No. 17582. LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 23 Juni.
Tweecfe
id. Anno 18177
Persoverzicht.
FEUILLETON.
1>E KLIMOP.
EUITEHLAHDSGHE BEHIG2TES
Brieven uit Parijs;
de oprichting van do Union des Colonies
Etrangcrcs en Franco en faveur des Vic ti
mes de la Guerre". En ik heb er melding
van gemaakt dat do linercn Asscher van
dezo instelling bestuursleden zijn. Wat ik
er niet heb bijgevoegd omdat ik het toen
niet. mocht verklappen is dat dezo twee
landgenooten do vaders van do „Union"
zijndat de ideo tot oprichting van dien
mooien internationalen Bond van hen is.
Ik weet zolfs niet of ik het nu wel mocht
vertollen, want do heer en Asscher, die het
zeker prettig zullen vinden als mijn re*
clamo voor het nobelo doel eenige prac-
tischo resultaten mocht hebben onder m'n
lezers, doen wèl en zien niet om, en won-
schcn alles behalve dat deze brief mocht
gaan lijken op een persoonlijke verheer
lijking. Laat ik het dus verder alleen heb
ben over hun kind, over de „Union des
Colonies Etrangères".
Het was inderdaad een ingenieus denk-
beold, om alle in Frankrijk levende vreem
delingen bijeen te roepen om samen een
grootsche vereeniging tc stichten, die door
zoo-rijk-mogelijko middelen het leed zou
kunnen verzachten van de ongelukkige
zonen van Frankrijk, die verminkt terug-
keeren uit de afschuwelijke slachtpartij,
waartoe een krankzinnig-geworden mili
taire kliek do wereld in 1914 veroordeelde.
Trouwens niet alleen hier-wonende buiten
landers hebben hun sympathie voor dit no
bele doel omgezet in claden en. klin
kende munt. Yan alle windstreken is er
geld binnengekomen, ook uit Holland, en
vooral uit Amerika, wèl te verstaanlang
vóórdat de Vereenigde Staten zich ge
schaard hadden aan de zijde van het Hechts.
Groote bedragen zijn ontvangen maar
hoe meer er binnenkomt, hoe meer onge-
lukkigen er zullen kunnen worden gehol
pen. En dit i9 het mooie van de methode
van onze „Union", dat do verleende hulp
er niet uitziet als de vernerendo welda
digheid. Wat zij doet, is de ongelukkige
verminkten opleiden in een nieuw beroep,
in speciale vakscholen, waar in de eerste
plaats hun verminkingen, als dat mogelijk,
is, door kunstledematen gedeeltelijk wor
den verzacht, en'waar de arme drommels
dan een vak lecren, dat voor hun bijzon
dere gevallen geëigend is, en waarmee ze
later met opgeheven hoofd door de rest
van hun leven zullen kunnen gaan, als
mannen die hun eigen brood verdienen, en
die niemand „dank u" zullen hebben te
zeggen voor toegeworpen aalmoezen. En
ik spreek nog niet eens van de waarschijn
lijkheid, dat die verondersteld© publieke
weldadigheid op.don duur zou verslappen.
Want het is nu eenmaaL zóó, dat we lang
zamerhand gaan vergeten. Op het oogen-
blik, zoo midden in den oorlog, trekken we
gemakkelijk onze beurs, als wo de schip
breukelingen zien, die terugkeeren uit den
oceaan van bloed. Maar een paar jaar na
den oorlog denken, we weer aan andere
dingen en als de oorlogsverminkten van
de publieke liefdadigheid moesten leven,
zou het loon voor hun heldenmoed allicht
dikwijls een rantsoen van water en brood
zijn.
Do „Union des Colonies Etrangores"
heeft op 't oogonblik vier centra van re-
ducatie voor de slachtoffers van den oor
log. Twee van dio vier inrichtingen, die in
het Grand Palais en in Maison Blanche,
- heb ik een paar dagen geleden bezocht.
Wat ik er zag, zal.ik in het kort trachten
te vertellen. Want als ik uitvoerig ging
worden, was het nummer van dit blad te
klein.
In het Grand Palais, het monumentale
gebouw aan de Champs Elysées, is een
hospitaal ge-installeerd, waar de- ver
minkten een behandelihg ondergaan van
electrothórapio, massage eu andere me
thoden, die hun het. gebruik van do be
schadigde lichaamsdeolen in meer-of-min-
dere mate kunnen teruggeven. Maar die
behandeling duurt voor elk maar korten
tijdeen half uur, een uur per dag. Ge
durende den overbl ij venden tijd zouden
de mannen moeten luieren,- wanneer niet
onze „Union" z'n ateliers in een anderen
vleugel van het gebouw had gevestigd. Ik
heb dio ateliers allemaal gezien. De poilus
waren er vroolijk aan het werk dit is
geen frazcdo verminkten krijgen, door
liet werk, doordat ze zien, dat ze in hun
au i iBMi
verder leven geen bedelende paria's zullen
zijn, hun vroolijkheid terug. Ik zag ogu
werkplaats van smeden, van blikslager»,
van schoenmakers, van kleermakers, van
zadelmakers van beeldhouwer» en teeïo
naars, van retouchcurs voor fotografie ik
zag leerling-teekenaar3 voor architectuur,
waarvan één, dio z'r. rcchtéTarm mist, won
dermooi werk heeft leeren doen met «'a
linkerik zag een kap- en sehcer-saion,
waar zes poilus, dio hun beide urmen
hebben, bezig waren evenveel collega's gra
tis te scherenik zag een kleine zeep
fabriek, waar drie soorten zeep worden ge
maakt ik zag een school voor hen, wier
element-airo ontwikkeling het nooclig
maakt, dio cenigszins aan te rullen, vóór
ze als boekhouders of steno-dact.ylcgrafen
hun kost zullen kunnen verdienen op een
kantoorik kwam door de Engclsche
school, waar op het bord stond geschre
ven „The school is closed on Thursday
next" dat was Hemelvaartsdag. In
alle. werkplaatsen een. vakman die onder
richt geeft. En overal opgewektheid eu
werklust.
0 Van het Grand Palais bracht de auto
van den heer Asscher ons in een. veertig
minuten naar Maison Blanche, het voor
malige gesticht voor vrouwelijke krank
zinnigen 1), waar sedert den oorlog dö
„Union" haar scholen heeft neergezefc Het
is interessant te vertellen, dat dezo
hecle installatie van Maison Blanche wordt»
betaald door één schatrijken Amerikaan,
den lieer E. T. Stotesbury te Philadelphia.
De verpleegden, die cr 2 tot 6 maanden
blijven, krijgen hier hun kunstledema
ten plus een franc per dag. De ver-
standigen onder hen laten 5 franc per
week op hun credit staan, en verlaten do
inrichting met een „lAtgangska-s" van 200,
300, 400 fr. En dat die kunstledematen met
zorg voor hen worden passend gemaakt,
heb ik kunnen waarnemen. Er waren er
met twee kunst boenen, dio met een wan
delstok maar zonder krukkenlie
pen er waien er met één kunstbeen, waar
van, onder het 1 nopen, nauwelijks te zien
was," welk been hot gezonde en welk van
hout ol liever van staal was. Ik zag
er ook iets oneindig-droevigseen jongetje
van 11 jaar, de twee beenen ter hoogte van
de kuiten geamputeerd, omdat op den
lOden November 1916 een Duitsche avia-
fceur het een militaire noodzakelijkheid
vond, bommen te gooien op Amiens. Ook
z'n moeder wordt, in Maison B1 niche ver
pleegd haar kostte dezo Duitsche helden
daad één been. Ik zag er leerling-boek
houders zonder rechterhand, die met do
linker vlot hebben leeren schrijven-ik
zag er mannen met twee kunsthanden, dio
de pen tusschen hun gearticuleerde hou
ten' ringers nemen cn schrijven. Ik zag or
weer alle soorten werkplaatsen, als in hot
Grand Palais, cn een dertigtal geampa-
teerden aan het landbouwwerk, die met
één. kunstarm de spade in den grond dre
ven met een verbluffend gemak. En twee
artilleriepaarden trokken een ploeg in
1 -praehtig-rechto voren door het vette land,
terwijl een poilu met één arm do leidsels
hield, en een andere, dito geamputeerde,
de ploeg bestuurde. En ik dacht bij drt
alles, als ik al dezo wonderen aan m'n
lezers vertel, en ik zeg hun, dat zij óók do
voldoening kunnen hebben, iets te hebben
bijgedragen om zóóveel leed op zóó mooie
manier te verzachten, dan zal mijn stem
niet zijn die „eens roependen in do woes
tijn". Ik heb niet eens de pretentie, dat
mijn vriendelijke lezers dit zulier. doen,
omdat ik het hun •verzoek.
Zij zullen liet doen voor hun
eigen voldoening. Er zijn 'er on
der hen dio do oorlog heeft rijk gemaakt.
Diezelfde oorlog heeft massa's van hun
medemenschen voor hun verder leven ver
minkt. Ik ben er zeker van, dat ik geen
mooie frazen hoef neer te schrijven, om de
beurzen van mijn bevoorrechte lezers te
ontknoopen. Zij zullen zich allen haasten
om iets, om zooveel mogelijk to geven. Het
lidmaatschap van do Union" kost 'iXl
franc per jaar Het is niet verboden, méér
te sturen aan het bestuur van de Union",
of aan do hoeren Asscher, 8 Rue Lafayette,
Parij9.
CABOCHON.
1) bij Nogecfc sur Marne.
Proefwerk en repetitie.—
In het WEEKBLAD VOOR GYMNASI
AAL EN MIDDELBAAR ONDERWIJS
pohrijft I. A. Fisc/her, uit Assen, over proef-
(werik, dat niet al's repetitie beschouwd mag
iwordon. „Proefwerk," zegt de schr. „is 'n
oxaanen," en vervolgt dan:
„Wij klagen steeds over do veelheid der
examens, die als een zware last drukken op
<te stude'ereijdo jeugd; over don goringen
waarborg die examens geven en wij doen
wiets dan het aantal van clie venvenschte
examens vermeerderen door hot opgeven
ivam proefwerk. Want het loopt door het
dlollo heon met dat eeuwige proefwerk- De
lagere school heeft het lang van de H. B. S.
overgenomen, zooala ze helaas meer doet
met verkeerde gewoonten van haar middel
bar© zuster. De teekenleeraar geeft ook al
proefwerk; ja, mijn dochtertje had laatst
proefwerk gymnastiek-
Hoe dikwijls hoor je niet van jongelui,
die geen e-:in vraagstuk hebben opgelost,
©n toen ze tluiis waren, maakten zo ze alle
'drie iQ do helft van don tijd. Dat is heusc-h
niet hee-lema-al malligheid. Er zijn naturen,
die op een examen, als ze weten, dat het er
op aankomt, tweemaal' zoo goed werken ais
anders. Er zijn er ook, die, alleen door do
overtuiging, dat er zooveel van afhangt,
iverlamd worden en er veel minder van te-
Sreöht brengen, dan, wanneer ze in hun ge-
[STCülo deen zijn. Hot woord proefwerk heeft
op menig leerling een noodlottigen invloed.
(Meetkunstige problemen kunnen ze niet
oplossen, bij het ontwikkelen van algebra
ïsche vormen vergissen zij zich.
Voor meer dan één leerling wordt het
©oboolgaan tot een ontmoedigende marte
ling, door dat telkens terugkeerende ellen
dige proefwerk- En dab zijn geen domino
aukkels: het zijn alleen geen examendoe-
neTS. Zij verliezen alle zelfvertrouwen en
oventtuigen zichzelf dat ze dom zijn, terwijl
ze toch veel' zuiverder denken dan sommige
ivan die domme examendoenere, die heele
boeken in heb hoofd stampen, zich op al
lerlei examentrucs laten africhten en door
allo examens komen zonder een greintje
ontwikkeling te (hebben ondergaan.
En voor de ouders, die met hun kinderen
meelevers is de marteling niet minder
groot.
Een ernstig bezwaar van proefwerk noemt
de schrijver, dat het do repetities verdringt
Duurder rij vrieïv ervoer.
In 1831. (hadden onze qpoorweg-maaUchap-
pijen 7jioh~iiet hoofd nog nóob te breken
Over het rijwielvorvoer. In 1917 is dit in
derdaad anders!
Door (het buitengewoon lage uniforme ta
rief van 20 ets. voor rijwielen, als bagage is
'dit vervoer in ons land krachtig bovor<lerd
De toeneming heeft de laatste jaren zulk
©en omvang aangenomen, dat de loop der
aneltreinen er zelfs zeer ongunstig door
(Wlordt beïnvloed.
„Ter illustratie diene," schrijft het
„HANDELSBLAD," „dot in Juli 1910 op
de H. S. M.-stations 180-000 rijwielen en
op de S.S.-stations ruim 260.000 als bagage
•werden ingeschreven. In (Augustus waren
Jdoze getallen gestegen tot 200.000 en
1815.000-
De lage vracht is ooi-zaak, dat heb pu
bliek er belang bij heeft, vooral op lange
afstanden, rijwielen als ba-gage (en niet als
bestel- of vrachtgoed) te bevrachten, daar
de vracht «niet afhankelijk is van den af-
»fcand,zooa-ls bij bestolgoed. Op lange af
standen zullen bijv. pension-gasten hun
rijwiel zoo goe-d als nooit met hun koffers
rooriut eenden als be-stelgoed, doch de fiets
«teed9 medenornen en als bagage, bevrach
tten, waarbij het vervoer gewoonlijk juist
met de sneltrein plaats vindt, .in tegenstel
ling met beste Igoed.
Door het in-, uit- en overladen van eeri
groot aantal rijwielen, voornamelijk in het
reisseizoen, worden ds treinen op de stati-
jouvs to lang opgehouden.
Hoe" vaak komt bet niet voor, dat reizi
Roman naar het Italiaansch van
GRAZIA DELEDDA.
40)
En toch, toen priester Virdis de balkondeur
©pen deed en een jongensstem, bijna huilend,
eme-ekle:
„Priester Virdis, mijn vader is erg naar ge^
Worden, hij wil biechten,'' zuchtte zij leleurge-
6leid.
„Is hij verergerd," vroeg de priester.
„Veel, hij is als een lijk; uit zijn mond is
Zooveelbloed gekomen, zooveel bloed
De slem van liet jongetje beefde: Anncsa
meondo liet gelaat van den man, die bloed op
gaf, te zien, en herinnerde zich haar belofte om
(do zieken te verplegen en de oogen te sluiten
Van de stervenden.
Zij stond op en zag, dat priester Virdis den
hoed opzette om uit tc gaan zonder de balkon-
Ideur to sluiten, en dal hij aan haar niet meer
(dacht.
„Priester Virdis, kan ik dien zieken man hel
ton?"
„Blijf jij liicr. Die zicko heeft jou niet noo-
•dig. Ik ben gauw terug."
„Tante Paula mocht mij hier vinden!"
Dc ander had groote haast; hij antwoordde
'niet, maar hij nam het*licht moe, ging uit cn
'deed de dour op slot. Zij viel weer neer op do
übank en bewoog zich niet meer. Eon oogonblik
daarna kreeg zij den indruk, dat zij nog op het
'treedjc van do huisdeur van don Simono zat...
En do zachtheid, de weemoed, het verlangen-
naar alles, wat zij verloren had, grepen haar
ean, -v v
gers in den trein zich ongeduldig afvragen
„Waar waditen wij nu nog op?" Een blik
uit hot portier kam lien doen zien, dat,
hoewel alle roszigers reeds lang zijn inge
stapt. een groot aantal- kruiers nog bez>ïg
is fietsen in to laden. Deze vertraging,
vooral op de aansluïtingsstations ontstaan,
plant zich op de andere treinen over,
waardoor geleidelijk tegen d?n avond de
gelieele treindienst is ontregeld Daar komt
nog 'bij, dat, door den typischen bouw van
een rijwiel, heb in vele gevallen noodig is,
hulpbagagewogena bij te plaatsen, waar
door gevaar voor overbelasting van den
trein om-tetaat, zoodat de aanwezige trek
kracht nietr vol doende 'Is om den trein in
■den voorgeschreven tijd te vervoeren.
Geen land wellicht, waar het rijwiel zoo
veel burgerrecht iin all 3 standen der ge
meenschap heeft verworven als hier te lan
de. Een rijwiel wordt geacht bij eiken rei
ziger to behooren, evenals zijn city-bag i
Nooit vestigden de directies onzer spoor
wegen er de aandacht op, dat, volgens hot
„Algemeen Reglement van heb vervoer, op
de Spoorwegen," als bagage wordt be
schouwd, al hetgeen de reiziger aan reis-
benood&gdtfie de medeneemt, waaronder
rijwielen geenszins zijri te rekenen. De
vrijgevige toepassing van dit voorschrift
door de spoorwegmaatschappijen dateert
echter uit den tijd, toen het- gebruik van
rijwielen pas begon te groeien en toen nog
niet de (hoog© eischen aan het snelverkeer
werden gesteld als thans het goval is.
Deze bepaling werd door.de directies on
zer spoorwegen tot dusver nieb in toepas
sing gebracht. Binnenkort wordt dit anders
Waarschijnlijk zullen de üipn duizenden
toeristen per rijwiel wel mopperenal valt
er weinig anders aan tc doen dan het duur
der tarief voor rijwielvorvoer straks to be
talen of de fiets per boomeltrein mee t.e
sturen. Twee andere mogelijkheden zijn er
dan nog, dat men het rijwiel thuislaat; ter
wijl misschien de allereenvoudigste oplos
sing iser op t-e gaa-n zitten en naar huis te
peddelen
De bedoeling vanwege de spoorweg-direc
ties is begrijpelijkmen wil liet publiek be
wegen de fiets slechts bij strikte noodzake
lijkheid per trein te vervoeren. Als iemand
dus voortaan na l Juli, zijn fiets buiben
zijn woonplaats moodig heeft, on zichzelf
per trein verplaatst, kan hij even goedkoop
in diie andere plaats eeri fiets huren voor
de anders te betalen vrachtkosten van
tweemaal f 1 fiêts-barief (geldende voor de
H. IJ. S. M-t<reineri Nos. 1 tot en met 299
en do S S.-treinen Nos. 1 tot en met 199).
Verwacht wordt dus, dat het drukke fiets-
vervoer met de 'sneltreinen binnenkort uit
zondering zal worden en dat. het vervoer
van rijwielen als bagage voortaan met an
dere treinen zal plaats hebben, welke niet
zoo stipt aan hun uren Van vertrek en aan
komst zijn gebonden."
Door een boschbrand werden 4009 mor
gen naaldwouden'iti het jachtgebied van den
Duitsohen keizoir, Ta de Letzlingèrheidc ge
legen, vernield.
- Hot geheele, aan de taalgrens gelegen
dorp Grossborowitz in Bohemen is, naar hot
„Berl. Tagebl." verneemt, afgebrand.
Sedert acht dagen woeden er bosch-
en heidebranden in Sleeswrjk-Holsfcein op
terreinen van groote. uitgestrektheid. Vooral
bij 'Christiansholm grijpt het vuur verba
zend snel om zich heen, verscheidens dor
pen staan in brand. De militairen zijn er
nog niet in geslaagd dezen vijand met suc
ces te bestrijden.
Ten gevolge van de ongeregelde aflïa-
ling van vuilnis, die weder een gevolg is
van de schaarschte aan arbeiders en rol
lend materiaal bij den reinigingsdienst, b'jjft
de afval uit de huizen veel te lang staan.
Daar vliegen by voorkeur op vuilnis af
komen, heerscht er te Berlijn .een ware vlie
genplaag. Deze is zoo onaangenaam en las
tig geworden, dal sommige bladen het noo-
dig hebben geacht, de meening van be
„Wie verhindert mij om daarheen terug te
gaan? Was ik maar binnengegaan! Wie ver
biedt het mij? (Priester Virdis, die de deur op
slot heeft gedaan?"
Hot verlangen werd dringender; zij was moe
zij had slaap, zij had koorts. Het was tijd om
naar huis terug tc gaan, zich weer in haar bedje
neer te leggen. Zij had zoolang gëloopen in de
scliaduw, tusschen de sleenen, tusschen. de
doornen; het was tijd oni te ruston.... Zij sloot
de oogen, zij dommelde in. Dadelijk verscheen
een figuur vóór haar. Het was tante Paula, de
brommigo nicht van priester Virdis.
„Wie ben je? Wat doe jc hier? Een vrouw
hier? A! Die Micholi wordt bepaald krankzin
nig; een beetje is hij het altijd geweest. Ua wcg."
,,Tk ben Annesa, tante Paula....!"
Tante Paula of niet! Ga weg; ik bén moe van
andermans narigheden! Ik hob aan de mijne ge
noeg.
Anncsa slond op en ging weg. Zij loopt, zij
loopt weer door "nauwe, donkere straatjes; zij
komt diwlr vóór liet huis van don Simone. De
deur is op slot. Zij duwt de poort, en do poort
gaat open. Gauliue is zonder permissie van zijn
meesters uitgegaan en heeft de poort open laten
slaan. Zij komt op de plaats, in de keuken, gaat
naar de kamer; achter de deur brandt het nacht
lichtje; oom Zua zit op zijn bed en ademt zwaar.
Zij werpt zich op do canapé en zou uitslapen,
maar plotseling staat zij overeind en kijkt ver
schrikt den ouden man aan. Wat? Is Lij niet
dood? Had zij hem niet gedood? Wat doet l ij
nu bier? Waarom hebben zij hom daar weer ge
bracht? Is hij levend? Is hij weer opgestaan? Zal
hij nu spreken, haar beschuldigen? Zij moet
vluchten, nog weer wegloopen, ver weg- gaan,...
Zij ontwaakte en zij dacht dadelijk: Loopen moet
ik, loopon. -i j
kende dierkundigen te vragen omtrent de
beste wijze om het "kwaad te bestrijden.
Daar er ook gebrek bestaat aan de grond
stoffen voor vliegenlijm en dergelijke, raden,
deze geleerden aan, de ramen aan de zon
zijde gesloten te houden en verder zooveel
mogelijk tocht in de kamers te veroorzaken.
Zaterdagmiddag is in het Vester Got
land, naby Göteborg, een boschbrand uit
gebroken, waardoor reeds meer dan 100
vierkante kilometer bosch in vlammen zijn
opgegaan. Het vuur is nog niet gedoofd.
Het is de grootste boschbrand, welke in
Zweden ooit gewoed heeft. De bevolking
van 8 gemeenten heeft in allerijl de vlucht
moeten nemen. 7000 militairen en vele hon
derdón burgers trachten het vuur te be-"
strijden. Twee personen zrjn gevangenge
nomen, daar zij het vuur aangewakkerd heb
ben, om een familie, waarmede zrj in vij
andschap leefden, door do vlammen te laten
insluiten.
Een m ij ngascfri tpl of flag heeft plaats
gevonden te Graiissessac (Héraulfc), waar
door zes mijnwerkers gedood en 16 gewond
zijn- Een onderzoek naar de oorzaak is in
gesteld. 1
Het kiesrechtTraag8tuk in Mecklenburg.
De voorloopige besprekingen over de kies
rechthervorming' in Mecklenburg zijn, na drie
dagen te hebben geduurd, geëindigd. Het
.,Berl. Tagebl." verneemt, dat de uitslag
overeenkomstig do eenzijdige samenstelling
van de bijeenkomst erg mager is. Minister
Langfeld heeft een samenvatting van het
behandelde gesloten niet do medodeeling, dat
op grond der besprekingen den Stonden" ten
spoedigste een nieuw grondwetsontwerp zal
worden voorgelegd.
Loonbeweging Duitsch Spoorwegpersoneel.
Het „Berl. Tagebl." meldt, dat de sociaal
democratische vereeniging van spoorwegper
soneel een druk bezochte vergadering heeft
gehouden, waarin heftig over de slechte loo-
nen werd geklaagd. Men wil een verhooging
van ten minsto ©0 procent en besloot, inkrim
ping van den werktijd voor te stellen alsmedo
het opleggen van overwork en Zondagsarbeid
alleen, wranneer het staats- of het algeinéene
beliyig het onvermijdelijk cisckL
Het bestuur heeft namena de leden ver
klaard, dat er niet zal worden gestaakt.
De „Neu-Orienticrung" in Saksen.
In de Saksische commissie tot herziening
van de Grondwet^schrijft het „Berl. Tag."
schijnt het tot een conflict te zullen komen
De regeering, <iie van een grondwetsherzie
ning weinig weten wii, verklaarde zich te
gen de vèrandoring van de commissie in een
b emid del ingsdep ut a bi e. De grondwetskwes-
tie kon men veilig tot na den oorlog bowa-
ren. Hoewel de commissie met op drie na
al gern een e stemmen haar eisch heyhaade,
Lieerde"regeering op haar standpunt staan
(Van onzen Paryschen briefschrijver).
(Nadruk verboden).
x
Een mooie Instelling.
Er zijn gelukkig ook nog andere Hollan
ders dan-de leden van het „Alg. Ned. Ver
bond" en zekere naar Stockholm-Ganossa
trekkende socialisten-leiders, wier het
zij dan bewuste of onbewuste gedragin
gen maken dat zij in de Fransche pers
worden betiteld als „agents boches". Het
geen ons, in Parijs wonende Hollanders
koud zou laten, wanneer nieb ieder zoo
vaak eu zoo vlug neiging had tot generali-
seereu, en tot het maken van deze fou
tieve maar voor ons hoogst onprettige
gevolgtrekking: de Hollanders zijn alle
maal „vendus aux Boches".
Er zijn, zeg ik, ook nog andere Hollan
ders, die integendeel door hun goede daden
onze dikwijls-bedenkelijke reputatie, onder
de geallieerden naar boven werken en red
den. Onder de Parijsche Hollanders van
deze sympathieke categorie wil ik vandaag
noemen de lieeren Joseph en Lodowijk
Asscher.
Ilc heb indertijd melding gemaakt van
Kort daarna hoorde zij priester Virdis thuis
komen, maar hij- bleef een poos weg voor hij
boven kwam.
„Hij zal bij tante Paula binnen zijn gegaan,
om haar te waarschuwen, dat ik hier beu. Wat
zal dio vrouw mopperen!"
Tante Paula mopperde juist niet; zij sliep in
eeri benedenkamer, armoedig ingericht, zooals
'die van liaar broer.
Toen de priester bij haar kwam en haar wak-
ker riep, zeggend, dat zij Annesa eenige dagen
verborgen moesten houden, zei" tante Paula niet
veel: „Je krijgt nu de manio om inenscheu te
verbergen, daar je geen schallen kunt verslop--
pen. Laat die vrouw hier komen."
Priester Virdis bracht Anncsa bij zijn zus
ter cn liet de tweo vrouwen alleen. Tante Paula
leek veel op haar broer. Zij hadden altijd bij
elkaar gewoond. Eén keer had zij de soutane
aangetrokken en de pruik op haar hoofd gezet.
Toen was zij naar donna Rachele gegaan, en
toen zij haar zag, had Annesa gedacht, dal het
priester Virdis was.
„Kleed je uil en kom in bod," zei de oude
vrouw; „als je niet naast me wil liggen, ga dan
aan het voeteneind.
Anucsa gehoorzaamde; het bed was nogal
brcecLcn ofschoon niet erg'zaelit, leek het haar
een vecronbed.
„Zoovele nachten hob ik op don grond gesla
pen," zei ze. „0. het is net alsof ik in een boot
ben, en dat ik ver, heel ver weg ga.'-
„Waar was je, Aunesa? Mag ik liet welen?"
..Als u het wist, ik was verborgen in de sa
cristie van hot kerkje van San-DasiJïo."
„Heilige Basiliol" riep de andere uit, liet lee-
kon dos kruises makende „Zou bel waar zijn?
En nu. waarom ben jc niet naar buis gegaan?"
„Ik lieb geen thuis, tante Pokdal Ik ben niet
teruggegaan, omdat de menscbcn zeggen...."
„Het is waar, het is waar! De menscbcn zeg
gen, dat je oom Zua hebt laten sterven; je hebt
hem geplaagd en jc hebt hem het drankje niet
ingegeven. Nietwaar?"
Annesa gaf geen antwoord.
„Waar zal je haar too gaan, Annesa? Ga je
niet meer naar je meesters terug?"
„Wio weet het? Nu heb ik slaap; laat mij
slapen."
„En Gantine? Heb je hem nog niet terugge
zien? Hij loopt rond en zoekt naar je; hij lijkt
wel gek."
„Anno Gantine; hij is soo jong."
De oude vrouw ging door met vragen, maar
Annesa deed de oogen dicht en viel weer stil
cn koortsig in haar pijnlijke droomen. Zij bleef
nog drie dagen verscholen in dat triestige ka
mertje, hetwelk het licht kreeg door een dak
raampje. Zij hoorde do stoni van Gantine, die
dikwijls bericht van haar kwam vragen.
„Mijn jongen," zei tante Paula, „Annesa moet
ver weg gevlucht ziju. En zij heeft goed gedaan.
Ik zou naar het einde van do wereld zijn ge
gaan, ik zou gevlucht zijn, als een kat, die hot
vuur heeft aangeraakt.'
Maai\ waarom? Waarom toch?" vroeg Gan
tine met klagende slem.
„Waarom? Daarom! Ga heen; je moet je maar
troosten, Annesa za! misschien nimmer meer iu
het dorp terugkomen."
,,0! Die c.ute man! Als hij nog leefde, zou ik
hem vermoorden! Ook na zijn dood plaagt «hij
ons nog!"
„Het is zoo, het is zoo!" snikte Anncsa in
liaar donkóro kamer.
„Zij houdt niet meer van me," hernam Gan
tine. ..Dat bcb ik allang gemerkt; zij houdt niet
meer van me! Anders zou zij Diet zoo gedaan
hebben, tante Paula, zij zou niet zoo gehandeld
hebben! Ik begrijp wel, dat zij wrok heeft tegen
onze meesters en dat zij niet meer in een huis
wil terugkomen, waar zij zooveel heeft geleden.
Het is toch hun schuld, dat.
„Kom, kom, zwijg, kletsmajoor!" beval tante
Paula. „Wat voor schuil hebben zij? Integ<-u-
deel, zij moesten zeggon.
„Wat zouden zij moeten zoggen?"
.Enfin .Als Anncsa hot drankje aan dei) zio-
ke had ingegeven, was li ij niet dood gegaan
„Het drankje? Zij had hem moeten wurgen!
Zij had.
„Kom, kom; zwijg, kletser!"
Anncsa vroeg zich af:
„Als Gantine het. wist, zou hij mij dan ver
ontschuldigen? Misschien wel; ook hij haatte
hem, maar hij zal het nooit wetc-n Noen, nee»,
neen; ga weg, Gantine, gn weg! Ik wil je r.iet
meer bedriegen. Ik wil niemand meer bedrie
gen."
Toen priester Virdis zijn brevier uitgelezen
had, kwam hij op het balkon. Do lucht was
aschklourig geworden, do groenachtige, schit
terende ster was zichtbaar boven deu v'rrcn
bergtop; het krekeltje zong zijn liedje. Priester
Virdis verwachtte Paulu en den koetsier, oom
Sogos, die hem oen brief uit Nuorc moest bren
gen. Maar beiden lieten op zich wachten; toch
moest de postwagen al sedert oen goed uur zijn
aangekomen. Een oude man, lang en gebogen,
armoedig gekleed, kwam eindelijk over het
pleintje en klopte aan het poortje onder hot
balkon. „Kom maar boven, het i3 hoog lijd," tol
priester Virdis, zich terugtrekkend.
Hij stak het licht aan; toen sloot bij het L-aJp
kon en deed de deur operu
(Wordi vervolgdX
