BERECHT. Nederland en de Oorlog. N'. 17272 Maandag 19 Juni. a». 1916. @eze fëourant wordt dagelijks, met uitzondering van rZfin- en feestdagen, uitgegeven, Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. f 1.60 per 3 maanden 12 Cents per week. Officieele Kennisgeving. Uit ons land. LEIDSC DA&BLA PRIJS DEB ADVERTENTIES I Ttt 1—4 «geil 1.05. Iedere regel meet f0.2(X Kleine acWertentiS» ran 80 voorden 40 Oenta oontant) eli tiental noorden meer 10 Oonto. Toer het Inoaaeeeren wordt AO.05 berekend. Bewyenmnmer 6 Oentt: PRIJS DEZEB COURANT» ?oor Leiden per 8 maanden f L30| per weet 1 i i if 0.10 Bniten Leiden en waar agenten gevestigd lijn per week. S 0.10. Franco per poet ..Si» L65. lil verband met den oorlogstoestand en de daaruit voortvloeiende belangrijke stijging van alle grondstoffen, in de eerste plaats van papier, dat nu in prijs meer dan verdubbeld is en, volgens ver zekering van den papierfabrikant, indien de oorlog blijft voortduren, nog veel duurder zal worden, moeten ook wij ons bonden aan bet besluit van de Yereeniging „De Nederlandsche Dagbladpers", dat met ingang van 1 Juli alle bladen den abonnementsprijs met TEN MINSTE 30 Cts. per 3 maanden zullen verhoogen. Wij hebben voor bet „Leidsch Dag blad" dien duurte-toeslag op dit minimum van 30 Cents per 3 maanden vastgesteld, zoodat de pry's met ingang van 1 Juli wordt: of Per post per 3 mnd. f2. Deze maatregel zal worden ingetrokken, zoodra meer normale omstandigheden zijn ingetreden. COLLECTE voor liet Blonds tot Aanmoedigiiag ©ei Ondersteuning van den Geivapenden I>ienst iii do Nederlanden. Burgemeester en Wethouders van Leiden; Gelet op de circulaire van den Commis saris der Koningin in deze provincie, d.d. 31 Januari 1916; Brewspn ter algemeeno kennis, dat op MAANDAG, DINSDAG en WOENSDAG, 19, 20 en 21 JUNI aanstaande door de Dis- tricts-Commissie tot aanmoediging en onder steuning van den Gewapenden Dienst in de Nederlanden, Jangs de buizen de' gewone JAARLIJKSCHE COLLECTE, ingesteld bij Z. M. dispositie van 16 November 1S20 No. 81, zal worden gehouden; Bevelen deze collecte, die' trekt tot in- stand-houding van het fonds tot ondersteu ning van personen, die in hun strijd voor het vaderland verminkt of invalide zgn ge worden, dringend in de liefdadigheid der ingezetenen aan. Burgemeester en Wetli. voornoemd, N. O. DE GIJSELAAR, Burgemeester. VAN STRIJEN, Secretaris. Leiden, 17 Juni 1916. LEIDEN, 19 JUNI. Prof. mr. P. J. M. Aalberse, benoemd hoogleeraar aan de Technische Uoogescbool te Delft, zal zich op den duur te Delft vestigen. Voorloopig blijft hij echter hier wonen en zal zoolang zitting blijven nemen in den Gemeenteraad. Zoo mogelijk wil hij het werk van de Commissie ad hoe voor liet ontwerpen en samenstellen van een al- 'gemeene regeling van de looneti en jaar wedden dpr gemeente-ambtenaren in deze gemeente, waarvan hij voorzitter is, zooveel mogelijk medo tot een goed einde brengen. In de Stedelyke Werkinrichting zijn van 11 tot 17 Juni opgenomen 224 vol wassen personen en 35" kinderen; totaal 259 personen. j Ds. Joh. Rauws, zendingdirector to Rotterdam, ontving een gift van f 1009 voor het bouwfonds Van de Ned. Zendingsschool onder Oegstgcest, bij deze gemeente. Op de Zaterdag alhier gehouden lokale premiekeuring werd aan de merrie „Lena" met veulen, eigenaars Gebrs. Speelman, te Sassenheim, een aanhoudingspremie van f40 toegekend, bovendien reisgeld naar de cen trale keuring te Rotterdam. Het veulen i.Dastra" kreeg een aanhoudingspremie van f 'i li Als commissaris van de Yereeniging tot Zekerheidstelling verplichte .Gemeente ambtenaren is ter algemeene vergadering te s-Graveuhage gekozen de heer E. van Giis, alhier. 1 j Lil i i i DIT ONZE STAD. Vrouwen* fin* Oorlogstijd._ E enig o weken geleden hebben we mel ding gemaakt van een beweging in ons land om de vrouwen te bekwamen in verschil lende administratieve diensten, opdat zij dan. van de mannen, die zich op andere wij ze nuttig kunnen maken voor het vader land, sommige werkzaamheden kunnen overnemen. Vooral is do aandacht gevallen op die beroepen, waar een algeheel© mobi lisatie een groote verwarring zou kunnen veroorzaken. Onder den naam urgentie-raden zijn in verschillende steden comité's van voorbe reiding gesticht en ook Leiden is niet ach ter gebleven.- Tot oen dcrgelijken urgentie- raad, dlie plaatselijk de voorbereidend© werkzaamheden treft, hebben zioh hier ver- cenigd de clames E. de SitterSuermondt, A. van Wensen en M. van Geer. Het plan is uitgegaan van den Nationalen Vrouwenraad in Nederland. Het Dagelijksoh Bestuur van den Natio nalen Vrouwenraad van Nederland stelt in alle groote steden, waar dit mogelijk is, een plaatselijken Urgentie-Raad in, be staande uit drie vrouwen, welke het plaat- solijk bestuur vormen, en uit evcnzoovele leden als er afdeelingen van, bij den Na tionalen Vrouwenraad aangesloten, ver- eenigingen zijn. Andere plaatselijke vereenigingen kun nen zioh oveneens hierbij aansluiten. De plaatselijke raad opent een eigen in schrijvingsbureau, waar alle beschikbare vrouwelijke werkkrachten volgens kaartsy steem zullen worden ingeschreven en ge classificeerd Het Dagelijksoh Bestuur van den Vrou wenraad staat aan het hoofd van de orga- nisa/bie over het geheele land en neemt alle dio maatregelen, welke met betrekking tot takken van dienst, welke over hot geheele land werken, door eeii centraal bestuur doorgevoerd moeten worden. Hieronder xessorteeren o.a. de spoorwegen en de post en telegrafieevenals groote vereeni gingen, bonden enz. Het Dagelijksoh Bestuur wendt zich tot allo bobrokken autoriteiten, met het drin gend verzoek, hem in het volgen van een betere methode behulpzaam te zijn, n.l. door hem van te voren zooveel mogelijk te willen inlichten, aan welke arbeidskrach ten, die door vrouwen zoucJsn kunnen ver vangen worden, bij een mobilisatie, bijv. van allo mannen onder de 45 jaar, waar schijnlijk gebrek zal komen en wel voor el- ken tak van dienst of bedrijf afzonderlijk cn met oen kort aanstippen van de ver langde hoedanigheden of kundigheden. Als voorwaarde voor alle zich aanmel dende kraohten zal gelden, dat zij alleen dienen ter vervanging van mannelijke werkkrachten gedurende tijden van nood, dat zij dus nooit aanspraak zullen mogen maken op de tijdelijke ingenomen plaats. Do gemobiliseerde mannen moeten alle gerustheid hebben, <3at er van een verdrin gen van hun plaats geen sprake is of ooit kan zijn. - Het dagelijksch bestuur heeft vervolgens het voornemen in elk geval de. volgende classificaties door te voeren scheiding van werkkrachten, voor wie salaris een ver- eiöohto is en voor wie salaris geen vereisohte is cn scheiding van niet-ver- plaatsbare cn (buiten de stad) verplaats bare werkkrachten. Indien een eventueel© vervanging zon der wanorde zal geschieden, dan moet dadr waar geschooldheid of geoefendheid ge- eisoht wordt, welke alleen in en door den dienst of het bedrijf verkregen kan wor den, ook een speciale oefening \corafgaan, om deze plaatsvervangsters hiervoor'op te leiden. M. a .w. er zou gelegenheid moe ten bestaan, de aangemelde krachten als volontair te laten medewerken, zelfs al zou dit slechts in een oefening van enkele da gen of misschien uren bestaan. Op dit punt is naar we in verschillende mededeelingen hebben kunnen lezen op sommige plaatsen reeds de noodigo samen werking verkregen. Dat ook in Leiden veel vrouwen zich ge drongen zullen gevoelen mede te werken aan het beoogde doel zal hier niet behoeven to worden betoogd. I) c lüvcnsmid d e 1 cult w es tic Over liet voedingsvraagstuk zou veel te melden zijn, maar onze plaatsruimte uoopt tot kortheid. Over het geheel-genomen is er eenige verbetering ingetreden. Er zyn meer aardappelen aan de markt gebracht cn mi nister Cort van der Linden heeft te Rotter dam op een pakhuis vol ryst beslag doen leggen, welke voorraad, naar hij den A rosier- 'damschen cn Rotterdamschcn welh. Wi- baufc en Stoelemeyer toezegde, in die steden voor goedkoopen prijs beschikbaar zul wer den gesteld. De Amsterilamsche burgemees ter heeft verteld, dat dit 10 cent per half kilo zal zgn. Amsterdam heeft bovendien van de regeering de beschikking gekre gen over 2Ö00 balen bruine boonen. Op deze wijze hoopt men het bekort pan aardappelen tot den nieuwen oogst te ondervangen. In Rotterdam is de rust weergekeerd. In Delft hebben de vrouwen Zaterdag den bur gemeester willen spreken. Hij was echter niet thuis en nu zouden de manifestanten Maandag, heden, terugkomeu. Evenals in Leiden, is ook' te Gouda, de uitvoer van aardappelen thans absoluut ver- Loden. De politie houdt de wacht by een tjalkschip en bij een wagon, geladen met aardappelen. Naar wij vernemen is een maximumprijs vastgesteld van 3Va cent per pond. Op order van den burgemeester van 01- denzaal, werden daar aangehouden twee wa gons aardappelen, komende uit de richting Ootmarsum. De aardappelen zouden bestemd zijh voor distributie. Aan den minister is om nadere instruct'es verzocht In Amsterdam zullen de aardappel- en groentenwinkels, 'op enkele uitzonderingen na, gesloten zijn. Dit is echter niet wegens gebrek' aan koopwaar, maar wijl die hande laren een strijd zijn begonnen tegen de ar- beiderscoöperatie „De "Dageraad". Uit de vele mededeelingen hieromtrent in de Am- sterdamsche bladen blijkt, dat deze hande laren steun krijgen van de aardappellessers en de vrouwen, di© onder leiding van de syndicalistische vakbeweging in alle deo- len der stad de vorige week. manifesteerden. Het heet, dat „De Dageraad" bevoordeeld wordt, doch dit wordt ontkend' door wethou der iWibaut, die bovendien verzekerde, dat alleen hetmarktwezen de verdeeling regelt en niet het gemeentebestuur. Het is al tot relletjes gekomen bij de los sing ran aardappelen voor ^,De Dageraad" en voor de groentenwinkels van deze coö peratie. Behalve politie',- beschermen arbei ders de karren metaardappels voor „De Dageraad", tegen de opdringende vrouwen. De groentenhandelaren gaven aan een ver slaggever van het „Hbld." zoowat alle een verschillende reden op voor hun niet-wiHen- verkoopen op heden, maar ze' zullen toch ge* sloten zijn. i De' aardappelwinkeliers, niet-groentenhan- delaren, zuilen Maandag geopend blijven. Eén hunner deelde mede, dat zij "in geen geval mee doen aan het anarchistische pel- Ietje, evenmin als Zy mede hebben gedaan aan den optocht, die Vrijdag werd gehouden. Vrouwen -zouden de geopende winkels af- loopen, om ze tot sluiten te noodzaken. Wel merkwaardig, waar juist geklaagd ,wordt, dat er niet te koop is. De burgemeester heeft verklaard met kracht do orde te zullen doen liandhaven en willen de bandelaars hun medewerking niet verleenen bij de distributie, dan zal van gemeentewege worden gezorgd, dat er groenten en aardappelen voor het publiek verkrijgbaar zijn. i v i. D© torpedo va» d© „Tabautia". Reuter seint uit Londen: De „Westminster Gazette", schamper 'de Duitsche bewering besprekend, dat do „Tu- bantia" tot zinken is gebracht door een Duitsche torpedo, die door .een Engelsch schip zou zijn afgeschoten, merkt op: het belangwekkendst omtrent deze belachelijke geschiedenis is, dat zij plechtig schijnt te zijn verspreid, door de Duitsche admiraliteit en even plechtig schijnt te zijn g'eloofd door het Duitsche volk. Het kan geen van "beiden iets schelen, dat zij zich in de oogen van de neutrale wereld belachelijk makeu. Zij gaan voort het verhaal dag in (lag uit te bespreken en ontwikkelen er eiieuwe roman tische aspecten in met den ernst vapi kin deren in do kinderkamer. Er is iet? in dit incident, dat het Duitsche volk schijnt te onderscheiden van alle andere volkeren op den aardbol: de onbeschaamdheid, waarmee het verhaal is uitgevonden en de volgzaam heid, waarmee het is geloofd. Zulks zou in ieder beschaafd land onmogelijk zijn geweest. Het officieele motief is natuurlijk zeer dui delijk. Nadat de admiraliteit gedwongen was in de zaak van de „Sussex" toe te geven, kan zij nog eens bakzeil halen niet velen. Zij heeft verzekerd, dat de „Tubantia" was getorpedeerd door de Engelschen en moet nu tegen alle klaarblijkelijkheid in aan'dez9 geschiedenis vasthouden. Zij moet ook voort gaan haat tegen de bedriëgelyke Engelschen aan te stoken, want daardoor alleen kan zy haar publiek een ruggesteun geven tegen over de schaarste aan voedse', die, als wij naar de Duitscho kranten oordeelen, erger in plaats van minder wordt in spijt van do geruststellende taal van den levensmid- delendictator. De Leipziger Neueste Nachtrichten" schijnt tocli een weinig beschaamd te zyn, want aan het slot van een artikel over deze zaak krabbelt dit blad in dezer voege terug: Wij willen niet volhouden, dat de Duit sche torpedo door een Engelsche torpedo- boot naar het Nederlandsche schip moet zijn gelanceerd, maar wy hebben het recht oponiyk t? zeggen, dat zulks het geval kan geweest zijn." Wy herinneren, dat andere Duitsche bla den hebben beweerd, dat de „Persia" uit eigen beweging midden in de Middellandsche' zee over den kop zou zijn getuimeld. De Toekomst". Na „De Amsterdammer" komt nu het „Dagblad van Zuid-Holland en 's-Graven- hage" met mededeelingen over „De Toe komst." Het blad schrijft: „Twee der redacteuren ontvingen gelds waardige papieren uit Duitschland op het cogenblik, waarop de van oorsprong Puit- sche onderneming een ia naam en naar den vorm Nederlandsche werd. j,Vóór ons liggen fac-similc'3 van de con tracten, die dit bewijzen. „Het blad, dat in de eerste maanden ge heel en al voor rekening van "den heer Reieh- mann werd uitgegeven, ging later over in handen van de z.g. „Nederlandsche" „Nieu we Uitgevers-Maatschappij." „Het contract, waarbij die overgang ge schiedde, bepaalde web dat de Beich- mann voor den inbreng van den eigendom van het blad 50 aandeelen van f1000 zou ontvangen, maar een gelyktijdig gemaakte overeenkomst bepaalde, dat de redacteur Van Vredenburch van den heer Reichma&n 15, de redacteur Sleeswijk, eveneens 15 aan deelen zou krijgen! „Nu is het aardige hierbij nog het vol gende: „Reichmann 20, Van Vredenburch plus Sleeswijk 30 zou nog altijd een nu ja: min of meer Nederlandsch overwicht geven in de vergadering van aandeelhou ders, en niet Nederland, maar Duitschland moet in „De Toekomst" "(God geve: niet in de toekomst) baas zijn. Daarom werd be paald, dat van 'de 30 Nederlandsch gewor den aandeelen 13 tot aan 1 Januari 1916 niet zouden worden gestort, doch z.g. „ge blokkeerd" blijven bij do Bank, waarbij de heer Van Vredenburch is betrokken. „Nu is 20 grooter dan 30 minus 13! „Buitendien werd bepaald, dat de heer Reichmann een raadgevende stem zou hebben in de redactie! „Duitschlands haan kraaide dus wel vic torie tot aan 1 Januari 1916 en sedert schijnt mén gerust to zrjn omtrent de ge zindheid der „Nederlanders". „Ze kunnen nu veilig allo aandeelen krij gen en de ad viseer ende stem van Reioh- majin hebben zo niet meer van noode, z© kunnen het nu zelf. „De heeren hebben trouwens ruzie, zoo als men weet, ook tusschen den heer Reich mann en het Duitsche gezantschap botert het niet meer, maar „Toekomst" en Duitsch land blijven schouder aan schouder." Toch uitvoer van Blocaiikool en Bosjespeeii. Men meldt uit Rotterdam aan het „Hbld.": Niettegenstaande dezer dagen een bericht verscheen, dat de uitvoer vau bloemkool en bosjespeen verboden was, kan men toch liet verschijnsel waarnemen, dat er sinds "den fatalen termijn nog uitvoer ongehinderd heeft plaats gehad. De blijkbare tegenspraak tusschen deze beide feiten mo?t, naar wij vernemen, aldus verklaard worden, dat het uitvoerverbod der regeering (wat ruen dia-r- uit zeker niet lezen kan) betrekking heeft op den vrijen uitvoer, doch dat uitvoer op consent 'nog altijd veroorloofd is. Het zal dus zeker van de veelvuldigheid dez^r con senten afhangen of er inderdaad in de eerst volgende dagen sprake kan zyn van een cenigszins beteekenendo prijsvermindering, die zich nu nog niet voordoet, al zal men bij de beoordeeling ook niet het schrale weer der Junimaand buiten beschouwing mo gen laten, hetwelk zeker niet meehelpt in do richting van overvloedige productie en prijs daling. Drorarfetoeslag N. C. S.-personeel. Door de directie der Nederlandsche Cen- traalspoor is per dienstorder aan haar per soneel bekend gemaakt, dat het met ingang van 15 Juni een duurtetoeslag zal ontvangen geheel op gelijken voet als het personeel' der Staatsspoor. i Smokkelarij. Het smokkelen neemt met den dag too. Te Gennep trachtten in het begin van do vorige week twee-en-veertig (zegga lwec-en- veertig) smokkelaars, elk van een zak meel voorzien, dien over do grenzen te brengen. Men had echter buiten den waard gerekend, want do marechaussees hadden lont geroken en hadden zich in een hinderlaag gelegd. Op het lialtgeroep pakten twee-en-dertig per sonen hun biezen en lieten hun zak meel in den steek. De overige' tien heeren werden aange houden en natuurlijk werd proces-verbaal opgemaakt. De buit bedroeg om en bij de 10Ó0 pond. Te Zed&am is een bende smokkelaars aan gehouden, bestaande uit negen personen, terwijl zij bezig waren twee varkens, twee koeien en honderd liter olie over do grens te smokkelen. De smokkelwaar werd ia be slag genomen. Bij Zevenaar is aan do grens weder danig geschoten op smokkelaars, waarvan er één geraakt werd, een man uit Didam. Twee; anderen werden aangehouden, juist toen zy nabij Babberik de grens wilden oversteken. Er werd by deze aanhouding maar eventjes 400 pond spek in beslag genomen. De ge-r wonde smokkelaar moest naar zijn woning gedragen worden. i Gemeld wordt, dat de grenspatrouille in Duitschland thans bestaat uit jonge soldaten van hoogstens een jaar of 20, meest licht gewonden van het front, die, terwijl zij herstellende zijn, langs onze grenzen pan trouilleeren, om eenerzijds de meer bejaarde militairen af te lossen, dio op hun beurt naar het front moeten, van den anderen kant om niet met de smokkelaars op te familiairen voet te geraken, hetgeen de: ouderen, die bijna alle smokkelaars kennen, wèl doen. Wordt dan ook thans door de Duitsche soldaten een Hollander gesnapt met smok kelwaar, dan kan hij er staat op maken zijn vrachtje op een bepaalde plaats af te moeten leveren tegen den maximumprijs. Verschillende smokkelaars hier uit de streek' zijn reeds op die manier „gedupeerd"! De sneltrein, welke om 1 u. 39 uit Arn hem rechtstreeks naar Duitschland ver trekt en waarvan de visitatie aldaar plaats vind, moest Zaterdagmiddag op last .der douane te Zevenaar stoppen. In een 3de klasse rijtuig werd op het pri vaat een zak inhoudende 20 K.G. vet ge vonden, terwijl nog een zak met 93 stuks rijwielbanden werd in beslag genomen. Ilaringprijs. Da minister van Landbouw, Nijverheid en Handel heeft besloten, dat de marktprijs van haring voor do week, aanvangende 18 Juni en eindigende 24 Juni e.k., zal be dragen f6.25 per 18 K.G. of per tal van 200 stuks. I I Dc Begrafenis van den F ranse hei* Vlieger Wadding ton. De Fransche gezant in Den Haag heeft opdracht gekregen aan do Nederlandsche regeering den hart-grondigen dank van het Fransche gouvernement te betuigen voor de maatregelen, door de Koninklijke auto-_ riteiten getroffen bij de begrafenis van den Franschen vlieger Waddington. j Duitsche Deserteurs. Te Venlo zijn twee onderofficieren va5x hot Duitsche leger de grens overgekomen. Zij verklaarden genoeg van den oorlog te hebben. Ook te Oldenzaal is een Duitsche deser teur over de grens gokomen. De Aardbeicuuitvocr naar Duitschland. Met den uitvoer van aardbeien uit de om geving van Castricum naar Duitschland zal de volgend© week een begin worden genaakt. Het gewas staat overal goed, en wanneer er eenige warmte komt, dan belooft de aardbsienteelt overvloedig 'te worden. De kans, om voor een billijken prijs aardbeien te bekomen, is, waar rnen in Duitschland ook voor het bekomen van deze versna pering op geen geld ziet. voor Nederlands arbeidersbevolking al heel gering. Ook Poging tot Aanslag op de Ncderlanclscïi-ïiidtóóhe Boot. Naar aanleiding der berichten omtrent het schelmstuk, dat van Duitsche zijde („Ma rine Nachrichtestelle" te Antwerpen) word beraamd tegen de Nederlandsche Harwieh- lijn, avordt aan het „Dagblad v. Zuid-Hol).'' thans uit volkomen betrouwbare bron ge- meld, dat pogingen van dien aard niet nieuw "zijn. Met verbazing en verontwaardiging zal men het volgende vernemen: Ruim een jaar geleden werden zoowol te Brussel als te Keulen aan Hollanders voor stellen gedaan, om een onzer Indisch© boo- ■ten in het Suez-kanaal te laten zinkeu. D© wyzo van uitvoering was echter anders dan nu. Men moest als passagier medevaren tot Port-Said on daar, alvorens aan land t© gaan, het tijdklokje stellen, zoodat midden in het kanaal de boot zou zinkon. Het doel zou dan zijn, het vervoer deT troepen in andere schepen onmogelijk te[ maken. Het doel heiligt de middelen! Daaraan mocht best Oen neutraal schip worden op geofferd. Doordat deze lastgevers de opdrachten in Duitschland, of in het bezette gebied geven, werden bij eventueele ontdekkingen slechts de uitvoerders gegrepen en blijven de aueto- res intellectuales buiten schot. En zelfs heb-/ beu de uitvoerders nog heel veel kans, vry te blijven, zooals we zagen met het geval- Jurtz. die reeds in handen van dé Neder landsche politic was. maar nu in volle vry hcid langs 's heeren straten wandelt. '„Tel.");

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1916 | | pagina 1