In vroeger dagen.
No. 17794.
LEIDSCH DAGBLAD Vrije a 3 1 Maart
Tweede Blad Anno 1918.
TWEEDE KAMER.'
FEUILLETON
Zitting van gisteren.
LEVENSMIDDELEN VOORZIENING
De lieer DE KANTER zegt verder, dat
van den anderen kant verschillende maat
regelen van den Minister den vrijen handel
hebben belemmerd en dikwijls meer dan
noodig is.
Spr. noerat eenige voorbeelden, waaruit
duidelijk het verkeerde beleid van den Mi
nister is gebleken, o.a. ten aanzien van de
kleedingstnkken Hier vooral had tijdig in
grijpen de ontzaglijke prijsopdrijving kun
nen voorkomen. Ook de gedragslijn, ten
aanzien van de reeprijzen gevolgd, was
minder jnïst, terwijl hetzelfde geldt van de
huisslachfcing en de vleeschvoorziening,
waar te laat is ingegrepen. Was dit niet het
gevat geweest, dan had do thans ontstane
verwarring voorkomen kunnen worden.
Spr. betwijfelt het ook of de veestapel vol
doende zal blijven. Een rantsoeneering met
een paar vleeschlooze dagen zou z. i. aan
beveling verdienen.
Dat do Minister der duur der broodknar-
ten niet tijdig genoeg heeft verlengd, ge
tuigt- van een to -^rragaand optimisme van
dezen bewindsman.
Omtrent- de kaaskwestie zou hij gaarne
nadere inlichtingen van den Minister ont
vangen, want di^ns houding in deze kwes
tie is hem nog allesbehalve duidelijk. De
Regeering heeft kaas .aangekocht, welke
me+ fancv-prijzen zijn betaald.
Vervolgens bespreekt hij de vet- en
vleeschvoorziening waarvan de prijzen
Bteeds omhoog gaan, ondanks alle maatre
gelen. Hieruit blijkt duidelijk, dat de maat-
regelen van den Minister niet afdoende zijn
Ook voor de brandstof fenkwestie acht hij
een andere oplossing wenschelijk. Een groo-
te grief is het nog altijd, dat de brandstof
fen niet genoeg over het gehec-ie land wor-,
don verdeeld.
Hierna bespreekt hij den weistandsgrens,
waarvan men zich niet veel moot voorstel
len, maar indien deze tot stand kwam, zou
een gevoel van, billijkheid bevredigd wor
den Xu wordt men genoodzaakt beneden
normale prijzen te koop'en, ook al heeft
men daartegen principieel© bezwaren. Een
regel mg waarbij door middel van een steun
comité een toeslag wordt gegeven, wenscht
hii echter niet.
De tegenwoordige distributieregeling ge
neraliseert te veel. Een. meer gemeentelijke
regeling zou hierin veel verbetering bren
gen.
Wat de teder:-reling betreft meent hij,
dat de winsfcregiitsg voor do boeren niet
vr»orcïeelig genoeg is. Indien de Minister
hierin verandering bracht, zou de prodluc-
tio in aanzienlüke mate toenemen. Vervol
gens behandelt spreker de organisatie,
welke z.i. een zeer moeilijk onderwerp is.
Bij de huidige regeling komt de verant
woordelijkheid alleen bij don Minister, bij
gestaan door een commissie van bijstand.
Deze opzet is n:et goed en ook niet juist,
hetgeen ieder onmiddellijk zal toegeven, en
spreker vraagt zich ernstig af, of de tijd
niet gekomen ia, om aan deze organisatie
een einde fee maken. Do geheele dienst van
do distributie is opgestapeld met werk,
waardoor aan belangstellende adviseurs 'n
te groot-e invloed aoest worden gegeven.
Hun adviezen worden voetstoots opgevolgd
zonder dat men deci tijd heeft ze nauwkeu
rig te wikken en to wc-gon. Ook de commis
sie van bijstand verricht zelfstandige daden
van bestuur en hieraan moet. spoedig een
einde worden gebracht, want deze staan
buiten elke parlementaire verantwoorde
lijkheid.
Do commissies van toezicht hebben ook
niet aan de verwachtingen beantwoord.
De heer SCHAPER„Dat zult u direct
van mij wel eens hooren."
De heer DE KAN TER: De heer Schaper
beweert, dat hij wel eens los zal trekken
tegen die comm.is.des, maar dan zal bh zijn
eigen werk moeten afbreken. Niemand zal
hot kunnen ontkennen, dat Kamerleden,
die zitting namen iu allerlei commissies,
hun onbevangen oorleel dikwijls verloren
hebben. Een afzonderlijk crisis-departe
ment acht hij niet noodig en hij is het
daardoor ook niet- eens met hetgeen door
dèn heer Van Berosteyn is gezegd. Gaat
Naar hot Engelsch
van Mevr. ALFRED SIBGWICK.
•17)
Hij keek haar vroolijk en een beetje ver
legen aan.
„Penella zegt, dat. rij geen koffie kan
zetten/' zei Rosa linde. ,,Bc ben bang, clat ze
nogal dom is."
„U zal het haar moeten wijzen."
„Het is heel ongelukkig," zei Ros&lmde,
>5maar ik heb zelf nooit koffie gezet. Mis
schien kan u mo zeggen, hoe ik het doen
moet. Moot het lang kokenzooals
soep? Er was op Socton dikwijls erg ge
zeur, als de soep niet genoeg gekookt
had."
„Zal ik birmenkomen en het u wijzen?"
vroeg de jonge man, en hij zette zijn kruik
iieer.
,,ïk heb niet het minste begrip, wat wo
in de keuken hebben," zei Rosalinde, hem
voorgaande.
„Moeder zorgde voor alles."
„Het riet. er heel gezellig uit," zei Daan
Merivale, en clat was ook zoo. Want me-
vrouw Oloudesby en Rosalinde waren van
plan de keuken zelf te onderhouden en er
door heb ochtenclmoisje geen rommelkamer
i iraa t© laten maken. Er stond mooi porse-
iein op de rechtbank, een frisch, licht zeil
i lag op den grond, en glimmende-koperen
j ertond'en op den schoorsteenmantel.
vu ar brandde goed en hert; water kook-
men thans een crisis-departement instellen,
dan komt men er rooit meer af. Ecd parle
mentaire enquête naar den algeheelen
werkkring van ons distributiestelsel vindt
hij niet noodigbiermede zou een lange tijd
gemoeid rijn. Maar indien er gegronde ver
moedens ontstaan, dat hier of daar corrup
tie is gepleegd, dan zal een particele en
quête noodig zijn.
Ten slotte dient spreker een motie in,
waarbij de Kamer als haar oordeel -uit
spreekt, dat met het beschikbaar-stellen
van levensmiddelen niet verder moet wor
den gegaan, en het uiterste moet worden
geclaan voor de bevordering der voorzie
ning van de eerste levensmiddeleabehoeften
tegen redelijke prijzen en dat tot een alge
meen© verhoogfeg der loonen moet worden
overgegaan.
De heer SCHAPER meent, dat het eens
tijd wordt om vast te stellen, waarop het
thans staat. Er is thans tweeërlei oppositie,
een van het bourgooise en een van bet pro
letariaat. Van die der bourgeois© zou men
kunnen zeggen: ,,Du bleibst doch immer
wer du bist". Onder den indruk der moei
lijke omstandigheden is er een vlaag ge
weest van grootheid en rechtschapenheid
onder de bourgeoisie en men ging schoor
voetend voorwaarts.' Bij het 80-millioen-
ontwerp waren er al ecnige oppoaiti©stem
men en thans is er reeds eon groote oppo
sitiebeweging, zooals die der vrije liberale
partij, terwijl ook do heer De Kanter een
kreet van zuinigheid laat hooren.
Minister Treub, de oud vrijzinnig-demo
craat, die al menige evolutie heeft doorge
maakt, staat thans aan het hoofd der reac
tie en^tracht inet allerlei financieel© schrik
aanjagende cijfers het Nederlandsch© volk
in het harnas to jagen tegen de goedkoo-
pere beschikbaarstelling van levensmidde
len. Als argument moet ook steeds gelden,
dat theaters en bioscopen overvol zijn
maar men vergeet dan te bewijzen wie de
bioscoopbezoekers rijn.
Een sprekend bewijs, dat er armoede ge
leden wordt, bewijzen de statistieken der
sterf ton en geboorten, welko eenvoudig
schrikbarend zijn. Dit zijn de gevolgen
van do 'gebrekkige distributie. Er is een
schromelijke verbrassing in ons land, er is
een tergende weelde aan O. W.-ers, die
zich rijk gezogen hebben, ten koste van de
arbeiders. Er moet bezuinigd worden ja
zeker, maar alleen door deze categorie van
menschen.
De heer DE KANTER: „Neen, door alle
klingen moet- bezuinigd worden".
De heer SCHAPER„Dit ontken ik ten
stelligste, dit is een brutale opmerking ten
opzichte van de duizenden, wier armoede
geen cent bezuiniging meer toelaat".
(Eenig applaus op de pu
blieke tribune).
Spr. wqsk op de statistiek der arbeiders-
budgetten, door den heer Van IJsselstein,
directeur van den arbeid, samengesteld,
waaruit wel blijkt dat in arbeidersgezinnen
met een behoorlijk loon geen bezuiniging
meer mogelijk is. Verder leest hij voor ver
klaringen van moeders, die hun kinderen
met honger naar school moeten sturen. En
dit is niet van socialistische zijde gepubli
ceerd, maar door het- oud-Kamerlid Staal
man, opgenomen in „Patrimonium".
Zoo is de toestand bij de huidige distri
butieregeling en nu schrijven sommige bour
geoisbladen dat men uit moet scheiden met
de distributie, omdat deze te duur is. Te
duur, terwijl minister Treub verklaart, dat
ons nationaal vermogen reeds boven de 20
milliard gestegen Ï3.
Van onze oorlogswinst betaalt men nog
maar 30 procent, terwijl men in Engeland
40, in Frankrijk 50 en in Oostenrijk 60 pCt.
betaalt. Laat men nu komen met het argu
ment dc cafés en schouwburgen zitten vol
met O.W.'ers, dus_ze kunnen wel wat meer
betalen. Maar dat doet men niet. Men laat
ze hun 70 pCt. verbrassen en verkwisten.
De arbeiders moeten geheel leven van hun
rantsoen en dit is geheel onvoldoende, ter
wijl de meer gesitueerden er van alles bij
kunnen koopen. Het volk berust niet meer
in de ellende en komt dan ook in verzet.
Het scheppen van een weistandsgrens haalt
niets uit: dan vallen er hoogstens een 10
pCt. der menschen buiten de regeling, ter
wijl deze hun aandeel ruim betalen.
Wij hechten bovendien niet aan een be
paald stelsel, zegt spr., geeft ons maar een
te, urnar niets anders schee-n nog klaar
voor het ontbijt.
„Ik zal clo tafel dokken, en zet u dan de
koffie," zei Rosalinde.
„Dat is goed," zei Daan, dio een groen
porseleinen koffiekan dadelijk gezien en
genomen had, terwijl Rosalinde een net in
gerichte kast opende en er een trommel uit
nam, waarop „koffie" stond.
„Is het niet grappig," riep zij uit, ,,in
je eigen kcukontjo te zijn en je eigen din
gen to krijgen en overal te doen wat je
wilt? Ik ben vroeger nooit in een keuken
geweest."
„Hoeveel koffie zal ik zetten?" vroeg
Daan.
„Zet genoeg voor drie en blijf ontbijten,"
zoi Rosalinde.
Mevrouw Cloudesby, die wakker was ge
worden, toen Rosalinde door de kamer
ging, kwam beneden juist intijds, om de uit-
noodiging te hooren en na een voorstelling
te ondersteunen. Hot was een vreemd, on
verwacht. begin van liet leven, waarvan de
Tufts hadden gezegd, dat het armoedig on
vernederend zou rijn. Waarschijnlijk was
deze jonge man arm, maar hij had innemen
de manieren. Tony wavS in vergelijking niet-
hem een ongelikte beer. Hij zette koffie,
Rosalinde dekte do tafel, mevrouw Clou
desby sneed brood en Penclla zette eieren
klaar en roosterde heb brood. Zij verbrand
de eeh stuk en toen nam Daan het werk
van haar over.
„Ziet u, ik leef alleen," zei hij tot me
vrouw Cloudesby. „ïlc heb eenige dingen
leeren doen."
„Maar hoe gebeurde het, Rosalinde?
Hadt ge hem van te voren ontmoet?" vroeg
mevrouw Cloudesby, terwijl zij in de eetka
mer op het geroosterde brood wachtte.
ander stelsel, indien het maar geen fooien-
systeem is eai afdoende helpt. Spreker pro
testeert er tegen, dat de Minister zijn sy
steem gewijzigd he*ft ten nadeele de*- arbei
ders. De Minister had zich tegenover zrjn
collega's scherp moeten zetten en hij had
moeten zeggenMijn systeem moet uitge
voerd worden, anders ga ik heen. De Mi
nisterraad had hem niet laten gaan, want
het reeds 4 maanden zoeken naar een cri
sis-minister toont duidelijk, dat een .opvol
ger niet gemakkelijk te vinden is. Trou
wens, de houding van dezen Minister over
•het geheel, is zeer slap. Hij doen niets dan
wanneer hij er toe gedwongen wordt, maar
dan is het te laat. Dat is het oude liberale
systeem. „Laisser faire laisser passer",
maar daar komt men er tegenwoordig hee-
lemaal niet meer mede. Men denkt op het
oogenblik in Nederland aan nergens anders
dan aan oorlogswinsten maken en wel dui
delijk is dat gebleken uit de verbluffende
redevoering van den lieer Colijn, gisteren
gehouden, die rondweg zeideOok dc boe
ren willen groote winsten maken en daar
aan hebben zij groot gelijk.
Dat is de goest van onzen tijd en wat het
gevolg is van dit systeem, laat den hecren
eenvoudig koud.
De sori aal -democrat en hebben wel iets
van dezen Minister bereikt, maar het was
bitter weinig, en elk beetje moe>st met veel
moeite afgedwongen worden. De prijsrotee-
ring dier producten was onvast-, willekeurig
en hoog, waardoor de boeren goede winsten
hebben gemaakt. Van den heer Oolijn. den
agrariër bij uitnemendheid, hebben wij ge
hoord, dat de boeron alleen zorgen voor de
belangen van hun portemonnaie, maar niet
voor de belangen van het volk. Ook do
prijsopdrijving van talrijke andere artike
len was een gevolg van het weifelachtig re-
geeren van dezen Minister. In Duitschl iud
had men in begin 1916 reeds een verbod van
den kettinghandel en hier wacht men er -
nog op. Laat de Minister met een §poed-
ontwerp komen, om dezen kanker den kop
in te drukken. Het eenige middel om te
zorgen, dat men geen buitensporige winsten
maakt, ten koste van anderen, is dat de
Regeering zelf de prductie ter hand neemt.
Daar zullen de heeren kapitalisten wel van
schrikken, maar de huidige tijdsmstandig-
hoden hebben wel duidelijk bewezen hoo
ondeugdelijk het kapitalistische systeem is.
In Noorwegen heeft, men ook radicale
maatregelen genomen tegen onwillige
agrariërs. Een betere controle op het na
leven der distributie-maatregelen is ook
noodig. In Zeeland en op de Zuid-Holland-
sche eilanden heerscht overal op dit gebied
anarchie. Men koopt daar volop brood,
koffie en thee zonder bons daar moet on
middellijk een eind aan gemaakt worden.
Hetzelfde geldt ook voor allerlei land-
bouwmaatregolen, waaraan ook absoluut
niet do hand gehouden wordt. Do boeren
zoggen eenvoudig: We zullen tarwe leve
ren, maar tegen dien prijs, en dan vrijstel
ling van oorlogswinstbeNsting Zoo ver
gaat reeds de onbeschaamdheid, terwijl do
visschers, die hun leven waagden, een ge
deelte hunner winst in de schatkist moesten
storten.
De hee- V AN WIJCK ER SLOOT DE
WEERDESTEYNMaar nu overdrijft u
toch e enigszins.
De heer SCHAPER Neen, mijnheer De
Weerdesteyn, ik wil niet allen over één
kam scheren en een uitzondering maken
voor do kleine zandboeren, maar ik heb het
hier voornamelijk over do groote klei
boeren.
Verder bespreekt hij de begunstiging van
de „CocLro", welke een groote onr echtvaar-
digheid was. Wat de buitenlandsche invloe
den betreft, betreurt hij het, dat de regee
ringen van het Westen ons drijven in do
armen van onze Oostelijke buren en dat
wij nu aan die zijde moeten bedelen om een
beetje graan te krijgen uit de Oetraine.
De sympathieën voor de geallieerden van
het Nederlandschc volk werden hierdoor
niet aangewakkerd.
De vetnood besprekende, wijst hij er op,
dat deze toestand onhoudbaar geworden is.
Zooals liet thans is kan het niet langer. Er
zijn gezinnen, waar men niets dan aard
appelen eet, zoo uit het water gekookt,
waar geen greintje vet- in komt. 's Morgens
krijgt men 250 gram en daarmede moet uien
clan den geheelen dag zwaren handarbeid
Tegen dat het kwam had zij gehoord
over de two-step, die mislukt was, en do
koffie, die Rosalinde niet had kunnen zet
ten, en het heerlijke van den vroegen mor
gen hier, waar het leven rose en oranje
-zijn zou, zelfs bij het ontbijt. De kleine
kamer zoowel ais de keurig gedekte tafel,
waren aantrekkelijk. En de twee jonge
lieden, cK© bij haar zaten, waren hot ook.
,.Dit is het prettigste ontbijt, dat ik ooit
in mijn leven gehad heb," zei Rosalinde.
„Dat dacht ik ook juist," zei Daan.
Ik heb een mam noodig, om den tuin
voor ons om te spitten," begon mevrouw
Cloudesby, die niet zoozeer bezig was met
het tegenwoordige oogeriolik, als met het
geen er te doen viel.
„Ik zal het wel doen," zei Daan.
„U! Ik dacht, dat u schilder was."
vMaar ik moet wat beweging hebben."
„Ik meende een werkman."
„Ik ben een werkman," zei Daan en toen
mevrouw Cloudesby Lamorna Knox later
in den ochtend zag, vroeg rij naar hem, om
dat hij had afgesproken om drie uren hun
tuin te komen omspitten. Hij was ook eon
buurman en zou waarschijnlijk dikwijls in-
en uitloopen, als zij hem op zijn eigen
vriendschappelijke manier ontvingen.
- „Hij is heel knap en werkt hard. AVïj
houden allen van hem."- zei Lamorna
Knox, en daarmee moest mevrouw Clou
desby zich in ha-ar .nieuwe omgeving tevre-
den stellen. Maar rij was niet geheel tevre
den, omdat- zij al dadelijk gezien had, dat
hij en Rosalinde tot elkander werden aan
getrokken, en daarna had hij gezegd?, dat
hij geen geld had, op een manier, alsof
armoede vanzelf sprak en een grapje was.
„Verkoopt hij zijn schilderijen?" vroeg
zij Lamorna.
verrichten. Dit is ook weer de schuld van
den Minister, omdat hij te laat is gekomen
met rijn verbod tot huisslachtingen. Is het
geen schande, vraagt- spr. dat in ons land
van boter en melk er gebrek heerscht aan
melk. Bij een goede organisatie had dit niet
mogen voorkomen. Boter is ook niet meer
te krijgen, evenmin als margarine. Begrijpt
men dan niet, welk een toestand er heerscht
onder de arbeiders. Deze kunnen het niet
langer verdragen, dat er een groot aantal
zijn, dio zich baden in weelde, terwijl zij
zelfs het hoogst noochgo moeten ontberen.
De oprichting van de N. U. M. juicht- hij
toe, maar de regling zooals die thans is
deugt niet. Wie is daarVan de schuld
Treub of Poothuma? Men weet het niet,
maar het stelsel, dat daar heerscht, is het
stelsel-Treub. Er i9 daar voortdurend wrij
ving tusschon boide bewindslieden.
De heer Cort van der Linden zit er nu
gelukkig feusschen (g e la c h), maar zooals
het nu gaa-t is het toch feitelijk geen regee-
ren meer. Spr. deelt het-bezwaax, dat de
Min. te veel adviseurs om rich heeft, men
weet werkelijk dikwijls niet meet met wien
men te doen heeft.
Wat de publieke moraliteit betreft, spr, heeft
reeds vroeger daartegen gewaarschuwd en ge
wezen op do geruchten, welke verspreid werden
tegen een zeker Kamerlid, en drong toen aan op
oen onderzoek, desnoods door een parlemen
taire enquête. Dit was 1 Dcc. 1915 en later is
daarop nog teruggekomen Maar do regeering
he^ft daarop, niet geantwoord. Later heeft dG
heer Do Savornin Lohaïan den Minister een
'vraag daaromtrent gesteld en kreeg een ont
kennend antwoord. Dc commissie uit de Liberale
Unie heeft haar taak weinig serieus opgevat en
het is wenschelijk, dut de Kamer een parlemen
taire enquête instelt om do zaak-De Jong ter
dege ©ens te onderzoeken. Maar ook don Mi
nister trclt schuld; hij wist er van en waarom
gezwegen, toen hij tweemalen pertinent daar
omtrent is gevraagd? Begreep de Minister ntet,
dat hij door te zwijgen een blaam wierp op alle
andere Kamerleden
Maar ook den heer De Goede treft een blaam:
hij had n et zoo 'mg moren zwijgen. En nu
hij toch over deze zaak spreekt, het is hein
Lekond, dat de Katholieke Kamerfractie bezig is
een klacht te onderzoeken, ingebracht tegen een
van baar leden. Komt er mede voor den dag,
zou hij willon vragen, liefst zoo spoedig mo
gelijk, dan kant ook deze zaak tegelijk worden
onderzocht.
Komende tot dc ontevredenheid, welke rmdcr
de arbeiders heerscht, wijst hij er op, dal deze
niet alleen heerscht onder do socialisten, maar
ook onder de Christelijke arbeiders. Ook daar is
een geest van verzet, een zucht naar opstandig
heid, en daarom wil spr. ernstig waarschuwen
tegen een reactie- Uitbreiding der distributie
moet er komen, terwijl de Regeering moet zor
gen, dat allo beschikbare levensmiddelen gelij
kelijk onder het volk worden verdeeld. Ook moot
de organisatie der distributie worden verbeterd
en vereenvoudigd. Spr. is bereid deze conclusie
in een motie om te zetten, waarvan de Regee
ring de gevolgen moet dragen. Wij zullen de de
batten verder afwachten; maar er moet krach
tig ingegrepen worden.
De vergadering wordt hierna gesehorst tot
'8 avonds acht uren.
Avondvergadering.
Indische begiooting.
De heer BOISSEVAIN heeft er bezwaar
logen, dat belanghebbendou zi(fh reeds nu
moeten verbinden, tot het huren van loodsen
aan de haven van Belawan, op de Oostkust
van Sumatra, terwijl eerst in 1919 aan de
1 havenwerken zal worden begonnen.
Minister PLEYTE betoogt dat daartegen
geen bezwaar bestaat, daar men er zeker van
kan zijn, dat de groot© stoomvaartmaatschap
pijen de nieuwe haven zullen .aandoen.
De heer MARCHANT meent, dat, wan
neer de voorspelling des ministers onjuist
blijkt, de havenaanleg toch in het belang van
I-ndië zal zijn. Spr. oppert bezwaren tegen
den nieuwen post voor het maken van ge
bouwen voor het departement der gouverne
men fesbc drijven te Bandoeng. Spr. wil eerst
zien hoe het met de reorganisatie ven het
binnenlandsch bestuur loopen zal 'alvorens
over te gaan tot het overbrengen van de Rc-
geeringsorganen naar een andere plaats en
hooft bovendien bedenking tegen het verbre
ken van het direct contact van genoemd de
partement met de regeering.
De heer BOISSEYAIN is liet met het
voorstel de regeering op zichzelf eens. Even-
„Nog niet. Hij stelt nog niet veel ten
toon."
„Hij zal dat zeker later wel dóen?"
„Dat denk ik wol," zei Lamorna, maar
die kant van. Daan Merivale's werk scheen
haar nog geen belang in t© boezemen. „Hij
is nog heel jong," zei zij. „Hoo minder hij
aan geld verdienen denkt-, d-ës te beter
voorloopig." o
Mevrouw Clc/ndesby begreep niet, hoe de
jongen leefde, maar zij wilde het niet vra
gen. Zij wist, dat hij wat geld moest heb
ben, omdat hij blijkbaar niets verdiende,
en hij niet alleen leefde, maar ook schilder
de. Zij hoopt© eigenlijk, dat hij niet ver
liefd zou worden op Rosalinde, en Rosa
lind© op hem, want er kon onder do om
standigheden geen sprake van een huwelijk
zijn. Ten minste, dat dacht mevrouw Clou
desby. Hoe kunnen twee goed opgevoede
jonge mensch trouwen zonder huis en een
inkomen? Zij dacht veel over de toekomst
van haar kind, nu dat.kind een jong©
vrouw was, die zelf haar Icvon moest ma
ken. A'oor een deel wordt het voor ons ge
daan door onze geboorte en door hetgeen
het leven ons brengt. Rosalinde was juist
verlaten door een jongen man, dien zij had
willen trouwen. Het was onmogelijk meer
of minder dan dat to zeggenzij was cr
zonder gebroken hart, maar boos afgeko
men, en zelfs haar boosheid was verdwe
nen in het prettige avontuur van haar
nieuw leven. Het meisje had er nooit zoo
gelukkig of tevreden uitgezien als zij mi
deed. en haar moeder hoopte, dat zij voor
zichtig zijn zou en niet in hartszaken ver
wikkeld zou raken, die tot geen eind voer
den.
Haar eigen leven scheen mevrouw Clou
desby altijd iet©, waaruit het gelukkig©
wel vindt hjj het verkeerd, dat Bandoeng
moet bijdragen in de kosten en zou hij gaar
ne een uitgewerkt plan zien voorgelegd voot!
de geheele overbrenging.
Dc heer B0GAARDT kan zyn stem niet
aan o*» poet geven, ofschoon hij de voorde©-
len der overbrenging erkent. Evenwel wil hü
afwachten welke de bezwaren zijn van den
gemeenteraad van Batavia, wiens schrijven'
onderweg is.
MINISTER PLEYTE l>etoogt; dat de toe
stand te Batavia onhoudbaar ia,' met het oog
op den woningnood, de groote afstanden en
de sleehie huizen en dat rerbetering daar
onmogelijk is. Als' het voorstel niet wordt
aangenomen, wordt ernstige schade toege
bracht aan den dienst.
Dc stemming wordt uitgesteld tot Dins
dag.
De heer IJZERMAN licht ©en amende
ment dor commissie van rapporteurs toe, om
do begroo.ing te verminderen met f 20,309,
ten einde de Kamer ie doen uitspreken of
zij zich met de voorgestelde wijziging van
den dienst van het mijnwezen kan vereenL-
gen.
Do heer VAN DOORN zegt, dat een ernstige
waarschuwing als van den heer IJzerman, dio
uit eigeu ervaring van deze zaak alles af weet,
ongetwijfeld op de Kamer grootcn indruk moet
maken.
De MINISTER zegt, dat hij hij zijn optreden
stond voor de groote taak der hervorming van
het mijnwezen, ten einde dit een factor te doen
worden in de bevordering der volkswelvaart
van Indië. Een zijner eerste maatregelen waa
het bureaucratisch gedoe met liet mijnwezen
te verminderen en den persoon, die op dat ge
bied de opperheerschappij had gevoerd to ver
zoeken, die opperheerschappij aan anderen
over te laten.
De lijnen van dc mijnpolitiek zullen inocten
worden vastgesteld op het Plein, niet door den
chef van het mijnwezen. Dc Minister wil geen
dier chefs iets ten laste leggen, maar de slechte
organisatie van den dienst was oorzaak, dat
het tot dusver niet goed ging met het mijn
wezen.
Het is niet de bedoeling dat de directeur in
't vervolg zal kunnen „schalten und walten"
De bedrijfsleiders moeten daarom naast den
directeur hun adviezen aan don gouverneur-
generaal kunnen overleggen.
Als het hem gegeven was. nog laug op de
•commandobrug te staan, dan zou hij zeggen:
Dit amendement kan ik niet aanvaarden Maar
als de Kamer meent, dat zij de verantwoorde
lijkheid voor het amendement kan aanvaarden,
dan aanvaarde rij die.
Do stemming over het amendement wordt be
paald op Dinsdag a s. bij den aanvang der ver
gadering. 3
Bij do opium-bereiding licht de heer BO-
GAARDT een door hem met den hoer Scheu-
rcr voorgesteld amendement toe om voor den
aankoop van grondstoffen niet meer te be
steden dan onder normale omstandigheden,
ten einde op die wijze, nu de prijzen der
grondstoffen gestegen zijn, te komen tot ver
mindering van het opium-gebruik. Waar op
de.n verkoop thans verlies wordt geleden, zal
door liet amendement 1,800,000 gulden voor
'8 lands kas bespaard worden.
De MINISTER deelt mede dat doör het
slechter worden der scheepvaartverbindingen
minder opium gesmokkeld wordt in Cheri-
bon, waardoor op Java zelf meer opium
wordt verbruikt. De minister heeft nu den
gouverneur-generaal gedeind, vrij wat min
der opium in distributie te brengen en Tn
prijs flink op te zetten. Van de maatregel
verwacht de minister meer- dan van het
amendement, waarmede de voorsteller niets
bereikt Hij laat het oordeel over het amen
dement aan de Kamer over.
De stemming wordt bepaald op a.=. Dins
dag.
Bij de goudontginning in Benkoelen. cons
tateert do heer BOISSEYAIN, dat er in
*t cerslo jaar waarschijnlijk een verliet zal
zyn van f 5 per ton.
Do MINISTER zegt, dat, als de heer Bois-
sevafn dadelijk bfj hem was gekomen, hij hem
]vY-i n*•••ut do meest mogelijke inlichtingen
had verstrekt.
Bij de Ombilin-sleenkolen-ontginning,
maakt de heer IJZERMAN opmerkingen,
over den prijs van bunk er kolen.
De MINISTER kan tot- zijn leedwezen
zeer weinig aan den hoer IJzerman ant
woorden.
De vergadering wordt te 12 uur verdaagd
tot Vrijdag halfeen.
hart gerukt is en clat toch niet gestorven
is. Een lichaam, waarmee dit gebeurd is,
moet sterven; maar do geest overleeft cl©
pijn, die zijn vuur en vroolijkhcid verteert.
Zij wenschto vurig haar kind te behoed©n
voor hot leed, dat rij geleden had, en zij
wenscht© half; dat Rosalinde nooit trouwen
zou, maar in dit huisje jaar op jaar een
rustig leven leiden zou, totdat de middel
bare leeftijd vriendelijk en langzaam nader
de en vrede bracht. Maar rij wonsclite dit
slechts half nog maar in haar somberst©
buien.
De eerst© clagen in het huisje waren zóó
druk, clat er waarlijk geen tijd was, om te
denken over wat in de toekomst gebeuron
zou of. of het verstandig was, Daan Meri-
valo den tuin zoo veel en zoo dikwijls to
doon omspitten, haar schilderijen te doen
ophangen en haar loopor le laten leggen,
en over het geheel bij haar te laten zijn.
nadat zijn eigen dagwerk geclaan was, om
met zijn lange ledematen voor hen te wer
ken. Gm de waarheid te zeggen, voordat do
eerste week om was, aanbaden moeder en
1 dochter hem, luisterden naar zijn lach en
voelden zich opgewekt door zijn gezelschap.
Hij scheen alles prettig te vinden, werk,
spel, regen, zonneschijn, den morgenstond,
de koude nachten en misschien meer dan
iets anders het maanlicht, als heb vol ©n
zacht op de heuvels viel. Hij maakte Rosa
lind© echter niet het hof, en clat stelclo
mevrouw Cloudesby in het begin gerust.
Hij gedroeg zich als een gezonde, liardv-
kende, rein opgevoed© jongen, bo
diensten aan, alsof het aannemen c
hem eer aandeed, en aanvaardde eenvoj
een vriendschap, die met den dag nauwer
werd.
(Wordt vervolgd).
