No. 174B4.
LE8DSCH DAGBLAD, Donderdag f Féferuarf.
Tweede Brad. Anno 1317.
De
duikbootoorleg zonder
genade.
Tweede Kamer.
O© SZeevalls.,
De vrees, 'rlit Duitschland ten slotte toch
neg tot een onbeperkten duikbootoorlog zou
overgaan, is bewaarheid. Het ergst? wat op
Tieo denkbaar !s, is gekomen. En eer.;t vlak
vow: do in-werking-tredin g wordt dit aan
gekondigd, waardoor do reeds op zee zijnde
schepen nieb meer gewaarschuwd kunnen
worden.
Do aankondiging is geweest een rede van
deu rijkskanselier in de gisteren gehouden
vergadering van do hoofdcommissie uit den
Rijksdag en nota's aan neutrale Staten.
De redo van VouBethmann
Hollweg.
\rm Eethmann heeft in zijn redo gezegd:
Den 12en December heb ik 111 den Ryks-
tbg de overwegingen ontvouwd, die tot ons
vredesaanbod hadden geleid. In ljun ant
woord daarop, hebben onze tegenstanders
ronduit verklaard, dat zij weigeren met cais
in vredesonderhandelingen te treden, cn dat
jüj alleen willen weten van een vrede, dien
lij kunnen voorschrijven.
Daardoor is de vraag, wïen de schuld
v.ow de voortzetting van den oorlog trefb,
voor de geheel© wereld beslist. De schuld
treft alleen onzen tegenstanders. Even vast
staM' nu onze taak. Over de voorwaarden
vflft den vijand kunnen wij niet spreken, die
3ou slechts een volstrekt verslagen volk
kunnen aannemen. Daarom meet onze I e u-
5f<* zijn: „doorvechten."
Do boodschap van president Wilson aan
li-eli Congres bewijst, dat hij ernstig wsuscht
den wereldvrede te herstellen. Vele der dcor
hem opgestelde beginselen stronken met onze
Idoeïöjnden, b. w. 3? vrijheid der zeeën, heb
wit den weg ruimen van liet stelsel van
ui&chlsevcnwicht, dat steeds tot nieuwe ver
wikkelingen moet leiden, rechtsgelijkheid
vote# aUe volken, d<3 open deur. Wat
echter zijn do vredesvoorwaarden der En-
.tecitoV Duitschland's weerkracht moet ver-
uietfgd worden, Elzas-Lotharingen en onze
OogtJiarken moeten we verliezen, de Donau-
mdxS^rchie moet verbrokkeld worden, bet
abrey-en van Bulgarije inaar nationale eenheid
üioetl nogmaals worden gefnuikt, Turkije
moet ui6 Europa worden verdrongen en in
Aaóö uiteengerukt worden. De vemietigings-
CK^perken onzer tegenstanders kunnen niet
steifc&r worden uibgedrukt. Wij riqn. uitge
daagd lot den strijd lob 't uiterste. Wjj ne-
ntótt die uitdaging aan; wij zetten alles
0$ heb spel on zullen overwinnen.
Döor dezen staat van zaken is de beslis
sing over heb voeren van den duik-
Ü^t.o or 1 0g- in haar laatste en ac 11?
tX3 stadium gekomen. Het vraagstuk
v$n don duikboot-oorlog lieetb ons, naar
do iTQeren zich zullen herinneren, in dezo
cojuenssie driemaal bezig gehouden, n.l. in
Mas&l Mei en September van het vorig jaar.
Ik tok telkenmale uitvoerig het voor en te-
g©ï> van do kwestie uiteengezet en er tel
kens den nadruk op' gelegd dat ik pro tem-
SROïfe sprak, ui. a. w. niet als aanhanger óf
begtfüstander in beginsel van het .onbeperkte
ggïajjik van duikbooten, doch met over
weging van den militairen, politieker! en oe-
cononkschen aigemeenen toostend steeds
ufemnde van de vraag: brengt ons de ca-
bé^rkto duikbootaorlog den zegevierenden
vrdöo nader of niet?
F4k middel zeide ik in Maart
da,Ê geschikt is om (Ion oorlog te
verkorten, iö het meest humaan.
0.0 fc heb meest krasse middel, dat
ons snel de z.^ge brengt, zeide ik toen, moet
worden gebezigd.
öfe rijkskanselier herinnerde, voorts, waar-
onx fiij in Maart en Mei van het vorige jaar
legen den onhepsrkten duikboot-oorlog is
ygetfeest en waarom het vraagstuk ook in
&Cpbepiber volgens bet eenparige oordcel
"van de politieke en militaire leiding voor een
beslissing niet rijp was. Hij wees in dit ver
hand op zijn vroegere uiting: „Zoodra ik,
in .upereenstemming met do oppers.© leger
leiding tot de overtuiging kom, dat
do ,0'nbe kommer de duikbootoor
log ons den zegevierenden vrede
itfl.dep brengt, zal daartoe worden over-
geg&Sn". „Dl t tijdstip ging de kanse
lier voort is thans gekomen. Den
vorigen herfst was de tijd nog niet rijp', maar
thans is het oogenbidf komen, waarop wij
met de grootste kins 0p» wels 1 agen
de onderneming kunnen wagen. Esn later
tijdstip mogen wij derhalve ook niet afwach
ten."
Wat is er in den toesla ad gewijzigd? Het
eerst noem ik liet belangrijkaie: het aan
tal onzer duikbooten is, vergeleken
bij het vorige voorjaar, aanzien! ij k u i t-
gobreid en daardcr is een vaste
grondslag voor succes gel:*gd. Dan
komt het tweede punt van doorslaand ge-
w'icht: de sïeelite wereldoogst van
graan. Die plaatst thai.» reeds Engeland,
Frankrijk eu Italic voor ernstige moeilijkhe
den.. Wij vertrouwen vist, deze moeilijkheden
door den 0 n b e p r k l n d u i k b o 10 0 r-
10g tot ondraaglrjk-w0rdeïis-t0e te
kuunen doen to 1 nemeOok de
s ti e e n ko-o 1-k w e s t i e is iu r. orlogstrjrl '11
levensvraag. Zij is nu reed:-, gelijk u weet, in
Frankrijk en Italië kritiek en onze duikboo
ten zullen hun den toestand nog h a -
c h e 1 ij k e r maken. Hierbij komt, met name
voor Engeland, de toevoer van ertsen
voor den munitie-aanmaak in den
ruimslen sin en van hout voor de steenkool
mijnen. De moeilijkheden onzer vijanden op
deze gebieden nemen nog toe door het 9tij"
gend gebrek aan scheepsruime.
Op dit stuk heeft de kruiser-oorlog der
duikbooten een beslissend :n slag voorbereid.
Onder het gebrek aan scheepsruim!;© lijdt
do Entent? in al haar geledingen, Engeland
lijdt er niet minder onder dan Frankrijk cn
Italië.
Mogen wij dus do positieve vcordeelen
van dén onbeperkten duikboofcoorlog zeer.
veel hooger schatten dan het vorige voor
jaar, tevens rijn do gevaren, die voor ons uit
deu duikbootoorlog voortvloeien, sedert dien
tijd afgenomen.
Do rijkskanselier, besprak daarop uitvoe
rig den politieleen toestand en ging toen
voort: Maarschalk Hindenburg heeft mij
enkele dagen geleden den toestand als
volgt geschetst: „Ons front staat
aan alle kanten rotsvast. Wij be
schikken overal over de noodige reserves;
de stemming der troepen is gced en vol
vertrouwen, De genêele toestand veroor
looft ons alle gevolgen, die uib den onbe
perkte» duikbootoorlog kunnen voor'vloeien,
op ons te nemen en daar dezo duikbootoor
log onder alle omstandigheden .een middel
is om onze vijanden ten zeerste te benadee-
len, inoefen wij er mee beginnen."
Na deze re de.
Na dc rede van den rijkskanselier heeft
de minister van marine mcdedeelitigen ge
daan van militairen en marinc-technischen
aard. De mi ai sier van ba nnen 1 and s oh e Ki
kten hooft aan do hand van uitvoerige ïrta-
tisbischo gegevena d'en oeoonomisohon toe
stand der wereld behand'rid cn daarna heeft
do minister van buiten landeeho zaken me-
dcdcelingen gedaan over eon aantal bijzon
dere vraagstukken.
Er volgde een geheime vergadering, waar
in verfcégonwoordigors van heb centrum, der
nationaal liberalen cn vrijzinnigen het
woord voerden.
D c govolgcn voor de Neder-
landsehc scheepvaart.
In velband met do aankondiging van don
„ïückriclitlosc" duikbootoorlog zijn heden
nacht geen schepen den "Waterweg uitgeva
ren.
Aart de Ncd. stoomschepen „Zeelancia",
•beatemd naar Buenos-Ayres, „IJetroom",
naar Londen, en „Rijnshrcom", naar Huil,
is op last van hoogerhand het vertrek van
IJmuiclcn voorlcópig verboden. Dit verbid
strekt zich uit tot alle Nederlandsclie
stoomschepen cn stoomrisschersvaartuigen,
die buiten de\territoriale watoren gaan.
Aan vreemde stoomsc-hep en zal het ver
trek-niet belet worden, doch aan de gezag
voerders zal een waarschuwing worden ge
geven.
Heb verbod tob uitvaren zou, heet het,
van kracht blijven tot een veilige vaarfcrou-
tc kan worden vastgesteld
Een o f f i c i e e 1 e kennismaking
der Ncderl. regeoriug.
Do minister van biritonlandsalto zaken
hoeft in den avond van 31 Januari achter
eenvolgens van den Duit-rhcn en den Oos-
tenri'kzzh-Hongaar..dien gezang do navol-
gonclo inrdedeeling ont vangen
Van j Fcbniari 1017 af zal in do hieronder
aangegeven afgesloten gebieden om Groot-
Britauniê, Frankrijk cn Italië on in hot
oostelijk gedeelte van do Middel 1 andecho
Zee. alle vcr-keer ter zeo zonder meer met
alle wa-peneh worden belet. Die afgesloten
gebieden z'.jn A. in het noordten: een ge
bied om Eng* land en Frankrijk, dcat be
grensd wordt door een lijn, dio loopt op 20
zeemijlen afstand Aan de Nedorlandschc
kust tob het lichtschip Terschelling, daar
na den lengtedraad vnn heb lichtvehip
Tersehelling volgt tot Udrire, vandaar loopt
over het punt gelegen esp 62 graden noor
derbreedte 0 graden lengte naar 62 gra
den noorderbreedte 5 graden westerlengte,
verder naar het punt gelegen op 3 zeemij
len van <k; meest zuidelijke punt van dc
Farör, vandaar over het. punt, gelegen op
63 graden noorderbreedte 10 graden wester
lengte naar 61 graden noordei breedte lö
graden westerlengte, dan achterom dc'pu 11-
ten op 57 graden nonrderbrcedto 20 graden
westerlengte, 47 graden noorderbreedte 20
graden westerlengte, cn- 43 graden ncor-
derbreedto 15 graden westerlengte, dan
langs den ncorcTcrbreedtcgiaad 43 tot op 20
zeemijlen van Kaap Finistère en op 20 zee
mijlen afstand langs do noordkust van
Spanje tot aan do Fransche gi'ens. In het
zuiden der Middtellaadsch© Zee blijft voor
do neuti-alo aoheepvao-rt. open het zeegebied
westelijk van Pointe de FEspigrwri-te tot'op
3d graden en 20 graden noorderbreedte 6
graden oosterlengte en het zeegebied noor
delijk en westelijk van een strook van GO
zeemijlen breedte langs de kust vau Noord-
Afrxlva, beginnende op 2 graden wester
lengte.
Yoor de verbinding van dit zeegebied met
Griekenland IcidSj een. et-rook van 20 zee
mijlen brcedlüfc ondoniihsidtenlijk noorde
lijk en oostelijk van de lijn loopemfe over
de punten, gelegen op 33 graden noorder
breedte oji G graden oosterlengte,- 37 gra
den noorderbreedte en 11 graden 30 minu
ten oosterlengte, 34 graden noorderbreod-
ten en 11 graden 30 oosterlengte-, naar 34
graden noorderbreedte en 22 graden 30 mi
nuten oosterlengte. Van hier leidt een
Strook ran 20 zeemijlen broedt© westelijk
van 22 graden 30 minuten oosterlengte naar
dc Gricksdhe territoriale zee.
Neutrals schepen dio dc afgesloten ge
bieden bevaren, doen dat op hun rcsico.
Ofschoon voorzorgsmaatregelen zijn g-otror-
fen om neuiTale sriiepcn, the op 1 Februari
op weg zijn naar de 111 <fe afgesloten gebie
den gelegen haven, gedurende een gepas
ten termijn te ontzien, moet toch dringend
worden aangeraden, dat zijn met alia be-
sahïkbare midcï-clen werden gowaarschirwd
om het aigecdoten gebied te mijden. Desge
lijks kunnen, neutrale s?h?pbn, die in do ha
vens van cNj afgesloten gebieden liggen,
der? neg met dcezolfdo veiligheid verlaten,
indien rij vóór 3 Februari uitloopen cn den.
koristen weg naar het vrije gebied nemen.
De Duifeeibe gezaaife lieert voorts t© ken
nen gegeven, dat do Duicsche r ogee ring be
reid is bijzondere voorrieningen të treffen
om heb post- en pa - -agierverkcer tttsssaheiL
Nedorlaiïd cn Engeland van Vlieringen op
Southwold te ontzien. In de route van dat
vciko.r zullen gom mijnen worden gelegd.
De meeniug in scheepvaarfc-
ki in ge n.
In verband met bovenstaande ernstige ba-
richten had de „Tel." gisteravond een on
derhoud met een Amsterdamach reeder. Deza
begon met to zéggen, dat lic-t bericht hem
nog niet bekend was en het das zeer moei-
lijk was zich direct 'n opinie te vermen, daar
i de situatie nog met duidelijk was afgetee-
j kend, zeken niet» Zoolang Luitsclihnd nog
niet de kaarten had verschaft, waarop het
gevaarlijk gebied was afge teek end.
Op het oogenblik zal de vaart op Amerika
en Iiulië, om van het verkeer met Engeland
niet te spreken, voor guoote moeilijkheden
komen te staan. Voor Indië zal overwogen
moeten worden of de vaart om de Kaap niet
weder zal moeten worden ingesteld, wat ech
ter weer het bezwaar mede zal brengen,
Jat aan Engelsclie kolenstations kolen inge
nomen moeten worden. En, 21, a's bekend
is, vorderk Engeland daarvoor een tegen
prestaties van onze rijde.
Do vaart' naar Amerika zal om de noord
moeten gaan. De route door het Kanaaj li
uitgesloten en do vuart om de noord kan
moeilijk de gevaarlijk© zóne vermijden.
Hoewel het voor de hand ligt, dat Duitech
land alle nadeel-©» van den verscherpten duik-
kootoorlog óók ten opzichte' van de neutralen
heeft overwogen en dus zeker niet voor de
daaruit voortvloeiend? consequenties zal te
rugdeinzen, zal het toch duidelijk gemaakt
moeten worden, dat die natie, door onze ap
proviandeering step te zetten, ons land in een
toestand brengt, die 6ven verschrikkelijk is
als de oorlog zelf.
„Acht u bet mogelijk, dal hij een zelfs
maar kort© stagnatie» in ons vervoer over
zeo laat ons zeggen veertien dagen de
voedselvoorziening ernstig gevaar zal ho
pen?"
De ondervraagde glimlachte en zei: „Dat
zal natuurlijk geheel afhangen van de voor
raden, die in ons land aanwezig zijn. En
daaromtrent kan ik u nat uur lp: niets zeg
gen.. Het schijnt me een gelegenheid tóe
om te ervaren in hoeverre de politiek ran
ons ministerie van Landbouw de juiste is ge
weest. Maar u begrijpt, dat ik mij hierom
trent moeilijk kan uitlaten en mrja apprec'ta-
ties zijn dus geheel persoonlijk. En dit be- f
hoort ook niet tot mijn terrein
De gegeven order tot 'consignatie kan
m. i. onmogelijk lang gehandhaafd blijven.
Zo zal gegeven zijn, omdat men in Den
Haag waarschijnlijk tijd wil hebben, de si
tuatie eerst goed te overzien. Ik verwacht, dal
do eerstvolgende dagen drukke conferenties
zullen plaats hebben fusschen dén minister
en do directies der groote scheepvaart-maat
schappijen. En daarvan zal veel afhangen.
Ik wil u wel verklaren, dat ik het grootste
vertrouwen heb in het beleid' van minister
Loudon, die zeker de juiste ma» ls, om ui
dezo moeilijk© ©ogenblikken te doen datgene
wat in moeilijke ©ogenblikken moet gebeu
ren 1
Nota aan de Ver. Staten.
De Yeresrrigde Staten hebben een memorie
ontvangen in den zelf den geest als de Ne-
derlandscho regeering. Daarbtf was een
ncta naar aanleiding van da boodschap van
den president tot deu Am.erikaansch?n Se
naat op 22 Januari.
Daarin werden veel bekends wensehen
van Duitschland aangehaald, o.a. die van
d® vrije zee. Over België wordt er cok
gesproken.
Verklaard wordt in da 11cta; dat inlijving-
van België nooit in Duïtsehlands bedoelin
gen heeft gelegen.
Duitschland wilde, door den mot België te i
sluiten vrede, ui tel uitend voorzorgen trrifen,
dat dit land mcü do keizorirjke regeering in
goeda betrelikingen als nabuiu' wenschfc t©
leven en door den vijand niet tot hst ver
gemakkelijken van rijn aanslagen wordt ge
bruikt.
Zulk een voorzorg is des te dringender
noodzakelijk, omdat do vijandelijke macht
hebbers herhaaldelijk in redevoeringen en
vooral in do besluiten van do Par ij se he oaca-
nomischo conferentie onverholen hun doel
hebben uitgesproken. Duitschland cok na '5
herstel van den vrode niet als gelijkgerech
tigde te erkennen, ui:ar veeleer systematisch
verder te strijden.
Veel uit do nota. is ook gi3teren ucor
den rijkskanselier gezegd en we kunnen
dit dus stilzwijgend voorbijgaan.
Verder wordt er neg gesproken ever het
misbruik dat Engeland maakt van ziju macht
ter zes en over den uithongerings-oorlog,
die, volgens de nota, de weerkracht van
het land niet aantast, maar alleen vrouwen,
kinderen, ziekea en grijsaards doet lijden.
Aan het eind wordt gezegd, dafc Duitsch-
]and nu alle beperkingen, die ten opzichte
ran den dtukbootecrlog nog werden ge
maakt, laat vervallen.
N o; c r w e g en en d e d uikb 0 o t e n.
Nog vóór hot nieuwe standpunt van
Buitschïand bekend werd, heeft Noorwegen
zijn houding bepaald ten. opzichte van de
duikbooten, die in de territoriale wat?ran
komen. Ze mogen er niet komen, tenzij ze
er verblijven om menschenlevens t> redden
of wijl ze averg hebben bekomen. En dan
nog alleen als ze aan de-oppervlakte blijven.
Doen ze dit niet. d$n loopen zo gevaar ge-
wapenderhand to wortlen aangevall.n.
Siting van gisteren. "v -
BINNBNLANDSOHE ZAKEN". BEGROOTING i
19X7. (ONDERWIJS.)
De heel; GERHARD uit eveneens zijn te.,
leursts-lling: "var het l'tit, dat de Regee
ring zoo weinig heelt gedaan veer de uit-,
trading van eeaigs takken van onderwijs.
Alle krachten moeten WOTden ingespannen!
voor het algemeen vormend onderwijs, heï
vakonderwijs, ens. Voorts waarschuwt spre
ker tegen de overlading der lagen? en mid.
delkave scholen. I
De lieer LIMBURG waarschuwt den vo
rigen spreker tag» overdrTpring. Men moet
parate kennis niet te gering schatten. Ver
volgens Lespreekt hij de toelating tot hed
hooger onderw ijs, voornamelijk voor de wds-;
en natuurkundige vskken, daarbij gelijkstel-,
ling hepleitend.; voor do gymnasia en"ïl.B,
Jf. 5-jarigen cursus. i)
De2e kwestie is inderdaad urgent. Spre->
ker vraagt of de Regeering pen biortorf
strekkend voorstel wil indienen, anders zaij
hij met een initiatief-voorstel komen.
Do heer VAN RAAI/CE sluit zich aan bij
het betoog van do hoeren Marchaut en Xa-
lena. Men moet met het bezuinigen voorach
tig zijn, zegt spreker. Laat da Minister als-
nog toezeggen de subsidies voor nieuw'al
vak-scholen T?§ suppletoirs begrooting nair'
te viagen.
De heer EERD1TANS vereenigt zich niet
d» rede van den Iieer Gerhard, waar des£
bepleitte de opdrijving van de eischen vatt
het onderwijs togen te gaan. In de onder-
wijsprogramma's wenscht sprskeJ meer in-
gelascht te zien lichaamsbeweging en sport.
Voorts ondersteunt spreker den saddling
van den heer Limlurg, ton opzichte rata
de gelijkstelling van het gymnasiaal cn mkL
deltaar onderwijs en bepleit hij verbetering
der hoogleeraarssatai'isscn.
De heer IJZERMAN dringt eveneens aas
op: gelijkstelling van gymnasium en XI. B.
S. ö-j.-cursns. Hij bepleit voorts vpziginjj
in het Kon. Eesluit betreffende de stad®
in do aard- en delfstofkunde. Het examen
moet meer gericht zijn op het vak, waariS
men later moet promovaeren. Da universi.
teiten moeten werden kweek^laafeen vafflf
practische menschen, zoo-Is de maatsfhapp^
die nodig heeft
De heer ALBARDA sluit rich bij do hee-
ren IJzerman en Limburg aan. Ook deas'
spreker wijst op dc urgentie, welke do gelijk
stelling heelt. Deze zaak moet en kan z.
nog voor de Kamerontbinding worden afge
daan.
De heer DE SAVORNIN LOKMAN onder
steunt hei betoog van den heer Van Veenj,
verhooging der subsidie voor het bijzonder
11. 0. en Gymnasiaal onderwijs. Spreker wi)
den weg opgaan van de OadervrijoJDomnüssiö
en een Onderwijsraad in het loven roepen,
bestaande uit bekwame mannen van verschil
lende richting. Voorts dringt hp aan ojj
aansluiting van d? H. B. S. bij de wis- eu
natuurkundige faculteit der Universiteit!. ïe&
slotte bepleit hij pensionneering van da we
duwen en weezen van leeraren bij het fcf-
ionder gymuasiaal en II. O.
Do heer VAN LEEUWEN spreekt over,
het vakonderwijs. Hij wenscht een nieuwe1
algemeene regeling eu vindt een afzonderlijk
Departement van Oaderwjjs nocdzakel^k.
Spieker wijst op de noodzakelijkheid van een
tweeden inspecteur voor het vakonderwijs?
Voorts bespreekt hij do positie der lectoren;
en hoogle;rareii en bepleit vorbatoring. Ste
delijk vraagt spreker of maatregelen zja
genomen tot verbetering van het ouderwijs,
in do" huidziekten aau de universiteit taf
Utrecht.
De heer ROODENBURG wenscht even*-
eeus positieverbetering vau da hoogleera
ren en bepleit do instelling van leerstoelen
in do'kindergeneeskunde. -
De heer VAN WIJNBERGEN or.derstermS
het verzoek van don heer I-oknian, ba-
treffende pensionneering van weduwen eu
weezen van leeraren der bijzondere XL B,
S. en gymnasia. Spreker betreurt ook de
te groote zuinigheid ten aanzien van het vak-
ourferwijs eu dringt er op aan bij subsidiu-
verleening niet te letten op de richting deu
aanvwagendèn.
De lieer ERUJliLELKAMP sluit rich aaa
bij het betoog vaneen heer Van Xrecn, ter
I>aman uit het laatst der 16do 'ocuw,
iiaeor het Engeisch van Rafael Sabalini.
25)'
Drie ruaanclc'.i later kreeg hij anfcwcard,
Cóü brief ve.m Pitt, Jlc liem bereikte, over
GenjfUa óiat in vreéo met Je Algerijnen leef-
tlie, 9ji lain clionde als middel van gernccn-
srhajp met de Christenheid.
1© <3?n'brief beriohtte Pitt hem, d it aiij al-
It'A ÏRvcI ged'.'mn, wat »Sir O!ivier v/cneohte
'iij met b: hulp van Nikolan<H liet dccu-
meat govóndon hhd, cn dat !iij persoonlijk
•foifLTrouwe Rosamundc Ge d'lphin liad
zocht, die nu bij Sir J' hn Killigrev te
Ar-oounck woon do en haar den brief cn liet
PCïlïiiTOeint had overhandigd maar (lat zij,
tof*a jij vernam, ran wien hij kwam, in zijn
töj^^OTdigheid beid,, ongeopend in het
had guvorpen cn hem b;-d weggezem-
dcï' i-.onucr t willen lui.-leren naar hetgeen
iii.i i©. /eggen had.
^Nv-cl-BaJir bracht eten mteht onder deu
bteölrxii hemel in zijn geiuigen I.-oomt/oa'rd
•dacrr cn rijn slaven vertelden verschrikt
<iat zij liem luidden hunren sniidcon en
adfercicn. Als hij inderdaa d g v.-cond had,
het vcoi* den laatstcii kc-ói*daarna
v.'.cttl hij ondoorgromk li k r, roekeloozcr,
vfrOpZer en spottender <hn iemand Ikmii
o"oiu gekamd hadvui dien dag ai deed liij
«tiie geen moeite moor, een onkelen En-
ÖeijgcUoii slaaf vrij to laten. Zijn hart was
vair £tocn geworden.
26» ^J)geu vjjf jartti voorh'u, gerekend
ran dien lente-avond toen hij cvervallon
word door Jasper L iyh, cn zijn reein vor-
ep reidd'? zich, zijn naam word d'e schrik der
ze oen, cn Vloten werden gcz :nucn van Mal
ta, Napels cn Venetië, cm ecu eind te ma-
kon aan hem en zijn zoorooverijen. Maar
Allah w.aakte over hein, cn Saki-el-Bol tr
•leverde n(?ëib slag, zonder a-an het zwaard
van den Islam de overwinning te bezorgen.
In do lente van dfet vijfde jaar kroeg hij
wc r een brief van Pitt, oen brief, die-hom
toonde, dab dc doaifchaarlieid do wcrckl nog
niet uit was, zocals hij dzichtwant het was
alleen uit dankbaarheid, (lat Jen jongen,
dien hij uit slavernij bevrijd had, hem
rchreef, om hem otnigc dingen te belichten,
dii hem aangingen. Du; o brief opende de
eudb "wond weer ja, hij deed ïncor: hij
bracht liem oen nieuwo toe. Hij vernam er
uit, iCafc do schrijver door Sir John Killi-
grow gedwongen was, zulk oen getuigonia
af te loggen omtrent Sir Olivier's over
ga rg tot don LIa.m, dafc liet liof hem dood
voor dc wet verklaard had, cn do cigen-
(iomuien.-aan rijn halfbroeder, Jonker Lio
nel Trc-rilinn, had't-oegewezcn.
Pilt T?s bui.gdo zijn diep leedwezen, dat hij
genoodzaakt; was gewoe-t Sir Olnicr op
■■zo wijzo zijn weldaden to vergelden, cn
voogd© er bij, dat hij zich liever luid laten
phangen, dan to spreken, als hij had kun
nen voorzien, welke gevolgen zijn getuige-
jrnis hekken zou.
Tcfc zoover las Sir Olivier den brief rnefc
geen ander gevoel dan koud? verachting.
Maar er vclgdo meer. De brief meldde ver-
dor, dat jonk vrouwe Rosamund© pas terug-
gokeerd was van een tweejarig Verblijf in
Frankrijk, dat rij verloofd was met zijn stióf-
broeder Lionel en dab rij in Jui.i zouden
Ir,.-Hy vernam verder, dat het huwe
lijk was doorgezet door Sir John Killigrew,
dio Rcoaanundo onder do bescherming van
een echtgenoot wcnralifce te zien, omdat hij
zelf plan had-oen zeereis te mak.cn pn bc-
rig Mas, een mooi schip uit to rusten voor
ccn reds na-ar Indië. De schrijver voegde er
bij, da-fc het huwelijk mefc instemaning be
groet werd on gc-acht werd voor beide par
tijen uitsteken^ te ziju, omdat het cló t-weo
aaneciigrenze-ndo bezittingen PenaiTOw cn
Godolphin Coui-fc in ccn hand verv-enigen
zou.
Olivicr-lvcis lachte, toen hij fccfc roever ge
lezen had. Het scheen, dat hoi huwelijk geen
iir?temming vond can zichzelf, maar onvdafc
heb t wee tulckcn land vore enigen zou. Het
was een huwelijk van twee parken, twee
laaidgoectercn, twoo ebukken bouwland en
boscüi, cn dafc er twee menschel ijk 0 wezens
bij betrokken waren, was blijkbaar niet
meer dan oen tcovalligo omstandigheid.
Toen voelde rijn ziel de ironie van het.
.geheel en het vervulde hem met bitterheid.
Na hem als Jen vermeenden moordenaar
van haar broeder to hebben weggezonden,
zou zij nu don werkelijkon moordenaar in
haar armen nemen. Eu hij, dio hond, <lie
valscho schurk 1 waar liaalclo hij don
moed, om dezo bedriegerij voort te zofcfcen,
vandaan 1 had hij geen hart, geen gewe
ten, geen gevoel voor betamelijkheid, geen
vrees voor God?
Hij scheurde den brief in stukken en
trachtte de zaak uib zijn gedachte te zot
ten. Pitt had het goed bedoeld, maar was
wreed geweest. In rijn pogingen, om aflei
ding te zoeken voor de boeiden, die zijn
geesfc kwelden, ging hij na-ar zoo mefc drie
galeien, en zoo stand hij two© weken laten'
tegenover Jasper Leigh aam boord van het
Spaans die vrachtschip, clab hij bij kaap
Spartel vervoerde.
HOOFDSTUK IU.
Op weg naar huis.
In do kajuit van het veroverd© Sncin-
cobo schip bevond Jaspor Leigh rich dien
avond van aangezicht, tob aangezicht mefc
Sakr-el-Bahr, die hem door zijn. reusach
tig© Nuhiërs luid laten halen.
Sakr-el-Ikihr had neg niet gezegd, welko
plunncn hij had mefc dien kleinen hip
per, on Leigh, volkomen overtuigd, dat hij
een schurk w-as, i iccvde het ergste, cn had
rakel© ellendige uren in het voorrnim door
gebracht, in afwachting ran een lot, dat hij
iiiefc twijfelachtig rokende.
„De omskaii 1 xghcdo 11 zijn wat veranderd,
Loigk, sedert wij cikundcr het laatsfc in do
kajuit van een schip spraken," was clc kal
me begroeting van deu renegaat.
„Zeker," stemde Leigh ti c. „Maar ik
hoop, dat ge niet vergeten zult, dat ik mij
toen uw vriend getoond heb."
„Ja, togen een belooning," herinnerde
Sakr-el-Bahr hem. ,,En tegen een k.oloo-
iiing is het mogelijk, dafc ge vandaag in mij
oo-k een vriend vindt."
Het hart van don schiukacht-igen kapi
tein sprong op van hoop. „Welke. Sir Oli
vier?" vr-cqg hij gretig. „En. als rij in mijn.
zwakke kraehtcn Ligt, zwoor ik, dhr ik niet
zal afdingen. Ik heb genoog van ska ïcuj,"
ging liij op klagenden toon voort. „Vijf ja
ren, en vier er vau aan boord van de Spaan-
sok© galeien, geen dag is voorbij gegaan,
dafc ik niet om de nrdood geboden heb. Als
u slochte wisfc wat ik geleden heb."
„Nooit is lijden meer verdiend, straf pas
sender, gerechtigheid poëtischer geweeefc,"
zeidö Sakr-ol-Bahr met een stem, dio het
bi. od van den ander deed stollen. „Gof
zoudb me verkookt, hebben, ©en man, dio je
geen kwaad deed; integendeel, ietmancf,
die jc eens vriendschap bewezen lia<l go
zoudt me als Naaf verkookt lichben voor,
niet meer dan tweehonderd pond
ïrNöcn, noen," riep do ander angstig,-
„dafc lag nooit in mijn bodoeMog. U zult do
woorden niet vergeten hebben, die ik tot 11
sprakbet aanbod, dat ik u deed, cm M
weer terug; to brengen."
„Ja, tegen ccn belooning, dat is waar,*'
herhaalde Sakr-ol-Bahr. „En hefc i3 geluk
kig voor jc, ent je heden in do gelegcciieicï
zijt, een prijs tb betalen, dio do kennisma
king .ran je J' als niet oen eind touw nog
wat zal ui.'-t' llcn. He heb een zeeman noo-
ddg," voc-gi?© hij er tor verklaring bij, „en
wat jc rijf jaren geleden voor tweehonderd
pond zoudt gedaan hebben, zul jc nu voor
j© leven detn. Wat zegb je er van; wil j©
dit schip voor mij sturen 1"
„Heer," riep Jasper Lëdgli, die nauwe
lijks kon gcloovcn, dat dit alles was, wat
van hom verlangd v.'crd, „ik wM het sturem
waar u he b w-cnselit."
„Ik ga nu niet naar Spanje," antwoordt
do Sajkt-öL-Batlir. „Je zult me juist zoo va
ren, als je- vijf jaren geloclen zoudb godaam
hebben, wee-r terug naar den mond van do
Fail, cn mij daar aan wal eefcben. Is dati
afgesproken?"
i„Zctcot graag," antwoordde LcSgli, non*
der rich een oogenblik to bedenkoa,
T - «f
(Wordfc vervolgd^
