No. 18018.
LEIDSCH DAGBLAD Vrijdag 22 November.
Tweede Blad - Anno 1918.
Gemeenteraad van Lelden.
EERSTE KA HER.
TWEEDE KAMER.
(Vervolg van de zitliog van gisternamiddag.)
x
De zitting wordt te raim 3lfi uur hervat
Alsnu komt in behandeling:
Begrootfng van inkomsten en uitgaven der
gemeente voor den dienst 1919.
De algemeene beraadslagingen worden ge
opend.
De heer BRIÊT wijst in de-eerste plaatB
op den kinderoptocht, welke zoo even ia
voorbijgetrokken en meent Ook dit te mogen
aar,merken als een opleving in onzen natio-
calen volksgee t In dit verband spreekt hij
den wensen uit, dat op den algemeenen
bid- en dankdag op 28 November as. vrij
af worde gëgevcm aan d8 schoolkinderen
en den werkgevers wordt aanbevolen hun
werklieden gelegenheid te geven, om dien
dag ter kerke te gaaa.
Spr. daakt vervolgens het Dagel. Be
stuur voor de doeltreffends distrib t'©maat
regelen door hen in benarde tijdsomstan
digheden getroffen. Verder acht spr. het
roodig, dat den wethouders hcogere bezol
diging worde toegekend en u'ts'c .fc op p n-
sioen hun voorde geopend. Daa.ua geeft spr.
ai overweging te zorgen voor betere huis
vesting der amb'.ena-en ten Stedhuiza, daar
deze in veel te bekrompen loka'en zijn on
dergebracht. Verder bepleit hij 'roogere-be
zoldiging van die ambtenaren, alsm de voor
het onderwijzend personeel aan de Middel
bare Scholen. Een meer doelmatig gebouw
voor het uieuw-archief acht spr. mede zeer
gewenscht, terwijl hij verder meent, dat
moes worden aangestuurd daarop, dat alle
kosten voor het onderwijs ten las be van
het Rijk worden gebracht
Daarna worden financieel© b schouw'ng ra
door spr. gehouden en aangedrongen op huip
en ondersteuning ran de gedemobi iseerden,
zooverre noodig uit de verzekeringkasscn.
Een .betere regeling van de uitreiking der
distributiekaarten is mede dringend nood
zakelijk, d?.ar immers het wachten op straat
in regen en wind gedurende geruimen tyd
voor tal van menschen uiterst valt af te
keuren. Een betere regeling van armenzorg
en spoedige instelling van een Burgerlijk
Armbestuur, wordt mede door spr. ten
zeerste aanbevolen en grootere uitbreiding
van het aantal arm verzorgers wenschelijk
geachte
De heer HEEMSKERK geeft als zjjn mee
ting te kennen, dat ook verbetering noodig
is van de arbeidsldonen van gemeente-
v/erkliede®, ondersteuning van behoeftigen
door het Armbestuur zoodanig, dat die cate
gorie van ingezetenen in hun onderhoud
kunnen voorzien, terwijl ondei'steuning van
gedemobiliseerden ook zijnerzijds aanbeve
lenswaardig wordt geachte
DO heer WILMER bepleit progressie in
de aanslagen der plaatsel. dir. belasting,
terwijl hp onderschrijft het door den heer
Briët aangevoerde, ten opzichte van het on
gerief voor hen, die zich distributiekaarten
moeten aanschaffen.
De heer REIMERENGER brengt .ter sprake
het hooge cyler, dat hier voor gemeente
belastingen wordt geheven, en meent, dat dit
niet bijdraagt om het aangename der in
woning binnen deze gemeente ,te verhoogen,
terwijl z. i. opdrijving der loonen voor amb
tenaren, ena, hoe noodig dikwijls ook, toch
geheel komt ten laste en ten nadeele van
icdustrieelen en winkelstand.
De heer OOSTDAM komt op tegen de
opmerking in het Sectieverslag. dat uit
breiding van de fabrieksbevolking in den
regel met strekt Jot uitbreiding van tie
welvaart eener gemeente.
De heer FOKKER acht zich verplicht
mede te dselen, dat hij het lid is, dat ver
klaarde niet te deel en in de huldebetuiging
voor hun optreden gebracht aan Burgemees
ter en aan hot College van B. en W. Te
dien opzichte wijsb hij op tekortkomingen
op het gebied van onderwijs, handel en in
dustrie. Spr. meent in d!it verband te moe
ten aandringen op de tot standkoming o.a.
van een Lyceum binnen deze gemeente. Ver
der dringt epr. aan op een spoedige tot-
sfcand-koming van een spoorharen, en op een
verordening waarbij het hebben van cSrank-
gelegonhed'en in bepaalde aangewezen wij
ken c£er stad wordt verboden.
De heer PER-A wijdt mede enkele be
schouwingen aan gemeentezaken, vooral in
verband met de zorgen en kosten van het
onderwijs, waarbij hij zich verklaart tegen
do oprichting van een lyceum, en verder
den aanleg van een spoorharen wenschelijk
acht.
Do VOORZITTER beantwoordt, de ver
schillende sprekere. Den heer Briët wordt
medegedeeld, dat aan cliens wensch betref
fende de viering van' d'en bidr en dankeïteg
zal worden voldaan. Proclamatie te dier
zake zullen reedb morgen worden uitgevaar
digd. Restauratie van het Stadhuis en betere
huisvesting van de ambtenaren ter Secre
tarie mag spoedig worden te gemoet gezien.
Oprichting van een lyceum wordt voor deze
gemeente vooralsnog niet noocüig geacht.
Zooia-ls spr. bekend is, zullen de werkgevers
mecte werken om aan gedemobiliseerden
werk te verschaffen.
Aan eon betere uitreiking der distributie
kaarten, zoodat opheffing van grieven wordt
verkregen, zal zooveel mogelijk worden te
gemoet gekomen, doch het verkrijgen van
de nooolige lokalen is niet altijd mogelijk.
Progressie in belastingzaken is een lastig
onderwerp en hij kan vooralsnog niet toe
leggen, dat hieraan spoedig zal worden
voldaan. D-e redo van iter. Fokker wordt
verder cfeoor den Voorzitter aan scherpe
•kritiek onderworpen.
De heer BOTS beantwoordt meer spe
ciaal dien heer Heemskerk en wijst er op,
dat volgens het beginsel dar Armenwet de
armenzorg in hoofdzaak blijft overgelaten
aan kerkelijke instellingen of aan particu
liere liefdadigheid. Die nonver mindord
wordt van gemeentewege ook thans veel tot
ondersteuning van min- of onvermogenden
gedaan.
De-heer VAN DER LIP wederlegit vrij
uitvoerig do klachten uitgebracht met op-
Bclrt tot hot weinige dat hier voor het on
derwijs zou worden gedaan en meent inte
gendeel tegenover cl'en heer Fokker, dat
voor dezo zaak juist veel prijzenswaardigs
is verricht. Met opzicht tot de Lakenhal
deelt spr. mede. dat niet het- plan bestaat
een nieuw stedelijk museum op te richten,
maar slechts over te gaan tot uitbreiding
van het bestaande gebouw.
De heer VAN DER POT deelt mede, dat
don Raad wellicht spoedig gelegenheid zal
worden gegeven om het vraagstuk der pro
gressie in zake heffing van gemeente-belas
tingen onder de oogen te zien Overigens
weerspreekt épr. de meoning, dat vrees voor
het verlaten der gemeente door meerge-
goede ingezetenen behoeft te bestaan.
Nadat de VOORZITTER mede nog zijn
zienswijze heeft te kennen gegeven over pro
gressie in belastingzaken wordt do verga
dering verdaagd tot des avonch halfachte
AVONDVERGADERING
Tc ruim halfacht wordt de vergadering
heropend.
Na replieken van de heeren HEEMS
KERK en BRIET, waarbij deze hun bezwa
ren blijven volhouden emfcrent het onaau
ger.ame voor het publiek van het* wachten
i'i de buitenlucht bij ongunstig weder ter
gelegenheid van de uitreiking der distri
butiekaarten en omtrent het onvoldoende
van Armenzorg, en nadat de heer FOKKER
de beschuldiging van onwelwillendheid te
genover B. en W. heeft gerefieteerd en de
oprichting van een Lyceum nader krachtig
wordt aanbevolen, worden de algemeene
beraadslagingen, na beantwoording dcor
den Voorzitter en de verschillende Wet
houders, gesloten.
Bij arte 71 der uitgaven jaarwedtim
van de wethouders," wordt een motie in
gediend door de hoeren VAN DER ELST
c. s., do wenschelijkheid uitsprekende, dat
een onderzoek worde ingesteld of niet die
jaarwedden mceten worden verhoogd cn
nan deze functionnarissen pensioenen wor
den toegekend. De motie wordt verdedigd
d^or ara heer VAN DER ELST, doch be
streden door den heer DE LANGE, die
moeDde. dat het wethoudersambt moet Vlij
ven een cere-ambt.
Do heoren WILMER, FOKKER, HUUR
MAN, ZWIERS en EERDMANS verklaren
geen bezwaren te hebben in beginsel met
de motie mede te gaan, zonder zich te ver
binden eventueel met den uitslag van dat
onderzoek zich te vereenigen. Na deze toe
lichting wordt de motie zonder hoofdelij
ke stemming aangenomen. Tot leden tier
commissie van onderzoek worden door den
Voorzitter benoemd de heeren Van der Eist
voorzitter, Briët, Van Romburgh, Eerd-
mans en "Wilmer.
Bij art. 72„Jaarwedde van den secre
taris", spreekt de lieer HUURMAN zijn
verwondering uit over do wijze, waarop in
het Sectieverslag over den hier bedoelden
titularis wordt gespïoken.
Art. 7-1: „Presentiegelden der leden
van den Raad", geeft don heer PERA aan
leiding een voorstel te doen om aan Ged.
Staten voor te stellen, het presentiegeld,
thans f 2 bedragende, tot f 4 te verhoogen.
De VOORZITTER en de heeren OOST-
DAM en HUURMAN achten deze kwestie,
gezien de tijdsomstandigheden, vrij pfae-
matuur en ontraden de aanneming van het
voorstel, terwijl het wordt aanbevolen door
do heeren BRIET en HUURMAN.
De heer FOKKER wenscht de voorge
stelde verhooging eerst te zien ingaan na
de samenstelling van den nieuwen Raad.
De VOORZITTER stelt voor de verhooging
dan te stellen op f 3 per zitting. Aldus ge
amendeerd wordt het voorstel aangenomen
met 14 tegen 11 stemmen. Tegen stemden
de heeren De Lange, Eerdmans, Van der
Pot, Fokker, Knappert, Boot, Oost-dam,
Sasse, Zwiers, Jaeger en Reiiueringer.
Art.. 79: „Druk- en bindwerk", wijst, vol
gens den heer VAN DER ELST op vele
overbodige en nutt-elooze rapporten, wel
ke in het Gemeenteverslag voorkomen.
Art-, 95'Toosten van de kiezerslijsten en
van; hot uitoefenen der kiesverrichtingen",
bespreekt de heer DE LANGE de hooge
kosten van die kiesver rich tingen voor lijk
en provincie. De VOORZITTER' zegt toe,
do desbetreffende bezwaren bij de rijks- cn
de provinciale regeering kenbaar te ma
ken.
Art. 103: „Jaarwedde van den commissa
ris van politie", wijst prof. Eerdmans op
de verregaande bandeloosheid cn roofzucht
welke thans bij cle straatjeugd valt waar te
nemen. De VOORZITTER geeft als zijn
meoning tie kennen, dat dit voor een groot
deel de schuld is van het weinig toez:cht
dei' ouders tegenwoordig over hun kinde
ren. Overigens zal hij do opmerkzaamheid
van den commissaris op de gewraakte
handelingen te vestigen. Dc heer PERA
prijst ten deze lichamelijke tuchtiging van
den delinquenten aan.
Bij Arte 129: „Kosten van Keuring van
Levensmiddelen, beklaagt de heer DE
LANGE zich over .het ontbreken van de
verslagen van den gemeentelijken keurings
dienst over 1916 en 1917, ten welker op
zichter de VOORZITTER voor het vervolg
voorziening toezegt.
Art. 134: „Onderhoud van torens, poor
ten, enz.," bespreekt d© heer GOSTDAM
de opruiming van uit- en aanbouwen aan
de Motrschpoortkazeirne, welke hot uitzicht
te dier plaatse hoogst onaesthetisch aandoen.
De VOORZITTER verklaart zich bereid dien
wetosch bij het Legerbestuur over te brengen.
Bij Aft 149: „Uitgaven voor de Stede
lijke Fabrieken van Gas ©n Etectricifeifc",
driugt do heer DE LANGE aan op meer
uitgebreide toelichting ran ontvangsten en
uitgaven, dan thans het geval is. Dit onder
werp zal, volgens toezegging van den-
Wethouder VAN DER POT later in besloten
zitting aan de Raadsleden nader worden opp
gehelderd. De heer VAN, TOL bepleit hier-
by gelijkstelling van loon voor do vaste
als voor de losse werklieden.
Incident.
De heer FOKKER is het eens met den
heer Van Tol en knoopt daar eenig© .opmer
kingen aan vast aan het adres van B. en W.
De VOORZITTER antwoordt den heer
FOKKER, dat ky zijn opmerkingen niet tot
B. en W. had behooren te richten. Als die
losce werklieden een loon moet hebben als
by de particuliere werkgevers, welnu, de
beer Fokker is zelf commissaris der Licht
fabrieken en deze bepaalt de loonen der
losse werklieden. De Voorzitter verwijt den
heer FOKKER, dat by niets anders doet
dan B. en W. afhakken.
De beer FOKKER: Dit is niet juist-
De YOORZITTER: 't Is wel waar.
I>e heer FOKKER: Ik hak niet ai
Enkele stemmen uit den Raad: Do heer
Fokker heeft gelijk.
De heer FOKKER: Waarom helpen jelui
dan niet een handje?
Het incident is hiermede gesloten.
De inkomsten gaven g:en aanbidding tot
bijzondere beschouwingen; alleen bij volgn.
60: „Bijzondere voorziening in de kosten,
ontvloeiende uit de buitengewone tijds-
omstandigheden" verzjekt di heer FOKKER
bemiddeling van den Burgemeester om den
tiaar\oor uitgetrokken pxt vanwege het Rijk
verhoogd te krijgen.
Do geheele begrootiog wordt thans vast
gesteld in ontvangst en uitgaaf tot een be
drag van f5.703 251, mei een prat voor
onvoorziene uitraven al f217 755. De p'aal-
selijke directe bs'aViag werd vastgesteld op
een bedrag -van f 1.045.554.
Rondvraag.
Bij de rondvraag verzocht de heer
EERDMANS inlichting of weldra weder
c]«€<sing der openbare scholen kon worden
verwachte De Wethouder, de heer V/N DER
Lir, antwoor 'de, dat die opening op advies
vac de se' oo'artsen vooreerst nog niet kan
plaats hebban. Alleen de lessen voor de
hoogste klassen ran Gymnasium en H. B.
Scholen zouten, met het oog op de eind
examens, Maan "ag as. weder heropend
worden. Daarin werd uit overweging van
het gering aantal leerlingen, waaruit die
klassen beslaan,, uit het oogpunt van be
smetting jninder gevaar gezien.
De heer J. P. MULDER betoogde verder
de wer.sohelij'rhrid, dat op den aanstaanden
dank- en bededag, do gele genheden, waar
sterke dranken worden gsschonken. zouden
worden gesloten. De VOORZITTER zegde
overweging van dit denkbeeld toe.
p.918aanvulling en verhooging van het
tiende Hoofdstuk der Staatsbegrooting voot
1918 (stichting van een gebouw voor den
Indusrieelen Eigendom, met inbegrip van
den Octroodraad)goedkeuring van een met
de ge,meente Utrecht gesloten overeenkomst
tot afstand van gronden in de gemeente
Catharijneverklaring van het algemeen
nut der onteigening ten behoeve van aanleg
van een spoorweg naar den Linker Maas
oever te Rotterdamverklaring van het al
gemeen nut der onteigening van eigendom
men, noodig voor en ten behoeve van de
stichting van een electriciteitefabriek met
bijgebouwen voor de eleotricdeLtelevering in
Friesland; goecükeuring van den onderhand-
schen verkoop 7an domeingrond onder Tete-
ringen en Prinsenhage aan de gemeente
Bredagoedkeuring van de overdracht van
een gebouwtje o.a. onder Almkerk, in eigen
dom aan A. van der Stelt Czn., landbouwer
te Nieuwenddjk, gemeente Almkerk, eige
naar van den polder genaamd de Noorde
lijke Waarden, gelegen onder do gemeente
Almkerk.
Al deze wetsontwerpen worden zonder
stemming aangenomen.
De Kamer gaat uiteen tot Dinsdag 3 De
cember.
Vergadering van gisteren.
Do heer VAN NT EROP (U, L.) betuigt,
mecta namens zijn politieke vrienden in
stemming met de door den Voorzitter Dins
dag aan do Koningin gebrachte hulde; hij
dankt leger on vloot en is erkentelijk, dat
het volk trouw bleef aan de Grondwette
lijke instellingen en dat cb Regeering met
vaste hand het roer van Staat in handen
hielc?. Spr. en zijn vriend-en zijn bereid mede
te werken tot verschillende maatschappe
lijke en staatkundige hervormingen.
De heer VAN DER DOES DE WILLE-
BOT.S (R.-K.) legt, mede namens zijn poli
tieke vrienden, gelijke verklaring af als de
heer Van Nierop en verklaart zich bereid
modo te werken aan de aanvulling van onze
wetgeving in verband met de zich wijzigende
omstanchgheden-
De heer 't HOOFT (A.-R legt eveneens
dergelijke verklaringen af. Hij is verheugd,
dat de Linkerzijdo voorging bij dezo mani
festatie en zich bereid verklaarde mede to
werken met. da Regeer ing, die bewondering
verdient voor haar moed en geestkracht
om haar program aan te vullen met tal
van hervormingen.
De heer DE VOS VAN STEENWIJK
(C.-H.) betuigt instemming met de woordera
van den heer Van Nierop.
Do heer KAPPEUNE VAN DE CAP-
PELLO. (V. L.) hoopt, dat de heer Nolens
in do Tweede Kamer verkeerd profeteerde,
toon hij constateerde, dat de revolutie is
uitgesteld. Hij vertrouwt, dat van revolutie
voorgoed is afgezien. Spr. heeft er over ge
dacht door een interpellatie een gedaohtcn.-
wiasoling uit te lokken tusscken de Regee
ring en de partijen onderling over de be-
teekonis en waarde van onze staatkundige
instellingen.
De heer VAN EMBDEN (V- D.) sluit- zich
aan bij de woorden van den heer Van Nie
rop. Evenwel wil hij daarmede niet gezegd
hebben, dat hij een bespreking van den toe
stand binnenkort, wensohelijk acht.
De heer VLIEGEN (S. D. A. P.) meent,
"clat de manifestatie van heden gericht is
tegen de S. D. A. P. Hij houdt evenwel vol,
dat aan de S. D. A. P. als zoodanig geen
onkc-lo daad en geen enkele uiting kan wor
den ten laste gelegd), waaruit blijkt, dat zij
den Grondwettelijken weg wil verlaten.
De MIN. VAN BINNENL. ZAKEN dankt
namens de Regeering voor de uitgesproken
waar dec ring -en voor den steun, uit alle
kringen van het volk ondervonden. De Re
geering heeft geen oogenblik gewanhoopt,
omdat zij vertrouwde op God en op het Ne-
derlancibche volk, dat met versnelden pas
voorwaarts wil, dat van avonturen niets
wil weten.
Aan de orde zijn de wetsontwerpen tot:
verhooging van het IHde Hoofdstuk A der
St-aosbegrooting voor 1916; verklaring van
het algemeen nut der onteigening van hoef
slagen op de bermen van dan Sohiedamschen
dijk te Vlaarddngen, 'noodig voor het'aan
legden van wegen en andere werken, als
mede ter bestrijding van werkloosheid.
Aanvulling, verhooging en wijziging van
het IVdo Hoofdstuk der Staatsbegrooting
voor 1918vaststelling in da tegenwoordige
buitengewone omstandigheden van bepalin
gen ter verkrijging van meer plaatsruimte
voor de ten-uitvoer-legging van gevange
nisstraf, militaire gevangenisstraf daaron
der begrepenvan hechtenis, van militaire
detentie en van voorloopige hechteniswij
ziging van art. 11, tweede lid der Burger
lijke Pensioenwet 5 wijziging van de wet,
houdende bepalingen ter uitvoering van
art. 187 der Grondwet (Staat van ooriog en
(beleg); wijziging en verhooging van het'
tiende Hoofdstuk der Staatsbegrooting voor
Vergadering var gisteren.
De militaire interpellaties.
Aan de orde is de stemming over de mo
ties. welke bij de militaire interpellaties
zijn ingediend.
De heer DE SAVORNIN LOHMAN (O.-
H.) vraagt heropening der debatten, ten
einde een motie te kunnen indienen.
De VOORZITTER heeft daartegen be-
zwaar, tenzij over de mote niet meer wor-
I de gesproken.
I De heer OTTO (U.-L.) meent, dat het
j niet aangaat, een nieuwe motie in te die
nen. zonder dat er over wordt gesproken.
Na eenige discussie stelt de heer LOH
MAN voor, de debatten te heropenen.
Dit voorstel wordt met 57 tegen 24 stem
men aangenomen.
De heer LOHMAN (C.-H.) dient daarna
een motie in, luidende
„De Kamer, toejuiohende de kracht,
waarmee de Regeering tegenover d!e terro
ristische bedreigingen van onze democrati
sche en vrije Saatsinstellingen op de bres
staat, is van meening, dat, ondanks die be
dreiging, gToote hervormingen, die een
eisch des tijds zijn, behooren te worden
doorgevoerd".
Ter toelichting merkt de heer LOHMAN
op, dat het z. i. noodig is, de Regeering
uitdrukkelijk te steunen. De motie-Rink
spreekt wel van' groote democratische her
vormingen, doch volgt niet de lijn, welke
reeds door de Regeering is getrokken-
Op voorstel van den VOORZITTER
wordt besloten, de bespreking over deze
motie en de stemming over alle moties uit
to stellen tot Vrijdag 'bij den aanvang dar
vergadering.
Leening van 350 miMaem
Aan de orde ia het wetsontwerp tot het
aangaan van een goldleening van 350 mil-
lioen gulden ten laste van het Rijk.
De heer OUD (V.-D.) is van oordeel,
dat de Kamer deze leening behoort te aan
vaarden. Hij meent echter, dat wij in den
vervolge moeten kiezen tusschen een vol
komen vrije Jeening (dus zonder stok achter
de deur), of een geheel gedwongen leening,
waarbij dan de koers en het rentetype over-
ëenkonistig' de markt behooren te worden
bepaald. Dc vrijwillige ïoening met. de ge
dwongen© tegen veel lager rentevoet als
dreigement, is, naar sprekers opvatting^
een gedwongen leening van de slechtst»
soort.
De heer J. TER LAAN (S. D. X P.)'
vreest, dat de leeningpolitielc, zooals ze tot
nu toe is gevolgd, zulke enorme eischen
aan de schatkist zal stellen, dat v^ de be
lastingen het volk door prijsverhoogingen
o. d. zal worden gedupeerd. Noodzakelijk is
het ten spoedigste met de aflossing onzer
crisissdiuld aan te vangen. Op de groote
vermogens en inkomens en op het groot
grondbezit moeten de financieel© lasten on
middellijk worden verhaald. Spreker acht
bet niet gewen scht, dit wetsontwerp aan te
nomen, vóórdat de Minister voorstellen
bot delging onzer Staatsschuld op. korto
ren termijn heeft gedaan.
In de Memorie van Antwoord op het lee-
n'ngsontwerp, welke verschonen is, nadat
de van revolutiormaire ideeën zwangere
Oostenwind over ons land had gewaaid,
wordt geen ander standpunt ingenonjen,
dan in de Memorie van Antwoord. op
Hoofdstuk I der Stoatsbegrooting.^De ge
dachte der sociale hervorming is dus blijk
baar nog niet tot het Dep. van Financiën
doorgedrongen. Spreker herhaalt zijn ver
zoek om dit leeningontwenp aan te hou
den tot de Minister, overeenkomstig den
wensch van de meerderheid dca volks, een
heffing ineens heeft toegezegd.
De heer KOLKMAN (R.-K.) is op zich
zelf niet tegen een heffing ineenshet is
maar de vraag wanneer. We moeten eerst
weten hoe groot de heffing zal moeten zijn.
Of die wensch' door de meerderheid doe
volks wordt gedragen, zal spreker nu maar
buiten beschouwing latener zijn dezer da
gen wel meer vergissingen begaan.
De heer OUDHij heeft geïmprovisëerd.
(Gelach).
De heer KOLKMAN dringt er op aan,
bij een eventueel volgende leening geen stok
meer achter de deur te zetten, daar hier
van velen de dupe worden, omdat zij zich
genoodzaakt zien, oude stukken •6e verkno
pen o'm nieuwe aan te schaffen, waarbij
zij koersverlies lijden. De Minister neme
dan liever den stok in de hand en schrijve
een gedwongen leening uit.
De heer KRTJYT (Chy.-Soc.) k'an zijn
stom aan dit wetsontwerp niefc geven. Hij
en zijn clubgenooten staan op het stand
punt, dat een heffing ineens ons van do
crisislasten moet afhelpen. Voorts bepl'eit
spreker opheffing der oorlogswinsten en
nationaliseering van het grondbezit.
De heer VISSER VAN IJZENDOORN
(V.-L.) meent, dat theoretische discussie#
thans geen nut-hebben. Hij wenscht een
enkele opmerking te maken over de rede
van den heer Kolkman. Hij betoogt, dat
een berekening van het bedrag voor iede
re kapitaalkrachtig» maandenlange voor
bereiding eischt. En op die lange voorbe
reiding kunnen wij niet wachten. Sp". zou
wenschen, dat onder de natie de indruk ie
vendig bleef, dat ieder die verplicht is in
te schrijven, dat ook need.
De heer J. F. HEEMSKERK (A.-R.) is
het ten opzichte van de gedwongen leening
eens met den heer Kolkman.
De heer VAN DOORN (U.-L.) acht het
onderhavige ontwerp een sprong in best
duister.
De heer DE GEER (C.-H.) betoogt, dat
do bezwaren, welke gelden tegen het Ice-
ningstelsel, eveneens van kracht zijn ten op
zichte van de heffing ineens, die door het
grootkapitaal toch weer op de gemeen
schap zal worden verhaald. Om sociale re
denen behoeft men die heffing ineens dus
niet op den voorgrond te stellen Van tech
nisch-economisch standpunt verdient de
heffing ineens echter aanbeveling, omdat
zij spoediger en eenvoudiger werkt. Eerst
eohter zal de Regeering het terrein behoor
lijk hebben moeten overzien.
De MINISTER VAN FINANCIËN de
hee»r DE VRIES, geeft toe, dat hot ontwerp
als een kasoptratie is bedoeld De vlotte^
de schuld moest door geconsolideerde
schuld vervangen werden.
Spr. zal daarom niet ingaan op do be
schouwingen van den heer Ter Laan be
treffende de Staatsbegrooting. Schorsing
van de behandeling van dit wetsontwerp
gaat niet, omdat men dan vastliep met de
betalingen. Men kan niet langer wachten
De vorige emissie van schatkistbiljetten is
niet eens geheel geplaatst. Er moet daar
om gezorgd worden, dat onze vlottende
schuld coo spoedig mogelijk daalt. Nu zijn
er bedragen welke behouden kunnen blij
ven, o. a dc papieren guMecs en rijksdaal
ders, maar het zijn allemaal bedragen van
zeer tijdelijken aard. In hoofdzaak is men
aangewezen op schatkistbiljetten en pro
messen. Spr. heeft de Nederl. Bank reeds
gevraagd, nog door te gaan, voorlooprg, al
vindt zij het niet aangenaam. Straks raoeb
zij handel en inchistrie helpen en dan kan
zij zulk eon groote vlottende 6chuld niet
hebben. G-ev roogd w^rcDt au, het bedrag
van 350 millioen, d&t men zal noodig heb
ben tot 1 April, waaneer deze leening ge
stort wordt.
Principles wordt met deze consolidatie i
niets beslist.
Als men nu reeds 4V£ pOt. voor de vlofo
tsnde sdhuld vraagt, is een rente van 5
pCt. voor de leening niet te hoog.
Een vrijwillige leening heeft spr. r.iet aan
gedurfd. ls het niefc absol rat noodig is,
moot mon niet met een uitsluitend gedwoa
gen leening komen. Er is nog altijd veel
kans, dat deze belegging gebruikt wordt
door hen, die het wel kunnen missenoijv.
spaarbanken, die anders niet zouden wor
den aangeslagen. Tevens worden onla-st zij,
wien het niet zoo goed c nvenieert. Bo ra-
dien kan iedereen zijn aandeel in een ge
dwongen leening berekenen.
Spr. is bereid, om, aas hij -raor de tweede'
maal een leening moet pla&teon, te over
wegen, hetcij tot een .vrijwillige, hetzij tot
era gedwongen leening over te gaan.
Bij de repliek sprak nog do heer MAR-
OHANT (V.-TV) Hij 1 ^strijdt de beschou
wingen var heer Ter Laan over de be-
laistingpolitiek, die te simplistisch zijn. Dei®
gaf ook eea> verkeerde toepassing van het'
denkbeeld van de heffing ineens.
De MINISTER antwoordde. In dezeU
ptond vara het debat kan hij niet ineens
een ander tarief geven voor de gedwongen^
3 e en ing. Laten wij dus hopen, dat het met
de vrijwillige leening afloopt.
Bi» wetsontwerp wordt met 49 tegen 1/
stemmen aangenomen.
Tegen stemden de soc.-dem. en de revo*
Tatic-nnairen.
Stoun aan spoorwegen met beperkte
snelheid.
Aan de orde is het wetsontwerp tot aan
vulling era verhobging van Hoofdstuk
(Waterstaat) der Staatsbegrooting 101%
(Reni-elooze voorschotten spoorwegen met
beperkte snelheid)
Do heor NIEMEUER (V. L.) wenschti
niet van rentelooze voorschottenv maar vaa^
fmbsïdiëo to spreken. N
Do heor YAN GROENEND-AAL (R.-K.)
betoogt, dab men ook met de dienstvooif
waarden moet rekening houden.
De heer OÜPEG-EEST (S. D. A. P.) had
gewcnechfc, dat de Minister bij dit wetsont
werp sou zijn ingegaan op de vraag of de
uitkomsten rara het hier te lande Bedertl
1594 gevolgde stelsel van rentelooze voor-
Bcacotten thans nog eon groncfigera omoiekeef
inderdaad moet doen begeeren. Spr. ach#
het bedrag van 1 ton, dat feitelijk zal wor
den uitgetrokken gering voor al di© nood
lijdende tramwegond ernemingen
De hser YAN DE LAAR (Chr. Soc. Par
tij) vraagt dirurtetoeslagen voor het tram
personeel, op de Staatsbegrooting.
Do heer KUIPER (R.-K.) bepleit verbe
tering der d&ensfcvoorwaarden van hot tramh
wegpcrsoneel.
De keer YAN RJJÖKEYORSEL (R.-K.JI
betuigt instemming mot het wetsontwerp.
De vergadering wordt verdaagd tot Yrij-
dag één uur.
FAILLISSEMENTEN.
e ♦-
Oh. Dienen, ko&pma.n, te ApehLoro.
