LEIDSCH DAGBLAD Maandag 6 Mei.
Tweede Blad Anno 1918.
7 Nederland en de Oorlog,
INGEZONDEN.
FEUILLETON,
Andries van den Tarafjcrd.
NEDERLAND EN DUITSCHLAND.
Mededeeling van minister Loudon.
Aangezien de Tweedtf"Kamer eerst a.s.
Dinsdag bijeenkomt, en de minister van
Buitenlaaidsche Shaken due geen gelegen
heid had vóór dien tijd een mondelinge
mededoeling aan de Kamer te doen om
trent de moeilijkheden met Duitschland,
heeft do minister hieromtrent Zaterdag
avond laat de volgende schriftelijke mede-
deeling aan do Tweede Kamer doen toe
komen, v-elke tevens aan de Eerste Ka
mer is toegezonden:
De spanning, die een tijdlang bestaan
heeft in do verhouding tusschen Neder
land en Duitsohiland; is geweken. De
Duitsoho regeering verlangde maatregö-
ten, welke slechts ton deele voor inwilli
ging vatbaar waren. Die maatregelen wa
ren do volgende
i lo. De hervatting van den sedert 15 No
vember 1917 geataakten doorvoer van
Duitschland naar België langs de Neder-
landsdhe waterwegen van zand, grint en
steenslag, zonder handhaving door de Ne-
derlandscho regeering van de harerzijds
gestolde voorwaarde, dab vooraf door een
oommissie van deskundigen een onder
zoek in België zou worden ingesteld naar
het gebruik, dat van het vroeger doorge
voerde materiaal was gemaakt.
Tegen zoodanigen doorvoer in onbeperk
t9 hoeveelheden zonder controle, verzette
de Nederiandsohe rogoering zich aanstonds
aangezien zulks strijdig zou wezen met
i haar welbekende opvatting van "de ncu-
j traliteitspliohten. De Duiteohe .regeering
Saf daarop zelve een maximumcijfer voor-
e toe te stans hoeveelheden aan, namelijk
'600.000 ton per jaar. Daarmede verviel
voor de Nederiandsohe regeering het prin-
cipieede bezwaar, dat zij geopperd had.
Immers, hot genoemde cijfer bleef be
neden het maximum! dat zij in haar, aan
de Stoten Generaal -bekende, briefwisse
ling met de beide betrokken rpgeeringen
had vastgesteld, als haars inziens benoo-
diilgd voor gewoon onderhoud en herstel
van die Belgische wegen. Zij kon daarom
ook zonder overwegend bezwaar laten ver
vallen do door haar in laatste instantie
gestelde voorwaarde, dat. een coi aissie
van controle in België moest worden toe-
gelaten, eer de doorvoer hervat kon wor-
1 den. een voor waaide, welkte de Duitsohc
tVege&ring than6 onaanneembaar had ver
klaard.
"De Nederlandsche regeering heeft deze
•chikking te ge reeder kunnen aanvaarden
omdat op haar verzoek de Duitsche r eg se
ring zich bereid heeft verklaard^ het niet-
gebruik vooi mi'itaire werken van de door
te voeren materialen in de te wisselen i-.-
la'ö vast tc leggen.
2p. Cn heemmerde uitvoer uit Neder la id
naai' België tc t een maximum van l2óD.G09
to i por r.-aand. Tengevolge van het a'incs
korten lijd hier te lands oesbaa n'io ver
voervenbod, was nd. do overigens vrije
uitvoer van zand en grint zeer bemoei
lijkt.
Tegen inwilliging van dit verlangen be
treffende oen product van Nederlandschen
bodem, dat aan geen uitvoerverbod onder
worpen is, had- de "ederlandsche regee-
ring evenmin op eenigen principieelon
grond aanleiding zich te verzet-ten.
3o.-Herstel van het bij den aanvang ^an
den oorlog door de Duitsche regeering zelve
gestaakte goederenverkeer per spoorweg
tusschen België en Duitschland over Roer
mond,
Tegen dal herstel* kon van Nederlandsche
zijde geen bezwaar gemaa t woruen, omdat
Nederland krachtens het verdrag met
Duitschland van 13 November 1874 (Stbl,
No. 18 van 18751 verplicht is, het be
doelde spoorwegverkeer magelftk te ma':en.
De Duitsche regeering verlangde vrijen door
voer ook langs dien spoorweg van allo
goederen, op drie uitzonderingen na, te
weten: vliegtuigen, wapenen en munitie.
Van troepenvervoer was geen sprake.
De Nederlandsche regeering- mocht ech
ter op grond van het volkenrecht lijk be
ginsel, uitdrukkelijk neergelegd in artikel
2 barer neutraliteitsproclamatie. geen door
voer van legerproviand toelaten. Zy gaf
derhalve aan de Duitsche regeering te ken
nen, dat die#vierde uitzondering een be
slist vereischte was voor de toelaatbaarheid
van den verlangden doorvoer.
De Duitsche regeering heeft thans ver
klaard, met de aldus gestelde beperkingen
van den doorvoer accoord te gaan. Ook
heeft zij te kennen gogevéft, zich te ver-
eenigen met de door de Nederlandsche re
geering gewenschte omschrijving van het
begrip: wapenen, als omvattende ahe voor
werpen .van wapening en uitrusting.
4o. Vereenvoudiging en bespoediging van
de maatregelen, door de Nederlandsche re
geering genomen tot wering van den frau-
duleuzen uitvoer aan boord van de door-
en uitvarende Rijnschepen, en die naar het
oordeel der Duitsche regeering de vrye
vaart, door het R\}nvaartverdrag gewaar
borgd, aanmerkelijk belemmerden. De Ne
derlandsche regeering, zelve van die wen-
ackelijkheid overtuigd, heeft op zich ge
nomen, het uiterste te doen om de ge
wraakte belemmeringen uit den weg te
ruimen, o.a*. door verzegeling bij de inla
ding in Duitschland onder toezicht van een
Nede^landsch ambtenaar, door bewaking aan
boord en door snelle uitklaring. Dit alles
zonder in het minst afstand te doen van
haar contractueel recht van controle. "Zij is
te dier zake nog in nadere ged^d; ten wisse
ling met de regeering t3 Berlin.
Ten slotte is de Duitsche regeering op
aandringen dezerzijds teruggekomen van
haar aanvankelijke bezwaren tegen de voor
schriften, door de Nederlandsche regeering
aan haar consulaire ambtenaren in België
verstrekt, krachtens welke voor uit dat land
in- of door.te voeren goederen, de verkla-»
ring, dat deze niet zijn militaire voorraden,
oorlogsbuit of gerequireerde goederen, niet
mag worden afgegeven ten aanzien van goe
deren, die zijn onderworpen aan een regime,
gelijkstaande piet requisitie.
De Duitsche regoering erkende n.l., dat
do zo voorschriften tot geen klachten aan
leiding gaven.
De militaire verloven zullen in het be
gin \an deze week wier worden verleend.
Ook zal aan (Je troepen de gebruikelijke
bewegingsvrijheid we.er worden toegestaan.
Niet in orde.
In de gemeente Gestel en Blaarthem, bij
Eindhoven, schijnt het vreemd toegegaan te
zijn, .met den aankoop van pootaardappelen,
ten behoeve van den Christ-élrjken Boeren
bond afd. Gestel c.a., en de vereeniging
„Onderlinge Bijstand."
Bü den heer H. F. Schetste, officieel in-
kaoper van regeeringsaardappelen te .Voen-
se 1, kwam een anoniem schrijven in. geiee-
kend namens e?mge burgers", waarin aan
het adres der aardappelenvoreeniging mDen
Ilaag' werd ta*. kennen gegeven, dat A. van
den Moosdvik, voorzitter van. den Geiten-
bond en lid van den Raad van' Ge*tel. jen
M. Sanders, voorzitter van*tlen Curistelïjken
Boerenbond; afd. Gestel c a., inzake aan en
verkoop van pcotaardappelen. handelingen
hadden gepleegd, die he,, daglicht niet kon
den verdragen. Onmiddellijk na ontvangst
van. dat sc.'iryven w.-rl van oflicieele z-jde
een onderzoek' ingesteld, waaro:. Irrnt het
een .en ander thans is gepubliceerd door den
heer H. F. Schot" ke. den .ofiAne'en inkoo-
per van regeeringsaardappelen te o:nsel,
welke publicade mede is o e.ti-ekend door
'den heer Th. C. P. M. Kolfschot n, bur
gemeester van Gestel, nvet de verklaring,
dat do zakelijke inhoud van het door den
heer Sohetske gepubliceerde door hem bur
gemeester is onderzocht en accoord be
vonden
De feiten komen op het volgende neer:
Door do beide te voren genoemde p-rso--
nen, Van den Moosdijk en Sanders w rden
voor eenigen tijd aan de aardipp lvereeni-
ging te 's-Gravenhage vervoer bawrjz-m voor
pootaardappelen- aangevraagd, welke zij in
opdracht van den Boerenbond en do ver
eeniging „Onderlinge Bjjztand" mo s'.en aan-
koopon in de vliegende gemeen en. De
prys dezer pootaardappëlen is volgens mi
nisterieel© beschikking lOVc cent per K.G.
maximum verkoop. Volgens eigen 'verklarin
gen der beido genoemde personen kochten
zij de aardappelen tegen 7 cent per K.G.
in. nat wil zeggen, .nat zit in \ieze consump-
lie'oidappelen tot een- veel grootere hoe
heid dan waarvoor zij vervoerbewjjzen be
zaten, inkochten, en deze onder den naam
van pootaardappëlen weer verkochten, waar
door zij ten onrechte per K.G, een extra
winst in hun zak konden steken, omdat de
•prijs der consumptieaardappelen slechts 5Vc
cent per K.G. bedraagt.
In de publicatie luidt het nu verder, dat
deze lieden naar matige berekening min
stens 70.000 KIL hebben omgezet, en daar
mede volgens eigen opgave een winst van
meer dan f2000 hebben geboekt, met an
dere woorden, heeft de arme noodlijdende
bevolking van Gestel en .omgeving voor dat
bedrag ten onrechte moeten bloeden. In
totaal was aan de beide personen voor on
geveer 23000 K.G. pootaardappelen con
sent .uitgereikt, terwijl minstens 70.0COK.G.
gedeeltelijke consumptieaardappelen werden
ingevoerd, waaruit blijkt, dat d& ingekomen
klachten niet alleen juist zijn, doch dat
tevens misbruik van de vervoerbewijzen is
gemaakt
Ook moeten er ten opzichte van het dls-
tribueeren van haver zwarte plekken zijn;
de heer Schetske is deze 2ziak nog aan het
onderzoeken en komt daarop binnenkort
terug.
Als een donderslag bij helderen hemel is
deze publicatie bij1 het publiek en vooral
bij de* R.-K. arbeiders ingeslagen. De be
doelde personen lieten zich er steeds gaarne
op voorstaan, dat zij dag en nacht streden
voor fiet belang van arbeider en boer.
Vooral het Raadslid Van <ien Moosdijk
was iemand, die zich zeer in 'de plaatselijke
politiek deed gelden, en menigmaal het
woord voor de R.-K. arbeidersmassa, in het
gebouw van den R.-K. Volksbond to Eind
hoven, heeft gevoerd.
Steeds deed hij daarbij uit1 .omen, dat hg
alles wat hg voor de kleine luyden onder
nam of bewerkstelligde, zonder geeischte
vergoeding zijnerzijds geschiedde. Gods loon,
was hem belooning genoeg.
Hugo Delmes ontslagen.
Hugo Del mee. redacteur van „Michel im
Sumpf", is op last van den minister van
justitie op vrije voeten gesteld. Zooals men
zich herinnert, waren Hugo Delmes en 3^
Prantel zeven weken geloden gearresteerd *ék-'
naar Bergen opgezonden nadat de politie te
hunnen huizo vragenlijsten had "gevonden,
welke aan deserteurs waren voorgelegd,
waardoor het vermoeden was gewekt, dat
de gearresteerden hiermede spionnage-oog-
merken haddon gehad.
Omtrent de aanleiding tot deze geheel on-
verwachte invrijheidstelling is den heer
Delmes niets medegedeeld; ook de politie te
Amsterdam tast te dien aanzien in het duis
ter. Een dagblad-correspondent te Bergen
heeft van de gelegenheid, welke zich voor
dood, gebruik gemaakt om den heer Delmes
te vragen naar de feeds vaker besproken
toestanden in bet kamp Bergen. Hij zei-
i de, dat hij sterk den indruk had gekregen,
dat alles er op gezet wordt, om de deserteurs
naar hun land terug te drijven. Naar. zijn
berekening, zijn er al 1000 deserteurs naar
Duitschland teruggegaan. Die berekening
zit zoo:hij, Delmes, had nummer 17*25, en mee
degenen, die na hem kwamen, zijn er nu in
het kamp totaal ongeveer 1800 geweest.
Tweehonderd zijn er ontslagen en 600 zijn
er nog over. Ongeveer 1000 zijn -dus volgens
deze berekening naar Duitschland terugge
keerd. Een deserteur, genaamd Quirrnheira,""
die kortgeleden op eigen verzoek met nog
vijf andere deserteurs naar de grens "Iverd
gevoerd, werd, in Zevenaar gekomen, be
vreesd en kreeg spijt van zij-n voornemen, Hij
keerde naar Bergen terug en. werd.... ge
straft met. 10 dagen arrestl
De gevolgen van een vergissing.
Te Gouda werd van gemeentewege bekend-
-gemaakt, dat voor de ingezetenen 1 ons var-
Icensvleesch per hoofd verkrijgbaar zou zijn.
Pï.m. 2400 K.G. werd onder de slagers ver
deeld. 's 'Avonds kwam evenwel uit Den
Haag het berich-;, dat het vleesch niet
mocht worden gedistribueerd, doch moe3t
worden doorgezonden naar Den Haag. Met
sleeperswagons werden de gedoode varkens
veer bij de slagers weggehaald en onder het
stadhuis opgeborgen, hetgeen door een groot
publiok met- leede oogen werd aangezien.
Door de slagers werd alles in het werk
gesteld om te trachten het 'vleesche te behou
den, terwijl do rijksveearts zich ook met het
geval bemoeide en constateerde, dat het'
vleesch zoo spoedig mogelijk moest worden
verkocht, dat he>t in elk geval niet meer kon
worden verzonden, omdat het dan waarschijn-
lijk in bedorven toestand zou arriveeren.Dan
maar weer naar de slagers! En nog denzelf
den avond hadden dezen hun vaxkensvleesoK
terug. Hedemorgen werd het aan de ingeze
tenen verkocht en dezen hadden, door de
vergissing, in de verzending, heden een
stukje spek in de pan!
Grenskoinmies-smokkelaar.
Onze grenswacht en kommiezem hebben!
in het tegenover Millingen aan de Waal
gelegen dorp Doornenburg wegens smok
kelarij gevangengenomen drie grenakom-
miezen en twee burgera, die naar het fort
PannercJen en daarna door de marechaus
sees naar Arnhem werden overgebracht.
Zeep.
De minister van Landbouw maakt be
kend, dat in de omschrijving van een op de
verpakking van zeep on of op de zeep zelve
aan te brengen merk, moet worden gele
zen. in plaats van „tob vervoer toegelaten
fabrikant"„tot vervoer toegelaten fabri
kaat'
□isiributie-reacling.
Geachte Redacteur.
Beu groote teleurstelling ondervond ik
deze week, eerst bij de Saj et-distributie,
toen de boodschap was ,,'t Is op", en nu
wederom aan het Abattoir bij de vleesch-
distributie, insgelijks het antwoord: ,,'t Ie
op". Toch heb ik bedde keeren gestuurd op
het juiste tijdstip zooala in het „L. Dag
blad'' vermeld stond.
Is het nu geen groots onbillijkheid, dat
ik steeds op do koffie kom, daar toevallig
mijn familienaam met een W. aanvangt 1
Ik geef den bevoegden personen in over
weging een volgende maal eens van het
eind te beginnen, dus van af de No. 3000
en dan terug tot No. 1.
Het is niet billijk, dat steeds de 1ste
comp achter, de muziek loopt. Wij hebben
allen dezelfde rechten.
Hot dank voor do plaatsing,
Hoogachtend, W.
Antwoord aan den Bnrgsjueerisr van
Woubrugge.
Mijnheer de Redacteur!
Uiterst zelden schrjjf ik een ingezonden
stuk, en nog nooit heb ik de dwaasheid
begaan op een tegen ingezonden stuk
te antwoorden.
Ik wil beginnen met te verklaren, dat de
ingezonden stukken van Bouthoorn ec Bloem
berg en het stukje, getiteld „Schande", niet
van mij alkomsiig zijn-
In een zeer lang- artikel bespreekt de
Burgemeester van Woubrugge de
zaken Bouthoorn en Bloemberg,
wier raadsman ik beu. Op wat ZEA. omtrent
dién raadsman opmerkt, ga ik niet in; zijn
meening omtrent mij laat m\j geheel koud.
Maar wel meen ik in het belang van mijn
cliënten en dat is de reden, dat ik van
een gewoonte afwijk eenige minder juiste
beweringen van den Burgemeester te moe
ten weerleggen, en tegen eenige verdachtma
kingen te moeten protesteeren.
Ik zal het zeer kort doen.
lo. Omdat het onderzoek van de hoogere
autoriteiten, tot wie ik mjj wendde, nog niet
is afgeloopen.
2o. Omdat spoedig de .gelegenheid zal
bestaan om ds handelingen van distributie
autorit :i.en te onderwerpen aan het oordeel
van een Staatscommissie.
3o. Omdat een strijd met ingezonden
stukken en open brieven (waarin deze Bur
gemeester ten nadeele van zjjn gezag spe
cialiteit schijnt, gezien zjfn open brieven aan
het adres van dr. Bouthoorn, te Leimuiden)
zeer onvruchtbaar is.
A. De meelkwestie-G. Bout
hoorn:
De feiten zijn aldus: In opdracht van
1) (Zie het „L. D." van Woensdag 1.1,).
dé Rijkscommissie voor Diatriij
butie van Graan en Meel ontvangt dé j
heer G. Bouthoorn in Maart 1917 2200 K.G.
Regeeringsmeel van „De Korenschoof' la
Utrecht De Burgemeester weigert dit ffieëi
vaD B. over te nemen. Waarom, ia nog niel
duidelijk, (G. Bouthoorn ia geen familie vaij
dr. Bouthoorn, ,ts Leimuiden). Het Regee. i
riDgsvoorschrift, waarop de' Burgemeeeteu
zich nu beroept, verbiedt het Volstrekt niet
Maar gesteld, dat dit verbod bestond, datj I
getuigt het van wekug inzicht in dan ban
narden toestand, en groote hnlstarrigheid, I
om_ het kostbare meel van Maart 1917 tol I
Mei 1918 te laten liggen, met de groote kans,
dat het geheel bederven zal. zender eenigt
poging te doen om de zaak in orde te breu*
gen. 11
Maar zelfs op dat verbod kon de Burgan
gemeester zich niet meer beroepen, omdat
op 24 Juli 1917 de' heer B. en machtiging
ontving van het Centraal Broodkantoor om dé j
2200 K.G. aan de Gemeente Woubrugga
ta leveren, vergezeld van de noodige dcclab
raties. Ook toen weigerde de Burgemeestee,
H(j' beroept zich au er op, dat het mee!
toen reeds bedorven zou rijn, maar eiké
deskundige zal verklaren, dat meel .at
thans nog voor vermenging geschikt ia,
in Juli 1917 niet bedorven kan geweest
Ejjn. Het beroep op de Volksgezondheid gaat
dus niet op.
Bouthoorn heeft pas eind April 1918 bat i
meel kunnen kwijt raken na eindeloos g®,
schrjjf. Deskundigen zullen de zorgen wetefl
ta waardeeren, die hij aan het meel heeft
moeten besteden( om het van April Ifflfi
tot April 1918 mat tot bederf te laten over, j
gaan.
Wié hoeft In deze het algemeetf
bèTang behartigd?
Op de beschuldigingen aan Eet adres van
den heer B. zal ik riet diep ingaam Ik kan'
volstaan met te verklaren, dat het hem niet
bekend wan, dat hij het veevoeder moeaï
aangeven,
H(j ontving niet, zooals eeu ander koogj,
man, da desbetreffende circulaire, vanwege
den Burgemeester toegezonden.
De beweringen omtrent aan N. Bout
hoorn en A. W, Boot toobehoorende in
beslag genomen goederen, staan met de
graanzaak in geen onkel verband. Het feitk
dat bij bona-fida-handelaars goederen zijn
in beslag genomen, stempelt dezen niet toS
wetsovertreders, en mag geen aanleid'nm
geven aan een, Burgemeester om hun kc i£S
ter en eerlijkheid openlijk verdacht temaken.
B. De zaak-Bloemberg.
Een fatsoenlijk koopman, die geen groot
ten mond kan opzetten (een hoedanigheid,
die volstrekt geetn bewijs is van eerlpkheii
en -bekwaamheid) Is door da Brands /jffeiw-
Gommissie 73n Der-Aar, van welke de heefc
Bavmaun lid is, tweemaal cis handelaar ge
schorst.
Niet omdat hij o p e u L ij k em dus van geen
kwaad bewust op 31} April 1917 fabrieks-
tnrf vervoerde, whardoor hij, volgens mjj,
niet in strijd handelde met eenig voorschru'-
juist omdat het fabrieksturx' was, m»ap
hij werd geschorst de eerste rn-.a,, omdat
zijn vrouw verdacht ~"erd den Burgen
meester van Woubrugge te hebben be ak-
terd; de tweedo maal omdat hn te veel droge
tori aan 'een klant zon hebben atg 1,
wat nooit bewezen u, au ten sterkst it
ontkend.
De 'Brandstofiea-Commissie heelt een hau-
delaar in zijn bedrijf geschorst en dus hoogst
ernstig benadeeld, om de vrouw van dien
handelaar te straffen er. pp grond van on
bewezen feiten llf
Is het een wonder, dat reikhalzend wordt
uitgezien naar een regeling van Distribu.ie-
Rechtspraak, waardoor men deze curieuze
rechtspraak, die machtsmisbruik is, aan het
oordeel van een, speciaal daarmee belast,
Onpartijdig Gezag kau onderwerpen?
En is het te verwonderen, dat zelf; bjj
degenen, die uit hooger beginsel het gezag
erkennen, een gevoel van twijfel en wrevel
ontstaat dat aa® den invloed van Hat gezag,
grooten aftreuk doen moet?
U dankend voor de plaatsing, verblijf ik
Hoogachtend,
Uw dw. Dnr..
P. E. BRIET.
Leiden, 4 Mei 1915.
Een „stril" vertelling van Jolian G. W. JTJÜHL.
Uit liet Noorsck vertaald door M. A. Z.
10)
Maar met -wion was de dominee in gezel-
ichap1? Duivels, was dat niet Prahl on zijn
familie? En ze kwamen op de plek af, '^aar
Andries zat met vrouw en kind.
„Deksels nog toe," mompelde Andries en
zotte zijn snijtand in zijn lip, dat het pijn
deed. Het ging- door zijn hoofd, dat hij pas
uit het godshuis kwam en nu zat op gewij-
den grónd.
Hoe moest hij nu doen? Hij werd be
nauwd op zijn borsb on hij vergat zijn bok-'
king en 7.1 jn aardappelen. .Met den groo
ten tand vooruit zat hij maar in het zon
licht to staren.
„Ja-ja-ja"hij knikte met zijn hoofd
dat moest maar gewaagd worden.
Er was niets aan te doen, als hij zich uit
do klem wilde redden.
Andries .stond op, veegde met zijn mouw
zijn mond af en fluisterde Guri iets toe.
Guri cn de kleine meid verdwenen toen
ion spoedigste ora den hoek van den kerk
hofmuur.
Andries slenterde nu} als was het heel
toevallig, met zijn handen op den rug recht
toe rocht nan den predikant, en do Pralil-
familie te gemoet.
En toen hij ze tegenkwam, was zijn be
groeting trouwhartig. Hij schudde ieder
vnn de groote heeren lang de hand en be
gon in het breede te praten over het
hooien, do vischvangst on het weêr' en wat
dies meer zij.
En toen Prahl vroeg, of hij er vast op
kon _rekenon, dat. Andries don volgenden
dag bij hem zou komen maaien, stond het
gezicht van Andries bijzonder zacht en be
trouwbaar en de groote tand blonk zoo
eerlijk in het zonlicht, dat het ver weg te
zien was.
En toen zei hij met zijn vriendelijkste
stem, dat dat wel gaan zou,
Wat zou hij doen? Nu, cr zou wol wat op
te vindon zijn, dat hij kon afzeggen om
„ziekte" cn zijtf* eigen 'ooi in 'uis kon 'alen
en nog een 'andje 'elpen bij „Vader".
Terwijl c!it gesprek plaats vond, had
Guri de kleine Olina. uitgezonden met het
aardbeienge-schenk voor den predikant.
„Denk er aan tc. vragen, of je vader doze
week niet bij dominee moet komen werkon,
nu ze gaan maaien," zei Guri en streelde
haar dochtertje over den rug.
Olina vestigde haar heldere blauwe kij
kertjes op het vaalbleeke, sproetlgo gelaat
van haar moeder.
„Ja, maar vader heeft Prahl beloofd te
komen." zei hot kind. Ze had wel zooveel
begrepen van de afspraken tusschen An
dries en den winkelier, dat ze dat wist.
,,Doo maar, alsof ie dat niet verstaan
hebt, kind,'.' fluisterde Guri,
„Maar dan jok ik."
Olientjo stond met gebogen hoofd en
haar vingers plukten aan het emmertje.
„Geen nood voor jou, je vader maakt het
wel in orde."
,,'t Is toch slecht te liegen Dat zegt
da meester zoo goed als PrahJ," bracht
Olina mot een zacht stemmetje verlegen in
het midden. Ze wou dat -liegen zoo graag
van zich afschuiven.
Scherp viel toen Guri -oit
,7VVil je niet doen wat je gevraagd wordt
dan is 't jouw schuld, als 't voor je vader
verkeerd gaat. Dat moet je bedenken."
Maar op zachten toon ging zij voort
,,Ga nu, liefje, ga nu maar. En vraag of
er niet een oud kieltje of een emdje voor
kleinen Niels kan afvallen. Denk dlaar
'vooral aan, kindvergeet het niet."
Zij moedigde haar dochtertje aan met
een vriendelijk knikje.
Toen de predikant iets later in zijn tuin
stond, hoorde hij peuteren aan het hek.
Een groote witto vrouwenhoofddoek, met
een klein bleek gezichtje er onder uitkij
kend, kwam tusschen dë heesters te voor
schijn.
D dominee lachte.
„O, ben jij dat, Olina?" zei hij min
zaam.
""Olieatje stond met gebogen hoofd, op
haar witte wangetjes kwam wat kleur
door verlegenheid,
„Daar," zei ze, en stak „YocSer" haar
emmertje toe.
Hij lichtte het deksel op.
„Neen, wat zie ik} aardbeien!" riep de
dominee, prettig verrast.
„Die zijn voor „Vader" van mijn moe
der," fluisterde het kind bedeesd.
„Maar zijn ze al rijp, lieve kind!?"
De dominee nam een van de aard
beien op.
Toon gluurden een paar blauwe kijker
tjes half bang naar hem op:
„Rijp? Vader" kan ze zuigen, zij zijn
zoo zacht als modder."
En toen zei Olina hot leugenachtig lesje
op, zooals haar aioederhet haar had ge
leerd,
in.
Bels naar dë stad.
Heb was op z'n best drie uur in den mor
gen, toen Andries en de kleine Olina al in
de boot aan de riemen zaten.
Het woei frisch, maar te middernacht
was de wind naar het noordon geloop en,
dua was er hoop, dat het. helder zou wor
den later op den dag. Toch zou het een
heelo toer zijn, dacht Andries.
Heel erg was het niet, als ze ma>ar eerst
den Tarafjord uit waren en goed en wèl
voorbij de klip, clie 'elsche plaats, waar ge>-
woonlijk sterke branding stond. De wind
in zoover west, dat, als zij daar voorbij wa
ren, het recht too recht aan naar de stad
kon gaan.
Maar eer zij zoo ver kwamen, zou het
een harde toer zijn. De stroom, <£e uit den
fjord liep, was sterk en hun vischkist tot
aan den rand toe vol en zwaar om mee-
govlot te worden. Vlak langa het land met
gelijke, vaste slagen, zoo dichtbij, dat tij
die riemen juist- nog vrij uit konden slaan
zonder te stooten, dfat ging wel maar hij
de landpunten moesten zij krachtig aan
zetten. De boot stond recht overeind tegen
den stroom op. Zij kwam bijna niet van de
plants.
Andries keek tusschenbeide eens naar het
oosten, of de dag nog niet aanbrak. In een
flauwe streep was cho al to merken boven
hot kale rotsgesteente. En ook lotte hij
nauwkeurig op den wind. Hij loerde er
op, of er geen gelegenheil zou zijn een zeil
tje op te zetten. Zooals heb mi ging^ zou
den ze misschien niet vroeg genoeg in de
stad komenacht uur, dat was al de laatste,
tijd, i,1a sxi een goede plaat* ep de markt
wilden krijgen, eer do iedere visschers hun
vóór waren,
Olina zou blij zijn a!a ze er waren. Zi:
had hoop op sfcacfegebak, als haar vodefc*
wat geld ia het schepvat had gekregen
voor die mooie viseh. Zij had in cfe laatste
week niet veel eten gehad. Nog proefde 7f
de kleine vischjes, die haar moeder
vorigen avond had gekookt. Zij haddien er'-
halfverrotte, kleino aardappeltjes bij ge
geten, die ze in een hoek van den buiten-'
gang had vinden liggenhet was dei
moeite niet waard geweest-, dat kleine
zoodje vischjes^ die a! hal? dood in het net?
lagen, mee naar de stad to sleepen. Maa<J
gort noch koffie had ze in haar inoncï ge-f'
had, en geen droppel melk in ïangen tijd/
Zij hadden aanhoudend geroeid en Ar&.
dries' kleine, watergrijze oogen haddei*
zoo eindeloos veel keeren getuurd en go- -1
gluurd naar den dageraad en den wind,
dat hij ten laatste dacht, dat zo het maai;
eens moesten probeeren, j
Zij roeiden de boot naar een bocht en zet
ten daar het rwart-bruine zeil op. Het had
van boven en van onderen plekken vaflr
lichter rood, die vertelden, dat het zoil ai
jaren wag gebruikt en dikwijls was opge
lapt.
Zoo gleed dan de Meine, zwartgeteerdo)
boot voort over het blauwe water tusschen
de grijze schoren onder hot eerste lichten
van den herfstJBorgoHL
Do mast kraakte en voor den boeg atood
bet water hoog. En aan lijzijde schuimde»
het tot de talies, wanneer de boq* otxfcwP
windvlagen overheid».
fWof'dt vcrVolgfft
