In vroeger dagen.
Nó.'17781.
r^Fëtsmarf
Tweétfè OTatf Anno TBtS,
Nederland en de Oorlog,
FEUILLETON
TWEEDE KAMER
Hot levensmiddelen vraagstuk,
ï)e lieer M. van Zanten, woihoador van
Dordrecht, leider van het tlislribatiobcdrijf
raldaar en oticT-lid van de Rijkscommissie van
toezicht op de VTeescïivercenrgïng. heeft een
Open Biicf gericht aan de leden der Stji-
fon-Genc-vnal.
Daarin wraakt, hij het stelsel van onze
leven smid; lek- n voorz ien i n g.
De ondervinding, tijdens zijn lidmaatschap
van de Rijkscommissie van toezicht op de
|V}eesch\orcenigïng opgedaan, heeft hem
■overtuigd, -dat wanneer alle Rijles-ommis-
ciêën van toezicht in dezelfde verhouding
Staan tot de vereen i gin gen, waarop z}'] het
.toezieht moe ten. ui toef-enen, en ér is reden
om dit te veronderstellen dat dan dre ver
houding een avereehfsche is.
Raadpleegt men immers de- lange lijst van
Rijkscommïssrën en de vereenigïngen vaar
op eerst ge noem den het toezicht moeten uit
oefenen. dan bemerkt men, dat elk dier ver
eon i gin gen is sanrngesteld, niet alleen, uit
groot-fabrikanten van en handelaren in hot
artikel, dat de rcgcerïng hun ter behande
ling heeft gegeven, maar ook u'f- de meest
machthebbende en cfe zaakknndigste onder
hen.
In de Rijkscommissie van toezicht daaren-
'tcg. n viadt men in. hoofdzaak Eerste en
Tv -. 3e- Kamerleden mef enkele andere au-
toriten en slechts sporadisch een vakmen,
dikwijls neg uit een andere braDche.
Na moet men toch aannemen, dat de loden
eenor commissie, die hot zakelijk toezicht
moeien houden op de als bovengenoenid-sa-
«nengestelde vereenig in gen, in zulk een
gewichtig vraagstuk als de volksvoeding
in praktische kennis- van de zaak, die hun
is toevertrouwd tyn minste even hoog, zoo
niet hioger moeten staar.
Stonden zij dat i° werkelijkheid, dan had
'de minister aan hen zelf"als zijnde ont
wik!;'! I hona-li-'V en honorable men be
trouw' advi sears. Nu het o mg. keerde
'het ge1 is cn de Vereenrgjngen in de prak
tij d en in vakkennis ver boven hen staan,
hebben zij dikwijl? een verantwoordelijkheid
op zich te nemen, die hun begrijpelijkerwijs,
wel een? bezwaren moer. Genoemde instel
lingen zullen dan ook raar de overtuiging
van a dr.. moeten worden opgeheven, terwijl
voor elke hranclie nicybclanghcbbendc -vak-
kun'li gen Jen minister moeten for zijde staan
of adviseeren.
Ten slotte bepleit hij. van de» minister
kort en bondig antwoord te v rag on.:
a. Zijn cr voor de maanden Mei.en Juni
aje. voldoende (eetbare) aardappelen óf
brood, vlec-sch óf vet. rijst óf peulvruchten
beschikbaar?
h. Zijn of worden alle praefisehe maatre
gelen genomen om door de voortbrengselen
van eigen bodem Nederland te doen ontko
men aan den wereldhonger nood?
Hoe er gedistribueerd werdt.
Men meldt urt Arnhem:
Men heeft zich hier den laalsfen tftd „Pikons
afgevraagd, waar of toch de kfe>aardappelen
bleven. Aanvankelijk werd gezegd, dat eerst
de 2^uida:-i V< r't-ii moesten wenbn gebruikt,
maar de eew week na de andere werd maar
sleed- weer hrantsoen zandaavdajppeten
vastgesteld.
De distribotic^cranniissle uit de arbeide.sorgo-
nisayes ^'coöperaties liet-ft nu 'n onderzoek
ingesteld en tot haar groote verrassing bleek
haar: op &5 October werd voor rescr\g be
steld 020.000 IC G. kleiaardappelen en 020000
K.G zandAnrdapp.de:>, onder vermelding dat
ni-a liever een grooter percentage kleiaardap-
pelen zou ontvangen; op 10 October volgde de
to n-, iii'r.g vo'--r 15-1.000 K G. aardappelen; van
25 ('"i'.-b'iT af begonnen, dc wagons-die de re
serve aanvoelden binnen te loepen en wel in
gn< getale, gemiddeld 10 per dag. zoodat
op 10 November reeds 56 wagons ontvangen
w: en.
Tm'.t bleek dat ge-.-n klei- maar znndaardap-
prlen ontvangen werden
In verband met een <^n ander heeft do distri
butie-commissie zich gewend per adres tot do:i
- mini.-tcr van Landbouw.
Letters? o-.:=.
Ik? minister van landbouw heeft bepaald, dat
'do verbodsbepaling betreffende verkoop, afle
vering en vervoer van drukletters enz. ook van
Naar het Eogelsch
ran Mevr. ALFRED SI DG WICK.
8)
,,U weet ook, dat wij niet gelukkig zijn.
U weef., ciat ze niet van ons houden. Waar
om gaan wc niet weg?"
,,Manr ik dacht, dat jij en Tony na
tuurlijk vind ik het niet goed.. en je
oom en tante zijn er sterk tegen."
„Dat zullen .ze altijd zijn.. Wij zijn van
verschillend! maaksel Wij aanbidden ver
schillende- goden. Sedert ik in Memvinion
geweest ben zie ik bet duidelijker clan ooit
te voren.*'
„Ik ben bang, dat we- niet gaan kannen,"
zcr mevrouw Cloudesby. ,,Jo oom en tante
zouden ons nooit vergeven. Daarenboven
hcb'ten we heel weinig geld."
Rosnlrnde keek haar moeder aan en. de
vragen, clie zoo dikwijls bij baar opkwa
men, waren bedenkelijk dicht bij haar lip
pen. Leerde haar vader? Waar was hij?
Waarom werd zijn naam nooit genoemd?
Welke erfenis van schande had hij nagela
ten? Waarom was haar van jong kind af to
verstaan gegeven, dat de zo vragen niet be
antwoord konden en nooit gedaan moesten
worden
..Als Tony mij in den steek liet, zou ik
hier urrf kunnen blijven, en i!; ben vol
strekt met zeker van hem," zei zij. „Tony
is niet flink/'
toepassing rijn op helwit, tabel- en trio!wit.
fijnen, inEeiPinren, rpgleKen. -typen, otyf.-
spttf'\ (zoo wet oud al-s iitemr) en op oir de g al-
va nas.
Ondervoeding?
Verschenen is 't rapport van de seböü.'arte
te Haarlem, mevr. J. f Op T Eynde-—Si-ln
in zake het onderzoek, door haar ingesteld
naar de ondervoeding bij schoolkinderen.
De conclusie) waartoe de scho-oktr tkomt,
is deze:
„Er zijn meer slappe kinderen. Een con
stante knagende," afbrekende factor, zooals
ondervoedmg-, h, k?.n hier de oorzaak niet
van zijn om lal: le. van de slappe kinderen
zoo velen veibc/erJ zfp.1 in den .oop van hel
jaar; 2e. de zic-klebgeval'ea zijn af genom :ti;
'6e. de sterfgevallen zijn af gen men. Bij ca
rter voeding moet ziekte er, sterft ternrmen,
ofschoon omgekeerd elke toeneming cc-g mei
alleen aan ondervoeding kan worden toege
schreven.
In Haarlem, waan ziekte en'sterft"' afne
mende zijn, zelfs geringer dan vóór den oor
log, is er geen "sprake van nderr: J'og.
Toch. krijgen ds kinderen minder voeding. -
Deze mindere voeding schijnt ons zelfs
g09d te doen. Dit zou verklaard kunnen wor
den uit hst feit, dat de meest? mens eken ge
woonlijk te veel eten, welk tj veel cm -erteerd
het lichaam verlaat. Nn er minder gegeten
wordt, is dit nog juist genoeg.
Voor den arme. voor rriea niet gedistri
bueerde voedingsmiddelen mes t? betalen
zijn, schijnen mij de gedistribueerde hoeveel
heden op den daar Ée goring toe. Die zich
buiten de distributie nog kan voorzien van
vet, eiwit en koolhydraten, heeft voorloopig
nog geen nood. De scholen voor rr.ecrg:go
den vertobnen daarom dan ook geem toe
neming van slappe kinderen.
Voor den arme slaan, wij a:.n den voor
avond van ondervoeding wanneer de omstan
digheden birjroii zooals ze rijn. V,oor de
gegoede geldt dit eerst als de omstandighe
den verergeren. Onder armen vers KT ik de
genen, <be niets buiten de distributie om
kunnen kcop-.n, onder de gegoeden, die dit
wel kunnen doem
De greontenvoorziening der hoofdstad.
Toen er ecnige weken geleden te Am
sterdam geen stapelgroenten meer te kra
gen waren zonden de Federatie Amsterdam
der S. D. Al P., de A. B. B. cn de coöpe
ratie „De'Dageraad'' een telegram aan
minister Postihuma, waarin het gebrek
werd gesignaleerd en ton spoedigste zen
ding der bedoelde groenten wercl gevraagd.
De minister antwoordde op 23 Januari
telegrafisch o. a.„Opdracht is gegeven
bestellingen van Amsterdam spoedig uit
te voeren. Waarschijnlijk zijn reeds ladin
gen aangekomen, zoo niet, dan kunnen zij
spoeclig worden verwacht".
Nu is cr iets kool gekomen, maar in de
verst© verte niet genoeg om in de behoef
ten te voortzien.
Daarom is verleden week Donderdag
door de drie organisaties het volgende te
legram aan den minister gezonden„On
danks uw belofte, gedaan in uw laatste
telegram aan onze organisaties, is er te
Amsterdam nog steeds gebrek aan stapel
groenten. Deze groentennood is van
/ien aard, dat de huisvrouwen slechts met
de grootste moeite en veel tijdverlies in
■het bezit kutjneu komen van slechts een
zeer geringe hoeveelheid kool.
Wij dringen er op aan, dat Uwe Excel
lentie de gedane toezegging nakomt en
voor voldoende toezending zorgt".
Smokkelarij.
De strijd toesehên kommtezen en smok
kelaars duurt voort, al is d'e strijd in het
zuiden van oos land vrjf vreedzaam, want
du grensbandelar.rs geven z'ch bij ontdek
king gewillig over. Te Roosendaal werden
een aantal soldaten met karw/zaad aange
houden, dat dus blijkbaar een nieuw smok-
kc-!.artikel is. Te Sas van Gent haalde men
vr.n een schip niet minder dan 1600 stukken
zeep en van eon ander, een Duïtsch, 500
stukken Kwatta. In eon herberg te Cad-
zand verscheen een vreemdeling, dia bij:
zonder goed rook. Hij begaf zich naar bét
badhuis iu do duinen en was al in gesprek
met een soldaat, toen een kommies, wan
trouwend gewerden door den geur van den
man, hem aansprak en fouilleerde. De vreem-
Mevrouw Cloudesby antwoordde hierop
niets Dö onafgebroken sleur van hun leven
werd plotseling- bedreigd, en zij kon cle be
weging noch tegenhouden, noch leiden. Zij
kon het RoeaJinde niet kwalijk nemen, dat
zij zich op Sceton ongelukkig gevoelde, om
dat zij het niet met haar eens was omtrent
do voorwaarden voor geluk. In zoover dach
ten zij hetzelfde. Maar dat zij een andere
keus hadden, geloofde zij niet. Vijftien jaar
lang had zij daar het leven van een kluize
naarster geleid en dien toestand aanvaard.
Zoo het niet om Rosalinde geweest was,
zou zij zichzelf ondankbaar gevonden heb
ben. als zij er zich tegen verzet had; maar
chy clicpte van haar natuur werd somtijds
opgewekt door het ontevreden oordeel van
haar kind, dat (lo overhand had. Zij be
greep, wat Rosalind© niet kon, dat de wor
tel er van in het verleden zat en voort
kwam uit ervaring-en en vooroordeelen,
waarmede liet- meisje niets te doen had.
Het was haar treffende gelijkenis met haar
vader, zelfs wat de stem en den glimaeh
betrof, die de Tufts zagen en betreurden.
Zij konden niet van haar houden, omdat
telkens als zij hen aankeek of met hen
sprak, zij hen herinnerde aan een familie
schandaal en een zwart schaap van do fami
lie. Als zij hier bleef, zou het meisje metter
tijd verbitterd worden, haar jeugd zou
voorbijgaan, haar schoonheid verwelken, en
de tragedie van do vrouw zou haar aan
staren, de tragedie van een origewenscht
ongetrouwd blijven.
On dank a haar eigen verdriet-, wenschte
mevrouw Cloudesby, dab haar dochter zou
liefhebben en trouwenmaai; zij had geen
vertrouwen in Tony, en zij kon niet ver
wachten, dat zich op Sceton andtere kansen
voor Rosalindo zouden voordoen. Het ge-
r;53,—iJCKE
dt jng droeg - onder ri'n kDeling een hon-
uerdtal stukken z?jp. DJ wtrJ aangehouden.
Aan hei s'at'on D. P. te RoU/rdam zijn
vier Lniische vrouwen uit Crefsld aange
houden, eik in liet fcezri van 10/ - tukjes
Kwat'/o, stukken zeep, blouses, zakdoeken,
schoenen, enz., die zij onder baar kleelbvg
hadden verborgen, om over de grens te
smokkelen. Na kit zij tevergeeD getracht
hadden te Venio haar inb.open te doen,
waren zij naar De-n Haas; gereisd, waar de
verlooide van een harer, een DuiDch deser
teur, verblijf houdt Daar deden zij toen
haar inkoopen. Door haar buitengewone/I
omvang had m:n de vrouwen in de gaten
geinregen.
Plataaeu en esrkdaoru*.
Eenige dagen geleden meldden wij, dat
de opperbevelhebber van Land- en Zeemacht
bevel had gegeven tot een voorbereiding
van de vordering van alle p:atnn?n en e c'n-
dcorns, vor zeover die macr dan 1 M om
trek he!>bvn op manshoogte.
Naar aanleiding van dit bericht h.„-ft de
heer Ant te Vechel, docent in de boech-
eaploitatie aan de Rijks H ogere Land-,
Tuin- en Boschbvuwaclicol te Wagcningen
een sclirijven gericht aan den opperbevel-
hobber, waarin hij verklaart, van andere
zijdo vernomen te hebben, dat het hout van
do gevorderde boomen zal moeten dienen
voor de vervaardiging van geweerkolven.
Adressant wijst er vervolgens op. dat aan de
vordering der platanen en escl.Joorns bui
tengewoon groote nadoelen vcor het land
zijn verbonden, daar deze boomen juist in
de allereerste plaste dienen voor verfraaiing
van parken, wandel- en buitenplaatsen,
vooral in d: naaste omgevingvaii bevolkings
centra. Ten slotte wordt opgemerkt, dat
hoogstwaarschijnlijk -andere houtsoorten
even goed of beter voor hetzelfde doel t?
gebruiken zrjn, vooral djatihout, en dat in
Dnitschland reeds lang beukenhout voor het
vervaardigen van geweerkolven schijnt te
worden gebezigd.
Koffiesorrogaat.
De Minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel heeft de volgende circulaire ge
richt tot do gemeente besturen
Het zal u ook niet onbekend zijn geble
ven, cfcat in dien laat sten tijd het aantal
soorten van koffie-surrogaat in zeer beden
kelijke mate toeneemt, vooral bedenkelijk,
omdat er onder die surrogaten vele zijn,
die schadelijk voor de gezondheid blijken.
Nog dezer dagen gewerd mij het bericht,
dj.fc in een klei-ne gemeente, waar juist een
nieuw koffie surrogaat was ingevoerd en
veel aftrek had gevonden, de gebruikers
ernstig ongesteld zijn geworden. Dit surro
gaat heeft waarschijnlijk bestaan uit verma
len gebrande hyatintenbolleu, waarvan
voorshands zelfs nog niet vaststaat, dat zij
voor vee geheel onschadelijk zijn. Elders
weer zijn het gebrande en vermalen aard
appelschillen, die als een zeer aanbevelens-
waardTg surrogaat voor koffie worden aan
bevolen on dienovereenkomstig geprijsd
zijn.
HaDgende, de overweging op welke wijze
tegen misstanden van vorenbedoelden aard
op meer afdoende wijze kan worden opge
treden, heb ik de eer tl op te dragen in de
eerste plaats een beroep te doen op de
medewerking van de plaatselijke bladen in
uw gemeente om daarin de bevolking met
den meesten nadruk te doen wijzen zoowel
op do gevaren welke het gebruik van do
thans in den handel komende koffiesurro-
gat-en oplevert, a.ls op het feit, dat voor
die surrogaten prijzen worden gevraagd,
_wolke in geenerlei verhouding staan tot de
werkelijke waarde van het artikel.
In cle tweede plaats draag ilc u op bij
hen, van wie bet bekend wordt dat zij in
uw gemeente, hetzij koffiesnrrogaat fabri
ceer en, heizij artikelen verkoopen, op
welke de qunlifieatie „vervalscht en scha
delijk" toepassing schijnt, opgave der voor
raden te vorderen en die voorraden in
beat te nemen op grond van artikel 9
Distributiewet 1916. U gelieve mij van inbe
zitnemingen van dezen aard meded<?el:ng te
doen, waarna u zal worden medegedeeld,
waarheen c5'e voorraden moeten worden op
gezonden, teneinde onderzocht, en geta
xeerd te worden.
Bij dit onderzoek zal ervan worden uit
gegaan dit zal wel nauwelijks behoeven
to worden opgemerkt dat dit artikel
heele jaar door was het huis vervelend, in
weerwil van de groote uitgaven, die ge-
cDaan werden. Gewoonlijk kwamen er geen
jonge menscliengezellige omgang werd
niet aangemoedigd cn de groote, kostbare
diners, cKe nu en dan gegeven werden, wa
ren voor de ouderen. Dit leven voldeed sir
Lucius en zijn Henriëtte. Tony amuseerde
zich to Londen, en met niemand anders
.werd rekening gehouden.
Intusschen had Tony, op wiens rug zoo
veel geschoven werd arme Tony
een vertrouwelijk onderhoud met zijn va
der, dat niet erg naar zijn zin was. Zijn
Kersfcmièsfcomming verdween, toen hij do
bedompte bibliotheek binnenkwam, waar de
beste schrijvers, meestal in het beste kalfs
leer gebonden, in hun grootheid niests
andiers deden dan langs cfc muren staan en
met vergulde versierselen en titels jo aan
staren. Voor Tony was bijna altijd iets
onaangenaams aan de kamer verbondon,
want als hij daar geroepen of gebracht-
were!, was er gewoonlijk iets niet in orde.
Heden zou geen uitzondering maken.
Zoodra zij daar zaten, haalde Sir Lucius
den brief van zijn zoon aan Rosalinde voor
den dag en vroeg hem wat hij er mede be
doelde. Hij liadl zijn vrouw gezegd, dat hij
niets aan Tony zou zeggen, maar toen hij
hem zag, veranderde hij van plan.
„Heeft Rosy u dezen gegeven?" vroeg
Tony.
„Zeker niet. Je hebt hem in een enve
loppe gestoken, diio aan je moedor geadres
seerd was, en een brief aan j'e moeder in
een enveloppe aan Rosalinde."
„Wat een domme ezel ben ik," zei Tony.
„Dc kan de vergissing niet geheel en al
betreuren," zei Sir Lucius. „Zij heeft mij
do gelegenheid
werd aangediend als ..koffiesurrogaat" j is
het als zoodanig waardeloos, dan is te ver
wacht cn dat dienovereenkomstig de waarde
bepaling zal luiden.
Ten slotte zal ik gaarne van a de namen
vernemen van hen, die hun fabrieken bezi
gen tot het drogen van producten, waar
van waa-rdelooze surrogaten worden ge
maakt. Het ligt ïn mijn voornemen die fa
brieken van het verkrijgen van brandstof
fen uit te sluiten.
Hetgeen hiervoor werd opgemerkt over
koffie zal, naar te vreezen is, binnen korten
tijd ook met thee het geval rijn; ook op
theesuvrogaten zijn vorenbedoelde opdrach
ten derhalve van toepassing.
In het belang van de volksgezondheid en
ter -voorkoming van financieel© schade,
vooral bij het minder ontwikkelde publiek,
doe ik een ernstig beroep op uw medewer
king in dezen.
Vertrekking koffie en thee aan hef leger.
De opperbevelhebber heefl: ter kennis van
het leger gebracht:
De heerschende schaarschte aan koffie en
thee heeft den Minister van landbouw, enz.
aanleiding gegeven den verkoop van thee
voorloopig te staken en de verstrekking
van koffie te beperken. Overeenkomstig
dezen door den nood gedwongen jjiaotregel
kan beperkiDg van het gebruik van deze
artikelen door het leger 1 niet achterwege
blijven en heeft de minister van Oorlog be
paald:
1. Tot pfder order mag behoudens
ten behoeve van militaire hospitalen, aan de
onderdeelen van het leger geen thee wor
den verstrekt
2. Het rantsoen koffie mag tot-nader or
der niet meer bedragen dan 7 gram per
dag en per man.
In geval (bijv. ten behoeve van schild
wachten, die oo koude, onbeschutte plaat
sen gedurende den nacht geposteerd zijn,
in het bijzonder bij de grens en kustwach
ten; ten behoeve van patrouilles, welke bij
zonder zware diensten moeten verrichten)
een verhooging van vermeld koffiera^tsoen
beslist noodig mocht zijn. wordt van de be
trokken commandanten een met redenen om
kleed voorstel door mij te gemoet gezien,
waaruit ó.m. moet blijken, voor hoeveel mi
litairen en gedurende welk tijdvak die ver
hooging wordt gewnscht. Nad ukke'ijk ves
tig ik er jl© aandacht op,, dat slechts in
zeer bijzondere, dringend noodige gevallen
tot vorenbedoelde verhooging van het ko/fie-
rautsoen machtiging zal worden rer!e:n l.
Hooi.
De Minister van Landbouw zal, met betrek
king tot de prijzen van hooi, alsmede tot de
pachters van hopilanden voor het oog-'jaar
1918 de volgende maatregelen nemen;
lo. maximumprijzen zullen worden vast
gesteld op den gronds'ag, dat voor hooi
van eerste kwaliteit aan den producent niet
meer zal worden betaald dan. f 8) p:r lOOÖ
K.G., pngeperst geleverd, franco spoor of
schip. Voor hooi van mindere kwa'iteit zal
naar evenredigheid minder worden betaald.
2o. Het vervoer van hooi zonder vervoer-
bewijs zal worden verboden. Vervoeib wijzen
zullen worden afgegeven door een nader in
overleg met de landbouworganisaties aan te
wijzen instelling of organisatie.
3o. Koop en verkoop van hooi zal uitslui
tend geschieden door tusseh nkemst var.
de sub 2o. bedoelde installing of organisa
tie, die derhalve met de distributie van
hooi zal worden belast.
4o. Indien dienaangaande niet vooral door
belanghebbenden niet het sub 2o. bedoelde
lichaam een regeling is getroffen, zal liet
hooi, afkomstig van graslanden, die jaarlijks
worden verpacht, -iu bezit worden genomen.
Hiervan zal in de eerste plaats het hooi van
die pachters worden uitgezonderd, die het
bewqjs kunnen leveren, dat zij niet meer
hooiland hebben gepacht, dan zij gewoon
waren t-e doen en dat zrj het gepachte
hooi noodig hebben voor de voeding van
hun vee of paarden.
5o. Aangenomen zal worden, dat het sub
4o. bedoelde bewijs zal zijn geleverd, indien
betrokkenen desverlangd een verklaring van
een. plaatselijke of gewestelijke organisatie
van bonafide horilandpachters kunnen over
leggen. De vorming van dergelijke organi
saties van belanghebbenden verdient der
halve aanbeveling.
„Dat is heb j'uist," stemde Tony in.
„Ik wil niets zeggen over liet verdriet
van je moecfer en mij, te bemerken, dat
onze zoon en een meisje, dat bijna haar
geheele leven van onze goedheid afhankelijk
ia gcvreest, zoo verkeerd achter onzen rug
handelen."
„IVat ia er voor verkeerds aan?" zei
Tony.
„Heb jo een oogenblik gedacht, dat wij
onze toestemiming tot een huwelijk tusschen
neef en nicht zouden geyen?"
„Dat heeft, zoo dikwijls plaats?"
„In dit geval zal het niet plaats hebben."
„Daarenboven, wie spreekt van een huwe
lijk? Ik niet."
Sir Lucius scheen te groeien, toen hij
naar ziju kleinen zoon keekhij gaf een slag
op den brief, chen Tony hem teruggegeven
had. en zijn stem trilde van rechtmatige
verontwaardiging. „Meen jo hiermede, dat
je op deze manier aan een jongedame van
je eigen stand schrijft zonder de bedoeling
haar te trouwen?" riep hij „zelfs al haal
de zij je aan, dim hadt je eigen mannelijk
heid en eergevoel je moeten zeggen, waar
je moest ophouden."
„Wie zegt, dat rij mij aanhaalde? Ik al
weer niet. Rosy is niet zoo'n soort van
meisje."
„De zaak moet dadelijk uit rijn. Ik wil
geen gotrekkebck tusschen jou en Rosa
linde hebben; nu niet en in do toekomst
niet. Tenzij jo uit belooft, zal ik je tante
Anna zeggen, dat- rij ergens anders een
thuis moet zoeken."
„Nu!" riep Tony, „dan zou ik wel wat
hard voor haar zijn, nietwaar?"
„Zij zouden bekrompen moeten leven."
„Ik was van den zomer erg verliefd op
Zitting van gisteren.
VERHOOG ING ONDERWIJS WE DDEN.
Komende tot de argumenten, welke te
gen het R ege e ri n»3 voorstel zijn aange
voerd, bespreekt de MINISTER het ver
wijt, dat dit ontwerp in de eerste plaats
ten goede zou komen aan het bijzonder
onderwijs. Hij heeft dit nog eens speciaal
na laten gaan en kwam tot dc conclusie,
da-t een bedrag van f 830.000 ten goede
komt aan het openbaar onderwijs.
De raming voor het bijzonder onderwijs
is zeer moeilijk, maar ruw geschat, komt
deze op f 900.000. De verhouding wordt
dus van één derde tot twee derde. Bij dit
voorstel heeft spr. zich niet gesteld op
het standpunt van tegenstelling tusschen.
het byzonder en openbaar Onderwijs. Dit
standpunt was z. ook afgezien van het
nieuwe art. 192, een verouderd standpunt.
Ook de door hem betreurde dr. Bos noem
de dit standpunt verouderd en kende al
leen het volksonderwijs onafhankelijk of
het bijzonder oE openbaar was. Reeds
meermalen heeft men hem verweten, dat
hij door dit standpunt in conflict kwam
met zijn liberale vrienden; maar niette
genstaande blijft hij dit standpunt beschou
wen als me?st liberale. Spr. heeft bij
dit ontwierp de bedoeling gehad, ar te
helpen, waar het meest noodig was en
als dan het bijzonder onderwijs het mees
te krijgt, dan blijkt ook hier duidelijk, dat
het bijzonder onderwijs heb_ moest hulp
behoevend was. Hierbij treft, men veel
schoolbesturen aan, die niet onwillig,
maar onmachtig waren do salarissen der'
onderwijzers te verhoogen. Met de finan-
cieele gelijkstelling heeft dit ontwerp niets
te maken, want hij geeft toe, dat art. 192
niet mag worden uitgevoerd voor rte daar
bij vcreisckte waarborcren zijn verkregen y
maar dit voostel bes1// nrïncipieri daar
omtrent niets. Welke mantregelen ver
langt men nu omtrent de deusrdelfjfchetd
van het onderwijs, het eeldt do mi
nimum-salarissen der or-terwijzers te ver
beteren? Het begin I - n a rt 59 der L.
O.-wet heeft niets te maken met art 192.
der Grondwet, want ware dit zoo, dan
zou ook het voorstel-Merchant niet toe»
lastbaar zijn, maar nevsrena staat, dat Ie
verhouding tusschen openbaar en bijzon
der onderwijs niet mag verbeterd worden.
Do heer KETELAAR In het voorwoord
van het rapport der Staatscommissie aan
H. M. de Koningin-
De MINISTER: Ik zal dit gaarne van
n hooren, maar een woorroote i« geer
wet. (Gelach).
De heer KETELAAR: Excellentie, ik
hoop, dat dit gelach der rechterzijde u
iets zal leeren. want dit. voorwoord is
get-eekend door alle fractie-leiders
De MINISTER: Ik zal de voorlezing
van dat yoorwoorl door n eerst eens af
wachten. Ook bij uitvoering van het voor-
stel-Marchant zou de rechterzijde zich niet
eenvoudig daarbij hebben ne°rgetegd.
De heer HÜGENHOLTZ: En de Eerste
Kamer heek het. met aïgemeene stemmeir
aangenomen.
De MINISTER- Dat weerlegt mijn be
wering absoluut niet.
Het Toorste 1-Lohman c s kon niet in
portefeuille zijn ceblever.
Niet. A r spreker wordt de schoolstrijd
opgerakeld, zijn gel!, lo lc en is dnar
borg voor; maar ?ii. die dit ontwerp -oo
fel bestreden hebben, omdat hot ten goe
de kwam aan heb bijzonder onderwijs,
werkten er toe mode, om den scho-vlstriid
wear op te rakelen. Hat Regeevers-ont
werp zal medewerken tot vermindering
van den schoolstrijd. Anderzijds kan hij
den heer Van Wijnbergen niet toereven,
dat een particele gelijkstelling toelaatbaar
zon zijn. Het beroep op het eerste lid van
art. 192 gaat hier niet op Werd aan dezea
wensclï voldaan, dan zou bet ontwerp zeer
zeker een politieke kleur krijgen.
Ook heeft men d'fc ontwerp verweten,
dat het een aalmoes gaf. Men sprak zelfs
van een vernedering en armenzorg, maar
Re«sy," zei Tony oprecht. „Heb is nu weer
wat voorbij."
„Waarom heb je dan dezen brief geschre
ven?"
„Ik denk. omdat ik het zoo voelde. Rosy
is een zeer aantrekkelijk meisje, vader.
Vergeet dat met
Sir Lucius keek weer naar zijn zoon, aan
wicn hij zeer gehecht was, die zijn eenig
kind was en eens zijn erfgenaam zou rijn.
Want er stak^met veel kwaad in. Tony cn
Sir Lucius was er niet de man naar. om
hevig met. zijn eigen vleesch cn bloed te
twisten of het to onterven. Maar wat viel
de jongo man tegen en hoe schoot hij vol
gens den maatstaf van zijn vader te kort
in spreken, voorkomen, eerzucht, en in
alles, wat van belang was!
„Jij moet» het vergeten," /.ei hij. „Ik
moet je belofte hebben, Tony. Anders ver
laat Rosalinde het huis."
Tony schoof in zijn stool heen en weer en
zag o r zeer onbehaaglijk uit.
„Dat is alles zeer mooi," zoi hij. „Maar
wat zal Rosy zeggen?"
„Ik hoop. dat zij zich behoorlijk genoeg
gedragen zal om niets te zeggen."
„Waarom heeft u Amy Pringle met
Kerstmis hier laten komen als wij ona
.amuseeren willen? Hebben haar oudera
haar thuis niet. noodig?"
„Jo moeder en ik stellen Amy zeer,
hoog."
„Ja, dat weet ik. Maar toch mei
Kerstmis."
„Als je nu verliefd waart op Amy, zoo*
als je dal uitdrukt
(Wordt vervolgd).
