No. 17427.
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag ftT December.
Tweede Blad.
Anno 1916.
Persoverzicht.
Tweede Kamer.
Eerste Kamer»
De Vredesvoorstellen der Gentralen.
Ingezonden.
'ga-
Do gang vanzakennado Grond-
Totehorziening. Het Kamerlid
jar. Limburg deed een goed werk door in
,DE VRIJZINNIG-DEMOC KAAT deze
schets te gevon van hetgeen in deze staat to
geschieden
Wanneer de behandeling der thans aan
hangige wetsontwerpen tot herziening der
Grondwet in do beïde Kamors met do -aan
neming daarvan zal zijn geëindigd, moet
plaats hebben de zoogenaamdo ,,twee la lo
ting". De aangenomen wetsojitw .rpoiif
waarin staat, dat er grond bestaat do her
ziening in overweging to nemen, worden
als wetten afgekondigd, en daarop wo -den
do beido Kamers ontbonden (aldus art! 195
dor Grondwet).
Do nieuwo Kamers hebben dan opnieuw
de voorstellen te overwegen. Hecht van
imendemont hebben zij daarbij niet. De
voorstellen moeten in elk der Kamers twee
derden der uitgebrachte stemmen h'alon.
Eerst dan is do herziening tot stand geko
men, en worden do veranderingen, zooals
irtikel 197 dor Grondwet zegt, „plechtig
Afgekondigd en bij de Grondwet gevoegd".
Er wordt algemeen op gerekend, dat de
verkiezingen, die ton gevolge van de aan-
jtaando ontbinding zullen plaats moeten
bobben, samen zullen vallen met de gewone
joriodieko verkiezingen der xwcede Kamer
in 1917. Op tweeërlei wijze wordt do Regec-
ring daarbij in haar vrijheid van beweging
begrensd, vooreerst door do bestaande kies
wet, in de tweede plaats door do Grondwet.
Do kieswet bepaalt in art. 129, dat de
gewone tijd „ter verkiezing" (d.i. dus do
candidaatstolLing) is de eerste Dinsdag in
de maand Juni, terwijl de stemming eener-
Tijds niet plaats heeft vóór don lOden Juni,
anderzijds binnen 14 dagen na de candi-
iaatsstelling. (Art. 131 on 133 der Kieswet).
Do Grondwet bepaalt in artikel 73, dat
het besluit, waarbij de ontbinding worclt
uitgesprokon, tevens inhoudt den last tot
het verkiezen van nieuwo Kamers binnen
veertien dagen.
De eerste Dinsdag van -Juni 1917 is de
5do Juni. Op dien "dag moet dus do cancli-
daatsstelling voor de nieuwo Tweede Kamer
plaats hebben. Neemt men aan, dat de Re-
gcering do Kroon zal advisecren het besluit
tot ontbinding met het oog op do werkzaam
heden der Kamers zoo laat mogelijk to ne-
mon, dan zal daar er toch eenige speel
ruimte moet zijn tusschcn de ontbinding en
de verkiezing, waarbij 't land geraadpleegd
wordt over do aangenomen Gronuwetsher-
ribning de ontbinding niet heel veel later
kunnen worden uitgesproken dan ongoveer
26 Mei. Do sluiting der zitting (artikel ld-1
der Grondwet) zou dan kunnen plaats heb
ben op Zaterdag 23 Mei cn de verkiezingen
met stemming en herstemming verloopen
dan regelmatig volgens de bepalingen der
kieswet, zooals zij bij do periodieke aftre
ding dor Kamer plaats hebben.
Do Grondwet oischt e6n samenkomen van
de nieuwe Kamers binnen twee maanden na
het ontbindingsbesluit. Wordt dus de ont
binding uitgesproken in het eind van Mei
1917, dan moeten de nieuwe Kamers op het
laatst samenkomen einde Juli. Gaan zij
dan onmiddellijk tot behandeling der
Grondwet in tweedo lezing over, dan kan
deze nog vóór clo sluiting der nieuwe zit
ting, op don tweeden Zaterdag in'Septem
ber, haar beslag hebben gekregen. In 1837
kwamen de wetsontwerpen tot Grondwets
herziening voor tweede lezing op 22 Sep
tember bij de Tweede Kamer inzij wor
den daarop 12, 13 cn 14 October aangeno
men. De'Eersto Kamer volgde op 5 .Novem
ber en do wetten stonden den 6en Novem
ber in het „Staatsblad".
De nieuwe Kar ers zullen een zeer tijde
lijk bestaan hebben. Evenals in 1818 cn in
•L8S7 is het kiesrecht een hoofdbestanddeel
der Grondwetsherziening. Thans zal zelfs
eon geheel nieuw stolsel, dat der evenre
dige vertegenwoordiging, zijn intrede doen.
Dit oischt voorbereiding èn»bij het admini
stratief gezag èn bij de politieke partijen.
Do Regeering heeft dan ook tereent in art.
XI der Additioneele Artikelen haar oor
spronkelijk voorstel om do nieuwe Kamers
volgens evenredig Kiesrecht reeds te doen
kiezen binnen 4 maanden na de afkondiging
der Grondwet, veranderd in dier voetje,
dat daarvoor een jaar tijd is na dio afkon
diging.
Behalve, dat, gelijk gezegd, een jaar van
voorbereiding gowenscht zal zijn, èn voor
do administratieve (reeds do samenstelling
der kiezerslijsten kost eenigo maanuen) èn
voor do politieke partijen, is er nog een re
den, om corst in den zomer van 1918 do
verkiezingen te houden. Het is. omdat men
anders het loven van do Kamer, dio voor t
'eerst volgens evenredig kiesrecht zal geko
zen worden, zou verkorten. Men pleegt in
dc praktijk van ons staatsrecht het leven
der Earners te rekenen bij zittingsjaren.
Toen bij Kon. Besluit van 4 Febr. 1883, met
het oog op het nieuwe kiesrecht, de Kamers
werden ontbonden, en do nieuwo Kamer
werd bijeengeroepen op 1 Mei 18S8, gold
dc duur van 1 Mei tot den 3en Dinsdag van
September 1858, voor óén zittingsjaar, en
moest do Kamer reeds in 1891 aftreden.
Toen do cliscussiën over do kieswet Tak van
'Poortvliet in 1894 leidden tot de ontbinding
van 20 Maart cn do nieuwo. Kamor werd
bijeengeroepen op 9 Mei, liep do zittings
duur dier Kamer reeds in 1897 af, omdat de
tijd van 9 Mei 1894 tot den 3den Dinsdag
'van September 1394 voor een zittingsjaar
telde.
Wil men dus zorgen, dat dc Kamer, die
voor liet eerst door het evenredig kiesrecht
in het loven wordt geroepen, haar vier
jarige zittingsperiode heeft, dan moet zij
eerst bijeenkomen op don derden Dinsdag
van September 1918. En hiervoor is te
meer aanleiding, omdat, gelijk hierboven
reeds werd gezegd, èn voor do administra
tieve voorbereiding cn voor do organisatie
der politieke partijen eenige speelruimte
wenschelijk iS."
i f; \JIJM
De Kerstboom. Do zeereeuw*. hoer;
Victor Zwijsen schrijfb in „DE TIJD"
„De tijd cJsr Kerabboomen nadert. Men
mogo het betreuren of toejuich en, dat die
Duitsche gewoonte naar Nederland is over
gewaaid en hier vasten voet gekregon heeft,
ontkennen kaai men niet, dat er een diepe
Christelijke gedachte aan ten grondslag
ligt: het Goddelijk Kind, Gever, en Bren
ger aller gaven.
Maar dan moet die gedachten ook duide
lijk tot uitdrukking komen. Een Kerstboom
inet lichtjes en gaven, zonder meer, is oven
zinloos, even arm aian beteCkenis als een
haas met Poschen, welk Gerroaansdh. on
ding in Nederland de oude Christelijke
Paasohcieren ook al dreigt to verdringen.
Hoe kan dan de Christelijke gcdaölilo in
den Kerstboom tot uitdrukking geraken?
Hoo den kinderen klaar en duidelijk ge
toond, dat de gave var?den Kerstboom ko
men van den Gever on Brenger van alle
goed? Door den Kerstboom in verband to
brengen mot dc kribbe. Een Kerstboom zon
der Christuökincljo in de kribbe is geen
Kerstboom, 't Is maar oen ij del vertoon
van lichtjes en geschenken, die wel aan of
-in een masteboompje hangen, maar een
Ghristussboom is heb niet. Bij een Cliriatus-
boom behoort oen Christus-kindje.
Erger nog wordb heb, cn toch, het go-
val doet zich reeds hier en claar oök in Ne
derland zelfs in Katholieke familiën voor
als men er oen Santa Claus of Kerstman
bij paatst. Dan is do Christelijke idee voor
goed van do baan.
Misschien is heb kwaad nog t-o stuiten.
Wij moe Ion onzen kinderen het beste go-
ven, wat wij hun geven kunnen. Welnu, ge
ven wij kun dan oen Kerstboom, gelijk hij
zijn moet en niet een half protestants oh,
half heddensch ding, dat tob heb verstand
en hart der kinderen niets zegfc. Ais de lichfc-
j es uit on c-te lekkernijen op zijnals het
speelgoed stuk en de-boom nutteloos is,
moot nog in heb hart dier kleinen do herin
nering blijven aan Hem, Dio alles schiep
en gaf en bracht.
Een poging om daartoe to komen en een
vertroebelde opvatting te zuiveren, ia het
doel van bovenstaande regelen. Wie werkt
moe V'
De schrijver had meteen op nog ieta an
ders kunn-en wijzen, dat ook van buiten 19
overgewaaid, n.l. do Engelsshe huLsfc-
methode, waar ook aardig mee gesold
wordt, zegt „DE RESIDENTIEBODE".
Zitting van gisteren.
REGISTRATIE EN ZEGEL.
Aan de orde is ds stemming over het
aangehouden amendement van den heer J.
ter Laan op art. 31 op het wetsontwerp
tot heffing van rechten van registratie.
Het amendement wordt verworpen met 33
tegen 19 stemmen.
Do beraadslagingen worden hierra voort
gezet over art. 103.
Do heer TEENSTRA, repüoeerend, is
dankbaar, maar niet voldaan door de voor
gestelde wijziging van den Minister.
Da heer FRESHENS dringt Cjr op aan
do amendementen niet in te trekken.
De heer VAN DOORN werscht zijn amen
dement niet te handhaven.
Art. 103 wordt vervolgens z. h. st. aan-
genomeu.
Do eindstemming over het wetsontwerp
zal plaats hebben op een nader te bepalen
dag.
Voortgegaan wordt met de
ZEGELWET.
De heer VAN SASSE VAN I-JSSELT,
dringt er "bij art. 15 op aan, om do strafbe
paling tegen niet-naleving te laten vervallen.
Men moet meer vertrouwen stellen in de
rechterlijke macht.
Daarna licht spr. een amendement toe
om de nieuwigheid uit het artikel te doen
verdwijnen en dat de rechter niet mag letten
op afschriften van stukken, waarvan men
veronderstelt, dat zij niet behoorlijk zijn
gezegeld en geregistreerd.
Vervolgens licht spr. een amendement loe,
om een tweede nieuwigheid te laten ver
vallen, waarbjj de griffier aansprakelijk
wordt gesteld voor overtreding van dit ar
tikel.
De hoeren DUIJNSTEE en VAN DOORN
spreken in gelijken geest.
Do Minister van Financiën, de heer VAN
GUN, zegt, dat een stuk geziegeld moet
zijn, al is liet opgemaakt om tot bevvjjs te
strekken. Wat het eerste amendement be
treft, zou hij er mee instemmen, wanneer het
i.ieli beperkte tot kwesties van huur en
verhuur. Het tweede ontraadt hij.
Do heer VISSER VAN IJZENDOORN
steunt het eerste amendement-Sasso vau
IJsselt.
Na re- en dupliek handhaaft do MINIS
TER do bepaling alleen ten aanzien van on
gezegelde afschriften van huuracten. Hjj-
wijzigt in dien zin do 2e alinea.
De COMMISSIE VAN RAPPORTEURS onfc-
raad'U de Regeeringswijziging en het twee-
do amendement en beveelt het lsta amen
dement aan. Het lsto amendement Sasse van
IJsselt wordt met 46 tegen 5 stemmen aan
genomen; het tweede amendement met 38
tegen 13 stemmen verworpeif.
Art. 15 wordt z. k. st. aangenomen.
Art. 16 wordt ingetrokken, na aanneming
van het lsto amendement-Sasse van IJsselt.
Eij art. 19 maakt de heer DRION bezwaar,
dat men inzage kan eiscken van do koop
mansboeken.
De heer TER SPILL sluit zich hierbij aan.
Do MINISTER. VAN FINANCIEN ver
dedigt de bepaling en zegt, dat zij juist is
opgenomen op aandrang van een deskun
dige. De Zegelwet wordt te veel ontdoken.
Na re- en dupliek wordt hot art. a li. 6t.
aangenomen, evenals de artt. tot 34.
De vergadering wordt verdaagd tot .Dins
dagmorgen lialftwaalf. t ,i u
l)omlté-6teneraal,
Het Correspondentiebureau: maldt: '~f r''!
Naar aanleiding Van de zinspeling, in dd
vergadering der Tweede Kamer vau Vrijdag
door den Voorzitter gemaakt, op eon moge
lijk nog vóór het Kerstreces te houden co
mité-generaal der Kamer in verband met
een bespreking pver het bijeenhouden der
weermacht, vernemen wij uit parlementaire
kringen, dat hel hier slechts een zeer vaag
plan tot het houden van zulk èen besloten
vergadering betreft.
De kwestie zit eigenlijk zóó, dat de Voor
zitter aanvankelijk met het oog op het tijds
gebrek onder de bij het houden van het alge
meen debat over de Staatsbegr.ooting uit te
schakelen onderwerpen, óók de bespreking
van het vraagstuk' der landsverdediging tot
een later tijdstip wildd verschoven zien.
Hiertegen werden echter uit de kringen der
rechterzijde, o. a. door den heer Duymaer
van Twist en minder jioor den hear
Snceck Henckemans en diens politieke vrien
den, zooals uit da woorden van den Pre
sident zou zijn op te maken bezwaren
kenbaar gemaakt, welke de Voorzitter op dit
punt nader deden afzien van een voorstel
tot uitschakeling ook van dit punt.
Bij de besprekingen nu, die in verband
met hot bovenstaande plaats hadden, werd
uiteraard do mogelijkheid geopperd van de
eveutueele noodzakelijkheid 'van een comité-
generaal bij of tijdens het defensie-detat.
Maar, zooals gezegd, staat hierdoor het in
derdaad plaats hebben van dat comité-ge
neraal allerminst vast.
Zifting Tan gisteren.
Aangenomen werden verschillende klei
nere wetsontwerpen waaronder dat betref
fende clcn aanleg van een telefoonkabel
AmsterdamRotterdam (waaromtrent de
Minister van Waterstaat mededeelde, dat 'b
wegens de tijdsomstandigheden niet onmo
gelijk is tö zeggen, wanneer de kabels ge
leverd kunnen zijn, en dat in deze omstan
digheden niet zou zijn aanvaard een boete
beding, waarnaar de heer Yan Swaay vroeg
do levering moet.geschieden 5 maanden na
goedkeuring van het oontract); dat betref
fende onteigening - voor spoorwogverbindin
gen met do havens West bij Amsterdam
aansluiting van de spoorweg Amsterdam
Haarlem aan die spoorwegverbindingen en
aanleg van een rangeerterrein nabij Dui-
vendrecht; dat. betreffende aanvulling van
het Crimineel Wetboek voor het krijgsvolk
to water ter voorziening in een leemte ten
opziclite van samenrottingen van schepelin
gen;-dat tot toekenning van provisie voor
de betaling van coupons der Ned.-Indische
leening 1915dat tc'fc wijziging en aanvul
ling der wet betreffende den postpaket-
dienst (waarbij de Minister van Waterstaat
mededeelde, dat postzegels van 17h on 22.1-
cent, niet meer worden aangemaakt-, omdat
er niet genoeg vraag meer naar wa.s)dat
beseffende mijnontginning (waarbij de Mi
nister van Landbouw, enz., naar aanleiding
van opmerkingen van den heer Yan Kol, te
kennen gaf, dat het, met het oog op de on
zekere tijdsomstandigheden, niefc gewenscht
is, om de maatregelen van algemeen bestuur
betreffende do arbeidsbescherming thans in
een. wet neer to leggen; en dat hij (Minister)
van den door h-em overgelegden staat om
trent mijnongelukken niet zulk een ongim.-
stigen indruk heeft als de heer Yan Kol);
die tot onteigening voor den aanleg van een
electrisehen spoorweg van Haarlem naar
Heemstede, voor een los- en laadplaats op
het emplacement Sust-erenvoor uitbrei
ding ven sT-ationaim-ichtirLgen to Tilburg;
van het halte-emplacement Miste, en van
het stations-emplacement Dalen van den
spoorweg OoevordenGasseltemijeveen; dab
tot wijziging der betrekkelijko begrooting
wegens kosten van onteigening van percee-
lon_ in do Hofstraat te 's-Gravenhage; en
dat tot nadcro bijzondere maatregelen ten
opzichte van de Kamers van Arbeid met
ket oog op de tegenwoordige buitengewone
omstandigheden.
De vergadering is daarna verdaagd tot
Woensdagnamiddag te tweo uren.
x
Eerns tor ff heeft iets meer losgelaten over
de vredesactie. Duitsehland schijnt ook voor
vermindering van do bewapening to ge
voelen. De Duitsche ambassade te Washing
ton deelt ten minste op gezaghebbehden
grond mee, dat wanneer de oorlogvoeren
den bijeenkomen om ta beraadslagen over
do vredesvoorstellen, een der belangrijkste
onderwerpen zal zijn algenveeno beperking
der bewapening. Dat id oen feit van be
teekenis. want in'en weet. dat Duitsehland
daarvoor nooit veel gevoeld heeft. Toen
Grey indertijd pogingen deed om den wed
strijd in den vlootbouw ta doen eindigen,
werden zijn voorstellen, er op gericht om
slechts de verhouding 5'er vloten van En
geland en Duitsehland dezelfde te doen
blijven, niet aangenomen. Nu zon dus
Duitsehland voor vermindering van bewa
pening gevoelen.
Maar dat is alles, wat er aan nadere'
bijzonderheden bekend wordt. Bernstorff
heeft verder verklaard, dat da voorwaarden
niet zullen afkomen voor cFa onderhande
lingen. 't Wordt hierdoor nog waarschijn
lijker, dat van besprekingen niets zal komen.
Vooraf zullen do geallieerden toohj stellig
willen weten wat gevraagd .en wat ^ge
boden wordt.
Een telegram! van gisteren beeft doen
zien, dat de D uitschei agenten in. jJö Ver.
Staten hopen, dat president Wilson er in
zal slagen een vredesconferentie te 's-Gra-
venhago bijeen te roepen. Die hoop kan;
wel eens ijdel blijken. L
Do houding der Duitsohers.
De conservatieve groep van den Rijks
dag en de sociaal-democratische arbeids
gemeenschap. hébben in fifficioelq verklap
ringen hun houding tegenover bet Vredes
aanbod van de central en bepaald.
De „Kreuzztg." bevat de eerste. Ze stelt
voorop, dat de conservatieve groep in de
aanbieding een feit van groote, geschied
kundige beteekenis ziet. Zijn volle waarde
als een bewijs onzer kracht ontleent de stap
eerst aan het progra'ra Van de welomschre
ven vredesvoorwaarden, waarop Diritschland
en de verbonden Staten, de onderhandelin
gen willen openen. De conservatieve fractie
acht heb van zelf sprekend', dat niet tot
eiken prijs zal worden onderhandeld, maar
dat de voorwaarden, waarop )nen het oog
heeft, een vrede waarborgen, die de Duit
sche toekomst metterdaad voor gevaren vrij
waart. Uit de meeningen van schier alle
partijen blyikt, dat het Duitsche volk als
één man niet de verhaaste' komst van een
vrede op welke voorwaarden pok verlangt,
maar dat het tot den strijd voor Duitschlands
heden en toekomst tot den laatsten adem
tocht bereid is. Voorts hebben de Rijksdag
afgevaardigden ten plicht, te getuigen,
welke oogmerken naar hun mooning moeten
werden bereikt. Dib stemt bovendien met
de belofte van den kanselier overeen. In
den laatsten tijd heeft de sociaal-democra
tische afgevaardigde Scheidemann, helaas
zonder voldoende te zijn tegengesproken,
hieromtrent dingen gezegd, die naar het
oordeel van de conservatieve fractie de
opvatting van het Duitsche volk en de
regeering in e,en verkeerd daglicht konden
zetten. Do conservatieve groep acht liefc
plicht, in lijnrechte tegenspraak daarmee
ook nu met klem naar haar bekende stand
punt te verwijzen. Ze gaat van de stelb'ge
verwachting uit, dat de ten koste van het
bloed onzer dapperen bevochten voordealen
een yrede ten grondslag worden gelegd,
die in militair, oeconomisch en financieel op
zicht naar menschelijke berekening de toe
komst van ons vaderland buiten gevaar
stelt. Het leger- en marinobevel van den
keizer versterkt de fractie ia de overtui
ging, dat er zal worden doorgevochten en
er met gebruikmaking van alle strijdmid
delen te water en to land moet worden
doorgevochten.
De sociaal-democratische arbeidsgemeen
schap kondigt een verklaring af, die haar
leden hebben onderteekend en waarin nis
steeds tegen elke inlijving wordt geprotes
teerd. Dan leest men yeraer:
De Rijksdag heeft evenwel de verwaar-
1 oozing van de volksvertegenwoordiging door
de regeering nog overtroefd, doordat hij,
evenals reeds bij de afkondiging van het
koninkrijk Polen ook nu weer volkomen
ter zijde is getreden. Het centrum, de vrij
zinnige volkspartij en de so ci al-demoorati-
sche groep hebben het voorstel, door ons,
de na iionaal-liberaen en de conservatieven
gesteld en dat beraadslaging over de rede
van den rijkskanselier verlangde, verwor
pen. Daardoor is de stem van het ar
beidende volk op een belangrijk
tijdsgewricht verstikt. Óp de
volksmassa in den vreemde en brj ons-rust
nu de taak, er op aan te dringen, dat er
een pinde kpme aan den. stoffelijken en
zedelijken nood Van den krijg, waarin ze
togen hun wil zijn gestort en dat esn vrede
tot stand koine, die den weg bereidt voor
de verbroedering der volkeren.
De verklaring van Tisza.
Zooals we met een enkel woord reeds
meldden, heeft in do zitting van d?n Hon-
gaarschen Rijksdag Tisza mededeeling ge
daan van de vredesvoorstellen.
Op de rede, die hij daarbö heeft gehou
den, moeten we nog even terugkomen, wijl
daaruit een belangrijke mededeeling is aan
to stippen. Gelijk ook in de Oostenrijkscho
proclamatie en in de re:le van Von Beth-
mann is geiran, handhaafde Tisza de voor
stelling, d;t Duitsehland on Oostenrijk door
de Entente tot den oorlog z'jn gedwongen.
Toen de Entente zich ons in den weg
stelde, .zei hij, moesten wij ter verdediging
van ons bestaan naar het zwaard grijpen,
maar wij deden dat zonder eenige gedachte
aan verovering on niet gedreven door haat, t
die ons deed wenscheen den tegenstander
te vernietigen. Reeds op het oogenblik,
dat do oorlog uitbarstte, waron wij bereid
vrede te s'uitsa en wij zijn dat altijd ge
bleven.
Daar Oostenrijks en Duits eb hinds vijan-
don naar bun vernietiging streven, moest
voor een vredesaanbod een oogenblik ge
kozen worden, dat men daarin geen zwakte
kcci zien. Dat achtte man thans gekomen.
De 0 os tear b ksch-IIonganrs c he mmistir
van buitenlandsche zaken beoffc zich" daar
om met de regeer in gen der bondgenooten
in verbinding gesteld. Zijn voorstel werd
gunstig opgenomen en na rijp beraad werd
volkomen overeenstemming bereikt.
Dat is -wel het belangrijkste uit Tisaa's
verklaring, dat het Oostenrijk-Hongarijo is,
dat deai stoot tot het vredesaanbod beeft
gegeven!
fn het vervolg van zijn rede zei TiszaJ
nog overtuigd te zijn, dat de voorstellen
de mogelijkheid openen, een duurzanten
vrede te sluiten. „Willen onze tegenstan
ders met ons dien weg betreden, dan kun
nen zij van onze zijde op een eerlijk onthaal
rekenen."
Do vredesvoorstöllon
en de Sornme.
Do „Morning Post" wijst op heb verband
tus3chen het Duitsche vredesvoorstel en de
nederlagen van dei Duilscher3 in de slagen
aan do Sommo en do Ancro. Heb blad
betoogt, dat het groote Engelsch-Frausch
offensief geenszins opgegeven wordt, hoe
wel het vertraagd is door den winter. De
Duitschers beseffen ten volle, dat de bond-
troepen aan de Somme, waar de vernieti
gen ooten de baas zjjn over de Duitsche
ging van den vijand geregeld aan voltooid
wordb. Zoo zijn er bftv. meer dan 120 bat
terijen in het Soumie-gebied vernietigd en
de Duitschers z'jn niet in staat dit te ver
gelden. Daarom ia bet voorstel tot een
wapenstilstand da erkentenis van Duitsche
zgd'e van het beginnen vap ivat de volk-Oj-
men, nederlaag aal zijn,. t j j j
Do Amerikaansolho pore.
De vredesvoorstellen van den rijiskanee-
lier zijn in cl© YoroenigcSe Staten slecht ont
vangen.
De „Globe" vergelijkt den toeeband van
Duitsohland op hefc oogenblik met dien van
Napoleon te Moskou, In een persoonlijken
brief aan Alexander stelde Napoleon een
wapenstilstand voor met het oog op vredea-
onderhandelingen. Alexander wilde inwoer-
wil van do oorlogskaart den shap van Na
poleon niet als een grootmoedige daad be
schouwen. Hij za.g er slechts een teeken van
zwakte in en antwoordde met, waardoor de
oorlog voortduurde. Zal Duitsehland er in
toestemmen, heb begane onrecht te her
stellen en volcboencSe schadevergoeding voor
de opbeuring van da verwoeste lamden te
betalén? Zal het er in toestemmen, ch mi
litaire lastgevingen in te perken, die da
wereld schrik aanjagen Zal liet aan de mi
litaire kaste blijven gehoorzamen Deze
voorwaarden met name achten die vijanden
van Duit&rihiland evenals die neutralen on
misbaar voor d!e vestiging van een duur-
zamen vrede, die der. anderen volkeren ge
lijke rechten zal verleenen. Men hoeft re
den om te vermoeden, dat Duitsehland niet
van zins is op dezo voorwaarden vrede te
Sluiten. Daarentegen zullen de geallieer
den geen vrede sluiten, die niet anders zou
zijn dan. oen bestand, van nieuwe oorlogs-
toefbereiclsölen vergezeld.
De „Eveniqg> Pest" vindt, d!ab men om
zich van de geweldige beteekenis van
Duitschlancl's vredesvoorstellen rekenschap
to geven, zich slechts do houding van dat
land sedert meer dan een jaar behoeft te
binnen te brengen. Duitsehland verklaarde
zich bereid een eervollen vrede to sluiten,
maar het lag niet op zijn weg om onderhan
delingen uit te lokken. Het blad herinnert
aan de rede van cfcen rijkskanselier, die de
verantwoordelijkheid voor de voortaebting
van den krijg op do geallieerden heeft ge
worpen. Het stond aan de geallieerden, met
vredesvoorstellen te komen. Nu doet
Duitsehland het. Dot maakt groot verschil.
Het vormt een beteekenis van zwakte. De
Duitsche regoering aarzelt niet, dll'e af te
leggen.
De „New-York Times" Geon van do g-e-
alilieerdlen kan onder dergelijke omstandig
heden in vredezonderhandelmgen treden.
De onzijdige volken over cle geheel o wereld
zou dan zulk een aanvaarding voroor dealen.
De „"World" die nauwe betrekkingen
met Wilson onderhoudt, schrijftDe regee
ring van de Yereenigdo Staten zal den
plicht vervullen, aan de geallieerden het
Duitsche voorstel over to brengen, maar
verder za-1 ze niefc gaan. Do geallieerden
zijn den oorlog niefc. begonnen. Overigens
moet er eens oen einde aan komen. In de
Duitsche vredesvoorstellen wordb niefc van
hot militarisme gerept. Nochtans is deze
oorlog de vrucht van het milibairiame.
Do „Philadelphia Inquirer" zegt: Tus-
schen de hoi de partijen bestaat eeai onover-
kamenlijke kloof. Dat is -de stroom van
bloed, modder, puinhoopen en onvergeef
lijke en onnoemelijke misdaden, dien de
Duitsohers hebben doen sbroomen.
Do „Washington Post" Duitsablnnd dost
het vredesvoorstel zoogenaamd in de hoop,
dat het wordb aanvaard, terwijl het weet,
dat het- zal worden verworpen. Duitsehland
wil de -geallieerden voor de voortzetting van
don krijg aansprakelijk stellen. ZooveT zal
het niet komen.
Do „New-York Herald" meentHet Duib-
sohe voorstel heeft alleen ten doel, «3a wal
sende ontevredenheid ondier -heb volk tegen
heb verlengen van den oorlog to stillen.
In oen artikel„Een denkbeeldige vre
de", söhrijft de „New-York Tribune"
„Daar die wereld vrede wil, zal zij luiste
ren naar de Duitsche voorstellen, maar zij
zal zich door dteze voorebellen niet laten be
driegen. Er zijn verscheiden dingen nog er
ger dan oorlog. Een overwinning van
Duitsehland zou niet alleen veel erger voor
do menschheid zijn dan oorlog, maar het
zou o-ok een efcediigo waarborg zijn voor nog
meer oorlogen."
De „Now-Yoik World" schrijft: „De
groote hinderpaal voor den vrede is niet het
feit, dat de strijd onbeslist is, of de koppig
heid van de rogeeringem van Frankrijk en
Engeland, of de bcgoerhe van Duitshlanda
vijanden naar wraak, heb is do diepe over
tuiging zoowol van de neutralen als van dei
oorlogvoerenden, dab de Duitsche regeoring
onvertrouwbaar ia en dat or de beschaving
niet veilig is voordat het offioieelo
Duitsohland zijn houding tegenover do rest
van de menschheid niet radicaal hoeft ver
anderd. Dat is de reden, dat geen -enkele
neutrale ragcoring er bij Engeland en
Frankrijk qp zal aandringen een einde aan.
clen oorlog te maken op voorwaarden, die
do Duitsche regeering de gelegenheid open
laat de overwinning van Duitsehland të
proclaanoorcn.
Clir. militair tehuis te Voorschoten,
Geachte Redactie.
De schrijver vail hot ;entrefilet over dei
sluiting, 's Zondags, van het Chr. Mil. Te
huis te Voorschoten, kan gerust zijn. Eéü
enkelen Zondagavond hebben wjj moeten:
sluiten wegens onvoorziene omstandigheden.
Dat was een uitzondering op dem regel.
Het Tehuis blijft 's Zondigs open en wj
hopen, dat menig militair .er een toevlucht
zoeken zal,
l Namens het bestuur, 1
i' N. VAN KOL, Prea.
Voorschoten, 15 December 1916.
KUNST, LETTEREN ENZ.
Museum van Natuurlijko Historie.
De heeT P. Buitendijk, arts te Leiden,;
beeft aan 's Rijks museum van natuurlijke,
historie alhier weer een belangrijke ver.
zameling naturaïiën ten geschenke gege
ven.
