In vroeger dagen
No. 17789.
LEIDSCH DAGBLAD Zaterdag 23 Februari
Tweede Blad Anno 1918.
Brieven van een Leidenaar.
FEUILLETON
Nederland en de Oorlog
Kunst, Letteren enz,
BUITENLAND
DOXXIX.
Met instemming' heb il: indertijd Itennis
genomen van de oprichting der Leidsclie
(vereeniging van Industrieelen en dit temeer,
omdat mij was medegedeeld dat deze oprich
ting verband ivield met de vraag, hoc men
in dezen crisistijd het haast te wachten ver
schijnsel van werkloosheid, het best zou kun
nen bestrijden. Wajj hebben nog altijd het
Fabricksfonds, ter gelegenheid van den gi'oo-
ten brand der katoenfabriek gesticht Doch
dit Fonds steunde niet op een algemeene or
ganisatie. Op zichzelf staande personen droe
gen er aan bij. liet bracht niet voor een
geheele groep werkgevers de verplichting
mee om bij een mogelijke catastrophe aan
een bepaalde werkplaats bij te dragen.
D^ meest welgezinden deden het indertijd
mdcn het ook nu mogelijk doen, anderen
onden althans zicli er aan onttrekken. Heel
anders wordt het wanneer men heeft een or
ganisatie met welomschreven rechten en
plichten der leden.
!Iel besef is ook doorgedrongen in de krin
gen van eigenaren en leiders van bedrijven,
dat hun verplichtingen tegenover de werk
nemers niet eindigen, wanneer door omstan
digheden buiten den wil der arbeiders, deze
niet meer werken kunnen. Men voelt dat
hebniet aangaat, hen weg te zenden, tot tjjd
en wijle dat het eigenbelang aanspoort, ze
weer terug te roep,en.
Uit dat besef is geboren de organisatie
van Leidschc industrieelen, en de eerste
vrucht er van is het fonds, dat zich als
fabrioksreserve heeft aangediend.
Daaruit is ontstaan de wachtgeldregeling,
zooals die gisteravond in dit blad uiteen
gezet is.
Deze gaat uit van het juiste beginsel, dat
voor een behoorlijk bestaan ran de werk
nemers. ook in tijden dat omstandigheden de
noodzaak tot gedwongen werkloosheid op
legt, de werkgevers in de eerste plaats in de
bres moeten springen.
Het bedrijf behoort daarop gericht te zijn.
Er moet daarvoor van de winst afgeschre
ven worden, zoo goed als voor elk andere
zaak in het belang van het bedrijf. Daarom
zullen volgens deze regeling, de gezamenlijke
werkgevers voor 57 pCt. van het totaal
bedrag der uitkeeringen zorgen. Dat is ruim
de helft van het totaal der uitkeering.
Men kan over de grootheid van dit bedrag
twisten. Het zou, gewogen op 3e schaal
van sociale vechtvaardigheid, iets meer of
iets minder kunnen zijn, ik zal dit niet uit
maken. Wel komt mij het beginsel juist voor,
dat ook de gemeenschap er een deel toe bij
draagt. Vooral nu het de oorlogstoestand is
die de malaise teweeg brengt. Een percen-
*age van 33 pCt. als bijdrage van het Kon.
•Shit. Steuncomité, lijkt mij daarom ook ge
rechtvaardigd, al geldt liet ook hier, zooals
ran de bijdrage, van de werkgevers zelf,
dat liet iets meer of i ts minder kon zijn.
Dat de gemeente er ook iels tie brjJraagfc, is,
van uit sociaal oogpunt bekeken, mede vol
komen juist. Een bedrag van 10 pCt. is in
het algemeen wel heel klein. Maar er zal
hierin; wel rekening gehouden zijn, met den
minder gunsligen tees'and der financiën on
zer gemeente. Het eerst hulde aan onze
industrieelen, dat zij dit hebben willen doen.
Laten we eens voor het oogenb'.ik aanne
men. dat de fabrikanten, die door geen wet
daartoe kunnen worden genoodzaakt, zei
den: ,.wij trekken ons liet lot der werk-
loozen niet aan", dan had de gemeenschap
en in de eerste plaats de burgerlijke ge
meente er voor moeten optomen.
De regeling, waarin Leiden mee- een der
eersten is, bestaat nu gelukkig. Met min
der zorg kunnen we in dit opzicht de duistere
toekomst tegemoet gaan. Het dreigend spook
der werkloosheid behoeft ons althans niet
zóó meer met angst te vervullen, als voor
het tot stand komen van de nieuw? regeling.
De werklooze fabrieksarbeiders zullen niet
langer aangewezen zijn op op?nbare liefda
digheid.
Doch, al kunnen wij met de voorloopige
toetreding var. 35 inSnsirieelen tevreden zijn,
voldoende is dit nog niet. Dat er nog niet
meer zich hébben aanges'olen, verklaar ik
echter uit onbekendheid. Menig kleine werk
gever denkt misschien: behoor ik wel tot
de industrieelen?" Ben ik juist ingelicht,
Naar het Engclsch
vim Mevr. ALFRED SIDGWICK.
13)
Maar zij keercle minachtend haar oogen
af. Ladty Tuft was in sommige opzichten
dom, maar ^ij zag (üe wisseling van blikken
en werd onredelijk boos op Rosalindo.
,,Had je uitnoodigingon 1" zei zij tot haar
zoon.
„Ja, een paar," mompelde liij, en hij
begon noten te kraken en op te eten. Lady
Tuft stond op van tafel. Wat or in do eet
kamer gebeurde, nadat de dames weg
waren, hebben mevrouw Cloudesby en
Rosalindo nooit geweten. Misschien had' Sir
Lucius nieuwe batterijen van overreding iu
Let vuur gebracht, misschien had hij niet
bemerkt, dat Tony meer port dronk dan
hij kon verdragen. In ieder geval, toen do
twee heeren zich bij do dames voegden, had
de jonge man zijn tong terugggevondon en
blijkbaar zijn plan van aanval gemaakt.
Hij ging op Amy ai met een vroolijk, on
vast. voorkomen, dat haar verwonderde, zei
haar, dat dansen hot beste middel ter
wereld voor een verkoudheid was en vroeg
haar, nu dadelijk met hem te dansen,
„Maar,^ beste jongen, do kamer is niet
leeg geruimd." wierp Lady Tuft tegen en.
iij beek angstig naar haar kleine en groots
tafels, alle beladen met snuisteryen.
dau wenscht de Oommissie, met de uitvoe
ring der wachtgeldregeling belast, ieder ver
zeker ingplichtig bedrijf er onder te doen
vallen. Laat men, als er straks een verzoek
tot aansluiting van de Commissie komt, niet
aarzelen daaraan gevolg te geven. Solidari-
teitsbesef en sociaal gevoel, schrijft naast
eigenbelang de verplichting daartoe voor.
Er is veel in dezen oorlogstoestand dat wij
oprecht moeten betreuren en waaronder, ook
door z£n gevolgen, individu en gemeenschap
zuilen lijden, lange jaren hierna nog, doch
daar tegeuover staat ook wel iets, dat zelfs
in de komende tgden zyn nuttig effect zal
hebben. Daartoe mogen we stellig rekenen
de nu in het leven geroepen wachtgeldrege
ling, een instituut, dat ongetwijfeld niet al
leen zal gelden voor den oorlogstijd voor
Leiden en Twente alleen, maar dat den oor
log zal overleven en uitgebreid en verbeterd,
een blijvende instelling voor de toekomstige
tijden zal worden.
Wussc heryen.
Naar'de ..Nieuwe CV' verneemt, heeft de
nationale commissie tot oplossing "van eri-
siszaken in het wasscherijbedrijf zich ge
wend tot het departement van landbouw,
handel en nijverheid, bureau crisiszaken,
teneinde invoer van soda te verkrijgen, sub
sidiair van regeoringswege te bewerken, dat
con zeep-mengsel wordo samengesteld, dat
ter vervanging van 30da kan dienen, even
tueel van het -departement van landbouw de
beschikking te verkrijgen over oen hoeveel
heid koolzure potasch voor distributie in het
wa sschor Ijbedrijf
Ongewenschto elementen on dor Belgische/
vluchtelingen.
Do minister van Binnenlaudschc Zaken
hèeft onder de aandacht dor burgemeesters
ge-bracht, dat, voorzoover nog lastige en on-
gewensehte elementen onder de Belgische
vhichtL-lingdii mochten worden aangetrof
fen of zich daar mochten vestigen, deze
steeds voor de keuze moeten gesteld worden
tusschen opneming in het vluchtoord te
Nunspoet of uitleiding naar België.
Daarbij, moet h<un onder het oog gebracht
worden, dat zij, dn afwachting van de
maal regelen, die voor hun icruglei-ding naar
België noodzakelijkerwijs moeten worden ge
nomen. krachlens art. 13 der vreemdelin
genwet in het vluchtoord te Nunspcct zullen
worden geïnterneerd.
Huisslaclilijig.
Blijkens het eindverslag over het ontwerp
van wet, houdende bepalingen betreffende
hot slachten van paarden runderen, schapen
en varkens werd toegejuicht, dat de minis
ter, als gevolg van de groole behoefte aan
vet, door de indiening van dit welsontwerp
oen middel heeft weten te vinden om aan
het beschikbare vot to komen. De vraag rees
of ook niet op andere wijze-door do regee-
rkig de verkrijkhig van vet kan bovor-
deid worden. Kunnen bijv. van regeer ings-
wege goon maatregelen getroffen worden-
om het zaaien van koolzaad, waaruit ook
veel vet kan verkregen worden, te bevorde
ren?
Betreurd werd, dat de mededeoling van
den minister, dat de wet niet van toepas
sing is op vte, dat voor ei-gen gebruik ge
slacht wordt, in do wet zelve niet tot uiting
is gekomen in den vorm van een uitzonde
ringsbepaling. Ten einde evenwel veel moei
lijkheden bij de toepassing van do wot te
voorkomen werd aangedrongen op een dui
delijke verklaring van den minister, -dat
Uuisi<T?ichtiugen wel mogen plaats hebben,
indien zulks geschied voor eigen gebruik.
Onjuiste cijfers van gemeen lob cstnven.
Hek lid der Tweecïe Kamer de heer Duys
heeft- den 22sten Januari de volgende vra
gen ingezonden
Bij circulaire van 2 Januari j.l. heeft de
minister van landbouw, enz. cte volgende
aanschrijving tot de gemeentebesturen van
-ons land gericht
„Ik heb de eer u mede to deelen dat blij
kens van het Rijks Centraal Administratie
kantoor voor do distributie vay Levons-
,,Ik zal je een van do nieuwe dansen loe
ren,hield Tony vol. „Ik heb zo ingestu
deerd."
„Bedoel jo do Tango?"
..Die kan ik niet, maar ik kan do Bunny
Hug."
..Neen, dank je. Die heb ik gezien."
„Nu, dan een kalme wals. Ik zal .die
tafels bij de piano zetten on tante Anna, zal
voor ons spelen. Laten we vroolijk en op
gewekt zijn."
„Wil u spelen?" zei Rosalindo tot baar
moeder. „Zoo niet-, dan kan ik het doen."
,,Ik wilde het je juist vragen," zei Lady
Tuft. %,Ik moet wat wo-1 opwinden en wilde
graag, dat je moeder me liiclp."
Sir Lucius had het boek opgenomen,
waarmede hij ie de ren dag zijn geest twintig
minuten verrijkte. Hij zag niet in, waarom
hij met. Kerstmis daarop een uitzondering
zou maken. Zijn vrouw en haar zuster zaten
samen op de eofa en wondon een chkko
streng dikke witte wol. Mevrouw Clou
desby hield op on was niet altijd zoo oplet
tend als zij zijn moest, omdat haar oogen
dwaalden naar het. andere einde van do
groot-e kamer, waar Rosalinda walsen en
two-stcps speeldo, terwijl Tony rondsprong
met Amy Telkens was hij ontevreden over
de maat. en riep Rosalindo toe. gauwer of
langzamer te spelen.
Toen zij ophield, zei hij haar weer te be
ginnen. Toen zij aarzelde, werden hij en
zijn partner beiden ongeduldig. Dc dansers
waren onvermoeid en onder het dansen
werden zij vroolijker. Amy vergat haar
vorkoudheid. Tony vergat de huiselijke in
vloeden, dve hot natuurlijke in hem onder
drukten. Hij danste beter clan Amy, vlug
mannetje als hij was raet gelaoor en gevoel
voor maat. Zij was tamelijk stijf, m-vir
middelen ontvangen inlichtingen verschil
lende gemeentebesturen onjuist o cijfers
verstrekken aangaande de bevolking ten
hunnent aanwezig. In sommige gevallen
verschillen de opgaven van het gemeente
bestuur afkomstig, meer dan 10 pet. met
die, welke bij navraag bij het betrokken
Bevo-lkingsbureau worden verkregen. Zóó
zeer ia cte verkeerde praktijk van het ver
strekken van onjuiste opgaven bij gemeen
tebesturen doorgedrongen, dat volgens de
cl'oor hen overgelegde cijfers het totaal aan
tal inwoners onzes lands op dit oogenblik
zou bedragen 6,800,000. waarbij dan nog
niet eens inbegrepen zijn heb leger cn de
kinderen beneden het jaar.
Het verstrekken van d'e onjuiste opgaven
heeft tot gevolg, dab aan die gemeenten
groot ore .hoeveelheden verschaft worden
dan waarop zij ingevolge de rantsoenec-
ringsbepalingcn recht hebben. Het zal u
duidelijk zijn, dat dientengevolge do ge
meenten welke cijfers naar waarheid over
leggen, benadeeld worden zij toch ontvan
gen naar evenredigheid- kleiner hoeveel
heden dan de gemeenten, die het niet te
nauw met de waarheid nemén.
Met aandrang moge ik u in verband met
heb vorenstaande verzoeken uwe opgaven
betreffende het aantal inwoners in uw ge
meente nog eens nauwkeurig te doen na
gaan en zoo noodig een verbeterde opgave
dienaangaande aan het Rijks Centraal Ad
ministratiekantoor te doen toekomen
Is de minister bereid aan de Kamer mede
te deelen welke gemeentebesturen zich aan
deze practijken hebben schuldig gemaakt-,
met opgavo van de door deze besturen op
gegeven cijfers en de juiste cijfers volgens
de diverse Bevolkingsbureaux
Is do minister bereid aan de Kamer mede
te dooien, welko strafmaatregelen tegen
hen genomen zijn die aldus hebben gehan
deld
De minister van landbouw, nijverheid on
handel heeft daarop gisteren geantwoord
Ondérgeteekende kan vooralsnog geen
aanleiding vinden aan de Kamer medo to
deelen, welke gemeentebesturen onjuiste
cijfers hebben verstrekt aangaando do be
volking ten hunnent aanwezig, omdat hij
van oordeel is, dat de goede verhouding
met de gemeentebesturen, die bestaan en
waarop hij veel prijs stelt, door die medo-
deeling noodeloos in gevaar zou kunnen
worden gebracht.
Mocht echter blijken, dat ook in 't vervolg
gemeentebesturen opgaven verschaffen,
welke niet overeenkomen met dr.e van cte
betrokken bevolkingsbureaux^ dan stelt do
ondergeteekende zic-h voor, tot publicatie
over te gaan van dc namen van bedoelde
gemee-ntebesl'uren alsmede van clo door lien
en het bevolkingsbureau ten hunnent over
gelegde cijfers.
Strafmaatregelen tegen de gemeente
besturen zijn niet genomen
Achtergehouden oogst.
In verschillende plaatsen vdti Drente is
liet onderzoek, naar achtergehouden voorra
den graan begonnen. Bij verschillende land
bouwers zijn groote voorraden rogge en boek
weit in beslag "genomen.
ITet onttrekken van lijueflie aan bet
seh i Jders weHk.
Woensdagmiddag heeft, er in het café
„Hollandais" te Den Haag een conferentie
plaats gehad tusschen de hoofdbesturen van
den Bond van Ncderlandsche Sckillerspa-
troons; Nodeilandselie Roomseh-Kdth. Schil-
dei spa troon? Bond. Ncderlandsche STiilders-
giezellenbond, Ncderlandsche Chris te-lij Wc
Bouwarbeidersbon d,Nederlandsehe Roomscli-
Kat-li. Bouwvakarbeidersbond cn Landelijke
Federatie van Bouwvakarbeiders in Neder
land. welke ten doel had, maatregelen vast
te stellen die geboden werden door dc werk
loosheid als gevolg van de onttrekking der
lijnolie aan het schildersbedrijf, noodig voor
do bereiding van vet voor de volksvoeding.
Over de te nomen maatregelen werd volle
dige overeenstemming bereikt en aan een
commissie bestaande uit de hoeren W. C. \an
As en L. do Groot, voorzitter en secretaris
van den Bond van Nederlandschc Schilders-
patroons, en uen heer A. W. Jenscli, voor
zitter van de-ri Nederla'ndschen Schihlersge-
zellonbond opdracht gegeven, een particulie
re audic'ptio aan den minister van Land
bouw, Handel en Nijverheid te verzoeken
om daar die maatregelen voor te dragen.
goed onderricht, cn zij hielcl veel van dan
sen. Hun gelach deed hen soms ophouden,
zij hadden grapjes samen, wisten weldra,
welko hoeken zij voorzichtig moesten ne
men eens of tweemaal dansten zij recht
door do lange kamer on kwamen vlak bij
de oudere mensehen. Zij liadclcn dit gedaan
en waren op liet punt terug te keeren, toen
do muziek plotseling ophield.
„Ga vercler," riep Tony, „wij zijn nog
niet moede/-'
„Ik wel," zei Rosalindo cn ging van de
piano naar hot vuur.
„Het i? erg koud' in dat deel van clc ka
lft er." voegdo zij er bij.
„Ik zal ira spelen, en dans jij dan met je
neof," zes Amy. maar zij deed het aanbod
terloops. Tony stond besluiteloos en kéék
naar Rosalindo. Zij wilde niet naar hem
zien cn ging zitten.
„Ik vind, dat er genoeg gedanst is," zei
Sir Lucius.
„Volgens mij is de kamer eigenlijk te
warm," zei Lady Tuft, die in den hoek van
do sofa dicht bij het vuur zatr „Maar als
het bij de piano koel is, moet je daar niet
heen gaan, lieve, als je verhit bent door
het dansen en al verkouden bent. Wat clans
je goed! Maar je hebt natuurlijk eerste
klas lessen gehad."
„Ja; ik ben gc-ed onderwezen," zei Amy,
„en ik vermoed), dat ik er oolc aanleg voor
heb.
Voor R-osaKnde's ooren klonk in Amy's
stem een graad van zelfvoldaanheid, die
bijna belachelijk was; maar geen der Tufts
scheen heb to hooren. De ouderen koken
naar Amy met een zekere eigenaarsliefde,
en To-ny, die weer brommig werd, vroeg
wat ter wereld hij doen, moest om zich to
amuseereD.
Maric Coelingh-Vorderman»
De bekende oud-actricc, Marie Coelingh
Vorderman, die zoovele jaren aan het R-ofr
terdarasche tconeelgezelschap verbonden was
en naar het destijds heette, haar laatste
levensjaren in Indië zou doorbrengen, heeft
van dit voornemen afgezien en zich te Alk
maar gevestigd.
Enny Vrede.
Enny Vrede is in zooverre hersteld, dat
zij binnenkort het ziekenhuis zal kunnen ver
laten. Voorloopig is het haar verboden op
te treden terwijl het ook nog niet vaststaat
of zry niet voorgoed haar tooneelloopbaan
zal moeten vaarwel zeggen.
Journalistiek.
De heer P. Hoorweg, thans -verbonden
aan de redactie van „Haarlem's Dagblad",
is met ingang van 1 April benoemd tot re
dacteur-verslaggever aan „De Telegraaf."
Tweede Concert Johan N, Zandbergen.
Deze pianist, die by zijn eerste optreden
hier ter stede, in November j.l., zulk een
groot succes behaalde, zal hier een tweede
concert geven, en wel Maandag 25 Februari
a.s. in de kleine Stadszaal. Het programma
bevat werken van Beethoven, Schumann, De-
busy, Chopin. Liszt. Dit concert is daardoor
merkwaardig, omdat onze stadgenoot dan
voor liet éérst zal voordragen „Les Année3
de rélerinage", van Liszt, (en Suisse), waar
van de meeste nummers tot nu toe nog niet
in de concertzaal gespeeld werden. Ook komt
een compositie van Dirk Schafer op het
programma voor. Het geheele programma
zal onze stadgenoot voordragen nog dit sei
zoen te Amsterdam (Goncerizial Duwaer en
NaessensJ en waarschijnlijk in Den Haag en
Rotterdam.
Subsidie Ncderlandsche Opera.
Het Amsterdamsche raadslid Boissevarn
heeft het volgende voorstel ingediend:
De gemeenteraad van Amsterdam,
gezien het praeadvies van B. en W. rn
zake subsidieering van de Nederlandsche
Opera van den heer G. II. Koopman,
van meening, dat het voortbestaan van
deze opera van belang is voor een ge
wensehte bevordering van de muzikaal-dra-
matische kunst hiermede cok het belang
van onze gemeeute ten zeerste gediend ach
tend
noodigt B. en W. uit met den heer G.
H. Koopman in overleg te treden, ten einde
er toe te geraken in dezen aan een rechts
persoon subsidie te kunnen verleenen.
Men meldt uit Rotterdam:
De heeren D. de Klerk, A. W. Heykoop,
E. de Korver, J. ter Laan en P. L. W. H.
Verlinden hebben bij den Raad het voorstel
ingediend aan de Neder'andsche Opera, vo,or-
loojfig voor den tijd van één jaar, een sub
sidie te verleenen van f 10.000 en voorts
een commissie van raadsleden te benoemen,
die vóór 1 October e.k. arm den Raad zal
rapporteeren over de vraag of, op welke
wpze, en onder welke voorwaarden nadien
subsidie zal worden verleend aan kunstinsti
tuten.
Voorts ïs bij den Raad ingekomen een
adres van de heeren Glir, de Vos c.s., waarin
adhuesie wordt betuigd aan de aanvraag v.oor
subsidie door den directeur der Opera.
Nieuwe uitgaven.
„Stalmest en Kunstmest', door A. N.
Zwiers, directeur van liet land- en tuinbouw
kundig instituut te Deventer. Üitg.:? A. E.
E. Kluvver, te Dei enter. Prijs f0.65.
..Het Nieuwsjel", Catalogus der Wereld-
Bibliotheek 1905191S. Üitg.: Mij voor
goede en goedkoope lectuur, te Amsterdam.
„Duizend en "één nacht', Arabische ver
tellingen', uitgave voor volwassen:» Uitg.:
Meuienhotf-editie, Amsterdam
Verschenen zijn:
„Vaar Schuiven Wij heen?" open brief
aan Ouders en Opvoeders betreffende. Kin-
dervernjaak en de Moderne Dansen, door dr.
A. de Vletter. Uitg. Hollandia-Drukkerij te
Banrn. Prijs 45 cent.
Derdigste jaargang van den Prov. Al-
mauak voor Zuid-Holland 1918. üitg. N. dam
son te Alphen aan den Rijn.
„Kan je niet gaan zitten lezen?" zei zijn
va eter.
..Niet voor mijn plezier," zei To-ny,
„Daarenboven is het Kerstmis. We_moesten
vroolijk zijn. Als ik zelf een huis heb, wil
ik een echte, ouder wctsclie Kerstmis heb
ben dat zal je zien."
„Maar Amy houdt van een stille Kerst
mis," zei Lady Tuft( die door de hitte van
bet v uur en do 'uitgebreidheid van haar
diner een beetje slaperig was en haar ge
dachten luid uitsprak.
Een oogenblik van stilte volgde, afge
broken door Tony, die lachte, alsof zijn
moeder den aardigste® zet gedaan had,
dien hij ooit gehoord had. Hij zat naast
Aruy, die wat bloosde en glimlachte.
„Nu kijkt do kat uit den zak," riep hij;
„je ziet, wat hun plannen zijn."
„De best gemaakte plannen van muizen
en menschen ga an dikwijls mis," zei Amy.
,,Ik weet niet-, waarom (lib hiermede het
geval zou zijn. Het hangt van ons af, niet
waar?" zei Tony.
Amy antwoordde niet. Sir Lucius wierp
'ïiog een blok op het vuur cn leidde do aan
dacht af door het leven, dat hij maakte, en
de vonken, die hij in alle richtingen deed
vliegen. Mevrouw Cloudesby zei. dat zij
niet te vermoeid was om nog een streng wol
op te houden, en Rosalindo bordururdo ha-ar
gedachten in haar viooltjes. Gauw daarna
stond Amy op, zei iets over haar verkoud
heid, wenschto goeden nacht en ging naar
bed. Tony opende de deur voor haar, maar
deed geen poging om haar in de hal to vol
gen. Hij kwam in don familiekring terug
en zag- er vrij schaapachtig, maar niet onge
lukkig of landerig, uit.
.,U heeft u daar leuk versproken, moe
der," zei hij.
„Aan onze Jonge Mannen", bestaande uit
drie brochures: lo. Toespraak van dr. D.
Snoeck Henkemans over „Moraal contra. Ge
zondheid; 2o. Toespraak van dr. J. Schoe-
maker over „Had ik dat maar geweten"; po.
Toespraak van dr. A. de Vletter over „Wees
een flinke kerel". Drie toespraken, gehou-
den tot de leerlingen der hoogste klassen'
van Gymnasium. H. B. School en Ambachts
school te Den Haag. Uitg. Wolters te Gro
ningen.
„VerliOGging van den Stormvloed, toestan
den op de Friesche kust, ten gevolge van d®
afsluiting der. Zuiderzee", door O. W. L-ely,
ingen. Rgkswaterstaat, met een Nota be-
treffende den te verwachten invloed van,
de afsluiting van de Zuiderzee op de water
hoogten langs de Friesche en Groninger
kusten, door J. Koopen, hoofdingenieur bij
den Rpswaterstaat. Uitg. E. J. Brill te
Leiden.
„Wetsontwerp tot instelling van een Han
delsregister" ingediend bij Koninkl. Bood
schap van 16 November 1917. Uitg. Ajgera.
Uitg.-Mij. Amsterdam.
„Als het einde nadert", door dr. Robert
W. Mackenna, vertaald door Lt van Son,
met een voorrede van dr. G. J. Huët
Uitg.-Mïj. F. van Rossen, te Amsterdam.
Het kiesrecht in Pruisen.
In dc zitting van de kiesrechte om miesno
van liet Huis van Afgevaardigden, ia het
voorstel der- conservatieven en vrije con
servatieven nopens het meervoudig kies
recht met 20 tegen 15 stemmen aangeno
men en daarmede art. 3 van het regeerings-
ontwor.p, dat in het gelijke kiesrecht voor
ziet, voor afgehandeld verklaard. Vóór het
voorstel nopens loet meervoudig kiesrecht
stemden: 12 conservatieven, 4 vrij-conserva-
•ticven, 4 nationaal-liberalen; tegen: 8 cen
trum a fgevaardigden3 vrijzinnigen, 1 so-
ciaal-dernoeraat, 1 Pool en 2 nationaal-li-
beraleiL
Dc „Vorwarts'' noemt het gisteren geno
men besluit van de kiesrechtcommissie een
slag met de rijzweep der jonkers in het aan
gezicht van hot volk. Het blad zegt: De hoe
ren voLkssteramers zijn tot volksprovoca-
teurs geworden. De arbeiders zullen echter
von Oldenburg zijn zin niet geven en het
niet zoover laten komen.dat do kanselier
op het volk moet laten schieten; zij zuLlen
hun rechten veroveren.
De „Vossi-sche Zeitung'' maakt uit de
beslistheid, waarmede Frièdberg zich tegen
iedere verwatering van het kiesrechtont-
werp heeft verklaard, de gevolgtrekking, dat
dezo Pj'rrküs-overwLnning niet zonder be-
teckcnis voor den afloop der kwestie zal
zyn-
Het „Berl. Tagebl." schrijft:
..De conservatieven hébben niet slechts het
gelijke kiesrecht zonder- gewetensbezwaar
verworpen, maar bedeedigden ook nog het
volk. dat in een bijzondere boodschap van
den koning de belofte ontvangen had, dit
kiesrecht te 'zullen krijgen: Het antwoord
zal den consexwalieven cn de met hen ver
bonden nationaal-liberalen uit het volk
worden gegeven. Eerst echter is het woord
aan de regeering."
De „Voss. Ztg.'' qualificeen de stemming
in de commissie als een Pyrrhais-overwin-
ning voor de 'tegenstanders van het kies
recht.
Ile-t Wad zegt:
„Wij zien in deze stemming niet het ein
de, maar het begin van oen beslissen den
kiesrechtsiTijd. die in dea vorm van een
steÜiugcjorlog- nog maandenlang kan voort
duren.
De „Post" laat zich aldus uit:
„Dc mogelijkheid van "een conflict tus
schen de aan haar woord gebonden regee-
ïing cn het Huis van Afgevaardigden is niet
uitgesloten/'
De „Lok. Anz." wijst er op, dat het ont
werp nog in tweede lezing in dc commissie
moet worden behandeld cn dat dc besluiten
van de zitting in pleno met die va-n dc
commissie niet behoeven overeen to stom
men.
Tot scherpe maatregelen van de zijde dor
regeeriug beslaat geen aanleiding, aange
zien door het Huis dc-finiticve besluiten zijn
genomen.'"
„Leuk is geen uitiïtrukking, die ooit be
schrijft wat ik doe," zei Lady Tuft.. „Ik
sprak zonder er bij te denken misschien
ra aar ik hoop, dat ik geen kwaad aan
richtte Soms verhaast een onbeduidend
toeval do gebeurtenissen en wordt het ijs
gebroken."
„Soms wordt-'het spel er door bedorven,"
zei Tony wijs
„Laten wij do gebeurtenissen verhaas
ten," zei Resalinde, van haar borduurwerk
opziende en tot haar moeder sprekende.
„Laten wij oom Lucius en tanto Henrietta
vertellen, wat onzo plannen zijn."
„Je plannen?" zei Sir Lucius, die nu zijn
geest lang genacg verrijkt had en iuisb
wilde gaan rocken. „Heb je plannen?"
Mevrouw Cloudesby keek haar dochter
onrustig aan. Do sprong vcrcischte meer
moed dan zij bezat.
„Er is geen haast," mompelde zij.
„Jawel," zei Rosalinde, „als we lang
treuzelen, zullen wij het optrekje verlie
zen, en er is geen ander te krijgen."
„Verklaar jo nader," beval haar oom.
„Ik begrijp werkelijk niet hoo je sekse do
onbeschaamdheid heeft kiesrecht to ver
wachten, als zij zelfs een eenvoudige zaak
niet in een samenhangenden vorm kan
klceden.
„Moeder ën ik willen.een optrekjo in
jMenwinion, in Cornwallis, huren cn daar
samen gaan wonen, zei Rosalinde, bleek,
maar beslist.
„Ik sta er paf van." zei Tony.
Sir Lucius en Lady Tuft stonden er blijk
baar ook paf van, zelfs nog meer dan Tony,
maar zij wilden natuurlijk zijn ruwe uit
drukking niet gebruiken. Sir Lucius keek
Rosalinde aan, alsof hij haar door elkander
wilde schudden. (Wordt vervolgd.)
