Persoyerzlcht.
Wilson's antwoord aan den Paus.
Uit de Omstreken.
Brieven uit Parijs.
Onze r-csorv e-o fficiereo.
,,DE VADERLANDER'roert oen netelige
kwestie a-an, nl. de vraag, wat er gedaan
moet worden na de mobilisatie met de vele
reserve-officieren, die de laatste drie jaren
zijn aangesteld.
„Er zijn onder de reserve-officieren toch
niet weinigen, schrijft liet blad, ,,di©
door de langdurige mobilisatie totaal uit
hun sfeer zijn gerukt en dus absoluut on
geschikt geraakt voor hun vroegere be
trekking. Wij kennen, om een voorbeeld te
noemen, ©en dorpsonderwijzer, die aan
do school, waar hjj werkzaam was, f 700
traktement had, die nu in zijn garnizoens
plaats „mijnheer de officier" is, een" in
komen heeft-, dat voor hem inderdaad rijk
dom kon genoemd worden en aan een ta-
^el aanzit, die zelfs in deze schrale tijden
voor hom een gala-diner is bij wat hij vroe
ger kreeg. Vergete men daarbij niet de
verandering in zijn geestesgesteldheid, nu
hij drie jaar lang in plaats vaal over kin
deren over mannen heeft gecommandeerd.
Nu kan men heel gemakkelijk zeggen, als
de oorlog voorbij zal zijnLaat die nu te-
rugkecren naar de school, waarin hij vóór
den oorlog werkzaam wa-s, of naar een
andere van dezelfde soort; in aar wie met
het ondei*wijs bekend is, zal weinig gestold
zijn op den terugkeer van een dusdanig
element in de schoolzijn plotselinge ver
andering van levenswijze heeft hem, zon
der dat hij het misschien zelf wec.t, een
kop doen groeien, en bij zal zich in zijn
oude betrekking diep ongelukkig voelen,
tot nadeel van h-canzelven en van de school.
En wat van dezen onderwijzer door ons
gezegd werd, geldt voor allen-, en dat zijn
er zeer velen, voor wie het re serve-of fioier
sch-a<y een ever: ongedachte als groote" pro
motie vas op de maatschappelijke ladder.
Er zal dus voor deze mensclicn iets ge
daan moeten worden na den oorlog, om
ze in de burgermaatschappij weer behoor
lijk oirdar dak te brengen, en wij vertrou
wen, dat de Regeering deze aangelegen
heid- jiiet uit het oog zal verliezen. En wij
leggen e-r conigszins den nadruk op, dat
rij terug moeten komen in de maatschap
pij en dat het ons weinig t-oelaeht, dat
zelfs een klein deel der reserve-officieren,
nl. zij, die in het bezit van een diploma
5-jarigen cursus, de overgang tot beroeps
officier gemakkelijk werd gemaakt-. In da
eerste plaats worden onze f>eroepsofficic-
re-n daarvan mettertijd het slachtoffer
door slechte promotie en in de tweede
plaats is een reserve-officier, die beroeps-
of fioier werd, een akelige tegenstrijdigheid
in zichzelf. De boroepeoffieieren zullen
de kern moeten blijven, onmisbaar voor
leiding; de resc-rvo-offioieren zullen hun
aanvulling zijn uit het weerbare volk zelf'.
fie celstraf. Ds. M. C. van
Wij he, die drie maanden gevangenisstraf
onderging, wegens onderteokening van "'t
Jienstweiigerihgsmanifest, schrijft in den
bilden „GROENE" over de celstraf, die
verouderde 'b a r*b aarscMie id, waaategen
onzerzijds Hugenlioltz in de Kamer jaren
lang geijverd heeft en die des te hatelijker
is bij haar toepassing op politieke veroor
deelden, die „krijgsgevangenen van den
klassen-^rijd."
Wij vermelden de volgende passage in
het artikel
"Weten de heeren rechters wel wat zij
doen, wanneer zij iemand veroordeclen
tot. gevangenisstraf
Is het nietcurieus, dat een onzer, al
vorens zijn straf te -ondergaan, zich begaf
naar een zeer hoogeo titularis van onze
rechterlijke maoht met do vraag: „Ik heb
hier wat boeken bij mij, zou ik die in mijn
cel mogen meenemen en gebruiken V' en
dat hij daarop tot antwoord moest hooren
„Ja, dat- woet ik niet! U begrijpt, dat al
die bepalingen daaromtrent en al die
maatregelen aangaande het cel-leven mij
niet bekond zijn, maar u moet dat maar
eens informeoren.
Mij trof dit geval bijzonder. Deze man
had medegewerkt aan de veroordee-lmg
tot een vrij zware vr i jheideiberooving en
wist niet den feite] ij ken inhoud van de
straf! Deze rechtspraak deed mij denken
aan een soort straf-thermometeriedere
graad beteekende één maand en nu werd
bij do schaal van het delicten-kwik maar
automatisch afgelezen: „zooveel maanden
déze, zooveek maanden dié."
x
Da ontvangst erkennende van de nota
van Zijn© Heiligheid Benedietus XV, gericht
tot de oorlogvoerende volkeren, onder dag-
teekening van den Isten Augustus, ver
zoekt de president der Vereenigde Staten
mij u het volgende antwoord te doen toe
komen.
„Elk hart, dat niet gesloten en gehard is
door den vreoselrjken oorlog, moet getrolfen
■worden door dit roerend beroep van Zijne
Heiligheid den Paus en moet de waardig
heid en de kracht van de mensehlieverda
en edelmoedige beweegredenen gevoslen, dié
ertoe hebben geïnspireerd en moet innig
wenschen, dat wrj den w-eg naar den vrede
konden betreden, dien hij zoo overtuigend
aanwijst. Het zou echter dwaas zijn, dien
weg jn te slaan, indien hij niet werkelijk
leidt tot het doel, dat hij zich voorstelt.
Ons antwoord moet gebaseerd zijn op de
onverbiddelijke ïeiten en op niets anders.
Het is geeu staking der vijandelijkheden,
die moet worden verlangd, maar eon krach
tige en duurzame vrede. Dez© strijd moet
niet herhaald worden en op nuchtere wijze
moet .worden overwogen, wat ons er togen
zal verzekeren.
Zijne Heiligheid stelt in Het wezen der
zaak voor, dat wij terugkeeren tot den
status quo auto bellum en dat een alge-
wpm? v&. yyjiiiur ca .arofayapefliarr na vcji:-
eeniging der volken zal tot stand komen,
gebaseerd op het beginsel der arbitrage;
dat door een zoodanigen Volkerenbond cte
vrijheid der zeeën zal worden gewaarborgd
en voorts do territoriale cischen van Frank
rijk en Italië en de gecompliceerde Balkan
kwestie en het herstel vaa Polen aan een
zoo vreedzaam 'mogelijke oplossing znllein
worden onderworpen en dat rekening zal
worden gehouden met do aspiraties van het
volk, dat in politiek opzicht bij de terri
toriale kwesties ia betrokken.
Het is duideljjk, dat geen. enkel, deel van
dit program met succes kan wórden ten
uitvoer gebracht tenzij hei-stel van deu
status quo ante een vasten en bevredigen
den grondslag biedt Het doel van dezen
oorlog is do volken der wereld to bevrijden
van de bedreiging en de daadwerkelijke
macht van een uitgebreid militair stelsel,
bestuurd door een onverantwoordelijk© re
geering, die in het geheim het plan had
beraamd de wereld to .overheerschen en er
toe overging dit plan to verwezenlijken, zon
der in-acht-neming van de heilige verplich
tingen, voortvloeiende uit verdragen of van
lang gevestigde eu georganiseerde en lang
gevolgde beginselen van internationale actio
en eer; een regeering, die haar eigen tijd
uitkoos voor den oorlog; vastberaden en
plotseling haar slag sloeg; zich niet liet
weerhouden door den slagboom der wet of
der genadehet geheel© vasteland van
Europa in een bloedbad dompelde niet al
leen van soldaten, maar van onschuldige
.vroinven en kinderen en arme hulpoloozen
en thans do gehoonde, maar Diet verslagen
vijand is van 4/5 deel der wereld.
Deze macht is niet het Duitsche volk,
maar het j3 de meedoojjenlooz© meester van
't Duitsche volk. Het is niet onze zaak,
hoe dat groote volk onder de heerschappij
van-deze jnaclit kwam of zich tijdelijk on
derwierp aan haar overheerschend dool,
maar het is-onze zaak er voor te zorgen,
dat het lot van de overige wereld niet
langer jn haar handen berust
Met zulk een macht te onderhandelen
over het door Zijne Heiligheid voorgestelde
plan, zou, vcor zoover wij kunnea zien, in
zich sluiten de teruggave van haar kracht
en do hernieuwing van haai- politiek, zou liet
noodig maken een büjvendo vijandige com
binatie van volken tegen de Duitsche natio
in het ieven te roepen, die haar werktuig
is en zou er toe leiden het herboren llus-
iand prijs te geven aan de intrige en de
inmenging en de zekere tegenrevo-Iutie, die
zou worden op touw gezet en aan alle
kwaadaardige invloeden, waaraan de wereld
van do zqde der Duitsche regeering ge
woon is.
Kan de vrede worden gegrondvest o.p her
stel van haar macht of op eenig eerewoord,
dat zij zou kunnen geven in een verdrag of
overeenkomst of schikking?
De verantwoordelijke staatslieden moeten
thans overal inzien, indien zij dit nooit te
voren hebben ingezien, dat geen vrede kan
berusten op politieke en ©economische be
perkingen, die moeten strekken, om zekere
volken te bevcordeelen en andere te ver
lammen en to hinderen eu op «enigerlei
wraak of vooropgezette benadeeling.
Het Amerikaansche volk heoft vroeselijk
geleden onder het kwaad, dat de keizerlijke
Duitsche regeering het heeft berokkend,
maar wenscht geen represailles toe te pas
sen tegenover het Duitsche volk, data zelf
in eik opzicht "beeft geleden onder den oor
log, dien het niet heeft gewild.
Het Amerikaansche volk gelooft, dat de
vrede moet zrjn gegrondvest op de rechten
der volken .en niet op de rechten der re
geering, op de rechten der volken groote
of kleine, zwakke of machtige en op hun
gelijke rechten op vrijheid, veiligheid, zelf-
regeering en hun rechtmatig doel in de
oeconomisohe ontwikkeling der wereld, na
tuurlijk iiet Duitsche volk inbegrepen, in
dien het do gelijkheid wil aanvaarden en
niet haakt naar overheersching.
De toets van elk vredesplan is daarom
deze: Het moet gebaseerd zijn op bet ge
loof van allo betrokken volken ol op het
bloote woord van een eerzuchtige en intri-
geerende regeering aan de eene zijde en
een groep vrije volken aan do andore zijde.
Dit is do toets, die het hart der zaak raakt
en de toets, die moet worden toegepast De
oorlogsdoeleinden der Vereenigde Btaten zijn
de geheele wereld en elk volk bekend, dat
de waarheid mag vernemen. Zij behoeven
niet wederom .te worden aangegeven. Wjj
zoeken geenerloi materieel voordeel. Wij ge-
iooven, dat het onzeglijk leed, dat in den
oorlog is veroorzaakt door de brutale
macht van de Duitsche regeering, moet wor
den hersteld, maar niet ten koste van de
souvereiniteit van eenig volk, hetzij zwak
of hterk. Het berokkenen van schade bij
wijze van straf, de ontwrichting van rijken
en het verwekken van oeconomischen nood,
achten wij een verkeerd middel en geen
redelijke basis voor den vrede, in het minst
niet voor een duurzamen vrede, welke ge
baseerd moet zijn op rechtvaardigheid, bil
lijkheid en geljjk-berechtigdheid der mensch-
heid.
Wij kunnen het woord van de tegenwoor-
digo heerschers in Duitschland niet aan
vaarden als waarborg voor iets, dat duur
zaam moet zijn, tenzij het op overtuigende
wijze gesteund wordt door zoodanige af
doende bewijzen van den wil en de bedoe
ling van het Duitsche volk zelf, dat andere
volkeren ter wereld gerechtvaardigd zou
den zijn als zjj liet aanvaardden..
Zonder zulke waarborgen zou geen natie
afhankelijk kunnen zijn van geheime over
eenkomsten, overeenkomsten betreffende ont
wapening, verdragen om arbitrage in de
plaats te stellen van macht en regelingen
tot herstel der kieine naties, zoo zij met
de Duitsche regeering gesloten zijn.
Wij moeten wachten op pieuwo bewijzen
van de bedoelingen der groote volkeren in
de Centrale rijken.
God geve, dat zij spoedig verstrekt mogen
worden, zcodat zij overal leiden tot her
stel van het vertrouwen der volkeren in de
betrouwbaarheid der naties en de mogelijk
heid van een door verdragen geregelden
vrede.
(w. g.) KOBjGRT LANSING,
(.Reuter), Staatssecretaris.
HA2ER£WOUDE. -j 'A: -j j:; -
De veehouder M. van Ömintering, aan
.den Rijndijk/ kwam tot dö minder aangename!
ontdekking, dat men van hém des nachtö
een paardentuig had ontvreemd. Ook yan déi
'diensthede wopdgn kledingstukken vermist".
KATWIJK-AAN-ZEE.
Door de winkeliersvereniging, alhier,
zal aan den Laad. worden verzocht, om de
vervroegd© winkelsluiting bij verordening te
regelen. Aanleiding tot het indienen van dit
verzoek is, dat er enkele winkeliers zqn, die
zich aan 'de besluiten der, vereeniging niet
willen houden.
LISSE. i. |.-i i -• i
Jn verbond met den diefstal van de
zeven fietsen, kunnen wij nog berichten, dat
twee dezer fietsen in een sloot werden terug
gevonden, maar ontdaan van de banden.
ZWAMMERDAM.
- Een klomponimakersknecht aan d©
Lage Zijd© alhier, is bij het omhalen van
een boom plotseling dood gebleven, ver
moedelijk door hartverlamming. Voor het
gezin, dat ook reeds moed-crioos is, e-en
harde slag.
In de Commissie voor de Nnts-Be-
waarsohool is gekozen de heer P. Hooge-
:booonvoor de Nuts-BibKothcek dc heer
G. J. de Boer. Het finanfiëële boekjaar
van heb Departement eindigde met een
batig saldo van f 130.
LEIDERDORP. A I
Gemeenteraad.
Voorzitter de burgemeester.
Op een verzoek van de hoofden van scho
len -om een bijdrage tot het houden van
een schoolfeestje, werdt met algemeene stem
men besloten, om, evenals vorige jaren, hier
voor 25 cents per leerling ba schikbaar té
stellen.
Ter tafel wordt gebracht e:-n verzoek van
het bestuur van de Bouwvercejniging „Dorps
belang", alhier, om aan die bewoners van
het Van-Leeuwen-park, van wie hen zou
blijken, dat zij zulks noodig hebben, een
huurtoelage te verstrekken van 20 cents
per week, en wel zoolang d© druk van den
abnormalen tijd zich doet gevoelen. De Voor
zitter deelt mede, dat B. en W. adviseeren
afwijzend op- het verzoek te beschikken,
wijl er niet de minste reden is, om de be
woners van het Van-Leeuwen-park uit de
gemeentefondsen té steunen. Hiertoe wordt
met algemeene stemmen besloten.
In behandeling wordt genomen een ver
zoek van de Vereeniging voor Volksvoeding,
cm voor de Vereeniging beschikbaar testel
len een bedrag, gelijkstaande met do distri-
butiekosten voor de gemeente' van ongeveer
8Q0 'ILL. aardappelen.
De Voorzitter deelt mede, dat dit verzoek
eerst hedenmorgeningekomen en ad
viseert om dit in handen van B. en \V. te
stellen voor advies, Aldus besloten.
Alsnu is aan de orde de voorloopige vast
stelling der* gemeenterekening over 1916,
die, met de daarbij behoorende bescheiden,
26 Juni j.l. is overgelegd en van dit tijdstip
gedurende veertien dagen heeft Ier visie
gelegen en verkrijgbaar is gesteld.
De heer Van der Stoel breugt, namens de
commissie van onderzoek, rapport uit en het
blijkt, dat door haar geen aanmerkingen
zijn gemaakt. Zij stelt voor de rekening
voorlcopig vast te stellen als volgt: de ge
wone ontvangsten op 129.066.02, de uitga
ven f25.861.29, alzoo met een batig saldo
van f3204.73; de buitengewone ontvang*
sten op f558.05, de uitgaven op f558.05.
Vervolgens wordt overgelegd de begroo
ting voor 1918, die aan de leden zal worden
toegezonden. De Voorzitter deelt mede, dat
de rekening van schoolboeken, geleverd in
1916, binnen den verjaringstermijn, dcch te
laat om nog in de rekening over dat jaar
te worden opgenomen, is ingediend, en stelt
voor het bedrag uit den post „onvoorziene
uitgaven" der begrootipg 1917 te voldoen,
waartoe wordt béslotén. Een crediet wordt
verleend tot het aanschaffen van een schrijf
machine voor de secretarie.
De heer Rijnsburger stelt vragen aangaan
de 't verven van brugleuningen en lantaren
palen; de heer Verkley omtrent de brand
stoffen voorziening, en de heer "Moraal om
trent het begrinden van den weg, welke
vragen door den voorzitter worden beant
woord. De Voorzitter neemt, onder het uit
spreken van zeer waardeerende woorden,
afscheid van den wethouder Van Leeuwen,
die niet meer voor een herbenoeming als
Raadslid jn aanmerking wenschte ta komen,
en thans voor het laatst de vergadering
bijwoont.
De heer Van Leeuwen dankt voor de aan
gename samenwerking, en uit zijn beste wen-
schen voor de gemeente en den Raad.
WOUBRUGGE.
Gemeenteraad-
•Voorzitterdd burgemeester.
Aanwezig all© leden.
Do Voorzitter geeft de leiding der ver
gadering aan den heer J. van Dam, als
oudste wethouder en legt) in diens banden
don eed af als gemeen terseere taxis.
Na het voorzitterschap weer overgeno
men te hebban, stelt 'hij het eleetrisch be
drijf aan de orde en in het bijzonder de
huur aansluiting en deelt in verband hier
mee mede, dat deze niet meer gemaakt)
kunnen worden tegen de prijzen, die in
do voro-rdoning zijn aangegeven.
Het blij leb dat de pijpenprijs met 900 pGfc.,
is gestegen, ovenals de prijs van het' an
dere materieel; het draad is opgeloopeu
van f 4.50 tot f 17 per 100 Meter.
Dizo omstandigheden zijn oorzaak, dat
do Voorzitter van oordeel is, dat het ta
rief voor aansluiting moet worden gewij
zigd en daartoe in de eerstvolgende ver
gadering, 4 September, voorstellen zijn te
wachten.
In afwachting daarvan acht de Voorzit
ter het noodig, thans geen huuraanshiiting
jgutn te .n^men, aangezien de aanvragers
zelf nu niet kunnen beoordeelen wat hun
een aansluiténgspunt zal kosten. Conform
'besloten.
Na de gebruikelijke rondvraag gaat de
Raad over in geheime zitting.
KERKELIJKE BERICHTEN. !T,
SASSENHEIM. Geboren: Jerome
'Ant-onius, z. van Th. Kortekaas en O. M.
d© Hollander. Johanna Catharina, d
van A. Frylink én M. Sluis. Olasina,
d. van A. Dannijs en A. Ciggaar.
Zwaxnmerdam. Rem. GercE..
Gem. Zondagmorgen te kwartier over tie
nen, ds. A. van Wijk, te Zaandam.
Oegst geest. Ned.-Herv. Gem.
Zondagmorgen te tien urends. J. Rauws;
des avonds te zes uren, in /Irene,"-. ds.
A..J. Ruys.
(Van onzen Parijschen briefschrijver).
(Nadruk verboden).
De „publieke opinie" in Parijs volgt de
laatste weken mot groot© belangstelling
de polemiek om niet to zeggende ruzi©
tussehen Gustavo Hervé, hoofdredacteur
van „La Vicboiro" en de directie van een
nieuw dagblad, geheeten ,,Le Pays", be
schuldigd door Hervé ronduithet Fran-
sc-ho publiek te willen beïnvloeden .met een
slinksche vre des-pro paganda, en ti:s:chen de
regels: daartoe, bewust of onbewust, te zijn
gekocht door geld... lim!... uit... liet buiten
land. Bewust of onbewust wil zeggen, dat
de mannen achter cïo coulissen natuurlijk
heel goed op do hoogte zijn. Maar dat de
medewerkers aan dé redactie het-... mis
schien niet zijn, en zich laten gebruiken als
instrumenten.
Voorstelling van de personnages„Le
Pays" uitgegeven sedert 1 Juni 1917groot
dagbladonmiskenbaar gelanceerd door
groot-kapitalistento voren aangekondigd
niet kleurig© reclame-affiches op alle jnu-
ren van Parijszich voorstellend aan het
publiek als de kampioen van de democra-
t-ischö ideedadelijk beginnend in een ka
pitaal gebouw in do rue Taitbout, ziende
op den boulvard Haussmann dat, tus
sehen 2 haakjes, al gesloopt zou zijn voor
den doorbraak van dien boulevard, wan
neer niet de oorlog dat werk had doen uit
stellen, dadelijk door liet publiek ge
kocht met 'n gretigheid, die voor 'n nieuw
blad niet minder dan verbazingwekkend
mag heetentellende 'n groot aantal emi
nente mannen onder z'n medewerkers. In
teressanto bijzonderheid wordt verdacht
achter de coulissen te zitten de heer Oail-
lau, oud-president van den ministerraad.
Tweede interessante bijzonderheid ondanks
liet ^prefectoraal besluit, bepalende dat,
in verband met papier- en kolennood, de
dagbladen die 5 centimes kosten, viermaal
per week op hoogstens twee pagina's mo
gen verschijnen, kwam „Le Pays" iederen
dag op wier bladzijden uittotdat einde
Juni, na allo herrie tegen het nieuwe blad,
do nieuwe prefect de police er een stokje
-voor stak.
Tweede personnage Gustave Hervé, emi
nent journalist, historicus en vroeger advo
caat; sedert clen dood van Jaurès een van
do eer9te volksleiders in Frankrijk, mis
schien „de" eerste aan mijn lezers be
kend doordat ik er herhaaldelijk over heb
geschreven en z'n artikelen geciteerdvóór
den oorlog verwoed democraat, socialist,
misschien anarchist. ik zeg „misschien",
omdat do grens niet altijd voor ieder leek
duidelijk is hebbende cenigo jaren van
z^ri leven ik meen vier in dé gevange
nis van de Republiek doorgebracht wegens
z'n revolutionaire schrifturen, meer speciaal
omdat z'n grooto liefde voor 't volk en
voor den vrede hem allo middelen deed
prceken om den oorlog dien hij yoelde na
deren, te beletten, o. a. door te trachten de
soldaten, a-an beide kanten van de grens,
bij een eventueel© oorlogsverklaring tot
„staken" te bewegen, iets waarnaar de
Fransche „kameraden" 'wel ooren hadden,
maar dat door de Duitsche dito's perio
diek werd afgezwaaiddie, dit alles ziende,
begreep, dat de arme Franschen, als zij al
léén staakten, ter slachtbanken gingen, en
die van dat oogenblik af de politiek ver
anderde die, sedert Duitschland .aan
Frankrijk d'en oorlog verklaarde, het is
gek, hoe er in zekere neutrale landen men-
sclien zijn, die als uitgangspunt vergeten
dat Düitschland aan- Frankrijk den oorlog
verklaardede mecstvcrwoedo „jus-
qu'auboutiste" werd, die je je kunt denken,
en de meest-verwoede tegenstander van de,
gelukkig weinig talrijke „capitulards" of
tewel „défartistes" 1); die zich daardoor de
schimpscheuten van talrijke vroegere ka
meraden, den haat van alle „capitulards"
en de sympathie van honderdduizenden le
zers. op den hals heeft gehaaldmaar die
bij dit alles gebleven is een ridder zonder
vrees of blaam, van wien zelfs tegonstand'ers
moeten erkennen, dat bij niet te koop is
(en dit in Parijs van een politiek tegenstan
der te moeten erkennen is zóó iets buitenge
woons, dat het met nadruk dient te wor
den gezegdon dat hij schrijft te goeder
trouw, wat zijn eer en geweten hem inge-
von, iets, tussehen tweo haakjes, wat
onder gete eken dé dé pretentie heeft, met
Hervé gemeen t© hebben, cn waarnaar hij
zal blijven, handelen, ondanks zekere nood
kreten van zekere neutrale „capitulards",
die hardnekkig niet-willen-begrijpen hoe ie
mand juist nu „jusqu'auboutiste" wordt
„uit. liefcfo voor recht en voor een blijvenden
vrede".
Do personnages, aldus voorgesteld zijnd)©,
ter zake:
In „La' yictoire" van 25 Juni is het-
eerst alarm ^blazen door Lysis" mede
werker van JlerVé, die zonder: een naam
1) Dri© woorden, die door den oorlog zijn
geboren: jusqu'auboutistc" bij die den
oorlog wil doorzetten ,,jusqu'au béut"; „ca-
pitulard" hij die wil eapituleeren; on
geveer synoniem met „défaltiste" hij die
met alle geweld vrede wil, zélfs als die
vrede 'eigenlijk een nederlaag zou betee-
kenem v. wi
te noemen, in een artikel, getiteld „Un
danger national", sprak van een nieuwe
krant, die klaarblijkelijk bezig was de pu
blieke .opinio in Frankrijk te vergiftigen'
met Duitsch vrede-geïnsinuéer. Artikel, ge-
staafd door verschihendo citaten, die ik niet
.wil beoardeelen, maar., die inderdaad sterk
tr.ooken naar de Duitsche keuken.
„Le Pays" van 26 Juni trok de schoen;
die hem klaarblijkelijk paste, aan. In een
hoofdartikel, geteekend }iLq Pays" ik
vermeld dit met nadruk,'omdat het blad,
tegen alle Fransche persgebruiken in, ver
schijnt zonder naam van directeur of hoofd»;
redacteur en getiteld „Une campagne
dé calomnies", werd Hervé uitgemaakt yoor
Cen ex-,,sans patrie" die nu lessen in pa
triotisme komt geven; werd hem verder
dat was vooruit te zeggen geweest! het
beruchte zinnetje .te slikken gegeven, da£
hij, de verwoede anti-militairist, jaren ge
leden schreef, het zinnotjo van „le drapeau
dans Je furnier". Verder verden de „Liberté"
•en de „Libre Parole" die eveneens tegen
„Le Pays" hadden geschreven, gewaar
schuwd, dat 'do heer Victor Basch, redac
teur van „Le Pays", vroeger medewerker
van»La jVictoir© hun persoonlijk
zou antivoorden.
Vervolg: )rLa' Victoiró" van 27 Juni:
hoofdartikel van Hervé, getiteld „Une mai«
son borgne". Dat „verdachte huis" was pal-
tuur lijk het nieuwe blad, dat volgens Hervé
niet minder daii een „infame" campagne
voerde vcor een vrede-tot-elken-prjjs. Ik
vertaal, zonder commentaar, een paar zin
netjes uit het"betoog van Hervé:
„Het is infaam, door een overhaasten;
„vrede, door een vrede zonder overwinning,
„die lieden te willen redden in Berlijn en
„Weenen. die de oorzaak zijn van deze
„universeel© moordpartij.
„Het^ is infaam zich te hullen in een
„republikeinsch en democratisch vaandel,
„om deze laag-réactionnaire karwei te ver
dichten."
En na de geldmannen, die voor dit
„infame" doel him fondsen geven, na ook
een „man uit de politiek" die gezegd werd
de hoofdman van dit alles te zrjn, te heb
ben gesommeerd zich te noemen of een
démenti te- geven, vraagt Hervé de regeer
ring, .of ze deze „sabotage" van de moreel
van het volk zal toestaan.
Den volgenden dag (28 Juni) sclirifft
Hervé een nieuw artikel: „Bas les Masques!"
Hij noemt nu „carrément" het blad „Le
Pays", waarvan hij tot nu toe den naam
verzweeg; hij noemt ook den politieken lei
der, wiens naam overal hardop gezegd
wordt: den heer Caillaux. En hij vraagt op
nieuw aan den lieer Caillaux. dien hij "meer
malen verdedigde tegenover de publieke
opinie, een démenti te geven als er ge
logen wordt.
In „Le Pays" van denselfden dag een
artikel van Victor Basch, dat ik de be-,
treurenswaardigo zijde van de kwestie zo*
willen noemen. Want Victor Basch, profes
sor aan de Parjjsche universiteit, is een man.
wiens leven, als dat van Hervé, hem dé.
sympathie waarborgt van ieder die, naar
democratische begrippen, de vrijheid lief
heeft. Om het voornaamste feit uit z'n
leven te noemen: hij was met Z-ola' en zoo
veel anderen onder do strijders voor het
recht, toen hij begreep, dat Dreyfus on
schuldig op het Duivelseiland zat. Hij was
één van hep, die toen voor hun overtuigings
moed bijna ongelooflijk hebben geleden.
Ilrj was vriend en medewerker van Hervé.
En nu schrijft hij een artikel: „P. P. C.";
„a Gustave Hervé".
Hij neemt afscheid van z'n yroegeréit
strijdmakker. Is het omdat „La Victoire"
schrijft tegen „Le Pays?" Vergist Basch ziel;
omdat het is te betreuren! scheid
blaadjes van rechts, om1 andere reden dan
Hervé, ook schetteren tegen het nieuwe blad.
en Basch, zaoals^ eenige anderen, alléén zieV
dat Hervé in dit verdachte gezelschap is,
dat hq niet verlangd heeft? Ik weet het niet.
Maar Basch zegt Hervé vaarwel En h£
noemt hem' m. i. teil onrechte een'
rénegat": ^en afvallige.
Maar diti is te onthouden uit het artikel
van Basch: hij, do tegenstander, erkent "de
groote eerlijkheid en zeiverloochening van
Hervé, en spreekt over diens serie artikelen,
na het uitbarsten van den oorlog, die „de;
eer van zijn leven zullen blijven". In den
mond van een tegenstander heeft het' woord
tiendubbele waarde!
.Vervolg: 29 Juni schrijft Hervé: „'AI Is
question!" Dat wil zeggen": „ter zake!" Jullie
draait om' de vraag heen! Niet ik zit op het
zondaarsbankje, maar „Le Pays!" Het on
getwijfeld hoogst interessant, dat Victor
Basch mij een „afvallige" noemt, maar het
publiek verlangt er veel meer naar, de na
men te hooren van de geldschieters van bet
nieuwe blad. En het wil weten of de heer
Caillaux de patroon is! Maar de heer Cail
laux zwqgt, als een mof.
30 Juni: „Li Victoire" verschijnt mét een
uittreksel uit d}ef statuten van „Le Pays/'
Daaruit blijkt want ik moet kort zqn, als
ik niet te veel plaatsruimte wil innemen:
le. dat directeur van „Le Pays" is de heeti
Dubarry, plotseling opgedoken ster d«
lezer Vergevo mg het kreupele beeld
aan den journalistioken hemel;
2e. dat „Le Pays" begonnen is met een
kapitaal van één millioen francs, in 1000 ïaan-i
deel en van 1000 francs;
3e. dat' de heer Dubarry, de appreciably
bëlooning voor z'n bezigheden ontvangt van
vierduizend francs per maandwaaruiï
voor ons, joumalistenj blijkt, dat we, evenals
Jan Pieterszoon Coen, niet moeten désee-f
pereeren;
4e. en wel ongeacht de 33 pet. van d£
winst, die hij bovendien in z'n zak steekt;
5e. dat hem, in ark 7 van de statuten,
ten strengste gelast wordt, het incognito
van de aandeelhouders te bewaren, mitsga*
'ders het geheime karakter („le caractèr©
occulte") van do vennootschap.
Gevolg van dit alles: de; heer, Dubarr^
noódigt den heer Hervy uit, kenuis te ïie*
men van z'n boekeri, de namen van de deel
nemers, enz. Maar onder voorwaarde, dat
de heer Hervé z'n woord van geheimhouding
geeft, en niets van dit alles zal publiceerem
De heCr Hervé, gezien deze laatste condi
tie, weigert de kennisneming^
Tot zóóVer gaat de geschiedenis, terwijl
ik dezen brief te posten. CABOCHON*
