No. 17845.
LEIDSCH DAGBLAD Donderdag 2 Met.
Tweede Blad Anno 1918.
TWEEDE KA»
INGEZONDEN.
Nederland en de Oorlog*
FEOIILETON.
Andriss van den Tarafjord.
'Vergadering van gisteren.
Handelsregister.
Bij art. 2 uiaakb clo lieer GERRETSON
#90 opmerking, daar cïifc art. z. i. t-o ver
gaat.
De MINISTER VAN JUSTITIE ontkent
<|e jxiietheid van de/.e opmerking; de strek-
king van dit artikel gaat geenszins te ver.
De heer RUTGERS meeut ook, dat het
gde lid van het artikel niet duidelijk is
0.u kan zich dé vraag voordoen of een boer
ri-h moet laten inschrijven ja of noen.
Do MINISTER zegt, dat de boeren, die
alleen dén landbouw beoefenen., buiten het
ontwerp vallen.
De keer RUTGERS is door dit antwoord
jriet bevredigd; konpon, en verkoop en doet
iedere landbouwer. .Na repliek wordt be-
eloten art. 2 aan te houden, om den heer
Rutgers in de gelegenheid to stellen een
Imendc-ment op dit artikel in te dienen.
Besloten wordt hierna de beraadslaging
over dit wetsontwerp aan te houden tot
Donderdag bij den aanvang der vergade
ring.
De VOORZITTER deelt mede, dat door
«fo heeren Marcliant, Nolens, De Savornin
Lokman Troelstra, 'Visser van IJéendoorn
en Van der Voort, van Zijp een voorstel
van web is ingediend betref fond-o een ondter-
aoek door een Staatscommissie na-ar het
geen tijdons den toestand van oorlogsge
vaar heeft plaats gevonden ter za-ko van
die voorziening van het land met levens
behoeften' en ter' ondersteuning van land
bouw, nijverheid en handel.
Do VOORZITTER vraagt of sen der
VOorstellersH*ook Tiog iets ter toelichting in
'^ot midden weixscht te brengen.
Do heer MAROHANT v.egfc, dat do voor-
ttellors dit thans nog met noocSg achten.
Op voorstel van den Voorzitter wordt
i)03!oten het voorstel ter onderzoek aan da
af deelingen te zenden.
Vormogcns-belasilng.
Aan de orde is hierna het wetsontwerp
tot wijziging der web op do vermogens
belasting.
Er wordten geen algeaneene beschouwingen
.gohouden.
Bij art. I bespreekt de heer VAN RE
DRES TEIJN, over de belasting op buiten
plaatsen, welke hij wenscht te doen ver
vallen.
De heer DE MONTE VERLOREN
meent, dat venverping van hot amende
ment - een bron van last zal worden voor
le gelukkige bezitters van kunstvoorwer
pen en dringt daarom op aan neming aan,
De heor SASSE VAN IJSSFLT zal ook
voor hot amendement stemmen.
De hoer TEENS TRA acht het nocdig,
dat do landbouwers gelijk gesteld wc den
met aadero belasting betaler-'
De MINISTER VAN FIN INCIEN be-
antv oordb kort de gemaakte opmerkingen,
vaam het artikel z.lus. wordt aangeno
men.
Het wetsontwerp wo-rdb hierna z.h.s,
aangenomen.
Waterv/p.g van Dordrecht naar Zee.
Bij de behandeling het onteigenings-
ontwerp voor den water jeg van Dordrecht
naar zee lioht de heer TER. LA AN eén mo
tie toe betreffende liet overgaan in eigen
dom aan het Rijk van oevwt-erreinen langs
d'e Oude Maas bij de totstandkoming van 'n
Wa-torwe-g van Dordrecht naw zee, ten
einde speculatie in gronden tegon te gaan.
MINISTER, LELY riet het nut van de
motie niet in. Zij staat, naast, het ontwerp.
De stemming over de motie is -uitgesteld
tot morgen.
Het wetsontwerp is z.h.n. aangenomen
©ven&b daarna een aantal kleinere wets
ontwerpen.
Aan t?e orde is heb wetsontwerp tot rege-
Kng van het
Archiefwezen.
A méncïemcnten van den heer VAN
SAS>E VAN LTSSELT tot vermindering
van de elscben, te stellen aan de archiva.-
vissen worden overgenomen, evenals de
amenderaenten-YAN BERESTEIJN, den
Minister bevoegdhc cïen te verleen en ar-
^chivarissön aan te stollen, die niet ten
volle "aan do wettelijke, eiselien -ldoen.
De vergadering wordt verdaagd.
Teelt van Bruineboonen op yescliourd land.
Diep te v a 'it ploegeu: 15 tot 18
c.JI. Daar laat geploegd wordt, de ploeg-
voren smal nemen en met een voorsehaar
eerst geheel oï gedeeltelijk „schillen".
Bewerking van den grond vóór
het zaaien: De boon eischt een goed
verkroimelden bovengrond, daarom link eg-
gen; na het eggen verdient 't aanbeveling
het bovenste laagje met de kettingegge
verder te verkruimelen. Hierna den grond
flink rollen, andera bestaat groot gevaar
voor verdrogen van 't gewas, Want de boon
wortelt ondiep.
Zaaien: Hoeveelheid zaaizaad 1,25 h
1,5 H.L. per H.A. Zaaitijd tusscban 10 en
20 Mei. 't Kan echter ook nog- goéd een
week later. Droog weer afwachten!
Zaaien in rijen. Afstand der rijen 35 a 40
c.M. 't Zaad vooral niet té diep onder
brengen, ongeveer 2 elf., hoogstens 3 c.M.
diep. Zaaien met machine (wordt de Om-
landia-zaaimachine gebruikt dan 6 pijpen
en de zaadregelaar op No. 19) of in voor-
tjes, gemaakt met vorentrekker.
Verpleging; De boon.eischt niet voel
verpleging, heeft weinig last van onkruid
ot schadelijk gedie -te. Als de beunen goed
bovenkomen ondiep schoffelen of hakken.
Dit later zoo noodig nog eens herhalen.
Oogsten: In 't laatst van Augustus en
in September beginnen de bladeren af te
vallen en worden de peulen gee!. Dan de
plqnten uit den grond trekken, met wat
stroo aan bos'es binden en. aan „tollen"
(rondom een stok) zetten en op 't land laten
drogen. Dit kan ook uitstekend op klaver-
ï-uitera» Goed op 't void laten drogen voor
de oogst wordt binnengehaald!
J. DE JONG SAAKES.
NEDERLAND EN DUITSCHLAND.
Naar do „N. R. Ct." verneemt? ztja de
besprekingen piet Duitschland: die de laatste
weken tot eenigo spanning hebben aanlei
ding gegeven, dermate gevorderd, dat een
voor beide partijen bevredigende regeling
verkregen is, en een medeieeling dienaan
gaande binnen zeer jkorv kan worden te
gemoet gezien.
Verschillende militaire maatregelen, die
in verband met den onzekeren politieken
toestand genomen waren, z\ju, maar het
„Hbld." meldt, ingetrokken. Zoo i6 een eind
gemaakt aan het permanent geopend zijn
voor militair .gebruik der telegraafkantoren
in plaatsen waar troepen gelegerd zijn en ia
de bewaking van de stationstelegTaal'bureaux
opgeheven.
In een hoofdartikel over den toestand in
Nederland zegt het „Edinburgh Journal",
dat Nederland boven alles besloten heeft
in den oorlog neutraal te bleven.
Het Is niet moeilijk, indien nirt onmogelijk
te gissen, wat Duitschland wel verwacht als
compensatie van een eventueel vijandelijk
optreden wan Neder: .ind tegen zich.
De opening van de Schelde kan voor
Duitschland geen r -den zijn om Nederland'3
neutraliteit te schenden, daar -niemand beter
dan de Duitsche admiraliteit weet, dat de
Schelde terstond door een mqneuvo d ver
sperd zon worden.
Het blad besluit met op te merken", dat
wanneer do Duitscliers Nederland dwingen
het zwaard te trekken, hun eigen moei-
lgkheden zullen vermeerderen.
Wolff seint uit Berlijn
De „Lok. Anz." verneemt van wélinge
lichte zijde, dat de onderhandelingen tus-
sclien Duitschland en Nederland een gun
stig en loop nemen, zoodat men rekenen kan
op een gnnstigen afloop binnen afzien'oa-
ron rijd.
Men seint uit Woenen:
Berichten ju de Weensche bladen beves
tigen de waarschjjnl^ikheid der bijlegging
van het Duitsch-Nederlandsche conflict.
De Ver. Siaten en Nederland.
Men seint uit New-York
Do Vereenigdo Staten hebben vrcecïzame
regelingen getroffen met, Noorwegen,
Zweden en Japan met. betrekking tot het
in gebruik nemen van een deel van hun
tonnonmaa-t, on zijn nu eenigermate Ver
baasd on verbijsterd' door berichten, die uit
Nederland komen en die een aanwijzing zijn
voor een bittere stemming in Nederland
jegens de Vercenigdé Staten, welke stem
ming hoewel zij hier niet wordt kwalijk
genomen op rechtelijk wordt betreurd,
wijl cllo ernstige druk der omstandigheden
de Vereenigdi© Staten tot- het nemen van
dien stap had genoodzaakt.
Intusschen zijn het Amerikaanschc volk
en d:e Amerikaansche regcering ten volle
op de hoogte van Nederlands moeilijke po
sitie in do zand- on grint-quaestic, waar
met d'e belangen van drie partijen dient
rekening te Worden gehouden. Indien ech
ter de NedJevlandscho couranten haar in
vloed aanwenden in het belang van een po
litiek van kalmte zooals ook de Ameri
kaansche pers op het oogenblik doet kan
de definitieve schikking in doze zaak wor
dien overgelaten aa-n de competente handen
van het Nederlandscho departement van
buitenlandfiche zaken, hetgeen zou kunnen
leidien tot oen vrieiufecbuppelijke regeling,
hetgeen zeer voordóelig zal zijn voor onzen
kolonialen handel voor en na dien oorlog
en die cto herhaling zal voorkomen van een
gebeurtenis, welke het geheele Ameri-
kaanscho volk welks sympathie voor Ne
derland in deze dagen veeleer is toegeno
men don verminderd zou betreuren als
het noodlottig gevolg van den oorlog.
Gevaarlijk gebied.
Volgens vau liet departement v n Buiten-
laiidscfie Zaken ontvangen mededeling heeft,
de Britsche regoering het hieronder aange
geven gebied met ingang van 15 Mei as. ge
vaarlijk verklaard voor alle scheepvaart: Het
bedeelde gebied-wordt begrensd door een
liF- loop end: van punt 1 op 59 graden 12 Va
minuut N.B. en 4 graden 49 minuten O.L.
van Greenwich langs de punten: 2. op 59
gradea 29 minuten N.B. en 3 graden 10 mi
nuien O.L. van Greenwich; 3. op 58 graden
25 minuten N.B. en 0 graden 50 minuten
W.L. van Greenwich; 4. op 59 graden 20
minuten N.B. en 0 graden 50 minuten W.L.
van Greenwich; 5. op 60 graden 21 minuten
N.B. en 3 graden 10 minuten O.L. van
Greenwich; 6. op 60 graden 0 minuten
N.B. en 4 graden 56 minuten O.L. van
Greenwich en verder langs de Westelijke
grens der Noorache territoriale wateren
terug naar punt 1.
De N aordzeevisschcrij.
Heb hoofdbestuur der R ceders ver een i ging
voor de Nederlandseho haringvisscherij zegt
in een a-dre.j aan de ministers van binnen-
Intuléche. zaken en van landbouw, nijver
heid on handel, dat een belangrijk deel zoo
wel dor reodferijen als dor zeeliedén ver
langend ie, weer de haring-, beug- of treil-
vissidicrij te gaan uitoefenen, maar dat de
hoogo kosten der molest-vcrzelcoring dit on
mogelijk- ma-kon. Het verzoekt om overne
ming van dit risico cteor den st° °t. en ver
bod van visehuitvoer, zoodat alleen voor
d'e Mnnenlanrfeche ma.rlct. - zal worden ge
varen. Tevens worden gevraagd! zoodanige
maatregelen, waardoor do- geregelde gang
van hot bedrijf'zal worden verzekerd, zoo-
als vlugge verzanding van viech, .oorzio-
ring van de o -hepen van proviand,, steen
kolen, petroleum, enz.
Hei uitvaren der sSoondrawlers.
Uit KTirauicBeii wordt gemeld:
Door een aantal kleine reeder ij en van
stoomtrawlers, die deh niet konden ver-
e enigen met de door het bestuur der Yer-
eendging van Reedera van Visscliersvaar-
tuigen ontworpen beurtregeling van uit
varen, ia op een vergadering daarover
reodö afkeuring uitgesproken. Niettemin
bleef do regling gehandhaafd, hetgeen de
kleinere seders deed besluiten een prot-est-
vergadering uit te schrijven.
Na langdurige besprekingen werd beslo
ten een commissie te benoemen, welke do
belangen der kleine reederijen sal verdedi
gen. De heeren S. O. L, Reigersberg, W.
Lancbrweerd en Joc d'e Nobel werden in
deze commköiö benoemd
Boaloten werd het volgende telegram
aan het Rijksbureau voor het Uitvaren van
Schepen to zenden
Protesteerden Zaterdag op ledenverga
dering 'tegen willekeurige uitvoering be
sluit uitvaartregeling. Twintig stoomtraw
lers aangewezen door het Bestuur zonder
voorkennis of sanctie der leden onzer Ver-
eeniging. Een regeling is vastgesteld, die
zeer willekeurig en dermate gemaohineerd
is, dat de rechten d'er kleine recders zijn
benadeeld. Wenscben U nadler te komen
toelichten. Kunt U ons morgen (Dinsdag)
ontvangen1? Hoe laat? De heden in protest-
vergadering benoemde commissie.
Gemeld wordt tevens dat nog heden de
toestemming tot. het uitvaren is te ver
wachten voor dao stoomtrawlers, die met
steenkolen beladen en tot vertrek uitge
rust g-ereed liggen, doch niet bij de eerste
beurtvaart waren ingedeeld. D-eze'toestem
ming zal evenwel slechts gelden zoolang de
aan 'boord van deze vaartuigen aanwezige
bunkerkölen strekken. In de ontworpen
be urtv aartregeling wordt hierdoor geen
verandering gebracht.
In het geheel zijn nu acht stoomtrawlers
van de opgelegde vloot ter visscherij 'uit
gevaren, van welke hedenmorgen de eerste
twee reod's weder met vangst t-e IJrauiden
terugkeerden.
Dc Zonnebloem en de velnood.
Door den directeur van het Rijksproef-
Btation voor zaadcontrole wordt er dc aan
dacht op gevestigd, dat do zonnebloem een
- zeer geschikte plant 19 om iets bij te dragen
tot leniging van d'en vetnood. Elke are le
vert gemakkelijk een opbrengst van 10
H.G. zaad, waaruit 2 L. uitstekende spijs
olie kunnen, worden bereid terwijl de schijf-
resten een waardevol vee^voedsel opleveren.
De plant, leent zich zeer goed voor cul
tuur op kleine hoekjes, die ieder in zijn
tuin wel beschikbaar heeft. Zelfs kan men
dé zonnebloemen samen met stokboonen
poten en daardoor het dure boonenhout
uitwinnen.
Het is duidelijk, dat de opbrengst van
beidé gewassn hieronder iéta lijdt.
Verder moet er aan gedacht worden, dat
voor den verbouw van sbokboonen een ver
gunning van den burgemeester noodig is.
De verbouw in moestuinen voor eigen ge
bruik is echter vrij.
De paardenvleescfi-distributie.
Te Groningen ia een buitengewone ver
gadering gehouden van den Nederland-
sclien Bcmdl van Paardenslugers
De voorzitter leidde do besprekingen in
ovor de paardenvleaschdisbributie die hij,
zooals zij nu geschiedt., zeer willekeurig
noemde. Spr. keurde het- af cla/t de Regee
ring niet is ingegaan op de haar door den
Bond voorgestelde distributieregeling,
waarbij het bedrijf der paardenslagers in
ataricï zou worden gehouden en de volks
voeding gebaat.
Verschillende grieven tegen^de distribu
tie van paarder.vleesch werden kenbaar
genaakt.
De vergtidering besloot den minister van
Landbouw een tologram te zencjcn waarin,
gezien de ernstige wantoestanden waartoe
hot paardenslachtverbod heeft geleid, er
op aangedrongen word', dat de minister
ten spoedigste de voorstellen van den
Boi.d roet betrekking- Lot de paarde-nvleesch.
disti-i' ;.tie zal overnorocn.
Wu het ens of straks het cond?
Iirhe' Tg a von d - ,,Friepche M t- ha >-
pij v.iïi Laudb.uw u i/f: do h.e. 3. vun
Weideren b toti Rouge r
Da ih'eeie vraag waar on hot ging bij de
vleeschvoorri Ttmgsmooilijkheiien kan men
ongeveer formuieêren zooa'!s wij dit hier
boven afdrukio^n. Ea de vraag ij d >or den
minister in dien zin h - ntvvoord, da irrms
het civs vleosch val w den opgegeten en fiat
men dua stra!: het n nd niet krij ,t. <l<~
de consumenten iu de v :»>oiiöe \v;vt r
den zullen kkgin er g.. r. k aan
aan vet en aan v h .-tan za1 1 1 -
leen kunnen w wwr^I ",.deze toe
stand is op uw veiz^cia ontsla-Au," wteut wij
tnemen aan dat de raikrt-r op aa.-vvaog- vjm
consumenteniijde zoo hoc ft moeten k-vbte v
Binnenkort, zoo stellen wij ons voor, komt
hetzelfde verschijnrt: tot u- eP i .ie
aardappels, en als ook 'ian work;
geven en in Med—Auguolas wordt
LT-J
wat voor najaar en winter was bestemd, zufc*
len we kupnen gaan berekenen wanneer wj
ont dc periode van voedselsckaarsehte in di<?
van gebiek zullen komen.
De vleeschvoorziening.
Te Goes i3 gisteren aangekomen een
zending van 54 nuchtere kalveren uit Ak-
krum, welke door de gemeente geweigerd
is, daar ze in staat van bederf verkeerden,:
Dc nieowe broodkaartrcgeling.
Heb Bureau voor Mededeelingen inzake
do Voedsel voor zie-ning meldt
Een tweetal bezwaren worden geopperd!
ten aanzien de-r nieuwe regeling voor dol
broodkaarten. Wat de bruinbrooHika&rt-eo
betreft ia het mogelijk dat, üu de bona
voor T3G0 gram waard zijn 1400 gram brood
en de kaart slechts zeven (Jager? geldig i«,
men 2ö0 gram van dé bi*uinbroodka^.rtea
overhoudt. Overwegen ia of 't niet moge
lijk zou zijn bruinbrood van 200 gram te
cfoen bakken, maar bij zulke kleine brood
jes zou men te veel korst krijgen. Er is
dug. slechts één oplossing, n.l. dat die bak
ker het brood doorsnijdt en aldus toch 200
grain aflevert. Daartegen kan ook bij do
bakkers geen bezwaar bestaan.
Een tweede moeilijkheid, de meel- en
bloemboiia betreffende, is opgelost- bij mi
nisterieel c beschikking van 25 April 1.1.
Daarbij is bepaald dat op de blóembone der
wi tt eb r o o elk aa r t-e n in pliate van 125 gram
75 gram en op de meelbom. uci* bruinbrood-
koarton in plaats van 21:) graai 150 gram
meel zal kunnen .wórden gekocht en ver
kocht.
Aardappelen voor brood.
Het ligt in de bedoeling een belangrijk
gedeelte van den aardappeloogst 1918 te
doen drogen, ten einde het eindproduct io
het brood te doen verwerken,
Disiributle van geneesmiddelen.
Naar wij vernemen, is zeer binnenkort te
verwachten een regeling betreffende cb
distributie van een aantel geneesmiddelen,
niet oprichting van ccn RijkscHstributïo-
kanioor voor geneesmiddelen, verband-
artikelen en voor werpen voor geneeskun
dig gobrnik (R. D. G.), dat te Amsterdam
zal worden gevestigd; onder directie var
den beer J .Tonkman,
Vrouv/enconuié voor de di.5iFitüU'r:
De Koningin heeft, gritereehtena ten par
leize in het Noordfeindo in ->t ontvan
gen een deputatie uit het bij Kon. besluit-
van 19 Maart 1918 in gestel den „Vrouwen
comité voor de distributie", bestaande uit
de diames Kappeijrie van d'e Oonpole Wij-
gors en ZwaanTakes.
Varkens in fceslag genomen.
Door een controleur van het «isfcrihutiè-
bureau t6 Finclhovèn werd hed-enavooid, bij
den landbouwer v. d. G- te Strijp gecon
stateerd, dat in 14 dagen tijd 2 varkens ge
slacht waren'. Een daarvan was foist inge
zouten, terwijl hot andere, nog slechts zeer
kort geleden in de rookkast was opgehan
gen.
De varkens zijn in beslag genomen en
togen v. d. G. word proces-verbaal opge
maakt.
Sigarenfabriek stopgeiei.
De sigarenfabriek van Emanuel Barge-
bo er te Winschoten is wegens tabakgebrek
stopgezet.
kassa's gasafsnijdingen-
Wegens het overschrijden van het gaa-
rantsoen, heeft de directie der gemeenta-
•gasfabriek te Weesp, bij een 00-tal inwo
ners .den gasmeter doen afsluiten
Siikstof uit de ïucht als meststof.
In verband met de onlange gehouden ver
gadering der Algemeene Technische Ver-
ccniging van Beetwortels»'kerfabrikanten
en Raffinodeurs hebben zes fabrieken
kreet t-oezogging aan den voorzitter, den
heer M G. Hummelinck, gedaan deel te
F! cv on in een eventueel op te richten stik-
teWii!Wterie cn wel'tot een bedrag van on-
gcv:cr f 30 OOO
'0 crisisbeleld.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
:r .voorstel Marchant c.s. tot instelling
u ccn s' aatscoinmisrie voor een enquête
inzake het crisisbeieid.
Een „stril" vertelling van Johan C. W. J U H HL.
IJlt het Noorsch vertaald door M.-A. Z.
7)
Buik-Ola smalcl.s aan zijn stompje.
„Een 'eele tijd is 't, dab ik je niet ge
zien 'eb."
„Een 'eele tijd, ja."
„Nu, ?oe gaat 't Olo/-man?"
Dab klonk zoetelijk lief.
„O, ik slijt den tijd, en de. tijd 3Üjt mij."
„.Ta juist."
00 'eb jij 'fc?M
„O, ik 'eb leven en gezondheid, en dua
inoofc ik den 'eer danken."
„Dab is zoo, ja."
„Ik 'oortfio, dat je ziek was een tijd golo-
dcn."
„Ach ja, ik ben meestal ziek, maar toch
moet i.k 'arcf sjouwen."
„Px.eries zpo gaat het mij, vriend. Maar
,we moeten ons buigen voor Godl, den
•'eer."
,,0 ja, cïe groote Vader daarboven 'eeft
wel een bedoeling met alles, wat ge
beurt.."
„Zeg dab wel, kind. Zeg dat wél," be-
kraohtjgde O la.
Maar nu trok Guri Andrieo aan zijn
broek. ^,,Wc moeten ona 'aostep, Andries,
7t woreïb laat., ik denk dhfc „Vader" dade
lijk op steel komt" Duisterde ze.
„'Ja, we rapeten voortmaken," zei An-
^fea meb eén kmkje togen Ola. Deze bleef
wtteo, Hij 'gaf zich nooit d'e moeite de paar
stappen te doen van zijn huis naar de
kerk. Hij lag overhoop met de predikant
en met den koster en met den commissaris
van politie, over 'oop met dén 'eelen, troep.
Andries keek den geelbruinen weg af, die
door het dal kronkelde.
De buren waren ver vooruit, hij zag ze
bij de laatste kromming van den weg vódr
de pastorie
Andiriea was volstrekt niet bang te laat
te zullen komen. De dominee wachtte
meestal' tot- de laatste strompelende oude
man er was. Maar het waa toch l«?.t wijste
fdcli een beetje te haasten, zoo-dat hij samen
met d'e anderen zou aankomen bij „heb
nieuw ontgonnen land". Hij was zoo droog
in zijn keel, on het was niet goed te wéten,
of er ndet misschien kans was op een slok
bier. Lars „met dien raren mond" nam het
zoo nauw niet.
En zoo verhaastte Andries zijn schreden.
En Guri deed haar best hem- bij te houden,
zoodat het. zand van don weg in dikke
bruine laag haar leeren schoenen bedekte.
En de kleine Olina sbapte met haar emmer
tje en het gezangboek trouw naast vadW
en moeder voort. Haar bleek gezichtje ver
dween bijna onder dien zwaren witten
hoofddoek.
Toen zij de hut van het pas ontgonnen
land hadden bereikt, die op de grens lag
van hot pastorie-gebied, haalde Andiriea
rijn buren Mons en Lara in.
„Ik werd opge'ouden," zei hjj.
„Dat zag ik," antwoordde Lars.
„Wo moeten een potje bier drinken, ik
ben zoo droog in m'n keel," begon Lars
„met den raren mond" opnieuw.
Andries stak zijn pruim in zijn vestzakje
en lachte tevreden.
„'ij W warm!" "piepte Aardnppel-Mons,
nam zijn groeten hoed ai on droogde zijn
voorhoofc? met de punt van zijn bont-
gebreide muts, die hij er onder droeg.
Zij gingen het hluis binnen om voor een
paar schellingen 1) schuimend bier te drin
ken.
Nils „van 't pas ontgonnen land" dreef
op Zondag een levendagen handel in bier
en krakelingen. In het kleine keukentje
was heb stampvol langbroeken in kerk-
kostuumna den langen tocht cfie op dien
heetcn zomerdag verfrischten ze daar hun
drogo keel. Voor de laatsta-aiigekoménen
•was er bijna geen plaats om rich te roeren.
Nils baande rich vriendelijk lachend son
weg door den drom met een tob aan den
rand gen-hie roode bierkan, waarop veel
mooie krullen en een vroolijke spreuk wa
ren geschilderd.
„Drink maar uit!" zei hij met een knip
oogje, Lars de bierkan aangevend'. Nils
waa in hef beste humeur, zijn zaakje ging
goed vandaag.
„Dank en lof," galmde Lars. Hij blies
het schuim van de bierkotn en dronk de an
deren toe.
„Ziedaar l"
En terwijl hij de, keen aan Andries door
gaf, streek hij zijn mouw over zijn mond en
hijgde en kreunde.
Mons kwam ook aan de beurt.
Ondértusschen babbelde Guri met. de
vrouw van Nils. Zij vroeg haar nieuwsgie
rig uit en praatte over het gezegende
mooie wêer.
Smakkend verlieten de mannen de hut
van heb pas ontgonnen land.
1) Schelling is gelijk ongeveer Y2 ot. Holl.
geld. (Niet meer gebruikte Noorsche munt).
Andries keek naar de uitgeverUe pasto
rie op den heuvel aan den voet van de
hooge rots. Groot en mooi stond een roode
hooischuur er na-ast, en .op den heuvel was
een vlaggestok geplaatst, met vergulde
punt, waar het zonlicht in tebitterd-e.
„Vader' was nog niet te zien. .laar in
den tuin stond cW domineesvrouw met - een
wit strooien hoecfi op en met haar gevang
beek in de handdus moest de dominee
wel gauw op stoel komen.
Andries trok zijn pruim uit zijn vv w k
en beet er in en spuwde met zooveel kra-ht,
dat het zand er door werd opgejaagd.
,,'b Zou lukken, 'oorhij behoef do niet
bang meer te zijn voor een ontmoeting met
Prahl.
Hij kauwdo op zijn pruim, dat zijn kaken
er van op ou neer gingen.
Andries slaakte eon diepen zucht.
Zij waren nu. boven op den kerkheuvel.
Het bedehuis lag vóór ben in de laagte,
met boschjos cn groene landerijen rondom.
Daarboven lcnvc- dien bergrug waren hier
en daar als roode en grijze plekken de
huisjes van het gehucht te zien.
Andries bekeek de mooie, geelgescliil-
derde dorpskerk met haar glinsterend led-
steenon dak. Ze stond daar zoo slank en
vredig; nog niet lang geleden was ze ge
bouwd. Die kerk was mooi 'oor
En h'j kwam op allerlei gedachten.
En toen zei hij onwillekeurig:
„Een 'eel verschil ddo kork met 't kleine
'uisje, dat we vroeger 'adden."
-Jawel, kind, een 'cel verschil," beves
tigde Lars. Hij dacht, aan héb oude kerkje,
heb oude geteerde gebouwtje zonder toren,
dat veel had van een schuur meb een rood
pannen dak. 't Was op 't laatst zoo rot,
dat 'fc bijna uit elkaar viel. Hij wist. nog
zou goed, hoe gek heb er uitzag; 's Zondags,
als cte mannen ieder hun stok met de ijze-
ner punt in het planken beschot staken,
vóór zij de kerk binnengingen, om te
'ooren wat Vader" van den preekstoel
'un te zeggen 'ad; Net als een stekelvar
ken, dat rijn pennen opzet, zag de kerk er
dan uit, kind."
„'t Was zoo gek niet van Prahl, dat 'Ij
dat tot stand bracht," kraaide Erepel-
Mons.
'ij 'ad er veel moeite mee," loeide do
stem van Lars met dén grooten mond.
„O, je weet-, 'ij '00rt niet tot de. men
schep die 't dadelijk opgeven, Prahl, als
'ij iets in z'n 'ooft 'eeft," zei Andries.
„Nee, dat bleek, toen 'ij 't nieuwe school
gebouw op Sunclgölta liet zetten.
,,Jai net."
..Mcar 't 'eeft geld gekotft, vóór 't klaat
was
,.7:\ dat weet je."
„En wie m-^et 't betalen? Betalen raad-
ten jij cn ik."
„Dat is waar."
„Ja, dan is 't niet zoo mocili.ik druk te
doen en te spreeken en ove-r'eerschen, ala
't niet uit je eigen beurs gaat."
„O. Prahl moet ook wel zijn deel in de
kosten betalen, 'oor. 'ij is niet voor niemen
dal de 'oogsfcaan.geslagene in da belasting!'-
riep AarcBappol-Mons.
Hij kon het weten, want hij zat in de
commissio van aanslag.
„Ja, maar 'ij 'eeft 't ook, ,ea kan beta
len," zei Andries scherp.
„Dat 'eeft 'ij," gaf Mohs toe.
,,'ij tioeb niet weinig grootse he opa," 'ij
en z'n vrouw allebei," verklaarde (ie
groote mond van L&rt.
(Wordt vervolgd^
