N®, 17929.
LEiDSCH DASSLAP Zaterdag 10 Augustus.
Tweede Blad
Anne 1913.
PERSOVERZICHT.
- J Jg&i ta ©a-bed e nIn het „NE-
j)ERÏ.d2H>SCfl. TIJDSCHRIFT VOOR MELK-
vgjGIENS3" lesen wij:
'f wö2 het gem&fckeSffcea' ais epcchrifi
fe Liezen: ,,7^'ei is niet -verheden..vrnsni da»
m/m wel met een heo! klein lijstje Virnnnri
rofctaan. o® (fit cogoniiiik ia eowwbi <sRm ver-
JkkIotï aeJfs is hot verboden saar hartelust
goederen te jwodnoeapen, Trcnmen Noflorland
wel degoïifh béhoofte heeft,oa
'teolk
Op dit oooenïjEK bestaan bijv.
perbodon: vurbod om roDo melk to ecadonseo-
I3H of te vOTpQadori? Tinted om gebed of ge
deeltelijk a%erocKmi& ntaü to. copdeaoceron of
h yxrëpoedecea; vadjod om eaecfine te maken;
>sri»od om betor i» maAem; rarbod om kaaa ta
tosbeay verbod om rocnn ta vervoora» of to ie-
"Veren; verbod am %ecaadai»oenJo mrfk en melk-»
IjKseder (vol oi te r 'at-rocrem of af Is kwe-
Uien; verbod om kaaa te vervooreu of ta leveren?
/Verbsa om boter te verroeren of to leveren; ver
bod Om casJm© fc t-ervwavü sf te levwen; ver-
Bod on voor indtfisfeksmeik, cE© voor cosssump-
Sa gereverd wordt, _den con? mnpCtprijB le be-
Salen; verbod ons, Sfa iö I cjj 1 Hei aan de in-
('Bastei© levordo, en riznlbtUca aam cfe consamp-
"8a, voogt fis constiir pfie tc Wijven lerrarwi;ver-
JSTd om vra eon Kaas- of botcrfabrWS oven ïe
[gaan vrar-r een fedUstriafafcxiek.
i 'M3sswp.cn rijn er «nog vwfl meer vetSodcn; ,W<
ben üer- joist het Ongefcjhsöjstje vsai 13 vd
i CÏraag: scsu hot niet wijn zijn. afe Sb Regcn-
Vttk eens ecu samCT.va.t0ng gaf, vrst op tnc3k--
,'gébied rrreg BÉ niet nmgf
drieven van een Leidenaar.
DO.VXXX.
Detoesbaod, waarin As 'oorict-, van onso
groote bunrn ana zoo tengsamerhsnd heeft
gebracht, ia vsb. c&en aaid* ebt wij ttflé eco-
tiormsaho krachten moete» mspawen om te
blijven levon.
1 Waar aan den eenon kant allee moet wor-
'den gedaan, om het productievermogen te
verhoog-on, mag er aan den anderen bant
niets verloren gaan, wwt <£recb o£ indirect
'tbt ^erkooging vak» het product? epssl kan
medewerkon.
Het is mede uit overweging, dat de
gemeente er toe 6s overgc^eam eee» varkonn-
mesterij m te richten, ook alk. is het ige-
me<n*eebesbuur er van overtuigd, dat in nor-
dnalo omstandigheid de gemeente in de laat
ste plaats tot een dergelijke exploit* tie zou
besluiten. Er is gezegd, dat het bedrijf
/groote risico meebrengt ec Ast zal oei door
Tïriemarid ontkend wordeis; doei err staat
tegenover, dat er ook voordeel mee bekaaid
.kan worden on dat de gemeente, door bo-
flag te leggen op aard appelaobfTl on on
keukenafval, heel wat goed en goedkoop
'iVcradsel voor dte cforem kan' bijeen verzame
len zondor bui ""ongewone moeite on kosten.
Eet huisvuil wordb toch geregeld opge
haald. Wanne or de ingezetenen zich de
.kleine moed te willen getroosten hot keu-
konafval in een mand of -emmer aizonder-
lijk te bewaren en aro don vmlnisophaal-
,'dor meo'te geven, dam werken- z^ tot het
"welslagen van de' gemeentelijke varkenn-
ïttesferij mede en dragen, zonder cenige
koeten te maken, rête bij tot verhooging
van ons productievermogen. En dat fin ik
wc ra er boven reeds op in deze ernstige
'tijdem ons aller plicht.
i Er ia in drb bktd dezer dagen al op gewe
zen, dat een schillen- en keukenafval-bedrijf
is ingevoerd. I>en eersten dag werden ruim
20C0 K.G. waarcievol-afval aangevoerd, den
tweeden dag had men veel meer verwacht;
'doch word-daarin teleurgesteld. Heb totaal
bedrag van bet aangevoerde was zelfs nog
i iets nünder. Vrijdag was het weer beter,
hfet bedroeg toen ongeveer 3000 K.Q-. Als
men nu weet, dat er naar ruwe schatting
dagelijks 12,000 K.G.- opgehaald zou kunnen
worden, dan is er zeker alle reden, om
over te geringe medewerking van de zijde
'der burgerij te klagen.
Men heeft mij op het terrein der ge
meente-reiniging vuilniskarren laten zien,
waarin niet alleen hot keukenafval, maar
zelfs aarclappolonsekillen door het huisvuil.
waren gemengd. Ook zag ik dezer dagen in
een volksbuurt nog iemand - tegen de ge-
meeato-verordom ng een emmer met keu
kenafval in een der stadsgrachten worpen.
Is hier- onwil in het spel of is het de
kracht der gewoonte, dio onze huismoeders
en keukenmeisj os hierbij parten speelt 1 Ik
wü het eerste plot aannemen en moet dus
veronderstellen, dat mon uit achteloosheid
nog maar blijft doe® zooals do meeston in
dan goeden tijd deden, toen het niet zoo
dringend noodzakelijk was op da kleintjes
te passen. Hot zou onverantwoordelijk zijn
ia dezen tijd van gebrek, ook aan veevoe
der, te deoken: Wat gaat mij dat aan? en
het waardevolle keukenafval met opzet aan
vernietiging prijs geven.
Zooals verleden Donderdag in het
,,Leidsoh Dagblad" is meegedeeld, kannen
do Lsidscho veeboeren eerafc de schillen en
bot afval, welke rij noodig mcenon te bob
ben voor hun ree van het terrein der ge-
meertteroimging halen. Hot zijn deze vco-
boeren die de stad voor een deel van melk
Door de eclmarsehto en dientengevolge
de hooge prijzen va® het,krachtvoer wordt
het hun tfeans met gemakkelijk gemaakt.
Kunnen rij niet op deze wijze aan voer voor
tam vee komen dan zullen sommigen ge
noodzaakt worden, het te vorkcsopen, wat
weer ten gevolge zal hebben, dat do voor
raad melk voor de stad minder wordt en wij
nog meer op rantsoen zuil on worden ge
steld. Zoo zsl de nalatigheid van hen, die
in onze kenkona het bewind voeren, rich ten
Blotto ook weer op do bevolking zelf wre
ken.
Gaarne voldoe ik daarom dan ook aan
het tot mij .gericht verzoek om langs dezen
vsg een ernstig beroep te doen in de eerste
plaats op onze huismoedors, om er voor te
waken, dat er uit' de kouken raiete verlor ©ft
ga, dat ten algemeencs nutte kan worden
aangewend. En het gaat verloren als het
nsefe aach en vuil, in den vr.flnigbak wordt
geworpen.
Men nemo daarom een emmer, mand of
Irak en beware daarin aflos, wat als veevoe
der kan dfenenschillen van aardappelen,
pénen,-rapcu,. en ooft, bladeren en struiken
van groenten en gras, enz., enz.
Heeft men een vaste scbill envrouw, dan
gov© men het bewaard© geregeld mee. Ia
dit niet het geval, dan sta men het af aan.
den vuilnisophaler.cE© er een apart
plaatsje voor in zijn .wagen gereserveerd
houdt. 0
Op deze wijze zal men er naa^ zijn ver
mogen toe bijdragen, dat de Leicteho vee-
bberen bun gewone quantum melk kunnen
blij ven leveren on dat de gemeoróEe op min
kostbare wijze haar varkens kan mesten.
Wie de Ideme moeite, aan het bewaren van
het waardevol afval verbonden, niet voor
da gemeenschap over heeft, geeft daarmede
bCjk den ernst van dezen tijd te miskennen.
En dbt wil toch niemand.
Nederland en de Oorlog.
'Aerdappelen.
Hot Bureau voor Mededeelingen InStlce
de Voedselvoorziening meldt:
Uit verschillende plaatsen lcomen ldachtsö.'
over onvoldoenden aanvoer yafa aardappelen.
Inderdaad doen zich, zooals wjj Ireeds eenigo
«fe.gen geleden als mogelijk aankon digdQn,
stoornissen voor in do aardappalTOdrz'enxag.
Het is echtet .volkomen onjuist, wanne'er
men het, zooals pu en 'dan. gebeurt, voorstelt
ölsof er in 'dezen tijd volop aardappelen
zonden zjjn. Ree da in normaio jaren is dit
niet geheel waar. Ook dan. komt h'et in
dézen overgangstijd -ran de vroege naar Se
winteraardappelen voor, dat er, in verband
met de- weersgesteTdhesd, weinig aaïdappo-
lem worden gerooid, en"de handelaïön alleen
dóór hoogere prijzen te bieden, de hoeren
kunnen Zwegen anderen arbeid te laten
rusten en eerst aardappelen te'ddveli. Door
gaans zijn er dan echter Voldoende aard
appelen in den grond om jn de behoefbe
te kunnen Voorzien.
Dit jaar is .echter 3e. toestand veel moei
lijker. Het droge, koude wéér in den vo<W-
7x>mer heeft tengevolge gehad, dat het be
schot? der aardappelen, die, nu de 'vroege
Bardappelen op rijn, in consumptie zouden
moeten komen, klein is, zoodafc jhans reeds
soorten moeten gerooid worden, cEe Itótcfl"
nog cenigen tjpl in dAi grond bleven. Maar
ook mot het vroegtijdig 'delven van deze
soms nog riet geheel- volgroeide soorten,
kost. het do grootstemcêite penigerraate in
da behoefte te voorzien. Men bedenke, dat
de vraag naar aardappelen op dit oogenblik,
in verband mét do schaarschte van andere
vóedingsmiddelèn, verre boven het normale
uitgaan.
Dit heeft mede ten gevolge, dat al wat
wordt aangevoerd, ook onmiddellijk weg
gaat; van het vormen vair eenigen voor
raad, waaruit"gemakkelijlcer en regelmatiger
zon kunnen worden'gedistribueerd dan 'uit
dagalijkscbo aanvoeren, is dan ook nóg geen
Bprake: Feitelijk" zijn er door den slechten
oogst niet voldoende Bardappelen, om op
dit oogesiblik in de sterk gestegen behoefte
geheel te vooraien.' Br zullen rich daarom
nog eenigen tijd stoornissen, in de levering
van dit belangrijk voedingsmiddel blijven
Voordoen.
Volkomen onjuist is do bewering, dat er
fichaarschte nan aardappelen zou bestaan,
omdat cr te -veel zou zijn uitgevoerd, en
ook dat men om dezelfde reden ISer te
lande slechte-aardappelen zou hebben ge
goten.
In werkelijkheid heeft de uitvoer mp
vroegte aardappelen kwalijk jéén derde be
dragen van dien van bet vorig jaar. Uit
gevoerd rijn alléén aardappelen, waaraan,
op een bepaald oogenbhlc, gelijk met Vroege
aardappelen altijd bet geval is, meer werd
geproduceerd dan de binnenlandse!:© be
hoefte en dan nog alleen' de groot? wit-
-y]esz5ge._expert-soorten, die. .hier té lande
in hot geheel piet gewild rijn.
Bekend is overigens, dat de vroeg? aard-"
appsJen niet bewaard kunnen worden, en
tegenover dezen- airdapp-lênuitvoer stond
oen -.invoer van steenkool.
•Het Bureau' voor Médedseiingen inzake
•de Voedselvoorziening m.lit:
Dat in den Iaaiste'n fjd met name in de
groet? steden witrteerige -aardappelen moes-
ten worden geconsumeerd, die minder in den
Emsak Vielen, vindt zijn verklaring in de
Voornaamste [plaats in het abnormaal- groot©
vérbmik. -Terwijl bijv. van'9j.4 Juli in
191T in het binnenland werden verbruikt
736 twagons, liep. dit cijfer in 1918 tot
niet minder dim 1955 wagons, op. Voor de
periode, van 1621 Juli vindt men een stij
ging van 774 cp 2258 wagons. De uitvoer
was naar evenredigheid lager. Wanneer men
nu in aanmerking neemt, dat in de latere
jaréü do verbouwers steeds meer de voorkeur
rijn gaan geven aan de witvleezige export-
soorten, omdat deze door een ruimer be
schot toonenden zijn, zoodat zg thans da
grootst© helft van het beschot "der vroege
aardappelen uitmaken, dan is het duidriijker,.
dat in de 'afgeloopen weken aanmerkelijke
hoeveelheden dier witvleezige aardappelen^
in het binnenland moesten worden gegeten.
Aardappelen, die andere h'et land uitgingen
moesten 'nu hier blijven om' de buitengewone
Vraag te dekken. Van veenaardappèten 1 is
intusschen geen sprake geweest; Vrat men
daarvoor heeft aangegeven, waren witvlee
zige Noord-Hollandsche soorten. Dat de grob-
tere bevolkingsosntra in- bijzondere mate öp
deze soorten waren aangewezen, was kwa
lijk te vermijden. Immers de" aanvoeren op
de -veilingen om de steden heen, konden niét
fle stadsbeh eer ten dekken. Indien men dus
deze aardappelen had bestemd Voor de stad,
Zon men van 'de grocte productiestreken
iUit, toch' nog aanrienSjkG hosveelhadon heb
ben moeten zenden naar die stad, maar bo
vendien naar de vele kleinere plaatsen op
liet omringende platteland. Het laatste zou
praktisch: vrijwel onuitvoerbaar-zijn geweest
Men heeft das -dit stelsel gekozen, dat de
kleinere plaatsen Werden bediend uit Öe
eigen streelc, terwijl dan de stad- haar be-
hoStè gedekt zag 'door aanvoer op ruime
schaal uit Nocrd-Holland en Friesland. De'
transportmoeilijkheden 'en kosten waren al
dus veel geringer, 'dan wanneer men de gxo>
to peVoMngscenfra ten deele uit de eigen
omgeving "had vcorrién om daarna'én naar
die centra èn ijhar hiet omliggende platteland
aardappelen -te zenden uit de groote pro-
ductiestreken. Intusschen is het bij dit stel
sel niet mogelpk een onderscheid te maken
naar de soorten. Men zon dan de verschik-
■fehde kwaliteiten 'tud het wars pondsponuö-
gewijze over hét land moeten verdeelen, maar
de enorme omvang dezer "distributie èu de
noodzakelijkheid uit dagelgksche aanvoeren
te distribuoeren laat dit niet tos.
Inlijving militielichting 1919 en uitstel van
eerste oefening.
De hierna vermelde groepen van dieast-
pticllitigen der lichting 1919 zullen als volgt
worden ingelijfd:
1. in het tijdvak raa 1—5 October 1918:
h. de \dienstglichtigen, toegewezen can
de regimenten Vesting-Artillerie en be
stemd voor het eerste ia te fyveh gedeelte;
b. de dienstplichtigen, toegewezen aan
het regiment Genietroepen (Pioniers enz.)
en bestemd voor het eerste in te lijvon ge
deelte;
c. de dienstplichtigen, toegéwizjn aan vle
regimenten Veld-Artillerie en.'bestemd voor
eerste in te lijven gedeelte;
d. de dienstplichtigen, toegewezen aan
het korps Rijdende Artillerie en bestemd
voor het eerste in te lijven gedeelte;
2. in liet tijdvak van' 1418 October1
1918:
de dienstplichtigen, toegewezen aan ue
regimenten infanterie (hieronder begrepen
Grenadiers, Jagers en 'administraliètroepên)
en bgstemd voor het tweede in te lijven ge
deelte.
Do tot groep 2 behporc-nde personen,
dip in het bezit zijn van liet'in art. 70 der
Militiewet bedoelde bewijs .van voor geoefend
heid, zullen twee maanden liter worden in
gelijfd. 1
'Ten aanzien van dienstplichtigenvan vo
rige lichtingen, die uitstel of verlenging'
"van uitstel van cerste-oefening 'hebben tot het
tgdpk, waarin zullen worden ingelijfd de
dienstplichtigen dep lichting 1919, toege
wezen $an:
1. de regimenten Vesting-Artillerie cn
bestemd voor het eerste in te lijven gedeelte;
2. de regimenten Vesting-Artillerie cn
bestemd voor het tweeds in te lijven gedeelte;
3. het regiment .Genietroepen (met uitzon
dering van hen, die bestemd rijn voor oplei
ding tot milïcien-telegrifist of -telephonist
en voor den motordienst);
4.de regimenten Veld-Artillerie;
5. 'het korps Rijdende Artillerie;
wordt dit uitstelof deze. V-rlenging 'van
nitetel geacht te zph verleend onderschei
denlijk:
voor zooveel betreft groep 1, tot het tijd
vak, waarin zullen worden ingelijfd de dienst
plichtigen der lichting 1919, toegewezen aan
re regimenten Vesting-Anti lerie en bestand
voor 'het- tweede in te lijven gedeelte;
voor Zooveel betreft groep 2, tot hot
tijdvak, waarin zuilen worden ingelijfd de
dienstplichtigen der lichting 1919, toege
wezen aan 'de regimenten Vesting-Artillerie
en bestemd voor het derde in te lij ven ge
deelte;.
voor zooveel betreft groep 3, tot hek tijd
vak, waarin zullen worden ingelijfd de dienst-
plichtigeïf der lichting 1919, toegewezen aan
liét regimen's Genietroepen (Pioniers, enz.), en
bestemd- voor het tweede in te lijven ge
deelte;
Voor zooveel betreft groep 4, tot het
tijdvak, waarin zullen worden ingebjfd do
dienstplichtigen der lichting 1919, toege
wezen aan de regimenten Veld-Artikerie en
bestemd Voor het derde in te lijven, gedeelte;
voor zooveel betreft groep 5, tot" het tijdvak,
Nvaaïin zuilen worden ingelijfd de dienst
plichtigen der lichting 1919, toegewezen aan
het lcorps Riplende-Ar ü'lerie 'en bestemd voor
-het derde in te lijven gedeelte.
Rijkskanioor voor örosnten cn Fruit.
De Minister van Landbouw beeft aan don
hcctr F. Eïikebcéko te Goes op dieiia verzoek
eervol ontslag verleend als lid^van- de commis
sie van advies van bet- Rijkskanioor voor
Groenten en Fruit.
De broodkaart.
De directeiir va® het Rijkskantoor voor
brood maakt bekend, dat dé broodkaart
van het 62o tijdvak doopt va® 10 tot en mot
15 Augustus.
LevcnSmiddelenwoeker.
In een gedeelte van KoordkBrabant
heerscht nopens het verhandelen der gra
nen va® den nieuwen oogst een ongehoor
de® toestand. De boere® bestede-A bij ver
pachtingen. van te vélde staand gewas fa
belachtige prijzen, met 't doel 't grootste
deel der granen aan particulieren van de
hand to doen togen prijzen, ddo varieerea
van SO tot f 90 per H.L.
Vooral zijn hot particulieren uit onze
groote steden, <Ee, het koste wat hot wil,
trachten granen te krijgen.
Valscho zilverbons.
Te 's-Gravonhage zijn in oinloop valsche
ril ver bons van f2.50. Zij verschillen in
kleur van de echte. De daarop voorkomen
de cijfers 2.50, de scriöletters en de hand*
teekoningen rijn metde pen daarop ge
steld. Een en ander is duidtelijk ricfatbaar.
De rand van het vierkant-is blank, in-
stede van geornamenteerd.
De commissaris va® politie der 2e af dee
ling te 's-Gravenhage vestigt lrierop de
aandacht en verzoelct inbeslagneming van
zoodanige bon* .en inlichtingen omtrent do
genen die cteze ter verzilvering aanbieden.
Nederlanders In Rustend.
"Wij hadden de gelegenheid dr. Schim van
dar Leolf to cmtmopten, predikant van do Ne
derlands cbe gemeen to te SL Petersburg, die
kort gclodon bfer ts lande aankwé^n, men mag
wel zeggen: rt^ofrocht, want hij. maakte de rei»
via PskofDvdnskBerlijn.
Hel zal voor degenen-" exurar lezera, dio vea>
wanten of vrienden in St. Potersburg bobben,
zeker geruststellend zijn te vernemen, dat da
aldaar woonaebttgo Nederland era ln "t geboel
niet lastig gevallen zijn en dat Jran geencrlei
letsel aangedaan ia. Hot spreekt van crif, dat
zjj onder do economische toectandcn aór ieder
ander geleden bebben .en dal een zeknr aantal
economisch zwaar getroffen rijn- Maar zsJfs te
■de hardste oogenblikken va® revolutionnaira
beroering rijn d«-NedorIanderB te St. Poter»-
burg omz-oq to reggc-n gohoel g©-.paard geble
ven ..voor gewelddadige of anderszins kwetsen
de behandeling.
Gezae® de bejegening, di» tot nu toe ai® ds
Nederlanders in SL Petersburg ten- doei ge
vallen is, bcbcèS dan ook naar de voate mee-
riirg van Ar. Schim van dor Loeff, de vertra
ging, dio er de laatste lijden in de cunresport-
dentie met Rustend heerstht, op zichr-eff in *4
gebed gec-nongerustheid te baren. Voor di»
vertraging bestaan zekers redenen van wijzf-
gtao in do transporten, dio 'iieta to maken
hebben met de gebourtemissen to St.. Peters-
buig zelf.
Dr. Schim van dor Loeff Is' vairpla® zelf aan
het eind dezer maand naar Si. Petersburg-te
rug te keeren.
(„N. R. a"j
Kunst, Letteren enz,
Mar cell ng
In „Morks Magazijn" wijdt van Halzen een
artikel aan den 70-jarigen Marceltoa Emants
waarbij twee -portretten van den verdienste
lijken letterkundige zijn weergegeven.
Na eraan herinnerd te hebben dat Bmantc
het voorrecht heeft vermogend te zijn, gaat
hij voort:
Maar juist daarom 'beeft men hemfda® oolf
weer te bewonderen. Het Is betrekkelijk niet
'zoo moeilijk te arbeiden als de nood oni
dwingt, men moet vooruit of men wil of
niet, er valt geen ontkomen aan, de wet van
•het zélfbehoud -scherpt bet vernuft en staalt'
de krachten, verveelvoudigt ze vele malem
Doch te werken, ingespannen en moeizaam
zich to geven zondor deze natuurwet, enkel
■uit lust cn liefde, dit vordert op zichzelf nog
wel iets moer, al mist het dan ook hèt nij-
-pende en klemmende van het zwoegen om
den -brcrodio. Zelfs de' -groote aanmoediging;
do felle spoorslag van de populariteit ver
staat hij to ontberen. Wel wordt zijn weTk'
gewaardeerd en zeker niet door Üe min
ste® onder hen, die do gave van het waar-
deoren hebben, doch dit aantal bc toekent al
lerminst een alios r ver wel dagenden stroom.
Zoowel voor de groote massa der lezers, ala
voor taalgevoeligen, bestaat Emants in
hoofdzaak slechts in naam. Men kent hem;
onthoudt liem niet zijn plaats, doch daar
bij blijft het.
iVoor de 'lyrischo-a au gelegde nature® hoeft"
zijn proza te weinig kleur en Mank, is het
te hard, to onbuigzaam; voor de groote mas
sa is het niet voldoende romantisch, niet
idealistisch genoeg, mist -het de bekoring van
den charmeur. Want let waL, 'dezo auteur is
het niet te 'doen om een mooi, een boeiend
verhaal voor te leggen, al zal lflj zeker al zijn
FEUILLETON,
ÜTSTCJH© BSLAHS.
R dm art uit het' laatst der 16de eeuw, nautoïet
Dcensch, van VILHELM OSTERGAARD.
6)
,,Maar nu ga je toch vanavond allereerst
met mij mee tot buiten de. Noorderpoort V'
vroeg PrateiHas. „Wie weet wat je daar
nog te hoor era krijgt I Zondlor gohJ kom je
toch nergens heen en mijn bedoeling ia het
jnisfc om naar middelen ui#to zien voor da
reis." r
„Ik bon bereid, met je te gaan," zei
-Ty'cho Braho. „Feitelijk ken ik den man,
'cteh we zulle® opzoeken, heetoroaal niet
maar dfiti maakt mijn nieuwsgierigheid! dw
1 to grootor."-
Pratensds had Intusschen dea zwarten
studentenmantol om da sohoudéra gewor-
pon en zijn hoocB op hot hoofd .jncet en boide
jongelui verlieten het vertrek, dat do be-
.wonor zorgvultfig achter zich sloot.
- Er was niemand! beneden in da woonkar
ymr en rij traden door de kleine voordtear
de gang uit, zonder iets gezien to hebbéni
va® cBen meester zelve®, of va® zijn dbchter.
Maar, ala Pratensia nog- eens omgekeken
kdcJ, da® zou hij achter do in het lood go-
vatte ruitjeo een jong meisje hebben go-
tien, ebt herm met teedteron, bezorgden blik
®tond na te oogen.
>1 HOOFDSTUK HL
j Meester Sfeffe'rf. 5;
^^^klok Weéa nanweiijlca ha.lft^AS oni zoo
«mrda^ h'et dus oog anderhalf oug eer d«
sbadspoorb gesloten werd en het klokken
luiden verkondigde het aflossen van d»
wacht.
Tyoho Braho en zijn kameraad liepen do
Kloosterstraat door, het Lieve-Vrouwe®-
korkhof over en verder door da Noard-
straat naar do Noorderpoort. Op (Ren tijd
va® den avomd waren er niet veel menschen
op straat. Nu en da® maakte eene een hand
werksman 'n gflpperfcje naar het gïleteh'uia
om daar nog een hartsterking te nemen, eer
d» dag ten einde ging; e® anderen hadeten
zich met dezelfdlo bedoeling op weg bege
ven naar de® Raadhzdskelder of in ieder
geval naar"herberg of bierhuis. De meeste
eerbare burgers bleven echter binnenshuis,
en, zoodra do duisterna inviel, kon men
zeker zijn, niet veel anders tegen te komen
«kin dronken zeelui en studenten, steeds be
reid'-tob opstootjes, en zoo mi ca» dan een
gerechtsdienaar, cfio 's nachts rondliep, om
moord en doocBlag te voorkomen.
Buiten de poort waa het -heel eenzaam en
verlaten. Aan don overkant va® de stads
gracht on da wallen lagen* nog maar een
paar huisjes, omgeve® door kool- en vruch-
tentuinonen aan dê NoorcFerpoort was
een nieuw kerkhof, .waarop de armen be
graven werden en ook de pestüjdters. Hot
waa 'n berucht gedeeïte, want niet alleen
dat hiet kerkhof zeer verwaarloosd was als
een plaats vol onreinheid en wawr het vee
nog graasde tusschen d© graven, maar h*&
moest de verblijfplaats rijn van tal van z©-
Aslooze, fleehte menschen.
Er waren herhaaldelijk klachten ingeko
men over don doodgraver, meester Steffen,
tot wiena taak bob feitelijk hoorde, .om hiW
ord© te houden; maar dit hielp nietsI I>»
overheid had eenmaal bepaald, dat een
pJankoii_ beschot zou zijn om het kerkhof
heen en dat het gefloten zijn van do poort
daarin meteen een. waarschuwing was, dat
cte stadspoort niet meer toegankelijk: zon
wezen. Het planken beschot was omver ge
haald en de wanorde op hst kerkhof was
ook net zoo groot gebleven. Daaruit had
men beslaten, dht meester Steffen de bar-
gemeestOTB en mannen yan de® stadsraad
om den vinger wond. Er ware® er zelfs, ctie
zoo ver gingen, Ast rij hem voor een ge
vaarlijken „toovenaar" hielde®, die al lang
geleden verbrand of gepijnigd had moeten
rij®; on algemeen word er geaegdl, dab hij
aan „de zwarte Jninsb" deed en bedreven
was in de gc^mbxsakerij, waardóór hij in
staat rou zijn, de heele vroeafechap om te
koop en.
Zijn waning lag op een hoek van hot
kerkhof on zag er vrij goed uafc. In tegen-
stiel ling met- de onooglijke leeanen hutjes,
<Se voor de stadspoort stonden, was heb
zijne va» vakwerk en met ee® pannen dak.
Meester Stoffen had zelf de® bouw bekos
tigd.' Overigens wist men niets af van do
iawJera jmrichtiiig va® hot hui©, want rocht-
Bchépen burgers gingen liever niet om met
meester Steffen, daar dit gelijk stond met
rijn goeden naam op heb spei te zetten,
als men er ten nnnate nog zoo goedkoop a£-
Toenl Tycho Brafco en zijn. kameraad bét
ten <5© sted gékamen waren, sloegen zij een
pad ia, dab ovemwijdig aam het kerkhof
liep, Pratonsis wist den weg. Tycho was
een ti^Sang in gedachten verdiept geweest,
'zoneter ariib te slaan op do omgeving en
eerst boen zjj stilhielden voor de poort van
hét kerkhof, keek hij op en vroeg zijn ka
meraad: „Moeten we hier in?"
Pratensia knikté,
„Je kunt he# hois daarghnte rieri Bk1
eohijni^ licht door heb venster, waaruit ik
dus ophiaak, dat de man tfiuis is."-
„Dub is het dio doodgraver, meester Stef
fen, die® we zouden opzoeken?" vroeg
Tycho Brahe en keek wel wat verwonderd.
„Mij dunkt, diat dit nu niot eon gezocht ge
zelschap is."
„Je kunt vrij toxug keere®, als het je niet
aanstaat!" antwoordde Pratonris latter;
en voegde er bij„Je bent immera van een
voornaam, adellijk geslacht, en dms moet je
(fe<-n ook nieb omgaan met menschen van
lage® stand, hoe knap die nu ook-wezen
mogen l'1
„Ik hecht weinig, waarde aa® adel, als
die niet gepaand gaat met verstand en
deugdzaamheid,hernam Tycho Brahe op
trotschen boon. „Zoo ver moest je mij toch
wol kennen, Johannes Pratensisl Ala ik
eenmaal gezegd heb,_dab ik met je mee go,
dlan zal ik mijn woord ook houden."
Zij liepen nu schuin over heb kerkhof,
over platgetrapte graven, <£o bij uitzonde
ring met een steen of een kruis versierd wa
ren. Heb kwam Tyriio Brahe voor, dat de
lucht zwaar en vochtig waa, om in te ade
men, wat ook geen wonder was, daar rij er.
verpest was dbo«r de lijken, die maar zoo
achteloos in dien grond gestopt werden. Hij
verhaastte zijn schreden e® daar Pratensis
rijn voorbeeld volgde, stonden zij een oogon-
blik later yoor 't huis vah meester Steffen.
Maar het lichb was daar nu op eenmaal
verdwenen en zij moestenherhaaldelijk
kloppen op deur e® ruiten eer zij binnen
eenigo beweging hoorden.
hEndlelijk word een vierkant beschot ïn
bob bovenste vak van de deur oprij
ven en een stem vroeg
„"Wte zijb gij en wat voort n hier?"-
„Wij rijn bokond volk en komen in
va® den Heiligen Kabbalas," antwoordde
Pratensis.
Dit leek een soort wachtwoord te zijn,
want d'e cLour góng nu verder zonder dralen
open e® Tycho Brahe on zijn kameraad trar
de® in een voorgang, die echter zóó eng waa_
dat die man, die cbo deur geopend had, er
na/nwelijka plaats in vond. Hij droeg een
lanria-ao-n in de hand, en, terwijl' hij die
omhoog -hief om oen blik to slaan op zijn
beaoekers, viel het 'licht tegelijkertijd1 «p
zijn eigen persoon.
TTïj was Mean van gestalte e® het leek
wel, of hij enkel van beenderen en pezen
waa. Heb gelaat hacl een vTecmcte, leerach
tige Meur on rijn harde, onbeweeglijk©
trekken kwamen nog meer uit tegenover do
Meino, vurige oogjes, <£o maar voortdu
rend schitterde® en glinsterden. Zij schenen
steeds op de loer te zijn onder het voor
uitstekend voorhoofd, waarop het haar
neerviel in dEohte, rood© stoppels, evenals
de pels van een vos. Hij droeg een kiel met
broeden leuren gordel om het lijf; maar al
les had bij hem dezelfde vuilo, grauw© tanb
als rijn gezicht, on handon.
Zoodra hij zijn bezoekers binnengelaten
had, haastte hij zich da deur weer op slot
e® grondel te doen. Toen groette hij mot
een diepe buiging on, terwijl hij een deur
daartegenover ope® deed, noodigdo hij do
bezoekers binnen te treden, in een rucm
vertrek, dat dienst schee® te doen vóór ver-
Bühilleiïdle doéleindte®. De achtergrond
Werd ingenomen door een steenon vuur
plaat waarop een paar smeltkroezen, een
blaasf>aig, een aambeeld, hamers, tangen en
vorsclnllend© andere gercecfechappea lagen,
cSe «r alle op wezen, dat de lieer des huizes
d© eerlijke bedwnhig bekleedde va® smid eo
zwaardvege», (Wordt vervolgd.)
