Nederland en de Oorlog.
FEUILLETON.
ny
No. 17409
H£atei°clag£ SS November,
Eerete IBladU A0. 1916.
Persoverziefit.
Vor£»eilijke raad. Dit hoofd,
^laaiafc „HET VOLK" boven het volgend
MS'el' „NIEUWE B0TTEIÏHA1ISC2E
COURANT" publiceert een artifcol, vaar-
van zij zeif al voorziet, dab or een. „storen^
zal opgaan tegen liet „snood© denkbeeld
èr in vervat. Heb bil ad blijkt due overtuigd,
<Jat het bezig is iets heel leelijks uit te
balen: Terecht. Ziehier een kleine bloem
lezing
„Zooveel is zeker, dat ons. zoogenaamd
lisbributie-sysbeem een systeem is, in de
«eerste plaats Op vermeerdering van gen
bruik gericht. Een groot aantal artikelen
wordt beschikbaar gesteld boneden den
kostprijs. Als Iiefdadigheiclsstelsel valt zulk
óen systeem mogelijk te prijzen wat nog
éen vraag is; als voorzienings-sy9teein
ia het in een tijd, dat er overal schaarschte
fo, ongeveer het meest onlogische, dat zich
denken laat. Men zou zoo iets eer verwach
ten in eoa land-, dat ejtikt in graan en
•Aardappelen en in alle voorraden van lui
lekkerland, waar mon het verbruik aau-w
moedigen wSbcïe, dan hier.
Elk© stimulans (prikkel) tot zui
nigheid ontbreekt in dit stelselde verspil
ling- neemt overhand toe
Wat denkt do Kegeering te doem, om
yerkwisting tegen te gaan, jqu van den
prikkel tot zuinig verbruik, die in den
prijs -der vorbrudksmaddclén gelegen kon zijn
ir afstand gedaan"?
Of begint het te dagen
>De aanschrijving der Regeering aan de ge
meentebesturen, om ter beperking van heb
jöteenkoolverbruik verhoog ing van den
gasprijs in overweging to ncsmen, is in dib
<?p zicht een verrassing geweest, daar zij
ó©n aanwijzing bevat, dat c5o lessen der eco
nomie nog nidfc gansch en al zijn vergeten.
Mogelijk ia do tijd gekomen, om ook pi'ijs-
yerhooging van andere artikelen van dago-
Mjkcch gebruik in overweging Ic nomen. IToe
denkt cb Regeering daarover?
Waar komt deze raad op neer?
Dab er tegen hot voorjaar- een fcekoik)
komt aan vorsc1 Ellende levensmiddelen, aoh-
^en wij- ook niet uitgesloten. In hoeverre
de Rogeering daaraan mede schuldig is,
wenschen wij op dib oogemblik iin het mid
den to laten. Zokcr sohijnb het, dat do En-
gelscho belommptirur van den aanvoer van
mest- en vood-Tsfcoffcn ccn dor voornaamsto
oorzaken van het dreigend gevaar is.
Hoe dan ook, heb gevaar is er.
Wat wil na do „N. R. Crb." -doen, om
het gevaAT to helpen keeren "Dwingen tob
zulnighcfld rn het gobruik. Dat kan zeker
noodig zija. Maar de wijze, waarop het blad
dat wil bereiken, is eenvoudig ergerlijk. Hot
wil zuinigheid bevorderen door prijsverhoo-
ging. Dat aou hiorop neerkomen, dat van
de beperkt©-voorraden do meest koopkrachti
ge bewonw» evoavool zouden kunnen koe-
pen als baj de huidigo lagero prijzen on dafc
do minder koopkrachtige alleen verplicht
tperden nain-dör to koopen, terwijl er voor
do minst koopkrachtigen do kloinsto voor
raden zoude® overblijven. Met andere vroor-
^en: Do „N. R, Crt." wil bij schaarschte
an lovenfroiddjcden dozo aldus verdeden,
at de rijkeren volop zouden blijven houden
An het gebrek aken do arm eren zou treffen.
Tegen dit verachtelijk plan dient des to
sterker to worden opgekomen, nu maar al
zeer ie vroeeen staat, dab minister Podhu-
fha ooren er naar zal hebben, wijl hij im
mers reods wegens het kolengebrek de zui
nigheid in het verbruik van gaskolen zoekt
$e bewerken door aan t© sporen tot oen gas-
prijsvorhooging, waarvan do minst kcop-
iraeliti^sn het meesfc de dupo zouden wor
©SIS sl©& m»©©foa©l2..
Reman naar hefe Duitsch,.
doob
HERMINE VI LD ING EI?.
Intussehea war on do geelockime wangen
dec Fran$aiae nog een bootjé gele? gewor
den' haar rug nog oenweinig scheever
en haar stem had volkomen allen klank
Ye Horen. Toeh kwam Mademoiselle nog
steeds ieder en Zondagmiddag, evenals al
tijd mei 't donkerblauwe boekje, dat dol
tè^le3 d©^ civilifcó bevatte, bij haar
leerlingen. Zij streek haar grija-o haren glad»
kuch to e«i begon, terwijl zij mek ©on dun
Sbokjo op tafel sloeg:
„Meadcm^isellos, attention s'il voug plait!
H faut teujours- sertir Ie petit doigh"
Dak do meisjes Roebach, die deze rege
len van wellevendheid van haar vroegte
kindsheid af haalden aangehoord, den in
houd .van hoi schrift steeds geduldig over
rich lmon lieten gaan, daarvoor zorgdo Rol
kam ol. Zij zelf luisterde al lang niet moer,,
maar repeteerde zachtjes haar rollen/maar
weo ieder de? zusters, als zij gegaapt had
;Of op andore wijze aan haar verveling had
•inting gegeven BeUiamel's lange armen
waren ste&d3 bereid een strafbaar hoofd
te tuchtigon.
Vóór haar vertrek nam zij Onn'ufc rpg
koena «oneer handen en hield een Ian^e toe
spraak tot Imp. Met dat rondzwerven moest
iet nu gedaan zijn; zij moest aan het werk.
/"J moesk ziek maar aansluiten bij Krab'.
den. Zou dit systeem bij gas nog te dragen
zijn, hoe'ellendig en verfoeilijk het ook
daar al is ten aanzien van do levensmid
delen zau het op een volksramp uitloop en.
Als er een tekort aan levensmiddelen is,
behoort lïet nadeel daarvan door alle klas
sen der bevolking geleidelijk te worden ge
dragen. Moet er bezuinigd worderj in heb ge
bruik van levensmiddelen, dan voere men,
bijv. door een kaartenstclsel, een rantsoe-
nëering in voor allo vermogensklassen zon
der onderscheid. En daarbij zal er zelfs nog
in het bijzonder op gelet mooten worden,
dat do min-vermogend© personen, wegens
zwaren lichaamsarbeid en omdat zij het te
kort niet door andere voedingsmiddelen kun
nen aanvullen, recht hebben op naar ver
houding grootero 'hoeveelheden uit den al
gemeen beschikbaar gesteldcai levensmiddo-
lenvoorraad, dan do meervermogenden.
Maar tegen het stelsel, dat do „N. R. Qt.v
aanbeveelt /zouden wij met hand en tand tot
het uiterste in verzat komen.
DE SMOKKELARIJ,
Men schrijft aan do „Tol." uit Maastricht:
Als-eenJjovijs, dat de smokkelhandel zich
hier in Zuid-Limburg gestadig en' zelfs
schrikbarend uitbreidt, kan dienen, dat aan
liet parket van justitie alhier, alleen op Za
terdag niet minder dan 370 processen-ver
baal Zijn ingekomen van pogingen tpfc ver
boden uitvoer.
OORLOGSSLACHTOFFERS,
Te Roosendaal kwam een extra trein uit
België aan met 199 vrouwen ©n kinderen uit
Noord-Frankrijk en Zuid-België. Zij dach
ten via Engeland naar Frankrijk te kunnen
komen, doch moesten door staking van den
dienst Viissingen, to Roosendaal blijven. Een
gedeelte zal te Viissingen worden onderge
bracht, een ander gedeelte in Den jHagg.
Do meosten zagen er armoedig uit.
NAAR BETERN-OORDEN.
To Zevenanr passeerde een transport vrou
wen en kinderen uit Galicië en de Boekowina.
Do menschon zagen er zeer armzalig uit. Zij
waren op do doorreis ..naar - Amerifet.
Evon te. vorou passeerden eeuigo Oosi^n-
Hjksche jongelieden, eveneens naar deNieu-
wo Wereld reizende. Het waren jongolui
van ongeveer 16-jarigen leeftijd.
LEVENSMIDDELENVOORZIENING.
Er is een centraio commissie uit de ar
beidersbeweging voor do levensmkldelen-
voorziening samengesteld door do dagelijk-
scho besturen van do S.-D. A.-P., het Ne-
derlandsoh Verbo-nd van Vakveréenigingen
en den Bond van Nederlandsche Arbeiders-
ooöperafcies.
Do besturen hebben voor een nauwere en
ook ycortdurende samonwerking ten behoe-
vo van een geregeld toezicht op de lovens-
middelenvcorzicning en op do uitvoering der
Dtsiirilmtiowet een permanents commissie in
het leven gcroopen, bestaande uit drie le
den, aan te wijzen één door en uit heb be
stuur der S.-D." A.-P., één door en uit het
bestuur van N. V". V. en één door on uit het
bestuur van den Bond van Nederlandsche
Arbeiderscoöperatieg. Dezo commissie kreog
tob taak toezicht uit te oefenen op do k*-
voDsmiddelenvoorzienrog en daartoe adenca-
digo gegoveii3 to verzamelen, do verschillen
de plaatselijko en landolyko histaniies in do
aibeidersbawegiug (EestuurdersbondeD, af-
deolingen der partij, sociaal-democrafcischo
Do mees tor had aangohtxlen do opbrengsb
van den tniin van hot slot Roelmch mob
dio uit' zijn eigen tuin aan kooplui to vee-
koop on.
„Kreb," zei Belhamel, „ia veel jangeï
dan jij; heb zou schando zijn als je
haar niet helpen wou met heb werkon in
don tuin."
Onnut schudda heb hoofd. „Ik wil nieb
den heelen dag aai'do aan m'ju handen
hebben."
„Maar kan Reebach jo dan niets sche
len?" zei Belhamel, „ben jo dan uieb bang,
dab we ona ouderlijk huie zullen verliezen?"
„Ne-en, zullen heb niet verliezen."
„Hoo kan jij dab v/etcn?"
Mob eon zorgeloos gebaau trok Onnut
do schouders op, predies eender als Groo-
mama,
Zij sc-hreidon allen, toen BoUiamol meb
een japon aan van haar overleden moeder
en eon hoed .op, dien do Goorgienfcjes op
gemaakt hadden, in den troin stapto. Do
Kccbachertjea voelden zich onuitsprekelijk
verlaten zonder haar Belhamel. Als van oen
begrafenis kwamen zij van de-n. trein terug.
Maar welk oen zeldzaam herademen een
paai1 dagen na Bel hamers afscheid! Nie
mand, dio meer klappen om do ooren uit-*
Beeklo, dio do grootste meisjes aam haar
plichten herinnerde on do kleintjes aan haar
schoolwerk.
Krab had den hooien dag vuilo bandon
vol aards en bleef den ondenvjjzor steeds
een antwoord schuldig. Onnut liet haar
andero werk loopen 1311 muntte alleen uit
in haar opstellen.
„Zij maakt uitstekende opstellen," zei Hes
perus tot Grootmama, „uiaar helaas rol
taalfouten."
„D,a& doet er. niks toe," verklaarde Groot
raadsfracties, arbeiderscoöperaties enz.) van
voorlichting to dienen en in overleg met en
onder goedkeuring van de besturen der
samenwerkend© organisaties alles je doen,
wat er toe zaJ kunnen strekken deze voor
ziening in de komende wintermaanden te be
vorderen-.
De S.-D. 'A.-P. heeft in deze commissie ge
delegeerd den heer Jos. Loopnit, de Bond
van Nederlandsche Arbeiders-coöperaties do
heer J. J. van der Velde en het N. V. V. den
heer Edo Fimmen, welke laatste door de be
sturen werd belast met het secretariaat der
commissie.
UITVOER NAAR ZWITSERLAND. -!
Men schrijft uit Zurich d.d. 20 Notf. aan
de „N. R, Ct.":
In Zwitsersche kringen van den levens
middelenhandel (visch- en comestibleshandel)
valt een stijgende ergernis waar te nemen
over do willekeurige maatregelen, waarmede
Duifcschland de toevoeren van Nederland be
moeilijkt. En niet minder groot i3 de ver
wondering, dat Nederland, voor wie het zich
'dan toch om vitale intressen handelt, zich
dat alles laat welgevallen. Toen in Septem
ber do doorvoer van versch© visch verboden
werd, heoft Bern onmiddellijk in Berlijn
slappen gedaan. En 'men had succes. Nu is
.sedert enkele weke» da doorvoer van ge
rookte en gemarineerde visch alsook van
kaas volstrekt verboden.' En men verwacht
hier nu algomeen, öab „do' Heeren in Den
IIsag"_zich de zaak zullen aantrekken. Bern
heeft in September de eerste stappen ge
daan, 'omdat men er belang bij hai zeker,
maai* naar Zwitsersche opvatting heeft Ne
derland er toeh meer belang bij, dat 'zijn
artikelen, onbelemmerd naar een neutraal
land reizen kunnen.
STRAFFEN OP SMOKKELEN.
Meb het oog op do voortdurend© smok
kelarij, zullen to Winterswijk in do toe-
komsb meerder© strafmiddelen worden toe
gepast. Vreemdelingen, éénmaal op smok
kelarij betrapt, zuilen geen vc-rgunriog meer
bekomen om in do gemeenten te worden
toegelaten.
Ook. bestaat het plan aan personen we
gens smokkelarij veroordeeld, de vergunning
om regeeringS'.irtikelen to bekomen, in te
trekken.
Bovendien .kan een roers bel tot uitwijzing
uit het in staat van beleg verkeorend"gobbed
geschieden van ieder, die verdaoiiè werd6 van
direct cf indirect bij do smokkelarij betrok
ken to wozen, zonder daarom aangehouden
behoeven te zijn.
De burgemeester van Need© heeft bepaald,
dab aan hen, dio zich aan smokkelarij schul
dig maken, geen regeerings-levensmiddelen
zullen worden verstrekt. Te Dinxperlo is
eenzelfde beslissing genomen.
VERGOEDING KOSTWINNERSCHAP.
Naar den minister van oorlog is mede
gedeeld, hebban eommigo burgemeesters ter
kennia gebracht van dieiistpliclitigon, «clue
zich thans mot onbopaakl (klein) vorloï ba
vin don, dat ingoval zij vrijwillig onder do
wapenen zouden torugkeeren, ten eindo
tliensfc te doen als buitengewoon kommies
door hun verwanten aan hun bedoeld vrij
willig verblijf onder do wapenen geen aan
spraak zou kunnen worden ontleend op
kostwinnersvergoeding.
D© minister heeft thans aan do bur gein oes
ters medegedeeld, dafc dit niet zijn bedoe
ling is, dat wel vergoeding kaü worden toe
gekend en dat daarbij geen rekening moet
worden gehouden met do toelage, welke do
dienstplichtige al3 buitengewoon kommies
geniet,
moeder GrossI, „dab het z© van ijrij. To oh
is er wat van mij terecht 'komo."
Do niocster zuclitt©:' „Ach, Belhamel, Bel
hamel, geen van de zusters evenaart haar."
Zoolang Belhamel echter op de school
banken zab on dweepte met haar Hesperus,
had deze slechts oogea. gehad voor do
schoone Grootmama. Naar d-e stad reizen,
bij de gevierde actrice koffie-drinken .en
haar 's avonds zien spelen dat was het
doelwit van zjjn verlangens.
Nu was plotseling Belhamel zijn aigod
en Onnut, die uit Ij aar kort© rokjes gToaide,
dweepte met don welgedaan geworden
Hesperus, die van zijn kant alle ter.dere be
doelingen in de opstellen van zijn Ieerliug
onbegrepen aan zich voorbij liet gaan.
Daar treurde zij ecliter niet om. Iemand
niGssi bemind worden en daar or niemand
anders was, trof het den moester. Overigens
leidde Onnut sedert het vertrek van haar
luster een echt zwerversleven, 's Avonds,
nis zij soms boven in den bUrcht, in het
zwaluwnest, zat te drOfOinen, of ginds in den
stal bij haar kist vol geheimen, kwam Krab
plotseling aanstampen on haalde do droom
sfeer naar h'uis. Overdag echter, na school
tijd,- Icon niemand luw van haar zwerftoch
ten terughoudon. Zij kende plaatsen iu heb
bosch, van waar zij vlugge reeën meb haar
jongen in de verte op C3n open plek zag
opduiken en behaaglijk grazen. Herten raeb
machtige geweien kwamen rustig te voor-
scliijn uit e.e-n pad, (Icor heb avondrood over
goten; keken :een oogenblik in de verte en
verdwenen.
Rossige eekhoorntjes liepen tegen de
boomstammen op en bi de jonge twijgen
Z&ngeu do vogels hun voorjaarslied.
Ounufc zag heb bosch in weelderigheid
toenemen, zocdab de zon nauwelijks door de;
KUNST, LETTEREN EMZ.
Kunst 'Osteal mit Amsterdam.
iyv. cct-ie Ko a*voort van de Foil.
Mon scunjiö ons:
Thans zijn in enkelö zalen der afdeeling
Moderne Kunst van het Rijlcsmuseum de
schilderijen uit de verzameling Noervoort
van de Poll tentoongesteld; zij bevat Hol-
landsche kunst der I7de eeuw cn moderne
Franscho en Holland£cho werken. Het is
hier mijn bedoeling,, dia moderne sohilde-
rigen wat nader te beschouwen.
Do Fransche kunst is vertegenwoordigd
door één werk van Daumier en eon vjjf-
tal werken uit da Barbiscn-school. Honoré
Daumier heeft ons met zijn sohilderij „De
Advocaat" willen te kennen geven, hoe hjj
zich daeht: heb spreken tot een menigte.
We zien 'deze gedachte in -de earste plaats
uitgedrukt door het gebaar der hand, door
den open mond en de sterk naar voren ge
bogen houding van den man; rijn kleeding
is zwart, een hoo^e hoed staat naast hem,
van de omgeving zien we verder weinig. Wat
doet het er ook toe, dab we verder, geen
détails gewaar worden, we verlangen geen
toehoorders te zien, nooh iets meer dan wat
strikt noodig is omtrent de'kleedij van den
man te weten. Mon kan zich n;.eb eenvou
diger uitdrukken dan Daumier het hier deed.
DiazT bloemstuk behoort tot een der vele
composities van bloemen, dio dezo meester
schilderde. Onderling verschillen ze weinige
maar altijd weer worden we geboeid door
do frissche, levendige kleuren, door de toch
nietj overdadige weelde. Alleen bloemen vul
len heb geheele paneel, ze stmn als eon
dicht bij eengedrongen massa vlak tegen da
lijsö aan, geen ruimt© zelfs voor de stelen
overlatend.
Do andere Fransche schilderijen rijn land
schappen. Van Dupró is er een voorstel
ling van koeien aan een plas. De wijze,
waarop Dupré dit schildert, is piet geheel
I natuurlijk to noemen. Het landschap is met
zorg zóó gel-sozen, dat een hoog© -boom
aan den oenen kant couli:saachtig do com
positie afsluit; ook de voorgrond, de stand
der koeien ia zoo door den kunstenaar be
dacht. Het schilderij is in een bruinachtige
kleur geschilderd, lichb zijn alleen do luciir,
waarin goud-bruine welken drijven, en do
plas, waarin do koeien, lialverwege in het
water staande, weerspiegeld worden.
Het landschap met badend© msnsoLen van
J. F. Millet is voornamelijk om do figuren
geschilderd. Mot great© liefde geeft hij de
naakto lichamen weer, die door hun lichtere
tinten sterk afsteken tegen de ternauwer--
nood te onderscheiden omgeving.
In- tegenstelling met deze donkergebinto 1
landschappen zijn do beide van Caret lichfe
011 wazig t3 noemen, een blauwe tint over
beide schilderijen. Er is, zooals we bij Dupré
ook zagen, iels gccompeneords in do voor
stelling, want de figuren op beido en: het
ateenen sluisje op do één, hebben vaster
omlijnd0 vormen cn donkerder tinten dan
al het overige, en in do wazige atmosfeer
zijn zo niet or<-/:<riuei.an. Het loof der hoo
rnen vormfe ric-ii tob oen grijze, ondoor
schijnend© masse.i is als een scherm, dat
tegen de lucht staat, die we daardoor op
enkel© plekken s'eohts kunnen zien.
Do Nederlandsche kunst dor 19de eeuw
Se vat werken der Marisse'n, van Mauve,
Israels; verder van .Albert Neuhuys/ Pog-
gonneek, Bosboom en Josseling de Jeng,
Vergelijkt men de Fransche kindschappen
ïnet deze Hollandsche, dan zijn de laatste
natuurlijker, zo missen hot ge omponeordo,
dat het werk der Franschcn kenmerkt?,
maar ze zjjn ook nuchterder. Het rijn
zorgvuldig uitgekozen landschappen, die
dichte bladeren kon dringen. Zij zag het zich
tooien iii herfsklos, zoodat het er uitzag a's
in een sprookje. Kaar weg was bezaaid
rnefe avonturen. Wanneer do bijen en hom
mels in het voorjaar rondom de bloemen en
bloesems zwermden, dan zag rij in haar ver
beelding gevleugelde koningszoons naderen
tot de lieflijk nijgende bloemenpriosessen.
Dan kon zij bevangen worden door een roes
van geluk, en rij lachte en schreide en
liep meb uitgestrekte armen zoo vlug als
een jonge rée op goed geluk voort.
Of zij slenterde Mèile te gom oei, als dio
met haar wagen vol brood langs "den stoffi-
gen straatweg ging. Steeds weder moest
Meile haar h.a-ar levensgeschiedenis vertel
len..,
„Hoe was het?" vroeg Onnut, „hoe was
het ook weer?"
„Heidegalei, zoo wag het," kreeg rij ten
antwoord, „nooit niks had en toch vroo-
l£k."
Zij was nu tachtig jaar, en het ging wel
wat moeilijker met den wagen voor zich uit.
„Lieve tijd!" 200 verstoorde zij haar ge-
dachtengang, ,,hefe gaoü niet 200 best met
het hijge ik moet gauw een Vaderonsje
bidde, dat 'et weer gaot
Toen hielp Onnut een handje en hielp haar
den wagen voorttrekken.
„Heb ik 't nie zeit juicht© Meile, „as
je maor goed bidt, dan komt er dadeük
hulp."
„Heb je ook zoo veel gebeden, toen je nog
jong .was, Meile?" vroeg .Onnut.
Do ,oude schudde lachend heb hoofd.
„Heidegalei, toen was ik £roolijk wuor
ik :maor ging of stond, dfior hoorde je:
„Meile, je bent een mooi meiske .Maar
goed heb ik 't nio had, ik ben bij slechte
menscho '.vreest ik kreeg meer slaog as
precies zoo in cla nafcnur voorkwamen. Jaap
Maria geeft in zijn stadsgezichten impres
sies van een stad met huizen, torens en
bruggen; óp den voorgrond schildert hij
een enkel détail, byv. wat planken, eén
houtvlot, figuren komen op zulke stads
gezichte 11 zelden voor. Zoo'n geheel echilderQ
bestaat eigenlijk uit een on gel oofelijk fijna
verscheidenheid van valeurs, hierin even
aarde hem geen ander schilder. Groote voor
liefde toont Maris voor molens, om de ronde
vormen en voor molenwieken, die hij zoo
gaarne, als het ware, in de lucht zet. Wol
ken én lucht nemen meestal een groot"
deel ruimte- op rijn schilderijen in; voor
treffelijk weet Maris de schaduw van groote
wolken .op h'efe landschap weer te geven,
terwijl sommige plekken op hetzelfde sohil.
der ij, door clo zon beschenen worden. De
collectie Van do Poll bezie ook ec/Tüderijen
met figuren van Jaap Maris. In de eerste
plaats de vioolspelende jongen. Voortref-
felqk heeffe hij hier de stof weten uit te
drukken van hefe bruhie fluweel. Het dunne
en fijne van een batisten jurk, van een
fluweel en kleed geeft Maris op twee andere
werken weer, de een voorstellende een
kindje, spelend in een tafelstoel met -een
ander, bet tweede een lezend meisje weer
gevend.
Van Willem Maris rijn er twee schil-
derijen. Deze is vooral de schilder van het
licht* vani de glanzende oppervlakte der
dingen. Hij kiest daarom bij voorkeur on
derwerpen, alg in 't waterstaande koeien»
of waterplassen met wat eenden on riet,
waar hij gelegenheid had do weerspiege
lingen in heb water, en op dén rug der
beesten wear te geven.
De Spinster van M. Maris van 1S73 is
oen typisch werk Voor dien tijd van den
meester. Een -dróomerige figuur wordt etf
voorgeteld, vol teerheid. Het "hoofd houdt
re een weinig naar Voren gekeerd, tenrijl
20 en profiel is gezeten aan haar spinne
wiel, achter haar een vaas met bloemen
voor een raam met gekleurde g'azon, op
den ach tergrond een ontbladerde boo n, iu
een landschap, waarin een man staat, izi
G© verte eeu groot kasteel; dit alles beeft
een geelachtige-grijze vorlicht'ng, de con
tours zijn met weeke, rondende, lijnen ge-
te ekeud. Van de uzelf ten schilder is er liet
belangrijke schilderijtje de Wrsch 'ag en 'n
Idsiii landschapje. Hoewel de voorstelling
van deze een nuchterder onderwerp we?r-
gesfii dan de Spinster, vuidt men ook hier
dafi draomerige en romantische. Ult?rst i'ij?
van opvatting ris het kindje, dat zich over-
hefe trapje buigt, om naar de kippen t?
üqykpn, terwijl do rmeder bezig is met
was3chen, in do verte verren de huizen
van een groots stad in grijze atmosfeer.
Mauve is vertegenwoordigd door 4 wer
ken. Dczo schildert bet liefst landschappen
mot een gelijkmatige, efien-grijze verlich
ting. Een Novemberachen dag. <m wintir-
dag geeft hij daarom zoo gaarne, land
schappen, waarop do dunr.e b oomtakken tree
tegen do lucht afsteken. Een kleurige noot
krijgt zo./n schilderij' dan gewoonlijk, door
het blauw van de boezeroenen der mannen»
die aan 'S werk zijn, houthakken of do
kudde hoeden.
Ton slotte noemen we Jozef Israels, door
drio werée.i vertegenwoordigd. Op weg raar
Huis" stelt een vrouw voor met een zak
op den rug, in avondschemering op oen
weg. Stellig za! Israels een dergelijke Lguur
bij een soortgelijke verlichting &-•>zen heb-,
ben, maar hij schilderze uii do hodnne-
ring, in zijn fantasie hebben zich do dingen
gewijzigd; hefe droefgeestige, hefe treurig#
van zo/n figuur wordb wel b'h n' - sterk
uitgedrukt.
.iMrv.r"w»u .-T-m-T»
brood en moest tot in de nacht met kïenderS
slope. Moeke diende in do stad. Maar toeh
ik vijftien was, het ze me late komme. Hei
degalei! d&or ware soldate die stil"
viel rij zichzelf in de re-de, ,,ik moet m'n
mond boude cn zo gaf zichzelf een klap
op den mond.
Maar daarmee liet Onnut zich niofe ah
sqhepen.
„Zeg, Meile, beken het maar ik zal
het aan geen mensch vertellen, heb je veel
van iemand gehouden
Toen lachte de oude vrouw, zocdat rij
een heele poos meest stilstaan van hefe hoes
ten en snuiven.
„En ben jo getrouwd geweest?" vroeg
Onnut verder.
„Jao, jdo", knikte Meile en nam haai
wagentje weer op, ,,hct is een f eu© brnlofl
'woest msriek liebb© za maakt en moeke
heeft er de maat bi© siage
„En toen heb je Kaatje gekregen?" vroeg
Onnut vroolijk.
De oude vrouw keek plotseling ernstig
„Ja, ja, ik weet hefe nog of hei vandïio<
fceurd is van de school is ze 't huus
komme en do kamer in rend. „Moeke
jou ben geen goeje vróuw." In diezelfde
nacht heb ik bidde leerd. Jao, jao, in die
zelfde nacht."
„Meile," vroeg Onnut, „waf heb j-e dan
voor kwaad gedaan?"
Do oude vrouw hoestte evon, toen zei
ze, en haar stom' klonk een weinig onvast
„Ik heb niet ïan werko boude. Maan
in dien selfden tied is 't een goed jao/
wee-sfe, toon heb ik werk krego zooveel ik
heb be wou. En bede en foort werkt en im
tusschen bede en opeens was mien kiend
twintig en een brave man heeft haar noma
omdat) ik soofeol bede heb. Goddank F
