LEIDSCH DAGBLAD Zaterdag 23 Maart.
Derde B!ad Anno a8«S."
Een Nationale Triomf:
Het Zuiderzee-vraagstuk opgelost.
EERSTE K«R.
TWEEDE KM»
m. irê83*
Terwijl daar in vele deelen van. onze
aarde .in verwoeden strijd mallioenon man
nen in ck> kracht van hun leven tegenover
elkander staan om voor het recht hunner
naties op te komen, terwijl daar milliarden
■worden uitgegeven om in een allee vernie-
tigonden oorlog te worden verslonden, i#
er in de vergaderzaal van onze volksver
tegenwoordiging een beslissing gevallen,
<£0 anders overal in do wereld een grooten
indruk zou hebben gemaakt, nu door hot
eigen belang in andero landen mieaehion
slechte even vermeld zal worden, maar dio
in ons land een historisch moment van ge
weldige betcekems zal blijven. Een beslis
sing, die onze nationale trots niet weinig
streelt, omdat aan do machtigen bewezen
wordt, dat ook een klein volk groot kan
zijn.
De avond van Donderdag 21 Maart 1918
zal mot gulden letteren wurden vermeld in
de analen onzc-r geschiedenis. Onder groot
enbhoush- :::o is toon hot wetsontwerp van
den Minister van Waterstaat dr. 0. Lely
aangenomer, waarbij besloten wordt tot af-^
stuiting en ooglegging van de Zuiderzee.
Een hoc V-a voldoening voor de man
nen, die na tientallen jaren van harden
strijd hun ijver, moeite, en zorgen beloond
hebben gezien. Een heerlijko voldoening
bovenal voo r Lely, die "thans de zeker
heid heeft, dat do zar.k, die hem steeds zoo
heeft- bezig gebonden, waaraan hij zijn ge
heel o leven heeft gewijd, in vervulling zal
gaan". Do minister heeft reeds de gehikwen-
schcn mogen ontvangen van de leden dier
volksvertegenwoordiging. Wij willen niet
nalaten hem ool^ onze bescheiden hulde aan
te bieden
andero Vela!
tot stand g<
zijn Zuidv
volk aan :z
't Was in
optreden
I de woorden
komen om
'der Zuidcrv
Dus toch
d minister Lely geen
ad-en als bewindsman
dan reedis had hij door
zerp het Neder! an ctecho
ïrrdi-ht.
r-pon rede van 1913, bij het
L huidig Kabinet, dat men
'ezen - Ik acht den tijd.ge-
aM uiting en droogmaking
0 ondernemen
-o menig aanhanger van do
idee van een afgesloten en gedeeltelijk ge-
dompte Zuid. had zijn optimisme niet
reeds laten vrvnn. Met hoeveel volharding
had niet de Z ui der zee-v ereen icing haar
propaganda "'rvnor gevoerd en hoe ver
•frheen niet altijd de verwezenlijking.
En ook nadat. dit Koninklijk woord was
gesproken, waren er nog wel oogenblikken,
die weinig bemoedigend waren voor de aan
hangers van do plannen van minister Lely.
Had het er somtij&3 niet van dat het wets-
t ontwerp weer ad cal en das Gr acces zou
worden uitgesteld
Maar Donderdag 7 Maart j.l. kwam het
wetsvoorstel aan d'e orde en men heeft ge-
den, dat er geen volle vijf avondzittdngen
jnoodig zijn geweest om deze hoogst belang-
- rijke aangelegenheid af te handelen. Men
heeft ook gezien dat algemeen het plan
werd toegejuicht on dat slechts aan het
groot© berinaei ondergeschikte bezwaren
zijn te berde gebracht. Men heeft zelfs kun-
"P-en opmerken, dat de Kamer er niet van
gediend was. dat een ander lid van het
Kabinet-, do minister van oorlog, te veel be
zwaren maakte
Want diep is het K ederlandsche volk
vortuigd, dat do demping van do Zuider
zee een leven kwestie is. Twee hoogst be-
langrijke gebeurtenissen hebben de woorden
in de Troonrede van 1913 grooto kracht bij-
gezet-. Do eene is do watersnood van Ja-
nuari 1916, die een vruchtbaar deel van
I Noord-Holland heeft gekwold, en ook ons,
bewoners van Rijnla-nd, heeft bedreigd, do
andero is van zeer recenten datumde
voedsel nood waarin we thans verkeeren.
Dezo twee droeve zaken hebben den minis
ter een geweldigen steun gegeven.
Do bedde rampen hebben het hem niet
noodzakelijk gemaakt op grooto voordeel en
voor ons volk te wijzen. Tegenover zulk©
argumenten zwijgt allo critiek. En ia in
191G betreurd, diat do Zuiderzee niet reeds
Was afgesloten, waardoor or geen gevaar
nieer voor do Noord-Hollandsche en de
Eem-dijken zou hebben bestaan, even orn-
stig govoelen wo nu dat het levensmidde
len-voortbrengend oppervlak van 0113 land
.niet grooter is. Hadden we thans de be
schikking over die tienduizenden hectares
JoóUwland, hoeveel onafhankelijker voor
onzo volksvoeding zouden we ons gevoelen.
Doch gedane zaken nemen geen keer.
•Laten we ons verheugen, dab eenmaal ook
do Zuiderzeebodêm dienstbaar zal worden
gemaakt voor de voeding van ons volk.
We hebben hiervoor gesproken van de
heerlijke voldoening vcor de mannen, Öie
zooveel van hun trachten hebben gegeven
voor de propageering van dit schoon© denk-
beeld. Met deze Nederlanders bedoelen wo
1 de leden en bovenal do bestuurders van de
Zuiderzee-Vereeniging. In aantal waren ze
niet talrijk, maar wat in dit opzicht werd
gemist, dat werd ruimschoots vergoed door
het feit, dat 't mannen van invloed waien,
1 die zich met energie aan de zaak gavon,
die door geen enkelen tegènslag zich hun
optimisme lieten ontrcoven.
Èn waar we zoo op 't randje zijn ge
komen van de geschiedenis van dit vraag
stuk, daar willen we nu toch wj&l heel in
't'korfc iets meedeelen pit die gesc'ti mis.
'Aan do Zuii'e z:e-Vcrleniging danken wo 't,
dat er zoovele gegeven^ over dit onder-
'werp voorhanden zijn, zcoals wo aan haar
ook verschuldigd zijn de enorma massa ge
gevens over de voordeden van afsluiting
cïi demping der Zuiderzee, die ze gedeel
telijk door eigen ambtenaren, gedeeltelijk
door deskundigen over bepaalde onder-
deekn hc-effc do ?n te boek stellen. De schrif
telijke propaganda alleen reeds dezer zijd a
ondernamen ongeveer een vyf-en-iwintig-
tal werken van meerderen of minderen
omvang dwingt eerbied af.
Do oorsprong van de plannen is te vin-
Men in de droogmaking van do Haarlem
mermeer. Toen de proefbemaling in 1845
goede resultaten opleverde, rijpte* bij den
ingenieur B. P. G. van Diggelen te Zwolle
het plan een ontwerp te maken 1»t droog
legging van de Zuiderzee met de Wadden
en de Lauwerzee. Hy had hiervoor dadelijk
veel belangstelling gewekt en deregeering
deed zich hierover een rapport uitbrengen,
dat haar nog hetzelfde jaar bereikte, maar,
eerst in 1867 werd bekend gemaakt
In 1870 werd een concessie aangevraagd
tot droogmaking van het zuidelijk deel der
Zuiderzee, beneden de lijn Enkhui zon over
Urk tob iets ten zuiden van da Ketel. Dit
plan was ontworpen door deu inspecteur
van 's Rijks .Waterstaat J. A. Beijerinck en
den ingenieur T. J. Stieltjes.
De concessie werd niet verkregen, maar in
1877 kwam er een wetsontwerp, waarbij een
zelfde doel voor oogen. werd gesteld, met dit
verschil, dat de afsluiting ging van Blokkers-
hoek tot ten zuid-westen van Urk on vandaar
naar een punt ten zuiden van de Ketel. Maar
met het optreden van een ander ministerie in
hetzelfde jaar verdween dit ontwerp.
Do belangstelling; verminderde sterk, maar
één man was er, die bleef vertrouwen in de
zegepraal van de plannen tot demping der
Zuiderzee. Die man was het Tweede Kamer
lid, do heer A. Buma te Hinde! oopen. In de
Kamer kon hij geen gehoor vinden, maar
daarom richtte hij zich tot een aantal man
nen van aanzien, mannen van invloed in den
lande. Zoo ontstond in Augustus 1885 de
Zuiderzee-Vereeniging, welker doel was eei^
volledig en grondig (technisch en financieel)
onderzoek in te steden of en zoo ja, naar de
wijze, waarop en de middelen waardoor een
afsluiting van de geheel© Zuiderzee, de Wad
den en de Lauwerzee wensehelyk en uitvoer
baar js.
Dat omvangrijke werk is# door deze ver
eeniging bekostigd.
De man van het initiatief, de heer Buma,
werd voorzitter der nieuwe vereeniging. Na
hem volgeden tot heden de heeren A. 0. Wert-
heim, mr. WE A. Bergsma, W. F. Leemans
en mr. G. Vissering.
Het langst racciit de heer Leemans, te
Warmond, deze functie waaceemeu, van 1901
I tot 1913. Ongetwijfeld moet ook in zijn leven
j den 21sten Maart 1918 een schoon© datum
zijn.
Behalve de hier genoemden hebben zich
in dezen naam verworven en verdienen den
dank d£r natie, dr. A. A. Beekman te ri-Gra-
venlage,'dc onvermoeid0 propagandist voor
de droogmaking der Zuiderzee, de oud-m'uis
ter J. T .Cremer, wijlen de heer H. C. van
der Houven van öordt en dr. (X Lely.
Dr. Lely werd de ingenieur-chef van de
Zuiderzee-Vereeniging en hij is dus te be
schouwen als de vader der dezerzijds out-
worpen pannen. En buit ngewoon omvang
rijk onderzoek is ingesteld en ook nadat de
groote lijnen waren Vastgesteld, heeft de
vereeniging meerma en com.nrisieJ ingesteld
1 ter bestudeering van onderd een. Wan- be
halve de technische aange gen'.eden va _n
ei nog ©economische. Zoo b.v. da visscherij,
de invloed op den waterafvoer van omliggen
de provincies enz. Onder die commissie-eden
is ook geweest jhr. mr. P. van Foreest, een
bestuurslid ook van de vereeniging. Hoe
dit Tweede Kamerlid zich gelukkig- meet h fa-
ben geacht aan de tot-stand komiag der wei
te hebben meegewerkt, laat zich denken.
1 Over dit onderwerp zou nog heel veel te
vertellen zijn. De literaiuur van de Zuider
zee-Vereeniging noodt tot het geven van bij
zonderheden. Zoo over de waarde van af si ui
ting der Zuiderzee voor de water ver ver-
se hing ni Noord-Holland .en Fries nd, waar
thans zooveel zout water bin' en t oomt; over
den afvoer ook, waardoor verainderd wordt,
dat uitgestrekte, lage landen onder water
komen to staan in het voorjaar. Over de
houding van de Tweede Kamer op ^u-schil
lende tijdstippen tegenover deze ».w t o;
over de meeningen reeds vole jaren geleden
in de binnen- ea ook in de buiteniandscae
pers over de grootsche planneo.
Over den steun voor de visechersbevol-
king, die nu een armoedig bestaan leidt
over de verbetering van den vischstaiid in
het toekomstige LJsolmeer.
Maar we moeten ons bekorten, om niet
te veel van de aandacht onzer lezers te
vragen. Alleen nog eenige cijfers, die een
goed beeld vormen van den omvang en de
waarde der beslissing.
Het eerste werk zal zijn een afsluitdijk
van de NoordaHollancfeche kust naar Wie-
ringen en van daar naar de Friesche kust
bij Piaam, met op het eiland Wieringen een
complex van dertig uitwateringssluizen van
elk tien meter breed plus nog twee schut
sluizen ten dienste der scheepvaart. Deze
29 K.M. lange dijk zal niet slechte dienen
voor watorkeering, maar heeft aan de bin
nenzijde, iete beneden de kruin, een breeden
rijweg en voor het tromenverkeer een dub
belspoor.
Er komen dan vier polders: de Wierin-
germeer 21.700 HA., van Marken naar on
geveer den Blokkershoek 31.520 HA., van
het Gooi met een grooten boog na-ar het
Ketel 107.760 HA. en van een punt ten
noorden van Vollenhoven, ovor Schokland
en Urk naar de Gaasterlandsche kust
50.850 HA.te zamen dus 211.830 HA. of
na aftrek vafi wegen, vaart-en enz. 207.200
HA. Bijna 200.000 HA. hiervan is kleigrond
een oppervlakte dus van ongeveer elf maal
de Haarlemmermeer, dio 18.000 HA. is.
Er blijft binnen den dijk dan nog 145.000
HA. water, het toekomstige IJselmeer.
Dit water zal langzamerhand do >r do
daarop uitmondende rivieren in zont \hal-
te verminderen, allengs alleen zoet water
bevatten.
Do opbrengst der polders wordt geschat
op 70 millioen gulden per jaar, ongeveer
35-maal zooveel als cïe T.T-poldors én
14-mnal zooveel als do Haarlemmermeer.
Do koeten van het. werk zijn moeilijk pre
cies vast te stellen. Het eerste grooto werk,
de dijk, zal 41 millioen vragen. N00dig is
ook verhooging van dijken in Friesland en
Noord-Holland, het. graven van" nieuwe, ka
nalen, o.a. van Piaam naar Harlingen en
zoo wordt, de eerste banoodigde som ge .schat
op 66tj. millioen, waarbij nog komt 155 mil
lioen voor do droogmakerijen.
Voor het maken vaa deu dijk en andere
cerst-noocrzakelijke werken wordt negen
jaar. gerekend. In Het oorspronkelijk plan
zouden in do hiervoor gegeven volg
orde de polders worden gemaakt om
na 33 jaar gereed te zijn. In zake de volg
orde heeft de Kamer beslist, dat nader kan
owrdCn beslaten.
Maar de hoofdzaak is: het wetsontwerp
op de afsluiting en gedeeltelijke demping
der Zuiderzee is aangenomen. Dat is in
deze donkere tijden ten minste iete, waarop
wij Nederlanders trotsch mogen zijn!
Yergaderiug van gisiernaJnid:hig.
H miropzeggings wo{.
Do lieer VAN DKLt HOEVEN ontwik
kelt bezwaren tegen de inbreuk op het
eigendomsrecht van dit ontwerp en erkent
de rechtvaardigheid cüer critiek op de be
rechting van zakon door de huurcomrnLeie.
Hij meent, c!at de kantonrechter overbelast
zal worden met werkzaamheden en ont wik
kelt ook bezwaren van economischon aard.
Na deze afbrekende critiek wil spr. ook op
bouwende laten hooren. Er moet meer een
heid komen in de beslissingen der huur-
comroissieweb. Spr. zal tegen stemmen, al
weet hij, dat het niet zaf baten.
De heer BINNERTS zal tegen stemmen,
omdat het ontwerp het bestaansrecht om
verwerpt.
De huurcommissies krijgen door deze wet
te veel werk, terwijl ook voor den verhuur
der heel treurige toestanden worden ge
schapen.
De heer VLIEGEN bestrijdt de beide vo
rige sprc-kors. Er waren maatregelen tegen
do hu mop cirri ving noodig en deze wetten
helpen, al zal het straks niet moeilijk zijn
een op praccisclie toepassing t© critdseere-n.
Dank zij de Hmircommissiewct, is het. voor
komen, dat honderdduizenden zijn afgezet.
In Rotterdam zijn 40,O3(J zaken ivor de
Huurconunhrie gebracht. Zonder ebeze wet
zouden dus duizenden daar slecht af ge
weest zijn.
»Spr. bet-CKjgt. dat verwerping van uit ont
werp de werking v m de Huurci*nanissie-
wet zou 1 aanslaan en den woekor rooi ver
sterken. Tegenóver des hreren i.hnnert's
vrees voor de aantast la er van \:et eiteiv
k-msreclit plaatst epr. het oordeel van dén
Leer. Visser van ÏJzendoorn, die zecdo: het.
eigendomsrecht is er om te dienen, niet om
te overheerschen. Wordt het .delijk.
den moet het in zijn werking wor^k-n ge-
tomper(\.
D.' wetsontwerp mag als aanvulling
van do Huurcommiesiewet niet vervror-
pcun worden.
De heer VAN DER FELTZ betoogt, dat
dit omwerp zijn rechtvaardiging -\indt èn
in onze bestaande wetgeving èn in dc cm-
standdgheden." Art 155 van het Burgerlijk
V7etboet bewijst het eerste voldoend Spr.
zal met gre>te instemming aan liet- ontwerp
zijn stem geven.
De MINISTER VAN JT'STTTIE, dc heer
OFT, toont de noodzakelijkheid a u dit 'ont
werp aan, als aanvulling van ck Huurcom-
mirsiewet Eén dor talrijke aan spr. gezon
den n/h-iezen bevat-365 ha^ndtcekeningen
van h u die uit hun woning zijn ge-
rc<\ *Av). h-r. dat zii ^huldig waren óp ook
me ar r. r l -epaMnr^n van het huureon-
trart. Hm on' .vc-rp is ge?n miskenning ran
het etge,a.:. -recht, zooa?.«t spr. cantoondo.
Dit ..e. -rp is een no»>clmaatregel (Me
vr htrekt rot blüvend is. In een ncrmalerr
teeitand ra'! ra-ks weer een norm?Ie rege
ling en em normaal recht, heersüien. De
huurconnniv-i;-3 ruilen de zaken moeten be-
handelen. M; het orvg hierop heeft een al-
wncf-ne inruitregel vhn bestuur sj) rek era
deparfcemcnl raeds verlaten, welk°- maatre
gel bepaalt, dat. de huurcommisoies zullen
kunnen wordvercN '-W ir kamers van drie
1 eden, n e; r.atsri r - n s; - ide leden.
Spr. bestrijdt do t^oawaren van economi
schon aard. Het 1 ntwerp v? gericht
tegen her r.-akc-n van w oekeprijr" n.
Spr. ent. dat c-r wHrug -vSriders-
•wceiii'gen ï.v:-" word -r. gcbi»uwd, 'ank zij
den s-lïer •-/•? i 1 br u-»-■ .ro-ia o igb etJerf.
Do heer LETiG Si\f A rneont, da,t er groove
ontevrfv' Ai h ek! omiej- •- --v vr4k cal lic-er-
niefe
DER hLVESEN DE SOM-
N.t dei-A -s w«. n -: .-zvke-
hij, 'hit re niet 1wet ml
k'-nt, rlat. wie
eiken «an den
;hea, indi
ld eecit.
De heer
BRPFF i-pd,
lijk is, al h
behoeven te zijn.
De hec. rTNNERTS
tegenstemd de haud'cV
woeker.
Het W'?-t:v/rf '.>"CT*i5 wóïdt aangenomen met
29 stemmen vóór en 4 tegen, dse van de
hoeren Iai.-, .-sen, Binnerts. Van der Hoe
ven en Smits
Diverse ontwerpen.
Achtereenvolgens worden daarna eejMge
kl oine wetsontwerpen zonder hoofdelijke
stemming aangenomen, waaronder dat be
treffende de tijdelijke verhooginc van het
maxinmm der vergoeding wegens kostwin
nerschap.
De VOORZITTER zegt, dat het zijn voor
nemen is, indien do eindverslagen tijdig ge
noeg inkomen, de Kamer 9 April bijeen te
roepen on zoolang biicen te honden tot de
begroetingen zijn behandeld. De hoeren loe
pen de kans veertien dagen achtereen te-
moeten vergaderen.
Zitting van gisternamiddag.
B-scl-.ikbaarsielling van Levensmiddelen.
De lieer SANNES consiateert, dat dü. Mi
nister zijn betoeg onjuist heeft weergege
ven. Spr. protesteert er tegen, dat hy als
saboteur der distributie-maatregelen wordt
uitgemaakt Spr. outkeut dat, de Minister
geen verantwoordelijkheid heeft in de interne
zaken der verschillende commissies, zooals
de p.uimveevereenigrag. Spr. handh aft h-t-
geen hjj gezegd heeft ovor de bewering van
den heer Posthumus Moijers op het woning
congres te Amsterdam. Het gehèele con
gres kreeg den zelfden indruk ais spr. De
Minister moet de zaak onderzoeken. Spr.
vi'aagt, of de Minister aan de bestuursleden
van de Ned. Arbeiders Ciö;\ ratie heeft me
degedeeld, dat hij met het herzieningssy
steem begonnen is. Spr. geeft nog eenige
inlichtingen onttrent de kwestie* Duys-Lagro.
De Minister had niet mogen zeggen, 'dat hij
niet wist, wie onwaarheid sprak. De lieer
Lagro óf de heer DuyS. De rede van den
Minister heeft een alhronaangeraitns'en in
druk gemaakt, omdat zy in strijd is met den
werkelijken toestand vaa ons land. De waar
heid is, dat overal een janboel is. Wij leven
npg steeds in onzekerheid omtrent de toe
komst van onze graanpoiïtiek. Ia/17 is min
der graan geteeld dan in 1916. Spr. be
spreekt uitvoerig de teelciifers. Deze zijn
ongunstig; het is de schuld van den Minister,
dat niet meer graan geteeld is. Er is veel
graan achtergehouden. B'j een ander stelsel
had de prijs verminderd kunnen worden.
Verandering van stelsel is mogelijk. Ook liet
vorderingsstelsel moet gewij.-igd word .11. Een
vordering der gemeente zou veel betere re
sultaten geven, dan was controle zeker uit
te oefenen. Spr. verwist naar hetgeen hij
vroeger heeft gezegd omtrent de kaas-,
vleescli-, margarine- on velvoorzioning.Reeds
lang had er spek, vet on vleescli gedistri
bueerd moeten 'worden. Wat denkt de Mi
nister te doen, om de vernietiging van den
'vee.-Apel tegen te "gaan? Er moet meer een
heid komen in de organische centralisatie
van uitvoering. Spr. verwerpt het distribu
tiestelsel van den Minister van Financiën.
Het is een bevoorrechting van den vïjke. De
k s en der levensmiddel.nvoorziening mogen
niet dal-en. We moeten ons kapitaal dan maar
iDleeren. Het behoud van onze volkskracht is
van grooter belang. Er bestaat wel degelijk
ondervoeding. Minister Posthuma- heeft^liet
vertrouwen des volks verloren. Spr. dient
een motie in:
„De Kamer, van oordeel, dat het tot dus
verre in zake de levensmiddrienvoorziening
gevolgde beleid niet aan redelijke eischen
beantwoordt en dat in de organisatie dier
voorziening verandering bekoort te worden
gebracht, in dezen zin, dat onder leiding der
K eg eer in g en met medewerking van do &-
meenten, vau de organisaties van ouder-
ncmers en arbeiders en van de bedrijven en
d<» os de voortbrenging planmatig
n ae oe.. oeften des volks wordt geregeld,
Z e aan. oer van grondstoffen en andere
f rea nu ic'igk of onmMd.l'yk in han-
Regeering en de hier aanv.o-
voor*aden viionen ie worden g .aven-
ta.iseerd en f age vorder.I, met wering van
oor o,73winon en wvke. rj -e -, dat de be-
lopiuiig van om!e.nteiers e i raMJar^n tex
zake van voor.b 'eugbig en distributie n:efc
meer bedragen zal dam een matige winst
en van oor.0.73 .vbiSt geen s.u-ake zal zijn en
dat bij de diatrmuUe net beginsel van streng
dccxgevoe.vde ranteörnrering voorop zal
staan, goat* over cot de orde vaa den dag.
De he.r KOOi EN verzoekt verlof, om tot
den MinAie: an Justitie vragen mogen
richten omteen de korti -k ijko gc d .eunag, j
ver e n a n v.nn otsc. a. p z m t Je 10 .a-
tische claiijü.e Hierop zal natiei worden
beslist
NeL- .L u.fl en de Geassocieerden.
De YteOl ól'iTER leest een tweetal brie
ven voor van den Minister van Buiten-
landsche Zaken, waarin deze mededeelt,
dat do gen. i- erden zijn overgognan tot
inboslogwio ng der soJiepen.
Df Mi 1ST ER VAN BINNELAND-
SC'HE ZAtir.N, de heer CORT VAN DER
LINDEN, deelt mede, dat do Minister van
Buitenland-A Zaken, wegens lichte onge-
^telcEicrd niet aanwezig kan zijn en zegt
daar ui, dat de Legeering hei. schrijven van
do i rden niet als een ultimatum
had uv.'t Zij had voorwaarden ge
stekt die onz^ z-°l fsta-r\digh etid moesten
handhaven. Ih. heeft oie-t gebaat. Men is
eenvoudig tot inbeslagneming onzer schepen,
overgegaan.
Tegen deze handelwijze wil epr een
vlammend protest richten, omdat hierdoor
ons volk een smaad, een onrechtvaardig
heid en onrechtmatige dwang wo-rdt aange
daan. Meer dan onze vloot is onze zelfstan
digheid lief en daaraan zullen wij trouw
blijven tot aan den bedelstaf. (Krachtig
applaus en geroep bravo,
bravo!)
Do VOORZITTER, zich oprichtende
sprak de volgende woorden
Het gr..-Me onrecht, cLt ons volk dezer
dagen werd aangedaan, heeft uiting ge
vonden door de redevoeringen in deze Ka
mer en door de krachtige reclc van den
Minister, zooeven uitgesproken. Spr. heeft
de overtuiging namens de geheelc Kamer
en het NcAcrlnncfecho volk t-o spreken, wan
neer hij zegb. zich volkomen aan te sluiten
bij het krachtig protest van den voorzitter
van dm Ministerraad en hij deelt- de Regee-
ring mode, clat zij in deze moeilijke tijden
kan verzekerd zijn van, den steun der Ka
mer en het geheel© volk. (Applaus
en geroep bravo.)
Stemming amondemcüten-Y. P. Molen.
Het eerste amendement-Yarn der Molen
betreffende de wet- ter subsicHeeringewan 't
bijzonder M. O., bedoelende- bij de bijdrage
tot het salaris van den directeur rekening
te houden met. die toeneming van h?': aantal
.klassen, wordt verworpen met 40 tegen 31
st.cnnnen.
Met 40 tegen 32 "stemmen wordt verwor-
pen het tweede amendement, voorstellende
om de svAMJie voor ÏT.JLS. met 0-ja/:;en
cursus niet tot f 60. nna-r tol f 90 te ver- j
hoogen
Het derde amendement-Y. d. Molen, be-
öógende de subsidie vcor Gymnasia te bren
gen niet op f CO en f 70, maar op f 90 en
f *100, werd verworpen met 39 tegen 32 j
stemmeB.
BcsehikbaaXstclIing van levensmiddelen.
De heer VAN HAMEL betoogt, dat
juist nu de levenfiD'ticId'elenvoorziening van
belang is en met nauwgezetheid moet wor
den overwogen, of minister Posthiuna wel
gehandhaafd kan worden. Dezo is den toe
stand absoluut niet meester. Zijn verdedi
ging was slap. Minister Pósthuma klampt
zich te veel aa-n het oude, bestaand© vast
en daarom moet do Kamer zich vandaag
uitspreken, dat minister Pósthuma niet
langer het bewind ma-g voeren. Wij mogen
niet wachten tot dó a.s. verkiezingen. In
dien wij thans een minister krijgen, die heb
vertrouwen van hot volk heeft, dan is er
niets tegen, dat hij in heb nieuwe kabinet
wordt overgenomen. Wel heeft de Minister
va-a Binnenlandseho Zaken do kabinets-
kwestde gesteld, maar clan vraagt spr. of
dit ook geldt,rintiien de Kamer haar vc/cum
uitspreekt t-egen het stelsel van dezen Mi
nister. Spr. protesteert tegen dit dwang
middel, waardoor de Kanier belemmerd
wordt onomwonden haar meening uit te
spreken. Het ie trouwens hoog tijd dit ka
binet eindelijk eens te .reconstrueeron. In
het nieuwe kabinet, waarvan do natie feite
lijk de formateur zou moeten zijD, zou al
leen Minister Loudon moeten meegaan.
Men mag minister Pósthuma niet laten
als lei dor van onze levensmiddelen politiek
in de zware jaren, die komen. Spr. zal
evenwel geen motie van wantrouwen tegen
den Minister indienen.
De heer TROELSTRA meent, dat do hui
dige politieke toestand geen reden mag zijn
om niet het zakelijke te zeggen over het
gehoorde debat over de levensmiddelen-
voorziening. De indruk van dit debat is een
debacle voor deze Regecring. Hetgeen do
ministér-president gezegd heeft versterkte,
dezen indruk. Yan eenheid in do Regeering
is geen sprake. In normale tijden zou dab
debat niet kunnen eindigen zonder kabi-
nefcécrisis. De leiding van den minister-pro-
dent is allesbehalve krachtig. Ook in heb
zooken van een crisis-minister kan spr. zich
met Ket gevolgd© beleid niet vereenigon.
Het ergste is het totale gebrék aan per
spectief in de medcdeelingen van de Regee-
r inga tafel. Het donkere vooruitzicht, dat
ons te wachten staat, wordt voldoende ge
motiveerd, zooals spr. met eenige cijfers ctav
monstreert. Groote onkosten dreigen.
Indien spr. iets moet zeggen, clan wil hij
zeggen, dat de berekeningen nog veel te
laag ziin. Wil er iets komen van ouderdoms
pensioen, financieel© gelijkstelling, verdub
beling der oorlogskosten, dan zijn d'e cij
fers nog veel te optimistisch. De conclusie
van den Minister heeft spr. zeer getroffen.
Wij moeten -ons bezuinigen. Yan beeuinigon
is geen sprake. Het ck :tributi©systeem van
rain. Treub heeft niemand in d-e Kamer ern-
tig aangehoord, terwijl ook zijn productie
systeem scheef door dc deskundige :s becr.i-
tiseerd. Spr. zal voor clo kiezers overnemen,
wat. min. Trcub zeide, dat wo in de toe
komst niet meer kunnen volstaan met be
lastingen en leeningen, maar moeten ko
men van belastingstaat tot bedrijfsetaat. Do
thans bc-staandc belastingen mergelen alle
klassen der bevolking uit. In do rede van
den T.ünistcr, welke geen enkel perspectief
opent, vind1: spr. alleen, liet. bankroet, dor
tegenwoordige politiek, die door een knap
man als deze Minister niet meer te red
den is.
Spr. betreurt, dat- de Minister niet tot
een. nieuwe financieel© politiek kwam.
MINISTER TREUBDat komt wel bij
het 150 opceutcn-ontwerp.
De heer TROELSTRA: Dat had u nu
moeten doen. Spreker zou niet verder te
rugtreden in het debat met den Minister
van Landbouw, ware hij niet gedwongen
door een schrijven aan de ambtenaren van
verschillende Hijksbureaux voor het graan-
en me el bedrijf, waarin het hun verboden
wordt in de toekomst mededeelingen t©
doen aan do leden der Staten-Genera al,
zonder toestemming van den Minister. D©
Stoton-Genëjra-al moeten een serieuze con
trole oefenen De commissi os van toezicht
zijn daarvoor niet geschikt. Dezen Minister
kunnen wij niet- langer ons vertrouwen
schonken.
Voor de inwilliging der arboicï&rswcn-
schen is niet-s gevaarlijker dan een zgn. na
tionaal ministerie, terwijl ook het politieke
leven daardoor ernstig wordt geschaad.
Y rageudag.
De heer DE KANTER krijgt verlof
eenige vragen te mogen richten tot- don
Minister van Landbouw betreffende de al
gemeen© werkstaking in de Drentsch© vo-
nen uitgebroken.
Do MINISTER deelt mode. dat getaakt
wordt te EmTuercompascum, Emmen, Blok
zijl en de Krirn. Ook te N.-Amsterdam eit
te Heenwijk. Gewerkt, wordt te Valthcr-
mond en te N.-Wierdingon. Verzoeken om
arbitrage hebben den Minister bereikt van
den kant der werknemers. Het bestuur cler
Y er veners vereeniging te Enimen-Compas-
cum hoopt. dat. de zaak binnen enkele da
gen in orde zal komen. Wettelijke maat
regelen zijn niet te verwachten. Aan de
levensmickJelenvoorziening voor de veen-
stekers wordt allo aandacht, gewijd.
Beschikbaarstelling va« levensmiddelen.
De heer VAN KAALTE zal dc motie-
Alarcliant steunen. Spreker meent, dat al-
■gefheen de onwcnschelijkheid is erkend van
cie zitting van Kamerleden in commissies.
Spr. wil aan de woorden van do motde-Mar-
chant enkele woorden toevoegen, zoodat the
luidt: dringt, er bij de Regeerijlg op aan,
om, hangend do nadere overweging, om
trent déze be; c[vraagstukken, enz.
De VOORZITTER deelt mede, dat de
Regeering eerst nader overleg zal plegen
omtrent de ingeJ'ee.de" moties. .De vergade
ring zal daarom morgen worden voort-
et.
Dc
Jcen
heer YAN DOC
ma zijr
stelsel-'
over he
vaarding
aarzelend, d
De Minrit
welke verbh
or m<
j af of we wol
i "Minister b
heeft mcd
?rend waren,
moeten door
cel r.al
Hij zal
•bant,
ij ven
oei mg
Si r.
i'i'in 4
dat
uihspre-
bij aan-
ofsehoon
teuncn.
1 gedaan,
