J.üSDSCH DAGBLAD M&amdag 23 September. Tweede Blad Anne 10t°.
Mo. 17963.
Nederiand en de Oorlog,
Do volkasigaïon.
Tot nu too ïs do volkssigaar nog 'steeds
achterwege gebleven, en naar het ,,Hbld."-
verncomt zal zij nog wel een tijdje op zich
laten wachten. Toch is dé kans nog niet ge
heel verkeken. Het schijnt, dat de nieuwe mi
nisters der bij deze zaak betrekken departe
menten geheel andere, en wel meer tege
moetkomende inzichten in deze aangelegen
heid hebben, dan hun voorgangers, De hui
dige bewindsmannen zien in. dat de onlangs
gerezen geschillen t'usschen twee departe
menten onderling (waarbij weer op haar
beurt de sigaren-fabrikanten-órganisaties ge
dupeerd werden) in zake de jegens dc ta-
baksn ij verbeid te volgen financicele politiek,
een voornaam deel van het Nederlandscho
volk geheel of gedeeltelijk in zijn bestaan
treft. Dat blijkt uit ecne plotselinge weder"
opleving van den handel in eenheidssigaren,
in fabrikantenkringen. Alhoewel-slechts en-
kole indusürioelen zich tot nog "toe, weder met
dien handel onledig gaan houden, schijnt
daaraan dan toch cen,i meer hoopvolle stein-
ming ten opzichte van een niet bezwarenden
uitvoer ten grondslag te liggen.
Vorhooging snikerrantsoen.
Naar de „Ned." verneemt, is de kans groot
'dat gedurende eenigen tijd (waarschijnlijk 3
maanden) een verhoogd suiker-rantsoen zal
worden verstrekt.
De zoolleerschqarschto.
Voor zoover -schrijft „De Ned. Leder?q-
dusfcrie" door ons is kunnen worden nage
gaan, zal de zoolledorprriiuctie op grond
van den schorsoogst ondanks alle moeite,
die dc autoriteiten zich gewen om juist van
dozen tak van industrie het productievermo
gen zoo groot doenlijk te maken niet meer
kunnen bcnii agen dan een 21/= k 3 millioen
kilo zoalileder per jaar. Wanneer nu aange
nomen wordt, dat ons leger van 500.000 man
toch minstens 2 K.G. zoollleer per man per
jaar noodig heeft, dan blijft voor de bur
gerlijke bewolking zeker niet meer dan i*/a a
2 mil'lioen K.G. zoolleer over. Dus zijn voor
do overig© 6 millioen roenscken die in ons
land wonen per hoofd disponibel ongeveer
0.25 h 0.3 K.G. zoolleer gedurende een jaar
tijds. Dat wil dius zeggen, dat iemand in een
jaar tijds slechts eons of hoogstens 2 maal
zou kunnen laten verzolen, aannemende, dat
200 gram dooi eengenomen voldoende is, ter
wijl dan nog niet in aanmerking genomen ïs
't feit, d!at van die l'/a h 2 miiUlioen K.G. een
'doei afval ia Daar edhter ook aan den ande
ren kant menschon zijn, die klompen dra
gen en kinderen die vrij wat minder dan 200
gram behoeven, kan bovenstaande maatstaf
ongeveer als juist worden aangenomen, in
dien hot althans waar is, dat het leger hoog
stens 1 millioen K.G. zoollcder gébruikt, het
geen well1 eens mec-r kt n zijn.
De nielkvoorziening in nieuwe banen.
Een medewerker Van „Economische Sta
tistische Berichten" wijdt onder bovenge
noemd hoofd' een belangwekkende beschou
wing aan de vooruitzichten van nielkvoorzie
ning in ons land. H$ w'qati er op, dat de boter
productie in het melkj'aar 1918 sleohte SOOQ
ton hooger geraamd wordt dan de uitvoer
van 1917 en de kaasproductie zelfs 10.000
ton lager dan de uitvoer van 'tl vorige jaar,
welke verbijsterende vermindering der pro
ductie inderdaad slechts moeilijk te verklaren
is. Tot nu toe was de gang van raken bij>
mellcvoorziening zoo, dat ieder handelaar
Zelfstandig bij1 den boer melk koopt en daar-
mede zoo goed en kwaad als het gaat zijn
klanten voorziet. Het vermoeden, dat het den
komenden winter op dezelfde wijz9 zal toe
gaan, heeft op dit oogenblik al bij den han
del eeh ware jacht op melk' doen ontstaan.
Een ieder probeert zich voldoende melk te
verzekeren en thans reeds biedt men den
feoeren 6 7 cent per liter meer dan den
maximumprijs, dien de minister „zal gelieven
vast te stellen." De jgevolgtrekking is dui
delijk: de handelaar, die zich aan den maxi
mumprijs houdt, krijgt geen melk. Maar even
zeer ligt een andere gevolgtrekking vooïi
de hand, dat de handelaar, die boven maxi
mumprijs kocht, ook weer boven maximum
prijs verkoopen zal, en dus ook het publiek
geen melk zal krijgen, tenzij het meer dan
de maximumprij's wil betalen. Op deze wijze
zal het een ieder, die zich aan de overheid®-
bepalingen nieb stoort, mogelijk rijn, indien
althans rijn beurs het toelaat, voldoende
melk en dus botervet te bekomen, tob schade
der uiterst critieke vetposifcie in het alge
meen.
Tweeërlei eisch: billijke verdeeling der
Schikbare vetvoorraden en Sparen der veb
voorraden moet er de overheid toe brengen
op dit punt in te grijpen. En nu schijnt
het niet mogelijk deze zaak te regelen langs
'den ouden weg. De overheid zal als koop
ster voor de melk moeten optreden en wel
in dier Voege, dat de voor consumptie be
stemde melk aan de' stedelijke overheid ge
leverd wordt, die de melk dan weer aan
den handel verdeelt al naar gelang van
ieder» klantenaantal. Uitvoerbaar zal zoo
danige regeling slechts rijn, indien de over
heid nauwkeurig weeb, hoeveel melk wordt
langevoerd en daartoe is weer, noodig, dat
do melkaanvoer gecentraliseerd' wordt tot
een of meer plaatsen der sbad.
Het ïs niet te ontkennen, dat zoodanïgo
regeling tal van bezwaren bij de uitvoering
Zal ontmoeten, maar desniettemin schijnt zjj
onafwijsbaar, zoowel door de noodzakelijk
heid de maximumprijzen te doen naleven»
als uit een oogpunt van de billijke verdee
ling van heil voedsel. De verbotering van
overschietende melk zal dan ook op de meest
economische wijze kunnen geschieden. Ver-
Valsching zal bestreden kunnen "worden, daar
t>Ü invoering van centrab'satie slechts mon
gers op de aanvoerglaatsen behoeven 'te
worden genomen omgemakkelijk alle vee
houders te oontroleeren, terwijl bovendien
'de verbruiker zal weten dat .elke levering
hoven het rantsoen Slechte door melkver-
falschïng mogelijk Zou! zijn.
ITevens zal de gemeente op Bead wqzd 'da
KetegenhefcJ Vertajgen om| jfoj mielkj "hygiëp
nïsch te doen behandelen (reinigen, koelen,
pasteur iseeren). Zoodoende zou de nood der.
tijden een hygiënische melkcontróle moge
lijk maken, die vóór den oorlog eon onbe
reikbaar ideaal was.
Zonderlinge ambtenarij.
Men schrijft aan de „Nederlander":
„Het bericht dat de heer Beaufort, van
de PluimVee-vereeniging thans opgetreden
als secretaris van de Commissie, voor Advies
Van het Rijksbureau voor eieren, tevens tot
lid dier commissie is benoemd, doch als
zoodanig geen vacantiegelden zal ontvangen;
aal misschien sommigen bevreemden.. Waar
om niet? zal men vragen.
Het antwoord is: omdat de secretaris
reeds met f2400 bezoldigd wordt Dat is
Voor een goed secretaris niet zoo heel veel,
maar veel zonderlinger, is het geval van hst
Rijksbureau voor eieren. Aan het hoofd daar
van is door ministerTosthuma, kort voor Zjjn
heengaan,- geplaatst diens (secretaris, een
man, die van eieren precies evenveel weet
als ieder ander die wel eens een ei bij zijn
ontbijt gebruikt. Salaris als directeur 5000
gulden.
Maar omdat er dan toch iemand zou zijn
die wèl verstand van eieren heeft, kreeg de
directeur twee onderdirecteuren, die elk ook
weer, naar ik meen, f3000 salaris ontvan
gen. En ter advies voor al deze „leiding"
dient dan de commissie bovengenoemd, wier
secretaris f24C0 ontvangt, terwjjl de leden
alleen vacantiegelden krijgen;
De eieren worden duur betaald, en nog
eten we ze hief
De hoognoodigc turven in gevaar.
In de vele en uitgestrekte veenderijen in
Steenwijk en omliggende gemeenten heerscht
thans een ongekende drukte. Millioenen bij
millioenen turven Vaan in het) veld ter afle
vering gereed en Ioopen gevaar, voor zoover
Zjj nog niet verwaterd zijn, ten gevolge van
den aanhoudenden zwaren regenval en den
daardoor ontstaaen buitengewoon hoogen wa
terstand, geheel verloren te gaan. Om nu de
schade zoo gering mogelijk te doen zijn,
hebben alle verveners een groot aantal ar
beiders, veel meer dan in gewone omstan
digheden, in hun. dienst genomen, ton einde
de Jmrf naar hooger gelegenlanderijen te
vervoeren of met ellen spoed aan de klan
ten af te leveren.
Beukenootjes.
Doinzameling van boukenootjoa ia. to Baara
in vollen gang; en dozo strook is een beukon-
land bij uitnemendheid. Het eene jaar vor-
scliilt, wat het dragon van de boomen betreft,
sterk met 't andere; dit jaar zal do oogst over
vloedig zijn; heel don dag, van't ochtendkrieken
af, wordt er mot boemerangs in de boomen go-,
gooid én geraapt' wat er afvalt; dal er ook boo
men zijn met loozo vruchtjes mag bekend "hee-
ten. Nu is 't- krachtig gaan waaien, alles werkt
mode. Zoo komt hot, dat het ook in do bos-
schem wat levendiger is dan andere; zelden ziet
men er een menscli, in den mooien herfsttijd
bijna nooit; menigoen vindt 't èr „eng". Het was
heusch niet noodig geweest voor -die sckaarsche
bezoekers grooto waschmandon tegen de boo-
rr.on te zotten met bet verzoek om daarin pa
pieren, schillen, eierschalen, enz. to werpen.
Nota bene: eierschalen. Te souviens tu?
In de Eultlaam, do Grotberglaan, aan den
Speelhuissingel, allemaal namen, die aan het
Soestdijker bosch van een eeuw geleden herin-
neron, ziet men nu groepjes vrouwen en kinde
ren aan het work, ook mannen en jongens;
blijkbaar zijn or soholiercm. die vrij gekregen
hebben. Er is meer systeem gokomen in hot
oogsten sedert een paar dage.«l: de mannen
klimmen met behulp van een ladder in deu
boom, schudden do takken, beneden wordt
ruwweg wat afvalt in een vierkante zeef, die
alias tegenhoudt behalvo aarde on zand; dan
wordt alles overgedaan in zeef nummer twee,
die do beukenootjes door laat, maar blad, tak
jes en de napjes het leerachtig hulsel van
do driekante, glanzige vrucht- terughoudt.
Tot de ethnografica, die bij deze industrie te
pas komen, behoort nog een bezem of wat daar
op gelijkt, ook wel van de soort, die in Rotter
dam een varken heet; de kinderwagen behoort
niet tot de noodzakoh'jke assossoires, maar hij
vergemakkelijkt het vervoer van den buit.
Intensief geoogst wordt er hier
geenszins. De betrokken minister moge
dit even in zijn oor knoopen en eraan donken,
dat do geslachtsnaam van den Fagus sylvatica
afkomstig is van het Grieksche phagein, eten.
Er kon véél meer gedaan worden in do Soest
dijker bosschen; den inhoud van alle scholen
moest men daarheen drijven, iederen dag op
nieuw dat het weer zulks toeliet; do. onderwij-
zors klagen toe'), dat in dezen oogsttijd do
ware aandacht ontbreekt. Er zijn paden, waar
nog mudden nootjes onaangeroerd lagen en
het bosch is zoo groot. Misschien is het elders
ook zoo, in dit boukenland; een nu er oen wer
kelijk buitonkansje den veelgcplaagden menscb
te beurt valt, is 't wel zaak daarvan partij te
trekken zooveel als. doenlijk blijkt.
De aardappclvooiziening.
B. en "W. van Vlissingen hebben mot klem
geprotesteerd tegen het besluit om de aard
appelvoorziening weer te doen geschieden
door den Bond van Exporteurs „Ons Be
lang" te Goes, omdab zij bij ondervinding
weten, dat dit tot onaangenaamheden aan
leiding geeft, terwijl over de veilingen do
zaken zeer geregeld liepen. Do Minister
heefb geantwoord, dab hij deze. bezwaren
niet kan deelon.
Waar do oioren zitteul
Als oen bewijs hoezeer te Barneveld ook
tflians nog de smokkelhandel in eieren
bloeit, kan dienen, dat een bakker, die
voorheen nooit aan eierhandel hooft gedaan
in één week ongeveer 8000 oioren heeft op
gekocht, welke, niottegens taande hot ver-
voorverbod, nauurlijk alle clandestien naar
do groote steden zijn verzonden.
Motorsohoonor verongelukt,
-Bij de vraahitvaarb-maatscliappij „Neer
land!»" is bericht ontvangen, dab bij Thy-
boron ia aangespoeld de reddingsboot van
den moborschoener „Martha" dezer maat
schappij, welk vaartuig op 20 Augustus
naar Helsingfors vertrokken is met stukgoed
voornamelijk g&zouten groenten, onder
commando van kapitein Yan Leeuwen, te
Maassluis. Vermoed wordt, dat het schip
op een mijn is geloopen. De bemanning be
stond uit tien man.
Het 550 ton groote vaartuig is te Amster
dam voor f 300.000 verzekerd, de lading,
eveneens te Amsterdam, voor hetzelfde be
drag.
De handel in vetk&arten.
De handel in vetkaartcn in de Residentie
noemt mot; den d>g toe. Heden werden in
verschillende deelen der stad kaarten vóór
het nieuwe 'tijdvak voor tien' gulden per
stuk verkocht. Het vermoeden, is gerecht
vaardigd, dat anno lieden, die pa3 hun
kaarten hebben gehaald, doze voor een
goeden, prijs van de hand 'deden, en dan
zelf zonder vet blijven zitten, Hot feit ech
ter, dat op sommige plaatsen de kaarten
bij hoeveelheden togoljjk werden aangebo
den, wijst, er op, dat zo ook op oneerlijke
wijze verkregen worden.
Oerlogsrisico.
De Minister van Oorlog heefb bepaald,
dat het rijk niet verplicht is schade te ver
goeden, geleden door enkele ingezetenen
van Vlissingen door het breken van ruiten
enz. bij het aanschieten van een mijn in de
nabijheid der stad, door de marine op 26
Juni j.l., daar.de marine gehandeld heeft
volgens de voorschriften, om mijnen, die
men passeert in het belang der veiligheid
van do scheepvaart te vernietigen, en er uit
den aard der zaak geen tijd bot waarschu
wen was.
Prijzen van kunstmest.
Het Rijkskantoor voor 'kunstmeststoffen
maak bekend, dat een aanvang is gemaakt
met de verdeeling van Thomas-slakken meel
ten behoeve, van de bemesting voor 'den
oogstt 1919.
De prijs, door bestellers voor dezo ter
beschikking komende hoeveelheden te be
talen, is vastgesteld op f 10.50 per 100
IC. G-, 'bruto voor netto, geleverd vrij uit
schaal aan de opslagplaatsen, in jutezak
ken, welke het eigendom blijven der com
missie de jutezakken moeten in goeden
staat worden teruggeleverd, terwijl ter be
vordering van eon behoor'ijko terugzending
een statiegeld zal wórden berekend van
f 3.50 voor eiken jutezak.
GEMENGD NIEUWS.
Het bekende gebouwtje aan 'do
Groote Markt, hoek Smedestraat, te Haarlem,
met zijn aardig geveltje, dat reeds in den gra
ventijd en ook tijdona het beleg van Haarlem
Raadhuis was, zal waarschijnlijk met 1 Jan
van bestemming verandoren. Het wordt dan,
behoudens goedkeuring van den Raad, de zetel
van do bekende oudheidkundige vereeniging
„Haorlem".
Men meldt, aan het „Hbld." uit'
Zeeland: De eerste helft van September heeft
niets gebracht dan regen, aanhoudenden re
gen, en was nu juist iets niét te gebruiken;
aan was het nat, want het was tijd Van den
bocmenoogst. 'Het vórige jaar heeft men een
ongekend goeden oogst gehad, niet alleen
wat quantitéit aangaat, maar ook wat de
qiialiteit betreft ,en de -Voorzomer gaf met
zgn guur weer weinig moed o'p- een ruimen
oogst. Het kan verkeeren, want waar door
ervaren boeren somber werd voorspeld een
halven oogst in vergelijking met 'dien van
'17, daar kwam half Juli kentering en alga-
meen was men van oordeel, dat niet een hal-
Ven oogst 1917, maar een zou verkregen
worden," die den toets der vergelijking zou!
kunnen doorstaan. Maar zie, 'September gooit
roet in het eten; Vooraf dié' batmen, welke
aan „tollen" nog stonden, maar getrokken ©pj
het land, hebben veel geleden en zullen zeer
afwijkend Van kleur rijn; wat zeer valt te
bejammeren. En wie de beteekenis der boo
nenteelt in sommige deelen der provincie; wiL
leeren kennen, moet nü maar eens een tocht
door de eilanden maken, waar duizenden tol
len als soldaten in het gelid1 óp rijen op het
land staan geschaard1. Er is. nu kentering
ten goede gekomen en men is druk aan het
„tollen" en eenmaal daaraan, kan er nog heel
wat nat vallen, voor ze bedorvenzijn.
De Raad Van Heeriep heeft aan
B. en W. een krediet toegestaan Voor het in
richten Van het bij de gemeente gelegen Aam-
bosch als wandelplaats, onder voorwaarde,
dat het natuurlijk karakter van het bosch
zooVeel mogelijk behouden blijve.
Do laatste maanden zijn met de
Salonboot van „de Hll.-Friesl.-Gron.-lqn" bui
tengewoon veel passagiers vervoerd. Het
kwam de laatste weken herhaaldelijk voor,
dat deze boot naar Amsterdam; vertrok met
ruim 350 passagiers. Dit is mede een ge
volg van de slechte aansluitingen op 'de
spoorwegen en de hooge reirigers-tarieVen,
terwijl de pfissagiers-tarieVen op déze stoom-
bootlïjn niet noemenswaard zijn verhoogd.
Strijd tegen verbastering der
aardappel variëteiten. Het is in de landbouw-
woreld een vrij algemeen bekeftd verschijnsel,
dat aardappolvariötciton, na in een bopaaldo
streek to zijn ingevoerd, binnen korte jaren
minder worden in kwaliteit en in' opbrengst, ter-
wijl er ton slotte in zoodanige mate dégenera-
tioverscliijnselon optredon, dat men óf tot aan
voer van pootgoed uit een proeftuin óf wol over
gaan tot het kweeken van een andere variëteit,
moet besluiten.
Door deskundigen wordt er al sinds gerui-
men tijd bij de telers op gewerkt, om hen te
brengen tot het besteden van meer zorg bij het
uitzoeken van pootgoed, daar men op heel veel
plaatsen do verbastering aan ondoelmatig sor-
teeren toesohrijft. Men tracht daarom do kwee
kers er too to brengen, om niet langer van een
geheel veld aardappelen de middelgrooten te be
stemmen voor pootgoed, doch om gedurende,
don grooi do beste stammen te merken en do
daaraan groeiende knollen te bestommen tot in
standhouding van de soort
Op doze wijzo is hot in verschillende streken
gelukt zoowel de grootte als de hoedanigheid
van den; oogst langer op poil te houden, doch tot
nu toe hield men bij de aanwijzing (lor planten
te weinig rekening met hot voorkomen op vele
akkers van de krulziekto. Wel bestemt men aan
dio zïëkto -lijdende planten zelf niet om voor
voortteling in aanmerking te komen, maar men
ziet er nog vrijwel nergens bezwaar in om in dc
buurt daarvan groeiende, op het oog volmaakt
gezonde stammon, voor het leveren van poot
goed aan to wijzen.
Nu is het wel nog niet bekend wat precies de
oorzaak is van het optreden der krulziekte, doch
uit gedane onderzoekingen (vooral prof, Quonjer
te Wageningen, heeft zich op dit terrein vor-
dienstelijk gemaakt)'is gebleken, dat de smet
stof, waardoor die ziekto wordt veroorzaakt,
zich niet door de lucht, maar wel door den bo
dem kan verplaatsen, waarom de ziektekiemen
zich ook kunnen bevinden op Knollen, gegroeid
aan een stam staande op geruimen afstand van
'een zieko plant.
Daar in vele Limburgsche aardappelvelden
do krulziekte in dezen voorzomer van dit jaar
ernstig is opgetreden, zoodat op vele velden
een belangrijk pcreentago ;van het aantal zich
daarop ontwikkelende stammen was aangetast,
hebben thans in sommige streken de meer voor-
uitstrevenden onder de landbouwers, zich rich
tende naar wat wetenschappelijk werd vastge
steld, besloten om van de perceelen, waarin de
krul zich vertoonde, maar in 't geheel geen
poters af te zonderen, doch om hun pootgoed
al moeten ze het daai ook extra duur betalen,
te betrekken van perceelen, waarop enkel ge
zonde stammen zijn gegroeid. Langs dezen weg
hopen zo het gevaar te ontloopen om het vol
gend voorjaar met hun poters ook do kicmeD
van de krulziekte in den bodem te brengen,
waardoor, naar, ze vertrouwen, de kans op mis
lukking van den oogst in 1919 minder, groot
zal zijn.
I n „L angs de atraa t", i n
„De Tel.", schrijft Leo „van de keuken"
Voor 'n distributielokaal.
'n Juffrouw met kwade oogen iB zooeven
daar binnen verdwenen, eh 'n oogenblik
.later vernomen de wachtenden haar sdhello
kijfstem
Mottik die smurrie meo 1 Nou maar,
't smakent naar vergift! Dat lus me man
niet, -liaur! Lus u 'tl Betaal ik daarvaur
me goeje cinte
'n Andere stem schijnt sussend te be
weren
'n Ongelukje 't is anders toch. zoo
goed 'n kleine nalatigheid kom mama,
't is zoo erg mot.
Wel heerejesis iB 't niet èrrig? Nee,
ik zou zegge dattet lékker isMot je nog
boontjes 1 'n Hond lust 'f niet
De juffrouw trèedit naar buiten, woest,
vinnig rondkijkend.
Ze lpopt 't scheldend 'door, en stevent
ineens recht naar 'n boom toe, alwaar ze
het Centrale Eten neorkletst, met 'n har-
tïgen, zelf genaakten vloek, waarin onder
moer de beheerders van de "C. K. oen
groote rol vervullen.
'n Meneer heeft, van cien overkant en
voor z'n huis staande, het tafereel gactege-
elagon.
Mot 'n diabolisahen glimlach op het ge
laat fluit hij z'n hond en zendt het dier op
het bergjó eten af.
Aanotontb plokken do nieuwsgierigen om
hond en eten samen.
Men volgt vol spanning den afloop dezer
proefneming.
De hond, argwanend, nadert eerst met
martiale passen, tempert, echter zijn vaart
aanmerkelijk bij bet naderen van het
voecbel, en etaat ten elotte stil, in aandacht
verzortkon, met gespitste ooren.
Hij rekt z'n hala en snuffelt wantrouwig
nan het gelige bergjo.
Dan buigt hij langzaam z'n kop en neemt
mst 'n héél bedachtzaam gebaar, met lange
tanden 'n aardappel in den bek.
Maar aanstonds laat hij deze knolvruoht
weer vallen, bromt eenige onverstaanbare
klanken on schijnt ten zeerste geërgerd.
Hij draait een paar malen, met den staart
tuaschen die pao 1>en, om boom en eten, hu
meurig en ontdaan.
Dan houdt hij opnieuw stil.
En nu tilt hij, met een gelaat, waarop
niets dan minachting te lezen 6taat, een
poot op, en zet zijn afkeer in een echte hon
dendaad om.
Waarop hij 6poorlooa naar huis draaft.
Do juffrouw plaatst nog cenige opmer
kingen, die gelukkig in het straatrumoer
verloren gaan.
INGEZONDEN.
1 Geachte Redactie!
Gaarne aag ik plaatsing van het volgende.
Bij; voorbaat mijn dank.
Belasting op Openbare vermakelijkheden en
de verouderde Zondagswet.
Binnenkort aal weer den Gemeenteraad
een ontwerp bereiken tot heffing van eon.
belasting op de publieke vermakelijkheden.
Het lijkt ons nieü ondienstig, ook oase mee
ning hieromtrent te laten hooren.
"Uit den aard der aaak is tegen de voor
gestelde belasting uit billijkheidsoverwegin
gen wel ieta in het midden te brengen.
Want het gaat toch niet aan, over het hoofd
te zien, dat het bezoek aan vermakelijkhe
den evengoed een ontspanning is, een be
hoefte, als het lezen van een dagbiad, week
blad, het bezoeken van musea, enz. Zulks
natuurlijk geheel ter beoordeeling van het
maatschappelijk standpunt dat men inneemt
Maar in Verband met de tijdsomstandigheden,
met de noodzakelijke. Vermeerdering van Ge
meentelijke inkomsten, kunnen wij er ona
mede verzoenen, indien men naast die ver
plichtingen ook eenige rechten aan do hou
ders van inrichtingen voor ontspanning wil
toekennen.
Uit het ontwerp met toelichting krijgen
wij den indruk, dat men deze verordening in
elkaar wil zetten in navolging van dergelijke
Verordeningen in andere steden. Nu is het
misschien bekend, dat in andere plaateen
de'toegangsbewijzen gratis worden verstrekt
door de gemeente. Het gaat dus nieiil aan
ona als belastingkantoor te gebruiken en
ons nog zelf de belastingbiljetten to laten
betalen- Hierop wcnschen wij gaarne' evca
de aandacht te Vestigen. 2
Maar van meer overwagendbelang is,
'dat te gelijk met de invoering van die e'.o-
delijke belasting op de openbare vem?.>.e-
Iqkheden, in pa volging van andere steden;
men ooft die andere plaatsen zal navolgen,
welke reeds geruimen tijd' de bepalingen,
van 's Zondags overdag niet Spelen, als oud©
plunje overboord hebben gewo. pen. Want
wil deze verordening werke'ijk beantwoorden
aan haar doel, stijving van de -Gemeentekas,
dan kan het niet anders of een zoo belang-,
'rijke dag als de Zondag moet geheel geëx
ploiteerd kunnen worden. Naar een ruwe
schatting kan dat de Gemeente een bedrag
van pl.m. f 5000 oer jaar meer opbrengen.
Maar afgezien van dat financieel voordeel,
is het een eerste vereischte, dat, wil men
werkelijk in Leiden iets kostbaars brengen,
wil men het publiek in Leiden houden, men
den Zondagmiddag niuet kunnen exploiteeren.
Immers, de Zondag moet het grootste ge-
deelfce van de orkesten dekken. Men moed
eens gadeslaan, wat Op zulk een Zondagmid
dag naar Den Haag' gaat, omdat Leiden
rich nog niet heeft kunnen plaatsen op het
standpunt van grootere en kléinere slctsden.
Het is toch klein, om| in dezan tijd van
.politieke verdraagzaamheid (art. 192, enz.),
de meening van nog geen 10 pCt. der bevol
king als maatstaf te nemen voor de hand-
having der Zondagswet.
Vooral daar er in den laatsten tijd een
streven merkbaar is, om de vermakelijkhe
den- zooveel mogelijk te veredelen en deze
dus geen aanstoot behoeven te zijn voor,
menschel), die streng hun Zondagsdienst wil
len dooivoeren.
Mogen deze regelen er toe bijdragen de
aandacht hierop te vestigen van hen, die over,
het ontwerp-publieke vermakelijkheden heb
ben te beslissen. Dat rij naast die nieuwe
verplichting, die ons brj de vele andere wor
den opgelegd; ook rekening zullen houden
met de bestaanszekerheid van de openbare
vermakelijkheden, waarvoor opheffing van
toepassing der oude Zondagswet een eer-1
sto vereischte is.
ANDRË DE JONG. t!
Bir.-ct.ur „Luxor-Thea'eifi
Leiden, 23 September 1918.
- WINSTENLETTEREN, 1
Vereenïgiiig van vrienden dor Aziatische
Kunst.
Opgericht is te 's-Gravenhage de bovengen
D.oomlde vereeniging, dde ziüh ten doel stolt?
(hét beronderen van de waarcleoring, sluddef
en kennis der Oost-Aziatische, Voor- en Ach
ter-Indische, en Indonesische kunst;
(het tot elk9ar. brengen van hen, die b'e
lang stollenin bovengenoemde Aziatische
kunst;
lret bestudecren van ac museum-vraagstuk"
kon hier te lande en in de koloniën, die in
verband stéan met Aziatisdbe kunst; en" het
verfeenen van steun om ten deze tot bevxo-i
digenide oplossingen te gereken;
'het bevorderen van het behoud of van aan
winning voor Nederland' en koloniën van'
voorworpen van Aziatische kunst.
Do vereeniging tracüil dit deel te bere"-
ken o.a. door: het houden van tentoonstel»,
langen, het doen uitgeven van gesohri fteo,
het doen houden van voordrachten, het hou
den van bijeenkomsten cn excursies, eii het
inventarièeoren der in Nederland en zijne.
koloniën aanweaige vcorwerpen van Aria -
tisdhe kunst, benevens het vormen van eea.
archief van afbeeldingen en geschriften.
Het algemeen bestuur der vereeniging fori
etaat uit dc hih.: Mr. H. K. "Westendorp;
voorzitter; Mr. G. J. Verburgt, onder-vonrzite
ter en waarnemend penningmeester; T. B.
Roorda, archivaris; Herman F. E. Visser,
eecretaris (Bankastraat 54, Den Haag); Dr
N. J. Krom, gedelegeerd lid; te zamen uit
makend het huishoudelijk bestuur.
Voorts uit de lub,: Mr. M. I. Duparc, T<
van* Erp, Dr. H. H. Juynbolil, Mr. F. C. Koch,
Jlir. H. Loudon, R. May, Wouter Nijkoff, L
W. van Noukuys, Nannc Ottorna, Dr. E. van
Rijokevorsel, G. P. Rouffaer, Reinier, D. Ver-
boek, Mr. G. Vissering, Prof. Dr. M. W. dv.
Viassr, Pref. Dr. Ph. Vogel en J. W. IJzer
man.
Te Auuteffdaim zal het volgend najaar een
eerste „Tentoonstelling van Oost-Aziatische.
Kunst" worden gehoudenwaarvoor de be
langstelling en medewerking van alle be
zitters van Oost-Aziatische kunst in Neder
land bij afzonderlijke medocLeeling zal wor
den ingeroepen.
Niauwe uilgaven.
La Belgigue cnvaliio et lo Socialisme inter
nationale paT L mil e Vaudervelde preface do
Marcel Sembal
Uiig. BergcT-Leviault,Paris.
„Verwaarloosde Jeugd". Sen schets van bel
reddingswerk onder '.erwaarloosde stumpers,
door Jan' Feitli, met een voorwoord door Ghr,
Nuys. Omslagteekening van Albert Hahn
FAILLISSEMENTEN.
H. Bergers, koopman on behanger, to
Schiedam.
B. A. van Cittort, oud-uitgever, Rotter
dam.
P. J. Bosman, koopman, Rotterdam.
D. C. van Boven, kleermaker, to Vlio-
sïngen.
J. W. Struikama, bakker, -te Tj ummaruni.
J. Lindeman, winkelier, to Almelo.
Anoona. fabrikant van lijsten en spiegels,
Amsterdam.
E. M. Hamel* Jr., koopman, Amsterdam.
J. G. SpoVry, meubelmaker, Den Haag.
A'. W. Haubenm-aer, Den Haag.
O. H. de NeuVe, oopman, Den Haag. i
F. 'A. M. Daalmeijer, koopm., Den Haag.
C. J. Arendse, Pen Haag.
J. A.. Ij. Rijksen, Den Haag. i
.N V. Stoom- Vasch- en Strijkinrichting
„ie Lelie", Don Haag.
P. J. Ingenhoes, van' Schalk, zonder be
roep, te Driebergen.
F. Straling, werkman, vroeger winkelier
te Ter-Apelkanaal.
J. 'A. van don Biesjsen, barbie.rs Amsterdam!,
