Nederland en k Oorlog.
No. 17325.
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 19
Augustus.
Tweede Blad. Anno 1913.
Persoverzicht.
Gemengd (Uieyws.
Voorname n-m a li e. In' „DE NIEU-
(VVE GIDS" bespreekt dr. J. de Jong de
'gemoedelijke en huiselijke vóórnamen-manie
van onzo kunstenaars en vooral van onze
kunstenaressen. Charivarius heeft indertijd
reeds een- spotliedje op de lieftallige voor-
liaampjes gedicht.
„Wat kwaad steekt nu daarin, zal pjen
vragen. Is het zoo erg, dat de artiest, pok
al ware het alleen om sneller tot bekend
heid te geraken, zijn voornaam bestendig
voor do oogen van het publiek brengt, of
dat hij dien later weer, voor de gezellig
heid, laat bekorten on omwerken? Och neen,
zoo erg is het oppervlakkig beschouwd niet.
Jammer maar. dat zoovele v$n die naampjes
zoo leeljjk klinken. Ziehier eenige, saamge-
tazen uit programma's, advertenties en be
lichten, uitsluitend betrekking hebbend op
Hollandsche artiesten, alphabet&ch geor
dend: Adri, Ali, Bé, Ben, Betty, Bram, Chris,
Üo, Cor, Corrie, Dop. Enny, Fie, Flor, Frans
je, Fredy, Gabri, Gel lie, Hetty, Hilly, In3,
Jaak, Janny, Jo. Ko, Lous, Manna, Marietje,
Mien, Mies, Millie, Minnie, Nap, Rio, Rik,
)&of Rob, Rodi, Roeie, Sam, Theo, Tilly,
To, Toetje, Ton, Toos, Top, Truus. .Wat dunkt
den lezer hiervan? Natuurlijk maakt hét
lijstje geen aanspraak op volledigheid; ieder
Zaï net uit eigen ervaring kunnen aanvul
len. Nu ik het neerschreef, merk ik tot rnyn
Verbazing, dat daarop geen Appie en Ellie,
geen Polly en Sally, geen Bortie en Koos
voorkomen. Misschien werden ze overzien
Ou wie weet hoeveel fraais ons nog te wach-
jen staat. Tot hiertoe offerden meer dames
dan heeren aan deze mode die onschul
diger lijkt dan ze is
Er zyn onder de oudere en jongere ar
tiesten en niet van de minsten ge
noeg, die zich niet van de wjjs laten brengen.
Royaards en Verkade bijv. zijn nog altijd
voor het publiek Willem en Eduard; van
Heyermans' „Kniertje" is de naam Esther
nog niét tot „Esje" verworden: hun jongere
collega La Chapelle laat zich zrjn „Philippe
niet tot „Flip" reduceeren; freule Repeteer
noemt zich steeds voluit Jakoba en onzo
perste zangeres mevrouw Ncordewier-Red-
dingius blijft zelfs in het buitenland ge
trouw aan haar weinig decorat:eve naam
Aaltje". Ik hoop, dat hun voorbeeld als
een dam zal werken tegen een „Unai t", zoo
zal ik het maar noeiqen, dikwijls in gedachte
loosheid bedreven, vaak echter ook uit bere
kenende coquetterie, uit aar.stel!er"gh:il, en
Waarin ik op den duur een gevaar zié voor
kunst. Wij weten allen, dat het podium
geen altaar is, een concert- of schouwburg
zaak geen tempel, en het is niet noodig
door deftig doen den schijn aan te nemen,
dat men daar anders over denkt. Maar het is
^venmin noodig door te veel sans gêne den
schijn te wekken, dat er geen verschil is
tusschen kunst en tingeltangel. Het sollen
met artiesten-namen kan niet bevorderlijk
zijn v.oor den eerbied, waarcu de kunst
recht heeft, en juist nu zoove.en, ook niet
geroepenen, de kunst trachten t: dienen, is
het zaak alles te vermijden wat het kunstc-
naars-prestigp in de oogen van het publiek
kan schaden."
Nieuwe toestanden in dc
kerk. Dr. J. II. Gunning J.Hzn. laat
niet na in zijn weekblad „PNIEL" steeds
weer, en met klem, op'te komen voor wat
hij noemt ..nieuwe toestanden in de
k^rk"
„Wilt u wel geloovcrr, dat ik er niets
van begrepen heb?" zei hem eelns een
modern, maar ernstig meisje, dat hij eens
meogetroond had naar een beroemd predi-
ker onzer dagen, die do schare ongeveer
twee uren had bezig gehouden over de
natuur der engelen en den val en de straf
fen van Satan"
„Is er dan", vraagt hij. „niet wat an
ders te brengen tot de kinderen dezes
tijds? Zijn er geen vragen en geen pro
blemen, die in do 16de en 17de eeu .v van
groot gewicht waren misschien, maar die
voor onze 'eeuw niet dezelfde beteeQce-
nis meer hebben als voor onze Dordtsc-hc
aderen, terwij] andere- problemen de
kinderen dezes tijds tot stdkkens toe.benau
wen kunnen? Waarom zwijgen de predi
kanten diUrover als slachtoffers der Inqui
sitie, wien men de tong had uitgesneden? In
Noorwegen hoorde ik rechtzinnige mannen
m hun Evangelieprediking alle vraag
stukken van den dag met ernst behandelen
dc verhouding der kerk tegenover de kunst,
het toon eel, het algemeon stemrecht, do po-
11" vromv< cn heusch, het ging niet
ten kcfeto van „de waarheid" van het Evan
gelie. itn er waren honderden van jonge
mannen, studenten, arbeiders, kantoorbe
dienden, die geregeld deze kerkdiensten
bijwoonden. Waarom is zoo iéts bij ons zulk
een hooge uitzondering
O, hoe-kan mijn hart verlangen naar
nieuwe toestanden in de kerkNaar
voorgangers, die al de onzegbare en onnoem
bare flauwiteiten, waaronder zij thans het
onfiere hoofd met weeïge slap willigheid'
buigen, met verachting van zich afwerpen,
maar met frisschen, vroolijken moed het
oude, onveranderde Evangelie brengen naar
de behoeften, de schreeuwende behoeften
onzes tijds. Naar opheffing van den ouden,
doodigen sleur, in den eeredienst evengoed
nis in allo andere ondcrdeelen van hun
werk, mild en ruim geholpen door de Ge
meente (en waarom ook niet door den
Staat?), opdat het ellendig getob en gebedel
om een beetje fatsoenlijk traktement te krij
gen, ophoud© en men ook weer zonen van
goeden huize, die weer de breedere traditiën
van fijne beschaving on kunstzin vanzelf
jouden meebrengen, tot de studie der Hei-
-;Jgo Godgeleerdheid zag komen. Waarlijk,
ïk begeer geen overwicht van aristocraten
geboorte, helaas de knapste koppen
jnn gewoonlijk niet bij do bezitters van 't
bloed te zoeken! maar Ik zou
tc.eh {rai. in e o r geestesaristocratie be-
ge*.N'4z\ da*i men gewoonlijk bij heil vindt, die
onze hodendaagBoho kerkeroadaleden
zoo gewillig gehoorzaam zijn, en met „alle
liefde'-' hun gezangen en taal en klee-
ren en andore onschuldige en toch zoo
hoogét-gewichtdge uitingen hunner onmis
bare vrijheid aan banden laten leggen, om
dat do goe-gemeente of enkele harer voca
len het zoo decreteeren. En dan zal de tijd
wellicht nog wel eens aanbreken, dat zij,
wier ziel doorploegd is van de raadselen
des tijds, hoopvol ook naar „de predikan
ten" zullen uitzien, omdat in hen, krachti
ger en rijker dan in éénige andere
categorie, de Geest des Heeren, do Geest
der ware humaniteit en der echte breed-
hartigheid, spreekt tot en uitgaat naar de
vragende en zoekende kinderen onzes tijds.
God geve, dat wij zulk een toestand nog
eens beleven mogen 1"
ÖIT ONZE STAD.
LEIDSCHE BESTUURDERSBOND.
Opgave van de week van 31 Juli5 Aug.
Totaal ledental 2251.
Werklooze leden 21
Aantal kinderen be
neden de 16 jaar... 44"
Loonverlies per week f 289.—
Verg. v. d. patroon f.
Verg. Y. Steuncomité 14.25
TJitkeering Werkl.kas 6.—
20.25
Loonverlies per week f 266.75
Codeeltelljk werklooze
leden,66
Aantal minder werk
uren per week 1098
Aantal kinderen be
den do 16 jaar 148
Loonverlies per week f 261.—
Verg. v. d. patroon f, r-.—f
Verg. SteunooriiK-
TJitkeering werkl.kas
261.-5
Loonverlies per week -
Aantal onder de
wapenen 283*)
Aantal kinderen bo
neden de 16 jaar... 133
Loonverlies per week f 3105.51s
Verg. yan d. patroon f 186-183
Verg. van bet Rijk 715.39
Verg. v. Steuncomité 1.25
902.82'
Loonverlies per week2202.69
Totaal loonverlies, waarbij botrokkon
370 leden f 2732.44
Dit geta. wordt gevormd doori
Gehuwden en kostwinners welke vergom
ding ontvaugen --- 95
Werkzaam bij Gemeente, Rijk en Spoor
wegmaatschappij 19
Ong6huwden. welke geen loon on groen
vorgooding ontvangen - 169
Totaal
283
UIT ONS LAND.
Gebrek asn voer.
Bij het bestuur van den Bond van Slee
perspatroons en Goederenvervoerders té
land is van verschillende groote' stalhou
ders en bedrijfspaardenhouders bericht in
gekomen, dat voor hun paarden geen haver
meer is ts verkrijgen. De noo:l is zao hoog
gestegen, dat zeer vele firma's niet in staat
zijn hun paarden, van voldoende voedsel te'
voorzien. Het bestuur zal pogingen in het
werk stellen ts trachten met regéerings-
hulp verbetering -in dezen hachelijken toe
stand te krijgen.
Scliajpeasvleescb.
De burgemeester van Haarlemmer.iede c.a.
lieeft do vrouwelijke ingezetenen zgner ge
meente uitgenoodigd tot kei bijwonen djer
demonstraties met liet bakken en braden,
stoven en smoren van schapen'rleesch, dia
te Halfweg gehouden worden; de vrouwen
uit het stedelijk gedeelte <Jer gemeente (bij
Haarlem) hebben hiervoor zelfs vrij vervoer
per electrische tram, waarvoor extra trams
worden gereserveerd!
Worden, zoa verklaart de burgemeester in
zïjn circulaire, voldoende gezinnen voor "het
gebruik van schapenvlees en gewonnen, dam
zal zorg worden gedragen, dat in zijn ge
meente geregeld schapenvleesch tegen bil
lijke prijzen verkrqgbaar is.
Smokkelarij.
De Wintcrswijksche dbuanen hebben gis
teren 'n prachtige vangst gedaan. Tusschen
do kolen der machine verborgen vonden ze
een hoeveelheid van circa 400 pond1 van al
lerhande levensmiddelen en oliën, die de
machinist L. M. naar Duitsohland wilde
brengen. De voorraad bestond uit boter, re-
geeringsspek,- braadvet, Dolpkia, Axa, Dia
mant, vet, margarine, koffie, thee, aardap
pelmeel, sla-, raap-, en lijnolie.
Oncler Hilvare-nbeek, nabij de Belgische
grens, is door de grenswacht een bende
smokkelaars aangehouden, die groote voor
raden epek, c.a. 500 kilo, en andere waren
naar België trachtte uit te voeren. De ge
heel© bende is gearresteerd.
In het Algemeen Burgergastlïuis te Ber-
gen-op-Zoom is overleden L. D., die voor?
eenige dagen door een der soldaat-com
miezen was aangeschoten en wien. ten ge-,
vol ge 'daarvan oen been meest worden ge
amputeerd. Hij laat 'een vrouw en drie kin-s
deren onverzorgd achter.
Duitsclie kinderen naar ons land.
Het dagolijknoh bestuur dor afdeeling-Ne-
cter.la.ad van den Bond van Neutrale Lan
den meent, met bet oog op de voorgeno
men en •gedeeltelijk reeds plaats vindende
ui tocht van Duitschc kinderen in ons land1,
het volgende onder de aandacht van het
Nederlandsche Volk te moeten brengen.
Vooropstellend, dat iedereen, uit hoofde
van zijn mensch-zijn, medevüelt met het
lijden van deze Duitsohe kinderen, die on
schuldig zijn aan heb ontstaan van den toe
stand, waarin de Duitsche machthebbers
moedwillig het land gebracht hebben,
meent het D. B. toch dat wij, Nederlan
ders,ons niet dopr blind medelijden mogen
laten vérleiden tot heb voeden of op onzo
kosten doen voeden van Duitsohe kinderen.
Dit bestuur grondvest deze meening o.m.
op de overwegingendat in ons land in
tallooze gezinnen armoede en gebrek
heerscht en, vooral in de groote steden,
kinderen het slachtoffer zijn van ondervoe
ding, dat reecis zéér ernstige toestand,
een gevolg van de groote prijsstijging der
levensmiddelen, welke zelve wederom mede
'n gevolg ia van den grooten uitvoer, nog
belangrijk zal verergeren, wanneer Neder
land nog zooveel méér personen zal moe
ten spijzigen, dat Nederland, in zake heb
yoedingsvraagstuk, dan tevens voor steeds
grooter moeilijkheden zal komen te staan,
daar de Entente-mogendkeden minder ge
willig zullen zijn in de doorlating van goe
deren die bestemd worden tot voeding van
onderdanen van vijandelijke staten, dab
Nederland, zoo het zich het lot van honge
rende kinderen wil aantrekken, in de éér
ste plaats dient to denken aan de nog veel
grootere ellende die heerscht onder de kin
deren van het door Duitsohland bezette
België, Noord-Frankrijk en Polen, in welk
laatstgenoemd lancl cloor Duitsohland zelfs
de poging door Amerika gedaan tob voeding
der burgerlijke bevolking geweigerd is,
dat, in -het algemeen, gelet moet worden
op de daden die Duitsohland zich, in strijd
met alle begrippen van mensc-helijkheidj
veroorlooft te bedrijven in het door zijn le
gers bczetto gebied, zooals het wegvoeren
der burgerlijke bevolking, ook van minder
jarige kinderen.
Bovendien oordeelt dit bestuur, dat
Duitschland allerminst onzo hulp verdient-,
gezien de vernederende wijze, waarop de
pretesten onzer regeering in allerlei hoogst
ernstige zaken worden behandeld, de schan
delijke behandeling Nederlanders io
Duitsohland aangedaan, do wijze waarop
in ons land do spionnage wordt gedreven,
de voortdurende neutraliteitssohendfngon,
ondanks alle verweer, jegens ons bedre
ven, enz.
Een volgens hot bestuur begrijpelijke
ernstige ontstemming wordt gewekt in do
Entente-landen, wanneer wij Duitsche on-"
derdanen gaan voeden, waardoor wij me
dewerken tot de vertraging van de neder
laag der Centralen, en die Entente dwin
gen tot langer oorlogvoeren en grooter op
offering van manschappen.
Staat van OÖrlog en slaat
T.au Beleg.
Aan het voorloopig verslag betreffende
het wetsontwerp tot' herziening van dat' wet
van 23 Mei 1899,' houdende bepalingen ter
uitvoering van art. 187 der Grondwet, ge
wijzigd hij de wet Vvin 31 Deo. 1999 (Staat
van oorlog on- bqteg),- is hét volgen de ont
leend, dat vele zich mat de indie
ning ingenomen verklaarden. De wet van
1899 is in haar tegen woordigen vorm.' niet
berekend op een toestand, zoo als wij' dien
nu reeds bijna twee jaren, beteven; dat heeft
er t-oe geleid, dat op voel uitgebreider
schaal dan noodig was bevoegdheden van
het burgerlijk op het militair gezag zijn
oVc-rgegaan, tot schade niet ze'den van den
goeden gapg Van zaken. In omstandigheden
als waarin oms land verkeert (niet onmid
dellijk dreigend oorlogsgevaar), doch waarin
wij genoodzaakt zijn ons voor een evon
tdeden oorlogi voor te' bereid en, behoort
het burgerlijk g-e'zag zooveel mogelijk intact
te worden gelaten. Dat dit in vele gevallen
door do regeering en het militair gezag
anders is begrepen, heeft tot d,e reeks van
klachten geleid. dio ook in de Kamer bij
herhaling hebben weerklonken. Betoogd
werd, dat het militair gez?.g zich huilen
deze aangelegenheden behoort te houden,
voor zoover het niet dringend noodig is zich
daarin te mengen.
Gevraagd werd, of bij de samenstelling
van het wetsontwerp: ook burgerlijke amb
ten a ren zrjn geraadpleegd.
Wat 'de regeering; bij dit wetsvo.orstd
doet, komt, naar eenige' leden! opmerkten,
grootendeels hierop neder, dat zij' de thans
voor tien staat yan beleg* gekiende voor
schriften, dikwerf nog ietwat verscherpt,
overbrengt naar den staat van oorlog, zoo
dat onder de zachtere benaming van „staat
van oorlog" dezelfde door de regecring zelve
onnoodig geachte scherpe voorschriften van
den tegenwoordigen staat van beleg zullen
gelden. Bovendien heeft, naar de meening
dezer leden, de ervaring! geleerd, dat waar,
aan h,et militair gezag een bevoegdheid wcrat
toegekend, zij ook pleegt te worden gebruikt.
Sommige 'leden waren van oordeel, dat
h,et ontwerp in bet grootste bezwaar, dat
de bestaande regeling van Tien staat van
oorlogi en befeg aankleeft, niet voorziet,
n.l. dat in de wet niet duidelijk is aange
geven onder welke omstandigheden er aan
leiding is voor do afkondiging hierl van den,
staat van oorlog, daar van den: staat van
beleg.
Dit heeft tengevolge «jehad, dat ze de
laatste twee jaren herhaaldelijk is gebruikt
voor doeleinden, meit de handhaving van 'de
veiligheid van den staat slechts in zeer,
verwijderd verband staande, o.a: om krach
tig tegen da smokkelarij op tö treden, de|
ontvluchting van geïnterneerden tegen te
gaan, enz. Men was teleurgesteld, dat het
wetsontwerp hierin niet voorziet. De wet
behoort te bepalen, wanneer de staat van
oorlog, wanneer de staat van beleg moet
worden afgekondigd, 'desnoods door de' om
schrijving, \Vëlke in de toelichting tot dit
wetsontwerp voorkomt.
Wat betreft de afkondiging van den
staat van oorlog of van beleg om smokke
larij tegen te gaan, werd er op gewezen,
dat daarbij wol degelijk de veiligheid van
den Staat was betrokken. In de tegenwoor
dige omstandigheden ware niets voor ouzel
internationale positie noodlottiger geweest^
dan wanneer de smokkelhandel zioh was
blijven uitbreiden.
Eenige leden verklaarden het te betreu
ren, dat de regeering zich tot een zóó alge-
meene wijziging van de bestaande wet heeft
gezet en zich niet heeft bepaald tot een
voorstel, alleen beoogende .te voorzien in
de moeilijkheden tusschen het burgerlijk en
het militair gezag, welke de geldende bepa-
tfngen hebben doen rijzon. Op 'die wgze
zou spoediger en gemakkelijker eon bevredi
gend resultaat zijn te. bekomen, dan langs
den door de regeering gekozen weg. Voor
de op zichzelf staande doeleinden, als be
strijding der smokkelarij, bewaking van ge
ïnterneerden zouden ook deze leden afzon
derlijke wettelijke voorzieningen wenschen,
die, in verband met het doel, dat zij zouden
dienen, uiteraard slechts een tijdelijk karak
ter zouden moeten hebben. Ten slotte ver
klaarden enkele leden, dat hun aanda-cht
was getrokken door do wéinig nauwkeurige'
afwerking van het wetsontwerp.
Consenten-vervalsching.
In verband met de oplichting door con-
senten-vervalschin'g, zijn te 's-Gravenhage
nog enkele medeplichtigen van Vingerhoed
gearresteerd. Het. onderzojsk duurt voort.
Verdacht van medeplichtigheid in de
zaak F. Vingerhoed (oplichting van f 35,000
door valsche consenten) is dbor de Arnhem-
schc politie in ccn pension aldaar gearres-
terd P. Zwagerman, handelsagent, afkom
stig van Amsterdam.
Rfigeerltigsi'vinderen gevraagd.
Het provinciaal comité in Friesland1 van
den Christelijk Nationalen Werkmansbond',
heeft, ter bevordering van de levensmidde
lenvoorziening, aan den minister vaai Land
bouw een adres ingediend, waarbij wordt ver
zocht om', -evenals regeeringsvarkens, ook
regeeringsnmderen beschikbaar te stellen.
©©rIogsvrBiasfbelastisis in ladie.
Uit Weltevreden wordt aan do „Tel." ge
seind: Naar ik verneem bestaat bij de(
regeering het vooirnemen èen oorlogswinst
belasting te heffen, niet alleen op suiker,
maar op alle ciïltuurgewassen in Indië.
Aankoop van granen door bet Rijk.
In een vergadering van landbouwers uit
de IJpolders, waarin ook de landbouwers
uit de Haarlemmermeer warén vertegen
woordigd, word na breedvoerige discussie
besloten geen contrhcten van afstand van
granen aan het Rijk te teekenen, alvorens
deze regeling, zoowel in het belang van hét
algemeen als in dat der landbouwers beter
geregeld zqn. Besloten werd a.s. Maandag
te Amsterdam een groote gecombineerde
vergadering" ta beleggen en daartoa mede
uit te noodigen de afdeelingen van de Hotl.
Maatschappij Van Landbouw van Waard en
Groet, Sloterdijk, Houtrijk en Polanen, Vél-
Z9n, Haarlemmermeer en Legmeer.
Nekkramp. Te Oegstgeesl iö
het 9-jarig dochtertje van den arbeider J.
Jansen* te Nieuwkoop, aan nekkramp over
leden. Dit is reeds het vierde kind, dat ge
noemde arbeider ten gevolge van nekkramp
verloren heeft.
Verkoophuizen voor den h.an-
del. Te Amsterdam heeft een combinatie,
van personen uit den handel een vennoot
schap opgericht-, welke den naam zal dragen
van „Internationaal Export-Syndicaat." Het
doel is verkoophuizen te stichten te Am
sterdam en te S oer aba ja, waar, ten einde
fabrikanten en handelaren gelegenheid te
geven ten allen tijde in aanraking te blij
ven met belanghebbende k'oopers, het ge
heel© ja-ar door fabrikanten en handelaren
hun voortbrengselen zullen kunnen expo-,
sec-ren.
Als directeur van de onderr.eming treedt
op de heer W. N. J. Meester Wz.
Terwijl een heer in het Park
in den tuin zijner woning te Zeist zich ver
maakte met schieten, had hij de onvoorzich
tigheid over de schutting aan te leggen. De
kogel ging over de Priüs-Henclrik-laan, drong
door 'een dikke' serre-ruit en trof een in die
serre zittende dame in de wang, gelukkig
zonder ernstige- gevolgen.
Ten overstaan va n notaris Van
Eeijst had gisteren in hotel Pabst te Dcorn,
de veiling plaats van het Jandgoed „Lunen
burg", onder Laugbroek, dat verleden week
was ingezet voor 'f128.250.
Perceel I, ingezet op f93.500, werd niet
afgemijnd. Perceel II, ingezet op f34.750,
afgemijnd door den heer K. B. Blommeudaal,
te Rijswjjk (Z.-H.) met f 15.000 verliooging,
werd niet gegund.
B ij e n t e e 1 Jt. Uit Ba;neveld
mcddb men: Een oud rijmpje zegt: Met
St.-Laurent^ Komt men de bijen op de
pens.
Ofschoon nu echter de 10de Augustus
reeds een week achter ons ligt, is er van
het drijven der bijen nog maar weinig spra
ke. Toch hebben de nijvere diertjes op de
boekweit over het algepaeen flink wat ho
nig verzameld, dJoch, dat er slechts weinig
zware korven worden aangetroffen, vindt
zijn oorzaak in het feit, d'at het met de
meeste stokken dit voorjaar zoo treurig ge
steld was, dat tij, zooals men dat noemt, op
't sterven na, dood waren.
De korven echter, waarin zioh voldoende
„volk" bevond, hebben thans een goed ge
wicht gekregen en deze leveren dan ook
heel wat heerlijke boekweithonig op.
Met het dirijven van verreweg de meeste
stokken zal evenwel gewacht moeten wor
den tot na den heidebloei.
De oogst der aardappelen valt
op de FTiesche klei tegen. De kwantiteit is
zeer middelmatig en de knollen zijn niet
groot; terwijl meer knollen door de ziekte
'zijn aangetast, dan men verwachtte. Het
koude en aanhoudende vochtige weder in
den voorzomer, beert te lang geduurd, om
deze vrucht goed te doen gedijen. De win
teraardappelen zullen duur worden.
Het verlichte Waterland.
Men achrgft ons uit Amsterdam: Aan dec
overkant van het IJ wa9 men sio'eds erg
verlicht, maar zoo licht als het er op heli
oogenblik is, was het er nog nooit. Onder
de inwerking van het zeewater zijn vele
planten gestorven, ook waterplanten, en nu
het zeewater 13 afgestroomd en de toe
stand er weer normaaltis, valt er een rot*
tingsproces door heel Waterland waar te
nemen, o.m. door een buitengewoon onaan
gename, lichtelijk bloemlcoolachtige lucht.
En--mede een gevolg van dib rottingsproces
schijnt te zijn het lichten der wateren.
Sedert begin Augustus -phosphoreseeeren
alle plassen en slootjes, zelfs ook de breeds
kanalen', hoewel in mindere mate. Overdag
merkt men ér natuurlijk niets van, e.i ook
in de schemering valt van het phosphoress
ceeren nog maar weinig te bespeuren; alleen
de kopjes der kabbelende jgolven- schijnen
bijzonder wit te zijn, maar dit valt nauwev
lijks op. Maar heerscht do donkere nacht,:
en hindert niet het schijnsel der maan, dazu
vooral wanneer do wind is gaan luwen,
Vertoont het lichtverschijnsel zich in al zün
kracht.
Het is een wonder verschijnsel, dat op
de bewoners een diepen indruk maakt. Dui
zenden en duizenden lichtjes krioelen in hot
water dooreen. Het zijn de visscheu, die hei
flauw glorend schemerlicht met zioh moer
dragen. Werpt men een steen in het water,
dan ziet men eeni licht over zoo'n groot
oppervlak, dat men zijn oogen nauwelijks
kan gelooven. Woelt men. door het water,
met zijn wandelstok, dan' ziet men vurigel
slangen. En wanneer men een emmer water
meeneemt naar een donkeren kelder, en men
bestrijkt er de muren mee, dan worden die
eveneens omgezet in den flauw gloronden
zilver gloed. Yult men met dit water zijn
vulpenhouder, dan schrijft men, in donkere
vertrekken althans, met vurige letters.
Het verschijnsel komt geheel overeen m-ct
het lichten der zee, maar relatief lichten
de Ncord-Hollandsche binnenwateren veel
krachtiger. Een roeiboot, door b'et water
zich bewegend, wordt omgeven door een
witten nimbus, en met ieder en riemslag
wordt uit het gore water zilver, geschapen.
De groote bloemen- en planten-
keuring. Het tijdstip, waarop te Nijmegen
de groote -bloerrfèn- en plantenkouring vao
de Ned. Maatschappij voor, Tuinbouw- en
Plantkunde zal plaats hebben, nadert. Mefi
de vaste keuringscommissie is de Nijmeegs,
scho Tuinbouwafdeeling wieken in de weer,,
om deze nationale tentoonstelling luister
rijk te doen zjjn.
D.e leiders hébben de beschikking over
het concertgebouw „De Vereeniging", dat
met het grootste d!eel van den tain voofl
de tentoonstelling wordt gebruikt. Meer dar
2000 vierk. M. tentoonstellingsruimte werd
aangevraagd.
-Zoowel bij dag als bij' avond ral van Vrij
dag 25 Augustus 's namiddags halfdrie tot
Zondag 27 Augustus des avonds 10 uren de
tentoonstelling geopend zijn, dés avonds bi>
electrische verlichting.
Prins Hendrik zal Vrijdag om halfviei
een bezoek aan de tentoonstelling brengen.
In de eerste nlaate zullen afgesneden Noe
men zeer sterk" vertegenwoordigd zijn,
Aalsmeer komt uit met een collectieve in
zending van ruim 200 vierk. M. Rozen ea
bloemen van vaste planten komen in groots;
hoeveelheden en in de nieuwste soorten',,
terwijl van dahlia's het beste zal worden
geëxposeerd, wat in dit vormen- en kleur en-
rijk plantengeslacht op heden bestaat.
Op het- boventerras van het feestgebouw,
uitzicht gevend op het Keizer-Karel-pl in,
wordt een fraai aangelegde tuin ingericht
en in den tuin der „Vereenigfing" zullen
de bezoekers der tentoonstelling zich kuim" a
verlustigen in een kunstvol arrangement
vaiu vaste- planten, afgewisseld door rols-
worken en een waterpartij, welke inzen
ding pl.m. 150 vierk. M. groot is.
Prachtige conifeerengroeien zullen r.i t
ontbreken, waarnaast mooie inzendingen van
bloeiende ülanten de aanlacht vragen.
Hoogst interessant" zal zijn de c-ollectievel
Inzending der geïnterneerde Belgische tuin
bouwers uit het kamp' te Harderwijk, die
de resultaten wenschen te laten zien van!
hun arbeid, verkregen onder ongucs'ige
omstandigheden en met weinig hulpmidde
len. "Ook uit België zelf is een belangrijke,
inzending toegezegd. De kweekers en "lief
hebbers van Nijmegen blijven evenmin
achter.
Inbraajc fo Zoelen. Te 7: o e*
len bij Tiel,. is inbraak g'epléegd in dc
lijk onbewoonde Huize Djocrang',
hoorende aan de familie Hasselman. D? nag
onbekende 'daders hebben alles avorhoopf
gehaald, waarbij deuren 'en vensters zrjn ge
forceerd. ruiten verbroken, kasten opom in
breken, en een groot deel van het klcirei
huisraad en van de ornamenten werden ont
vreemd.
Do politie stelde' terstond allés in 't werk,
dok reeds buiten do gemeente; o.a. te Tie1,
om de da lers te pakken te krijgen en meent
dezen .zelfs reeds op het spoor te zijn.
Nader meldt men uit Tiel: Een halfuurtje:
buiten do stad zrjn gisteravond door de ge
meentepolitie, alhier, de twee zwervers aan
gehouden, 'die verdacht worden van de in
braak in 'de villa „Djoeranrr". Het grstoleré
was niet meer in hun bezit.
Zij bevonden zich reels veertien da';rit
hier en wonnen bij schoolkinderen bericht n
in omtrent huizen in den omtrek en dc ge
woonte 'der bewoners.
De zwervers zijn na verhoor door den'
rechter-commissaris, ter beschikking van de
justitie gesteld. Zij heeten Van Wijk en
Gjjzen, zijn Zoelenaors van geboorte, doch'
werkten sedert lang in Duitschland, van.
waar zij voor eenige weken naar Tiel war u
gekomen. De politie meent, dat deze twee
mede de bedrijvers zijn van tal vau dief-
