Nederland en de Oorlog.
Dinsdag 13 Novamber 1917.
Officieele Kennisgevingen.
FEUILLETON.
FANNY'S TWEEDE HUWELIJK
PKIJS DEK ADVERTENTIEN:
y*a 1—6 regel* 1 1.05. Iedere regel met*
'i 0.20. Kleine advertentiën van 80 woon
Hen 80 Cents contant; elk tiental woorden
neer 12V» Cent.—Inoasao volgons postreehfi
Bewijsnummer 5 Cents.
leidsch dagblad.
Bureau Noordelndsplein. Telefoonnummers voor Administratie 175, Redactie 1507.
PBIÏS DEZER COURANT.
ÏVoor Leidon p. 3 mnd. 1.60; p. week 01S
Bulten Lo'den waar agenten ge
vestigd zijn per week O.lfi
Franco per poat M u 2.—
Nummer 17704.
VERKOOP VAN TERPENTIJN.
(Herplaatsing wegens misstelling.)
De Burgemeester der gemeente Leiden
ibrengb ter kennis van belanghebbenden dat
de Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel'HEEFT GOEDGEVONDEN: de
volgende wijziging te brengen in de bepa
lingen ten opzichte van DEN VERKO )P
AFLEVERING EN VERVOER VAM
TERPENTIJN.
a. Het verbod van. vervoer van U pentijn
la NIET VAN TOEPASSING op hoeveel
heden VAN NIET MEER. DAN 1 LITER.
b. Het verbod van VERKOOP is niet van
toepassing óp hoeveelheden van NIET
MEER DAN 2 DECIlLITER.
N. C, DE GIJSELAAR, Burgemeester.
Leiden, 13 November 1017.
DRANKWET.
Burgemeester cn "WctliouaccR van Leiden;
Gelot op do nilt. 12 cn 37 der Drankwei:
Brengen ter algonicene kennis, dat door Abraham*
bardon, wonende to Loldeo, een verzoekschrift Is
ingediend om" verlof voor den verkoop vaft uit
sluitend nlcoliolvrijen drank, voor frobrulk ter
plaatse van verkoop, in den winkel en achterkamer
van het perceel Zijdgracht le.
N. O. Dl? GIJSELAAR, Burgemeester.
VAN S TRI JEN, Secretaris.
Leiden, 13 November 1917.
HINDERWET.
Bargemceslcr en Wethouders van Leidon;
Gezien art. 8. Ie alinea, der Hinderwet;
Brongen ter algemccno kennis, dut <loor hen op
heden vergunning is-vorleend aan do firma Wed. T.
J. Bot9, en rechtverkrijgenden tot het uitbreldoji
Tan de meelfabriek in hot perceel Utreehtscho Jaag
pad no. lb Sectio M. no. 2407.
N. O. DE GIJSELAAR, Burgemeester,
VAN STRIJEN, Secrotnris.
Leiden. 13 Novombcr 1017.
LEIDEN. 13 NOVEMBER.
Wijlen de lieer J. Harfcevelt Asn. heeft
nog golcgaleord aan cte Leidsche Mnat-
eohappij van Weldadigheid f 1000, aan de
vereeniging „Armenzorg" f 1000 cn aan de
[Vakschool yoor Meiejea f 2000.
De penningmeester van „Vacantiekolo-
nies" meldt ons, dat hij van jnevr. O. f 5
voor het tekort ontving.
De tijdelijke resen e-officiér van go-
zoiaiheid 2de kl. L. C. W. Nnessea1), van (te
militaire ziekeninrichting alhier, ia in het
genet van onbepaald (klein) vorlof gestold.
Bij beschikking van den Minister van
Binnsnlann.che Zaken is lo. te rekenen van
1 November 1017 aan mej. Til. W. J. van
Marie, te 's-Graveohago, op haar verzoek
eervol ontslag verlcond ala assistente voor
die scheikunde aan do Rijksuniversiteit
alhier2o. als zoodanig voor het tijdvak
van 16 November tot en mot 31 December
Ï917 benoemd de heer H. L. Buning.
NederlandFrankrijk.
Wat is dat toch, dat er uitgaat van eon
redenaar als pater Joseph Raymond, die,
sprekend over zijn vaderland en de tijden,
die het doorleeft, in dagen, dat de koel-
redeneerende Hollander, welke sympathiseert
met het land van dezen priester-officier,
al zijn optimisme ziet te Joor gaan, nog
met een glimlach op liet gelaat zijn ge
hoor weit op te voeren tot een enthousiasme,
dat liem de zekerheid geeft", dat Frankrijk
zegevierend naar voren moet komen? ,Was
'h zijn schitterend betoog, waaruit de warme
liefde voor zijn vaderland j?n "deszëlfs ver
dedigers sprak? Was 't de blijheid, die pater
Raymond ook in deze dagen pok niet liceit
verlaten? Of was 't het in het ineerendeel
van de Nederlanders sluimerend, aan jiom-
migen zich openbarend bewustzijn, dat jederl
twee vaderlanden heeft: het zijne pn Frank-
ïjjk? De dichterlijke uitspraak, waaraan pok
deze redenaar nog herinnerde?
iWe weten Let niet, maar wie zijn oo«!
fa luisteren lag gisteravond, nadat deze
hoogst begaafde spreker zijn rede had ga-
(■ir.dl'oi, moet wel overtuigd zijn geworden
van (Ie herleving bij vele twijfelaars van dat
dalend optimisme.
Hoe heeft pater Raymond, die zelf zich'
heeft gegeven aan da verdediging van zgn
vaderland, dïo strijdend voor Frankrijk ,werd
gewond, en, eerst langzaam-aan hersteld,
straks weer zijn leven aan het land, dat
hem dierbaar is, gaat wijden, die als de
bewijzen van zijn moed, zijn priesterlijk
kleed gesierd ziet met twee ridderorden,
hoe heeft deze priester-officier da volle
zaal weten te boeien, Hn Mtijd de blijmoe
digheid van iemand, die wat er ook
met hemzelf moge gebeuren. niet twijfelt
aan de «ego van znn land.
Hoeveel is ons In die paar uren niet
verteld van Frankrijk en zijn soldaten, van
den moed en de opofferingen op het slagveld;
van het medegevoel met den pvenmensoh,;
ook dSSr,' waar 't doel is van die even-
menschen fa dooden. Hoe treffend greep
pater Raymond in de mensohelijke ziel, wan
neer hij van zijn persoonbjko ervaringen
meedeelt: van den moedigen stryd van de
tien kerels in Champagne, die met opof
fering van eigen leven, den aitocht van hun
regiment dekken, van het weghalen tusschen
de linies van een Duitsohen gewonde met
toestemming der Franschen, welko edelmoe
dige daad werd beloond met het dood
schieten van 24 poilus, van de 1300 Neder
landera, die hun leven willen geven voor de
beveiliging van den Franschen bodem, die
hun dierbaar is geworden, van de welda
digheidszin van het Nederlandsche volk. Zoo
zouden we nog verder kunnen gaan, al maar
meer opdiepend uit deze lezing: „Guerre et
charité". Br was zooveel moois Iu> maar,
helaas, onze plaatsruimte gedoogt niet ei'
meer van fa vermelden.
De woorden van dank van dr. gneyders
•de Vogel, den voorzitter, waren welverdiend!
Bjj den aanvang zette de voorzitter nog
even liet doel van het genootschap „Neder
landFrankrijk* uiteen en zoowel toen, als
aan het einil van den avond, wekt» hij
op tot aansluiting.
De avond werd verder aangevuld met
piano- .en vioolnummers, uitgevoerd door de
heeren D. M. Hoogeveen en I. .Vos, met
eenige Bretonsche volksliederen, gezongen
door mejuffrouw E. Vos, sn eenige chan
sons door den heer P. Fuehter, waarbjj mi'.
H. W. O. de Jong accompagneerde.
Voor de Leidsohe afdeeling van genoemd
genootschap een avond om met voldoening
op terug te zien.
Een SO-jarig jubileum.
Het 60-jarig jubileum van den wlnkel-
cihof, J. B. Dcvilé, is gistoron, dank zij
de royaliteit van de firma, waar hij zijn
gansdhe leven werkte, luisterrijk gevierd.
Gisternamiddag verzamelde zich het ge-
heelo personeel, samen ruim 100 personen,
met de leden der firma en hun vrouwen, in
het café „Den Burcht". De jubilaris werd
met zijn familie, kinderen en kleinkinde
ren per rijtuig gehaald en met' muziek en
zang ontvangen.
Twee meisjes, kinderen van beide fir
manten, boden daarop, onder het uitspre
ken van 'n toepasselijk vers, bloemen aan
hot oude echtpaar aan.
Hierop volgden toespraken en werden
.geschenken nangsboden.
Allereerst trad een.der tegenwoordige
firmanten, do heer .Oh. S. Wijtenburg,
naar voren, dlo in een van groote waar
deering gotuigende toespraak, waarin hij
nog horiunerde aan het gouden, feest voor
tien jaar, de hoop uitsprak, dat D. nog
eens tien jaren In dienst der firma mocht
doorbrengen en, med? namens zijn broe
der, Ch. Wijtenburg, hem een enveloppe
met inhoud aanbood.
De vader van de tegonwoordige firman
ten, de heer B. H. Wijtenburg, na-m hier
na het woord en gaf den jubilaris en diens
echtgenoote, mede namens zijn broeder,
de keus uit een tweetal salonlampen, met
den wenseh, dat deze lamp den levens
avond van hen mocht verhelderen. „Gij
zijt een plichtgetrouw werker, een oppas
send huisvader en een gelukkig m en-s oh,"
aldus besloot spr., waarna hij aan heb
mooie geschenk nog een enveloppe toe
voegde, benevens een keurige schrijfmap
nrefl toepasselijke emblemen, geschenken
door een broeder en zoon.
Hierna kwam het personeel aan het'
woord. Voorop ging do meesterknecht Van
Ecs, die namens allen een kourigen fau
teuil aanbood, natuurlijk vergezeld van
hartelijke, van kameraadschap getuigende
woorden. Hierop volgde het slgarenma-
kerspersonesl, dat als woordvoerder had
gekozen den heer P. Hartevelt en dezen
oen keurige pendule met coupes liet aan
bieden. Vervolgens had plaats de aanbie
ding van een schab van bloemen.
Namens het kantoorpersoneel bood, mot
een vlot speechje, mej. Van Kempen een
groote bloemenmand aan; daarop volgde
van het personeel van de plakkerij mej. A.
Moi'ks, terwijl mej. Cato Dreef uit naam
van allo jongens en meisjes uit de fabriek
nog een bloemenhulde bracht. Een der
overburen, de heer P. B. Erades, had een
bloemstuk in den vorm van eon Erades-
Schilletjo gestuurd, terwijl de pachter van
„Den Buroht," de heer Backer, rog met
een bloemstuk deze kleurige hulde sloot.
De oudste zoon van den jubilaris dankte
namens de talrijke familie voor de hulde,
zijn vader bewezen en voegde voor do kin
deren en kleinkinderen bij al de huldeblij
ken nog een kristallen rookstel, met zil
ver gemonteerd.
Hierop kreeg do krasse jubilaris, dien
men nog geen 69 jaren zou geven, het
woord, om, diep geroerd, allen, die toii
deze hulde haddon medegewerkt, te dan
ken. Het lasigBt verwijlde hij bij den groot
vader der tegenwoordige firmanten, den
grondlegger dor zaak, bij wien hij als kind
in huis ruim 30 jaren heeft gewerkt, oin
vervolgens de opvolgende firmanten te be
danken en te besluiten met den wensch,
dat de zaak tot in longto van dagen moge
bloeien.
Hierna ging de wijn rond en werden
versnaperingen aangeboden, waarna het
gezelschap zich aan tafel begaf.
Vermelden wij nog, dat het personeel
der fabriek te Warnsfeld door de slechts
reisgelegenheid niet persoonlijk aanwezig
kon zijn. Jfeer dan hondord telegrammen
getuigden, echter van de sympathie daar
ginds.
De jubilaris verraste hedenmorgen de
finua met een reuzenbloemenmand als
blijk van contra-waardeering.
KERKELIJKE BERICHTEN.
Leiden. Geref. Kerk (Hooigracht)
Woensdagavond te acht uren, cfe. R. E. van
Arkol, van Soest.
DIT ONZE STAD.
Voor hel Steuncomité.
Bij den ion ponningaieeslcr ia ingekomen:
van H. f 200 Mej. S. f 100.— mr. W. v.
d. V. f 25.totaal met onze vorige opgave
f 1095.—.
Levensmiddelen- en brandstoffenyoorzicning.
Gisteravond hield liet) Plaatselijk Arbei-
d era-S eoretar Iaat, aangesloten bij het N. A.
S., in „Zomerzorg" een openbare vergade
ring ter bespreking van de levensmiddelen-
en de brandstoffen-voorziening.
Nadat do matig bezette vergadering door
den voorzitter, den lieer." JY van Mostrigfc,
was geopend, - verki'ceg de heer - Akkerman
heb woord, die een 6oihbor tafereel ophing
vanden toestand, die heb proletariaat den
a.9. winter wacht. Zij Hebben, volgens hèm,
slechte keuze uit drieërlei: heb graf, de ge
vangenis en den revolutionnairen strijd. Tot
het laatste wekte spr. op.
Met de brandstoffen-voorziening is het
erg en Leiden spanb daarbij do kroon. De
cokes is hier duurder dan overal eldersde
eenheden zijn voor proletariërs veel te
groot, omdat zij niet zooveel geld kunnen
missen. De verdeeling geschiedt onbillijk.
Op 15 October werden de lokalen der
H. B. S. reeds verwarmd, op d November
zaten de leerlingen der volksscholen nog in
de kou.
Met de aardappelen-voorziening gaat het
weer denzelfden weg op als in den vorigen
winter. Weer moeten do menschen, die geen
wintervoorraad hebben opgedaan, slechte
fabrieksaardappelen eten. Spr. gelooft, dat
cfit alles geschiedt om de menschen naar de
Centrale Keukon „gemeentetrog I" werd
uit de zaal geroepen te drijven. Spr. en
zijn vrienden zullen eerst vrede met de
Centrale Keuken hebben, als de arbeiders
daarin medezeggingsschap krijgen en allo
menschen er uit eten.
De tweede spreker was de voorzitter van
het Ned. Arb.-Secretariaat, do heer Van
Zelm, die, na een sombere schildering van
den wereldtoestand, gevolg van het kapita
lisme, ook in dezen tijd genomen maatrege
len tegen den nood* lapmiddelen noemde.
Spr. oischte algemeene inventarisatie van
allo in het land voorradige levensbehoeften,
beslagneming van alle voorraden en distri
butie over allo burgers.
Dan eerab kan worden nagegaan of en
hoeveel kan worden uitgevoerd.
Bij beide sprekers kreeg de S. D. A. P.,
die met minister Postiiuma in één schuitje
vaart-, het zwaar to verantwoorden.
Bij liet debat herinnerde de heer Met-
scher er aan dat do S. D. P. de blaam niet
treft door den spr. do S. D. A. P. aange
wreven, en wekte d'e heer Glisec de aan
wezige leden der moderne vakorganisaties
op, deze te verlaten en zich bij de onafhan
kelijke vakbeweging aan te sluiten.
Ten slotte 'werd een motie aangenomen,
waarin de absolute onvoldoendheid van de
levensmiddelen- en brandstoffen-voorzie
ning in Leidon werd uitgesproken en op
spoedige en afdoende maatregelen tot ver
betering daarvan aangedrongen.
Deze motie zal naar den Gemeenteraad wor
den gezonden en 't bestuur en do loden van *t
P. A. 8. zullen Donderdag op de publieke tri
bune in de Raadzaal verschijnen, om aan deze
motie klem bij te zetten. De aanwezigen werden
opgewekt daar ook ook to verschijnen.
DIT ONS LAND.
De zand- en grlntkweslle.
Het miniölerio van bultenlandsolio zaken
maakt bekend, dat de openbaarmaking van de
mot clo Duitsche on do Britscho regcering ge
voerde briefwisseling nopens den doorvoer van
zand.grint en metalen vertraagd wordt,doordat
van. de Duilsoho rogeering nog geen toestem
ming is verkregen tot publicatie van enkele der
van die rogeering ontvangen boscheiden, terwijl
ook tongevolgo van de gebrekkige postverbin
dingen bij het ministerie nog niet is ingekomen
do volgendo tekst van een der memoranda,
welko de Britschc re-geering in den laalsten tijd
aan Hr. Ms. gezant tc Londen deed toekomen,
hetgeen tevens ten gevolge heeft gehad, dat het
antwoord op deze memoranda, dat tegelijkertijd
zal worden openbaar gemaakt, vertraging heeft
ondervonden.
Reuter seint ons uit Londen, dat het geolo
gische bureau ncgen-on-dertig monsters beton
van. vers-chiHomdo gedeelten van hef Vfaamsche
front kcoft onderzocht, en in twee-en-dertig ge
vallen bleek hot daarvoor gebruikte grint zon
der twijfel Rijn-grint te zijn,
Naar verluidt, zal de zuiver tijdelijke staking
van den doorvoer, volgens de afspraak tusschen
Nederland cn Duitscliland, na don 15dcn No
vember, gedurende de wintermaanden, niet vol
doende zijn, om do Engolsche regoering to be
wegen het ombargo op de kabelverbinding on te
heffen.
lu beslag genomen,
Bij een hotelhouder te Wassenaar zijn door
don burgemeostor in bezit genomon 11 lusten
tlioe ©n bij een broodbakker 93 kisten Rona-
oac-ao.
Door de polifciö is bij een koek- en banket
bakker in do Poelost-raab te Groningen in
beslag gonomen een partij regecringsbloem,
verpakt in auoadekistea. Deze bloem was in
strijd met de distributicregoling geleverd
door een grossier in bakkeiwaren, wonende
aan den Kraneweg. In een pakhuis in de.
HardewikerStraat zijn in beslag genomen 99
vaten aoyalie, 195 bussen vlceschconaerven,
80 vaten soyaolie met benzol, 61 vaten cacao
boter, 50 vaten gezouten garnalen, 5 Jcistcn-
cac-ao, S kisten lucifers, 18 vaten olie, ter
gezamenlijko waarde van pl.'rn. f 62,000.
Aan het Schuitendiep is beslag gelegd op 6
zakken turf, die vermoedelijk van buiten de
gemeente waren aangevoerd en op don wal
waren neergezet. Een nadoe onderzoek
wordt nog ingesteld.
Te Hoorn werd door den burgemeester,
bijgestaan door den commissaris van poli
tie en acht agenten een inval gedaan bij
den molenaar F. Nieuwpoorfc. In beslag
werden genomen 80 kisten Rona cacao, 100
kisten stijfsel, kisten vermicelli, groene
peper, en geoontfènseerde melk, ter geza
menlijke waarde van ruim f 20.000.
In een pakhute van een firma te IJmui-
den werd 5000 K.G. gele zeep aangetrof
fen, waarop beslag gelegd is. Volgens do
pakhuiseigenarea waren zij niet de eigena
ren, doch diende hun pakhuis voor opslag
Een mijn in hot net.
De bemaanin-g van den 'te ÏJmuiden aan
gekomen zeilloggcr „Fierman Eduard'7 uit
Kutwijk. deelde mede, dat zij op ongeveer
vijftien mijlen zuid-westelijk van het licht
schip ..Haaks" een groot© mijn in het net
had opgehaald. Men vreesde een ontploffing
en kapte daarom de lijnen; zoodat het visck-
tuig verloren ging.
De schade te Sas van Rent en Axel.
Naar de „Zeeuwscho Koerier" van bevoeg
de zijde verneemt, zullen do aard en de mer
ken van de gevonden bomonderdeelen te Sas-
van-Gent tot besliste vaststelt'ng van de iden
titeit van den schuldigen vlieger leiden.
To Axel i3 eem-r commissie, onder voor
zitterschap van don burgemeester gevormd
om gelden bijeen te brengen voor do slacht
offers der bommen. Mocht de schade van.an
dere zijde worden vergoed, dan zal het geld
worden gebruikt voor oen fonds om eyen-
tueole andere'ooilogsrgmpen te bestrijden^
De distributie en het regceringsbelcid.
Men meldt uit 's-Gravenhagc-
"Wij vernemen nader, dat in dc vergade
ring van heden der oomoiisaie van rappor
teurs betreffende de wetsontwerpen tot
verhooging van heb Xe hoofdstuk der
Staatsbegroting voor 1917 en 1918 (be
schikbaars-helling van levensmiddelen),
alsmede tot heffing van de 150 opcenten
op de Verd/edigingsbelastingen tot dekking
dier uitgaven, ter behandeling der rappor
ten der verschillende af deelingen gebleken
is, dat deze ontwerpen aanleiding heb
ben gegeven, tot zeer uitvoerige beschou
wingen, rakende het beleid der regeering
ten opzichte van heb distributiebedrijf in
zijn vollen omvang, alsmede de financieels
politiek te dezer zake.
Gort voor reserves.
Met het oog op GYontueole stremming in
hei vervoer gedurende den winter, zal, des
gevraagd, aan de gemeentebesturen een ex
tra rantsoen gert verstrekt worden, voldoendft
veor vier weken. -
Gort, npts droeg bewaard; kan minsten!
twee maanden goed blijven. Aan de gemeen-
lebe.luren is in overweging gegeven, door
het R. D K., zoodra gort voor een nieuw tijd
perk ontv^ugon wordt, dezo bij de reserve te
voegen en eenzelfde aantal" balen van de re
serve te nomen. De reserve-voorraad blijft dan1
stoeds uit versche gort bestaan,
Rellefscliip opgebrachl.
Mon meldt uit Ylisaingen:
Wij voraemont dat het Relief vaartuig id
„Hoelen." om hier onbekende redenen na«r
Swmomü'iide is opgebracht. Het schip wa-s op
weg van Montreal naar Rotterdam. Hier ter
stodo i3 uit Swmortiimdo bij familieleden be
richt ontvangen, van loden der bemanning, dat
alles wel was.
Naar wij mtusschen van bevoegde zijdo ver
namen, beschikt het Reliefcomitó slechts ovö!
een zóór gering cn voorraad levensmiddelen.
Reeds gcruimen tijd is dan ook het gevaar
voor ooii hongersnood in België uiterst groot.
Do opbrengiag van do „Hooien" hooft thans dit
gevaar zeer ernstig verscherpt.
Zoppdiii boven ierriteriaal gebied.
Gistermorgen legen twaalf uur i3 een Zep
pelin. waarschijnlijk de „L 52" op zes h zeven
mjjl uit do kust kmgs ÏJmuiden gevlogen,
van zuidelijke in noordelijke richting. Vaa
't pantsorfou werden waarschuwingsschoten
gegeven.
Vreemde vliegtuigen.
Men rue'dt uit Hoek van Holland, dal gis
teren twe>e watervliegtuigen den Waterweg
pa3s?erdcn, kooracntl van het zuid-westen
haar het noorden.
Steenkolen uit Limburg.
Met ingang van gisteren rijden er weder op
werkdagen oxtra-kolentreincn van de Lim«
burgsche mijnen „Emma', „Wilhelmina'-,
„Laura", „Vereeniging" van do stations Nuth,
Heerlen, Kerkracle-Rolduc, naar Rotterdam-!
FeljenoorI en Rotterdam-Maas.
Veryoer van graanstroo.
De minister van Landbouw, gezien arti
kel 8, le lid der Distributiewet 1916; heeft
bepaald: dat heb vervoer van graanstroo
na-ar en de aflevering.van dit stroo aan
stro ocartonfabrieken is verboden.
Aardappelen.
De mini-ster van Landbouw heeft aan cii
gemeentebesturen het volgende schrijven
gericht
Van verschillende besturen van platte
lancfogemeenten zijn bij mij verzoeken inge
komen om de inwoners vergunning te ver-
leonen een nacïer te bepalen hoeveelheid
aardappelen op. te slaan.
Naar aanleiding hiervan heb ik aan heb
Rijks Centraal Administratiekantoor voor
do Distributie van Levensmiddelen mach
tiging verleend, in bepaalde gevallen aan
gemeentebesturen een hoeveelheid aard
appelen toe to wijzen voor een tijdvak, zich
uitstrekkende van het oogenblik der aan
vrage tob 22 April 1918.
De hiervoor aangewezen soorten zijn
Roode Stars van zand- on kleigrond, blanke
Eigenheimers en daarmede gelijk te stellen
soorten, tenzij uitsluitend één soort In de
gemeente aanwezig is, welk soort dan kan
worden verkrijgbaar gesteld.
De gemeenten, welko voor het ontvangen
van aardappelen volgens de voornoemde
regeling in de eerste plaats in aanmerking
komen zijn:
I. Plattelandsgemeenten meb een uitge
breide arbeidersbevolking, welke gewoon is
in den zomer gelden over te leggen om zich
daarvoor in het najaar aardappelen voor
winterprovisie aan to schaffen.
II, Uitgestrekte plattelandsgemeenten,
waarvan het voor clé Yérsproid wonende ba-
43 (Slot.)
Alle drie vonden het jammer voor Fanny,
maar zij voncien ook dat, als zij nu eenmaal
liet- ongeluk had een man te hebben, die
naar Indiö wou, en zij niet bezorgd be
hoefde te zijn over Koert, zij met hem mee
behoorde to gaan.
Mevrouw Hein zuohtte, zooals zij zoo dik
wijls deed.
,.Ach, Fanny," zei ze eens, ,,jo neemt het'
kwalijk, dat weet ik, maar ik kan niet laten
te denken, dat bet zooveel beter zou zijn,
ala jo nooit al die bemoeienissen had go-
had." Fanny lachte in liet govoel van liaar
meerderheid e-i>. trok haar schouders op.
..Ja, aSo je, dan liadfe je voor jo kind ge
leefd oh ctoa was er geen leegte geweeat
in je Hart, zoodat jo het weg moest geven
Aan een vreemden man. En dan wat je
voor zooveel conflioten gespaard gebleven."
En Eva zei, onbarmhartig, maar er had
ook nooit echte sympathie tusschen d'e zus
ters bestaan: ,,In één geval, vind ik, dat je
jo incTbnken moot, Fanny, Arnold1 is jong
en knap en jij bent ja, vergeef me, jo
bent nu niet zoo jong meer. Ben je er zeker
van, dat jaren afwezigheid geen scheiding
zullen brengen voorgoed V'
Als naaldenprikken voelde Fanny die
woorden.
Er waren oogenblikken, dat zij jaren van
haar leven zou willen geven, om met hom
mee te kunnen gaan, en toch was haar eind-
overweging altijd dezelfde zij kon niet.
Haar leven was en bleef gebroken; hoe
haar keus ook mocht- 'uitvallen, thuis of op
reis zou zij vervolgd worden door de ge
dachte ontrouw te zijn geworden aan een
levenstaak.
Zij liad1 ook oogenblikken, waarin het ge
loof, aan do idteo, waur zij voor wilde leven
en werken, aan het wankelen werd ge
bracht. Dan ontdekte zij, ctat liet niet enkel
de idee waft, waarom zij niet tot meereizen
besluiten kon. Het was ook om iemand te
zijn, iets to beteekencn in een vooraan
staande kring, interessanto en afwisselende
bezigheid te hebben, waarbij zij de leidende
en beslissende kracht was. De veeljarige ge
woonte, haar eigen leven ïe leven, ma&kto
voor haar do gedachte al onmogelijk in te
komen in dat van een ander. En was dat
niet in de eerste plaats de plicht van een
meüsoh met modern verantwoordelijkheids
gevoel zijn eigen leven, zijn eigen per
soonlijkheid ten volle uit te leven?
(Maar waarom was zij dan getrouwd?
„Gevoelsbedwelming voor een mooi ge
zicht," had Julia von Stein eens gezegd van
een ander; maar dio uitdrukking was in
Fanny's geheugen gegrift, want om een of
andere reden daoht zij, dat Julia zinspeelde
op haar. Nu, behoorde ook dat niet bij het
uitloven van zijn persoonlijkheid? Gevoels
bedwelming, levensverrukking was dat
niet-hot-heilige vuur in den tempel der
toekomst?
Dat zei te» minste May Wallenstedt, on
Fanny had het vele .malen toegestemd.
Maar waarom was zij dan mi zoo in zichzelf
verdieeld en zoo ongelukkig
Hoe dit zij, de vraag werd eindelijk voor
goed beslist, en da strijd was voorbij. Fanny
had aan haar laatste woord den vorm van
een vergelijk gegeven. Nu kon zij- die reis
niet maken, het volgende jaar ook nog niet,
claar het kiesrechtvraagstuk dan in behan
deling zou komen. Maar misschien later.
Misscoien, als Arnold met zijn werk klaar
was, dat zij hem dan kon komen halen,
cfan konden zij samen een reis door Indië
maken. Dat was veel prettiger dan zoo lang
stil te zijn op dezelfde plaats.
Do zomer spoedde ten einde, alles was
langzamerhand w'ëor gewoonge w or don, ten
minste voor het uiterlijk. Ook Koert scheen
weer in goed humeur te zijn. Wat Arnold
hem al- niet zenden zou! dingen, dio
geen andere jongen had o, ctat was een
heerlijk vooruitzicht. Maar 's avonds lag hij
in zijn kamertje dikwijls te huilen zooals
hij het dien avond gedaan had, toen de zee
koning zich voor 't eerst aan hem had ver-
toond. Maar nu huilde bjjj omdat hij hom
zou moeten missen en zijn loven weer saai
en eenzaam zou worden.
Het wa-s de laatste avond, Fanny en"
Arnold stonden samen op de waranda.
Fanny," zei Arnold opeens innig, ,,mis-<
schien zullen we nimmer meer samen, hier!
staan —ten minste in vele jaren. Laat mo je
danken v£>or alles
„Voor alles? Voor wat?"
„Voor dé liefde, die jo me hebt gegeven
al was onze opvatting zoo geheel verschil-'
lend1,"
„Arnold, je wonscht toch niet, dat jo me
nooit gezien hadb? Dat dat dit er nooit
was geweest, zeg?"
„Neen, neen, liovo, Iioo kan jo dat den.
ken 1 Te wcnschen, dat iets er nooit geweest?
was, is immers te wenschen zelf een ander
te zijn, dien men niet kent. Heb was een zelf-*
misleidingwe hebben ons vergistmaar de'
meesten van ons leer en wel heb meest door
hun mistast©»,;
