KUNST EN LETTEREN,
UIT DE OiSTREKEN.
DE OORLOG
fcchaarschto wellicht voor een groot 'deel ia te
iooken in liet gebruiken van meer melk voor hot
.opfokken en mesten van kalveren en varkens,
In het jongste nummer van bovengenoemd
Weekblad komt thans een der medewerkers te
gen dezo meening op. Heel veel meor kalveren
Idan andero jaren zrullen wel niet zijn opgefokt.
Het aantal varkens is stellig veel minder ge
weest dan andero jaren. Het tekort moet dan
ook z.i. hoofdzakelijk worden toegeschreven aan
verminderde melkproductie en grootar gebruik
voor menschel ijko consumptie. Do schrijver licht
'dezo meening nader toe mei een berekening,
waaraan wij het volgende ontleenen.
Volgons de in het voorjaar van 1018 gehouden
procftelling, is het aantal stuks melk- ~en kalf-
vèo-sedert het voorjaar 1917 met 11 pet. ver
minderd. Bovendien is do molkgift per koe stel
lig 15 pet. beneden de normale geblevon wegens
de onvoldoende wintervoeding, het gebrek aan
krachtvoer enz. Do totale melkproductie zal dus
mol ca. 25 pet. zijn gedaald, of 950 millioen liter
op de 3800 millioen. Daarnaast staat een nel-
ging lot vergrooting van bet melkgebruik vooral
op het plaalto land, waar men zich op dezo wijze
schadeloos stelt voor een beperkter gebruik van
brood en vlcesch etc.
Op grond van de gegevens bij de veetelling
van 1910 kan men aannemen, dat er bier te
lande ca. 200.000 rundveehouders zijn. Het ge
zin gemiddeld op vijf personen aannemende en
rekenende, dat elke veehouder gemiddeld tweo
gezinnen in zijn onmiddellijke nabijheid heeft,
waarmede hij in nauwe familie- en andere rela-
lio staat, dan volgt daaruit, dat ongeveer 3 mill,
mcnschen 't heele jaar door zooveel melk kun
nen gebruiken, als ze meen en noodig te hebben.
Indien dit extra verbruik op eon halve liter per
hoofd wordt gesteld, don komt men tot een ver
meerdering der consumptie ten plattelande met
640 millioon liter.
De stedelijke bevolking heeft in ;t zomerhalf
jaar eveneens meer melk gebruikt. Op den maat
staf van bet verbruik in Den Haag zal deze
extra consumptie op 108 millioen Liter kunnen
worden geraamd.
Alles to zamen komt men dan tot eon mindere
prodüctio-en een groeier verbruik van 598 mil
lioen lieer. Do schrijver acht den toestand der
halve inderdaad weinig hoopvol. Wel is bij zijn
becijfering één factor, n.L de productio van gei
tenmelk builen rekening gelaten, maar aan
den anderen kant is ook niet voldoende gere
kend met den handel in berter en kaas buiten de
distributie om, waardoor de gunstige invloed
zeker wel zal worden geneutraliseerd.
Het slachten en invriezen van vee.
-v Sedert eenigo dagen is aan de slachterijen der
firmanten Zwanenberg en Hartos te Oss een
aanvang gemaakt met bet afslachten van vee,
dat Yoor de vleeschvoorriening van dezen win
ter zal worden ingevroren. In de vrieskelders
dezer firmanten was een enorme hoeveelheid
boter opgeslagen voor de vetvoorziening van
den a.s. winter. Dezo boter wordt thans weder
verzonden naar verschillende groole brouwe
rijen en andere inrichtingen, welke zoodanige
opslagplaatsen aan hun inlichting hebben, dat
de opgeslagen boter in een temperatuur ligt
eenigo graden beneden vriespunt. In de vries
kelders van genoemde firma's zal plaats zijn
voor eenigo millioen en K.G. vleesch.
De qualiteit der reeds geslachte runderen is
zeer goed. Het van dit geslachte en te slachten
vee afkomstige vet wordt na bereiding naar de
daarvoor aangewezen boterfabriekon gezonden
ter vermenging in de melangesoorlen. Behalve
Oss zijn ook andere plaatsen, waar men over
groote slachtinrichtingen met daaraan verbon
den vrieskelders beschikt, voor het slachten cn
Invriezen van vee aangewezen.
pCrisiszaken" onder nieuw dak.
Sedert Maandag zijn de werkzaamheden aan
gevangen om de noodige ruimte to verkrijgen
teneinde het talrijk personeel van de afdeelicg
Crisiszaken onder te brengen in het departe
mentsgebouw van het Ministerie van Landbouw
aan den Bezuidenhoutschenweg to 's-Graven-
hage. Daartoe- zal de binnenplaats van dit ge
bouw worden overdekt, terwijl op het tcrreiD
achter den rechtervleugel een tijdelijk bouw
werk wordt opgetrokken. Verwacht wordt, dat
de werkzaamheden van. den bouw ongeveer acht
weten zullen duren, zoodat omstreeks December
do nieuwe hulpgebouwen zullen kunnen worden
betrokken.
Mr. Mendenls naar België.
(Officieel). Het Ministerie van Buifcenland-
jsehe Zaken deelt het navolgende mede:
In verband met den langen duur van den
oorlog heeft in April j.l. de toenmalige Mi
nister van Buitenlandsche Zaken, den heer
boren heer Jórgen Rosenkrandb, mij alle
dagen bewezen hebt, laat ik u hierbij we
ten, dat ik ontvangen heb uw schrijven, ge
dateerd 1 April van dit jaar.
Beste Holger RosenkrancfcU geeft mij
daarin te kennen, dat u niet begrijpen kunt
hoe c?e gedachte bij mij zou opkomen, om
mij ergens anders te gaan vestigenen
naar aanleiding daarvan houdt gij een lange
en dringende bespreking. Haar uw oordeel
mij niet onverschillig is, wil ik u nu ook wel
meededen, dat ik niet anders dan nood-ge
dwongen handel. Ik heb de ecne weder
waardigheid na de andere ondervonden en
ik zal u die in 't kort alle meedeel en, zonder
iets voor u verborgen te houden.
U moet dan weten, dat men mij in de
laatste jaren beroofd heeft van de inkom
sten, die mij toegezegd waren, opdat ik
vlijtig de astronomie zou kunnen beoefe
nen en in staat zou zijn, de heele inrichting
op Hveen zóó te onderhouden, als die juist
met cEt doel daar aangebracht was. Zoo be
nam men mij, anno '06(, het leengoed
„Nordfj orden" en nu, in <üt voorjaar, mijn
honorarium, dat vijfhonderd daalders be
droeg en dat ik nu al cKen tijd genoten hgd,
dat ik op Hveen woondeEn als u nu nog
vorder hooren wilt, beste Holger, hoe men
voortgegaan is, om op die manier te han
delen tegenover een man, die toch niets an
ders gedaan heeft dan al zijn krachten te
gebruiken, ten dienst en ter core van het
vaderland, dan rhoct u toch wel erkennen,
dat het lot geweven is uit een vreemd net
van draden.
Ik heb mij altijd heel gemakkelijk vij
anden gemaakt, maar nu in den laatsten
tijd heeft db dood een rijken oogst gehouden
onder mijn vrienden. Yan het ocsgenblik af,
dat do edele Niels Kaas, en even later uw
mr. M. Mendek', advocaat te Amsterdam!
aangezocht, een onderzoek in België in te
etellen nopens de werking der. huurovereen
komsten, in den aanvang van den oorlog met
den steun der Nederlandsche Regeering tot
stand gekomen tusschen Nederlanders, die
België hadden verlaten zonder orde op hun
zaken te kunnen stellen en 'de verhuurders
hunner woningen, aldaar.
Mr. Mendels heeft zich bereid verklaard
deze opdracht te aanvaarden en zal, aange
zien thans door de Duitsche Regeering de
noodige vergunning tot zijn komst in Bel
gië is verleend, zich binnen enkele dagen
derwaarts begeven.
Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde.
Gisteravond hield de Maatschappij der Ne-
derlandscho letterkunde in het Nutsgebouw
haar eerste maandelijksc-he vergadering in dit
seizoen.
Na benoeming der 'eden voor de vaste Com-
missiën en van den voorzitter, waartoe werd
aangewezen prof. dr. J. Huizinga. alhier,'hield
de oud-hoogleeraar prof. dr. J. Verdam, een
voordracht over Lexiographische snippers.
Spr. deed in de eerste plaats eenige mede-
deelingen uit en over het Middol-Nedorlapdsche
woordenboek.
Hij wees op de voorzichtigheid, waarmede do
vroeger uitgegeven teksten en do vroegere
woordenboeken moeten worden gebruikt en op
de omzichtigheid, welke mén bij bet verklaren
van een Middel-Nederlandsch woord moet in
acht nemen, daar óf een woord in het Middel-
Nederlandsch geheel andere beleekenis kan
hebben als in de tegenwoordige taal óf slechts
in een kledno nuanceering daarvan kan verschil
len en men aan de middeleëuwsche taal niet
voldoende recht laat wedervaren, wanneer men
die fijne schakeering niet opmerkt.
Een en ander werd door den spreker met
voorbeelden toegelicht.
In de tweede plaats besprak hij hetgeen wij
voor do kennis van het Middel-Nederlandsch
kunnen loeren uit dé onlangs in de „Bronnen
van Oud-Voderlandscli Recht" uitgegeven
„Rechtsbronnen van Gouda".
Den spreker werd namens dc aanwezigen door
den Voorzitter dank betuigd voor zijn belang
rijke voordracht.
De nieuwe spelling.
„Vereenvoudiging'', het orgaan van de
Yereeniging tot vereenvoudiging van onze
schrijftaal, zegt het volgende over de voor
stellen der Staatscommissie:
Een absoluut-afwijzende houding tegen
over deze vredespoging is van onze zijde
niet te verwachten, temeer nu een drietal
leden van ons hoofdbestuur er hun mede
werking aan verleenden. Evenmin behoe
ven wjj onzerzijds de kritiek het zwijgen op
t© leggen, nu zelfs in de boezem van de
Kommissie critiek op het eigen werk niet
achterweg© bleef. Het is voltrekt niet zeker
dat de nieuwe Regeering het advies van de-
j ze Kommissie onveranderd volgen zal. Op-
1 bouwende kritiek kan dus invloed ten goeie
uitoefenen.
Met voldoening kunnen wij vaststellen,dat
de Staatskominissie een-stemming de on
houdbaarheid cn van de oude spelling èn
van de oude geslachtsre.gelmg erkent. Wan
neer de hoogleraren Kluyrer en Muller, die
het niet ontbreekt aan piëteit voor hun leer
meester M. de Vries, zoch daarmee vereni
gen, dan mogen we aannemen, dat het ou
de bolwerk inderdaad onverdedigbaar is.
In beginsel schaart do Kommissie zich
verder aan de zijde van dr. Kollewijn, door
lo. bij de e-, o- en s-speling alle etymologie
te verbannen;
2o. de onderscheiding van homonymen
door middel van spellingverschil principieel
onnodig te achten;
3o. de band- tusschen grammaties-„manne-
lik" en sexueel-mannelik geslacht te ver
breken, door bij de voornaamwoordelike
aanduiding de gespreken taal te volgen.'Het
zal intussen duidelik zijn dat de voorgesla
gen middenweg bij de den-spelling daarmee
lijnrecht in strijd is.
Na de aanvaarding van deze beginselen
blijft het bepalen van de middenweg slechts
een zaak van taktiek.
De dadelik in het oog vallende zwakkï
punten in detze voorstellen zijn:
lo. de vetenschappelik onverdedigbare
middenweg bij de geslachtsregeling, die als
geliefde heer Vader, de oogen sloot', hebben
mijn benijders vrij spel gehad. In de maand
Juli van het jaar '92, toen onze koning
„Uranieborg" bezocht, liet alles zich heel
goed aanzien. De jeugdige Vorst scheen veel
verstand te hebben van al wat ik hem
toonde, en geen woncier dus, dat ik hoop
ging koesteren, hoe het g-rootsohe werk, dat
ik ondernomen had, onder een dergelijke
regeering tot1 bijzonderen bloei zou komen.
Maar niet zoodra was onze jonge Vorst
meerderjarig geworden, of er kwamen an
dere mannen aan het bestuur. AI bij de kro
ningsfeesten in Kopenhagen, 29 Augustus,
anno '96, werd ik gewaar, hoe de wind nu
opeens uit een anderen hoek woeiIk droeg
nog het cereteeken, dat de jonge Koning
mij eigenhandig omgehangen had, op den
dag, toen hij mij voor het eerst en het laatst
bezocht op Hveenmaar de nieuwe gunste
lingen in den Raad en aan het Hof be
schouwden mij met allesbehalve vriende
lijke blikken, en men gaf mij niet onduide
lijk te verstaan, wat mij boven het hoofd
hing.
Maar er is één man, wien ik toch weer
recht moet laten wedervaren, ofschoon,
men hem voor mijn vijand had uitgemaakt.
Men heeft namelijk beweerd, dat de nieuwe
Rijkshofmeester do welgeboren heer Chris-
boffer Valkondorf, mij al bijzon-dier tegen
gewerkt heeft, om-dat wij ééns overhoop ge
legen hadden, toen de heer Chiistoffer een
van mijn honden een schop gegeven had,
waarop ik wat barsoh tegen hem uitge
vallen was, en wat hij mij clan nooit zou
hebben vergeven. Maar dat zijn allemaal
maai* praatjes! D-o Rijkshofmeester en ik
hebben op vriendschappelijke wijze gecor
respondeerd -en van dien kant heb ik dus
nooit eenige vijandschap ontmoet. Moest ik
zuiver© willekeur van rechts en links verzet1
moet uitlokken.
2o. Bij do spelling van ,.de'- of „den" :s
over het hoofd gezien dat in het gangbare
stelsel d© „n'' niet alleen „mannelikheids"-
teken, maar ook namvals-teken is. De kunst
matige namvalsleer, die op goede gronden
bestreden is, en die nóch in Noord-, nóch in
Zuid-Nederland op werkelik „spraak'^-ge-
bruik berust, wordt zeer tot scbade van hef
volksonderwijs „in volt© omvang gehand^
haafd", ook al laat men 10 pCt. van de
woorden hun „mannelik geslacht" behou
den.
3o. Omtrent de wijze waarop de voorstel
len verwerkelilct zullen moeten worden, 'laat
de Kommissie zich niet beslist uit, terwijl
er tooh een nauw verband bestaat tussen de
aard van de voorstellen en de kringen waar
voor zo allereerst bestemd zijn.
Op deze punten willen we dus d© aan
dacht van onze leden vestigen, ter overden
king en ter overweging, wanneer z© dit
Rapport ter hand nemen.
HAZEBSWOUDE.
Door de vereeniging van „Christelijke
Belangen" is in haar ledenvergadering met
bjjna algemeene ste-maten besloten, haar ge
bouw „Salvatori" over, te dragen aan da
Ned.-Berv. Gem.
Naar men verneemt, zal zeer waar
schijnlijk spoedig- een tweede diacones worden
aangesteld door de commissie voor den dia-
conessenarbeid, welke kaar arbeidsterrein zal
vinden te Koudekerk en aan den Rijndijk ow-
der deze gemeente.
Met ingang van deze maand1 zijn de
gasprjjaen voor onze gemeete aldus vast
stek!: voci do eerste 25 kub. M. lR/s cent
voor gewoon en 12Vs cent toot muntgas; de
volgende 35 kub. M. 19!/s ct voor gewoon
en 20V2 ct. voor muntgas en daarboven
27Vc ct. voor gewoon en 28V2 ct voor munt
gas.
Door de Ghr. .Tongel.-Vereen. „Eere zij
God" is besloteü, dezen winter weer ver
schillende sprekers te laten optreden.
HOOFDDORP.
De firma Van Leeuwen, te Borcul»,
heeft alhier een begin gemaakt met het
aanbrengen van de electrische geleidingen
in de huizen van de bewoners, die zich voor
coöperatieven aanleg contractueel verbon
den hebben en hoopt met dit werk nog
vóór 1 December gereed te kunnen komen.
Als het hoogspanningsnet dan ook voltooid
zal zijn,, is de opleveringstermijn van een en
ander, die aanvankelijk gestold was op 1
November, met een maand overschreden.
Blijft liet hierbij, dan valt er, met het
oog op de Vertraging, welke het werk door
liet natte weer reeds heeft ondervonden,
nog niet te klag-en.
KATWIJK-AAN-ZEE.
Te IJmuidan kwamen binnen 'dc log
gers: K.W. 49, met £2340 cn K.W. 71,
met 11510 besomming.
Van de haringvisschevij kwam te
IJmuiden binnen de logger „Minister Cort
van der LindenKW 127, met 4 last haring
en makreel.
LISSE.
Te Iisserbroek had in het café „Hel
Wapen van Lisse" het vogelschieten weer
plaat3. Er was, zosi.s gewoonlijk, veel ani
mo, want er waren 2S schutters en er werd
geschoten in twee groepen. De uitslag was
als volgt:
Eerste groep, lste vogel: romp, D. van
der Tang, te Noordwijkerhoui; vlag, P. Tan
Oosten, te Iisserbroek; kop, L. Heemskerk,
te Noordwijkerhout; staart, B. van Schoten,
te idem; lste vleugel, 0, Meijer, te idem; 2de
vleugel, J. Meiman, te Haarlemmermeer; 2de
vogel: romp, D. van der Tang, te Noord-
wijkerhout; staart, P. Vrieken, te War
mond; vleugel, P. van Oosten, te Iisser
broek; vlag, P. Meijer Ca, te Noordwijker
hout; vleugel, A. Brama te idem; kop, C.
Koster, te idem. Tweede groep, 1ste vogel:
romp, J. G. van Noort, te Warmond; vlag,
i-njTEffa. isi' - -■vifS.'JaBPT^»van-ja
mijn bitter© tegenstanders -noemen, dan
behoord© hiertoe in do eerst© plaats ouzo
nieuwo kanselier, do wolgeboren heer Chri-
ten Friis, dien ik voor een elimmen vos
houd, aü© ziek spitst op mijn leengoederen
on dan de koninklijke lijfarts, doctor Peder
Sörensen, volgens mij een kwaadwillige
stumpert) op wetenschappelijk gebied;
evenals onze hoogwaardige superintendant,
doctor Peter Vinstrup, die met zijn heelen
fch.eologischen aanhang bijna uit zijn vel
springt van ergernis over mijn niet to be
schrijven goddeloosheid
Maar dit is nog niet alles. U herinnert
zich misschien wel, dat ik u, en vroeger al
uw geliefden..Vader, heb n^e^ockeld, hoe ik
veel onaangenaamheden heb g had met een
van mijn vroegere assist enten en leerlingen,
doctor Gollius Saaoeridus, dien ik ééns voor
een flink, rechtschapen menseh hield, waar
om ik mij ook geen enkelen keer bedacht,
om hem op zijn herhaald smeek en en aan
dringen mijn dochter MagcMena als ver
loofde to schenken, want ik hecht er al heel
weinig waarde aan, dat hij niet van adel
lijke afkomst wasmaar dies te meer stelde
ik het op prijs, dat hij voortdurend een
trouw en ijverig assistent zou blijven. Toen
do verloving er echter door was, kon de
schelm geen bruidschat krijgen, die groot
genoeg was naar zijn zin, en dus verbrak hij
de verloving, wat ook weer tal van weder
waardigheden ten gevcrlgo had.
Maar 't zou langer dan een jaar duren,
als ik al mijn tegenspoed opsomde; en,
zooals u weet, laat ik mij niet door zoo heed
weinig uit 't veld slaanmaar, als nu alles
togen mij samen spant, dan donk ik maar
hard tegen harcï te zetton. En, als men hier
te lande geen voord'eeligor voorwaarden
stelt, dan trek ik maar ergens anders heen,
J. Meijer, te Noordwijkerhout; vleugel, P. KX
Nulhus, 'te idem; kop en vlegel, J. Hoogor-
vorrii, to idem; staart, W. van der Berg, te
Baarn; 2de Vogel, romp en vleugel, G. van
Dam, te .Warmond; staart, W. van der Berg,
Berg, te Baarn; kop, J. Meg'er, te Noord-
wpkerhout; vleugel en^ vlag IX Been, te
Lïsserbroek. j i L. i I
NIEUW-VENNEP. f j
De gemeenteveldwachter Terpsfca, al
hier, heeft) aangehouden O. V. Sb. en J.
V., beiden verdacht van tarwediefstal b$
een paar ingezetenen. Naar vernemen,
hebben de heeren te Sloten en te Halfweg
een paard gestolen, terwijl zij zich schuklir
gemaakt hebben aan oplichting in Den Haag.
De politie blijkt dus een goede vangst gedaan
te hebben. De aangehoudenen in ar
rest gesteld.
OEGSTGEEST.
De commissie uit de 'Chr. en K.-K.
VakVereenigingen alhier, heeft een adres
gericht aan het gemeentebestuur, waarin
bovengenoemde commissie, gezien den njf-
penden toestand1, waarin de arbeiders ver-
keeren, een belangrijke korting vraagt op de
órandstoffenprij'zen.
.WÓUBRUGGE.
Tot leden Van het kiescollege der Ned-
Herr. Gem. zijn gekozen de heer C. Anker
en P. de Kwaasetniet en herkozen de hee
ren L. v. d. Boon, N. Bouthoorn en H.
Lufjt, j
WASSENAAR.
Gemeenteraad.
Afwezig de heeren Beelaerts, Van de>r
Hulst en Wouters.
Medegedeeld wordt, dat van Ged. Staten
goedgekeurd is terugontvangen het besluit
tot het aangaan eener geldleening voor de
overneming der Electrische Centrale. Com
missarissen stellen voor eenige redactie
wijziging-aan te brengen in de obligatiën.
In handen van B. en W. gesteld ter afdoe-,
rung.
Ingekomen zijn verzoeken van de bewo
ners van den Middenweg en de Witte laan,
om aanleg van eleêtriseh licht. Op het ver
zoek van (Se Dcwoners van den Middenweg
wordt goedgunstig h©schiktdat van die
dor Witte laan wordt afgewezen om de
hooge kootcn
De heer Van Hoboken verzoekt gasaaa-
6luiting voor een viertal xjerceeden aan den
Laorbhoek. De Voorritier zegt, dat dit
f 2500 zal kosten. Wel garandeert de heer
Van Hoboken een bepaald verbruik, maar
toch zij 11de kosten wat hoog.
Verschillende heeren zijn van gevoelen,
dat meerdere pereeelen aan den Laanhoek
zouden kunnen worden geholpen, als zij dit
wensohen. Wellicht komt men dan tot een
vergelijk.
Op dc voordlra-cht tor benoeming van twee
leden in het College van Zetters worden ge
plaatst die heeren F. van Praag en W. A.
Konings, terwijl als .plaatsvervangers wor
den aangewezen de heeren M. E. van do
Wall en L. A. F. Prins.
Bij bespreking van het puntHuur dok
terswoning, ontstaat eenigo discussie. De
heer Van der Kroft vindt de huur te laag,
de heer Hansvelt gaat hiermee acooord
dfoch kan or ach mede vereenigen, dat do
huur voor een jaar tegen den ouden prijs
wordt gecontinueerd. Ten slotte wordt be
sloten het huis weder voor een jaar te ver
huren. Ook de huur van eenige pereeelen
aan de Haven wordt met een jaar ver
lengd.
Besloten wordt ter aflossing van verschil
lende leemngen een gelcffleening aan te gaan
groot f 38,325 h 4 pCt. 's jaars en een kas-
geldleening te sluiten tot een maximum van
f 15,000 tegen een rente van 4 4-1 pCt.
Van voorschriften eter bouwverordening
worden voorts eenige ontheffingen verleend.
KERKELIJKE BERICHTEN.
Oegstgeesi: Ned.-Herv. Gem. Zondag
morgen te tien uren, d'?. J. P. Snoep, en in
do Bewaarschool aan den Morsch, do heer
A. J. do Neef, Zondagavond te halfzeven in
„Irene", ds. A. J. Ruys, Doopsbediening.
ofschoon dit zoo gemakkelijk niet gaat, daar
ik al over de vijftig ben en een groot huis
gezin heb.
Nu heeft de vorstelijke heer, Jacob Cur-
lius, vioe-kanselier van Keizer Rudtolf, mij,
toen hij mij verleden zomer op Hveen be
zocht, geheel uit zichzelven do toezegging
verleend, dat hij al zijn best zou doen voor
mij bij zijn keizerlijken heer; ja, hij wilde
mij zelfs zijn eigen huis in huur geven, als
ik maar eemgazms geneigd was, Denemar
ken te verlaten. Dezo trouwe vriend stierf
echter, kort na zijn terugkeer in Bohemen
maar niet lang daarna kreeg ik een schrij
ven van den keizerlijken lijfarts,dr. Thad-
daous Hageci'iis, mert wien ik al in vriend
schappelijke betrekking heb gestaan van
het jaar 1575, toen wij elkaar leerden ken
nen op het kroningsfeest te Regensburg.
Hagecius schreef mij nu, dat de nieuwe kei
zerlijke vioe-kanselier, Rudolf Corradhicius
volgaarne do belofte wilde nakomen, die
zijn voorganger mij gedaan had! En ik zou
ten allen tijde welkom zijn in de Bobeem-
sohe hoofdstad.
Beste Holger Rosenkrancb! U weert; nu,
wat mij hier wegdreefniet een bepaalde,
groote ergernis, maar al die kleine epeld1©-
prikken bij elkaar, die eindelijk een wonde
maken waar ik hier to lande geen genezing
voor weet."
Tycho Bra-he liet de pen rusten en las
langzaam over,' wat hij geschreven had,
echter zonder iets aan don inhoud van den
brief to veranderen. Toen zette hij er nog
onder
„Datum: „Uraniburgum," 3 Aprilis,
anno 1597.
Tycho Brake, eigenhandig.
Den welgeboren heer Holger Rosen-
Rijnsburg: Chr. Geref Gem. Zondag
morgen te half tien en 's avonds te vijf uren,
docent J. I/mkeek, van Den Haag.
W 0 u b r u g g eNed. Protestantenbond.
'Zondagavond te haLfaoht, ds. IJ. B. Kal ma,
Van Alphen.
'Z w a m m e r d a m: Rem. Gereï. .Gem'. Zon
dagmorgen geen dienst. j
Do nieuwe Rijkskanselier.
"Wat. in de zichten van den nieuwen
Rijkskanselier op het gebi©3 der interna
tionale politiek aangaat, met name ten op
zichte ven den volkenbond, kernen de vol
gende zinsneden eenig licht verschaffen. Zo
komen voor in het verslag der rede, door
■den prins in zijn hoedanigheid van voorzit
ter der Eerst© Kamer in Baden o.p 22 Au
gustus voor do vereenigde Kamers gehou
den bij de herdenking van de uitvaardiging
van do BaöenSchè grondwet vóór handerd
jaar.
„Heden bevat do eisch naar uiterlijke
krachtsontplooiing tegelijkertijd don eisch"
naar innerlijke vrijheid. Evenals onze groo
te veldheereit hot leger steeds weer tot een
weergaloos elan bereid vinden, omdat het1
door den goost van offervaardigheid van
het vertrouwende volk is doordrongen, kun
nen wij ook in den vrede slechts groot zijn
wanneer de staat wordt gedragen door het
gemeenschappelijk volksgevoel.
„Het zou een. slechte raadsman der natie
zijn, die ons zou aansporen, eon voorbeeld
aan Clemenceau en Lloyd George te nemen,
Hacktsheeröchappij, lynchrecktspraak, op
hitsing tegen vreemdelingen, boycot en hoe
de despotische gewoonten der westelijke de-
mokraten ook heeten mogen, zullen, naar ik
hoop, ons wezen altoos even vreemd blijven
als onze taal.
„In onze geschiedenis zijn er lange tijd
perken geweest, dat het bijeengaren van al
lo trotsche en eigenzinnige stammen tot een
groote vrijwillige nationale eenheid zoo uto
pisch scheen als het heden utopisch sehijm,
dat eenmaal de dag zal komen, waarop de
strijden-de, hatende en nameloos lijdende
volken zich tot zulk een groote gemeen
schap zullen vereenigen, als nog nimmer
heeft bestaan. Volgens onzen grootten deu-
kor Immannel Kant kon de eenheid van het'
Duitsche Tijk slechts slagen, omdat het go-
loof in dit ideaal zelfs in de duisterste tij
den der Duitsche geschiedenis nooit was
vervaagd. Daarom dienen al dogenon, wien
het verre doel van een voreoniging der vol
ken waarlijk ter harte gaat,heden het ge
loof in hun groote verwachtingen niet te'
verliezen. De storm, di© het rational© le
ven bedreigt, is zwaar en duurt lang. Wie,
twijfelt eraan, dat wij hem zegevierend
doorstaan?''
De militaire toestand.
Ott-o Hoebsch schrijft in (ie, „Kreuzzol-
tung" „Zullen cis herfst en het begin van
den winter dc beslissing brengen? Volgons
do meening dier neutrale bladen is do we
reldoorlog reeds beslist, daar 't Duitsche
offensief gestuib is en cSe Entente noch met
eigen kracht, noch mot de hulp van Ame
rika haar vormetdgingsdoelcindm zal kun
nen bore-ikon. D© Entent© erkent dit echter
thants nog niob. Integendeel dlringen uit
Amerika, hoe langer hoo schriller en fantas
tischer kreten van bij 11a pathologische oor
logszucht tob ons door. Dus moeten wij ons
op een verdediging voor-bereiden van Ant
werp on tot aan Metz cn de Adlriatisch© Zee,
een verdediging, d£© nog lang kan duren
en onze uiterste krachtsinspanning zal
eisfchen. In heb Z.O. echter hangt allea
daarvan af of de Duitsche en Oostenrijksche
hulp den militairen toesband op het Bal-
kanscliiereiland herstellen zal en wel ol-
komen, op voor da Entente onaantastóar©
wijze. Daar ligt cöa gevoeligste, ja, de doa-
dblijkste plek voor ons bondgenootschap.
Daarop moeten wij ons concentreer en, in
het vaderland echter moet een binnen-
landsoh front ontstaan, volkomen aaneenge
sloten en meb het vaste besluit standvastig
vol te houden en bereid te zijn tot de uiter
ste inspanning, die de volkerenoorlog op
heb oogenblik eïsoht."
krands tot Rocenholm, ten vriendelijkste
opgedragen."
De heer Tycho stond op en trad op het
smailo balkon, dvt om het dak liep van den
Zuidelijken ronden toren, waar zijn lieve-
lingsobscrvatorium was. Een paar avonden
te voren had hij van de plek zijn laatste
waarnemingen. gwLan. Nu was hot grootst©
deel van zijn instrumenten ingepakt, orrt
naar zijn goot) in Kopenhagen verzonden to
worden. Maar er vhs nog veel overvoor
werpen van kunst en huisraad, kostbar©
boeken en <3© grootst© van zijn meetinstru
menten, dio hij voorloopig nog op Hveen
moest achterlaten, totdat hij er zeker van
was, hoe alles nu vilder gaan zou.
Het was koud en winderig weer. In het
halfduister kon men het witte schuim op do
golven in de Sond onderscheiden en voor
zoover het oog reikte, was or geen echip to
zaon, in welke richting da"-- ook 1
Do lucht vos zwaar en bewolkt en do ge
leerde slabheer spiedde tevergeefs naar eon
van de schitterende sterrenbeelden<£e hij
al zoo tallocKo nachten bad waargenomon,
gedurende al cKo jaren, dab hij hier go
woond had.
Maar de wolken hadden op dien avond
het sterrenschrift van den hemel wegge*
vaagdWas rijn eigen after ook holpe*
loos gedaald1, of zo-u dio ééns weer opkomen,
hier heel ver vancHan Zou „Uranie-
borg" blijven staan, in toekomende tijden,
gewijd als een herinnering aan houi en zijn,
kunst, of zou het weldra gelijk vc-rden ge
maakt met den grond, door lompe, plompe
handen
„(Wordt .vervolgd.) 1
