Zaterdag 19 October 1918.
Officieeie Kennisgevingen.
STADSNIEUWS,
Nederland en de Oorlog,
GELENGD NIEUWS.
PRIJS PER ADVEBTENTIENi
(Van 'D=ö regels i 1.05. Tedere regel meer
5 0,20. e- Kleine advertenti&n van 30 wéér»
den 50 Cents «contant; elk tiental woorden
meer 12l/a Cent,—Incasso volgens postrecht*
iVoor eventueelo opzending yan brieyen 10 cent
porto to betalen. Bewijsnummer 5 Cents,
Bureau Neordeindsptein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
rilIJS DEZER COURANT,
Voor Leiden p. 3 mn<L f 2.10 p. week" i 0.13
DB ..i ten Lolden waar agenten go-
gevestigd zijn per week 'Z. 0.13/
Frauco per post r, n 2.50
ar. .Tf.TTT.-rnn'irtin JuJHBanwnEafe^w-jiuszzsjza&^nc^
Nummer 17989.
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
GELDIGE VISCHKAARTEN
De -Direcleur van liet Distributiebedrijf
voor Vleesch Yiscb brengt ter Jcennis van
belanghebbenden, dat Maandag, 21 October
e.k. voor visoh geldig is Serie B. No. 700
1—1000 en Serie C. No. 1—200.
Leiden, 19 October 1918. - -[
VERKIEZING
KAMER VAN KOOPHANDEL EN
FABRIEKEN.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen ter kennis van belanghebbenden,
dat, ingevolge art. 10 van het Koninklijk
besluit van -1 Mei 1896 (Staatsblad No. 76)
tot vaststelling van een algemeen reglement
voor de Kamers van Koophandel en Fa
brieken, op DINSDAG 13 NOVEMBER 1918,
des namiddags Van TWEE TOT VIER UREN,
ten Raadhuis? een Verkiezing zal pjaata heb
ben van VIER LEDEN VAN DE KAMER
van KOOPHANDEL EN FABRIEKEN in de&?
gemeente, ter vervulling der vacatures, die.
op 1 Januari 1919 Zullen ontstaan, ten ge
volge van de periodieke aftreding van de
hoeren J. Bots, A. Mulder, W. Pera en A.
L. Smits.
N. O. DE GIJSELAAR, Burgem.
VAN STRIJEÏI, Secretaris.
Leiden, 18 October 1918. f j
VACCINATIE.
Burgemeester en WediouleFs van Lelden
brengen ter algemeene kennis, dat hot Paro
Vaocinogène (Inentingsbureau) in het Sint
Elisabethshof aan do Oude-Veet v'anaf Woans-
dag e.k. tot nadere aankondiging Zal zijn
gébloten.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgem,
VAN STRIJEN, Secretaris. 7^7;
Leiden, 19 October 1918.
ARBEIDSBEURS.
Burgem-citer en Wolhouleïs van Lolden
brengen ter algemeen® kennis, dat gedubsn-
Öe het 3e kwartaal 1918 bij het Bestuur flor
Arbeidsbeurs Z'jn ingekomen 158 aanvragen
van patroons en "1255 van werklieden en
dat door bemiddeling dier Beurs zijn ge
plaatst 152 werklied.-n, Verdeeld a's volgt:
Reizigers
1
Timmerli?d:n
13
Stuca(lo?r3
1
Stoenbikkers
4
Schilders
4
Bankwerkers
6
Vuurwerk .(r
1
Sigarenmakers
2
Lo :Rl:n®cht-?ü
Loasè-vverkliedsn
44
Wertötsrs
t3
Kamermeisjes
1
Bstunwerkers
2
Warmoe zier?
1
Stokers
1
Kóks
I
Plaksters
1
.Grof-bankwevkers
1
OpTerlisdón
9
Metselaars
32
N. C DE GIJSELAAR, Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, October 191S.
Onze lichtfabrieken in 1917.
Ia het verslag over 1917 van cte Stede
lijke Fabrieken van Gas en Eleetricitcit
wordt aan het verlijs herinnerd, ,-clat de
Fabrieken ledten door het overlijden van
een der commissarissen, den heer J, Harte-
velt Azn.
Het fabrieksterrein bedroeg op 31 De
cember 1917 een oppervlakte van 3 H.A.,
Gij A. en 6 e.A. Tevens bezatten de fabrie-
kjen nog verfsohijllendo terreinen tot icon
oppervlakte van ongeveer 2 H.A. (Noodig
voor de oventneele vernieuwing dor Qas-
fabriek, lied.) Het aantal ambtenaren in
dienst der fabrieken bedroeg 144, tegen 117
in 1916. Het totaal der werklieden was 366,
tegen 249 hot vorig jaar.
IWat het beè(rijf aangaat, kan worden
medegedeeld, dat de moeilijkheden met het
verkrijgen in den aanvoer der grondstof Een,
vooral na de oorlogsverklaring der Ver-
comgde Staten van N.-A. steecL -grooter
werd. Belangrijke uitbreidingen hadden in
1917 aan de Gasfabriek r.iet plaats. De
winst- en verliesrekening dor Gasfabriek
gedroeg in ontvangst en uitgaaf
f 1,679,051.73, met een naclcelig saldo van
f 51,957,67?,.
- De omzet der Ëleotrioiteitsfabriek nam in
1017 sterk toe, voornamelijk een gevolg van
de heorsehende kolcnschaarschte, waardoor
vele bedrijven in den aanvang van het jaar
zich .voor de noodzakelijkheid' zagen ge
plaatst tot aansluiting aan het electrici-
teitsBob over to gaan, ton einde stagnatie
in het bedrijf te voorkomen en verder een
gevolg van het steeds meer optredend ge
brek aan andere verlichtingsmiddelen.
Totaal word" opgewekt 8,894,000 K.W.U.
tegen 7,280.730 in 1916 zijnde een vermeer
dering -van oirca 22 pOt.
In Augustus werd begonnen de slakken
nog eonmaal te stoken, waardoor men de
niet do slakken meegevoerde brandstof met
good gevolg uitnut.
Aan de inrichting voor Vuilverbranding
werd totaal aangevoerd 7662,2 ton. De over
gebleven slakken vonden regelmatig afzet,
do vliogasch werd steeds afgevoerd.
Gedurende 1917 vermeerderde het aantal
geplaatste electrischo klokken met drie en
bedroeg 76; het aantal uurwerken klom
tot 101.
De winst en verliesrekening der Electri-
citeitsfabriek bedroef in ontvangst en uit
gaaf f 798,930,30?. met een voordeelig saldo
van f 94,247.95. Do exploitatie der vuilver
branding wijst bij een uitgaaf van
f 40,769,981 een nadsolig saldo aan van
f 24,167.63."
Voor het examen als apothekers-as
sistent alhier waren opgeroepen vier can-
dü daten, van wie zijn geslaagd miej. B. E.
G. Sprayt, geb. to Botterdam, on db hoor
P. Bertoen, geb. te SoeTakarta.
De heer W.' H. de Poos, alhier, is aan
gewezen voo-r de opleiding tot den tolken
dienst in Japan.-
Met ingang van 1 November a.s. is dé
heer G. Walstra, alhier, benoemd tot ad
junct-ijker der ma-ben en gewichten.
Te Haarlem is in den oudordbm van
63 jaar overlcdbn de heer-N. W. van Does-
burgh, civiel-ingeniour, oud-directeur der
Stedelijke lichtfabrieken alhier.
De begrafenis heeft Maandag te Haarlem
plaats.
In de te Utrecht gehouden openbare
terechtzitting van den Oentralen Baad van
Beroep (Ongevallenverzekering) is uitspraak
gedaan in het hooier beroep van L. J. P.
alhier, togen de uitspraak van den Baad
van Beroep te 's-Gravenhage, waarbij liij
liieteonbvonkelijk is verklaard ia zijn beroep
tegen do beslissing van de Rijksverzeke
ringsbank, houdende vaststelling der door
hem verschuldigde premie over het tijdvak
1 Juli 1917 tot 1 Jan. 1918 op f 19.07, zulks
in afwijking van de berekening van den
werkgever. De- Baad overwoog, dat de van
eisolier nagevorderde premie door hom te
laat is betaald, zoodat zijn beroep krachtens
art. 78c der Ongevallenwet 1901 niet ont
vankelijk is. De Centrale Baad bevestigde
de uitspraak.
Onder de honden zijn heel verstandige
cn knappe exemplaren. Men wist dit reeds
lang. Wie ter evénwel neg cons bij vernieu
wing bewijzen van wil zien, brenge thans
cön bezoek aan het Thalia-theater". Miss
Elo-Esto laat daar zien wat haar hondjes
van haar hebben willen leeren. „Mirza," is
al een zeer intelligent diertje, dat o.m op
verlangen yan een bezoeker een nummer
op een kaart trekt. Basgenopteri van ,,Mir-
zar' blijken ware acrobaten te "zijn.
De bioscoop geeft weer veel. Het gepu
bliceerde programma heeft het reeds doeü
zien. Er zijn heel goede nummers bij.
KERKELIJKE BERICHTEN.
Leiden. Nubszaal. Relig. Soc. Ver
bond. Zondagavond te zeven urên( ds. B.
de Ligt, uit Utrecht.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
N. V. TOONEELVEREENIGING.
„Het Hoogs te Recht", Toonee-bpel
in vier, bedrijven Vap Ia,a; Bofodvor-
Bakkcr.
Mevrouw B duld ié r -B akker schrijft ee.u
pretfcigen, Ib'oeien'den dlaiboog, en het toonoaV-
work, waafvan de Toonorelivcroeniging giste
ren alhier een vortoonimig hooft .gegeven,
vermag dan ook bij lezing de belangstéliLmg
zéér zekor gaande te houden. Dat 't s-chouw-
burig publiek intechbans Weinig tgoboéi'd Wérd,
dat men lachtte op oogénblikken,waar eigen
lijk een diepe stilte paste, dat er telkens dat
teigenaardige jgeschuJifeh die onrust in de
zaal was, welke het onmiskenbaar bewijs is,
dat het contact tu33eken spelers en toehoor
ders ontbreekt, moet dan ook vrij wol uitslul-
térid worden toogesohrevon aan de kleurloo-
ze yertoiljking Van liet stuk, die Heyortmahs'
gtezclsehap ens te slikken heeft gegeven.
Mar.ius Kolberg hooft in zijn jeugd een
veelbelovende diplomatieke carrière opge-
gevén^ ten ein'de te kunnen trouwen met
een kind van zeventien jaar, dat in ontwik
keling cn maatsckappekyke positie vér bene
den hom stond. Zij zag tegen hom op, en ge
voelde zich ,gekikik.iig om het offer, dat hy
haar bracht, en al wist zij de hetele familie
Kolberg togen zioli, zij vreesde 'niets, Want'
Marias zou haar toch steunen en bescher
men. Dit blijkt ©cflitér oen misrekening ge
noost te zijn. Marina is zijn moeder trohw
gebleven, mét haar beaprOelct hij alios, te-
ÊérvoVor haar alleen éproelkt hij Vam zijn
plannen, Van zijn wérk, aan haar vertrouwt
hij de opvoeding Van de kinderen toe. Dit
alles echter nadat, het hem .n'ietgelukt is de
belangstelling zijner vrouw voor zijn work
op .te wokken, nadat hom gebleken is 'dat
zijn wouw niet de moedor is, die hit zijn
'kinderen men&ohen zaL maken, die oen rol
Van beteekenis dn do samenleving -zullen spe-
?en, zfoo'ala nu éénmaal hét ideaal der Kol
bergen is. Aan' den oenen kant dius oen m'an,
die -ziek uit zinnelijkheid hooft laten verlei
den tot oen huwelijk met «een vrouw die terr
oenenmalo niet bij hom past; anderzijds eon
vrouw die hem getrouwd hooft, zonder zich
eigenlijk precies rekenschap te geven van
al hetgeen aan oen huwelijk vastzit. Hy,
wél (govocHg, maar hooghartig ©n gauw ge
kwetst, is niet Kle man,om. haar mei: zacht
heid te leiden en op to v eren maar oen hoo-
ger plan. van waaruit zij den toestand met
een juister bl'k zou hébben kunnen bcoor-
deelen.Zij, op haar beurt, tobt v«x)rt, een
zaam en hulpeloos,' Een govoe! vaa miskend
to worden, verbittert haar ten slotte togen
h'aar man. en d? schoonmoeder, die zich tus-
schon hein en baar en tu^rshen haar en do
kinderen stelt. Dan -kamt de derdeesn
schiildor. hij begrijpt haar, zij krijgen olkaai*
lief, en na «lang aarzelen is zij bore I'd hém.
te volgen, doch al-s zij op het punt staafc
hoen to gaan, bemerkt zija dat het 10-jarig
dochtertje den verkeerden weg dreigt op te
•gaan! Alleen dé liefderijke steun van een
moeder kan hier helpen, en daarom schrijft
zij .van Leente-n, don schilder af} want de
kinderen hebben het hoogste r.ocht.
Er komen in het stuk heel knap geschre
ven brokken dialoog voor, wat niet weg-
neomt dat het geheel wat duf ©n ouder
wets aandoot. Deze indruk word gisteren
nog versterkt door de slechte opvooring,wel
ke do Tooneelvoreoniging ons heeft voonge-
2jqV, Mevréuw v. d. Hohst speelde met een
bévreem'donlde matheid, cn zy slaagde er niet
in, do teleurgestelde vrouw voor ons te doen
léven., cn de heer, v.d. Horst spetefde den bur-
igeirneester als een houten pop, zonder een
'greintje warmte en monsohélijkheid. Tel
kens en telkens was hij uit 'den toon, van
zijp liefde Voor zijn moeder, die dan toon
een sterk sprekenden trek in zijn karakter
bekoort te zijn, drong nk-ts tot ons 'door,
evenmin als hij ons vermocht te Overtuigen
van zijn warm gevoel voor de kin'derén, wier
opvoeding hij niet eon's aan zijn "eigen vrohw
toeverirouwt. Mari.u3 Koll>erg moge oen
kortzichtig mensen zijn, hij bezit tooh ook
igoode hoédanighedenAchter zijn liéMge-
raaktiheid, zijn geringschatting voor zijn
vrouw. Ligt ten slotte oen dieper gevoel ver
borgen dan simpel gekwetste ij'defl|h'eid. Hier
van wist ,v.d. Horst ocktér niets te doen'
ilevon. Een rol als van de oude Mevr. K 1-
béitg ligt Trans Post nu eenmaal slecht, étf
het was dan ook moer aan den iogisséulr,
-die haai deze rol ,gaf, dan aan haar zelf té
wijtep 'dat zij or zoo weinig van terecht
bracht. De rest was al even dLech't; alléén"
Pierre Perin, de zoon, wist nu en 'dan dén
jufetcn toon te vindon-
In den schouwburg bleven vele plaatsen
onfbozcl, on wij hebben de verstandige lie-
den bonij die er niet op zaten.
Hot stepzoffeten Va siga^T^nLabzieken.
Naar de 0TeI" van ivelingelrohte zijde ver.-
neomt^ ue.bhen de sigarenf abrikan ten, 'onte
vréden over d«o .weigering vam dén ministoï
om den export toe te staan, be'slotén binnen
kort hun fabrieken istop té zetten. Hierdoor
zullen alléén in Eindhoven ongeveer 5000 si
garenmakers werkeloos worden, terwijl voor
het gélieole Land' dit aantal ongeveer 40.000
bedraagt. Niet minder dan 200.000 peibonet'
zuilen door d'.v.on maatregel wor'don getrof
fen. -
Zup^cin do Duilichons Anjwerpén i
Verdeiligeii?
,Uit Boööendaal wcr'djt geméld:' 11
De Duit^chérte hebben dé .poüderis Ka'djloö
in liet westelijke gc'deelto vaai 'do vesting
'Antwerpen onder wateir gezét, wat wijst op
oen voorgenomen verdediging Van Antwer
pen.
iWaadsöhynlyk zullen 'de - vïuchtelingoix
Vaan'daaig of niongen aanko-men.
Geeu vluchtelingen naaf Zuid-HélI^vd.
Naar wij vernemen, hoeft 'de Minister van
jBi/nnoylandsche Zaken aan de burgemees
ters in 'de provincie Zuid-Holil,an>J doen we
ten, flat het aanvankelijk niet Jn 'do bedoe
ling dér i'égeerinig ligt vluchtelingen uit'
Nooéd-Frankrjjk en België, ook zoo die in"
gr00ton getale in Nedérlan'd mochten bi'n'-
nenkomén, naar ii'un gèmeenteil 'te dirigoé*
iv>n.
De vaart op Scandinavië.
'Aan verschillende reo'dorsfirm'a s to Bot
terdam zijp, naar dé „N. B. Öt/' méd'édeélf,
(kt^oitécheinér uitgereikt voot de vaart op
Scandinavië, die héropen'd is. .Gisteren zijn
rée'ds drie schépen uit 'deze haven derwaarts
Vertrokken. 1 11 :;i
Hot Neder! an «.is che stoomschip „Oude
Maas" is Donderdag van Amsterdam naar.
Haparanda vertrokken.
Do eoyiomisckc om lérh'afude^hgeu ciot
Engclaud-
Do door de Rogeoring benaom'de gevol
machtigde geide logeerden voor do omierhan-
'déling?n met de geassocieerde rogoérlngen"
vertrokken Zondagavond naar Londen.
Icjijviag Neilcrl^nd.eijs in het Amécti-
KaanSche leger.
Naar aanleiding van door het kamértld de."
hoer Van der Vooxt van Zijp tot don Minis
ter Van BuitenlancLsché Zaken géTiichte vraj
gen l'Vtreffonldo het inlijven van Nc'dcrland-
sche 'Jhdofdancn in hét Amorikaansche le
gér heeft deze een uitvoerig antwoord gé-
zonden. waaruit blijkt, 'dsat de Neder La nds'ché
regéc-rinjg to dezer zake hérliaaLdelijk stap
pen h-coft gedaan, bij de Amerika a ns'che ré-
géerin'g, waarméde echter tot dutever slechts
weinig resultaat werd bereikt. Op oen door
onzen waar'nement gezant te .Washington1
Ld. 9 Aug'uistus j.l. 'tot 'de Amerikaansche rö-
géering gericht vertoog woridi tot dusver
geen definitief antwoord onrirarigten.
Geen zachte zeep. 1
De Klinister van Landbouw heeft de vol
gende circulaire tot de gemeentebesturen
gericht: 1
Ik heb de eer u mede te doelen, dat v'oér
de thans plaate randende distributie van
zachte ^zeep bij de Zeepfabrieken geen vol
doende chemicaliën beschikbaar zyn om de
voor de volgende 4 wekelrjksche periode be-
noodigsle hoeveei'noden zacht? z?ep te kunnen
leveren.
Ten gevolge hiervan is néodziakelijk «Ie
volgende periode van 4 weken voor d? distri
butie van zachte zeep' over te slaan, waar
mede u "dus met liet opgeven van uw or
ders aan het Rijks Centraal Administratie
kantoor voor de distributie van Levensmid
delen zult moeten rekening houden.
Ter vervanging van het zachte zeep rant
soen, zal gedurende de maand November
door het Rijkskanfcoqr voor Zeep, op de ge
bruikelijke wijze een extra rahtsoen van
621/2' gram zeeppoeder met een velzuurgö-
hnlte van 10 pOt. en van 100 gram harde
zeep met een vetzuurgehalte van 25 'pCt
worden beschikbaar gesteld.
In November zal dus behalve 'de reeds
in uitzioht gestelde 'distributie Van 100 gram
harde zeep met minerale Joestanddeélen,
welke naar ik hoop ook reeds in di? maand
zal kunnen aanvangen, bovenbedoeld extra-
rantaoen worden toegewezen.
Do Spaans.0 he ziek.te hoeft
tc SchicdauKin de ïaat-sto diagen zoom uit
breiding génc-rnén, dat op enkele sckolén
meer dan 100 zicktogevailcn zijn geconsta
teerd. Ook komen vele sterfgevallen voor,
Mot hot oog "hierop heeft hét gemeéritebé-
stuiur besloten aUlo scholen, zoowel bijzonde
re ails openbare, to sluiten. Zeer waarsöhija-
lyk zaf teven 3 oen besluit woT'dén afgekon
digd; waarbij dé bioscopen en andoro open
bare vermake 1 ijkhoden voor eonigen tijd tot
sluiting zullen worden genoodzaakt.
In td e v r a h t g 0 0 d e r o n-
oods der S.S. aan hét Stationsplein te Bré-
'da, is ingebroken, Ontvreenid zijn 13,000 él-
garotten, 5Ó00 sigairen, een hboveelheid mili
taire goéderen en een partij kazen. Do da
der, zéker, A. V. marinier, deserteur van zijn
•garnizoen te VTLSslngen, is aangelhouden. De
moéste igoeldeion zijn te Breda in beslag ge
nomen; de andere waren reeds te Rotterdam
verkocht, 1
To H e d g 1 0 is g i "st e r s
avond eten onderwijzer der Christelijke school
«door hét plafond der school" gevallen. Met
gebroken arm on been is hij bewusteloos op
genomen, j
Naar w jj vernomen zal ld e
nieuye sp'ootwegiilenstregeling,welke vooral
op Zondag een aanmteikolijke .beperking vau
eten dienst met ziich brenigt, op Maandag 2
December a.s. in werking treden. („Tel.")
Men schijf fc aan dp ,,N. B.
Cfc." r Elspeefc, op de Yeluwe, wordt dooi*
een gevaar bedreigd.
In een voltallige vergadering van den
Baad d'er gemeente Ermelo kwam een aan
vraag in behandeling van tb in Ncclerland
vorblijfhouctende Belgische firma Comb aire
en Co., om heidegrond, liggende achter de
modelboerderij van Stavercbn cn in de
Kleine Kolonie te Elspeet, voor incUstrieole
doeleinden in huur te ontvangen.
De voorrzitter burgemeoster 0. W. F. ba
ron Maokay, deelde mede, dat deze aan-
vraag reecis in een besloten vergadering ter
sproke was gebracht en dat naar aanleiding
daarvan c3e gevraagde grond tegen f 30 per
H.A. voor tien jaar was aangeboden, doch
dat do aanvraagster een. logeren huurprijs
verzooht.
Te Nimspeet is vrees voor het toelaten
vari industrie. Te Elspeet evenzeorDat
bleek ook' uifc de stemming over liet punt
van behandeling. De Ba-ad was vercbold in
acht vóór- en vijf tegenstemmers. Onder
ëbze laatsten bevinden zioh de Baadsledon,
dio voor Elspoet ritting liobben, B. en W.
van Eimtclo rijn voorstanders van het in-
huur-geven voor hot gevraagde doel.
De voorzitter kon' omtrent eten aard dor
te vestigen industrie geen inlichtingen ge
ven. De Ha ad besloot bij bovonaangegeven
meerderheid van. stemmen in beginsel tot
verhuren over te gaap .doch B. en W. zul
len een onderzoek instellen naar de solidi
teit en antecedenten dor aanvraagster, om
daarna het voorstel opnieuw aan dén Baad
voor to leggen.
Do aangevraagde grond is een der schoon
ste gedeelten van het nog ongerepte na
buur-monument Elspeet. Gelegen tussehen
do Nunspeet- cn Stavendensehe wégen, -tus
sehen het landgoed Sfcavorden en den Sta
kenborg, en om de Kleine Kolome, vormt
de hei daar een ondiepe kom met een rug
van heuvels er doorheen, van waar uit een
grootsch vergezicht rich rondom voordoet.
Naar liet westen op Garderexi cn do Staver-
dcnsche- en Leuvonumsc.ho boeschén, naar
hete zuiden over heide, akkers en bosch tot
Uddel, naar liet oosten over de ELspoter-
bossohen in dé richting van Yierhouten,
Gortel en Vaassen, na.ar het Noot don langs
Stakonberg, tot Nunspeet.
Kortgeleden werd hef; kasteel
te Stein, io Limburg, m?fc de prachtige boe-
men en de "bekende ruïne, aan éenïge hout-
koopers Verkookt. Thans is weder een "der
Limburgsolie landhuizen met bosschen, n.l.
het kasteel te Obbioht. in handen van lioute
koopers' oVergegaan.
V 0 0 r honderd jaar. D' e A m -
stellodamus schrijft in do „Leeuwarder Cou
rant":
Toevallig kreeg ik' deZer dagen bij de
bewerking van een onderwérp over deFran-
Sohe Staatslecningen 'ter dekking van de
oorlogsschatting in 1815 een aardigen kijk
op de taak, die de Amsterdamsclie Beurs
daarbij vervulde. De eerste leening om de
berooide Fransohe schatkist aan liet noo-
aige kasgeld' to helpen, werd dos!0ten met
Amsterdamse lie bankiers door pemiddeling
Van eeu Zekéren Ouvrard. een bankier ;avon-
turier uit de veel bewogen tijden van repu
bliek en keizwrijk. Zij bedroeg nominaal
100 millioen franc "tegen een koers van
ruim 50 pCt. In den lom> der volgende jaren
werden door bemiddeling van Hop? Ca,
to Amsterdam, en Baring, te Lonten, lee
ningen geplaatst tot eon bedrag vna p:m.
SÜ0 millioen a 5 pCt tegen koersen van
5387 pCt. De laatste leening werd Jge-4
sioten in 1813 en deze gaf zijdelings aan
leiding' tot een crisi3 op de Amsterdamse he
Beurs, waar desfcgds de z.g. Fransohe rente
zulk eenbelangrijke plaats innam, dat rij^
direct na de Nederl. \Y. gehuld werd ge- j
noteerd. 1
Y'at was tooh het geval? Frankryk had
aan oorlogsschattingen, vergoedingen enz.
na Waterloo te betalen plm. 2 milliard
francs. Het grootste deel dezer verplich-
tingen was door middel Van bovengenoemde
leeningen reeds in het voorjaar van 1818
afgedaan. In dat jaar kwam men dan o>k 1
op een conferentie te Aken oVereen.^ dat de
geallieerde troepen, 'die Frankrijk vyf jaar, 1
bezet zouden houden, binnen welken tijd de
schulden moesten betaald z'jn, het land zou-
den ontruimen, indien het restant werd af-
betaald. Hierloe werd een laatste leening
groot 165 millioen francs, door bemiddeling 1
van genoemde huizen gesloten en de goal-
lieerde mogendheden zouden 100 millioen
francs Fransohe rente in lis taling nemen
tegen den ko?rs Van den dag, waarop de
overeenkomst definitief geteekend werd.
De Fransohe Minister Van Financiën, Cor-
vëtto, meende toen, ten gevolge van z\ju I
gebrek èan inzicht in het vlezen Van hetj
steats'orediet en die werking der beurzen,
v/ijs te doen de koersen op 'te Zetten. Daar-
toe werden aan allerlei bankiers groote or<te
dieten Verleend, om hen in staat te stelle,n J
groote posten Fransohe rent9 uit de markt
to nemen. E?n Amsterdamsoh graankoop-
man, René Beerenbroek (in Fransc-he wei>
ken heet hij Burenbrock) wist <xa. Van 'dé
Banque de France belangrijke 6ommen log j
te Irrijgen en sink rich in groote speculatief
tot 100 millioen francs toe. De manipulatief
van den Franschen minister kwamen echtei;
falielvant uit Er ontstond te Parijs een j
financieele crisis, Vele faillissementen had-
den op do effectenbeurs plaats en de Fran-
écho rente daalde angstwekkend. De terug-:
slag liet zich ,te Amsterdam geVoelen. Bee-1 1
renbroek of Burenbrock staakte zyn beH
talingen, evenals wie andere huizen. Ia kor-
ten tyd werd deze oweeër van honderd jaar,
geleden, g'traalarm'. Een andere oweeër, dié
door de onmatige fortuin, in korten tijd
door hem Opgehoopt, in die dagen niet min-
der oVet de tong ging dan sommige richards
van onze dagen, ging voor de twe-ede maal
teil'iet, nadat hjj pas een vorig jaar zyn
Verloren fortuin weer door nieuweSpecu-
laties had hersteld. Een groot kassierskan-«
toüir moest eveneens zijn boAUngen staken!.
Van ongeveer 80 pCt. riel de FranSche
rente op plm. 68 pCk De Bussen daalden
8 pClyde Spanjaarden 12 pCt., diverse mo
tel li eken (Oostenr. Schuld) Van 3 tot '12
pïocent
Dit alles passeerde in het najaar Van
1818, dus juist honderd jaar geleden. Pas
heö Volgend jaar hersteld-? 11 de koor'Scn zich'
weer.
Een enkele bijzonderheid nog in dit Ver.-
band. Onder de effec'tennoteeringeii Van dié
dagen komen o.a. ook Voor metaliieken h
1 pOt, die genoteerd waren Voor 14 h 11
pCb. Dit was in die dagen hét „gokfonds."
Amerikaahtjes deden ia dat opzicht "teen
nog niet mee. Het eenige Amerikaansché
fonds, destjjds genoteerd, was de öVc-pCts.-
SteotBleening tegen koers?n van plm. 106
pCt. Dit was een leeniug ter aflossing van
de vijf en twintig iaren te voren met do
pasgeboren R ?pub!iek gesloten lemingen, té
Amsterdam geplaatst.
T ij d b 6 preek woorden.
Hot is toch door de tijdsomstandigheden
een rare boel gewordon mob onze spreek
woorden en uitdrukkingenSommigo zijn
onwaar gewórden, andore onjuist, weer
anderen maar al te waar.
Nu wé niet meer zóó maar over vleesch
beschikken- moebón we ons bepalen t-ot het
sproken over koetjes en kalfjes, cn geen
koeien geen moeien, is niet meor juist: in
tegendeel, doordat cr geen koeien meer
zijn, hebben we vcd meer moeien en kun
nen we iemand zelfs zijn et niet meer
geven en ook niet meer in zijn vet gaar
laf.m smoren.
Ternauwernood hooren 'we, dat or „zeep
op de bon is", of wo gaan ellen om zeep.
Lukt' het de vrouw niet-, dan gaat de man,
want trots de sdhaarschto aan kooien, kan
je nooit weten hoe een koe een baas vangt.
TT 1 j zou .dat varkentje wel eens wasschsn,
maar was tooh. wel bang, dat distributie-
speurders hem door het geschreeuw van
het lieve dier verdachten bet. slachtverbod
te. overtreden:
Dat slachtverbod I Wie druft er nog de
koe bij de horens te vatton of oude koeien
uil de sloot halen? Stel je voor, dat cr
oen procos uit voortkwam, dan moesï jo
zeker liever een koe toegeven, dan om o?n
koe pleiten het behoort tot de onmoge
lijkheden een koe toe ta geven.
Veel varkens maken de spooling dunwe
hebben weinig varkens en toch is cle spoe
ling dun en van varkens rogenen ia geen
sprake meer, zoodat Jan Salie met den
besten wil van de wereld toch geen bor
stel zou krijgen.
„Dat is geen spek voor ieders bek",
zou jgevooglijk gewijzigd kunnen worden
in er is geen spek voor ieders bek. O«ok
met spek schieten kan dus zeker verval
len, al spekt in dezen tijd toch menigeen
zijn zak, die vroeger in den bande1 voor
spok en boonen mco deed.
Met het brood is hét al even ergWiens
brood men eet, diens woord men spreekt!?
Larie! "Wiens brood men eet, dien ver-
wcnscht men maar al to vaak om den on
aangename'.") smook, cn hij kan ook geen
zoete broodjes bakken, om je tot klant te
houden.
Neen, dat brood is een penitentie en heb
kost rtegciv >«rdig meer "moeite demand
heb brood in den mond, dan om hot er uit
to stooton, al is het evongc>ed waar, dat
