LEIDSCH m DAGBLAD.
Zaterdag 1 December 1917.
Officleele Kennisgevingen.
Nederland en de Oorlog.
PRIJS DEK ADVERTENTIESt
Veil 15 regels 1 1.05. Iedere regel meer
f 0.20. *-« Kleine advertentiën van 30 woor-
'den 50 Cents contant; elk tiental woorden
meer 127a Cent.—Incasso volgens postreolit*
.Bewijsnummer 5 Cènts.
Bureau Noordeindsplein. Telefoonnummers voor Administratie 175, Redactie 1507.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Lolden p. 3 mnd. 1.60; p. week 0.12
Buiten Lo;den waar agenten go-"
ve3tigd zijn por week p p. 12
Franco per post t*i«c bus p 2,
Nummer 17720.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen.
EERSTE BLAD.
DISTRIBUTIE ZOOLLEER.
Naar wij. vernemen zal eerstdaags worden
begonnen met do distributie van goedkoop
«ooileder. In verband met do bcscliikbaro hoe
veelheid leder zal icdore aanvrager voor onge
veer 2/3 van bet aantal leder van zijn gezin
een rcparaliebon kunnen krijgen. Dc distributie
dezer bons zal behalve door het Distributiebu
reau (Nieuwe-Rijn 22) ook geschieden door hot
Algeinecu Ned. "Werkliedenverbond, do Chris
telijke Vakcentrale en de Duurtecoinmissie, elk
voor zooveel dc loden dezer organisatie betreft.
Om onnoodig gedrang te voorkomen zullen
'de bon9 aan de aanvragers goleidolijk in al
phabet? ?ch© volgorde worden toegowezcn.De
aanvragen»- ontvangen van deze ^toewijzing be
richt en kunnen daarna, dus niet voordat zij
bc-richt hebben gekregen, hierna bons naaf
gelang van de geboefte afhalen.
Ook wanneer de.bons niet dadelijk worden
afgehaald blijven rij voor de rechthebbende»
bewaard.
De bedoeling is, dat'bons eerst worden afge
haald. _wanneer schoènreparaiie- ook inderdaad
noodig is.
Bij het afhalen zal moeten woiden opgegeven
vóór welk gezinslid het reparatïeleder is be-
rt eind en het schoennummer van dat gezinslid.
TOESLAG- CONSUMPTIEMELK.
Do Burgemeester dor gemccnto Leiden brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat do toe
slag voor consumptiomélk, afgeleverd van 28
October tot en met 10 November vanaf Maan
dag 3 December voor de 'rechthebbenden kan
worden ontvangen ten kantore van de firma
Lozwjjn en Eigoman," Rapenburg, van 9 tot
121/2 uur.
De bewijzen, waarop do toeslag zal worden
uitbetaald, zijn voor rechthebbenden verkrijg
baar aan het Bureau Vischmarkt 18, welko
voor Vrijdag 7 December moeten zijn afge
haald on ingewisseld.
N. C. dc GIJSELAAR, burgemeester.
Leiden, 1 December 1917.
„BRANDSTOFFENCOMMISS1E LEiDEN".
Do Brandstoffenéuftmiss!?, district Lei
den, maakt bekend, bete^ffeade de inzen
ding det brandstoifenkaaiten voor HUIS
BRAND groep A:
lo. Dat houders voji bi-andslóffenkaa\tdn
Tan een der handelaren te LEIDEN brand
stoffen betrekkend, die deze kaarten in
zonden, vóórdat daartoe een .publicatie
was verschenen, hun LEGITIMATIE-
KAARTEN alsnog in ontvangst kunnen
nemen aan het bureau Hooigracht 1416
op .Maandag 3 December en Dinsdag 4
December a.s. des voormiddags van 1012
uur.
Verzoeke de bestelbiljetfeen. waarop reeds
brandstoffen betrokken werden, ter af
stempeling mede te brengen;
2o. dat houders van brandstoffenkaar-
ten, brandstoffen betrekkend van een der
handelaren der BUITENGEMEENTEN,
zich moeten vervoegen'' bij de Sub-Com
missie ter plaatse, waar hun handelaar ia
gevestigd op de eerstvolgende voor die
Commissie vastgestelde zittingsuren.
LEIDERDORP, ten Raadhuize, Zater
dag van 78 ui:r n.m.
ZOET E R WOU DE, in de Openb. lagere
School, Vrijdag van 79 uur.
OEGSTGEEST, ten Raadhuize, Dinsdag
van 1011 uur v.m.
VALKENBURG, ten Raadhuize. Dins
dag van 7—8 uur n.m.
RUNSBURG, ten Raadhuize, Vrijdag
van 78 uur n.m.
WARMOND, ten Raadhuize, Donderdag
van 5—6 uur n.m.
VOORSCHOTEN, ten Raadhuize, Za
terdag van 78 uur n.m.
Voorts wordt met nadruk verzocht, in
hlle. berichten, aan de Brands tof fenbu-
"^eaux gericht, het NUMMER van de
LEGITIMATIE- of BRANDSTOFFEN-
KAART te vermelden.
De "Dir. v. h. Brands to ffenburoau.
KRAMER.
De Burgemeester der gemeento Leiden
maakt bekend de beschikking van den
Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel d.d. 28 November 1917, no. 845,
afdeeling Crisiszaken Bureau AZ, lui
dende
Do Minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel,
gezien artikel 8 der distributiowet 1918,
HEEFT GOEDGEVONDEN:
vast -te stellen
lo. de volgende m a x i m u m-lc 1 e i n-
handelprijzon voor brand
hout:
Meterhout, dennenhout f 2.70; berken
hout f 4.70iepenhout 5eikenhout
5.70, beukenhout"6.20.
Halve meterhout, dennenhout f 3.20;
berkenhout f 5.20; iepenhout f 5.20;
eikenhout f Gbeukenhout G.50.
Blokjes van 15 c.M. (gekloofd), dennen-
bout f 4.20; berkenhout f 5.70; iepenhout
f 0eikenhout f 6.70beukenhout f 7.20.
2o. te bepalen, dat allo bovenstaande
prijzen zijn te verstaan franco in huls per
100 K.G. 13493
De Burgemeester voornoemd,
N. O. DE GIJSELAAR,
De Burgemeester der gemeente Leiden,
maakt bekend de bekendmaking van den
Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel, d.d. 29 November 1917 No. 913,
Afd. Crisiszaken, Bureau A—Z, luidende:
DE MINISTER VAN LANDBOUW,
NIJVERHEID EN HANDEL,
Gezien zijn beschikking van 26 November
1917, Aldceling Crisiszaken No. 1177,
Bureau Vervoer, houdende verbod van ver
voer van hout.
HEEFT GOEDGEVONDEN TE BE
PALEN
Bovenbedoeld verbod is niet van toepas
sing op13-194
lo. Teen- of grienthout, ook genaamd
twijghout
2o. waarden- 'of rijshout, raits geen brand
hout zijnde
3o. esschenhakhout, bestemd voor den
tuinbouw of voor waterwerken.
De bovenbedoelde beschikking van 23
November 1917 No. 1177, werd gepubliceerd
in do bladen van 30 November 1.1.
Do Burgemeester voornoemd,
N. C. DE GIJSELAAR.
LEIDEN, 1 DECEMBER.
Door het kiescollege der Ned.-Herv.
Gem. alhier, is gisteravond in do Pieters
kerk in de vacature<ls. W. Briët het volgen-
geude drietal predikanten opgemaakt: ds.
Beckt, te Arnhem; ds. Groot Enzerink, te
Leeuwarden, en dr. Haitjema, te Iloogmade,
all© drie aanbevolen door de confessioneels
kjesvereëniging „Vereeniging van. Kerke-
raadsleden en Gemachtigden" .en de gema
tigd-orthodoxe kiesvereenïging „Do Ned.-
Herv. Kerk."
Door de Geref. kiesvereenigïög „Gelcof
en Belijdenis" waren voorgesteld de predikan
ten Kpftenbelfc, te Leerdam; Holland, te
R aamsdonk veer, en Veldhoen, te Alphen aan
den R\jn.
Het Collegium van het Leidsch Studen
tencorps heeft gevolg gegeven aan zijn vo>r-
neraon inzake zijn denkbeelden en plannen
ten opzichte eener vérstrekkende hervorming
van het Corps. In de eerstvolgende Corus-
vergadering zal over de gronddenkbeelden
worden gestemd en de uitwerking der plan
nen daarna in een ontwerp wet aan dc be
oordeeling der leden worden onderworpen.
Prof. dr. K. Martin hoopt 8 December
a.s. zijn veertigjarig jubileum a!s hoogleeraar
'te herdenken.
Gisteravond hield de anti-revolutionaire
kiesvereeniging „Nederland en Oranje" in
het gebouw der Christelijke Jongelingsver
eeniging „Prediker" in de Janvossensteeg e'ra
openbare vergadering onder voorzitterschap
ran rar. P. E. Briët. Do vergadering was zeer
druk bezocht.
Als spreker trad op de heer Joh. Wijnbselc,
van. Zwolle, die een technische uiteenzetting
gaf-van het stelsel van Evenredige Verte
genwoordiging.
Na afloop van liet heldere betoog deden
verscheidene der aanwezigen nog enkele vra
gen, welke door den spreker werden beant
woord.
- Voor het examen voor apothekeis-assïs-
.tent alhier waren gisteren opgeroepen vier
candidafen. Geslaagd de dames J. Paul, te
's-Gravenhage, O. P. J. A. Smits en S. C.
P. Bal jon, te- Rotterdam; en de heer W. F.
van den Bosch, te Katwijk.
Uit de in de „Sls.-Crt" opgenomen
statuten van de n.v. Boekhandel voorheen O.
Koóyker, alhier, blijkt, dat het kapitaal be
draagt £20.000; dat directrice is mevr. E.
G. C. Kooyker, wed. van den heer J. Chr.
Huysman, en dat commis:aris3en zijn de hee
ren A. Groenendaal CJzn., K. F. Kate, te
Amsterdam, G. H. Helderman, te Amsterdam,
en G. H. Jonckheer, te Heemstede.
Bjj de Leidsche Spaarbank is in de
maand November ingelegd f 150.275.48 en
terugbetaald f99.708.22, terwijl 59 nieuwe
inleggers zijn ingeschreven en 42 boekjes
geheel werden uitbetaald.
Het tegoed der 14274 inleggers bedroeg
einde November £3.163.403.16.
Gisternamiddag te halfvier ongeveer
reed een met een paard bespannen wagen
van <te Hooigracht over de brug naar de
Pelikaanstraat. De voerman moest den Oude-
Rijn op, doch kon vermoedelijk, doordat de
wagen met een zware machine was geladen,
de wending niet intijds nemen, zoodat het
•paard gedeeltelik terecht kwam in den
groentenwinkel Oude-Rjjn hoek Pelikaan
straat De winkelruiten werden gebroken,
evenals het tuig, en ook het paard verkreeg
eenig letsel. Dit is niet de eerste maal, dat
de ruiten in dezen winkel worden stuk ge
reden. Voerlieden en koetsiers dienen hier
de uiterste voorzichtigheid in acht te nemen.
Huip voor hef Armenische volk.
Zooals wij reeds mededeelden, werd liicr
onclfer voorzitterschap van prof. mr. W. van
der Ylugt een sub-comité gevormd van het
lanclelijk-comité tot inzameling van giften
voor d'o instandhouding van het Armenischo
volk, dat door do eeuwen heen onder den
druk van vreemde overheerschers heeft ge
leefd, doch in dezen oorlog door do dwinge
landij dor Turken zoodanig heeft geleden,
dat het in zijn bestaan wordt bedreigd.
Dit comitó heeft aan d*o burgerij een rond
schrijven doen toekomen tot opwekking
om ter wille- van do rnenschelijkheid een
bijdrage voor dit dpel af to zonderen, dio
door dames- en heelten-stiidënten zal wor
den ingezameld in dien zin, dab door hen
do ingevuldio itoschrijvungsbiljotten zullen
worden teruggehaald.1
Om aan het geschreven woord den in
vloed van het levende woord too to voegen,
had het Leiclsch comité gisteravond in cïcn
F oyer der Stadszaal eou vergadering be
legd, die door een groot aantal belang
stellenden word bijgewoond. Onder de
aanwezigen bevonden zich ook eenige
Armeniërs, thans in Den Haag verblijf
houdend.
Prof. mr. Van cïer Ylugt' opende de bijeen
komst met een kort woord. Wij komen hier
tot het verrichten van een positieve daad,
zeide hij. Demonstfceren, protesteeren,
uiten d'o verontwaardiging, dio onze har
ten vervult, is niet genoeg. Wij willen
stoünen en helpen, lenigen den nood,
waarin dit wreed gcgeï&tcrde 'volk ver
keert. Hoewel in dezen ...tijd- ons gevoel
dtreigt te verstompen,' voelt toch iedereen
een rilling door do leden gaan, als hij
den naam,Armenië uitspreekt.
Na er op te hebben gewezen, dat ccn
man, die van do Armenische kwestie veel
studio heeft gemaakt, hier zou'spreken,
besloot' de voorzitter met den wenseh, dat
veler harten mogen worden geneigd tot
heb verleenen van een milete gilt.
Hierna verkreeg dr. H. K-C/Ifieherg, pre
dikant te Muidcrberg, het woord om do
Armenischo kwestie nader uiteen te
zetten.
In gelijke rede, waaruit bleek, dat hij van
dit land en volk een ernstige studie heeft
gemaakt, deed hij in de eerst© plaats uit
komen, hoe de gruwelen van dezen tijd
geheel liggen in do historische lijn, daar
dit volk gedurende eeuwen is verdrukt go-
worden. In do tweede plaats zocht hij naai
de drijfveeren, die tot deze" oncttrdruicking
en uitmoording heeft geleid,-om ten slotte
te doen uitkomen, wat ons,als Nederlanders
en als'Christenen in dezen staat te ctoen.
Spr. laakto de houding van heb Christe
lijk blad „De Standaard", dat nog reden
vindt do.wreedheden,'aan dit volk gepleegd,
te bemantelen en to vergoelijken.
Na dozen spreker deed een Armeniër, do
heer J. Bazir, cenige medcclcelingen over
de gepleegde gruwelen in do Fransche
taal, waarna, moj. dr. C. Serrurier eenige
Fransche oorlogsverzen voordroeg, waar
onder één dat rechtstreeks op de toestanden
in Armenië betrekking had. Deze gedichten
mankten een diepen indruk.
De heer Van der Vlugt sloot de bijeen
komst met een woord van dank aan allen,
die tot het welslagen van deze bijeenkomst-
hadden bijgedragen.
Nederlandsclle Anthropologische Vereeniging.
Onder voorzitterschap van prof. dr. A.
W. Nieuwcnhuis w.crd heden in do College
zaal van het Museum vuil Oudheden alhier
een algemeen© ledenvergadering gehouden
van do Ned. Authropologischo Vereeniging.
Na eenige huishoudelijke werkzaamheden,
waaronder het aannemen van eënigc
nieuwe leden, hield dr. J. II. Holwerda,
ander-directeur van het Museum van Oud
heden alhier een voordracht over „De
Stad der Bataven en de Romeinse»©
vesting ;to Nijmegen", welke voordracht
was bedoeld als een verslag van heb opgra-
vingswerlc door do commissi© 'van heb op
gravingsfonds van bovengenoemd© vereeni
ging, to Nijmegen ondernomen.
Dib work heeft thans een stadium bereikt,
waarin hot mogelijk is er een ©enigszins uit
voerig© uiteenzetting van t© geven, ten
einde duidelijk to maken, welk d-ocl men
zich heeft kunnen stellen en wat cr in het
belang onzer vroegste geschiedenis valt te
bereiken of reeds bereikt is. Daarvoor is
noodig een aantal feiten in licrinuering te
brengen, welke niet ierier even duidelijk
voor dén geest staan. Spr. gaf daarom een
historisch overzicht van de Stad der Bata
ven, van den tijd af, dab Drusus als eerste
Fiomeinsche veldheer in deze landen ver
scheen. Do plaats, waar deze legioenen
in vestingen in deze streken hebben gele
gen, zijn ook uit de klassieke literatuur
goed bekend.
Spr. kwam daarna tot een bespreking der
opgravingen onder Nijmegen en Lïbbergcn,
de laatste 'drie zomers verricht. Na in den
breed© don gang der opgravingen te hebben
uiteengezet en na d© beteekenis van hetgeen
bij die opgravingen aan den dag wérd ge
bracht, in bijzonderheden t© hebben ver
klaard, kwam spr. tot d© slotsom, dat wij
thans met vrij groot© zekerheid mogen zeg
gen, dat men in de ontgraven inheemsche
nederzetting op den Kopschenhof die Stad
der Bataven heeft weer gevonden, wclko
volgens Tacitus in heb jaar 70 door Civilus
zelf door brand werd vernietigd. Maar
daarnaast op cenigo honderden meters
afstandb is de kolossaio garnizoensyesting
weergevonden, van een dier legioenen,
welk© den vluchtenden Civilus nazetten.
"Wij behoeven dus niet te zeggen, wolk
een belang voor do vaderlands chc- geschie
denis deze vondsten hebben gehad. De ge
gevens voor een gewichtig© period© in onze
geschiedenis liggen verder nog geheel voor
onderzoek toegankelijk, doordat de tegen
woordige stad Nijmegen zich nog niet over
deze terreinen heeft uitgebreid, al zond zij
reeds eenigo villa's Ifterhcen vooruit
Spr. eindigdo mot hot uitspreken van
don wenseh, dab do belangstelling in deze
zaken, ctio gelukkig bij velen blijkt te be-
staan en dio de Vereeniging ook reeds zoo
duidelijk van de Regecring mocht onder
vinden, haar in staat, zal stollen, niet slechts
om dit werk voort te zetten, maar oc-k om
het te voltooien.
Met een .hartelijk woord van dank aan
den spr. sloot do voorzitter do vergadering.
Openbare Leeszaal en Bibiiolhcek „Reuvens".
Onder voorzitterschap van prof. dr. J. P.
Kuenen heeft gisteravond do Vereeniging
„Openbare Leeszaal en Bibliotheek Reuvons"
haar halfjaar!ijkscho vergadering gehouden.
Medegedeeld werd, dal dr. J. E. Kroon als
secretaris was benoemd en dat wijlen do heer
J. Harlovolt Azn., een bedrag van f 2000 had
gelegateerd, vrij van successierechten.
Do aftredende bestuursleden, do hócreu W.
Mulder, prof. dr. L. Knappert, mr. dr. J. Schok
king, dr. Bccls cn mr. A. van der Eist, werdon
bij acclamatie herkozen.
De penningmeester, de heer J. Schaap^ Hzn.,
deed liiorna voorlezing van do begroeting voor
1918. Doze is geraamd in inkomsten en uilga
ven lot een bedrag van f G725. De contributies
en subsidies van particulieren worden begroot
op I 2000, de subsidie der gemeente op f 1000
die van dc provincie op 600 en die van het Rijk
op f 1500. Uit eigendom en renten verwacht
men eon opbrengst van f 1400 en uit het beheer
van boeken on catalogi f 225.
Do uitgaven voor onderhoud, cdz. worden ge
raamd op f 450; de kosten van dc exploitatie
van het gebouw op f 735; do salarissen op
f 2328 en voor aanschaffing van couranten,
boeken en tijdschriften f 1500.
Enkele cijfers op^. de bcgrooling zijn, voor
wat botreft de'inkomsten, aanmerkelijk hooger
geraamd dan het vorige jaar. Zooals do sub
sidies van Rijk en provincie cn het bedrag der
contributies, doordat tal van personen hun
contributio tot een bedrag van f 1 hebben ver
hoogd. wat voor een groot deel te dauken is
aan do ijverige directrice, méj. Behrcns. Te
genover deze uitbreiding .der inkomsten staat
echter een belangrijke vermeerdering der uit
gaven, doordat o.m. de salarissen van enkelo
functionarissen zullen worden verhoogd en do
kosten voor verlichting, verwarming, bindwerk,
enz. door de tijds^uslandigheden aanmerkelijk
hooger zijn.
De beg rooting werd zonder hoofdelijke stem
ming goedgokeurd.
Aan het slot der vergadering deelde de voor
zitter mede, dat in het najaar aan mej. Ger-
ber,# ondèibibliothecaresse wegens haar benoe
ming tot bibliothecaresse aan de school voor
Maatschappelijk Wérk "On3 Huis/.' te Amster
dam, op haar vc-rzoek eervol ontslag is ver
leend en dal in haar plaats is benoemd moj.
Van Slooten, te_ Amsterdam, directrice van het
Museum vodr Ouders en Opvoeders.
Vereeniging tot bevordering der Bouwkunst.
Aan de 153ste vergadering ging zoo
deelt de secretaris, de heer Fred. A. Wempe,
mede vooraf een expositie van een 400-
tal goede en slechte voorbeelden van tal van
gevels, stoepen, deuren, ramen, enz., dia op
iedere foto nis contrast naast elkaar waren
geplaatst.
In deze vergadering trad als spreker op
de heer Herm. van der Kloot Meyburg, ar
chitect te Voorburg, die tot onderwerp hal
gekozen* „Bouwkunst als ruimteoms u.t'ng."
Spr. begon meteer op te wijzen, dat meer
dan eenige andere kunst, de bouwkunst is
saamgeweven met de maatschappij. Ieder
bouwwerk moet nan bepaalde, vcorar gestelde
eischen beantwoorden. Vandaar een voort
durende wisseling in verschijningsvorm.
Bouwkunst is de kunst van zuiver samen
stellen en heeft ten. doel het. scheppen van
begrensde ruimten, waarvan, een schoonhei de
indruk moet uitgaan. Samenstelling zonder
schoonheid is geen bouwkunst, dceii louter
een nuttigheidsieting. Maar een uiting, die
alleen op versiering berust, zonder goede
samenstelling, kan evenmin op Bouwkunst
aanspraak maken. De wijze van samenstellen
der ruimten, wordt beheerscht door de tech
nische uitvoerbaarheid en den aard van het
materiaal.
Twee hoofdbeginselen treden bij de sa
menstelling der ruimten op den voorgrond,
n.l. de architraaf-bouw en de .gewelf-bouw.
Alle deze stellingen als uitgangspunt be-
schuwendeo, werden deze verder aan de hand
van een groot getal zeer fraaie lichtbeelden
door spreker verder uitgewerk'. Vele bouw
werken, waaraan deze vereischten goed en
slecht toegepast waren, passeerden de revue.
Van af den tyd der Egyptcnaren tot in onze
ultra-moderne bcuwbeweging werden de daar
tusschen liggende- perioden ieder voor zich
uitvoerig behandeld, zoowel in hun lijd van
opbloei, als van verval. De v-rij talrijk opge-
ineu leden en donateurs volgden met volle
aandacht de3 heeren Meyfcurgs bouwkundig
college. Een warm applaus viel hem ten deel
en een woord van dank van den Voorzitter
was zeer op zgn plaats.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
„Dolio Hans
'4 Is wel oen'merkwaardig feit, dat een ac
teur-van do krachten van Henri Brondgeest in
het jaar, waarin hij zijn 25-jarige tooneelloop-
baan gedenkt, zonder verbintenis is, dat hij
dus zelfs niet de gelegenheid zou hebben dat
jubileum op do onder tooncelspclers gebruike
lijke wijzo lo vieren. Maar gelukkig heeft do
N.V. „Tooncelvereeniging" ingezien, dat dit
niet mocht plaats hebben en zij heelt daarom
den jubilaris in do gelegenheid gesteld om met
„Dolle Hans"' een tournee te maken, waarvoor
haar decorateur Benneke. nieuwe décors ver
vaardigde.
En zoo hebben we gisterenavond ook Brond
geest kunnen toejuichen. Vo hebben weer den
dollen Hans gezien, den gevoeligen, nobelen ke
rel, dio dnor Brondgeest wordt gespeeld op een
wijze, dat Hans Hartman behoort lot het aller
beste, dat er op ons vadorJandsch toonool te
zien is. Dat Brondgeest in ..Dolle Hans" zijn
jubileum is gaan vpn-ep is dus to begrijpen,
maar er is een schaduwzijde, namelijk dat in
korten tijd te veel voorstellingen hiervan zija
gegeven.. De eerste 250 zijn reeds vol en daar"
van heelt Leiden een zeer behoorlijk deel ge
had. Daaraan is 't dan ook toe to schrijven, dat
het bezoek zich bepaalde tot een goed gevulde
parterre eu goed bezette bovenrangeD.
Maar op Brondgeesl's spel heeft dit geen in
vloed gehad. \Vo hebben van dezo creatie al
con paar maal alle goéds verteld, dat we er nu
niet wcov op behoeven torug to komen. Zonder
hem Is Fabriciüs' „Dolle Hans" niet denkbaar.
Door het srol van Brondgeest' ziet men een
hecleboel 'door .do vingers wat de opzet van dit
tooneeïspol aangaat.
Aan 't eind der voorstelling ie Brondgoost
gelauwerd door scliouwburgcommissio eir stu
denten. Een ovatie van het publiek viel hem ten
deel; oen welverdiende hulde.
Voor dezo voorsteliingen-reoks beeft ook Ma
rie Holtrop haar gewaardeerdo medewerking
vorlcend. We lazen indertijd, clat zo cr genoeg
van had om te Violieren of to Dcfllc-Hanaen,
maar Brondgeest wilde ze het genoegen wel
doen voor do viering van zijn jubileum mee te
workerL Ware 't anders geweest, stellig wart.
dit to bejammeren, want zonder Marie Holtrop
is „Dolle Hans" evenmin denkbaar als zonde.'
Brondgeest.
E. Erfmann hebben we als majoor De Weort
reeds vroeger gezien. Hoe goed hij toen reads
den starren Indo-hater typeerde, nog mooiei
spol gaf hij in het derde bfedrijf, bij liet bezoek
aan Hartman in de gevangenis.
In de andere rollen traden nieuwen óp. Geen
Vrolik als den controleur Does, maar een vrij
slappe uitbeelding van Willy van Duyn. R. van
der Hilst Jr. was Kees Witte, die wol een
beetje warmer kon zijn in' zijn vrieudscbaps-
uitüigen, maar bij ©ogenblikken toch den juis-
ten toon wist te vinden. Als de onderofficier
Tiemersma was A. Verhagen een goed uitge
beelde dienstklopper en J. do Wmdt gaf den
commandant van do wacht.
UIT ONZE STAD.
Voor hei Siouueomité.
Bfl den eersten penningmeester van he(
Steuncomité ia ingekomen:
Van: M. J. 1. 15; dr. W. E. f2.50; W. M.
f5; I\ Th. L. K. f 100; C. A. v. S. v. M.
f25; A. L. K. f'25; C. R. f5; 1. A. R..f5;
J. A. F. f 100: J. C. fo; AI.- 0. A. d. B
f25; C. W. V. d. r. Bzn. f 10; wed. K. v. D.
f 10; T. R. f 10; F. A. D. f2.50; E. N. f10;
mej. R. 12.50; v. A. f5; 1. S. f 10; J. J. A
R tl; wed. J. H. W. T. f25; A. v. d- W.
f 5; G. E D. f 20; totaal met onze vorige
opgave f8S93.G4.
Dezo opgave is heel wat geringer dan de
drie vorige. Een kleine opwekking willen wt
er nog even aan toevoegen, want het zal
ieder die nog even aan de cjjfers, indertijd
door ons gencemd, terugdenkt, duidelijk zijn,
dat er neg niet voldoende is gedaan om hek
comité in' de gelegenheid te stellen op der
ingeslagen weg voort te gaan. Het tekort op
3 October is overschreden, maar ook deze
masnd heelt nog duizenden guldens aan stem
geéiseht. En men denke dan nog aan den ko
menden winter, aan de steels grooter wor
dende werkloosheid, als gevolg van het feit
dat sommige fib'rieken moeten jvorden stop
gezet.
UIT ONS LAND.
Douuneu op Axel.
H. M. de Koningin zond uau den burge
investor van? Axel zeshonderd gulden ter uit
reiking aan dc bij" den bomaanval in Novem
ber verwonde vrouwen.
De Engolsebe rtgeering geefi schadevergoe
ding.
Naar wij vê'rnoment heeft het ministerie
van BuilenlanilscUe Zikcn ecnigen tijd gele
den van do Britsehe regéering een bedrag
ontvangen ala schadevergoeding voor den
sluiswaohtor to Cadzand, in wiens onmiddel
lijke nabijheid indertijd ocnige uit een Britsch
vliegtuig geworpen bommen zijn ontploft,
ten gevolge waarvan die persoon gewond is
en zijn gestel ernstig ia gesoliokt.
Internecring van vliegeniers.
Overwegend, dat een stipte handhaving der
neutraliteit eiseht, dat burgers zich onthouden
van elke handeling, welke met den oorlog
rechtstreeks verband houdt, heeft de com
mandant der stelling van de monden der
Maas en der Schelde (commando Zeeland)
eene verordening uitgevaardigd, waarbij het
aan ieder verboden wordt de bemanning
van een geland vliegtuig of luchtschip op
eenigerlei wijze behulpzaam te zijn bij het
vernietigen of onbruikbaar maken van het
vliegtuig of luchtschip of onderdeelen daar
van,' of van zich daarin bevindende werk
tuigen, of wel do wederopstijging van dat
vliegtuig of luchtschip daadwerkelijk te be
vorderen.
Aan burgers, waaronder verstaan wordt
ieder die niet tot de gewapende macht of de
politie behoort, word? het bovendien verbo
den op eenigerlei wijze te beletten, dat han
delingen als bovenbedoeld plaats bobben.
Een burger kan dus in het gezagsgebied
van dezen commandant niet meer een vreem
den vlieger of andere inzittenden van een
vliegtuig of luchtschip interneeren.
Economische besprekingen met Londen en
Parijs.
Do hoeren jhr. mr. Snouok Hurgronje, re
fercadnris aan het departement van Buiten-
landsoho Zaken, Valstaar, secretaris van de
N.O.T. cn Broekema, directeur van het Land
bouw Export-Bureau, die zooals mon veot
naar Londen waren vertrokken, tot liet hou
den van economische besprekingen met de
autoriteiten, daar to lande, zijn thans van
Engeland naar Parijs vertrokken.
Ronselen van arbeiders voor Duitsehland.
In „De Tribune'' wordt gewaarschuwd voor
do .hearon Cohen en Ossendrijver, die ook
te Amsterdam gen bureau hebben gëvestr'gd
aan het 's-Gravenhekje, voor het ronselen van
arbeiders voor Duitschland. Alen krjjgt van
de heeren een contract te teekenen voor
minstens drie maanden, dat in hooge mate
vaag en onduidelijk is en «;een onderteeke-
ning draagt Evenmin geert het ook maar
eenig houvast in zake loon en verdere ar
beidsvoorwaarden. Is men eenmaal met dat
contract in Duitschland, dan wordt men ge
noodzaakt daar drie maanden te blijven, het
werk te verrichten, dat wordt opgedragen,
van welken aard dit ook zij, en genoegen
te nemen met wat men wil betalen en dat ia
natuurlijk heel weinig.