De Wereldkrijg.
No. 17559.
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 26 Mei.
Derde Blad.
Anno 1917.
(Brieven van een Leidenaar.
Binnenland.
Vragen en Antwoorden.
DCXL
jfffocn cenigen tijd geleden 'de Minister van
Hanciën. mr. Treub, ab zijn voornemen le
tonnen gaf bet brand- en levensverzekenugs-
'tedrijf te naasten en tot een Rijksmonopohe te
anakcn, in hoofdzaak om op dezo wyzo een
nieuwe bron van inkomsten te scheppen, ten-
1 «inde ook medo hierdoor in don dreigenden fi-
nancieelen nood van ons land te voorzien, kon
men dikwijls hooren, dat dit voor Nederland
too-goed als een nieuw idee was. Het stond mij
echter voor den geest, dat een brandverzekering
(floor de overheid (in dit geval door dc gemeen
te) reeds eerder ter sprake was gekomen en
naar ik meende, het allereerst in Leiden en
wel in het „Leidsch Dagblad." Ik ben toen eens
aan bet snuffelen gegaan in oude jaargangen
van dit blad en inderdaad is mij gebleken, dat
ruim twintig jaar geleden prof.- Dc Goeje, des
tijds hooglceraar aan do Leidschc Universiteit
Jen tevens lid van don Gemeenteraad het denk
beeld om dc brandverzekering voor de gemeen
te door de gem'eenlo ter band le nemen, in
oen hoofdartikel in deze courant heeft gepropa
geerd cn het in den Gemeenteraad aanbevolen.
Later is het bij do behandeling der bcgrooling
telken jarc weder komen opduiken bij het zoe
ken van dc Raadsleden om nieuwe bronnen van
inkomsten lo krijgen ter compensatie van den
lëteccls stijgende haofdelijken omslag. Er^ ligt
jhier zelfs nog een. molie-Sijtsma, waarbij C.
en W. werden uitgenoodigd een onderzoek in
tc stellen naar de mogelijkheid en wenschelijk-
Jbcid van invoering der brandverzekering als
me cafébedrijf.
'l Het motief, waartoe de voorstanders tot de
propaganda voor gemecntclijko brandverzeke
ring werden geleid was, zooals ik boven reeds
lei. om op weinig drukkende wijze voor de ge
meente mcerdero inkomsten le verkrijgen,
Dank zij de verbetering van de brandbluscli-
tüi '.delen èn do grootere activiteit van de brand
weer, kan er bij voorkomende branden vlugger
'en met meer kans van slagen worden opgetre-
flen. Door tal van maatregelen* op het toezicht
i bij den bouw van woningen, wordt bet brand-
gevaar bovendien geringer. De gemeente geeft
flaarvoor het geld uit en dc particuliere maat
schappijen profiteeren van de daardoor verkre
gen voordcelen.
De principieelc tegenstanders plaatsten zich
ïoéndertijd op het standpunt dat het hier een
,'zaak gold, die men aan he particulier initiatief
'moest overlaten. Voor wie er zoo over dachten,
was reeds het denkbeeld alleen onaannemelijk.
ÏAnderen hadóen bezwaren, aan dc praktijk ont
leend, waaronder vooral het leedwezen woog,
'flat de gemeente een te groole risico op zich zou
nemen. Zij zou allicht de meest gevaarlijke pan-
flen krijgen, omdat de maatschappijen haar voor
flo minder gevaarlijke het meest zouden bccon-
éurreeren cn vooral ook, omdat bij een mogclij-
k.en grootcn brand, waarbij een aantal percec-
'ïen werdén getroffen de risico niet le dragen zou
zïju
Om zich daartegen tc dekken, zou de gemeen
te toch moeten herverzekeren. Deze voorwaarde
lijke tcgonslanders zouden met het denkbeeld
meegaan, wanneer een wet deelneming in ds
'gemecntclijko verzekering dwingend voorschreef
- of meerdero gemeenten zich voor dit doel sa-
men werkten.
"Het laatst is oyer deze zaak Ln den go
'mcentcraad gedebaticcrd in 1912 en wel bij
de behandeling van dc bcgrooting v-.cr het
aar 1915.
Het Raadslid Sijtsma was in de secties
i'rwccr met zijn ruotio op de proppen gekomen
en hij had de voorzitter gevraagd of deze als
bestuurslid van do Yereeniging van Neder-
landsclic gemeenten, het denkbeeld daar
piet eens in bespreking wilde brengea. Men
zou dan kunnen komen tot eon combinatie
jvan verschillende gemeenten voor dit doel
en het bezwaar van een mogelijk te groot,
risico zou daardoor komen te vervallen. Dit
"yerzoek werd welwillend ontvangen en uit
het antwoord van B. en W. bleek, dat dit
'icollege cn met name de burgemeester voor
leze zaak, zoo uitgebreid, wel iets voelde.
f'In de openbare vergadering van den Raad
op 31 October van dit jaar is mr. Aalberse
idaarfcegen echter vrij kras ingegaan. Als hij
inog op dit standpunt staat, zal min. Treub
Ook wel een bestrijder in den tegCDWOordi-
'gen Delftschcn hoogleeraar tegen zich vin
den.
Wanneer men iets aanbeveelt als le zijn
een zeer geschikt object van gemeentebe
drijf, dan haalt men dit argument uit het
ibodrijf ze>lve cn niet uit dc vraag^b'f de over
heid er oen bron van inkomsten in vindt,,,
aldus was zijn redeneoring. Men zou dan
gaan op zuiver socialistisclien weg, wat bij
monopolistische bedrijven niet het geval is.
Wat zou het den wanrdigen medeyverker aan
het „Loidsch Dagblad" uit vroeger dagen,
prof. De Goeje zonderling hebben getroffen,
lals hij oog had kunnen hooren, dat hij de
'gemeente -had willen voeren op socialisti
sche paden.
Dc voorzitter heeft ot toen op gereageerd
©en -beetje zwak trouwens, al bleef hij het
'oneens met den heer Aalberse. Hij zou er
'geen bezwaar in vinden, dat de gemeente
©en brandverzekering behartigde. En als
Jmen kon krijgen een verzekeringsbedrijf, ge
ëxploiteerd door verschillende gemeenten te
2amen, dan zou men mogelijk kans van sla-
jjen hebben, dacht hij, en daarom voelde hü
fvoor een bespreking van dit onderwerp in do
Werceniging van Ned. Gemeenten.
Daartoe is het, aio :k de vereeniging trouw
heb gevolgd, nog niet gekomen en het is
thans ook niet meer noodig, nu dezo zaak
.voor het gehcele Rijk door minister Treub
aan het rollen is gebracht, tegelijk met. het
levensverzekeringebedryf. Had de minister
'het niet gedaan, zeker ware het er dan wel
f.ifoe gekomen, dat de gemeente of een combi
natie van gemeonten had getracht, 't denk
beeld te verwezenlijken.
Men kan wel heel mooie thcoriën verkon
digen over het al of niet geoorloofde van
maatrcgelcni door dc overheid te nomen.
Wie daarvan een aardig voorbeeld uit onze
'©ïgen gemeente wil hebben, moet eens uit
jfle oude Raadsverslagen nagaan, hoe inder
tijd in deze gemeente de juistheid is betoogd
dat Le; den aan de Leidsche Duinwatcrmaaf-
Bchappjj concessie behoord* te verleenen ca
niet zel'f het bedrijf moest exploit'eeren. Had
men zich toen weten los te maken van des
tijds gangbare thcoriën, en allen met de
praktijk rekening gehouden, dan had cle
gemeente, om alleen bij de exploitatie van
191G te blijven, ditmaal behalve de
f 54.000 die haar nu als aandeel in de winst
werd toegewezen ook nog f133.000 in
't laadjo kunnen strijken, welk bedrag thans
aan de gezamenlijke aarideelhouders is uit
gekeerd.
Wij zullen nu maar afwachten, hoe het
met de plannen van minister Treub afloopt;
ik vond het toch wel aardig er aan te herin
neren, hoe dit groote vraagstuk, dat heel
wat hoofden en pennen in beweging brengt,
reeds voor jaren een onderwerp van behan
deling in den Leidschen Gemeenteraad heeft
uitgemaakt.
Do oude spreukendichter had wel gelijk:
Er is niets nieuws onder de zon.
Verschenen is het rapport van de Con-
missie voor dc invoering van het Wetboek
van Militair Strafrecht en dc Wet op de
Krijgstucht, ingesteld bij ministerieel be
sluit van 7 October 1912.
In dit rapport, 274 bladzijden in octavo
boekformaat bevattende, biedt de commissie
het resultaat van haar arbeid aan in den
vorm van een recks ontwerpen van wet,
algom.ceno.ii maatregel van bestuur of ko
ninklijk besluit, met de daarbij belioorende
memoriën van toelichting.
In het rapport zijn nevens het ontwerp-
Invoeringswet in concept opgenomen alle
uitvoermgvoorschriften, welke door het
Wetboek van Militair Strafrecht of de wet
op do Krijgstucht uitdrukkelijk worden ge
vorderd, evenals het ontwerp tot een door
de Regeering in 1903 herhaaldelijk toege
zegd, reglement betreffende dc krijgstucht.
Te Utrecht werd een vergadering ge
houden om te komen tot oprichting van 'n
Nationaal Comité, waarin vertegenwoordi
gers zitting hebben van allerlei Chr. Veree-
•nigingen, ten einde onder biddend opzien tot
God, togen do zonde van het vloeken 'den
strijd aan tc binden.
Hot voorloopig comité bestaat uit de hee-
reu dr. J. G. Scheurcr, L. F. Duymaer van
Twist, leden der Tweede Kamer, Den Haag;
H. Jansen, veldprediker, 3de divisie, Ouden
bosch; J. Baas Ran, te Den Helder; J. J.
Beukenkamp, te Apeldoorn; H. A- Beuken
kamp, te Koolwijk; J. F. Bolleurs, te Am
sterdam; Chr. F. Braincr, te Nijverdal en
H. M. Schaink, te Baarn.
De vergadering besloot in beginsel, dat
een Nationale Bond gevormd zal worden,
waarvan personen en corporaties lid kunnen
worden.
Aan het voorloopig comité werden door de
vergadering nog toegevoegd de heer en:
Kruithof, Zuidema en ds. Bavinck, allen ufc
Rotterdam; Mennes uit Groningen en Do
Jager, adjudant-onderoffieier.
Do bovenbouw van een nieuw Stads
ziekenhuis ie Schiodain, is gegund aan den
laagsten inschrijver, den heer P. M. Blan
ken, tc Rotterdam, voor f294.800.
De gewone audiëntie van den Minister
van Buitenlandschc Zaken zal Vrijdag 1 Ju
ni a. s. niet plaats hebben.
De audiënties van don Minister van Ko
loniën zullen tc beginnen mot 1 Juni a.s.
wederom des Vrijdags om half twee des na
middags in het gebouw van het Departe
ment van Koloniën plaats vinden.
De arrondissements-reehtbank te Arn
hem heeft, ter vervulling der vacature van
kantonrechter te Eist, de volgende alfabeti
sche lijst van aanbeveling opgemaakt: mr.
H. Kingma Beitjes, kantonrechter te Onclcr-
dendarn; mr. W. A. van Bijlcrt, advooaat cn
procureur en Icantonrcchter-plaatsvervanger
to Nijmegen; mr. F. A. Ebbinge Wuffen,
griffier bij het kanton gerecht te Rotterdam.
Do uitslag der herstemming voor ge
machtigden van de Ncd.-Herv. Gem. in Den
Haag is, dat de eandidaten van „Evangelie
on Belijdenis" zijn gekozen met 812 stem
men. Do eandidaten der Vrijz.-Her vorm den
verkregen 456 stemmen.
Dat de confessioneelen bij deze stemming
de overwinning zouden behalen, was te ver
wachten. Daarvoor was het verschil in stem
men op 19 April te groot. Alleen do hulp
van de Ethischen had de schaal kunnen doen
overslaan naar de andere zijde. Dezen heb
ben nu door thuis te blijven den confessio
neelen de meerderheid bezorgd*
De Veenbrand in Drente.
Men schrijft aan de ,,N. R. Crt.":
Ge-durendo de lange oorlogsperiode is het
gebrek aan brandstof in ons land al nijpen
der geworden. Dit heeft er toe geleid, aan
onze eigen bronnen de Limburgsche mij
nen en de venen steeds meer aandacht te
schenken. De capaciteit der mijnen is zoo
hoog mogelijk opgevoerd en ook in de veen
derijen wordt, op zoo groot mogelijke pro
ductie aangestuurd, waarhij intusschen ds
veelvuldige stakingen remmend werkon.
Do prijs van do turf is voortdurend hoo-
gcr geworden, "zoodat de Regecring voor
den haardbrand maximum-prijzen moest stel
len en voor dc fabrieksturf een partieelo re
geling trof, wat intusschen niet verhinderde
dat de turf zwendel steeds grooter werd,
waarom de Regeering gedwongen was, tel
kens verder in, te grijpen, mot het gevolg,
dat het op hot oogonblik mot den vrijen han
del zoo goed als gedaan is.
De groote brand trekt thans de belangstel
ling van geheel Nclerland naar Noordoost-
Drente, in dc eerste plaats om het lijdon der
slachtoffers, doch ook om het verlies van de
zoo 'noodige brandstof. Op dit laatste zij
hiér de aandacht gevestigd. Van do bij de
distributie-commissie voor de levering van
turf aan dc steen- en cenige andero indus
trieën in administrate zijnde fabrieksturf
is 700 dagwerk verbrand; van de nog korten
tyd geleden „vrjje" turf ongeveer. 800 dag
werk; samen ongeveer 1500 dagwerk of ruim
60.000 kub. Meter. Met dit kwantum zouden
250 turfschepen met opperlast kunnen gela
den worden.
Deze schepen, voor elkaar liggend,* zooale
dat thans met 150 leege schepen in hef
Stadskanaal het geval is, zouden een lengte
van ongeveer 6.5 K.M. of 5 kwartier gaans
vormen. Dit geeft wel eenig denkbeeld van
het venlies aan brandstof,
Wat de verhouding betreft, ongeveer óén-
dertigste of ruim 3 pCt, der gegraven fa
brieksturf produet 191G is in .iscli om
gezet.
Men meldt uit Nieuw-Weerdingc aan ,.De
Tel." omtrent dc verrichtingen van dc Ha.ig-
sche brandweer:
's Nachts zijn dc beide brandspuiten uit
Den Haag aangekomen. De stoomspuit
werd onder leiding van den bracdohef
Groen, tusschen Weerdifi'ge en Valthe in
werking gesteld. De motorspuit onder lei
ding van de brandmeesters Spoelstra en
Otten, is gistermiddag te 12 uren uit Den
Haag vertrokken en op eigen kracht naar
Emmen gereden,, waar zij om .12 uren des
nacht3 aankwam. Er was niemarvl van de
autoriteiten en de brandweerlui, 11 in ge-
al, vervoegden zich toen aan de woning van
idfurgemcester. De burgemeester sliep don
slaap der gerusten; hij vertikte het, om uit
zijn bed te komen, om den brandweerlieden
onderdak te verschaffen. Zijn zoon „bid er
niets mee te maken."
Toch hebben een paar burgers de welwil
lendheid gehad, de brandweerlieden naar
Weerdinge te geleiden. In het hollo van
"den nacht kwamen de;mannen daar aan, mot
alle lichten opgestoken, en luide signalen
gevende, zoodat de slapende bevolking met
schrik wakker werd.
Even voorbij hot dorp zakte de motorwa
gen door een vlonder, welke over een droge
sloot gelegd is. Door militairen werd het
gevaarte des morgens weer op den weg ge
trokken, gelukkig zonder dat er eeuige scha
de aan gekomen was.
De brandweerlieden vonden ten slotte een
onderdak in een logement, waar zij op den
grond konden uitrusten.
Nu zijn zij aan het werk gegaan. Twee
planken werden over het veen gelegd en
daarover werd de wagen naar de dichtst
bijzijnde wijk gereden. Tóen duurde het nog
lang vóór men met spuiten kon beginnen.
Maur nu^ tegen half drie, i3 men eindelijk
aan den gang. Nu stort zich de watermassa,
1800 liter per minuut, over het brandend
veen en de reeds vernielde bouwakkers uit.
De spuiten zullen in elk geval tot na
Pinksteren moeten blijven en onafgebroken
water moeten geven, want het zal nog zeer
lang duren, vóór men het vuur meester is.
„Ik blusch liever een brand in Den
Haag," zei een der brandweerlieden, „dien
ben je vlugger de baas."
Maar zo doen toch allen hun uiterste best,
niettegenstaande" het minder mooie vooruit
zicht, om de „Pinksterdagen te moeten door
werken evenals -do militairen, die hun
Pinksterverlof er ook by inschieten.
De Westenwind wakkert aan cn dc brand
neemt meer toe dan af. Overal kringelen
do rookwolken dc lucht in en op de meeste
plaatsen is geen water, zoodat daar voor de
spuiten niets tc: doen is.
Uit Emmen wordt van gisteren aan het
„Hbld." gemeld
In het stille loofboomenboschjo, dat liet
kerkhofje is heel voor aan in den Valther
mond, waar al lang het vredig landbou-
werswerk in de plaats gekomen is van het
wreed© veenbedrijf, zijn vandaag te rus
ten gelegd zij, die het in den strijd tegen
het gniepigo vuur zoo jammerlijk hadden
verl-orcn Het droeve bedrijf begon al in
den morgen, cn het duurde den hoelen dag
door. Valthermond is er gelukkig niet op
ingericht zoo velen dooden eer te bewijzen.
Een voor één moesten zij worden gehaald
en ter laatste rustplaats gebracht, en vele
malen achtereen ging het dorpsche rouw-
koctsjo met dea stoet van geslagen ver
wanten er achter, den langen, langen weg
langs het diep, van uifc do barre, vecn-
sfcreck heolemaal achteraan naar het
vrcedzamo kerkhof, vooraan in den mond.
Alleen do twee dood© kinderen werden te
zamen weggebracht-, vanmorgen om 10 uur
al. Behalvo do vader en de moedor en de
familieleden stonden bij hun graf wat mak
kertjes van do school, en de onderwijzers,
en de beide hulppredikers van Valther
mond, die spraken van den dood, die plot
seling komt, onverwacht en onontkoom
baar en hoe do mensch, zelfs als land al,
steeds op hem bedacht moet zijn en steeds
geweest-. En dan herinnerden zij aan Job,
die zelfs in diepste ellende nog lofgezangen
had gezongen, toen hij zeideDe Heer
heeft gegeven, de Heer heeft genomen, de
naam des Heorea zij geloofd.
.En weg reed do koct-s om weer een
ander te halen. Zoo zijn zij allen te rusten
gelegd, de armen, na de kinderen Van der
Ley vrouw Van der Eijden, en Oosterlo,
en zijn vrouw, eu vrouw Blok en daar heel
achteraan, in uiterste van den Valther
mond, daar rookte 't nog, daar vrat nog
het vuur-den grond en zocht nieuwen prooi.
Mot alle macht wordt thans aangepakt
om de branden, die nog in do kleinere
meer westelijk gelegen venen woeden, te
bestrijden. Do geniesoldaten, die gisteren
zijn aangekomen, hebben den geheelen
nacht door poot-aan gespeeld, en hebben
overal rond de vuurterreincn afzettingen
gemaakt van greppels, waardoor het natte
veen naar boven wordt gebracht om zoo
het vuur tegen te houden en te beperken.
De kleine handspuitjes van Exloo en
Weerdinge werken gestadig door om het
terrein binnen die greppels nat te houden,
daar het vuurstof, dat overal langs den
grond kruipt, licht over do greppels heen-
waait en dan toch weer het terrein buiten
de greppels zou in brand steken. Heel
groot is natuurlijk hun efleob niet. De
straaltjes zijn zoo mager en langen niet
ver, en het brandende veld is zoo wijd,
zoo wijd.
"Maar nu is er stevige hulp gekomen. De
beide groote Haagsche spuiten.
Een rede van generaal Smuts.
Generaal Smuts heeft bij een feestmaal, 't
welk hem ter ecro werd aangericht, een rede
gehouden op de groote ontwikkeling van
Zuid-Afrika na den oorlog. Hij verklaarde,
dat de politiek van Botha cn zijn medewer
kers er op gericht was ccn nationale eenheid
in Zuid-Afrika te verkrijgen. Door deze een
heid zullen 't behoud van onze taal, onze tra
dities en onze belangen op landbouwgebied
cn al liet andere, dat ons in het. verleden na
aan het harte lag, hot best gediend worden*
De verschillende §Jementen onder de blanke
bevolking moeten vereonigd worden in een ster
ker en machtiger ras.
Alle groote imperialistische volkeren zijn- uit
een vermenging van verschillende stammen
voortgekomen.
De Britsche geschiedenis is wei een van de
duidelijkste bewijzen dezer leer.
Pas in de laatste jaren is de merkwaardig©
leer van het zuivere ra3 weder in Duitschland
op den voorgrond getreden. Deze leer omvatte
do stelling, dat de voorzienigheid bepaalde ras
sen geschapen had, die een groote macht over
de rest van de wereld zouden hebben en dat
zij zichzelf zouden verlagen en minderwaardig
zouden worden, indien zij zich met vreemd bloed
vermengden.
Deze leer zegt ook, dat het Duitsche ras de
wereld, in de toekomst moet leiden, omdat het
een van die zuivere rassen is. Wat een doortrap
te oDzint Wij in Zuid-Afrika zijn niet van plan
naar die stemmen te luisteren. Wij wenschen dc
rassen te vermengen en een Zuid-Afrikaansche
natie te stichten en als wij dat doen, dan krij
gen wij een volk, dat niet op één been slaat,
maar op verschillende beenen. Alleen op die
manier kunt gij een volk worden met een bree-
de, ruime gezichtskring. Wij zullen trachteu-van
Zuid-AIrika een land te maken, dat de blanke
bevolking behoort.
Een vroegere beschaving in Afrika stelde zich
ten doel de inlandsclie bevolking te exploiteeren.
Wij hebben onzen arbeid op een andere leest
geschoeid en zijn in dc positie om geleidelijk
aan het Afiikannsclie land te beschaven. Mot
de groote zwarte bevolking viel hel -vraagstuk
moeilijk op te lossen, maar wij hielden ons aan
bepaalde regels.
Een er van was, dat er geen vermenging der
beide rassen mocht plaats hebben. Een andere
stelregel was deze. dat nl onze daden als volk
gcbasqerd moesten zijn op dc Christelijke mo
raal op de code van eerlijkheid en rechtvaar
digheid.
Daarnaast moesten natuurlijk ook politieke
stelregels gevonden worden naar het resultaat
der opgedane ervaring was een systeem, dat
voor blanken én zwarten langs verschillende ba
nen, tot eenzelfde doel leidde.
Mijn ervaringen in Oost-Afrika hebben mij
de oogen geopend voor do ernstige gevaren,
die'er in de toekomst dreigen, niet alleen
voor Afrika, maar voor de geheele wereld.
Wij allen kenden het grootsche Duitsche
plan van vóór den oorlog, en d it waarschijn
lijk nog bestaat, tot do schepping van een
groot Duitsch Ccntraal-Afrikaansch rijk, dat
niet alleen de Ivaraeroens cn Oost-Afrika,
maar ook de Portugeescli© koloniën en den
geheelen Congo zoti omvatten.
Diiar zou het dan voor de Duitschers moge
lijk zijn, een der machtigste legers af to rich
ten, welke do wereld ooit heeft aanschouwd.
Het zal een zeer ernstig vraagstuk voor dc
staatslieden van liet Rijk en voor liet Rijk
zelf worden, te overwogen of zij kunnen toe
laten, dat een zoodanige staat van zaken een
gevaar voor Afrika cn Europa mag worden.
Ik hoop, dat één der gevolgen van dezen
oorlog een of andere overeenkomst van naties
zal zijn. die belang hebben bij Centra al-Af ri
ka, en volgens welke hot volstrekt verboden
zal zijn, de inboorlingen in den wapenhandel
te oefenen.
Er is nog een andcro-kwestic in Ccntraal-
Afrika, n.l. de territoriale overeenkomsten
na den oorlog. Wij bevinden ons in do ge
lukkige positie, dat wij een land-route van
Egypte naar dc Kaap bezitten, zoodat onze
hoogst belangrijke verbindingswegen met 't
Rijk noch op de kust van den Afiantisolien.
Oceaan, noch op die van den Indischen
Oceaan bedreigd worden. Wat zal cr na de
overeenkomst met deze verbindingswegen ge
beuren?
Niemand weet het, maar ik hoop, dat men
het zal onthouden, dat Oost-Afrika &ns niet
alleen deze \crbinding over land van het cene
tot het andere einde van het continent ver
schaft, maar tevens onze zee-route rond do
Kaap en door de Roode Zee beveiligt. Het is
yoor ons, Zuid-Afrikaanders, een grooto vol
doening, dat Zuid-Afrikaansene troepen zulk
een groot en. gewichtig aandeel hebben go-
had in de verkrijging van deze ontzaglijk
waardevolle route."
Een vervolging van Duitsche sociaal-domo-
craton.
Yolgens de bladen wordt niet alleen
tegen Hoffmann, maar ook tegen de onaf-
kclijko sociaal-democraten Bücliner en
tegen Dittmar, Ledeboer, en Vogtlierr,
een onderzoek ingesteld. Het betreft hier
het optreden in een vergadering van oor-
logs-industriearbeiders tijdens do staking.
De burgemeesfer van Brussel
veroordeeld.
De plaatsvervangende burgemeester van
Brussel, Lemonnier, is tot een jaar ves
tingstraf veroordeeld, omdat hij zich niet
gehouden had aan een bevel der Duitschers
om de bevolking te gelasten, al het ijzer-
draad, waarover men beschikte, bij do
Didtscho autoriteiten in te leveren.
Wegens eenzelfde voorval is do_ burge
meester van Boitsfort.Belleur, tot negen
maanden veroordeeld.
Tekort van aardappelen en vleesch.
Naar het ,,Berl. Tagebl". mededeelt
hoerscht te Berlijn groote schaarschte aan
aarappelen cn aan vleesch. De aanvoeren
rijn veel to gering voor do bevolking, zoo-
dat vélen in plaats van het ontbrekend©
rantsoen aardappelen een grootere hoe
veelheid brood moesten nemen.,
Y raag:" Weet tl ook een afdoend mid
del voor transpireerendo handen?
Antwoord: Geen middel. Doelma
tig is, de handen vóór het gebruik er van
in. zeer warm water te wosschen. Daardoor
sluiten rich de poriën der huid eenigsrins
en wordt het uitzweeten eenigen tijd ver
hinderd. Horlogemakers passen dit middel
nog al eens toe.
Vraag: le. Gaarne verneem ik van u
hoe <lc kortste weg is per trein naar
Breda. 2e. Hoeveel kost een ertkclo reis
van Leiden naar Breda 2c klasse? 3e. Hoe
veel een enkele .reis 3de klasse?
Antwoo r dPer Ho\H. {spoor van
Rotterdam. V. Leiden G.41, 10.33, 1.30.
3.30, 3.51. A. Rotterdam 7.34, 11.26, 2.26,
4.28, 4.39. Y. S.03, 11,32, 2.33, 4.36, 5.11.
A. Breda 9.13, 11,3, 3.33, 5.39, 7.06. V. Lei
den 5.15, 8.08. V. Rotterdam 6.09, 9.25.
V. Rotterdam 6.42, 9.55. A. Breda 2.45,
11.31. 2de klasse f2.65. 3e klasse f 1.75.
V raag: Nu worden er uifc de gemeen-
tetuinfcjes ad aardappelen (poters) gehaald
door jongens vapr den Heerensingel, Kooi-
laan en omgeving. Is daar niets aan te
doen? Bij de politie behoeft men niet aan
te kloppen.
Antwoord: Wanneer de eigenaars
der tuiintjes er zelf niet op kunnen letten,
dan lijkt ons een Maohfc aan het polibie-
bureau toch het best. Wij zouden niet we
ten, waarom men bij de politie niet be
hoeft aan te kloppen. Het ligt geheel op
'haar weg, er op te letten. Een proces
verbaal zal afschrikkend werken.
Vraag: Is er bij de groote schaarsch
te van asfckma'kruiden U of een der lezers
van Uw blad ook soms een middel' bekend
dat de gewone asthmakruiden kan vervan
gen'?
Antwoord: Ons niet bekend. We
ten de lezers een middel, laten ze het zeg.
gen?
V raag: Mijn vader is twee maanden
geleden zonder werk gekomen wegens ko-
lenigebrek. Nu heeft hij 7 a 8 weken f2.50
getrokken van het Nat. Steuncomité. Mijn
ouders, broers en zusters willen mij (als
ongehuwde) verplichten, daardij geld te
geven. Ben ik hiertoe verplicht, als mijn
famidlie f 15 a f 16 per week verdient?
A n fc w o o rd: Het is de plicht van do
kindleren, de (ouders naar hun vermogen
bij te staan en u als ongehuwde, zijfc daar
toe het meest verplicht, omdat u voor
geen ander hebt to zorgen. Volgens do
wet kan men er u echter niet toe dwin
gen. Maar dat behoeft-zeker ook niet. U
voélt toch uw verplichting als goed zoon?
V raag: Hoeveel bedraagt een bushel
tarwe in Hollandsche maat?
Antwoord: De Engelsche en Ame-
rikaansche Rijksbushel (maat voor droge
waren) bevat ongeveer 36.4 Liter.
Vraag: Hoe verwijdert men een roo
de wijnvlek uifc een nieuwe zwart zijden
japon?
Antwoord: De vlek met spiritus bo-
vochtigen en uitwrijven en daarna met sun
liighfezeep en lauw water afwasschen.
Voorzichtig, want zijde is teer in behan
deling.
V raag: Ik heb door 'n ongeluk poets-
poanmade op mijn zwart pak, vermoede
lijk laken of een dergelijke wollen-stof. Ik
heb 't al geprobeerd mefc vlekkenzeep en 'fc
daarna met een strijkijzer gladgestreken,
doch geen resultaat gehad. Weet u een
middel?
Antwoord. Inwrijven met een meng
sel van terpentijnolie en eiergeel. Tesn
©lotte een afwaasching met lauw water,
met een klein weinig zoutzuur.
V raag. Bestaat er te Leiden eon in
richting, waar men kosteloos M^l^isch
kan leeren? Indien hrieyt kosteloos, wart»
kosten dan de lesseal en waaj zijn deze te
verkrijgen l
A n t w o o d. U zult daarvoor privaat
les moeten nemen en om deze moeten vra
gen in een advertentie in het f,Leidsch
Dagblad."
Vraag: Voor de persooieele belasting
is de huurwaarde van het door mij be
woonde perceel geschat op f 4.64. De huur
is thans f3.vóór den oorlog was die
f2.50. Is dat juist?
Antwoord: De huurwaarde wordt
voor gehuurde perceelen gesteld op heb be
drag van den jaarlijkschen huurpijs, d. i.
het bedag aan geld, dat naar het gebruik
moet worden betaald, welke huur tot jaar-
huur word herleid dbor vermenigvuldiging
met 50. Natuurlijk behoeft de fiscus zich
üiefc aan den werkelijken huurprijs te
houden. Dit verschil lijkt ons echter te
groo^. Wij zouden dus reolameeren.
Vraag: Mijn huisbaas slaat aldoor de
huur op. Heeft hij daar volgens de wet
het recht toe? Wij zouden zoodoende op
.'fc laatste verplicht zijn om in varkenshokken
te huizen, wat niet gezond is. Of zouden den
arbeiders tgeirwodig g en goeIe won ng n
meer toekomen in deze benarde tgden?
Antwoord: Het wetsontwerp betref
fende maatregelen tegen huuropdrgving is
wel aangenomen, doch heeft nog geen kracht
van wet. Er valt tégen huuropdrgving daar
om op het oogenblik nog niets te doen.
Er heerscht te Leiden inderdaad woning
gebrek. Door de duurt2 der bouwmaterialen
is de woningbouw niet meer loonend, zoo
dat particulieren er zich van onthouden.
Er wordt hier echter van gemeentewege
gestreefd naar het verkrijgen van meer ar
beiderswoningen. Voor dit doel heeft de
Gemeenteraad in de laatste Vergadering nog
besloten tot hët aankoopen door de gemoent»
'van een groot bouwterrein.
