I>iais<ïag>' lO December, EJer-ste JBladh A°. 1916. i§êze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Eon- en feestdagen, uitgegeven, Dit nommer bestaat uit TWEE BSaden. öfticieeie Kennisgevingen. PEIJS DER ADVERTENTIE??: Van 15 regels /1.05. Iedere regel meer /0.20, Kleine advertentiën van 30 woorden 40 Oents contant; elk tiental woorden meer 10 Oente. Voor het incascoeren wordt f 0.071 berekend, Bowijsnnmmer 6 Oents. PRIJS DEZER COURANT! Voor Leiden per 3 maanden 1,60; per week. 5 f 0,12. Bniten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week. 3 3 0,12. franco per post ....33. 2 VERSTREKKING UEGEERINGSGROENTEN. De Burgemeester der Gemeente Leiden brengt tea: kennis van belanghebbenden dtat, met het oog op de aanstaande feest da ge, de AFGITE VAN BONS VOOR RE- GEERINGSGROENTEN AAN GROEN- TENÏÏ ANDELAREN zal plaats hebben UITSLUITEND op Woensdag 20 December Woensdag 27 December Woensdag 3 Januari. Na 3 Januari zal weer op dfc oude wijze worden voortgegaan. Verkoopers van regeeringsgroenten wordt aangeraden hiermedte rekening to houden, daar OP ANDERE DATA GEEN BONS zullen worden afgegeven. De Burgemeester van Leiden, N. O. DE GIJSELAAR. Leiden, 19 December 1916. VERVOER EN VERWERKEN VAN AARDAPPELEN. De Bnrgemeestcr der gemeente Leiden brengt ter algemeen e kennis, dat door den Minister van Landbouw, Nijverheid cn Handel, bij circulaire van 12 December, Nd. 31962, onder intrekking vapi vorige desbetreffende beschikkingen, is verboden 1. het verwerken van aardappelen tot aardappelmeel of aardappelmeelpro- ducten. Dit verbod is niet van toepassing op- partijen zand- en veenaarcBappelem, gedledrt door een verklaring, afgegeven door of vanwege de Aarclappelveireioniging, dat deze partijen voor de consumptie ongeschikt zijn. 2. de aflevering of het vervoer va® klel- aardappelen. Dit verbod is niet van toepassing: a. op de aflevering of 't vervoer van klei aard appelen binnen de grenzen der meen te,, waarin zij zich bij afkondiging dezer beschikking bevonden b. op de aflevering of het vervoer van partijen kleiaard appelen, gedekt door eecn vervoerbewijs, afgegeven door de Oomanissie van Toezicht op de Aard ap pel ver een iging. De Burgemeester van Leiden, N. O. DE GIJSELAAR. Leiden, IS Dec. 1916. HINDERWET. Burse meester en Wethouders van Leiden; Oèaiéii art. 3, lo alinea, cfcer Hinderwet,; Brengen bij dezo ter algemeene Kennis, dat door lien op he eten vorgunnüis ia verleend aan do N.V. Bisouitfabi'iek ..Is UTftl.Y" en rechtverkrij- giendlan tot het uitbreiden van do bisouiti'abriek in net perceel Hoosewoord no. 2—4, Sectie I>, nos. 1 en -1527. - Burgemeester c.i Wethouders voornoemd, N. O. BE GIJSELAAR Burgemeester. VAN STRIJEN, Lelden, 18 December 1916.- LEIDEN, 19 DECEMBER. Met ingang van 1 Januari a.s. is be noemd tot schoolopziener in het arrondis sement Utrecht II, de lieer T. Kieistra, te pegslgeest, met gelijktijdige toekenning van eervol ontslag uit rijn betrekking van school opziener in het arrondissement Leiden. Curatoren van het Seminarium der Re- monstrantsohe Broederschap alhier hebben voor koogleeraar (vacature, ontstaan door het vertrek ran prof. Groenewegeu naar Amsterdam) do volgende voordracht (alfa betisch) opgemaakt: dr. A. II. Hoentjes, te Haarlem; dr. G. J. Heering, te Arnhem; dr. 0'. E. Hooykaas, to Rotterdam, en dr. H. L. Oort, te Utrecht. Tot lid van den Voogdijraad alhier, is herbenoemd mej. D. M. J. Cöebergh. Morgen en Donderdag staan do Kerst- potten ter vulling met gaven voor liet Kerst feest der armen vanwege het Leger des Heils alhier, weer voor het Postkantoor, hij hot Station, op de Hoogstraat en op de Prinsessekade. Op de voordracht voor onderwijzer aan de opleidingsschool voor jongens, tot het middelbaar en hooger onderwijs te Haar lem komt voor de heer D. W. Eroekmeyer, alhier. Gisteravond, omstreeks kwart vo.or ne genen, is do dertigjarige L. van O., op den straatweg or.dor Oegstgeest door een mo torrijwiel aangereden waardoor hij een ont velling aan het hoofd bekwam en vermoede lijk een arm ontwrichtte. Met de electrische tram is de man naar hier vervoerd, alwaar hij per politic-brancard naar het Academisch Ziekenhuis is overgebracht. In de Stedelijke Werkinrichting zijn in de week van 10 tot en mot 16 Deoember opgenomen 2S0 volwassen personen én 36 kindoren; totaal dus 316 personen. Knust ma Arbeid''. In de groots zaal der Stadszaal 'gaf gis teravond do v.erkii eden-zang veroenigiiig „Kunst na Arbeid" directeur de heer Pb. Rank A.Jz. haar 42ste uitvoering. Zaal en balkon waren flink bezet. De uitvoering ving aan met hot zingen van het „Io Vivat", een attentie voor en een dankbare hulde aan de heeren J. van Has selt en R. A. James, leden van het studen ten-muziekgezelschap „C-dur", die zoo wel willend waren dezen avond eenige nummers ter afwisseling van den zang voor te dragen. Daarna zong het koor voor het eerst „Naastenliefde", van L. F. Brandts Buys, een zeer goed begin, waarbij uitkwam welke goedo baszangers het koor bezit; „Op 't Kerkhof", van N. II. Andriessen, ook voor het eerst, dat af en toe niet z»o zuiver klonk als het voorgaande nummer; waarin wij wei nig melodie hoorden, maar waarvan het siot gelukkig goed werd gegeven; „Als d'avond daalt", van H. Pfeil, dat zeer gevoelvol en „Souvenir do l'Helvótde", dat voortreffelijk en met heel goede uitspraak van iiet Ftansch werd gezongen en dan .ook na de pauze op verzoek werd herhaald. Nadat de heeren Van Hasselt (viool) on Ja mes (piano, een mooi instrument uit O. C. Bender's magazjjn) het publiek zeer dank baar hadden gestemd door hun „Monuet" van Haydn, „Bourree" van Joh. S. Bach en boven al door „Souvenir", van Franz Drdla, werd als laatste nummer vóór de pauze door het koor, dat den ganschon avond zonder ac compagnement zong, gegeven ,,Hymno aan den Vrede", van R. Hol,, welk nummer veel vergde van de krachten der zangers, vooral van do tenoren. Na den rusttijd droeg de heer Van Has selt op z\jn klankrijk instrument, beschei den begeleid door den heer James, dio voor die taalt alleszins berekend bleek, voor:Ro mance", van Svendsen, „Serenade" van Franz Drdla, „Maaur" van Mlynarslti on, gehoor gevende aan den groeten aandrang, een extra-nummer. Het koor eindigde met drie nummers, pas in studie genomen, n.I. „Waudellust", van Niels Gade, opgewekt gezongen; „Dorps- dans", van N. H. Andriessen, dat den tenoren veel moeilijkheden bereidde, welko zjj na nog meer studio kunnen overwinnen, en „Lied aan bet Gangspil", van Fred. Roeske, een aardig slot. Gaarne hadden wij aan het einde nog. het Vereenigings'ied geboord, met die uitnoodi- ging om zich te scharen onder do banier van „Kunst na Arbeid." Tocli waren wij en met ons zeker allen zeer voldaan, want deze Zangvereonigiag had weer een mooicn avond verschaft en blijken gegeven van vooruitgang. Jlevv. Carry van SJi-nggoai over Jlnae. da Sfacl. Is dat niet de kracht van een groot' redenaar, om zijn publiek to doen meevoe len in hot voelon, te doon meedenken in het denken van zijn te behandelen 'persoon? Nu, dio kracht, welke alToen bestaan San, ais do uitgesproken voordracht niol allen „woorden" zijn, maar een eigen doorleefd iets, heeft Carry van Bruggen gisteravond in het Leidsclio Volkshuis in groota mate aan den dag gelegd. Op de haar zoo eigen, heldere, frisscho manier, zooals wij die kennen uit haar boeken: „Het Joodje", „De Verlatene", heeft zij ons doen inleven in bet voelen en denken van Mme. De Staël en haar tijd. Zij wist ons to doen begrijpen, ltoa Mmo. De Staël alleen dóór en alleen dan zoo heeft kunnen loven en werken in het Frankrijk van de 18do eeuw. Mme. Do Staël leefdo in een tijd, dat hot autoriteitsprinciep tegenover den indi vidu zoo groots macht had, zij, stork indi vidualist, komt telkens in botsing met da wetten en zaden dor toenmalige m alsahappji. In haar boeken „Corine" .en „Dolphine", welke -niot zoozear karaktersohetsen zijn, maar meer conflicten uitbeelden tussclien pc-rsonen, deze béide verschillende richtin gen toegedaan, laat zrj haar helileU dez n eeuv/ig-menschelijken strijd doormaken. In beide boeken vertegenwoordigt do vrouw het individu, do man, de gemeenscha.ps- m-snsch. Corine, het eenzame genie, Del- phine, het eenzame hart, zich steeds vra gend: waarom stronken die opvattingen, dia zeden niet met de mijne?; do man zich' afvragend: keurt de maatschappij mijn da den goed? In dozen strijd gaat boido malen bot individu ton onder, niet opgewassen, zijnde tegen de macht der conventie, een gedachte, dio zich later in da werken van Hebbel en Ibsen zou herhalen en ontwik kelen. Mme. D;o Staël leed zoer onder de mis kenning van haair werken; alleen een insnscb zonder liefde, zégt Carry van Bruggen, kan buiten do menschen. Haar tijdgenooten vroegen nog niot naar .oen persoonlijk oor deel; zij keurden slechts goéd wat do maat schappij als goed stempelde, en dit waren dikwijls vormen geworden, eens in waar heid ontstaan, doch nu zonder, inhoud of doei. Haar tijdgenooten verbanden haar en zoo heeft zij, de gevoelige vrouw, do woor den, welko later zoo dikwijls zouden worden nagezegd, in waarheid kunnen doorleven: „Tout savoir, e'est tout pardonner''. Met dezo woorden eindigde Carry van Bruggen baar met zooveel gleed en liefde uitgesproken voordracht waardig eener persoonlijkheid, die zelf haar helden zoo krach tig wist te bezielen met haar eigen gedachten en opvattingen. Het publiek uitta zijn dankbaarheid in een bijzonder hartelijk applaus. (JIT 0RZE STAD. SALARISACTIE DER LEIDSCHE j f71 rS j AMBTENAREN. P) i Gisteravond waren ambtenaren, beambten en werklieden, in dienst der gemeente Lei den, bijeengeroepen in de'kloine Stadszaal, door een Co mi te uit de verschillende vak organisaties, ter bespreking van een op touw gezette actio voor fcijdeljjke salarisver hooging in verband' met den oorlogstoestand. De zaal was geheel bezet. Sommigen moes ten zich zelfs met een staanplaatsjo verge noegen. Onder de aanwezigen waren ook conige vrouwen. De vergadering werd geleid door den Voorzitter van het Comité, den heer Pen seel, die mededeelde, dat de organisatie van den Ned. Ambt.-Bond en de afd. van den Eond van Gemeentewerklieden het initiatief tot dezo actie hadden genomen, en dat 10 organisaties er mee aan deelnemen, alle ambtenaren beambten en werklieden in dienst der gemeente omvattend, met uitzondering van het secretarie-personeel (applaus). Hp' Zette het verloop dezer actie uit een. MeNden tegenwoordigen dnnrtstoeslag kon men geen vrede hebbon. Hfj is on voldoend© en werkt onbillijk, wat ontevreden heid' wekt. Do omstandigheid doet zich voor, dab personen, nog slechts kort in dienst der gemeente, meer loon ontvangen dan kamera den in hetzelfde vak met veel dienstjaren. In particuliere bedrijven heeft men het stel sel vap duurtetoeslagen ook reeds laten va ren. Een duurtetoeslag heeft recht van be slaan in een abnormalen tjjd op korten ter mijn, doch dezo crisistijd ral ook volgens oeconomon van naam, waarschijnlijk nog voortduren lang na den oorlog. Toen nu de termijn van den duurtetoeslag weer naar het einde liep; heeft het Comité eon onderhoud aangevraagd en verkregen bij B. en W„ waarin het gijn. wenschen heeft geuit. De burgemeester voerdo er al leen het woord. De wethouders deden er het Zwijgen toe. Het Comité had' voorgesla gen een tijdelijke verhooging van £200 per jaar en wilde do grens opvoeren tot jaar- Wedden van f1600. Daaraan was geen denkon, meende de bur gemeester, Dat zou pel' jaar minstens tweö ton aan de gemeente kosten. Het Comité was nu weer aan het over wegen gegaan en kwam nu tot de vergacle- riug met het voorstel om den Raad te verzoeken de volgende regeling te keffen. Voor (personen in vasten gemeentedienst gehuwd met een salaris (zonder emolumen ten) tot f700 f150 verhooging, van £701 fSOO £140, van fSOl—flOOO £130; van f 1001—£1200 £120, van f1201—f1400 £110, van 11401—f1600 £100, alles per jaar. Voorts voor ongelinwden boven 21 jaar, waaronder oolc bet personeel van do ge stichten f 60 en do werkvrouwen 20 put. verhooging van het thans ontvangen loon. Over dit voorstel opende do Voorzitter eindeljjk da discussies. Van enkelo zijden wilde men den oorspronkelijker! eisch hand haven; anderen rieden aan zich tevreden te stellen met hetgeen het Comité vroeg. Nadat ook nog heb werk der Comraissia ad hoe voor de loonregeling ter spraka kwam, herinnerde de .Voorzitter er aan, dat B. en W. met eon voorstel tot bestendiging van den duui'te-toe6l»g bij den Raad afijn gekomen, dat reeds a.s. Donderdag aan ris orde zal worden gesteld. De actie moet er nu op| gerioht zijn, dat dit niet wordt aanga- nomen. Wenschelijk zou bet zyn, dat de be slaande regeling nog 'gedurende één maand geldig bleef, opdat B. en W. tijd hebben, het verzoek tot tijdelijke loonsverhooging te overwegen cn voorstellen ta doen. Ten einde het "daarheen te leiden, werd een motie voorgesteld, luidende: De vergadering van ambtenaren, beamb ten en werklieden, in dienst der gemeente Leiden, gehouden op Maandag 18 Decem ber '16 in de kleine Stadszaal;gehoord cto'besprekingen over de beëindiging 'der duurtetoeslag; I van oOrdeoi: dat do bestaande duurtetoe slag voor het grootste deel der gezinnen onvoldoende is; dat tevens door den daarbij behoorenden kindertoeslag aan 'do normale salarisrogeling, do regel 'van recht en bil lijkheid geheel wordt ontnomen daar men schen, welke in Pormalo tijden door be kwaamheid, dionstprestatis ie. d„ hooger in loon staan dan anderen, nu vaak minder dan dezo ontvangen; dat zulks zeker niet ten goedo han komen aan do goede harmonie eenerzijds en de goede plichtsbetrachting anderzijds van de(n) betrokkene(n) spreekt den wensch uit: dat de Raad het daarheen zal leiden, met het "oog op den korten tijd, welke nog beschikbaar is, vóór den verval-datum van den duurtetoeslag, deze Voor de komende maand te willen bestendi gen tot: eenzelfde bedrag als over de afge- loopen maand, doch B. on W. dringend uit te noodigen, in overleg met de betrokken organisaties, voor de daaropvolgende tijden een tijdelijke afdoende loonsverhooging aan den Raad voor to stellen; besluit: deffio motie op ta zenden aan den Raad on ter publicatie plan do pers. Deze motie werd' met algemeene Stemmen aangenomen. Na enkele besprekingen, slechts indirect met het besproken onderwerp verband' hou dende, werd do vergadering te tien uren ongeveer gesloten1. ra i UIT ONS LAND. INVOER VAN MANUFACTUREN. De heeren die naar Engeland waren ver trokken oin besprekingen te houden over «den invoer van wollen, halfwollen en ka toenen manufacturen, zijn an ons land te ruggekeerd. DE „BIRGIT". Het Noorsche stoomschip ,,Birgifc", dat volgens een Wol ff-telegram is opgebracht, is een kloon Noorsch scheepje, dab in char ter voor de Batavier lijn van 'Rotterdam op Londen voer. Het was geladen met circa 300 ton levensmiddelen voor Engeland en is naar Zeebrugge gebracht. Do be-manning is reeds te Rotterdam teruggekeerd. UITVOERVERBODEN. Bij Kon. besluit van 18 December is de uitvoer van ganzen, kalkoenen, tamme ko nijnen, alle soorten van wild, benevens wilde konijnen, zoowel levend als gedood, verboden van 18 December af. Ook is de uitvoer van bijenwas verboden. ERNSTIG GEVEOHT TUSSOHEN SMOKKELAARS EN SOLDATEN. Onder Susberen, in Limburg, werd zeke re Joseph Hulsman, dio bij sommatie na et bleef- staan, door een soldaat-kommies doodgeschoten. Naar sonl-riding hiervan klwam liet" 's awoncb in een herberg te Sustea'en tot een_ gevocht fcussohen soldaten en smokkelaars waarbij eon soldaat dbor een smokkelaar met een mos in liet hoofcl gestoken werd. Zijn toestand i!s aeer ernstig. Do soldaten begonnen toen te vuren. Do sergeant WchLen, die op he/b schieten was komen toeloop en, werd bij ongeluk door een zijner manadiiaippen met een kog-el dn het hoofd getroffen. Hij was op slag dood. Do marechaussee uit Sitbard is met spoed naar Sustenen vertrekken om do zaak te onder zoeken. Do twee lijken zijn in het raadhuis neer gelegd. SPOORWEGEN EN KOLENVERBRüIK. Het „Hbdd." schrijft Naar wij vernemen, ..zal bij do nieuwe dienstregeling dier spoorwegen na 1 Ja nuari kolenbesparing nidb alleen verkre gen Worden door het ui-todlia'keilen van enkele treinen, maar ook en wij moenen haast in cïo eerste plaats door enkele treinen mandor snel to doen loop en, want en'ede een zeer veel zuiniger kol envei'bruak per geloop on K.M. gepaard gast. Zoodat dus do zeer smello treinen, (d'e Haagscho treinen?) tot heb verleden zuilen bekooren. REGEERING SZEEP. In verband met moeilijkheden in zako de verkrijging van de benoodiigd'e grondstof fen zal .do distributie van Regöüningsiaeep, die volgons het aanvankelijk voornemen op 11 (dezer zou boglnuou, eerst op 2 Ja nuari a.s. een aanvang kunnen nemen. VERKEER MET ENGELAND. De. stoomschepen Notts" en Cromer" zijn to Hoek van Holland aangekomen met' ongeveer 8900 zakken mail en post ham boord. DOOR DE N.O.T. BEBOET. vermoedelijk gegeven voor het smokkelen van vet. (,,Teb") HET PARTIJBESTUUR VAN DE S. D. P. GEREOHTELIJK VERVOLGD. Aan de volgende vijf leden van het Par tijbestuur der S. D. P., Oeton, Lute- raan, Van Ravesteijn, Sterringa en Wijn koop, is naar ,,De Tribune" meldt, kennia gegeven, dat tegen hen instructie is ge opend wegens drie gevallen van opzettelijk ke beleediiging van minister Posthivma en b.eleediging van prins Hendrik in het or<- gaan van do S. D. P. „De Tribune". ROGGE IN BESLAG GENOMEN. Door de politie te Dwingeloo is reeds een" begin ge-maakt met dc inbeslagneming van rogge. Zooals men weet, had de minister van Landbouw, Nijverheid en Handel aan den burgmeester een schrijven gericht, dal er veel rogge in deze gemeente voor vee voeder werd gebruikt. EEN DREIGENDE STAGNATIE IN HET SCHEEPVAARTBEDRIJF. Het Haagsche Co-rr. Bu reau meldt ons Na taliooze vengeefsch© pogingen van de" zijde, van den Bond van Machinisten ter Koopvaardij om door onderkom deding met de Söheepvaartvereeniging, inzake een af te sluiten collectief arbeidscontract voor da iniaohi nisten bij de algemeene vrachtvaart de kustvaart en de geregelde lijnen in de kust vaart, een conflict te voorkomen, is thans besloten, dat de machinisten zich niet meer laten aanmonsteren, indien niet aart e eni ge bepaalde wenschen wnreft voldaan Dc> onderhandelingen zijn vastgeloopen en de bond zag zich genoodzaakt tot dit uiterste middel zijn toevlucht te nemen. Dit besluit is niet plotseling en zonder voorafgaande waarschuwing genomen, doöh eerst nacliaf men herhaaldelijk het beatuur van de Sokeep-vaart-vereeniging in kounis gesteld heeft van de wenschen der roadhimshen. Het groote geschilpunt is hierin gelegen, dat do Bond van machinisten ter Koopvaardij een premie beeft, bodongen in don vorm van een percentage van de bruto-vradht en cq. passagegeldenDo Scheepvaart-rer- eeniging, vakgroep reedorijen, wil daal niets van weten. Naar wij vernemen is oen winke lier te Emmer-Oompa-scuum door de N. O. T. voor 12,000 beboet. Men is zeer ge heimzinnig met do zaak, zoodat wij geen verdere bijzonderheden kunnen melden. De boeie die door een inspecteur van het bureau der N. O. T. moet zijn opgèlegd, is De Alg. Ned. Typografenbond hooft to Amsterdam een congres gehouden ter bespreking van het döor de drukhorapa- troons voorgeeteida collectief contract. De Boncl Liad voorgesteld oen contract met een grondloon van f 0.-35 por uur in do hoogste» en A).29 in do laatste klasse, met oen ver-, deeling in vijf klassen. Voor de kleinste! plaatsen zou heb grondloon in de hoogste klassen ƒ0.30 bedragen. Voorts edsebten zij een warfedag van negen uur. Do patroons hebben na talrijke onderhan delingen, ten slotte een oomp.romis-voorstol gedaan, met een grondloon van ƒ0.32 in de hoogste en 0.24 in do laatste klasse, met een indeeling van negen klassen en oen werkdag van 9^ uur, daarbij mededeel en dat zij niet verder zo-u den gaan. Op het congres ia over dit voorstel gedis-' oussieerd. Het hoofdbestuur heeft o.p tacti sche gronden voorgesteld 'hefc to aanvaar den. ITet werd aangenomen roet 129 tegen 9, stemmen, en 5 stemmen blanco. Dezo week worden door alle aifdeeJingeh vergaderingen bolegd, waarin de afgevaa.r- digdfen naar het Congres verslag van het' daar besprokene zullen geven, waarna het voorstel nog aan een referendumonderwor pen m'Öët wo-rden. Men schrijft uit Amsterdam, dat Zon dagmorgen door dr. W. I. M. Engelberts naar den kansel geleid, in de Oude Kerlc aldaar is opgetreden dr. H. W. Ph. E. van den Bergk van Eysinga,""uit Zutphen, spre kende naar aanleiding van Markus 3 :24—:26.. Bet was te.voorzien, dat er bij het optreden van den ^bekenden redenaar groote belang-i Spelling zou zijn. De kerk was dan ook geheel gevuld. Onde-r ademlooze stilte werd met bijzondere aandacht geluisterd naar het welsprekende, met grooten ernst uitgespro ken woord. De Gemeentelijke Universiteit te Am sterdam zou bijna een zijner meest verdien stelijke leerkrachten hebben verloren. Prof.; dr. L. E. J. Brouwer, hoogleeraar in dc wis kunde en do mechanica, waren door het' college van curatoren der Rijksuniversiteit' te Utrecht aanbiedingen gedaan, die voor, hem zeer aanlokkelijk waren, vooral wat de' wijze wan werken betreft, en de onderwijs middelen, welbe te zijner beschikking zouden worden gesteld. Toen dit het gemeente bestuur tor oore kwam, zijn met den hoog leer aar onderhandelingen geopend, teil doel hebbende, hem voor de Amsterdam- sche universiteit te behouden. Prof. Brou wer was bereed te blijven, indien, wat de» hulpmiddelen voor zijn onderwijs aangaat, de maatregelen Worden gehomen, die liet

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1916 | | pagina 1