No. 17847.
LEIDSCH DAGBLAD Zaterdag 4 Mei.
Tweede Blad Anno 1918.
Brieven van een Leidenaar.
FEUILLETON,
Andries van den Tarafjord.
INGEZONDEN
Nederland en de Oorlog.
BUITENLAND,
B
OCXXXIV.
r Na de sterke ontevredenieidsuitingen,
welke hier en daar tot ernstige stvaatonge-
tegeldbeden oversloegen, is er een tijd van
kalmte ingetreden. In haast alle groote ge
meenten bleef het rnstig. Ook te Leiden. Mo
gelijk hebben daartoe ook medegewerkt de
onrustwekkende berichten over onze buiten-
tandsche betrekkingen, in 't bijzonder met onze
Oostelijke naburen. Honger is eeu scherp
zwaard; maar het is toch nog niet zóó scherp.
bib het zwaard, dat het hoogste gezag heeft
op de slagvelden. Liever ons nog maar wat
meer bekrimpen dan het met een der groote
mogendheden aan den stok te krijgen, zal
menigeen gedacht hebben, wat trouwens ook
nog mee zou brengen, dat de levensmiddelen-
nood zich nader ging toespitsen.
Voor een ander deel zal daarop, met name
wat Leiden betreft, van invloed zijn geweest
de met tal van bewijsstukken gestaafde ver
zekering van onzen burgemeester, dat er van
de zijde van het gemeentebestuur niets on
beproefd wordt gelaten, om meerdere levens
behoeften binnen de gemeente te krijgen, en
▼oor zoover dp overheid er zeggenschap over
heeft, ze op billijke vrij ze te distribueeren.
Eindelijk za! er ook het feit toe hebben
bijgedragen, dat er geen koud1 meer ge
leden behoeft te worden.
Dit alles neemt echter niet weg. dat de
toestonden voor hen, die uitsluitend op de
distributie zjjn aangewesen, uiterst moei
lijk zijn. De nieuwe oogst moet bereikt wor
den, zonder, daarbij te rekenen op invoer
van buiten. Komt er graau van Amerika,
■ooveel te beter, doch onze voedingspolitiek
mag daarop niet gebaseerd zjjn. Het zou
dan wel eens falikant kunnen .uitkomen!
De hoeveelheden, welke hier meer, daar
minder opgestapeld liggen, moeten er ech
ter aan gelooven. Bn nu denk ik niet in
de eerste plaats aan de voorraden, voor eigen
gebruik bewaard; hoewel het toch ook on
billijk is, dat menscheu, die nog ruim voor-
siene kasten eu kelders hebben, evengoed het
gedistribueerde gebruiken en deze voorraden
voor den kwaden dag verborgen houden. Hot
behoeft nog geen aigunst te zijn, als daar
over wordt geklaagd. „Allen ongeveer gelijke
hoeveelheid moet de leus zijn; wie met cake
wil ontbijten, doe dit in vrede, maar hij
moet dan niet daarnaast brood kunnen koo-
pen; en wie vleeseh en ham en wat er ver
der nog aan levensmiddelen vrij is of ge
hamsterd werd, kan gebruiken, moet niet
daarnaast precies evenveel levensmiddelen
op kaarten en bons inslaan als do groote
massa, die daar uitsluitend mee moet rond
komen. Doch deze gevallen zullen niet over-
heerschend rijn. Wauneor eens een algemeen
Onderzoek word ingesteld, zouden de over
groots hoeveelheden", bij de burgerij voor
eigen gebruik bewaard, denkelijk niet mee
vallen. Ik heb het oog dan ook op de veel
grootore hoeveelheden, die met speculatieve
doeleinden worden vastgehouden. Wanneer
men eens een tochtje maakt door platte
landsgemeenten en men weet het wantrou
wen der bevolking te overwinnen, dan merkt
men. dat daar over 't algemeen aan levens
middelen nog geen gebrek heerseht. Ik wilde
wel, dat de Minister bijv. in de Haarlemmer
meer eens een ernstig ouderzoek naar de
vas gehcuden hoeveelheden graan deed in
stellen. Hn terwijl cr voorraden liggen, wel
ke slechts weinig afnemen door eigen ge
bruik en dat van ondergeschikten, worden
kaarten en bons, waarnaar men in de ste
den snakt, in ontvangst genomen en inge
ruild voor levensmiddelen, welke dan voor
veevoeder dienst doen.
Doch ook dichter bij honk liggen er le
vensmiddelen genoeg opgestapeld. In het
geheim wordt er handel in gedreven. W.ie
een gulden of meer voor een liter bruine-
boouen wil besteden, vindt wel gelegenheid
er te krijgen; wie vcor een pond thee f10
h f15 bf meer betalen wil, behoeft zioh de
weelde van een kopje thee te drinken, nog
niet te ontzeggen. Spek is er lang niet meer
In den h andel, doch wie den weg weet, kan
er voor goeden prijs nog wel aan komen,
enz., enz.
Is het niet opmerkelijk, dat, zoodra de ge
ruchten rondgingen,dat de Kegeering de
cacao zou opvorderen, men vlug vrij groote
hoeveelheden clandestien trachtte te verroe
pen, omdat men ze niat meer veilig achtte,
Ken. „stril" vertelling van Johan G. W. JUUHL.
Uil hel Noorsch vertaald door ÏJ- A XZ
Ma-a-r nu was ctat gebruik; verdwenen te
gelijk met de oucte kerk. En zoowel „Va
der" als Pralil vonden, dat 't zoo behoor
de, Dat kussen deden se niet in de stad, en
nu hadden zo een bedehuis gekregen, dat
bijna even mooi wa-s als een stadskerk, en
nu moesten ze cok doen als in de stad. Ze
'.moesten opho-uden met alles wat heidensch
'.was in handel ©n wandel.
O ja, andere gewoonten zouden ze ook
moeten laten varen. Do dominee en Prahl
\waron over allerlei begonnen in den laa/t-
iflfcen tijd.
De predikant en de winkelier vonden het
jgek, dat die mannen zich op den grond wier-
'pen met het hoofd in de handen onder het
'gebed tot den grooten Vader daarboven,
'opdat niet cfen duivel zijn listige valstrik
ken zou spannen en het woord tegen hen
,xou gaan voeren en dan ,,'un arme zielen
verloren zou doen gaan in 't 'ellevuur."
Het veroorzaakte zoo'n leven, ctat val-
|ïen, had de predikant gezegd.
„Wel, lieve tijd, wat die groote 'eeren al
I niet bedluchten
i Misschien kwam het er ook wol toe, dat
:in do kerkbanken mannen en vrouwen door
[tókaar moesten zitten, 't Was niet goed te
ftveten, waar 't nog heen ging, hot leek op
iitots tegenwoordig. Maar ,,de duivel 'ale
ala Erepel-Mona s'd zondigen voet
tot tigd ei\ wijle zich de gelegenheid zou
voordoen ze over de grenzen te krijgen of
tegen woekerprijzen aan eigen landgenooten
van de hand te doen?
Zeker, in beslag nemen is geen aange
naam werk; het is een ingrijpen in de per
soonlijke vrijheid bovendien, doch hét is in
den tegenwoordigen tgd een gemeenschaps-
plicht.
Ik geloof, dat wij, in vergelijking met an
dere plaatsen, over al te groote laksheid
niet te klagen hebben, en dat, voor zoover
er van nalatigheid sprake kan zijn en
dat kan, dunkt mij deze meer bij de
Regeering gezocht moet worden dan bij de
plaatselijke autoriteiten in Leiden.
Onze distributie-ambtenaren zijn wakker
genoeg; alleen hapert het hier aan voldoen
de krachten. Ik zou zeggen, daar moet in
worden voorzien. Wij behooreu een staf
van eerlijke, betrouwbare en doortastende
ambtenaren te hebben, die zonder aanzien des
persoons, ,op groote schaal een onderzoek
instellen"alles, wat niet voor eigen ge
bruik dient zij het oolc in vrij ruimen zin
moet voor de gemeenschap worden op
gevorderd. Als dat niet alleen hier, ipaar
over het geheele land geschiedde, zouden
er ongetwijfeld heel wat voorraden gevonden
worden, waardoor wjj met minder zorg dan
op het oogenblik den nieuwen oogst konden
bereiken. En wij zouden voorkomen, dat zoo
veel menscheu met een ruim geweten, ge
bruik makende van den nood der tijden, zich
ten koste der gemeenschap verrijkten. Ook
dit is een factor, waarmede rekening dient
gehouden te worden.
De Toodwluood on prii»op<lrijvln£,
Doordrongen van den ernstige» toostend,
vostig ik met aandrang de aandacht op het
navolgende: Do voedselnood stijgt met den
dag. De armaten trachten zich reeds met
geweld van voedsel, brood, kaas, (neesteli
te maken; vele raeergegoeden trachten zich
levensmiddelen te verzekeren, door tegen
grof geld van alles op te slaan. Leest men
niet telkens in de oourant van winkels,
die letterlijk leeggekooht worden Heeft niet
telkens een stormloop plaats bij winkeliers,
zoodra het geruoht gaat: er komt gebrek
(suiker, boter)?
Is dit alles bij eenig doordenkeu niet
treurig en hoogst verkeerd? Elke eenigs-
zins ruime bemaohtiging van een voedsel,
dat zoo schaarsch is, maakt, dat het oogen
blik van workeljjk gebrek nog eerder aan
breekt of drijft de prijzen vail die dage-
ljjksohe levensbehoeften door de groote
vraag er naar, onrustbarend in do hoogte,
waardoor zij voor mlnderkoopkraclitigen niet
meer te bekomen zjjn, en gaat dus on-
herroepeljjk ten koste van ande
ren, ook mensohen, voor wie het honger-
spook even afgrijselijk is. Is liet aangenaam,
om piet een goed gevuld bord voor zioh
te zitten, terwijl de overige disohgenooten
niet voldoende rich kunnen bedienen? Wordt
dit in 't klein aan een hóteltafel niet alge
meen kwalijk genomen?
Dit geldt ook bij onze dagelrjksclie voed
selvoorziening. Is het niet een ellendige ge
dachte, dat er in ons land reeds velen zijn,
die zich niet voldoende kunnen voeden Staan
wjj, arm of rjjk, tegenover het honger-
spook, niet allen geljjkï Daarom: laat ieder
bij zijn dagelijksohe inkoopen hiermee toch
rekening houden! Laat ieder voor zioh en
zijn gezin zoo krap mogelijk gebruik maken
van den algemeenen voorraad. Niet meer
gebruiken dan strikt noodig is
voor zijn levensonderhoud. laten
deskundigen, rekening houdende met hetgeen
er is, aangeven de minimum voedingswaar
den, die vv :j noodig hebben om niet onder
voed te geraken. Laten wij toch alles, wat
maar eenigszins overdadig is, afschaffen.
Bij een niéuw voedingsmiddel niet meer vra
gen: Is het lekker? maar: Kan ik mij en mijn
gezin er voldoende mee voeden? En bij. drei
gend tekort niet dadelijk denken, hoe kan ik
er nog gauw zooveel mogelijk van bemach
tigen, want, wanneer men, wetende, dat
van een levensmiddel de voorraad beperkt is,
toch tracht daarvan zooveel mogelijk op te
slaan, dan handelt men onbehoorlijk ea
wordt dit terecht kwalijk genomen door de
ooit weer in Gods 'uis zotte, als dat ge
mankt werd tot een tempel van onbe'oor-
lijk'eid. Want het gebruik, dat in de kerk
de geslachten gescheiden waren, en de
vrouwen links zaten en de mannen rechts
van 't middenpad-, was iets, dat in achting
en eero geweest en bewaard was in vaders
en grootvaders tijd en van 'eel 't vroege
volk. 't Was een gebruik dat betamelijk' eid
aanduidde.
Wie weet, wat een van (tie ondeugende
jongens kon uittelen! Er waron er wol, die
vol dartelen lust zaten, en dronken kon
er ook wel eens een zijn En 't is ook niet,
zooals 't be'oort, broek en rok vlak naast
elkaar to zetten.
En zoo Iets zou er gebeuren in des
'ooren 'uis neen. de duivel 'ale ma
't Zou „Vadler" en Prahl met gelukken de
gewoonten te veranderen.
O ja, „Vader" vond, dat er veel was, dat
niet deugde. Hij had een en ander al met
hen besproken.
Zij zochten to lang, eer ze het geld, dat
ze wilden offeren, te voorschijn brachten.
Ze moesten 't niet zoo diep wegstoppen,
diat ze er naar moesten graven in do onder
ste van hun vier of vijf broeken. Het was
geen goedo gowoonte die voor het altaar te
moeten losmaken, had Vader gezegd.
O neen, ze moesten zeker onverschillig
zijn voor hun zuur verdiende gelctje, alleen
maar om den dominee geen tijd te doen
verliezen en te iaat te doen komen voor
het middagmaal, "ij was toch niet zoo uit-
ge'ongerd!
Onhebbelijk vowd Vader het van de bnd-
gwns, als ze den ring, dSen ze hun bruid
aan den vinger wilden steken, moesten op
diepen uit den binnensten zak van de ze
vende broek, terwijl ia voor bet altaar'
anderen, die ook van die hoeveelheid had
den moeten leven.
Laten ook de minvermogenden zien aan
passen bij den nieuwen toestand en niet on
gezien afkeuren voedsel, waaraan "zjj niet
fswend zjjn, zoo3ls het eten der Centrale
euken, eenheidsworst en magere kaas.
Iedereen, arm of rijk, moet ver
andering brengen in zjjn dage
lijksohe levenswijs en rekening
houden met den ernstigen tijd,
dien wij doorleven.
De overheid neemt allerlei maatregelen,
maar laten wij allen meewerken om die maat
regelen zoo doeltreffend mogelijk te maken,
aa. door te weigeren meer te be
talen dan dc vastgestelde maxi
mumprijzen. Vele leveranciers en pro
ducenten maken misbruik van den augst van
het publiek om te kort te komen en trachten
meer te bedingen dan geoorloofd is (vleeseh,
eieren). En laten wij bij de nog vrije arti
kelen vaker weigeren te koopen als
klaarblijkelijk woekerprijzen ge
vraagd worden. Laten we liever ons
wat meer ontzeggen, dan door slap te zijn
de prijsopdrijving nog meer m de hand te
werken, waardoor een artikel voor minder-
lcoopkrachtigen weldra onbereikbaar wordt.
Laten we ons als consumenten
verbinden en daardoor krachtig pal
slaan tegen ongeoorloofde prijsopdrijving.
Alleen door samenwerking is in deze
misscliien iets te bereiken.
„Een Hui svrouw".
Leiden. 3 Mei 1918.
Stdïcergeknoei.
Reeds thans, nauwelijks op de helft van het
nieuwe sudkerjaar, loopen-de van October
te» October, is een aantal kleine winkeliers
door den ontvangen suikervoorraad heen en
moeten de klanten worden teleurgesteld. De-
se doen de benoodigde suiker op bij andere
kleinhandelaren, die op hun beurt daardoor
spoediger dan in October j.l. werd berekend
hun tooh roede verminderd kwanium ult-
verkoopen.
Gaat de ongebreidelde suikerverkoop door
op denzelfden voet, dan ia er alle kane dat
einde Juli, begin Augustus, ondanks den over
vloed aan suiker, dit artikel in de meeste
winkels niet meer te koop zal zijn.
In hoofdzaak is dat spoedig uitverkoopen
dor suiker daaraan te wijlen, dat verschil
lende personen zich toeleggen op het zoo-
voel mogelijk opkoopen van suiker tegen
den winkelprijs, om het gekochte, zoodra
op dl© wijze een eenigszins belangrijk kwan
tum is bijeengebracht, tegen hoogeren prijs
te verkoopen aan banketbakkers.
Zooals bekend, is de prijs, van de suiker,
besjamd voor de industrie, voor banket- er
koekbakkers e.d.g. f 15 per 100 K.G. hoo-
ger dan de conaumptlesuiker,, om daardoor
den kleinhandelsprijs laag te kunnen hou
den.
Bjj het toepassen van praetijken als boven
vermeld maken de aldus knoeiende opkoo-
pers een winstje en kunnen hun afnemers
op hun beurt suiker krijgen vèr beneden den
industrieprijs.
Wanneer dan ook niet spoedig maatrege
len worden genomen, door bepalingen te tref
fen die den den ongelimjteerden verkoop van
suiker breidelen, kan 't niet anders of ook
met dit artikel komen onze huisvrouwen over
enkele weken voor groote moeilijkheden te
staan.
Duizend thee- en broodkaarten gestolen.
Eon controleur van het Lovensmiddelenhodrijf
to Dordrecht is er in geslaagd met hulp der po
litie een uitgebreiden handel in thee- en brood
kaarten op het spoor te komen en stop te zetten
Reeds geruimen tijd had hij er de lucht van,
dat er iels met de koffiekaarten van sommige
personen niet in orde moest zijn, zonder ech
ter een punt van aanvang te vinden. Eindelijk
had zijn speuren tot resultaat, dat hij vernam,
dat een caféhouder, J. J. H. genaamd, op niet
minder dan zestien bons koffie had ontvangen.,
Bij een winkelier had hij tien bij een tweeden
zes bons ingewisseld. Daar do kleur dezer bous
iets of wat verschilt met die van andere,
dacht men aanvankelijk, dat er valsche kaar
ten waren vervaardigd, doch het in die richting
jstonden. Dat wil zeggen, als 't een rijke
bruigom was. Met Vaders geduld was 't
gauw uit, als hij daarop moest staan
wachten. En dus noemde hij dat ma-ar
rondweg een schandelijke gewoonte.
Je moet ex me van praten, 'oe verstan-
dage menschen kunnen doen
En Vader vond ook, dat er niet go'uild
moost worden, als ze iemand naar het graf
brachten, 't Was een onwijs en 'eidensch
gebruik, zei 'ij, dat de 'uilsters rondom de
kist zaten in de boot en lamenteerden als
f© voorbij de 'uizen van de buren voeren
en de mannen 'un kerk'oeden zwa-aiden als
een afscheidsgroet aan den overledene,
dlien ze begroeven i
Was dat- nu iets om kwaad van te zog
gen? Als die vrouwen er voor betaald
werden, dan mochten ze 'uilen en zooveel
misbaar maken als ma-ar kon. Dat be'oef
den ze toch „Vader" niet eerst- te vragen.
En zouden de buren te weten komen, hoe
goed de overletEe.no geweest was en hoe zijn
gemis betreurd werd door de achtergeble
venen, als ze geen geween en geklaag
hoorden en geen huilstors zagen rondom
de kist?
Was dat dan een mooie begrafenis?
Ach, al cÈe drukte van den. predikant)
wan maar dwaas'eid en onzin." Doch tegen
woordig is er niet anders dan dwaas'eid,
onzin en dwaasheid. En waar lag' de
schuld? Enkel bij al dat 'elscbe nieuwe,
dat 25© uitvonden Zoo echt een aanmati
ging voor God den 'eer en duivelswerk. De
Zondige schegosei en hier beneden dachten,
dat ze knappe kerels waren. Ze dachten
den grooten Vader daarboven in al Zijn
macht en wijsheid te kunnen overtreffen.
Ja, ja, ja, we zullen wed den waar 't op
trftioopt, De 'eer laat met mei zich spot-
in gestelde onderzoek wees uit, dat dit niet het
geval was. De kaarten. waren afkomstig, dit
stond vast, van do N.V. Drukkerij Geuze Go.,
waar ook broodkaarten vervaardigd worden.
Toen dit gebleken was, moesten noodzakelijk
de dief of de dieven opgespoord worden en
werd do caféhouder Zatermórgen aan het
politiebureau ontboden en verhoord. Hij ont
kende op minder eerlijke wijze aan de bons
gekomen te zijn en had zo gewoon ontvangen.
Dit laatste kon niet waar zijn, daar het hem
door het Levensmiddelen!)ureau verstrekte ge
tal kaarten kleiner is, dan hei door hem inge
wisselde aantal bons. Hij bleef dus aan liet
hoofdbureau in bewaring tot Zondagavond,
toen hij ten slotte bekende 25 thcekaarton a f 1
per stuk te hebben gekocht van den winkelier
J. P. D.
Deze, alsmede do barbier G. B. werden ver
volgens aan het bureau ontboden en bleven in
bewaring tot Dinsdagavond ,tocn ook zij be
kenden. Inmiddels was zooveel gebleken, dat
een der gezellen van do drukkerij, do 17-jarige
D. G., Maandag door de politio aan een ver
hoor onderworpen, doch daarna weer op vrije
voeten gesteld werd. Niet lang echter, want
gistermorgen is hij overgebracht naar het huis
van bewaring, nadat tegen hem en J. P. D.
proc€6-verbaal i6 opgemaakt.
Do quaestio zit als volgt in elkaar:
G. elal de kaarten (op welke wijze hij de zeer
stxeaige controle heeft weten te ontduiken is
nog niet bokend) en verkocht zo aan D., die ze
met behulp van B. en andere personen (o.a. een
melkboer, R. genaamd) aan den man bracht.
In het geheel zijn, voor zoover tot nu toe bo
kend, 800 brood- en 200 koffie- en theekaarton
ontvreemd.
Enkele der genoemde personen stenden
reeds langen tijd in verdenking oneerlijk met
broodkaarten te werken, doch afdoende bewij
zen tegen hen ontrbaken. Het onderzoek wordt
nog voortgezet, daar er vele personen bij deze
handelsaffaire betrokken schijnen te zijn.
Vsnroer en aflevering van lood en tin.
De jmimster van Landbouw heeft verbo
den den verkoop en de aflevering van nieuw
lood, oud lood en lood en artikelen, zoomede
het vervoer daarvan uit -eenig deel eener
gemeente naar alle overige deelen des rijks,
hetzg jn of buiten die gemeente gelegen.
Deze verbodsbepalingen zijn niet van toe
passing op den verkoop, de aflevering eu
het vervoer van nieuwe looden artikelen
voor zoover de verkoop, aflevering en ver
voer daarvan geschiedt door fab ikanten van
en door handelaren in deze artikelen aan
handelaren in en aan verbruikers van deze
artikelen.
De verbodsbepalingen zijn ook niet van
toepassing op hoeveelheden van niet meer
dan 50 K.G.
Ook is verboden de verkoop en de afle
vering van tin, zoomede het vervoer daar
van.
Onder tin wordt in 's minister beschik
king verstaan zoowel maagdelijk bloktin,
overgesmolteai tin, als langs electrolyiaschen
weg bereid tin.
De verbodsbepalingen zijn niet van toe
passing op hoeveelheden van niet meer dan
5 Kilogram.
De verkiezingen in Denemarken.
Bij de Woensdag gehouden verkiezingen van
kiesmannen voor het Landesthing werden 1309
.sociaal-democraten en radicalen gekozen tegen
1577 conservatieven, kerkelijke en „Erwerb-?-
parteien", Eerstgenoemde groep vormt de re-
geerings-partij.
De kiesmannen zullen de volgende week
samenkomen voor de verkiezing van 54 leden
van het Landesthing.
Het Landesthing bestaat uit 72 loden, waar
van 54 door de kiesmannen worden gekozen en
18 door de leden van het aftredend Landesthing
op de grondslag van evonredige vertegenwoor
diging.
De rijkskanselier staat of valt met het
Pruisisch kiesrecht-
De „Nordd. Ztg<" deelt mede, dat de rijks
kanselier bij -zijn staatssecretaris voor econo
mische aangelegenheden de sedert lang voor
genomen bijeenkomst heeft gehad met een
aantal vertegenwoordigers van vakvereenigin
gen van verschillende richtingen, ten einde
hen in de gelegenheid te stellen uitdrukking te
ten, al is 'ij geduldig ©n ziet toegevend de
dwaas'eden der menschen aan. Er is iets,
dat de dag des oordeels 'eet. Wacht
maar wacht maar
Erepel-Mons kreeg een schok. Hij stootte
zijn neus tegen den rug van de bank vódr
hem. Hij ging rechtop zitten, droogde zijn
oogen af en gluurd-e verlegen om zich heen.
Deksels j Had hij niet zoolang zitten
denken aan al ctio gekheid, dat hij moe was
geworden van al die gedachten en ingedut
was? O, slechte tijden, d"at was toch te
gek!
Maar 't was gelukkig, dat niemand 'fe
had gezien.
En Mens keek nog eens ondier zoekend
rond, en begon in zijn verlegenheid1 aan zijn
gezangboek te wriemelen.
Maar nu was het gekke, dat hij geeuwen
moest. En dat deed hij meestal hoorbaar.
En toen fluisterde Andries aan zijn oor
„Sliep je, Mons?"
Toen boog Mons zijn hoofd diep voorover,
wreef zijn oogen en geeuwde nog eens weer.
En toen antwoordde hij
„Bijna was ik weg geweest, 'ij is zop
warm 1"
„O ja, 'tra raar er mee," zei Andries,
„bet bier van Niels was zoo sterk van
daag. Ik geloof, dat er brandewijn in
was."
„Dat was er in," bekende Mons,
„maar ik 'oor na goed wat Vader zegt, 'ij
ia net begonnen."
„Mjji Mor», voor vandaag is de preek
uit. Vader ging juist van don preekstoel
af. 't Is gezang nommer vier 'onderd zeven
en tachtig, dat je op moet zoeken."
Aardappel-Mona begon te bladeren in
zij» gezangboek. Sommige bladen zaten
vaat c*> elkaar, en rijn banden wareo
geven aan wat er in de Duitsche arbeidere
klasse omgaat.
Een der deelnemers deelde aan de „Nordd.
Ztg." mede, dat de rijkskanselier zich bij die
gelegenheid tegen do christelijk-nationale ar-
beidersvertegenwoordigere in dezen geest uit
liet, dat hij met de Pruisische kiesrecht-kwes
tie zou staan of vallen. Nog voor weinige da
gen zou de keizer togen hem hebben gezegd,
dat hij nog geheel op den grondslag stond van
hot kiesrechtontwerp en dat allo andere ge
ruchten onwaar waren.
De arbeideravertegenwoordigers verzeker
den den kanselier, dat er in de Duitsche arbei
dersklasse) geen do minste neiging te bespeu
ren valt, om te gaan staken. Alle andero be
richten zijn in strijd met de waarheid.
Het vrouwenkiesrecht in Zweden.
Het voorstel tot invoering van vrouw«h
kiesrecht in Zweden is in de Tweede Kamer'
met 120 tegen 50 stemmen aangenomen, maar
door do Eerste Kamer met 62 tegen 36 stem
men verworpen. Het voorstel is hierdoor ver
vallen
Volgens een bericht uit een haven, van den
Atlantischon Oceaan, d.d. 25 April, is het
Amerikaanscho stoomschip „St.-Paul", na het
dok verlaten te hebben, waar het eenige her
stellingen had ondergaan, gekapsijsd, terwijl
het langs do pier werd gebracht. Allo personen
(500 in getal) die zich aan boord bevonden',
worden gered Het ia nog niet bekend of hot
ongeluk veroorzaakt is door het verschuiven
V3U den ballast dan wei door het verkeerde
lijk; openen van kranen
Nader moldt een telegram, dat do autori
teiten het mogelijk achten, dat eenige arbeiders
in hot schip werden opgesloten en zijn ver
dronken. Volgena de geredden zijn er minstena
zes verdronken en worden enkelen vermist. Vol
gens anderen heeft men gaten in het schip ge
hakt om dc menschen, die zich daarbinnen be
vonden, te verlossen
Men is reeds begonnen met de „St.-Paul*5
te lichten.
Een aaa de kust bij Bridlington, in York
shire, aangespoelde mijn sprong met gewel
dig ekracht uit elkaar. De schok werd door de
goheeïe stad geveeld. Alle aan de zeezijde ge
legen huizen werden verwoest, terwijl van hon
derdon huizen do ruiten sprongen. Er hadden
geen ernstige persoonlijke ongelukken plaats.
Overleden ia het ouclsto lid van het En-
gelscho Lagerhuis, Samuel Young, die den
leeftijd van 98 jaar bereikt heeft. Hij behoorde,
hoewol uit Ulster geboortig en een protestant,
tot do lersche nationalistische partij. Tot ir
het laatst van züa leven was Young friseh van
geest gebleven.
Wie kan men nog vertrouwen? vraagt de
,.KöIn. Volks ztg.". naar aanleiding van het
volgendo voorval:
Eenigen tijd geledeQ vond te Keulen eon In
braak plaats, waarbij voor 120.000 mark zijde
werd gestolen. Men vond een wachter met een
prop in den ovwiil op don grond. 5000 mark be-
looning worden uitgeloofd. Spoedig echter
bleek hol, dat do wachtor met de spitsboeven
gemeene zaak had gemaakt. Him aanvoerden
was de rechercheur Hartmann. In do woning
van den rechercheur vond men bijna den ge-
heelen buit aanwezig.
Een muzikant te Berlijn, Ciesielsky, dreef
een broodkaartenhaadef, waarmede bij 20 lot
30,000 mark per week verdiende. Hij betrok
de kaarten gedoeltelijk door bemiddeling van
een bediende uit een dnikkerij, waar brood
kaarten voor do regeoriog vervaardigd werdes
en liet er overigens, door middel van speciaal
vervaardigde" clichés voor eigen rekening
drukken. Ten slotte word hij door een mede*
plichtïgo bij" een twist over do verdeelmg der
winst doodgeschoten
Hot bestuur dor sociaal-democratische
partij in Frankrijk heeft besloten om den 5d<®
Mei, ter herinnering aan den honderdsten ge
boortedag van Kari Mo-rr, een manifest open
baar te maken.
Tor hoogte vam de kusb van Dela
ware is een kruiser mot do kuststoomboob
„City of Athens" in aanvaring geweest:
74 mensohen hebben cfaar het leven bij
verloren en sloepen van (hen kruiser heb
ben er 61 gored. Do stoomboot is na zeven
minuten gezonken. De kruiser bleef on
verlet.
van het maaién, dat hij den vorigen dag
had gedaan.
Hij 3loeg naar achteren, sloeg weer terug
naar voroa, maar nommer vier honderd
zeven on tachtig kon hij* vandaag in zijn
boek niet vinden
Na de godsdienstoefening verspreidden
de menschen zich en vormden groepjes om
en bij de kerk. Kennissen ontmoetten
elkaar en praatten over do viachvangst en
den hooioogst, vroegen elkaar uit en wa
ren prat op nieuws als op een beurs.
Sommigen vonden een plaatsje in de
schaduw van don kerkhofmuur en gingen
daar zitten. De provianddbozem werden
opengemaakt, en men begon aan den maal
tijd.
Andries had een mooi plekje opgezocht
in een hoek van hot kerkhof. Daar maakte
hij het zich gemakkelijk met Gnri en Olien-
tje naast zich en begon te eten van het mee
gebrachte.
Mot zijn grooten zwarten nagel schilde
hij do gekookte aardappelen. En het eene
gedroogde vischje voor, het andere na,
verdween in zijn maag. Hij smakte en had
het goed.
De plaats, die Andries voor zich had uit
gekozen, lag eerst in de schaduw, maar nu
was do zon zoo ver in het westen gekomen,
dat haar glans scherp in Andries' oogen
stak.
Hij knipte tegen het Hcht.
Waa dat niet de dominee, die daar liep?
Ja, zoowaar, dat was zijn lange rug in de
zwarte toga met den witten plooikraag. En
het boek met den gouden kelk en het krois
op den omslag droog hij in de hand.
(Wordt vervolgd).
t
