twee uur hield voor
het landhuis van Kommerrionrat Nóvir ecu
auto stil, die met een machinegeweer .gewa
pend was. Er stapten vier soldaten, een
matroos en een burger uit. Het machinege
weer werd op het landhuis gericht, on de
bende drong het huis binnen. Daar de eige
naar ernstig ziek lag, verzocht de tuinman
zijn meester to ontzien en riep hij diens
vrouw. Deze vroeg wat zij wilden, waarop
de bende verklaarde, dat zij „in naam van
den arbeiders en soldaten-raad" levensmidde
len moesten halen. Ondanks haar smeeken,
drong een van de soldaten met de bajonet op
het geweer in de ziekenkamer binnen en
steldo zich op bij het béd van den ernstigen'
patiënt. Deze kreeg van den schrik "oen he
vige maagbloeding. Men doorzocht alle kas
ten, maar behalve wat boten en enkele eie
ren werd niets gevonden. Toen de vrouw
zeider_dat a*> boter voor den patiënt bestemd
was, gaf de bende de boter en ce eieren te
rug. Daarentegen werden, naar het heet voor
een ziekenhuis 50 flcsschen wijn, verscheide
ne kistjes sigaren en een portefeuille met
geld meegenomen. Terwijl de plunderaars
nog in het landhuis waren, tro-k de agto met
het machinegeweer de aandacht van den
voorbijkomenden luitenant Riecksen. Hij riep
de politie van Steglitz en deze kon de bende
in hechtenis nemen. Het bleek dat zij be
stond uit de soldaten Franz en Willy Sin-
neri Robert Schenk en Ernst. Hilkat. den
matroos Walter Filax en den koopman Mar
kus Markiwitz. Zij werdeD aan den soldaten
pand van de garde-fuseliers te Lichterfelie
overgeleverd. Markiwitz werd als voornaam
ste schuldige nog dienzelfden avond ter dood
veroordeeld.
Op het politic-bureau aan het Alexander-
pïein wachtten Woensdag de vier plunde
raars nog op hun veroordeeling door den
krijgsraad.
De terugkeer dor Duitsche troepen.
'Aan het „Berl. TagebL" wordt nit Mann
heim gemeld, dat aldaar dagelijks groote
troepenmassa's' par spoor aankomen.
D? aankomst en het verdere transport
geschieden in volkomen orde. De aankomen
de tro?p:n word:n door vertegenwoordigers
van den A.- en S.-raad verwelkomd,, vol
doende van alles voorzien en zonder veel op
onthoud met den trein verder getranspor
teerd. Stoornis van welken aard ook, is tot
dusver nergens voorgekomen. De troepen
verkeeren alle in goeden toestand en in vroog
lijke stemming.
Sedert "Zaterdag heeft' de doortocht der
van het front terugkeerende soldaten door
Öen Pfalz en Baden een grooteren omvang
aangenomen. P© dorpen, die voor een deel
in ware oorlogskampen veranderd zijn en
doorgangskwartieren vormen, bereiden even
als do steden aan de roemrijke strijders de
verdiende feestelijke ontvangst in het va
derland.
De stad Karlsruhe prijkt sedert Zondag
ochtend in bonte vlaggendos. Van den vroe
gen morgen af bewegen rich „Feldgrauen",
meestal op met groen Versiet de boerenwa
gens en" met bloemen bekranste auto's door
de beviagde" hoofdsteden, door de vroolijke
menigte met hoera's en ge wuif begroet.
Volgens de inkomende berichten had 'de
terugtocht, zoowel over 'de landwegen als
per spoor, zonder storingen plaats. De groo
te troepentreinen snellen zonder oponthoud
door het als ueutrale zone aangewezen ge
bied naar het Oosten, naar de aangewezen
verzamelplaatsen in .Oost-Baden en W.nrten-
fourg.
Ook groote vtiegerseskuders, die van liet
front komen, vliegen over den Plalz en het
gebied ran Baden naar het Oosten.
Wat heeft de oorlog Engeland gekost?
Op deze vraag geeft de Daily Telegraph in
haar nummer van 13 dezer een antwoord.
Het blad komt tot een bedrag van 8150
millioen of circa acht en negentig milliard
gulden.
Het is tot dit bedrag gekomen door samen
voeging van alle verleende credieten, met
uitzondering van het nicuw-aangevraagde
crediet van 700 millioen. Het totaal der
bedoelde credieten is f 8042 millioen. Hier
van zijn afgetrokken de normale bedragen
voor leger en vloot benoodigd, die thans '.n
de credieten zijn inbegrepen, en die op basis
van 1913'14 op een totaal kunnen worden
geschat van 350 millioen. Anderzijds moet
er worden bijgevoegd do interest op de oor-
logsschuld, bedragende tot nu toe 457 mil
lioen.
Nu zitten in dit bedrag de leeningen tian
üe bondgenooten en de dominions ad 1485
millioen, waarvan echter oen volledige en al
lerminst een onmiddellijke terugbetaling
mag worden verwacht. Trouwens, zo©als
r۩d3 opgemerkt, is het nicuw-aangevraagde
crediet van 700 millioen niet ine de ge ro
kend.
Voor oen deel zijn de ontzaglijke kosten
gedekt door leeningen. De staatsschuld, die
de Da-ilv Teiograph op 651 millioen voor
den oorlog stolt, is gestegen door leeningen
enz. tot 7160 millioen, een vermeerdering
dus van 6509 millioen.
Dc Duitsche industrie cn de wapenstilstands
voorwaarden.
Uil .Berlijn wordt aan dc „Franki. Ztg."
gemeld: Het is natuurlijk onmogelijk, thans
alle verpletterende voorwaarden voor de be
zetting in hun mafcerieelen omvang t? ontier-
- zoeken, wel moat van do vijanden de meest
milde toepassing worden geëischt en mis
schien is een-beroep op de vroege- verkon
digde ethische grondbeginselen niet geheel
vruchteloos. De mill faire ontruiming van
mzas-Lotharingên binnen den voorgeschre
ven tijd is een (aakl die ontzaglijk veel vergt
van de krachten efi:de verkeersmiddelen. Wij
geven daarmee de geweldige industrieel©
mijninstallaties ten N.-W. van Metz, die groo-
tendeels in vol bedrijf zjjn, onbeschadigd
in vrjanlelijke handen over, zonder dat de
wapenstilstand den aandeelhouders, die groo-
tendeels rijks-Duilschers zjjn, schadeloosstel
ling waarborgt. De Zuid-Elzasser textielin
dustrie was in veel sterkere mate in Fran-
sche of Franschgerinde handen. Van ouds
her heeft de Franschman minder neiging ge
had voor het mijnwezen dan voor de textiel
industrie. Hierbij moet men ook bedenken,
dat ook Luxemburg moet worden ontruimd cn
daarmede de machtige nieuwe installaties van
Werilaalsche mijnconsortiums te Ruemlin-
gen enz. De transportkwestie is hier nog
veel moeilijker, omdat de geheéle zoom ten
N. van Trier tot dusver geen oorlogsgebied
maar slechts gedeeltelijk étapfpengebied was
en dus de geheele induririe en alle econo
mische werkzaamheden nog in vollen gang
zrjn en mi plotseling verstoken zjjn van de
publieke veiligheid voor zoover die tijdens
de revolutie is gehandhaafd. Van iiat zui
den begonnen, zijn het'weer mijnbedrijven,
als Saarbruecken, Billing©®, enz., die in de
machtsfeer van een op zijn minst genomen
niet welwillend occupatieleger geraken. Oost
waarts van Lotharingen is het de Beiersche
Palfcz met zijn groote Schoenindustrie, met
o.a. Lndwigshaten en veel andere stukken
Duitech grondgebied, die door vreemde voe
ten zullen worden betreden en verder den
Ryn af zftn dozijnen bloeiende steden én
vruchtbare lanrs'reken b'ootgesteld aan een
vijandelijken opmarsch.. De wapenstilslands-
ncta stelt geen termijn voor den terugtocht
van dit leger. Honderden naamlooze vennoot
schappen, die rente geven en daaronder
oen groot aantal, welker a au deelen ter beur
ze genoteerd zijn en die derhalve voor velen
een belang vertegenwoordigen, ge- aken daar
door in de macht van de vijanden. Een uit
breiding, al ware het alleen van de grootste
industrieele maatschappijen, is onmogelijk.
Hierbij denken wij aan de talrijke groote
•machine-, motoren- en kruitfabrieken in Rijn
land, aan de staalfabrieken, aan de fabrieken
van Krupp, aan de steenkolen- en bruinkolen-
mijnen. aan dé spinnerijen in het district Kre-
feld en Munchen-Gladbach, aan de electri-
citeibs-, kabel- en chemische fabriek?n.
De nota bevat een aanvulling, dat ver
woestingen van welken aard niet zullen mo
gen worden aangericht en men mag var-
wachten dat dit ook bindend is voor de be
zettende mogendheden'. Wij moeten aan deze
gedachte vasthouden, dat de onder punt 5
genoemde districten van den Rijn niet van
het Duitsche lichaam worden weggenomen
eD het zal ook wel met behulp van de we-
reldmoraal mogelijk zijn, dat aan dit land
niet het karakter van 'een pand wordt gege
ven. Het is duidelijk, dat door een duurzame
bezetting niet slechts het prestatie-vermo
gen van dit land zelf, maar ook dat van ge
heel Duitschland onderbroken wordt.
Door de neutralisering van de 10 K.M.
Zone Oostelijk van den Rijn wordt de pro
ductiviteit van Duitschland verkleind en af
gescheiden, terwijl het toch eigenlijk in het
belang van beide zijden zon rijn, land en
volk juist thans productief te maken. Zonder
meer wordt Duitschland dan beroofd ran
de Zwakke voordeelen die het door rijn
militaire prestaties in het Oosten en door
de vredesverdragen van Brest en Boekarest
in economisch opricht meende te hebben
verkregen. Indien Amerika de kracht heeft,
op dit punb voor ons op te komen, dan mo
gen wij verwachten dat bij de Amerikaansche
regeering als de voornaamste economische
macht der wereld, good begrip beslaat voor
een verstandige behandeling van dit vraag
stuk.
De haridelsinJichtingenclienst.
In „D<? Ingenieur'" wijdt ir. D. J. W. van
Dongen een uitvoerige beschouwing aan het
vraagstuk van de verbetering van den hav-
delsinlichtingendienst. Hij wijst op hetgeen
te dien aanzien in het buitenland reeds ;s
geschied, op de gebreken van don dienst
hier te lande en op de wenschelijkheid onze
•consulaten zooveel mogelijk van adrainistrc.-
tieven arbeid to ontlasten on er} in grooter
mate dan tot dusver is geschied, deskundigen
rp nijverheidsgebicd bij te dep ai-tee re:..
Voorts stelt hij in het licht, dat thans zou
ernstig streven oneer de groepen onzer
groot-industrie valt waar te nemen om t>t
eon eigen krachtige c-rganisatie te komen
voor het organiseeren van den dienst der
economische voorlichting. Vcnschelijk ware,
dat zooveel mogelijk eenheid werd gebracht
in de werkwijze der parallel locpende orga
nisaties, hetzij Coot een fusie, hetzij door
scherpe omlijning van het arbeidsveld der
afzonderlijke liehamen ondor leiding vau
c©n centrale, die het vertrouwen der industrie
bezit. Daarnevens aeht de schrijver een
centraal regeringslichaam noodzakelijk ter
behartiging van de belangen van handel en
industrie en de aanstelling vaii ambten area,
die met dc techniek eer moderne fabricatie-
njiddelen cn meUuc'cn.en met de handels
praktijk op eb ho- gte zijn. Dit regeerings-
lichaam zou zich ook niet een gbdeclte van
den inlichtingendienst moeten belaste:..,
waartoe het het recht zou moeten bezitten,
deskundigen bij de consulaten aan te stel
len cn correspondentschappen in het baiteu
tend op te richten. De te verrichten stap-
pen zouden zooveel mogelijk moeten geschie
den in overleg mst de in aanmerking ko
mende kringen van handel en nijverheid. De
zuivere industrieele cn handelsinlichlings-
dienst zou moeten berusten in handen v i:i
het centrale lichaam uit handel en industrie,
dat zich"beter hiervoor zou leenen. Een split
sing in het arbeidsveld.zou dus moeten plaats
hebben, waarbij het algemesne gedeelte dor
taak aan de ambtelijke instelling en bat
vaktechnische aan de industrieele en haa-
delsorganisatk-s ten deel zou vallen. Naast
innige samenwerking met de officieele :u-
sicllingen zou genoemd orgaan ook alle an
dere ter rake dienende organisaties onder
haar vanen moeten verzamelen, zooals de
Neder! an tie he Earners van Koophandel in
het Buitenland, de Maatschappij van Nijver
heid. de Vereeniging ran Nederlandscho
"Werkgevers, de Alg. Raoiusck-Katholieke
Werkgeversverceniging, het Bureau voar
Handelsïn 1 iohtingenhet Instituut voor Eco
nomische Geschriften, het Koloniaal Insti
tuut, enz. Dit centrale lichaam zou reeds
dadelijk kunnen worden georganiseerd, om
dat deze organisaties evenwijdige paden be
wandelen en inen ze slechts tot elkaar zou
hebben te brengen. Voorts zou wellicht ce
instelling van centrale inlichtingenbureau.c
in de industrieele en handolscentra van oio
land overweging verdienen. Een organisatie
op deze basis kan van nationaal belang wor
den geacht, al zouden de moeilijkheden, oio
er toe te geraken, niet gering blijken.
De Javasuïker-indusim.
Aan een Indischen brief in ,,De Nicuvc
Financier" is het volgende ontleend:
Werkstakingen zijn thans aan de ord^
van den dag on het hiikersyndicaat heeft
reeds maatregelen beraamd om de fabri
kanten daartegen zoo goed mogelijk te
beschermen. De opruiers worden ceuvou-
dig ontslagen en van het fabrieksétablis-
scraent verwijderd, waarbij ook natuur
lijk komt het ruimen tan de door lier ge
occupeerde fabriekswoningen voorts wor
den de belhamels op geen enkele fabriek
in dezelfde residentie racer aangenomen,
terwijl liet syndicaat onmiddellijk zorgt
voor andere werklie ten om de staking
te breken. Een natuurlijk gevolg van een
en ander zal ongetwijfeld zijn, dat dc riet
branden vermeerderenofschoon natuur
lijk de politie op dc voclige fabriekster
reinen versterkt wordt.
Een ander gevolg ran de opleving van
Indië is het toenemen der rietdicfstal-
len vele inlanders hebben hun eigen r ti-
ke.rfabrioLjes gemaakt, waarin zij ,,goel*
djawa'". d. i. bruine suiker in stu&vorm
fabriceexen uit van Éuropeeschc fabriek a
tuinen gestolen ruikerriet.
Dit is iets nieuws het was wel bekend,
dat Inlanders vroeger koffio en thee van
naburige plantages benaderden, maar var,
suiker werd tot dusvei ra nog niet verno
men. althans niet op zulk een groote
schaal als tegen woo? Ite schijnt plaats to
bobben.
Het is natuurlijk, dat de stijging eter
kost-en van levensonderhoud ook roor de
Inlanders. op dezan nieuwen fcmsband
invloed uitoefent. U-et zou evenwol ook
kunnen zijn, "dat reeds in de voorafgaande
jaren veel suikerriet ócor diefstal is ver
loren gegaan, maar wanneer f 72 cn meor
voor een picol suiker gemaakt wordt, dun
is de winst zoo groot, dat dc fabrikant
niet op etn paar rietstengels behoeft to
zien; in elk geval kte de Inlandsche
bevolking veel werk van het wegkapen
van riet en stekken por -spoor vervoerd,
hetwelk mogelijk was door gebrek av.»
toezicht op de wagons.
Nu do prijs van suiker beneden kost
prijs gedaald is, moet de administrateur
natuurlijk op do kleintjes gaan letten
FAILLISSKMENTE>T
Nalatenschap van G. A. Jonkcre. to
N oordwijk-a-an-Zee.
W. van Klaveren Sr., boomkweeker to
Hazcrswoude.
Th. de Grood, te Amsterdam.
J. H. Rcuvekamp, Slotordijk.
R. Popper, Den Haag.
P. van der Ark, to Loosduinen.
