De Wereldkrijg.
No. 17595.
LEIDSCH DAGBLAD, Maandag 9 JülL Tweede Bfatf.
Anno T917.
Gemeentezaken.
i
Gemengd Nieuws,
N Benoemingen en ontslag.
Ter benoeming van eon leeraaf in de
STransche taal aan de Kweekschool voor On
derwijzers en Onderwijzeressen alhier, ter
.Voorziening in de vacature, ontstaan door
Jiet bedanken van den heer P. [Werkman,
Wordt door B. en "W. voorgedragen do
heer .W. Prins, onderwijzer aan 'do Fran-
eche klasse, verbonden aan de Jongens-
School 2de klasse èn de Meisjesschool 2de
klasse.
Voor do benoeming van een onderwijze
res in de handwerken aan de O. L. School
der 3de klasse No. 7, ter vervulling van
de vacature, welke met ingang van 1 Juli
a. s. is ontstaan door het bedanken van
mej. W. H. Valk, worden voorgedragen: lo.
mej. G. H. Klinkenberg; 2o. mej. M. A. W.
Snijers en 3o. mej. H. Herweijer, allen
werkzaam op een der gemeentescholen, al
hier.
Voor do benoeming van een opzichter
van gemeentewerken, hoofdzakelijk voor de
bruggen, waterwerken en wegen, worden
door B. en W. aanbevolen: lo. J. Neute
boom, opzichter bij de gemeentereiniging en
2o. M. Splinter, opzichter bg gemeentewer
ken, beiden alhier,
Door den heer J. Baak Jan., is wegens
benoeming tot arrondisscmentsschoolopalener
eerst te Hillegersberg en vervolgens te Lc-i-,
den, «eervol ontslag verleend als hoofd
eener 0. L. School. B. on W. stellen den
Baad voor, dat ontslag to verleenen, met
.ingang van 16 Juli a, s.
Door B. en W. wordt mede voorgesteld
met ingang van 1 October a, s. aan mej.
J. H. Hoestra eervol ontslag te verleenen
als leerares in de wiskunde, geschiedenis
aardrijkskunde en het schoonschrijven, aan
da H. B. S. voor Meisjes,
.Wijzigingen in de gemeentebegrooting 1917.
Overeenkomstig door B. en W, gedane
mededeclmgen in het praeadvies, begelei
dend liet kohier van de plaatselijk© directe
belasting over 1917, zullen de begroeting
wijzigingen moe-
v den aangebracht. Het totaal be
drag tier v>erhoogingen bedraagib nie*t
minder dan 330,726.09, waarvan- de
.voornaamste poeten
Uitgaven voor de Stedelijke Fabrieken
.van Gas en Biectriciteit 136,000.
Het nadieelig saldo van de Stedelijke
Gasfabriek is voor 1Ö17 geraamd op
14,056. Commissarissen der Lichtfabrie
ken hebben evenwel, zooals den Baad be
kend is, medegedeeld, dat volgens glo
bale raming en rekening houdende met
de onderstelling-, dat de bezuiniging op
bet gasverbruik niet tot het uiterste be
hoeft te worden doorgevoerd, een nadec-
lig slot van 150,000 moet worden ver
wacht; een verhooging van den bBgroo-
tingspost met in ronde som 136,000 'is
'derhalve raad-zaam.
Jaarwedden dér onderwijzers 51,558-50
Bij Raadsbesluit van 1 Februari j.l. zijn
de jaarwedden van de hoofden der open-
bare lagere scholen, van de onderwijzers
ten onderwijzeressen van bijstand, alsmécfë
van de onderwijzeressen in de nuti%©
handwerken aan die echoic®, herzien.
De meerdere kosten van deze nieuwe
regeling kunnen voor 1917 worden ge
raamd op 50,630.
Uitgaven ten gevolge van de mobili-
Batie van het leger en van de daarmede
samenhangende buitengewone tijdsom-
©handigheden
b. Uitgaven in verband met de voor-
«iening van varkensvleeseh en ander
vlee-seh 25,000.
c Uitgaven in verband met de voorzie
ning van brandstoffen^/ 15,000-
Het reeds op de begrooting uitgetrok
ken bedrag voor distributie van varkens
vleeseh cn ander vleesch ad 10,000 zal
niet berekond zijn. De maandelijksche uit
gaven als basis nemende, zulen de uitga
ven in 1917 pl. min. 35,000 bedragen-
Een verhooging va-n den post met
25,000 achten B. en W. derhalve noodig.
De besluiten betreffende de goedkoope
cokevT^dói-ziiening/zal een uitgave van
15,000 plus '5000 ten laste van het
dienstjaar 1917 medebrengen. Laatstge
noemd bedrag is bereids van don post voor
Onvoorziene Uitgaven" afgeschreven.
Het bedrag van 15(000 moet dus nog
©p de begrooting worden geregeld- Het
©nder dit volgnummer uitgetrokkenbedrag
,van 20,000 en de daartegenover staan
de ontvangbtpost ad 1C;500 zijn be-
ei'emd voor den aan- cn verkoop van
turf-
g. Bijdrage aan het Steuncomité Leiden,
Oorlogstoestand 1914 8344.42^.
Ten ge velg© van den plotseling invallen
den strengen winter scheen het wensche-
lijlc een speciale ondersteuning te doen.
Daarom werd uit het Leidscho Steun
comité een sub-commissie, de z,g, Vorstcom-
missie, gevormd, die zich met de regeling
van die ondersteuning belastte. Aangezien
het Steuncomité evenwel geen voldoende fond
een voor dezo speciale ondersteuning be
schikbaar had, deed het Kon. Nationaal
Steuncomité de toezegging, de helft der bé-
noodigde gelden voor zijn rekening te zul
len nemen. Ten einde de zaak te doen slagen,
Werd vanwege B. en W. toegezegd, dat
de gemeente de resteerende helft zou bij
passen, zulks in het vertrouwen dat een en
ander ook de instemming zou hebben van
den Raad.
De kosten blijken nu bedragen te hebben
117.668,334. [Van dit bedrag hebben ver
schillende werkliedenverenigingen f979.49
voor- haar rekening genomen. Van de res
teerende som van f 16.6SS.85 ïs, gelijk ge
zegd, de helft ten laste van het Kon. Nat.
Steuncomité gekomen. Het 'door de gemeen
J6 '0 betalen bedrag bedraagt dus'
.Volga, 233a, Nadeelig paldo van het tg-
dolijk levensmiddelenbedrijf 59.500.
Het nadeelig slot is bg de vaststelling
der begrooting geraamd op f40.500. Over
het vierde kwartaal 1916 bedraagt het te
kort 124.720. Hoeveel het nadeelig saldo
in 1917 zal bedragen, kan de directeur,
thans onmogelijkheid met ©enige juistheid
op gé ven. Aannemende, dat het tekort vier
maal het tekort over het laatste kwartaal
1916 of in rondo som f 100.000 zal bedra
gen, moet dus de pest met f 59.500 worden
verhoogd. B. en W. vreezon echter, dat ook
een raming van f 100.000 voor 1917 nog
te laag zal blijken te zgn.
Daarentegen kunnen ook enkele posten ver
laagd worden tot een totaal bedrag van
f73.911.09, waarvan voor de kosten der
verlichting f18.000, voor rente van tijdelijk
ter voorziening van kasgeld opgenomen gel
den f 17,000 en de onvoorziene uitgaven
met f38.911.509,
De .begroeting der uitgaven moet derhal
ve met f256,815 word on verhoogd.
De .ontvangkosten kunnen met een totaal
bedrag van £274.815, waaronder met
f43.315 aan hobfdelijken omslag, f200.000
als bijdragen van het Rijk uit de opbrengst
der oorlogswinstbelasting; f27.000 terug
gaaf door de bodrgven van aan ambtena
ren en werklieden uitgekeerde duurtetoe-
slagen.
Verlaagd moet worden: ontvangsten van
de Stedelijke Fabrieken van Gas en Eloctrï-
citeifmet f 18.000, zoodat de begrooting
der ontvangsten ook met f 256.815 kan
worden verhoo'gd.
Uitbreiding kapitaal Gas- eu Elektriciteits
fabrieken.
Onder overlegging van een uitvoerig rap
port van comims. ariscen van bovengenoem
de Fabrieken en met de mededeeling, dat
z\j zich met de in dit schrijven vervatte
voorstellen geheel kunnen vereenigen, geven
B. en W. den ltaad in overweging:
lo. good te keuren dat over 1916 voor
normaio uitbreidingen der gasfabriek
f61.500 <en "der Etectriciteitsfabriek
f34.300 in ronde sommen is besteed; 2o.,
in verband met de sub lo. bedoelde uit
breidingen het kapitaal der gasfabriek aan
te vullen met f 55.000, onder bepaling, dat
jaarlijks door de fabrieken aan de gemeente
zal worden betaald d1/* pCt. rente van de
door haar geleende kapitalen, en, dat, te
beginnen met 1917, jaarlijks voor zooveel
betreft liet aan do gasfabriek verstrekte ka
pitaal 5 pCt en voor zooveel betreft het aan
de Elektriciteitsfabriek verstrekte kapi
taal 2Va pCt, zal worden bestemd tot af
lossing van schuld of kapitaalbelegging; 3Fo.
over te gaan tot vaststelling van den over-
gelegden suppletoiren begroolingsstaat,
groot f 105,000.
Toeslag aan ambtenaren, enz.
Zooala bekend is, werd in de Raadsver
gadering van 21 December 1916 besloten
de regelingen betreffende de uitkecring
van een toeslag aan anibtenaren, beambten
en werklieden der gemeente Leideii, vast
gesteld bg Raadsbesluiten van 18 Mei 1916
en 27 Juli 1916 voor 1917 tot wederop-
zeggens te bestendigen, behoudens eenige
wijzigingen van formeel en aard.
Op 12 Maart verzocht alsnu de Voorzitter
en de secretaris van een Comité van een
11-tal vereenigingen van ambtenaren en werk
lieden in dienst dezer gemeente, ter ver
vanging van den bsstaanden duurtetooslag
een tijdelijke loonsverhopging toe te 6taan
volgens een in het adres nader aangegeven
regeling.
Hot komt B. en W. voor, dat er thans
geen voldoende aanleiding bestaat, om tot
toekenning van een dergelijke tijdelijke
loonsverhooging over te gaan. De Raads
commissie ad lioo tot onderzoek cler sala
rissen J)£>opt, naar zij B. en W. heeft me
degedeeld, binnenkort haar voorstellen be
treffende de herziening der verschillende
salarissen of salarisregelingen bij den
Raad in te dienen, Het vaste voornemen
van B. en W. is het. het daarheen te leiden,
dat de nieuwe salarisregelingen, indien
de Raad zulks wenscht, reeds met ingang
van 1 October a. p., dus nog geruimen
tgd vóór het begin van den winter, in
werking kunnen treden.
In verband met deze omstandigheid heeft
het h. i. geen zin, om, nu ïn deze gemeente
reeds sedert don .winter van 1915 uitkeering
van een toeslag plaats heeft gehad, de be
staande regelingen voor den korten tgd,
dia nog vóór October verloopen moet, we
der te herzien. Zg vertrouwen, dat er
ook naar het oordeel van den Raad geen
aanleiding is, om met de definitieve loons-
herziening in het vooruitzicht, thans hog
tot het toekennen van een tijdelijke loons
verhooging te besluiten.
Zoodra de definitieve loonsherziening is
tot stand gekomen, kan tevens worden over
wogen, of het toekennen van een toeslag
door de omstandigheden nog gebeden is,
en zoo ja, welke dio toeslag dan zal moeten
zijn.
Op grond van een en ander geven zij den
Raad derhalve in overweging op het ver
zoek .van adressanten en op de adressen
van gelijke 'strekking afwijzend te beschik
ken.
Uit K a t w g k-a an-Zee meldt m"en
ons: i
Zaterdagmiddag beging mej. v. D. de on
voorzichtigheid era zich bg het baden te
ver in zee te begeven. Het gevolg hier
van was, dat zij, geen grond meer voelende'
en niet meer in staat om tegen den sterken
stroom op te zwemmen, plotseling om hulp
begon te roepen.
De 1ste luit. II., die eveneens in haar'
nabijheid aan het baden was, haar benarden
toestand ziende, bereikte haar zwemmende'
en beval haar, dat zij zich op den rug moest
werpen. Luit JL het onmogelijke inziende
om met haar zwemmende het strand te be
reiken, ondersteunde haar zwemmende met
do eene hand onder den rug, haar fet-eéda
moed insprekende, want béiden dreven steeds
verder in zee. Da bad-exploitant v. D.
een bekwaam zwemmer had zich inmid
dels 'eveneens met lijn en stok gekleed te
water begeven. Ook de bad poli tie begaf zic-h'
in zee, doch inziende, dat op deze wijze,^zon-
der gevaar voor eigen leven, waarschijnlijk
niets meer te redden viel, bracht hij onmid
dellijk do gereed staande boot te water. Met
eenige toegesnelde personen was dit het
werk van een oogenbjik.
Ondanks den sterken strooien den Bin
ken golfslag, bereikte men in zeer korten'
tgd, de in gevaar verkeerendo personen,
die daarop met een weinig moeite, doch ge
lukkig nog in redelijken welstand ia de boot
konden worden gehaald. Op het tijds'ip, dat
de boot bij mej. v. D. on luit. H. was aan
gekomen, had ook v. D. deze personen zwem
mende bereikt en mej. v. D. reeds bij haar
arm vast gegrepen. Ongelukkigerwgze schoot
de boot over v.' D. heen, waardoor deze nu
"zelf in gevaar verkeerde van te verdrinken.
Een roeispaan werd hem toegestoken en dank
zij zijn tegenwoordigheid van geest, greep
hij die nog vast en werd hg in de boot ge
haald.
Wanneer mej. v. D. de waarschuw urnen,
door den bad-exploitant v. E. en de baapo-
litie S. gegeven,' had opgevolgd, zou een
en ander niet he&ben plaats gehad, waat
beiden hebben haar meermalen gewenkt, dat
zij niet zoo ver in zee moest gaan.
Een woord van lof voor het kranig, moe
dig optreden van v. Dv, doch inzonderheid
eetLWoord van hulde aan den lstea luit. H„
aan wien mej. v. D. stellig te danken heeft,
dat zij niet in de diepte is verdwenen. Naar.
men ons verzekerde, heeft ook de badpoliti©
S. zich uitstekend van baar taak.gekweten.
In dobuurt. van den Schiedam-
schen dijk te Rotterdam, hebben gisternacht
groote vechtpartijen plaats gehad. Om
streeks kwart over twaalf wilde een.
viertal agenten -een einde maken aan een
vechtpartij tüsschen een vijftigtal perso-
rfen nabij de Blcekersteeg. De vechtenden
koerden zich tegen de politie die de me
nigte met do sabel uiteenjopg. In nachtkroe
gen, in de Zevenhuissbeeg, en do Blceker
steeg, verzamelden zich echter do vcchtlusti-
gen weder. Inmiddels had de politie verster
king gekregen. Een inspecteur njet een 10-
tal agenten deed de café's ontruimen. Her
haaldelijk heeft men daarna van sabel en
gummistok gebruik moeten maken. Do me
nigte groeide steeds aan. Nadat de politie
schoten in de lucht gelost had, werden do
gemoederen kalmer. Bij de charges hadden
personen min of meer ernstige verwondin
gen opgelöopen. In een politiepost werd ie
mand verbonden, die een sabelhouw over
de linkerhand had gehad, in het- Zieken
huis aan den Coolsingel een ander, dio een
hoofdwond opgeloopcn had.
- Eerst om kwart over tweeën was de rust
hersteld.
Oollatierecht. De Hervormde
Gemeente te Almelo heeft drie predikant-
plaatsen. Twee daarvan behooren tot do
particuliere oollatie van mr. A. F. L. Graaf
van Rechter en Limpurg.
Toea eenige jaren geleden in een vaca
ture moest voorzien worden, heeft do ker-
keraad den heer Yan Rechter en verzocht,
van zijn collatie-recht afstand te doen.
Het antwoord op dat verzoek luidde on
geveer als volgt naar ds. Melcbers in het
„Wkbl. v. d. Vrijz.-Herv." meedeelt dat
de houder van het oollatierecht het niet in
het belang der gemeente achtte, dat prijs to
geven, en dat hij niet bereid was, daarovor
in correspondentie of discussie te treden.
Do Almelosche predikant is van meening,
dat de eenige weg, om van dergelijke mid
del -eeuwsche zaken af te raken is, dat bij
wetgeving aan het bestaan daarvan een ein
de wordt gemaakt.
In het derde der thans nog geldende ad
ditioneel© artikelen van de in 1887 herziene
Grondwet, staat
„Do heerlijke regten Betreffende voor-
clragt of aanstelling van personen tob open
bare betrekkingen zijn. afgeschaft.
De opheffing der overige heerlijke reg
ten en de schadeloosstellingen der eigena
ren kunnen dóór de wet worden vastgesteld
en geregeld."
Laten wij hopen, dat bij de vorderingen
die de democratie in ons land en daarbuiten
heeft gemaakt, straks bij een volgens al
gemeen kiesrecht gekozen Kamer een Mi
nister het initiatief neemt, of, laat deze hot
na, een lid der Tweede Kamer, om een ont
werp van wet in te dienen, waarin aan hot
bestaan van deze rechten een einde wordt
gemaakt. („Hbld.i!)
Gisteren herdacht do? oud-
stijdor Johannes van den Boom, te Voort-
kuizen, zijn 100sten. verjaardag. Op nau
welijks 15-jarigen leeftijd nam hij in 1832
reeds dienst, als tamboer, bij de mobiele
schutterij, dio destijds, in verband met don
Belgischen opstand, in Noord-Brabant ge
legerd word. Vervolgens heeft hij in Oost
en West-Inchgediend.
UitdegraohtteMiddelburgis
opgehaald -een ijzeren geldkistje, dat geble
ken is afkomstig te zijn van de inbraak, wel
ke aldaar in den nacht van 27 op 28 April
in het kantoor der Zeeuwsche Kolenmaat-
schappij plaats gehad heeft. In het kistje
bevonden zich enkele gereedschappen, die
zeer zeker bij de inbraak goede diensten
bewezen.
In verband met deze inbraak bevinden zich
de kuipersknecht H. M. en drie zijner zoons
zich nog steeds in voorarrest.
Zomorvorsfc. Vrijdagnacht heeft
het in Friesland gevr.oren!
Henri Ter Hall Raadslid.
De Haagsche driehoekcorr. van ,,Dö Tel.'*
schrijft
Het naburige, vreedzame Rijswijk heeft
een politiek-artistieke daad verricht: Hen
ri ter Hall is in de vroedschap gekozen.
Do Revue-Koning... t
De ldezers hebben hem een glorierijke ©-
verwinning bezorgd, want hij had ï&lfe <8*
meeste stemmen. Hij is liberaal. En bij heeft
veroorzaakt, dat eenige aftredende heeren
van rechts, waaronder het antirovolution-
naire Kamerlid, P. Van Vliet, wethouder,
met elkaar in herstemming komen. De li
beralen hebben met Henri ter Hall dus een
zetel op de> Rijswijksche coalitie veroverd.
Dat is een teeken des tijdis. Onze t/onecl-
spclers, humoristen,' komedianten enzoo-
voorts zullen, voor zoover zij er een poli
tiek© overtuiging op na houden, wel 'tot de
linkerzijde behooren. Welnu, misschien is
hun populariteit, van dien aard, dat zij,
candidSaat gesteld voor Raad', Staten of
Kamer, aanstonds overwinnen. Laten de
linksohe partijen het eens met hen probee
ren, vooral tegen het volgend jaar, als
ook vrouwen verkiesbaar zijn. Onze aardige
actrices zullen in de vertegenwoordigende
colleges geen slecht figuur maken, en mis
schien, dat zij er op het gebied van kome
die-spelen zelfg nog heel wat kunnen loe
ren, Zij zullen er misschien een nieuwe Too-
rceelschool doorloopen.
Voorloopig is echter alleen Henri ter Hall
kekozen cn wij wachten met belangstelling
af, hoe hij zijn kunst in den Rijswijkschen
raad zal beoefenen.
Exam en-vragen, Neem een
volwassen' hoogs!: beschaafd en ontwikkeld
Indiër' die nooit in koude gewesten Is ge
weest, lezen we in de „Preanger-Bode" en
vraagt hem de volgende zinnen in te vul-!
len:
Ga niet op het gs, indien
Ga niet op het ija, tenzij.,. V
Ga niet op het ijs. opdatrr"
(Wedden, dat hij er weinig van terecht
brengt?
En waarom? Omdat hij geen „blasse
Ahnung" heeft van het ijsvermaak, dat in
Indiö totaal onbekend is. Ja, hij zal er
wel eens van gehoord of gelezen hebben,
maar een goede voorstelling van de gssporfc
heeft hij niet, kan hij niet hebben.
Het zou onbilljjk zijn van hem te eischen
dat hij zoovel aan vreemde land- en vol
kenkunde zou gedaan hebben. Gij zoudt
hem cvongoed de vraag kunnen stellen:
Beschrijf mij eens een Nederlandscho stad.
Toch rijn die drie vragen dezer dagen ge
steld.
Aan wie denkt go wel? Aa^ kin
deren, aan Indische kinderen van 'een
jaar of twaalf! Hot was. een deel van
het examenwerk voor de toelating tot de
hoogere burgerscholen. Geen examen in
land- en volkenkunde, maar in de Neder
landache taal!
Het schijnt, dat je tegenwoordig een
soortement Indische professor Veth moet
zgn en heel Holland in je vestjeszak heb
ben, om tot een Indische H. B. S. toe
gelaten te worden.
Ik stel voor, bij het eerstvolgende toela-
tings-examen voor de H. B. S. in Holland
de volgende zinnen ter invulling op te ge
ven:
Wandel niet op een sa wak, tenzij
Spring nfefc op een gètèq, indien
Speel nfet in 'n klappertuin, opdat
We zullen eens zien, wat de Hollandsche
kinderen* daarvan terecht brengen.
En toch zjjn sawah's, gètèq's en klap
pertuinen meer voorkomende dingen d3n
bevroren rivieren, grachten en slooten.
8ÏÏITEHUNDSGHE BERÏCHTEB.
Troonafstand van den Keizer van
China.
Keizer Hsuan Tung heeft reeds- weer af
stand van den troon gedaan.
Do ex-premier Tuan Sji-Jui deelt mede.
dat h\j de .monarchisten Vrgdag aanviel en
uiteendroef bji Langfang. De republikeinen
zijn genaderd tot op 10 mrflen van Pekhig,
den vijand voortdurend vervolgend.
Li a Juan Hungr de ex-president, heeft
Tuan Sji-Jui benoemd tot premier en'gaf
bem het presidentszegel ter overbrenging
aan Teng Kuo Sjang, flic zich bereid heeft
verklaard op le .treden als president van
do voorloopïge regeering te Nanking.
jQo republikeinen hebben de strategische
punten bij de buitenwijken van Peking bezet
Een minneljjke schikking is waarschgnlgk.
Do 11-j'arige keizer van China, die thans
afstand van den troon heeft gedaan, draagt
twee namen, Hsuan Tung eu Pou Y. Het
is thans ook de tweede keer, dat hjj afstand
van den troon doet, want op 12 Februari"
1912, dus toen hg 6 jaar oud was, heeft liij'
daartoe ook ai eens „besloten". Hg is de'
achterneef van do gewezen keizerin, die op
27 November 1911, toen China tot oen repu
bliek werd verklaard, ton val werd gebracht
O
^Ingrijpende binnenlandschc hervormingen ?n
Duitschland geëischt.
De Berlijnscho correspondent van do „Koln.
Volksztg." meldt:
Gebeurtenissen van historisch© betcokenis
vindon plaats. Zonder voorkennis van het Cen
trum eischto Erzborger in do hoofdcommissie
van den Rijksdag ingrijpende hervormingen,
zoowel in do binnenlandsche als in do buiten-
landsche politiek," en eon vrede zondor annexa
ties en zondor schadeloosstelling.
Do sociaal-democraten steunden hem onmid
dellijk.
Do leider van het Gontrura, dr. Spahn, ver
klaarde, dat het Contrum niets had geweten
van Erzbergers optrodon. Do staatssecretaris
sen Von Gapello en Holfferich begtreden Erz-
berger.
Deze herhaalde zijn aanvallen, dio grooto
opschudding teweegbrachten, cn zette nogmaals
zijn standpunt uileen.
Graaf Wcstarp, do kider der conservatieven,
viel Erzbcrger lieflig aan. Do conservatieven
wilton met hem ooit woer iets to maken heb
ben'.
Dc kanselier nam het woord, en weigerde
zich tc binden aan do formule; Vrede zonder
annexaties en schadeloosstelling.
Naar aanleiding hiervan wQ.rdt in een offi
cieus bericht in do „Köln. Ztg." tot kalmte aan
gemaand.
Do keizer heeft zich ass&ddoilijk na 'zijn te
rug koer te Berlijn naar den rijkskanselier be
geven.
De sociaal-domocraton hebben besprekingen
roef den rijkskanselier gehouden. Zij eischteu
onmiddellijke invoering van het parlementaire
stelsel; onrniddellijko benoeming van leiders van
alle partijen tot ministers en staatssecretaris
sen; en onmiddellijke invoering van hot Rijks-
dagkiesrécht in Pruisen.
De liberale fractie eischte, evenals Erzber
ger persoonlijk, invoering van het parlementai
re stelsel.
Na oen redevoering van den rijkskanselier
en nadat verschillende afgevaardigden het
woord hadden govoerd, werd de zitting van de
hoofdcommissie uit den Rijksdag verdaagd.
De rijksk.M nselier voerde Zaterdag nog belang
rijke besprekingen met de nationaal-liberale, de
mocratische en sociaal-democratische partijlei
ders.
De sociaal-democraten verlangden een ondub
belzinnigo verklaring, of do regeering nog staat
op het standpunt, vastgesteld in de verklaring
van 4 Augustus 1914, m.a.w.: of zij uitsluitend
een verdedigingsoorlog voert.
Von Bethrnann heeft gisteren een onderhoud
met den keizer gehad, dat wel anderhalf uur
durrde
Hongeropstootjea in Dusseldorf.
To Dusseldorf vonden ernstige onlusten
plaats. Een aantal winkels, waar levensmidde
len voorradig waren, werden door vrouwen
.cn opgeschoten jongens geplunderd.
Do ,,Voss. 2%." ie van meening, dat Bel
gen en Russen hiertoe hebben aangezet. Een
groot 'aantal personen word in 'hechtenis
genomen cn eenigen werden den volgenden
dag terstond tot 10 jaar gevangenisstraf ver
oordeekh
Ook to Düiseldorf, Stettin, Gledwitz en Hin
denburg zijn honger-onlusten voorgekomen.
To Gleiwilz cn t© Hindenburg werd wel
militaire hulp ingeroepen, doch geschoten
word er niet. Allo vergaderigen zijn ver
boden. Er is ook hier sprake van ophitsing
door vreemdelingen.
Te Stettin werden verschillend0 lieden die
gevangen genomen werden deze onlusten
hadden op 18 en 19 Juni plaats tot zware
straffen veroordeeld.
Een gevecht met deserteurs.
Te Pautin, bjj Parijw, had 'n kloppartij
plaats tuaschen de politie en 'n aantal d ser-
teur3 die met revolvers op de politie schoten.
Een agent werd gedood, 8 gen larnrs en poli
tieagenten gewond. *t Geluid van de schoten
lokto een talrijke menigte, die do deserteurs
trachtte te lynchen. Slechts met de grootste
moeit© konden, ze in veiligheid gebracht wor
den.
De Diiitscbe socialistische meerderheid door
de censuur beschermd.
Gedurende de beraadslagingen in de Sak-
sisohe Tweede Kamer, deelde de afgevaar
digde Beger, redacteur van do ..Leipriger
Yolksz.", mede, dat deze bedreiging had
ontvangen, dat zijn blad terstond te zullen
worden verboden, to verschijnen, wanneer
het ging polemiseer^n met het nieuwe or
gaan te Leipzig van de sociaal-democratische
meerderheid.
De Duitsclio staatssecretaris van
Binnenlandsche Zaken aan woord.
In de contrale commissie van don -Duit-
sohen Rijksdag sprak de staatssecreta
ris van binnenlandsche zaken met woor
den van waardeering over de grooto of
fers, die het Duitsohe volk brengt. Hg gaf
een overzicht over de vooruitzichten van
den. aanstaanden oogst in Duitschland en
do verbonden landen. Over de kokm-kw;stia
verklaarde de staatssecretaris, dat op het
oogehbük de behoefte gmoter is dan dé pro
ductie. Het .evenwicht moet worden h rsted,
eenerzgds door een ve^me rd rin^ d r pro
ductie, andTZjdi door bteniinivin~en, waar
deze mogelijk zijn. Do niet dit doel noo üge?
maatregelen zijn ontworpen en zullen woru
den toegepast. De bevolking zal er op kun
nen rekenen dat ze voldoende brandstof voor
huiselgk gebruik zal krggen.
Het vertrouwen van den staatssecretaris
op de werking van don duikbootenoorlog is
ongeschokt. Kapitein Bothorst heeft op 16
Juni uiteengezet» dat Engeland in do laatste'
maanden zijn tonnage tot het uiterste ge
bruikte voor den aanvoer' van levensmidde
len en dat ten koste van den aanvoer van'
grondstoffen die voor de Enge'sche industrie
van vitaal belang zgn.
Hg voegde hieraan toe, dat het zoo niet
langer kon gaan, zonder ernstig nadeel voor
do toerusting van het leger. 'De oogst in
Engeland is ondanks allé inspanning niet'
grooter dan hot vorige jaar. Engeland is
nog steeds aangiwozen op Ame ikaa-so' eö
aanvoer. Amerika staat bigkbaar ook dit
jaar voor een onvoldoenden oogst, zoteder
dat da3r gelgk in het vorige jaar reserved
uit heb verloopen jaar ter beschikking staan.
Met het oog op al deze omstandigheden
kunnen de Engelsohe [staatslieden slechte
met hartklopping de toekomst tegemoet ziete.
De staatssecretaris toonde met cgfèrs aan,
dat Engeland in afzienbare^ lijd slechts nog
over een tonnage zal beschikken, die voor,
zijn behoefte, ook al is deze nog zoo beperkt,'
niet meer voldoende zal rijn. De duikboot-
oorlog was voor Engeland een onafwendbaar
noodlot, indien wij slechts beslist bltfven
volhouden. Dat weten de Eggelsche staats
lieden. Lloyd George's uitlating: „Wij heb
ben ze beet", is slechts bluf, waarachter def
beduchtheid loert. De Engelsche staatslieden
rekenen thans niet meer op phaatastischel
middelen van afweer, niet meer op een on-»
mogelijk landbouwprogramma, niet moer op
militaire beslissingen te water of te land.
Zg rekenen nog slecht3 hierop, dat w'g ver
liezen, dat onze inwendige aaneensluiting
verbroken zal worden. Het Duitsohe volk»
weet wat op het §pel staat, daarom zal hei
Duitschei volk den wil en de kracht bézitten
to volhard n, in do sekurhaU d&b saoom (tri
vrod» ®£$Lroeien.