No. 17413.
De Eerste Kamer en de Minister
van Financiën.
LESD5CH DAGBLAD, Donderdag 30 November.
Tweede BSad.
Anno 1913.
FEMULETÖN.
Osas slot H.©abacli.
Hot besluit der Kamer.
Zooals uit het verslag der Eerste Kamer
blijkt, hoeft dezo Kamer gistoriumtfdag den
Minister van Financiën, mr. dr. A. van
.Gijn, ten val gebracht.
Behandeld werd het wetsontwerp tot wij
ziging der successiebelasting, dat 8 mil-
lioen per jaar meer in de schatkist zou
brengen. Het was slechts door ,£én spreker
bestreden, n.l. door den hoor Van Innschot
(R.-K.). Van links werd het verdedigd door
do heeren Van Houten, Van Kol en Van
Nierop. Daarop heeft do Minister ook zij
nerzijds het ontwerp mot een uitvoerige
rede verdedigd. Aan hot slot daarvan stelde
hij de portefeuillekweötie, verklarende de
verantwoordelijkheid voor den financieelen
toestand niet langer te kunnen dragon als
het ontwerp werd afgestemd. Zonder dat
hierop ook maar met één woord gerepli
ceerd werd, heeft do Kamer het wetsontwerp
met 22 tegen 18 stemmen verworpen.
liet besluit word genomen rechts tegen
fïnks. Tegen stemden 17 R.K., de "hoeren
v, Wichen, Bosch van Oud-Amelisweerd, Van
Swacy, Smits, Diepen, Verheyen, Van Lams-
weerdo, Van der Maesen de Sombreff,' Gi-
lissen, Van der Does de Willebois, Hjffmans,
Michiels van Kessenich, Van der Bieden,
Van Lanschot, Van Basten Batonburg, Ree-
ders, Van Voorst tot Voorst; 3 anli-revo-
lutionnairen, de heeren Van den Berg, Frans-
sen, Van Hardenbroek, en 2 chriitel jk-hislo-
riscuen, do heeren'Van Wassenaer van Cat-
wyck en Do Vcs van Steen wijk.
Heengegaan waren do jheeren Colijn, Ba-
vink, Van der Hóeven en De Grjselaar.
De Minister, die zat te turven, ontroerde
er van. Dat had hg niet verwacht. Hij
stond op en vroeg haperend, om de behan
deling Yan de andere financieels wetsont
werpen, die op de agenda stonden, te
schorsen.
Aldus geschiedde.
In den loop van zyn rede had hij ge
zegd: „Mijnheer de voorzitter, ik weet wel,
dat een minister eenmaal meet aftreden,
maar in mijn financioele politiek moet ik
toch doen of ik minister blijf tot aan nrjn
dood." Tien minuten later was hg ge
vallen
Het verworpen ontwerp is afkomstig van
minister Troub. Het bracht een zeer matige
verhooging in de tarieven, ook in de recht©
lijn, en het voerde teveni do belasting in
op schenkingen en verkrijgingen uit levens
verzekering.
Do Tweede Kamer had het op IS Juli
van dit jaar aangenomen met 48 tegen
29 stemmen en onder de vóórstommers waren
toen 5 leden van rechts: de hoeren Bichon,
Anker man, Rutgers, De Geer en Snoock
Hen kc-mans.
De onmiddellijke gevolgen.
Dadelijk na afloop van de vergadering
der Eerste Kamer, waarin minister Van
Gyn's successiewet verworpen werd, heeft
de Minister oen onderhoud gehad met den
ttdelijken voorzitter van den ministorraad,
mr. Gort van der Linden. Omtrent nadero
door minister Van Gijn gedane stappon in
verband met het votum werd nog niets
bekend.
Het Correspondentie-bureau meldt:
Uit de kringen der Eerste Kamer verna
men wg, dat op de agenda voor do vergade
ring dier Kamer op he-doD, gisteravond, voor
loop! g do drie overige aan do orde gestelde
belaslingoctwerpen nog gehandhaafd bleven,
in afwachting van een nader bericht, dat
do Minister van Financiën, die na het votum
over de Successiewet schorsing der beraad
slaging vroeg, vóór den aanvang der ver
gadering van heden den voorzitter zou doen
toekomen.
In dit verband meenen wij te weten, dat
minister Van Gijn de Kamer schriftelijk er
medó in kennis zal stellen (oasu quo gie
teravond reed3 heeft gesteld), dat hij do ver
dediging van bedeelde wetsontwerpen niet
meer op zich kan nemen.
Voor een vermoeden, dat al dadelijk na
de Kamervergadering in de parlementaire
kringen werd geuit, aai wellicht het geheel©
Kabinet, nu de zoo nood!ge versterking van
'sRijks middelen, welk© met de wetsontwer
pen beoogd w erd, weder voorloopig op losse
schroeven wordt, gesteld, zich het votum zou
aantrekken en daaraan gevolgen zou ver
binden, moet ,geen grond bestaan.
Nog hoorde men do onderstelling, dat
wellicht een der andere Ministers de overge
bleven belastingentwerpen zou verdedigen.
De Pers over het besluit.
„De Nieuwe Courant":
De rechtscke meerderheid van de Eerste
Kamer heeft van haar macht van rnedébe-
schikking over het landsbestuur geen beter
gebruik wet n te maken dan door, met voor
bedachten rade, een portefeuille-crisis te ver
oorzaken aan het Departement van Finan
ciën.
Met voorbedachten rado. Deze aanslag
op het leven van een naar algemeen© er
kenning verdienstelijk en bekwaam bewinds
man, met een der gewichtigste portefeuil
les in het kabinet belast, is zonder voorbeeld.
Het is een ongehoorde daad. alloen reeds
om de wijze, waarop zij volbracht werd.
Op grovere en onbetamelgker wijs is door
het hoog© Staatscollege nog nooit een be
windsman om hals gebracht. Het was alsof
meu voor het heele land duidelijk wild© ma
ken: tegen uw argumenten kunnen wij niet
op, tot het houden van een behoorlijke re
pliek, di© wij niet vooruit hebben opge
schreven, zijn wij- niet bekwaam, maar te
genstemmen kunneir wij: marscht
En het is een onvaderlandslievende daad
vooral.
Meer dan ooit behoorde in doze dagen <J©
Eerste Kamer doordrongen te zijn van haar
taak om 's lands Regeering te steunen, ook
wanneor deze, bij den nijpenden ncod der
I schatkist, zich gedwongen ziet op de ver
mogenden oen zwaar beroep te doen. Mecp
dan ooib behoorde zg te beseffen, dat het
1 haar plicht is, de stabiliteib in het staatebe1
1 stuur naar haar volie kracht t© helpen ver-
I zekeren door een Regeering ter zijde te
staan, die ons land tot lieden door de ergst©
gevaren heeft heengebracht, welk© het sinds
een eeuw hebben bedreigd. Minder dan ooit
ware het haar moeilijk geweest zich van
dien plicht te kwijten, nu het een minister
i gold, die in de tien maanden, dat hij zijn
I verantwoordelijken post bekleedde, getoond
l^eeffc volkomen opgewassen tegen zijn taak
en bij uitnemendheid de man te zijn, die in
het ministerie paste.
Ziehier een droeve en voor de Eerste
I Kamer diep b schamende tegenstelling. Gis-
teren nam met op één na algemoeno stom
men do Tweed© Kamer' een Grondwetsher
ziening aan, wharnivdo de Regeeriug haar
ernstigen wil om zich boven do partysobap-
i pen in het land te verheffen, buiten allen
twijfel stelde. Den dag daarna berooft, als
antwoord, een zuivere partij-mèerdsrlieid op
de ruwst© on met alle regels van parlemen
taire behoorlijkheid strijdige wijze, do Re
geering van een harer bekwaamste leden.
Wij zoeken naar de politieke bedoeling
van dezen groven aanslag tevergeefs; ^mis
schien zal hij ons weldra duidelijk worden,
misschien staan wij hier louter voor reac
tionair onverstand, waartegen naar hot dich
terwoord zelfs do goden vruchteloos kam
pen. Maar dat die'aanslag het vooraf geweten
en dus gewilde gevolg niet hebben mag, is
onze vaste overtuiging. Er most een mid
del gevonden worden om den derden Minis
ter van Financiën in het kabinet-Gort van
der Linden te behouden en hetzij dezelfde,
hetz£ een nieuw© Eerste Kamer de nog niet
te berekenen schade te laten afwenden, waar
aan zij door haar besluit het land beeft
blootgesteld.
Er- zulk vernielingswerk kan noch d© Re
geering noch de natie lijdzaam toezien. Wie
het bedreef, moet het herstellen. Niets mag
onbeproefd worden gelatsn om mini ter Van
Gijn in zijn ambt te handhaven onder de
voorwaarden, die ma zijn onomwonden ver
klaring van dezen middag daarto© onmisbaar
zijn.
Het „Handelsblad" (hoef ijzer-c ©rr.)
„Paeiticatio" zagi; gij, mijne heeren van
do Tweede Kamer? Wacht even, die van do
Eersto zullen u i'eeren, wat dat beduidt!
Terwijl gij sinds zes weken u ui is'ooft om,
tot'„bevrediging'' te komen, maakt de Eerst©
Kamer in één dag vrededen vrede
van het kerkhof. Terwijl bg u het onder
scheid tusseheu links en rechts tydeigk
schijnt weggevaagd, zoouat gij Grondwets
herzieningen tot stand brengï zonder stem
ming, stemt aan de andere zij van 'tBin
nenhof do rechterzijde tegen de linker (als
vanouds) een financieel ontwerp van drin
gende urgentie af. Terwijl minister Cort
van der Linden in uw midden en met uw
aller hulp aan de school der rechterzijde
de begeerde milliosnen in de schoot werpt,
weigert de ïechterzljde in den Senaat acht
millioen, die noodig zijn, niet voor een uit
gaaf yan de toekomst, maar voor een uit
hot verleden, een geieeltelijlce dekking van
het tekort, dat voor de helft is ontstaan
doorde Invaliditeitswet-Talma! En ter
wijl gjj daarginds lang en gemoele'ijic praat,
doet men het hier in één speech af. En
verder la mort sans phrase. Men slaat
in onze Eerst© Kamer, in dezen tijd, een
Minister van Financiën weg, zoo kalm en
achteloos, alsof men een lastige vlieg weg
knipt. Pits 't beestje is dood.
Praat nu maar verder, morgen, over pa
cificatie, edelaardige pacifisten van links.
Timmer voort aan uw luchtkasteel des
vredes. Wre heden in de Eerste Kamer
was, kreeg een indruk van ijzige moord
dadigheid, alsof men in een loopgraaf keek,
van waar uit,, kalm en koel, de tegenstan
ders worden doodgeschoten
Terwijl da:r ergens in do verte do
neutralen over vrede piekeren.
Pacificatie, uw naam is Eerste Kamer!
Do „Nieuwe Rottërclamsche Courant"
De Eerst© Kamer heeft -blijkbaar ge
meend, dat „do ervaring van den laatoten
tijd" nog niet genoeg had geleerd, en dat
haar, den goeden gang van zaken belem
merend, optreden nog eens nader moest
worden geaceentuec-rd. Daartoe beeft zij
dan .nu bet gausebe stel van belastingher
vormingen doen duikelen, dab noodig waa
con in den dririgend'en nood van 'do schat
kist, to voorden.
Want daarop komt meihelijk do beslis
sing heer, welko gisteren is genomen.
Dat is nu het nationale work van bot
meest onberekenbare ooi lego onder onzo
staatsinstellingen, dal belaas bij deze
G rondwebahorziening aan een ckiohtigo reor
ganisatie ontsnapt isl
De beteekends van heb votum kan op bet
oogenbük nog moeilijk in haar gansdien
omvang worden geschat. Minister "Van Gijn
beeft sdic-rsing van do beraadslaging ge
vraagd o rmoesten nog drie ander© be
lasting-omwerpen worden behandeld en
zulk een minisberiool verzoek is gewoonlijk
do voorbod© van oen aanvraag om ontslag.
Dat Ö3 neiging daaroto bij minister Van
Gijn groot zal zijn, valt te voorzien.
Dus zal met dit ontwerp naar allo waar
schijnlijkheid ook do Minister van Finan
ciën om bals zijn gebracht. Dit moet, voor
al in do tegenwoordige omstandigheden,
oen zeer. groot verlies zijn. Minister Van
Gijn was ontegenzeglijk met succes werk
zaam.
Nu is alles, ten gevolg© ran do dwarsdrij
verij der Eerst© Kamer, in duigen geval
len. Het zal uiterst moeilijk, zoo niefc go-
heel onmogelijk, zijn, in cJit stadium van do
pari omen tairo periode een nieuwen minis
ter van financiën to vinden, dio minister
Van G ij-a evenaart. En wordt bij gevonden
wat zal hij thans nog kunnen doen? Hij
zal nieuwe plannen moeten ontworpen, om
de acht millioen, dde minister van Gijn zijn
onthouden, to voorschijn to tooveren. Doch
aJs zulk een goochelaar al gevonden wordt,
zal cl© tijd om bot nieuwe belasririigplan te
behandelen, verstreken zijn. Dat wil zeg
gen wij sullen in de naaste jaren met toe
nemende bogrootingstekorten blijven kam
pen. En met de onzekerheid van oen han
gende bolasring^borziening in het vooruit
zicht I
- Op dit laatst© moet nadruk vallen.
En de beslissing valt op een trjlst'p, warr-
op inderdaad de zaak niet meer opnieuw I
aangevat zal kunnen worden, zoo-dat het
groot© werk der beL-süngkerrioning, raeds
cToor Treub zeff gehalveerd, voor verschei
dene jaren zil z'jnvan de baan.
•£oo gaat do verantwoordelnkheld, die de
Eerste Kamer op zich he fc durven n©m~n,
verre over de onmiddellijk© gevolgen van
haar daad hoen. Het „hooge" college heeft j
niet slechts een successiebelasting verwor- 1
pen, doch met uitnemende belangen van land
en volk gespeeld. Dit is het. wat ons de j
ervaring van gisteren geleerd hoeft! - I
„De Telegraaf' (driehoek-corr.):
Minister Van Gijn gevallen! Het kh>nk
als een kanonschot door een stil woud
Wij waren, de eerste, di© na afloop der
vergadering op het Binnenhof kwamen. Het
lag koud en eenzaam in den mistigen No
vembermiddag. Uit den ingang der Tweede
Kamer kwam een afgevaardigde. Wij lie
pen op hem toe en vertelden het hem:
Van Gijn is gevallen. Hij lachte! Grappen
maker! zei hg. Toan zag hij spoedig aan
ons, dat het ernst was. En hij werd er
stil van. Ongelooflijk leek hot.
Maar het was.zoo.
En nu kwamen d© andere raenschen, die
d© - vergadering hadden bijgewoond, naar
buiten.
Zg bleven in groepjes staan na-praten.
Niemand, letterlijk niemand, kon 't zich nog
goed voorstellen. Op den triast'gen m diag,
de avond-schemering al vaag over het histo
rische Plein, stonden we bijeen, groepje
aan groepje. Van Gijn gevallen! En daar
kwamen zij ook, de helden! de dapperen
van rechts! de "ridders bij de brandkast:
ze droegen hun portefeuilles en trokken
een gezicht of er niets gebeurd was
En eindelijk de Minister zMf, sterk onder
den indruk, plotseling midden in zin moei-
lgke taak en bij het begin van zijn hervor
mend werk ten val gebracht. Hij wandelde
naar z'n Departement
En 't Binnenhof lag weer eenzaam.
Daags nadat do Tweede Kamer het paci
ficatie-artikel! verstaat u, het pacifica
tie-artikel, heeft aangenomen, dat aan d©
rechterzijde all© kosten voor hoor scholen
waarborgt, geoft, aan den anderen kant
van 't Binnenhof, diezelfde reoliierzrjde het
antwoord. Zij brengt. zonder eenig redelijk
motief, op een selmu lelijk-Iichlvaardige en
bruto maner, en in ernstige financieel© om
standigheden, een-knap en begr.afd minister
ten val, die zich heeft opgeef Ier d, om ten
bate van het land zijn moeilijk werk te doen.
Wat daar gisteren in de dooie, vermolmd©
Eerste Kamer gebeurde, is: een daad van
politieke en parlementair© sabot-ago.
Zóó blijven zwakkelingen a-s Posthuma en
Bosboom gehandhaafd, zit'.en vastgeroest op
hun zetel en een knappe k&rol, di© zo er
hf krggt, maar worden ©erste-rangskrach-
ten als Treub en Van Gijn op een schan-
delgke manier ten val gebracht. To©n Treub
in Januari van dit jaar viel, richtten zich
aller oogen op Van Gijn. Deze begaafd© fi
nancier was eigenlijk de eonige, dio Treub's
taak kon overnemen. En Van Gijn, die vroe
ger al eens geweigerd had, d.o waarachtig
niet door eerzucht naar het ministerschap
gedreven werd, bezw©9k taij bat© van zijn
land. Hij offerde een aanzienlrjko betrek
king op en werd minister. Zal hij het
oogenbiik niet verwenschen, waarop lij het
deed? Precies 9 maanden en 21 dagen is
hij minister geweest: kort, maar laag ge
noeg, om zich als een knap bewind.man
te doen kennen. Trouwens, niemand had
anders verwacht. Hem droeg sinds jaren
een voornam© en hooge reputatie.
„De Maasbode":
Zoo goed a-la zeker zal min. v. Gijn zijn ont
slag aanbieden aan H. M. cb Koningin.
Men mag dus aannemen, dat olzoo de der
de Minister van Finanoiën uit dit ministe
rie heengaan aal. Minister Bertlrag blosk
spoedig eren man van zeer middelmatige
kwaliteiten to wezen en ging onder alge
meen© instemming been. Daarop heeft do
linkerzijde uit de Tweede Kom-er zlah do
weelde vergund een minister van Finan
ciën to verslijten (heb wa3 die hear Treub)
en nu deed de rechterzijde der Eerato Ka
mer drfco.
Natuurlijk zal dib laatetet geval do link-
scho pers tot luid misbaar aanleiding ver
schaffen. Maar voorloopig staan linkerzij
de on rechterzijde, Tweede en Eersto Ka
mer, gelijk Dit is echter nog geen recht
vaardiging van het votum, dat met op po
litieke moordzucht mag berusten, doch
eigen degelijke gronden moet bobben.
Die afdoend© redenen om 'a Ministers
ontwerp af to wijzen waren voor d© recht-
soh© meerderheid dor Kamer aanwezig.
In voorloopig verslag hebben do togen-
sbondc-rs dan oolc ©en beslist geluid doen
hooren. Zonder overdrijvingen heeft men
daar kalm zijn ernstige beden'lringon aange
geven. Ook uit dat verslag is op te mnJkon,
dat <le Minister het pleit zou gewonnen
hebben, indien hij het compromis-voorstel,
dat de heer De Monté Verloren had ter ba
fel gebracht, had aanvaard. Zooals men ziah
herinnert, hadden de drie reahtscbe partij'
en in de Tweede Kamer zich met diens voor
ebei vereenigd.
I>a-a<rm.eo was hot .bewijs geleverd, dai
reahts zeer conciliant was, gaarne- de Re
geer ing hielp en niet op dc diuiten ging rit
ten. Waait voorop zij gesteld, dat de Minis
ter vroeg 8 rail Koen en hot voorstel-De
Monté 6.2 millioen zou opbrengen. Vervol
gens stapte de rechterzijde nog voor een
deel af van haar bezwaar een beginsel-
bezwaar doordat zij de zwaardere belaa-
twng in de „rechte lijn" (vererving van var
der op zoon) groo'tendeela aannam, doch
naar hoogero verkrijgingen wilde verleg
gen.
Die toegestoken band beeft Minister Van
Gijn indertijd afgewezen. Hij wist, d»at de
euecessiehelasring van ouds een zeer teem
zaak is voor redata Ook wist hij, dat de be
lasting op verervingen in de rechte lijn een
beginsel raakt, dat reohta steeds heeft be
leden. Daartegen heeft hij in Juli 11 als
©enig argument gesteld, dat hij niet kon
beginnen met van rijn belastingen wat te lat
ten vallen, omdat zulks oen sleoh'- prece
dent zou wezen.
Door zoo te handelen, heeft liij net te bont
gemaakt.
Den Minister Van Gijn, die bij de verde-
dïgingsbelastingen nog pa3 heeft kunnen
ondervinden, dat de Eerste Kamer niet op
den geldzak zitten gaat, als heb landsbe
lang offers eisc-ht; minister Van Gijn, die
een slechts weinig mindere opbrengst had
kunnen krijgen, mag worden toegevoegd:
Habes quod libi imputes, gij hebt het u
zelf aangedaan.
Ongetwijfeld zal deze stemming als een
partijdaad worden voorgesteld. Dat is zij
in zekeren zin, waar een beginsel in heb
spel was, dat rechts hoog houdt. Maar par-
tijdig was de daad niet, waar eerder door
do rachtsche partijen groote toegevend
heid was getoond. Daarom had de verwij
zing van den heer Van Nierop na-ar den
pas gesloten schoolvrede, welke ook veel
gold zal kosten, geen zm. Immers, goLd wil
rechts en de Eerste Kamer g&venmaar
men moet het haar niet onmogelijk maken.
Eenigs leden van rechts (de hcoren Colijn,
Bavinck, Van der Hoeven cn De Gijselaar)
hadden zich vóór stemming verwijderd.
Blijkbaar wensohten zij zich blanco te hou
dan van de verstrekkende gevolgen, wel
ke de verwerping dezer belasting hebben
kan wegens het heengaan des Ministers.
Intussohen hebben natuurlijk ook de an
dere leden van rechts zich de noodzakelijk*
gevolgen gerealiseerd. Verantwoordelijk ia
hij, die deze stemming heeft noodig ge
maakt. Staatkunde drijft nu een-maal geheel
op verantwoordelijkheid.
Opgave van Personen, die zïcö ie
Leiden bei-ben gevosiiid.
J. O [te, lompensurtearJec. N.-Beesten
markt 19. 3. van Ek, IBaji raciit 109.
Mej. C. van Heuslen. W ..ad raeht 155.
1. G. WilivbranJ, t- n.co d -ct.u/,
Utrecht&a'ae-Veer lö. M J. G [njniann,
dienstbode,. Langebrug 1B. V/. Weg
man, schipper, Ve, tos [raat 65 J. Flok-
stra, dien3tbolo, Oudo-Vost 197. 11. A.
James, Rapenburg 58. J. Zij', Ou-ie-
Singel 22-Sa. B. J. Wit'.e-.barg, Aal
markt 29. J. 0. Paunek'.o:, t chuiscli
ambtenaar b/d. K. v. T. oj d s oorwege),
Stadhouderslaan 19. G. W, erj. Mo sch
weg 21a. Mej. G. van S rien. roene-
steeg 3S. D. van Leeuwen. Gd ïesteag
38. J. van Wear en en vn v. meubel
maker, Magdalsna M'-onsstraa'. 61 M j.
A. Sneiblage, kanloorböJo t Heeren-
straat S5. C. Visser, pa ;'cj!'er var-
pleegsier, Hearenstsa^t S5. M E. C
J. van Egmond-Groenesveg Ju'i :raa.: 5
J. Iviornp, Breestraat 103 J. 0 A.
L. van Bam, Pieterskerkst'aat 12. M\j.
L. R. Loman, Rapenburg 83 Moj B.
Birtsen, Stationsweg 1. .T. P Cu ven
dak, student, Onde-Sin -al 21 Voi Th.
Holleman, Bre^str at 72 M. va-1 dor
Westen, dienstbode^ Pr.-Frado s ra r 9a.
Roman naar het Duitsch
DOOE
HERMINE VILLINUER.
15) 4
Daar brak zg plotseliag ïq een süraat-
jjongensaohtigen tr40imlkreet uit, sto. rad© als
een roofvogel op n©e za^jo van mevrouw
Birkel af, snelle daar.nede naar d© jonge
(meisjes b.j do deur en soauid© ai do flikjes
uit over de luid gil.end© meisje-soaa-jx.
Allen lachten.
Alleen mevrouw Birkei sU-me'd© knorrig:
„Maar dat is uu wat al t© org
„Nies waar," kDikt© collega HeLm haar
toe, „zölls voor flikjes heeft de tegen
woordige jeugd geen respect moer
HoS gebsurdo ook dikwijls, dat O.inutjo
zulke indagen bijwoonde. Zij bleof ©en
vreemdeling in dieu kring, al was bet all©2n
door haar uiterlijk. Groobaiama stuurde haar
uit d© stad we) kleeren, m^ar zonder er
het minst© verstand van te hebben ging
Onnut mot onbeschrijflijke verm:t©'hrid aan
't werk om de dingen aan haar eigen p©r-
Boonlijkheid ?«an te passen. Zij droeg haar
pio-oi, weelderig haar in een wrong m'ddon
Op he& hoo-fd, ^terwijl iedereen hem in den
hals droeg. Zü liep met e©n Dgen hal?,
terwijl de mod© een hoogen kraag voor
schreef. Ongekunsteld als e©n kind veVk-u
Z'J onder GrootmamVs ga-ten, want de
getlachte, den een of anderen indruk te
PM/cen, wa3 Z6er verrö van jiaar
Liefst zat zy als oen vogeltje op collega
Heim'a stoelleuning. Dio had dan plotse
ling hot teedersto grootvadorsgezicht, en
hot tweetal bobbeldo e 1 gichold© met elkaar
als schoolkinderen. Precieö als d© tooneel-
spelor met zrjn menschenkennia herkend©
het jonge Onnutje dadelijk bij den c©rsten
oogopslag alie3, wat geaffecteerd was, en
onwaar en onecht. Zij vertelde d©n ouden
vriend van Meil© en van do overig© be
woners van haar dorpje ©n dab zij nauw
keurig ieders zorgen ©n verdriet kende. Ook
bruiloften woonde zij bg en het doopen
van kinderen. Hij moest toch ©ens zien,
hoe dat tooging. Daar hooft oen ioder zijn
gezicht precies zooals hij is mw hier
waren do mertschen, behalve Grootmama,
allemaal helzolfde.
Als de vioite weg was, sloeg Onnut haar
armen om Grootmama's hals:
„Ik hoü toch zoo vrees&lijk veel van a
- moor zog, morgen mag ik toch weer
naar mijn dorpje, hè, Grootmama?"
„Goed," kreog zij ten antwoord, „ga naar
jo bod, kind, morge breng ik je weer
naar huus."
„En is u niet boos?"
„Waarom zou ik boos zrjn jou bent
nu oeninaal mijn butenmeiske
Dan bleven ze nog lang bij e^knar rit
ten, Grootmama, collega Heim en .mevrouw
Von Reut Johan, de oude knecht, zette
heel rustig een klein soupertj© klaar, en
Grootmama bekommerde zich ia de verste
verte niet waar dat vandaan kwam.
Collega He-ira wis al rijd heel spraakzaam
als Onnutjo in de stad way.
„Frissch© lucht van hot veld," zei hij
al kauwende, „een voorjoarsdroom zoo
veel to denkon on t© raden en toch
reeds zoo haarfijn geteekend."-
„Ze hoeft feel fan mij, niefc waar,' collega
Heim?" bracht Mama Grossi tusschonbeide.
„Ja en neen jij was den indruk, dien
je maakte, altyd bewust, lieve Grossi, ja
hebt om zoo te zoggen zelf me© genoten,
terwijl' je anderen amuseerde. Tegenwoor
dig nog
„Daar heb je geliek an," gaf Mama
Grcssi hem toe, „dab ligt in mij ik mag
mezelf graag lieden
Collega Heim lacht© en klopte de oude
vriendin op den schouder.
„Onnutje zou als actrice nooit gelukkig
zijn," ging hg voort. ,,Zg 13 een wezentje
geheel voor zichzelv© alleen. Zulk© mensohen
maken in de wereld weinig opgang. Maar zij
zal zich altijd gelukkiger voelen dan Bel
hamel."
„Och kom!" zuchtte Mama Grossi, „als het
meiske maar aan ons toonoel verbonden
werd, zou
„Ja, dat zou haar geluk zgn," knikt©
eollega Heim; „hot zou haar vreeselyk veel
moeit© kosten niet veel t© beteekenen op
de wereld."
En toen Mama Grossi een trenrig gezicht
zette, voegde hij er bg: ,.Maar j© kunt er
gerusb op zijn, je Reebachertjos gaan niet
verloren. De een heefb een vasten wil de
ander© niets wat laag is, waagt het zulk
een menschenkind aan t© raken
„Jou bent een beste", zei mevrouw Grossi
verheugd, en zg wierp haar collega een
kushand toe.
Eens op een dag verklaarden Grootmama'
en collega Heim Belhamel rgp om op t©
treden in een gastrol.
Voor de kleindochter van Mama Grossi
openden zich onmiddellijk de deuren van den
hofschouwburg. Maar ©ersb moest Belhamel
op kleinere tooneelen do noodig© routine
verwerven.
„En het onderscheid leer© kenne," zei
Grootmama, ,,tusscke ons tooneel en een
ander. Ik lieb altied moet© hoore: „Grossi,
alle groot© theaters staan foor j© ope, waar
om in 's hemels naam blief jo daar altied in
dat klein© residentiestadje?" Waar ik ech
ter op mijn reiz© om gastfoorstellingen t©
geve Veest ben, altied heb ik dacht: ,,0
rnjju lief tooneeltj© op 't Slotplein, het kan
mif niet schele of do foornaamheid zooals
ze zegode er dan een beetje an mankeert.
Maar de bekoorlijkheid is nog foei meer
waard. Kiek, Belhamel, als ik het belevo
mocht, dat jou aan ons tooneel kwam
Grootmama begon eensklaps t© snikken en
op de tafel t© trommelen en Belhamel zette
oen paar vuisten in haar zak en nam zich
zelve heilig voor:
„Zij zal liet beleven! Zg zal het beleven!"
In het laatst van den zomer kwamen zg
van haar gastvoorstellingen terug. Beiden,
Grootmama en kleindochter, met een weinig
bleek© wangen. Zij hadden vieT-en-dertig-
maal gespeeld, Belhamel voor Julia, Groot
mama voor d© voedster. Steeds dezelfde rol
in alle mogelijke theaters.
Van het e'lgk, waar Grootmama moedig
door heen waadde, had -Belhamel weinig ge
merkt. Zy stond onder goede bewaking en
was daarenboven zoozeer van haar fciak ver
vuld, dat zij noch rechts noch links keek.
De acteurs en actrices", di© zij ontmoette,
mochten er uitzien zooals rij wilden^ zy
zag in allen slechts zichzelve, haar eigen
poging, haar willen en verlangen.
By baar terugkomst was cr een alge
meen© samenkomst op* het slot Reebach. Zij
zaten allen jvcer gemeenschappelijk rondom,
de groot© tafel in de kinder kam r. En Groot
mama verteld© van Belhame.'a 'succes et
Belhamel van het nog grocter succos van
Grootmama.
Wat echter de heofdzEak was: Dc i am©'
legde de opbrengst van h ar voorste'Vingen
duizend mark voor h ar gj i f 1
bacil weg. Eet was precies zoo uitgek 0 :T
als rij gedacht had.
„In een jaar," zei z© met trofs, „heb ik
Reebach misschien vrij
Toen waagden de Georgientjcs s echts be
deesd met haar bescheiden sp-.a; p.-nniagen
voor den dag te komen.
Heel pedant voegde Krab or h n 1 r.l mark
bij, het bedrag van hetgeen haar benig hai-
opgebracht.
„Kiendcrs," zei Grootmama, „an dezen
dag zullen wij denk© en zalfs als wij al lang
grieze hare he'obe. Ik heb er ©on foorgefoe'
fan, mien Reobachertjcs w .de wat. met
geen één er fan loopt het s'ec'it aL Dek
sels, wat strale je eoge en vrat gioeie je
wange
„De uwe ook, Madame," f uisteule de
Franqaise.
„En jou bent niet ha'f zoo geel as an
ders, mien 'Casseietje," kroeg zy tot aub
woord.
Onnut begon reeds met ve b ruwen.
„Weet je wat, wij maken vai het bïjg©:
bouw een k^huis voor oud© vrouwen uit bet
dorp. Jullie kunt niet gelooven ho© slecht
zij Iftt hebben nergens is plaats vcoi
hen overal rijn ze tot last. U hadt een&
mc-etenmen, Grootmama, hoe tcyreden M:i'e
gestorven is. „Heidega'.ei" was haar laatste
woord."
J (Wordt vervolgd).
